autodesk izmir - v4 - finalsayisalmimar.com/makale/autodeskvemsgsu_bim_semineri.pdf ·...

26.04.2014

1

B Đ N A Y A Ş A M D Ö N G Ü S Ü N D E

B I M U Y G U L A M A L A R I

AUTODESK TÜRKĐYE . BIM ZAMANI ETKĐNLĐĞĐĐzmir – 12 Şubat 2014

Prof. Dr. SALĐH OFLUOĞLUw w w . s a y i s a l m i m a r . c o m

M Đ M A R S Đ N A N G Ü Z E L S A N A T L A R Ü N Đ V E R S Đ T E S Đ

E N F O R M A T Đ K B Ö L Ü M Ü

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

AUTODESK TÜRKIYE . BIM ZAMANI - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU - sayisalmimar.com -2-

enformatik bölümü

Bilgisayar Ortamında Sanat ve Tasarım Y.Lisans programı

eğitim ve araştırma alanları:

• 2B ve 3B Geometrik Modelleme• Yapı Bilgi Modellemesi (BIM)• Coğrafi Bilgi Sistemleri (GIS)• Bilgisayar Destekli 2B v3 3B Animasyon• Görüntü Đşleme• Programlama ve Veritabanı Sistemleri• Robotik• Eğitim Teknolojileri

bost.msgsu.edu.tr

26.04.2014

2

1. Bölüm: Genel tanımlar

2. Bölüm: BIM’e gereksinim

3. Bölüm: Birlikte çalışabilirlik ve BIM veri standardı

4. Bölüm: BIM verisi temel bileşenleri

5. Bölüm: Bina yaşam döngüsü ve BIM

Özet

AUTODESK TÜRKĐYE . BIM ZAMANI - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU - sayisalmimar.com -3-

B Ö L Ü M 1 :

GENEL TANIMLAR


26.04.2014

3

BIM?


3B model görselleştirme

yazılımı

verideğişim

standardı

bina yapımyönetimi

aracı

binasimülasyon

ortamı

birlikteçalışma

platformu

tümleşikproje

ortamı

BIM ve kullanım alanları


Bina ile ilgili tüm grafik(geometri/biçim vb.) ve alfasayısal(malzeme, maliyet, fiziksel çevre kontrolü vb) veriden oluşan bir 3B model meydana getirerek,

bu modelin proje sürecine katılanpaydaşlar tarafından binanın yaşam döngüsü boyunca ortak kullanımınısağlayan bir çalışma yaklaşımıdır.

1. 3B Sanal Bina ve Görselleştirme

2. Simülasyon ve Tasarım

3. Projelendirme ve Đşbirliği

4. Yapım Yönetimi

5. Bina Yaşam Döngüsü Desteği

26.04.2014

4

B Ö L Ü M 2 :

BIM’E GERENSĐNĐM


• Yüksek hammadde tüketimi

• Yüksek enerji tüketimi.

• Yüksek atık boşaltımı

• Yetersiz yenilenebilir enerji kaynağı kullanımı

Yapı Sektöründe kaynak kullanımı


Enerji tüketimi Dağılımı (Kaynak: Đzoder ısı yalıtım raporu, 2010)

Küresel CO2 salınımı(Kaynak: International Energy Agency, EIA)

26.04.2014

5

Sürdürülebilir mimari beklentileri


• Yapımı sırasında ve işletiminde daha az enerji tüketen binalar

• Daha fazla yenilenebilir enerji kaynağı kullanan binalar

• Yapımda hammaddetasarrufu

• Daha az atık oluşturan yapım

• Daha az maliyetle daha yüksek kalitede bina üretimi

Türkiye Binalarda Enerji Performansı YönetmeliğiveBinalar için enerji kimlik belgesi zorunluluğu

Architecture 2030 insiyatifi

Yeşil bina sertifikaları

Yeşil Binalar Zirvesi 20-21 Şubat 2014 Türkiye için yeni bir Ulusal Yeşil Bina Sertifikası’nın lansmanı (ÇETBĐK)

+

B Ö L Ü M 3 :

BĐRLĐKTE ÇALIŞABĐLĐRLĐK( I N T E R O P E R A B I L I T Y )

VE

BIM VERĐ STANDARDI


26.04.2014

6

Sektördeki Paydaşlar ve Birlikte Çalışabilirlik


• Yapı sektöründe paydaşlar ve mevcut bölünmüş durum

• Bina yaşam döngüsü evreleri

• Birlikte çalışabilirlik (interoperability): paydaşlar arası doğru veri değişimi ve iyi iletişime dayalı işbirliği

ŞEMATĐK TASARIM TASARIM VE PROJELENDĐRME

ĐMALAT ÇĐZĐMLERĐ

TESĐS YÖNETĐMĐ

YAPIM

Yapı sektöründe paydaşlar(Kaynak: Kirk and Spreckelmeyer)

Bina yaşam döngüsü evreleri (Kaynak: Autodesk)

CAD veri tipi ve iletişim sorunları


CAD verisi ile iletişim:

• Sadece grafik bilgi (bina geometrisi) içeriği

• 2B temsile dayalı yapı: planlar, kesitler, görünüşler ve detaylar

• Proje revizyonu zorlukları

• Fiili CAD standartları: DXF ve DWG

Fiili BDT standartlarıyla veri değişimi

Veri uyumsuzluğundan doğan sorunlar:

• Dönüştürme: Verinin farklı formatlara dönüşümü sırasında karşılaşılan eksiklikler ve hatalar

• Replikasyon: Aynı veriden tekrarlı kopyalar üretilmesi

• Koordinasyon: Belgeler arası eş güncellemenin sağlanması

Yapı sektöründe birlikte çalışabilirlik ile ilgili yetersizliklerden kaynaklanan ilave maliyet

(Kaynak: A.B.D Standart ve Teknolojiler Enstitüsü 2002)

26.04.2014

7

Birlikte Çalışabilirlik için veri standardı

Yapı sektörünün talepleri ve önemli yazılım şirketlerinin katılımıyla, birlikte çalışabilirliği daha etkin desteleyen

bir standardın oluşturulması için IAI’nın(International Alliance for Interoperability) kuruluşu

IFC (Industry Foundation Classes) standartının oluşturulması

BIM yazılımlarının yaygınlaşması

AUTODESK TÜRKIYE . BIM ZAMANI - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU - sayisalmimar.com -13-

15 Ocak 2014 tarihli Avrupa Birliği Kamu Đhale Yönergesi

Üye ülkelerde 2016’ya kadar kamu sermayeli bina projelerde BIM kullanımının zorunlu olması veya teşvik edilmesi

MÜTEAHHĐTLER

PLANLAMACILAR

MĐMARLAR

ĐNŞAATMÜHENDĐSLERĐ

MALSAHĐPLERĐ

MAKĐNEMÜHENDĐSLERĐ

YÜKLENĐCĐLER

ELEKTRĐKMÜHENDĐSLERĐ

AutodeskRevit™:

Projenin IFC dosyası olarak kaydedilmesi

B Ö L Ü M 4 :

BIM VERĐSĐ

TEMEL BĐLEŞENLERĐ


26.04.2014

8

Nesneler (objects) bir BIM yazılımında bilgi kapsülleridirler.

Nesneler bina elemanlarını temsil ederler ve bir araya gelerek bina modelini oluştururlar.

BIM veri standardında nesne olacak elemanların tanımı ve birbiriyle olan ilişkisi için önemli bir çaba sarfedeilmiştir.

BIM = Nesne Modelleme olarak da bilinir.

Revit™: Pencere objesi ayarları

BIM Temel Bileşenleri �� Nesneler

Objeler biraraya gelerek yapı modelini oluşturur

Revit™ araç çubuğundaki bina elemanları-objeler


Nitelikler (attributes) nesnelere yerleştirilen bilgilerdir.

Yazılımlar ihtiyacı olan nitelikleri süzüp kullanır.

Nitelik tipleri:

•Grafik (geometrik)•Alfa-sayısal•Dahili linkler•Harici linkler

BIM Temel Bileşenleri �� Nitelikler


Revit™: Bir duvar elemanı için tanımlanabilen bazı alfasayısal nitelikler

Revit™: Bir nesneye harici bir link atama

Revit™: Metraj tablosu ve çizim

arasında dahili link

Revit™: Bir kapı nesnesine ait nitelikler

26.04.2014

9

Görünüm adı verilen anlamlı veri düzenleriile aynı nesne içeriği farklı meslek gruplarından kişilerce farklı amaçlarla kullanılabilir.

Đstenen amaca uygun gösterimler/temsiller ve hesaplamalar elde etmek için bu veri düzenleri ana dosyadan süzülür.

BIM Temel Bileşenleri �� Görünümler

Çok disiplinli veri model görünümleri

Revit™: Modelin farklı görünüm seçeneklerine göre filtrelenmesi


BIM Temel Bileşenleri �� 3B Model

Revit™ 3B model ve ortografik temsil koordinasyonu

Nesneler bir araya gelerek üç boyutlu (3B) modeli meydana getirir.

Tüm plan, kesit, görünüş, detay temsilleri ve metrajhesaplamaları bu 3Bmodeldenoluşur.

Ana amaç 3B modeli doğru ve gereken detayda oluşturmaktır.


26.04.2014

10

3B modelden üretilen planlar, kesitler, görünüşler vb. kendi bağımsız ekranlarına sahip olsalar da proje belgeleri birbirleriyle etkileşimlidir.

Herhangi bir proje belgesindeki değişiklik tüm belgelerde eş zamanlı güncellenir. Bu sayede tüm proje belgeleri tutarlı olur ve belgeler arası koordinasyonsağlanır.

BIM Temel Bileşenleri �� Eş zamanlı veri güncelleme

Revit™ Project Browser ile Proje içinde farklı temsiller arasında seçim yapılması

Proje belgeleri kendi çalışma ekranında bağımsız düzenlenebilir.


Parametreler sonradan düzenlenebilen değişkenlerdir.

Parametre tanımlama kutuya veya açılan menüye yeni değer girilerek gerçekleştirilir.

BIM’de modelleme çoğu kez parametre tanımlama işlemidir.

Doğru parametre girilmesi için aralıklar tanımlanarak kullanıcının uyarılması sağlanabilir.

BIM Temel Bileşenleri �� Parametrik Modelleme


Revit™: Merdiven nesnesi niteliklerininParametrik olarak tanımlanması

26.04.2014

11

BIM yazılımlarında aynı nesne için farklı detay seviyesinde temsiller/bilgiler gömülü olabilir.

Detay seviyesi projenin farklı evrelerine ve kullanılan ölçeğe göre değişebilir.

Nesnelerle ilişkilendirilen menü seçenekleri de detay seviyesini değiştirmek için kullanılabilir.

BIM Temel Bileşenleri ��Detay seviyesi

Revit™: Kapı elemanına gömülen farklı detay

seviyeleri


B Ö L Ü M 5 :

BĐNA YAŞAM DÖNGÜSÜ

VE BIM


26.04.2014

12

23

Bina yaşam döngüsü evreleri

I. I. TASARIM TASARIM

EVRESĐEVRESĐ

II. II. PROJELENDĐRMEPROJELENDĐRME

&&YAPIM EVRESĐYAPIM EVRESĐ

III.III.TESĐS YÖNETĐMĐTESĐS YÖNETĐMĐ

EVRESĐEVRESĐ

IV.IV.ONARIMONARIM

veyaveyaYIKIM EVRESĐYIKIM EVRESĐ


• Amaç: Türkiye’de yapı sektöründe BIM kullanımını ve meydana getirdiği değişimleri anlamak

• Đ.T.Ü, MSGSÜ ve BeykentÜniversitesi’nde lisansüstü dersinde 2009-2014 yılları arasında 30’a yakın vaka çalışması üretildi.

ayrıltılı bilgi ve vaka raporları için:

www.sayisalmimar.com

BIM Vaka çalışmaları


26.04.2014

13

Firmaların BIM kullanım şekillerini anlamak için farklı değerlendirme yöntemleri kullanıldı:

BIM vaka çalışmaları


VERĐ SINIFLANDIRMA DEĞERLENDĐRMESĐ

BPMN ĐŞ AKIŞI NOTASYONU ile BIM süreçlerini modellemek

ĐŞ KOORDĐNASYON MODELĐ farklı disiplinler arası BIM iş koordinasyonu

1. Veri zenginliği2. Yaşam döngüsü görünümleri3. Rol ve disiplinler4. Đş süreçleri5. Değişiklik yönetimi6. Dağıtım yöntemi7. Anındalık/erişim8. Grafik bilgi9. Uzamsal yeterlilik10. Bilgi doğruluğu11. Birlikteçalışılabilirlik/IFC desteği

YETERLĐLĐK SEVĐYE GÖSTERGESĐCapability Maturity Model (CMM) A.B.D NationalBuilding Information Modeling Standard (NBIMS)

Đdeal tasarım süreci döngüseldir. Projenin her aşamasında tasarımgeri dönülerek revize edilebilir.

1- Tasarım evresinde BIM

BIM’de tasarım olanakları:

1- Tasarımın geometrik kütle oluşturma komutları ile meydana getirilmesi.

2-Tasarımın bir skript dili ile parametrik tasarım ilkeleriyle oluşturulması

3-Tasarımın performans analizi yapılarak geliştirilmesi


26.04.2014

14

1- Tasarım evresinde BIM �� Biçim oluşturma


A-Yazılımlardaki mevcut 3B araç ve komutlarla geometrik biçimlerin oluşturulması

B- Parametrik tasarım çerçevesinde skript dili yardımıyla geometrik biçimlerin oluşturulması

Son biçim mimari elemanlarla ilişkilendirilerek BIM modeline dönüştürülür

Conceptual Mass komutları ile Revit’te amorf form üretimi Dynamo skript diliyle Revit’te form üretimi

1- Tasarım evresinde BIM��Örnek


Revit ile oluşturulan tasarım modelleri

Tres Mimarlık: Aydos Terasları Projesi

26.04.2014

15

1- Tasarım evresinde BIM��Örnek


Rhino-Grasshopper destekli Revit modelleriTres Mimarlık: Aydos Terasları Projesi

C-Performans analizi

Bina kütleleri, iç mekanlar, cephe elemanları, boşluk-doluluk ve malzeme vb. girdiler iklimsel verilerle farklı simülasyonlarda kullanılabilir.

Simülasyonlarda ortaya çıkan bina performansı analizi

tasarım kararlarının gözden geçirilmesine ve geliştirilmesine imkan sağlar.

BIM performans analizleri bazı yeşil bina sertifikasyon programları için de puan kazanılmasını sağlar.

1- Tasarım evresinde BIM �� Simülasyonlar

Güneş Pozisyonu Gölge Analizleri Güneşkırıcı Tasarımı

Akustik Tasarım Enerji Analizleri Güneş Işınımı

Aydınlatma AnaliziCephe Tasarımı Görüş Açıları Analizi

Autodesk Ecotech™ ile gerçekleştirilebilen analizler (Kaynak: Autodesk)


26.04.2014

16

1- Tasarım evresinde BIM ��Örnek


Tres Mimarlık: Aydos Terasları Projesi Gölge Analizi Teknopark ışık rafı / 3B sistem detayı

Teknopark Yangın Planı

Paralel Çalışma

Farklı veya aynı meslek grupları arasında firma içi ve dışı proje işbirliği

BIM sunucusu üzerinden simültane paralel çalışma olanağı

Kullanıcılar yetkilendirilmesi

Güvenilir ve zamanlı bilgi paylaşımı proje verimliliğini önemli ölçüde arttırır.

2- Projelendirme ve Yapım Evresinde BIM


BIMYöneticisi

BIMYöneticisi

BIM Sunucusu

26.04.2014

17

2- Projelendirme ve Yapım evresinde BIM ��Örnek


Alfresco DashboardKullanıcı Arayüzü

GWH Đstanbul:Medine hızlı tren istasyonu projesi - Veri değişim akış diyagramı

2- Projelendirme ve Yapım evresinde BIM��Örnek


• BIM modelinin gerçek binanın sanal bir kopyası olması, yapım süreçlerinde hakimiyet, metraj kolaylığı ve hassasiyeti proje revizyonu kolaylıkları getirmektedir

• BIM, Dome Mimarlık’ın geleneksel tasarım ofisi yaklaşımının dışına çıkarak sahada bina yapımı süreçlerinde kontrolörlük görevleri almasını sağlamıştır. BIM modeli şantiyedeki çalışmalarla paralel güncellenmektedir.

• Trump Towers projesine yapım sürecinde dahil olunmuştur. BIM maliyet hesaplaması, metraj, aylık ödeme durumu hesaplamaları, imalatın takibi konularında şantiyedeki süreçlerin planlandığı şekilde gerçekleşmesini sağlamıştır.

Trump Towers: Dome Mimarlık

26.04.2014

18

2- Projelendirme ve Yapım evresinde BIM

Revit Structure™ ve RFEM™ arasında stürüktürel analiz için veri değişimi (Kaynak: Autodesk)

Model verisi değişimi

Mimari model, BIM yapı ve mekanik proje yazılımlarına yazılım ailesinin desteklediği formatta veya IFC dosya formatında aktarılıp yapı ve elektromekanik projelerin oluşumunda kullanılabilir.

Mimari model ve dolayısıyla tasarım ihtiyaç doğrultusunda revize edilebilir. Çoğu kez yazılımlar arası çift yönlü düzenleme bağlantısı mevcuttur.


Revit Architecture™ ve RevitStructure™ arasında veri değişimi (Kaynak: Goldberg, Catalyst 2005)


Çakışma Tesbiti

Farklı BIM modelleri (mimari, yapı ve mekanik) biraraya getirilerek elemanların birbiriyle çakıştığı yerler veya çok yaklaştığıbölgelerhızla bulunabilir.

Çakışmalar hem grafik, hem de rapor halinde gösterilebilir.

Çakışmaları önceden görmek ve düzeltmek sonradan oluşabilecek zaman, iş gücü ve maliyet ile ilgili kayıplarıortadan kaldırır.


Autodesk Navisworks™ ile çakışma tesbiti ve raporlaması (Kaynak: Autodesk)

26.04.2014

19

2- Projelendirme ve Yapım evresinde BIM��Örnek


GWH Đstanbul: Medine hızlı tren istasyonu projesi Mimari, mekanik ve statik projeler arası çakışma tespiti

4B-5B-6B Modelleme

3B BIM modeli elemanları iş programı, maliyet, performans, analizi, mekan/mahal ile ilişkilendirilerek:

• (4B) zaman• (5B) maliyet• (6B) sürdürülebilirlik• (7B) tesis yönetimi

alanlarında animasyonlaroluşturulabilir.

Özellikle inşaat sırasında ortaya çıkabilecek sorunlar bina yapım ve iş akış süreçlerini gösteren animasyonlarda tespit edilebilir.

Bina iş programını referans alan bir Autodesk Navisworks™ yapım animasyonu



Revit™ ortamında BIM modelinin

animasyon için hazırlanması

26.04.2014

20

BIM modeli, yapım sonrası bakım ve işletim amaçlı kullanılabilir.

Olası kullanımlar:

• Đklimlendirme (HVAC) ve elektrik sistemlerinin düzgün işletimi

• Bina için güvenlik ve izleme sistemleri kurulumu

• Bina afet ve acil durum tahliye planları hazırlanması

• Emlak ve mekan-insan kaynağı yönetimi

3- Tesis Yönetimi evresinde BIM


BIM mekanları ile bütünleşme(Kaynak: FM:Systems)

3- Tesis Yönetimi evresinde BIM��Örnek


• Atatürk Havalimanı iç Hatlar Terminali renovasyon projesi

• BIM modeli ile tesisin mahallere ayrılması ve onlar üzerinden yönetilmesi

• Tesis için maliyet hesabı ve ihtiyaç tanımlamalarının kolaylaştırılması (özellikle iklimlendirme hesapları)

• BIM modelinin Web tabanlı TAV Earth yazılımı ile ilişkilendirilerek tesis yönetiminin daha yaygın kullanıma açılması

Terminalin 3B BIM Modeli

Check-in adaları fotoğraf ve

çizimleri

TAV Earth Havaalanı Mahal Yönetim Sistemi

26.04.2014

21

BIM modelinin bazı alternatif kullanımları:

• Bina onarımı ve güçlendirilmesi

• Mekansal performans geliştirimi

• Yeni işlev çerçevesinde kullanım

• Yıkım ve malzeme geri dönüşümü

4- Yeniden kullanım ve yıkım evresi

Sydney Opera binasında BIM modeli kullanılarak bina performans geliştirimi

Bina yıkımı ve malzeme geri dönüşümü


1. Firmaların bir BIM uygulamaplanlarının olmaması

2. Paydaşlar arası tanımlı bir işbirliğiyönteminin bulunmaması

3. Firmalarda firma içi veya firmalara arası veri değişimi için çizim, dosya isimlendirme, katman ve notasyonstandartı eksikliği

4. BIM’in mühendislik firmalarında yaygın kullanılmaması

5. Kamuda BIM projesinin doğrudan kullanılabilmesi için mevzuat eksiklikleri

Genel Tespitler


26.04.2014

22

• [email protected]

• URL: www.sayisalmimar.com

• Facebook:facebook/sayisalmimar

• Twitter:@sofluoglu(art-tech-ture)

• Linkedin:tr.linkedin.com/in/sayisalmimar

Teşekkürler…


Mimar Sinan Güz. San. ÜniversitesiEnformatik BölümüBomonti, Şişli, Đstanbul

Đletişim bilgileri:

autodesk izmir - v4 - finalsayisalmimar.com/makale/autodeskvemsgsu_bim_semineri.pdf ·...

Documents

Transcript of autodesk izmir - v4 - finalsayisalmimar.com/makale/autodeskvemsgsu_bim_semineri.pdf ·...