Back to the future 60'smuze.hwc.nu/upload/misc/Back to the future 60's.pdf · 2012-12-09 · water...
Transcript of Back to the future 60'smuze.hwc.nu/upload/misc/Back to the future 60's.pdf · 2012-12-09 · water...
1
In de jaren 60 was het hitwezen vol met Beatles en Rolling Stones,
maar ook veel andere nieuwe bandjes en artiesten. Muziek voor en door jonge mensen
die zich daarmee openlijk afzetten tegen de maatschappij en hun ouders
en op die manier iets voor zichzelf hadden gecreëerd.
Het waren roerige jaren met talloze muzikale hoogtepunten!
2
Soul De meest opzwepende en broeierige soulmuziek werd gemaakt in het zuiden van de Verenigde Staten, met name in Memphis en omstreken, waar onder meer in de studio’s van Stax en Muscle Shoals legendarische soulsessies plaatsvonden. In steden als Detroit (Motown) en Philadelphia (Philly Sound) ontwikkelden zich commerciëlere varianten. De jaren 60 en 70 vormden de ‘Gouden Eeuw’ van deze traditionele soulvormen. Een kenmerk van de Memphissoul is dat deze dicht bij de blues en de gospel staat. De belangrijkste artiesten zijn: Aretha Franklin, Wilson Picket en Otis Redding. De Motownstijl is veel ‘zoeter’ dan de Memphis. De hits van Motown zijn vaak te herkennen aan de eenvoudige steeds herhaalde melodieën, voorzien van eenvoudige teksten. Belangrijke artiesten zijn: The Supremes, The Four Tops en Stevie Wonder. De Philadelphiasoul wordt ook wel de softsoul genoemd. De muziek van Barry White (de meester van de zwoele soul) kenmerkt zich door een echte Philly Sound.
The Temptations
De overgangsperiode Nadat de eerste wilde rockers overleden of tijdelijk uit de schijnwerpers zijn, brak er een periode van betrekkelijke rust aan in de popgeschiedenis. De jaren tot aan de wereldwijde doorbraak van The Beatles en The Rolling Stones in 1963 zijn niet of nauwelijks beschreven. Toch was er nog steeds sprake van popmuziek. Voorbeelden uit deze overgangsperiode zijn: de ballades van Roy Orbison, de soulmuziek van Sam Cooke en de samenzang van The Drifters. Wel heeft de Rock & Roll met de afwezigheid van de pioniers plaats moeten maken voor de twee nieuwe fenomenen: het tieneridool en de meidengroepen. In Europa trilde de door Elvis, Little Richard en Chuck Berry veroorzaakte schokgolf nog lang na. Tegen de jeugdcultuur van Amerika werd vooral in Groot- Brittannië erg opgekeken. In tegenstelling tot de Britse jeugd die zich maar niet los kan maken van het klassenbewustzijn, maakte de jeugd aan de andere kant van de oceaan zich wel volledig los van de dagelijkse verplichtingen.
Motown De populairste songschrijvers / producers van de jaren 60 vinden we bij Motown. Het label dat zwarte soulmuziek aanpaste aan de blanke mainstream-markt. Motown is afgeleid van ‘motor town’, de bijnaam voor Detroit. Motown produceerde hits aan de lopende band. Van 1960 tot 1971 scoorde het label meer dan 100 hits, waarvan meer dan veertig nummer 1 hits in de R&B lijsten en vijftien in de mainstream charts. Met artiesten als Diana Ross & The Supremes, The Temptations, Stevie Wonder, Marvin Gaye en The Four Tops is Motown het meest succesvolle soullabel ooit. Motown voldeed aan de behoefte, men was opzoek naar hapklare deuntjes: compacte songs met eenvoudige thema’s die makkelijk mee te zingen waren.
The Drifters; Adorable
Aretha Franklin; Think
The Supremes; Baby Love
Barry White; Never Gonna Give Ya Up
3
The Beatles Een van de redenen waarom The Beatles zo succesvol zijn geworden, schuilt achter het feit dat ze alles deden zoals ze dat zelf wilden. Zo was het ongebruikelijk met eigen werk te debuteren, maar de Beatles stonden erop. ‘Love Me Do’, de eerste single van The Beatles, werd geschreven door het meest succesvolle songschrijversduo uit de popgeschiedenis, Lennon / McCartney en vormde het begin van een eindeloze rij hits. Hun debuutalbum ‘Please Please Me’ namen ze op in februari 1963 en werd datzelfde jaar nog opgevolgd door ‘With The Beatles’. De band werd razend populair en veroorzaakte overal waar ze kwamen een soort massahysterie. Alles klopte aan The Beatles. Revolutionair en acceptabel voor de gevestigde orde. Het haar was voor volwassenen nog altijd lang maar niet te lang. En de muziek, die weliswaar wat ruiger klonk, was met drie zangers uitstekend op elkaar afgestemd. The Beatles bleken prima te passen in het plaatje van het in Europa opkomende fenomeen ‘jeugdcultuur’. Dankzij The Beatles kwam er ruimte voor andere bands: The Hollies, The Dave Clark Five, The Searchers en de ruigere The Pretty Things en The Rolling Stones.
The Beatles
The Rolling Stones The Rolling Stones The Rolling Stones zijn in de jaren 60 vanuit Londen opgekomen als ruige tegenhanger van de keurige Beatles. Zij zijn niet zozeer beïnvloed door de lichte Rock & Roll maar door keiharde zwarte blues. De gemene slidegitaar en harmonicasolo’s zoals die door Chicago – bluesmuzikanten waren ontwikkeld staan model voor het spel van de Stonesgitaristen. The Stones waren geliefd bij de mensen die de muziek van The Beatles te ‘pop’ vonden. Anders dan The Beatles maakten The Stones vooral gebruik van liedjes van anderen, meestal van Amerikanen. Na een tour in 1964 en vooral toen de single ‘Satisfaction’ in de zomer van 1965 verscheen, was de doorbraak van de Stones in de Verenigde Staten een feit. Je was in de jaren 60 of voor The Beatles of voor The Stones, voor beiden kon eigenlijk niet, zoals je ook niet voor Ajax en Feyenoord kunt zijn. Achteraf is dat nauwelijks voor te stellen, want natuurlijk, The Rolling Stones bestaan nog altijd en weten wereldwijd nog stadions met fans te vullen, ook al wordt het stilaan wat minder.
The Beatles; Help!
The Rolling Stones; Satisfaction
The Beatles; Love Me Do
The Rolling Stones; Angie
4
The Beach Boys De uit Californië afkomstige poprockgroep The Beach Boys maakte begin jaren 60 vernieuwende muziek over strand, surfen, auto’s en meisjes. De groep werd door de pers bestempeld als het antwoord op de Beatlemania. Terwijl de groep concerten gaf, knutselde Brian Wilson (één van de Beach Boys) met studiomuzikanten aan albums die de concurrentie aan moesten gaan met die van The Beatles. De langspeelplaat (LP) ‘Pet Sounds’ geldt nog altijd als een hoogtepunt in compositie en arrangement binnen de popmuziek.
The Beach Boys Woodstock De moord op Martin Luther King en vooral de vele rellen die de moord met zich mee bracht, was een signaal dat de tijden van flowerpower en de summer of love, zoals de zomer van 1967 werd genoemd, definitief voorbij waren. In die zomer van 1967 is het fenomeen popfestival geboren. Het beleefde zijn top in augustus 1969 in Woodstock, of beter gezegd het plaatsje Bethel (New York), waar het bekendste openluchtrockfestival ooit werd gehouden. Dit festival markeerde het hoogtepunt van de hippiecultuur: men verwachtte 50.000 bezoekers maar er kwamen er maar liefst 500.000. De slogan van dit festival was: Three Days of Peace and Music. Artiesten als Jimi Hendrix, Santana en Joe Cocker braken op dit festival door.
Woodstock
Jimi Hendrix Jimi Hendrix werd geboren in 1942 met de naam James, maar noemde zich later Jimi. Hij speelde aanvankelijk als backing-gitarist voor diverse popmusici en richtte in 1966 The Jimi Hendrix Experience op. De ruige muziek sloeg direct aan. Met optredens waarbij Hendrix regelmatig zijn gitaar bespeelde met zijn tanden en soms ritueel verbrandde, groeide de groep uit tot een sensatie. In 1969 trad Hendrix in grotere bezetting op tijdens het Woodstockfestival. Hendrix was een vernieuwende en technisch zeer begaafde gitarist die, door vakkundig gebruik te maken van effectapparatuur, een gitaargeluid creëerde dat vele gitaristen na hem heeft geïnspireerd.
Jimi Hendrix
Jimi Hendrix at Woodstock; Fire
The Beach Boys; Surfing USA
5
Nederlandse popmuziek De sfeer van de jaren 60 werd in Nederland bepaald door jongeren die op verschillende manieren bezwaren maakten tegen bestaande machtsverhoudingen, protestbewegingen tegen de slepende Vietnamoorlog, de roep om medezeggenschap en veel actie voor het milieu en mensenrechten. Ze zetten zich af tegen de gevestigde orde en kwamen op voor zichzelf. Jongeren lieten hun haar groeien, luisterden naar hun eigen muziek, reden op Puchs of Kreidlers (brommermerken) en kleedden zich zoals zij dat wilden. De televisie verscheen in alle huiskamers en opende de blik naar de wereld.
Puchs op het Damrak Tienersterren Tegen de tijd dat popmuziek in ons land op brede schaal aansloeg, was Rock & Roll alweer voorbij en waren de tienersterren de grote voorbeelden. De muziekindustrie was zich inmiddels bewust van de enorme potentie van het tienerpubliek en organiseerde overal talentenjachten. De zoektocht naar de Nederlandse Elvis Presley in 1959 kende als winnaar de vijftienjarige Pim Maas. Zijn carrière kwam echter nooit van de grond. De nummer twee Ria Valk scoorde wel een grote hit met ‘Hou Je Echt Nog Van Mij’.
Talentenjachten waren niet nodig om Willeke Alberti te vinden. Als dochter van de Amsterdamse ‘tenor’ Willy Alberti maakte ze haar plaatdebuut al op dertienjarige leeftijd in een duet met haar vader. Vanaf 1960 ging zij op eigen benen staan. Met liedjes als ‘Hé Niet Zoenen Op Het Zebrapad’ groeide ze uit tot een tienerster. In 1963 bereikte ze een hoogtepunt met de hits ‘Spiegelbeeld’, ‘De Winter Was Lang’ en ‘Mijn Dagboek’. In 1965 markeerde: ‘Morgen Ben Ik De Bruid’ het eind van haar jeugd en haar carrière als tienerster. Haar latere hits zijn onder andere: ‘Telkens Weer’, ‘Carolientje’ en ‘Gebabbel’.
Nederbeat De opkomst van de zeezender Radio Veronica en de internationale opmars van The Beatles leidde tot een stroom aan nederbeat: Golden Earring, The Motions, Q65, de RO-D-YS,The Outsiders, The Shoes, Les Baroques en Hunters. De Scheveningse boulevard, waar de bands veelvuldig optraden en van waar men Radio Veronica kon zien liggen, was een verzamelpunt van vele jongeren. In tegenstelling tot de tienersterren zongen deze beatgroepen in het Engels en benaderden ze vrij natuurgetrouw de sound die internationaal gemeengoed was geworden. Jaap Fischer en Boudewijn de Groot brachten met de akoestische gitaar Nederlandstalige liedjes in een stijl die het midden hield tussen de Franse Chanson en de Amerikaanse Folk. De Nederlandse liedcultuur werd hooggehouden door de cabaretiers Toon Hermans en Wim Sonneveld. Annie M.G. Schmidt en Harry Bannink schreven geschiedenis met de televisiemusical ´Ja Zuster Nee Zuster´.
De Borkum Riff Radio Veronica Op 15 mei 1960 ging vanaf de Noordzee de zeezender Radio Veronica van start. Dat betekende een ware omwenteling in omroepland, want in het begin draaide Radio Veronica tamelijk kleurloze muziek, maar al snel kreeg popmuziek de overhand die tot dan door Hilversum 1 en 2 genegeerd werd. In korte tijd werd de omroep, die aanvankelijk vanaf het voormalige lichtschip Borkum Riff uitzond en later vanaf de trawler Norderney, vooral bij de jeugd erg populair.
Boudewijn de Groot; Een Meisje Van Zestien
Willeke Alberti; Spiegelbeeld
Golden Earing; Dong Dong Diki Digi Dong
6
De Beatexplosie Op vrijdagmiddag 5 juni 1964 arriveerden The Beatles op Schiphol. Dat weekend maakte Nederland voor het eerst kennis met de massahysterie rond idolen in de popmuziek. Jong Nederland voelde de adrenaline door de aderen stromen. De rondvaart door de Amsterdamse grachten liep uit op een volksoploop. Fans sprongen in het water om maar zo dicht mogelijk bij hun favorieten te komen. De foto’s hiervan zijn te zien op de voorpagina’s van alle kranten. The Beatles gaven twee concerten, één in Amsterdam en één in de veilinghal Op Hoop Van Zegen in Blokker. Net als in Engeland vond de doorbraak van The Beatles in ons land geleidelijk plaats. Hun eerste single ‘Love Me Do’ / ‘Please Please Me’, uitgebracht in februari 1963, flopte. De opvolger ‘From Me To You’ kwam enkele maanden later niet verder dan de 28
e plaats van
de hitparade. In het najaar was ‘She Loves You’ een hit en aan het eind van het jaar stonden The Beatles nummer één met ‘I Want To Hold Your Hand’.
The Beatles in Amsterdam
The Rolling Stones in het Kurhaus The Rolling Stones in het Kurhaus Toen op 8 augustus 1964 The Rolling Stones in het Kurhaus in Scheveningen speelden was het hek helemaal van de dam. Bij de eerste tonen van The Stones bestormde het publiek massaal het podium, althans dit werd geprobeerd. De veiligheidsmensen duwden en schopten de mensen terug die vervolgens hun agressie afreageerden op stoelen en kroonluchters. Na twee nummers viel de stroom van Mick Jagger’s microfoon uit, waarna The Stones nog enkele minuten hebben door gespeeld zonder vocale inbreng van Jagger. De muziek was zo ruig. Iedereen ging helemaal uit z’n bol. Het publiek was niet rustig te krijgen, na een kwartier werd het concert beëindigd.
The Beatles in Nederland
The Rolling Stones in het Kurhaus
7
Kom Van Dat Dak Af – Peter Koelewijn & z’n Rockets
(augustus 1960)
It’s Now Or Never – Elvis Presley (september, oktober, december 1960)
Ramona – The Blue Diamonds
(september, november 1960)
Non, Je Ne Regrette Rien – Edith Piaf (april, juni 1961)
Hello Mary Lou – Ricky Nelson
(augustus 1961)
Och Was Ik Maar – Johnny Hoes (september 1961)
Let’s Twist Again – Chubby Checker
(maart 1962)
I Can’t Stop Loving You – Ray Charles (september 1962)
A Hard Day’s Night – The Beatles
(juli 1964)
Satisfaction – The Rolling Stones (september 1965)
Yesterday – The Beatles
(november 1965)
Dans Je De Hele Nacht Met Mij – Karin Kent (augustus 1966)
I’m A Believer – The Monkees
(januari 1967)
Het Land Van Maas En Waal – Boudewijn de Groot (februari 1967)
Oh Happy Day – Edwin Hawkins Singers
(juni 1969)
8
Jimi Hendrix, geboren op 27 november
1942, was van gemengde afkomst (Afro-
Amerikaans, Cherokee en Iers). Met Eric
Clapton was hij de meest invloedrijke gitarist
van de jaren 60.
Hij wist als een van de eerste vakkundig
gebruik te maken van effect - apparatuur en
feedback.
Jimi Hendrix begon als sessiemuzikant en
speelde onder andere op plaatopnamen van
The Isley Brothers.
Zijn eerste ervaring
op het podium
was tijdens het
voorprogramma
van The Monkees.
Zijn echte door-
braak was op het
Woodstockfestival
In 1969.
Peter Koelewijn geboren op 29 december 1940 in
Eindhoven, introduceerde samen met zijn groep
(Peter & z’n Rockets) de Nederlandstalige Rock &
Roll met het nummer
‘Kom Van Dat Dak Af’.
Dit was de eerste originele
Nederlandstalige pophit
en het eerste succes van
de Nederpop.
Peter Koelewijn kon op de
Rock & Roll-manier in zijn
eigen taal zingen, zonder
als slechte cover van
Amerikaanse voorbeelden te klinken.
Dit was in der tijd een kunst op zich; de eigen taal
luisterde immers veel nauwer dan de bekende
Engelstalige Rock & Rollclichés.
Na de Rockets periode begon zijn solocarrière.
The Beatles, (bestaande uit: John Lennon, Paul McCartney, George Harrison en Ringo Star)
was een band uit Liverpool met meer invloed op de ontwikkeling van de popmuziek dan welke andere
band ook. Vanuit de Cavern Club in Liverpool veroverde The Beatles op stormachtige wijze de stad, het
land en de wereld. De popwereld werd volledig op zijn kop gezet.
Bij hun eerste Amerikaanse tournee in 1964 lokte hun
Televisieoptreden tijdens de Ed Sullivan Show wel 73 miljoen
kijkers en enkele weken later werden de vijf hoogste plaatsen in de
Billboard Top 100 bezet door de nummers van The Beatles.
Dit was nooit eerder vertoond!
De muziek was zowel meezingbaar als dansbaar!
The Beatles waren er op het juiste moment en hadden
hun succes gevonden.
9
The Rolling Stones is de grootste Rock & Roll-band ter wereld met een lange geschiedenis.
In de jaren 60 vanuit Londen opgekomen als ruige tegenhanger van de keurige Beatles.
The Rolling Stones bestaan tegenwoordig uit zanger Mick Jagger, gitaristen Keith Richards en Ron Wood
en drummer Charlie Watts. De bekendste ex-leden zijn Brian Jones, Mich Taylor, Bill Wyman en Ian
Stuwart. Vanaf 1962, het jaar waarin The Rolling Stones werden opgericht,
hebben ze vele grote hits gehad onder andere: Angie, Paint it black en
Satisfaction. In 1964 werd de single ‘Not Fade Away’ uitgebracht.
Deze single werd een grote hit.
In hetzelfde jaar volgde hun debuutalbum ‘The Rolling Stones’.
Ook opende The Rolling Stones in dat jaar de eerste uitzending van
‘Top Of The Pops’ met de single ‘I Wanna Be Your Man’.
Op 8 augustus 2008 traden The Stones voor het eerst op in Nederland!
Boudewijn de Groot, geboren op 20 mei 1944 in
een Japans interneringskamp in Batavia, het
voormalig Nederlands – Indië. Na de Tweede
Wereldoorlog keerde het gezin terug naar Nederland.
Na de basisschool ging Boudewijn naar de HBS op
het Coornhert Lyceum in Haarlem. Boudewijn kwam
in contact met Lennaert Nijgh. Beiden waren
geïnteresseerd in film en samen maakten zij in hun
examenjaar (1962) een filmpje ‘Feestje Bouwen’,
waarin Boudewijn twee liedjes
ten gehore bracht. Na zijn
eerste hit ‘Een Meisje Van 16’
besloten ze een album uit te
brengen. De volgende hit was
‘Welterusten, Meneer De
President’ en toen brak het
moment aan waarop Boudewijn zich fulltime kon
richten op muziek schrijven, platen maken en
optreden!
Rob de Nijs, geboren
op 26 december 1942
in Amsterdam.
Op 19 jarige leeftijd
won hij een talenten-
jacht en kreeg samen
met zijn band
The Lords een platencontract. De eerste twee
singles flopten, maar de derde single
‘Ritme van de regen’ werd een enorme hit en
wordt nog steeds als het belangrijkste
nummer van Rob de Nijs uit de jaren 60
gezien. In 1965 kwam het tot een breuk met
The Lords, zij werden vervangen door de
begeleidingsband de Jumping Jewels.
In 1973 kwam Rob de Nijs weer in de hitlijst
met ‘Jan Klaassen de trompetter’. Vele hits
volgden onder andere: ‘Dag Zuster Ursula’ en
‘Malle Babbe’. Met ‘Banger Hart’ scoorde hij
zelfs een nummer 1 notering.
10
Vraag 1 Binnen de Soul onderscheiden we drie stromingen. Welke stromingen worden hiermee bedoeld? Noem bij elke stroming een kenmerk. …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… Klassikaal: Luister naar het fragment en kruis aan bij welke stijl het fragment hoort! Vraag 2
0 Memphis 0 Motown 0 Philadelphia
Vraag 3
0 Memphis 0 Motown 0 Philadelphia
Vraag 4
0 Memphis 0 Motown 0 Philadelphia
Vraag 5 De populairste songschrijver van de jaren 60 vinden we bij het platenlabel Motown. Waarom was Motown zo populair? …………………………………………………… …………………………………………………… ……………………………………………………
Vraag 6 1963 was het jaar van de wereldwijde doorbraak van The Beatles en The Rolling Stones. Noem twee verschillen, op muzikaal gebied, tussen beide groepen. …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… Vraag 7 In de zomer van 1967 is het fenomeen popfestival geboren. In 1969 beleeft dit zijn top, met het bekendste openluchtrockfestival ooit! Wat is de naam van dit festival? …………………………………………………….. Vraag 8 Noem twee artiesten die op dit openluchtrockfestival doorbraken? …………………………………………………… …………………………………………………… Vraag 9 Een belangrijke datum in de geschiedenis van de Nederlandse popmuziek is 15 mei 1960. Wat maakt deze datum zo belangrijk? …………………………………………………….. Vraag 10 Ook de datum 8 augustus 1964 is de Nederlandse popgeschiedenis ingegaan. Welk ruig gebeuren speelde zich op deze dag af? …………………………………………………… ……………………………………………………
…………………………………………..
11
Onder begeleiding van de docent
ga je het nummer
‘Oh Happy Day’ van Edwin Hawkins Singers
instuderen.
Tekst op melodie
Maak je eigen tekst op de melodie van één van de nummers van The Beatles of The Rolling Stones.
(maximaal 4 leerlingen per groep)
Presenteer dit nummer aan de klas.
De tekst moet aan de volgende eisen voldoen: � een duidelijke verhaallijn � het juiste aantal lettergrepen passend op de
melodie
12
Bij het nummer ‘Let It Be’ wordt gebruik gemaakt van de volgende akkoorden:
Am, C, G, en F
In de bladmuziek zijn deze akkoorden in juiste volgorde aangegeven door middel van een akkoordsymbool.
Om het goed te laten klinken moet je sommige akkoorden in een andere ligging spelen. Ga zelf opzoek naar de juiste ligging (omkering) tussen deze akkoorden.
Als je de keyboardpartij goed kunt spelen ben je klaar voor de band!
Bij het nummer ‘Let It Be’ wordt gebruik gemaakt
van de volgende akkoorden: Am, C, G, en F
In de bladmuziek zijn deze akkoorden in juiste volgorde aangegeven door middel van een akkoordsymbool.
Speel de akkoorden met het volgende slagritme:
П П П П ПППП ПППП ПППП
Als je de gitaarpartij goed kunt spelen ben je klaar voor de band!
13
Bij het nummer ‘Let It Be’ wordt gebruik gemaakt van het volgende drumritme:
Intro, couplet
Refrein
Als je de drumpartij goed kunt spelen ben je klaar voor de band!
Bij het nummer ‘Let It Be’ wordt gebruik gemaakt van de volgende akkoorden:
Am, C, G, en F
De basgitaar speelt steeds de grondtoon van deze akkoorden. A – C – G – F
In de bladmuziek zijn deze grondtonen in juiste volgorde aangegeven
door middel van het notenschrift en letters.
De basgitaar speelt het volgende slagritme:
(Kies zelf uit slagritme 1 of 2)
Als je de basgitaarpartij goed kunt spelen ben je klaar voor de band!
14
Naam: Klas:
Bandleden Rol in de band
Hoe verliep de samenwerking binnen de band? (licht je antwoord toe) ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… Wat zou je de volgende keer anders doen bij het spelen in een band? ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… Waarom? ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… Hoe denk je dat te gaan doen? ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
Datum: Paraaf docent: