Bach programma

2
Prijs € 1,50 | Vrienden NNO gratis NNO.NU PROGRAMMA BACHS MATTHÄUS-PASSION David Allsopp | Alt David Allsopp studeerde aan King’s College in Cambridge. Hij was drie jaar werkzaam in het Westminster Cathedral Choir voordat hij begon aan zijn freelance carrière. Regelmatig vertolkt hij de Händeloratoria en de grote werken van Bach. Daarnaast treedt hij op met zangensembles als Tenebrae, Polyphony en het Gabrieli Consort. Af en toe maakt hij uitstapjes naar moderner repertoire. Tijdens de BBC Proms in 2010 was hij bijvoorbeeld te horen in Arvo Pärts Passio. In 2013 keert David voor de vierde keer terug naar Groningen voor de Matthäus-Passion met het Noord Nederlands Orkest. Andreas Karasiak | Tenor De Duitse tenor Andreas Karasiak is vooral thuis in de authentieke uitvoeringspraktijk. In het Nationaltheater Mannheim zong hij de belangrijkste Mozartrollen en daarnaast gasteerde hij bij vele theaters. In 2006 maakte hij zijn debuut bij de Salzburger Festspiele. Als concertzanger trad hij op in het Concertgebouw, de Musikverein in Wenen, de Philharmonie in Berlijn en Salle Pleyel in Parijs. Hij werkte samen met gerenommeerde dirigenten en met orkesten als de Akademie für Alte Musik Berlin, het Freiburger Barockorchester, Concerto Köln en het Orchestre des Champs-Élysées in Parijs. Hij werkte mee aan veel cd-en radio-opnames. Dominik Wörner | Bas Dominik Wörner studeerde kerkmuziek, muziekwetenschap, klavecimbel, orgel en zang in Stuttgart, Fribourg en Bern bij Jakob Stämpfli en in Zürich bij Irwin Gage. In 2002 won hij de eerste prijs voor zang bij de International Bach Competiton. Als concertzanger trad hij onder bekende dirigenten op met het Bach-Collegium Stuttgart, Collegium Vocale Gent, het Freiburger Barockorchester en het Bach Collegium Japan. Hij zong in opera’s van Rousseau, Donizetti, Grétry en Haydn in Milaan, München en Solothurn. Hij is artistiek directeur van de Duits-Japanse liedvereniging in Tokio. Zijn opnames voor verschillende labels hebben meerdere prijzen gewonnen. Bernhard Berchtold | Evangelist Bernhard Berchtold studeerde aan het Mozarteum in Salzburg bij Horiana Branisteanu en Hartmut Höll. Hij won prijzen tijdens de International Summer Academy of Salzburg en op de International Competition ‘Franz Schubert and Modern Music’ in Graz. Hij maakte zijn debuut als Henry in Die schweigsame Frau van Richard Strauss in Sevilla en Dresden en was sindsdien te gast in de opera’s van Bologna, Genua, Lyon, Milaan, München en op de Salzburger Festspiele. Als concertzanger werkte hij met dirigenten als Semyon Bychkov, Enoch zu Guttenberg, Nikolaus Harnoncourt, Ton Koopman, Simon Rattle, Helmuth Rilling en Sebastian Weigle. Panajotis Iconomou | Christus Panajotis Iconomou begon zijn zangcarrière bij het Tölzer Knabenchor en studeerde later aan de National Opera Studio in Londen. Hij maakte zijn operadebuut als Sarastro bij Opera Holland Park in London. Hij zong onder meer in Verdi’s I masnadieri, Un ballo in maschera en Rigoletto, Mozarts Die Entführung aus dem Serail en Don Giovanni en Puccini’s La Bohème. nam deel aan John Eliott Gardiners ‘Bach Cantata Pilgrimage’ en werkte met dirigenten als Jean-Claude Malgoire, Hans Graf, Giovanni Antonini, Frans Brüggen en Gustav Leonhardt. Hij zong eerder Bachs Matthäus- en Johannes- Passion bij het NNO. Ook zong hij bij het jubileumconcert van het NNCK afgelopen januari. NNCK Het Noord Nederlands Concertkoor (NNCK) is een projectkoor dat bijeenkomt wanneer het NNO werken programmeert voor koor en orkest. Het bestaat uit circa honderd geselecteerde zangers uit de drie noordelijke provincies, geleid door Louis Buskens en Leendert Runia. Dit seizoen viert het zijn 20-jarig bestaan. Het repertoire van het NNCK omvat een gevarieerde verzameling werken, van barok tot hedendaags en van klassiek tot populair. Het NNO en NNCK treden soms op in het buitenland, zoals in 2007 in Parijs en in 2009 in Perugia, Italië. Het koor heeft meegewerkt aan diverse cd-opnames en openluchtopera’s van het NNO. Louis Buskens | Koordirigent Louis Buskens is hoofdvakdocent koordirectie in Groningen en Tilburg en vaste dirigent van het Brabant Koor en het Noord Nederlands Concertkoor. Hij studeerde in Tilburg blokfluit, schoolmuziek en koordirectie. Hij maakte naam als uitvoerend dirigent, assistent- dirigent en koordirigent van grootschalige werken. Hij werkte samen met dirigenten als Jos van Immerseel, Frans Brüggen, Reinbert de Leeuw, Ed Spanjaard, Marc Soustrot, Simon Preston, Valery Gergiev, Hartmut Haenchen en Wayne Marshall. De onder zijn leiding staande koren werkten samen met orkesten in Nederland en België, zongen voor radio en televisie en zijn op vele cd’s te beluisteren. Roder Jongenskoor Het Roder Jongenskoor (1985) is een koor naar Engels voorbeeld, niet alleen wat betreft grootte en stembezetting, maar ook in de sterke aandacht voor de stemkwaliteit van de individuele jongens en jongemannen. Het repertoire bestaat vooral uit Anglicaanse koormuziek. In de afgelopen jaren heeft het koor echter ook meegewerkt aan grote producties voor koor en orkest, zoals uitvoeringen van de Matthaüs-Passion van Johann Sebastian Bach, het War Requiem van Benjamin Britten en de Derde symfonie van Gustav Mahler. Het koor, dat onder leiding staat van Rintje te Wies, treedt regelmatig op in het buitenland.

description

Bach programma

Transcript of Bach programma

Page 1: Bach programma

Prijs € 1,50 | Vrienden NNO gratis

NNO . NU

PROGRAMMABachs MaTThÄUs-PassION

David Allsopp | AltDavid Allsopp studeerde aan King’s College in Cambridge. Hij was drie jaar werkzaam in het Westminster Cathedral Choir voordat hij begon aan zijn freelance carrière. Regelmatig vertolkt hij de Händeloratoria en de grote werken van Bach. Daarnaast treedt hij op met zangensembles als Tenebrae, Polyphony en het Gabrieli Consort. Af en toe maakt hij uitstapjes naar moderner repertoire. Tijdens de BBC Proms in 2010 was hij bijvoorbeeld te horen in Arvo Pärts Passio. In 2013 keert David voor de vierde keer terug naar Groningen voor de Matthäus-Passion met het Noord Nederlands Orkest.

Andreas Karasiak | TenorDe Duitse tenor Andreas Karasiak is vooral thuis in de authentieke uitvoeringspraktijk. In het Nationaltheater Mannheim zong hij de belangrijkste Mozartrollen en daarnaast gasteerde hij bij vele theaters. In 2006 maakte hij zijn debuut bij de Salzburger Festspiele. Als concertzanger trad hij op in het Concertgebouw, de Musikverein in Wenen, de Philharmonie in Berlijn en Salle Pleyel in Parijs. Hij werkte samen met gerenommeerde dirigenten en met orkesten als de Akademie für Alte Musik Berlin, het Freiburger Barockorchester, Concerto Köln en het Orchestre des Champs-Élysées in Parijs. Hij werkte mee aan veel cd-en radio-opnames.

Dominik Wörner | BasDominik Wörner studeerde kerkmuziek, muziekwetenschap, klavecimbel, orgel en zang in Stuttgart, Fribourg en Bern bij Jakob Stämpfli en in Zürich bij Irwin Gage. In 2002 won hij de eerste prijs voor zang bij de International Bach Competiton. Als concertzanger trad hij onder bekende dirigenten op met het Bach-Collegium Stuttgart, Collegium Vocale Gent, het Freiburger Barockorchester en het Bach Collegium Japan. Hij zong in opera’s van Rousseau, Donizetti, Grétry en Haydn in Milaan, München en Solothurn. Hij is artistiek directeur van de Duits-Japanse liedvereniging in Tokio. Zijn opnames voor verschillende labels hebben meerdere prijzen gewonnen.

Bernhard Berchtold | Evangelist Bernhard Berchtold studeerde aan het Mozarteum in Salzburg bij Horiana Branisteanu en Hartmut Höll. Hij won prijzen tijdens de International Summer Academy of Salzburg en op de International Competition ‘Franz Schubert and Modern Music’ in Graz. Hij maakte zijn debuut als Henry in Die schweigsame Frau van Richard Strauss in Sevilla en Dresden en was sindsdien te gast in de opera’s van Bologna, Genua, Lyon, Milaan, München en op de Salzburger Festspiele. Als concertzanger werkte hij met dirigenten als Semyon Bychkov, Enoch zu Guttenberg, Nikolaus Harnoncourt, Ton Koopman, Simon Rattle, Helmuth Rilling en Sebastian Weigle.

Panajotis Iconomou | Christus Panajotis Iconomou begon zijn zangcarrière bij het Tölzer Knabenchor en studeerde later aan de National Opera Studio in Londen. Hij maakte zijn operadebuut als Sarastro bij Opera Holland Park in London. Hij zong onder meer in Verdi’s I masnadieri, Un ballo in maschera en Rigoletto, Mozarts Die Entführung aus dem Serail en Don Giovanni en Puccini’s La Bohème. Hij nam deel aan John Eliott Gardiners ‘Bach Cantata Pilgrimage’ en werkte met dirigenten als Jean-Claude Malgoire, Hans Graf, Giovanni Antonini, Frans Brüggen en Gustav Leonhardt. Hij zong eerder Bachs Matthäus- en Johannes-Passion bij het NNO. Ook zong hij bij het jubileumconcert van het NNCK afgelopen januari.

NNCKHet Noord Nederlands Concertkoor (NNCK) is een projectkoor dat bijeenkomt wanneer het NNO werken programmeert voor koor en orkest. Het bestaat uit circa honderd geselecteerde zangers uit de drie noordelijke provincies, geleid door Louis Buskens en Leendert Runia. Dit seizoen viert het zijn 20-jarig bestaan. Het repertoire van het NNCK omvat een gevarieerde verzameling werken, van barok tot hedendaags en van klassiek tot populair. Het NNO en NNCK treden soms op in het buitenland, zoals in 2007 in Parijs en in 2009 in Perugia, Italië. Het koor heeft meegewerkt aan diverse cd-opnames en openluchtopera’s van het NNO.

Louis Buskens | KoordirigentLouis Buskens is hoofdvakdocent koordirectie in Groningen en Tilburg en vaste dirigent van het Brabant Koor en het Noord Nederlands Concertkoor. Hij studeerde in Tilburg blokfluit, schoolmuziek en koordirectie. Hij maakte naam als uitvoerend dirigent, assistent-dirigent en koordirigent van grootschalige werken. Hij werkte samen met dirigenten als Jos van Immerseel, Frans Brüggen, Reinbert de Leeuw, Ed Spanjaard, Marc Soustrot, Simon Preston, Valery Gergiev, Hartmut Haenchen en Wayne Marshall. De onder zijn leiding staande koren werkten samen met orkesten in Nederland en België, zongen voor radio en televisie en zijn op vele cd’s te beluisteren.

Roder Jongenskoor Het Roder Jongenskoor (1985) is een koor naar Engels voorbeeld, niet alleen wat betreft grootte en stembezetting, maar ook in de sterke aandacht voor de stemkwaliteit van de individuele jongens en jongemannen. Het repertoire bestaat vooral uit Anglicaanse koormuziek. In de afgelopen jaren heeft het koor echter ook meegewerkt aan grote producties voor koor en orkest, zoals uitvoeringen van de Matthaüs-Passion van Johann Sebastian Bach, het War Requiem van Benjamin Britten en de Derde symfonie van Gustav Mahler. Het koor, dat onder leiding staat van Rintje te Wies, treedt regelmatig op in het buitenland.

Page 2: Bach programma

DonDerDag 21 maart | 19.30 uurInleIDIng 18.30 uurAssen | De Nieuwe Kolk VrIjDag 22 maart | 19.30 uurAppingedam | Nicolaïkerk ZaterDag 23 maart | 19.30 uurInleIDIng 18.30 uurLeeuwarden | De Harmonie

DInsDag 26 maart | 19.30 uurInleIDIng 18.30 uurHoogeveen | De Tamboer

WoensDag 27 maart | 19.30 uurInleIDIng 18.30 uurDrachten | De Lawei

DonDerDag 28 maart | 19.30 uurInleIDIng 18.30 uurGroningen | De Oosterpoort

VrIjDag 29 maart | 14.00 uurInleIDIng 13.00 uurGroningen | De Oosterpoort

Dirigent Johannes Leertouwer Sopraan Judith Gauthier Alt David Allsopp Tenor Andreas Karasiak Bas Dominik Wörner Evangelist Bernhard Berchtold Christus Panajotis Iconomou Koor NNCK Inst. Louis Buskens Koor Roder Jongenskoor

matthäus-Passion, BWV 244 (1727/1736)Of u nu voor het eerst een uitvoering van de Matthäus-Passion bijwoont of al sinds jaren gewend bent om vlak voor Pasen het meesterwerk van Bach te gaan beluisteren, de kans is groot dat u een tekstboekje bij de hand hebt waarin u gedurende de uitvoering het verhaal meeleest. Af en toe komt u aan het eind van een bladzijde aan; gedachteloos slaat u de pagina om en vervolgt uw lectuur. U staat er niet bij stil dat honderd andere mensen in de zaal

hetzelfde gedrag vertonen. Er ontstaat een enkele seconden lang aanhoudend geritsel van papier, dat zich op de meest onverwachte momenten vermengt met de vocale en instrumentale klanken op het podium. Hoewel, vermengt… Het steekt eerder af tegen de muziek, het onderbreekt de muzikale stroom, het brengt de musici kortstondig uit hun concentratie. Er moet nodig iets aan gedaan worden! Boekjes van een materiaal dat niet ritselt? Meerdere versies van het tekstboekje waarbij op verschillende plaatsen omgeslagen moet

worden? Boventiteling op een tekstbalk boven het podium? Een gebarentolk?

Toegevoegde klarinettenIn 1843 maakt de Franse componist Hector Berlioz een rondreis door Duitsland om zijn eigen muziek te promoten. In Berlijn, tien dagen voor Pasen, woont hij een uitvoering bij van de Matthäus door de Singakademie. Zo’n driehonderd zangers op tribunes, bovenaan (!) twee relatief kleine orkesten, een vleugel vóór op het podium. ‘Het programma bestaat enkel uit een gigantisch oratorium, waar het publiek uit religieus plichtsbesef op afkomt, dat het in religieuze stilte beluistert, dat de musici met religieuze moed ondergaan, en dat allen een verveling bezorgt, kil, somber en drukkend als de muren van een protestantse kerk. Van tijd tot tijd zorgt het geritsel van de bladzijden, die gelijktijdig door de gelovige lezers van het gewijde libretto worden omgeslagen, voor een aangename afwisseling in de enigszins monotone werking van de stemmen en instrumenten.’ Ah, zo hadden we het nog niet bezien!

Het is overigens in dezelfde zaal van de Singakademie dat de twintigjarige Felix Mendelssohn veertien jaar eerder voor het eerst sinds Bachs dood een uitvoering van de Matthäus tot stand bracht. Alle hoogwaardigheidbekleders en intellectuelen van Berlijn waren aanwezig, inclusief de koning. Ingekort, aangepast, massaal bezet, met toegevoegde klarinetten en een vleugel als begeleidingsinstrument voor de recitatieven. En tekstboekjes voor de toehoorders! Het leek allemaal niet erg op het origineel, maar het betekende toch de gedenkwaardige wedergeboorte van een muzikaal meesterwerk.

Onovertroffen hoogtepuntOp de krappe tribune in de Thomaskirche in Leipzig was het toch wel dringen geblazen op 11 april 1727 om alle zangers en musici een plaatsje te bezorgen. Meer dan vierentwintig koorzangers zullen er overigens niet zijn geweest – enkele daarvan namen bovendien een solopartij voor hun rekening. Ze stelden zich op in twee groepen, zoals door de partituur voorgeschreven. Zulke dubbelkorigheid was op zichzelf niets nieuws, Bach maakte er in zijn motetten al langer gebruik van. Maar voor het eerst had hij haar toegepast in een groot oratorium om het dramatisch effect te vergroten.

De Matthäus-Passion, die op die middag in april voor het eerst klonk, paste in een eeuwenoude traditie van muziek over het lijden van Jezus, uitgevoerd op Goede Vrijdag. Maar dit grootschalige werk, met zijn beeldende recitatieven, met zijn koralen en aria’s, momenten van collectieve en individuele reflectie, met zijn bijzondere rol voor het koor, commentaar leverend of handelend optredend, sloeg alles: hiermee bracht Bach de traditie tot een grandioos en onovertroffen hoogtepunt. Toch schijnt de uitvoering niet veel weerklank te hebben gehad. Nog een paar keer voerde Bach het werk uit in zijn jaren als Thomascantor in Leipzig, steeds nog wat veranderingen aanbrengend, tot hij het naliet in een schitterend, uitermate verzorgd manuscript, dat aantoont welk belang hij zelf aan deze compositie hechtte.

Wisselende opvattingenVervolgens werd er niet meer naar omgekeken. Kenners bewonderden Bach, organisten speelden soms zijn werk. Maar het grote publiek kende hem niet en de Matthäus sluimerde in

BiOGRAfiEëN

Bachs MaTThÄUs-PassION de bibliotheek, inktvraat knaagde aan de partituur. Pas de inspanningen van Mendelssohn vormden een keerpunt. Binnen korte tijd ontstond er voor het werk een grote bewondering en een diepe eerbied die zich langzaam maar zeker over het protestante deel van Europa verspreidden. De katholieke Berlioz, in 1843, was er nog niet klaar voor. Lang duurde het ook voor het werk in Nederland ingang vond, maar toen het eenmaal zover was, wortelde het zich hier dieper dan waar dan ook. Ook hier dezelfde bewondering, hetzelfde respect, dezelfde ingetogenheid. Tot voor kort klonk na afloop zelfs geen applaus. Ondertussen is er veel

veranderd in de uitvoeringspraktijk en in de uitvoeringsomstandigheden. Veranderende smaak en grondige studie hebben geleid tot wisselende opvattingen over de juiste uitvoering. En u mag zelfs klappen! Maar veel bleef ook hetzelfde en mag worden gekoesterd. Maakt u zich dus niet te zeer ongerust als u het tekstboekje meeleest en het is tijd om de bladzijde om te slaan: uw geritsel voegt zich naadloos in een lange traditie en is nog steeds integraal onderdeel van de moderne uitvoeringspraktijk.

Pepijn van Doesburg

Johannes Leertouwer | DirigentNa zijn vioolstudie bij Bouw Lemkes in Amsterdam en bij Josef Suk in Wenen en Praag, verdiepte Johannes Leertouwer zich in de historische uitvoeringspraktijk. Hij werkte als concertmeester en trad op als solist bij Anima Eterna, Ensemble Schönbrunn en het orkest van de Nederlandse Bach Vereniging. Met Menno van Delft (klavecimbel) en Julian Reynolds (fortepiano) bracht hij een reeks cd-opnames uit met werken van Bach, Mozart, Beethoven, Schubert en Schumann. Met zijn eigen ensemble La Borea Amsterdam nam hij de complete vioolconcerten van Mozart op. Johannes Leertouwer volgde directieonderricht bij David Porcelijn en Jorma Panula en werkte als gastdirigent bij het Noord Nederlands Orkest, het Residentie Orkest, de Nederlandse Bach Vereniging en orkesten in België, Frankrijk, Japan en Mexico. Van 1998 tot 2006 was hij artistiek leider van het Nederlands Jeugd Strijkorkest. Tevens is hij artistiek leider van de Nieuwe Philharmonie Utrecht. Sinds 1989 is Johannes Leertouwer hoofdvakdocent viool aan het Conservatorium van Amsterdam.

Judith Gauthier | SopraanJudith Gauthier studeerde in Parijs bij Gabriel Bacquier en Michèle Command. Ze won prijzen op internationale concoursen in Toulouse (2003) en Clermont-Ferrand (2005). Ze werkte met dirigenten als Marc Minkowski, Serge Baudo, Peter Eötvös en Gelgely Vajda. Ze was te horen in Parijs, Madrid en Warschau in opera’s van Lully, Martín y Soler, Mozart, Bizet, Rossini, Händel, Chabrier en Rameau, maar zong ook in werken uit de twintigste eeuw, zoals de wereldpremière van Philippe Fenelons Leçons de ténèbres. Ze soleerde in Bachs Hohe Messe, Mozarts Mis in C en Brahms’ Ein deutsches Requiem.