AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken •...

45
ICC GHENT | GENT 24.04.2012 AWW : een last of een zegen ? Frank Haemers - Juridische dienst BIBF

Transcript of AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken •...

Page 1: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

AWW : een last of een zegen ?

Frank Haemers - Juridische dienst BIBF

Page 2: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

WITWASSEN BESTRIJDEN

• Repressief luik Preventief luik

Art 505 Strafwetboek Wet 11 januari 1993

Page 3: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

ANTIWITWASWETGEVING

• FAG: Financiële ActieGroep (mondiaal)

• Richtlijn (EU)

• Wet (BE)

• Reglement- Norm (Instituten)

• Toelichtingsnota-Omzendbrief

Page 4: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

PREVENTIEKNOW YOUR CUSTOMER

WIE IS MIJN CLIENT EN KLOPT DIT WEL ?

identificatie verificatieEN WAT DOET DE CLIENT ?

Risicoanalyse

Page 5: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

• Wet van 11 januari 1993 : wijziging door :– Richtlijn 2005/60 →Wet van 18 januari 2010

• Hernummering Wet• Technische aanpassingen• Uitbreiding taak Instituten• Uitbreiding regels inzake identificatie&verificatie naar niet-

financiële beroepen

• Regels inzake interne organisatie/opleiding personeel : ook voor de niet-financiële beroepen

• Aanpassing meldingsplicht aan beroepsgeheim» Geen meldingsplicht bij bepaling rechtspositie cliënt

Page 6: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

• Wet van 11 januari 1993 : artikel 38• Opdracht Instituten : uitwerken in reglement

van hoofdstuk II van de Wet :� Identificatie-verificatie : cliënten-lasthebbers-uiteindelijke

begunstigden �Voortdurende waakzaamheid� Interne organisatie : witwasverantwoordelijke/opleiding

personeel�Controle op naleving door Instituut�NIET : meldingsplicht CFI

• Gemeenschappelijk drie Instituten

Page 7: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

• Reglement / Norm– Definities +

toepassingsgebied– Algemene beginselen– Identificatie – verificatie

• Cliënt – lasthebber –uiteindelijke begunstigde

– Beroep doen op een derde– Gegevensbewaring– Cliëntacceptatiebeleid –

klantenonderzoek– Witwasverantwoordelijke– Personeel– Waar ? www.bibf.be

• Toelichtingsnota/ Omzendbrief– Het klantenonderzoek

• Normaal• Vereenvoudigd• Verscherpt

– Risicogeoriënteerde aanpak– Kantoororganisatie

• Witwasverantwoordelijke• Personeel

– Formulieren & Schema’s– Waar ? www.bibf.be

Page 8: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

• Beslissingsbomen : Waar ? Stand BIBFWaar ? Stand BIBFWaar ? Stand BIBFWaar ? Stand BIBF

Page 9: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

• FORMULIEREN EN SCHEMA’S : ook op www.bibf.be

Page 10: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

WIE MOET DIT TOEPASSEN ?

Beroepsbeoefenaar : NP&RP

– bedrijfsrevisoren IBR – externe accountants en externe

belastingconsulenten IAB

– erkende boekhouders en de erkende boekhouders-fiscalisten BIBF• ! Stagiairs niet in de wet vermeld !

� Art. 3,3°en 4°Wet � Art. 2 Reglement

Page 11: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

IDENTIFICATIE-VERIFICATIE

– IDENTIFICATIE � Resultaatsverbintenis = altijd verplicht

Geen identificatie = geen zakenrelatie

– VERIFICATIE� cliënt / lasthebber : resultaatsverbintenis

Geen verificatie = geen zakenrelatie

� Uiteindelijke begunstigde : inspanningsverbintenisverificatie in functie van risicogevoeligheid

�Art. 7 & 8 Wet�4.1 Toelichtingsnota

Page 12: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

WIE ?• CLIENT : NP/RP• LASTHEBBER : NP/RP

• Personen die optreden in naam/voor rekening van cliënt• Kan intern of extern zijn

• UBO : is altijd fysieke persoon� Controleert cliënt [Wetboek vennootschappen]

� > 25% aandelen/vermogen bezitten/controleren� Persoon ten voordele van wie de zakenrelatie wordt

aangegaan

����Art. 7 §2 & art. 8 Wet ����Art. 12 & 13-16 Reglement����4.3.1. Toelichtingsnota

Page 13: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

WAT & HOE?• CLIENT & LASTHEBBERS

– NP : naam, voornaam, geboorteplaats- & datum[In de mate van het mogelijke ook het adres]

– RP : benaming, zetel, bestuurders, vertegenwoordigingsbevoegdheid– NP & RP : voorwerp aard zakenrelatie

• NP� Face to face : E-id /paspoort� Op afstand : E-id / certificaat klasse 3� Andere bewijskrachtige stukken : indien geen risico

• RP� Statuten : coördinatie� Publicatie benoeming B.S. /NBB

Door wie ? beroepsbeoefenaar of derde zaakaanbrenger (= bank/notaris/confrater doch steeds zelf ook verifiëren)

����Art. 7 §1, 8 & 10 Wet ����Art. 3, 6, 7 & 18 Reglement ����4.2, 4.3 en 4.7 Toelichtingsnota

Page 14: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

WAT & HOE ?• UITEINDELIJKE BEGUNSTIGDEN

• WAT ?�Verplicht : Naam + voornaam� Indien mogelijk : geboorteplaats-&datum, adres

• Door wie ?� Informatie afkomstig van cliënt !

� “verklaring uiteindelijke begunstigde”

� Cliënt NV : art 515bis W. Venn :meldingsplicht > 25% aandelen

• Taak beroepsbeoefenaar : controle van deze informatie : geloofwaardigheid : bv Companyweb / jaarrekeningen

�Art. 8 Wet �Art .13-16 Reglement �4.3 Toelichtingsnota

Page 15: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

WANNEER ?

– Altijd vóór aanvang zakenrelatie : • Contract : al dan niet geschreven• ter uitvoering waarvan gedurende een bepaalde of

onbepaalde termijn verschillende opeenvolgende prestaties en/of verrichtingen uitgevoerd worden.

– Altijd vóór occassionele verrichting > 10.000 €– Altijd bij vermoeden van witwassen– Altijd bij twijfel juistheid bestaande gegevens– Actualiseren in functie van risico

�Art. 7 §1 Wet �Art. 3 – 5 Reglement �4.2.2. Toelichtingsnota

Page 16: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

UITZONDERING

Zakenrelatie kan soms starten voordat klantenonderzoek volledig is afgerond

• Optie moet voorzien worden in interneprocedureregels

• Onmiddellijke start is noodzakelijk & bovendien� Klant met laag witwasrisico

� Verificatie zo snel mogelijk

� Verhoogde waakzaamheid

����Art. 3 Reglement����4.2 Toelichtingsnota

Page 17: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

Vereenvoudigd klantenonderzoek

Vrijstelling verplichtingen : voorzien door wetgever

1.Kredietinstelling of financiële instelling in België of EU of Noorwegen, Liechtenstein of Ijsland

2.Vennootschap die genoteerd is op een beurs in België of EU of Noorwegen, Liechtenstein of Ijsland

3.Uiteindelijke begunstigde van een gezamenlijke rekening van notarissen en andere onafhankelijke juridische beroepsbeoefenaars

4.Belgische publieke overheidsinstantie : federaal, regionaal … maar ook De Post, de beroepsinstituten …

Registratie voorwaarden volstaat : geen verificatie

MAAR ! : niet wanneer vermoeden van witwassen/twijfels : gewone regels toepassen

����Art. 11 Wet

�4.4 Toelichtingsnota

Page 18: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

Verscherpt klantenonderzoekVerhoogde waakzaamheid : opgelegd door

wetgever1. Identificatie op afstand : o.a. bijkomende controle

identiteitsgegevens : bv later face to face doen2. Politiek Prominente Personen (PEP)

� Personen (+ directe familieleden) die in het buitenland verblijven� Prominente publieke functie zoals : staatshoofden, ministers,

leden van de hoogste rechtbanken, ambassadeurs …� Vermogensonderzoek – voortdurende verscherpte aandacht

����Art. 12 Wet ����Art. 24 Reglement����4.5 Toelichtingsnota

Page 19: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

KLANTENONDERZOEK BESTAAND CLIËNTEEL

• OVERGANGSREGELING

• Cliënten natuurlijke personen : Er is een overgangsperiode die loopt tot 5 februari 2015, voor de bijwerking van de identificatiegegevens inzake de geboortedatum en -plaats van natuurlijke personen die op 05 februari 2010 (= datum van inwerkingtreding van de wet van 18 januari 2010) cliënt waren.

• Uiteindelijke begunstigden : de overgangsperiode voor de bijwerking van identificatiegegevens inzake de voornaam en naam van de uiteindelijke begunstigden van die bestaande cliënten eindigt op 5 februari 2012. Voor de geboortedatum en-plaats blijft het evenwel 05 februari 2015.

����Art. 44 Wet ����4.3.1.3. Toelichtingsnota

Page 20: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

RISICOGEORIËNTEERDE AANPAKRODE DRAAD AWW

• Evalueren & opvolgen cliënteel– Bij aanvang, bij bepaalde

gebeurtenissen, actualisatie

• Cliënten onderverdelen in functie van risico = risicoanalyse

GeografischGeografisch De cliDe cliëëntnt De dienstverrichtingDe dienstverrichting

Page 21: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

RISICOGEORIËNTEERDE AANPAK• Risico verbonden aan cliënt: o.a.

– Onduidelijkheid eigendomsstructuur– Zeer frequente wijzigingen in de structuur– Nodeloze complexiteit– Wanverhouding tussen structuur en resultaat– Sectoren :

• Geografisch risico : cliënt afkomstig uit landen regio’s onderworpen aan sancties … Lijst op www.ctif-cfi.be

• Risico’s verbonden aan de dienstverlening– Ongebruikelijke transacties– Discrepantie tussen goederenstromen en

geldstromen – ….

Page 22: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

RISICOGEORIËNTEERDE AANPAK

• OPVOLGEN VERRICHTINGEN– CRITERIA OPMAKEN : opnemen in interne procedure– Opsporen atypische verrichtingen

» Economische grondslag» Legitimiteit » Interne schriftelijke verslaggeving !

• NA MELDING CFI– Verhoogde waakzaamheid aanhouden

� Hoofdstuk 8-10 Reglement � Hoofdstuk 5 Toelichtingsnota � Op www.ctif-cfi.be

Page 23: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

KANTOORORGANISATIE

• KANTOORGANISATIE AFSTEMMEN OP ANTI-WITWASWETGEVING– Procedures klantenonderzoek uitwerken

• Bij een nieuwe cliënt = acceptatiebeleid

• Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid�Art.12 & art.14 Wet �Hoofdstuk 8 Reglement�6.1-6.2 Toelichtingsnota

Page 24: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

KANTOORORGANISATIE• Interne coördinator anti-witwaswetgeving aanstellen:

“compliance officer” – “verantwoordelijke voor toepassing van de wet”

• Wanneer aanstellen ?– Verplicht : 10 beroepsbeoefenaars (ongeacht instituut) die samenwerken – In andere situaties : optioneel

• Taken• Interne procedures (klantenonderzoek, acceptatiebeleid, risicoanalyse …)• Opleiding personeel• Communicatie met CFI /Instituut …• Verslagen maken• Rapporteren aan beroepsbeoefenaar

• Wie ? : moet aan anti-witwaswetgeving onderworpen economische beroepsbeoefenaar zijn

����Art. 18 Wet ����Art. 28 Reglement����6.3 Toelichtingsnota

Page 25: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

KANTOORORGANISATIE• SELECTIE & OPLEIDING PERSONEEL

• Selectie: betrouwbaarheid

• Opleiding en sensibilisering gericht op :– kennis te verwerven en kritische reflex te ontwikkelen om atypische

verrichtingen of feiten vast te stellen;– de nodige kennis van de procedures te verwerven om op passende wijze te

reageren wanneer zij met dergelijke verrichtingen of feiten worden geconfronteerd

• Door wie ?– beroepsbeoefenaar / verantwoordelijke voor toepassing van de wet

����Art.17 Wet ����Art. 29 Reglement����6.5 Toelichtingsnota

Page 26: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

KANTOORORGANISATIEGEGEVENSBEWARING

– Kopie = Papier / digitaal– Identicatie-verificatie– Verrichtingen– verslagen

– OP BASIS VAN REFERENTIE• = referentie bewaren i.p.v. kopie• stukken direct beschikbaar & niet veranderlijk • Vb : ondernemingsnummer/e-idnr/ N.N.• Vereist interne procedure

– MINSTENS 5 J NA EINDE ZAKENRELATIE����Art. 13, 15 en art. 38 Wet ����Art. 21 Reglement����6.4 Toelichtingsnota

Page 27: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

KANTOORORGANISATIE

– Elk kantoor moet interne procedures / organisatie uitschrijven

�Art.16 Wet�Gemeenschappelijk model is in voorbereiding ! Uit de inleiding:

Page 28: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

TOEZICHT & CONTROLE DOOR INSTITUTEN

• Instituten : wettelijke controleopdracht• Hoe ?:

– BIBF :verslagen van beroepsbeoefenaar• Model verslag • Verplicht in te vullen (Extranet)• Indien geen verslag = rappel / controle ter plaatse

• Wanuitvoering door beroepsbeoefenaar– ! Instituut kan boetes (min.250 €) opleggen !

�Voor schatkist (niet voor Instituut)

– ! Tuchtprocedure !

Page 29: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

MELDINGSPLICHT• Art 7-8 Wet

– Onmogelijkheid identificatie kan vermoeden van witwassen zijn

• Art 26-27-28 Wet– WITWASSEN VAN GELD

• Witwassen of gebruik maken van • Ernstige misdaadvormen

– Limitatieve lijst in de wet van 1993 < strafwet

– FINANCIERING VAN TERRORISME• Daders /organisaties• Daden

Page 30: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

MELDINGSPLICHT – ART 26• Vaststelling of vermoeden

– vaststelling / poging tot– Geen misdaadanalyse vereist

• Is taak van CFI

– Minste vermoeden volstaat• Zekerheid is niet vereist – beoordeling door CFI

• Individuele verplichting– Geen vrijstelling indien reeds melding

• Melding door beroepsbeoefenaar / verantwoordelijke

• !Niet door personeelslid !

Page 31: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

MELDINGSPLICHT- ART 26-BEROEPSGEHEIM• Bepalen van rechtspositie :

– Toelichtingsnota CFI :

Page 32: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

MELDINGSPLICHT ART 27

• RISICOLANDEN- & GEBIEDEN– Bijzondere meldingsplicht : verrichting, feiten

• In afwachting van KB : enkel verhogde waakzaamheid

– Lijst wordt regelmatig bijgewerkt • www.ctif-cfi.be en www van de instituten

Page 33: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

MELDINGSPLICHT ART 28

• Ernstige en georganiseerde fiscale fraude– Ernstig

– Georganiseerd

• KB INDICATOREN– Hulpmiddel– Niet absoluut

Page 34: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

IN DE PRAKTIJK• BRON : “Nationale antwoorden op de verplichtingen van de FAG:

Witwastypologieën in België”, J.-C. Delepierre (voorzitter CFI). Belgisch-Luxemburgse studiedag IBR. BE- IRE-LU (18 november 2011)

• Hoe komen economische beroepsbeoefenaars terecht in witwascircuits ?

• Ze maken gebruik van specifieke deskundigheid van de beoefenaars van deze beroepen:– Introductie bij financiële instellingen.

– Opzetten van vennootschapsstructuren.– Ze zetten juridische en financiële constructies op.

– Ze beheren vennootschappen. – Ze worden gebruikt om verrichtingen ivm witwassen of financiering van

terrorisme geloofwaardig te maken.

Page 35: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

IN DE PRAKTIJK• Beoefenaars van cijferberoepen beschikken over gegevens van hun cliënten of verzamelen deze gegevens bij

het uitoefen van hun beroepsactiviteit (boekhouding, controle van rekeningen, belastingconsulenten) die erop kunnen wijzen dat een cliënt een illegale activiteit uitvoert en geld witwast.

Voortdurende waakzaamheid, risicogeoriënteerde aanpak

Casus 1• Geld uit drughandel wordt in het bedrijfskapitaal ingebracht• Een accountant stelt in de boekhouding van een vennootschap vast dat de

zaakvoerder kapitaal inbrengt en meldt dit aan de CFI.• Er was geen verklaring voor deze inbreng. De boekhouder twijfelde aan de

herkomst van het geld dat de zaakvoerder inbracht.• De zaakvoerder voegde dit geld vervolgens toe aan het bedrijfskapitaal

met een kapitaalsverhoging.• Onderzoek van de CFI• De zaakvoerder was gekend voor drughandel.• Het inbrengen van geld in bedrijfskapitaal vindt plaats in het derde

witwasstadium (investering).

Page 36: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

IN DE PRAKTIJKCasus 2 Vereffening van een vennootschap kort na de oprichting• Een buitenlander richtte in België een vennootschap op die enkele

maanden later werd vereffend. Deze buitenlander deed een beroep op een revisorenvennootschap om het vereffeningsverslag op te stellen.

• Bij de vereffening had de vennootschap een schuldvordering op een buitenlandse leverancier. De vennootschap zou een voorschot betaald hebben maar de goederen nooit hebben ontvangen.

• De vennootschap verkocht deze schuldvordering door aan een andere buitenlandse vennootschap voor een veel lager bedrag waardoor in de boekhouding een uitzonderlijk verlies opgetekend werd voor het verschil.

• De zaakvoerder haalde op die manier de vennootschap leeg en deed zo de opbrengst teniet die in enkele maanden tijd werd opgebouwd.

Page 37: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

IN DE PRAKTIJK• Casus 2 Onderzoek van de CFI

• De vennootschap werd door de belastingdienst gecontroleerd en verdacht van (btw-)fraude. Ze zou een schakel vormen in een frauduleus netwerk.

• Op korte tijd werd een grote omzet behaald (vele binnenkomende en uitgaande financiële verrichtingen op de rekening), vlak voor de vereffening viel dit stil.

• Zulke verrichtingen zijn kenmerkend voor dit soort van fraude.• Op basis van de vermoedens van de revisoren onderzocht de CFI de

rekeningen van de vennootschap en stelden ze de verrichtingen samen die verband hielden met btw-fraude en witwassen.

• Met de boeking die de zaakvoerder uitvoerde bij de vereffening van de vennootschap (voorschot aan een buitenlandse leverancier voor goederen die niet geleverd werden, verkoop van de schuldvordering met waardevermindering) kon de opbrengst van deze fraude worden witgewassen.

Page 38: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

IN DE PRAKTIJKCasus 3 Splitsing van vennootschappen – Ondoorzichtige

constructie – offshorecentra• Een beleggingsonderneming in een offshorecentrum verplaatste

de maatschappelijke zetel naar België en werd omgevormd tot een NV naar Belgisch recht.

• Kort erna werd deze vennootschap ontbonden en verschillende nieuwe vennootschappen opgericht die de activiteiten van de eerste vennootschap overnamen.

• De tussenkomt van een accountant was vereist.• De rekening van de eerste vennootschap werd gecrediteerd door

overschrijvingen van buitenlandse vennootschappen.• Het geld werd vervolgens overgeschreven naar de

vennootschappen die onlangs werden opgericht.• Ook de nieuwe vennootschappen ontvingen geld van

buitenlandse vennootschappen.• Een deel werd op termijn belegd, een ander deel werd naar het

buitenland overgeschreven naar de voormalige aandeelhouders van de eerste vennootschap (beleggingsonderneming).

Page 39: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

IN DE PRAKTIJK• CASUS 3 Onderzoek van de CFI

• De bestuurders van de beleggingsonderneming kwamen reeds voor in een dossier dat de CFI doormeldde omwille van ernstig en georganiseerde fiscale fraude.

• Deze werkwijzen zijn kenmerkend voor het witwassen van geld voortkomend uit ernstige en georganiseerde fiscale fraude en verhogen de ondoorzichtigheid van een financiële constructie:

– Een buitenlandse vennootschap (offshore) wordt omgevormd tot een vennootschap naar Belgisch recht

– De vennootschap naar Belgisch recht wordt in verschillende andere vennootschappen opgesplitst.

– Het geld dat een eerste vennootschap ontvangt wordt verdeeld onder de nieuwe vennootschappen

– Omvang van de verrichtingen– Internationaal karakter van de verrichtingen– Rekeningen in België worden als doorsluisrekening gebruikt. – Er worden juridische constructies in offshorecentra gebruikt.– Er wordt (zonder hun medeweten om) een beroep gedaan op juridische adviseurs en

belastingconsulenten.– Er is geen economische verantwoording voor deze verrichtingen.

Page 40: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

Meldingsplicht & zwijgplicht

• Melden aan CFI doch niet aan de cliënt/derden (verbod op tipping-off)

• Uitzonderingen– Mededeling aan controleorgaan zoals

BIBF/IAB/IBR– Repressieve doeleinden

• Melding CFI betekent niet dat medewerking aan gerechtelijk onderzoek niet meer mogelijk is

– Tussen meldingsplichtigen• In eenzelfde entiteit• Betreffende eenzelfde cliënt/verrichting

����Art. 30 Wet

Page 41: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

BESCHERMING VAN DE MELDER

• Immuniteit : melding ter goede trouw = nooit fout

• Anonimiteit : beroepsgeheim in hoofde van CFI : geen informatie meedelen over melders

• Noch aan parket noch aan rechtbank

����Art. 30,32 & 36 Wet

Page 42: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

! NIEUW IN DE AWW !• Programmawet I 29-03-2012

• Voor de beroepsbeoefenaars is vooral de wijziging van

artikel 21 AWW van dagelijks praktisch belang en dit om

twee reden :

a. verlaging drempel verbod op kasbetalingen naar ten hoogste 10 % en maximaal 5.000 € (vanaf 2014 3.000 €) EN vooral de uitbreiding van het toepassingsgebied van dit verbod naar dienstverleners (en dus niet meer alleen handelaars).

b. b. het invoegen van een kennisgevingsplicht ter zake een overtreding van de regels inzake kasbetaling. In beginsel voor iedereen doch de Koning moet nog de juiste lijst bepalen.

AANGEPASTE TEKST VAN DE WET OP WWW.BIBF.BE

Page 43: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

www• www.bibf.be

• www.ctif-cfi.be

Page 44: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

Verdere lectuur

Praktijkboek• Bevat veel voorbeelden

• JAARVERSLAGEN CFIStatistieken + concrete gevallen + trends www.ctif-cfi.be

Page 45: AWW : een last of een zegen · ANTI-WITWASWETGEVING – Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cli ënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

ICC GHENT | GENT

24.04.2012

Verdere lectuur

• Pacioli 301

• Pacioli 328