AUTISME IN RELATIE TOT…SPORT EEN INTERACTIEVE WORKSHOP

DEEL I – PRESENTATIE EEN KORT OVERZICHT VAN DE RELATIE TUSSEN AUTISME EN SPORT

DSM 5 AUTISME – DEEL 1 A. Blijvende tekorten in de sociale communicatie en interactie, zoals blijkt uit:

▪ tekorten in sociaal-emotionele wederkerigheid

Sport = sociale communicatie + interactie

▪ tekorten in het voor sociale omgang gebruikelijke non-verbale communicatieve gedrag

Sport = sociale druk en ongeschreven regels en heel veel geschreven regels

▪ tekorten in aangaan, onderhouden en begrijpen van relaties

Sport = duidelijke functionele relaties en het onderhouden en begrijpen van relaties

JOEP TIERNEGO Volleyballer

Eredivisie volleybal, later ‘sportburgemeester’ in Arnhem

HELP! EEN WEDSTRIJD… ▪ Sociale regels

▪ Onvoorspelbaarheid en ‘onverwachte’ situaties ▪ Info vooraf

▪ Foto’s van wat komen gaat, de omgeving, een maatje/buddy

▪ Spanning/stress ▪ Versterken autisme-kenmerken

▪ Veroorzaken reacties van je lichaam

▪ Drukte ▪ Deelnemers

▪ Publiek

▪ Je 'bekeken' voelen

▪ Reizen ▪ = veranderingen en kost energie

JESSICA-JANE APPLEGATE Zwemster

2012 Paralympics gouden medaille op de 200 meter vrije slag

DSM 5 AUTISME – DEEL 2 B. Beperkte zich herhalende gedragspatronen, beperkte interesses en activiteiten, zoals blijkt uit:

▪ stereotype of repetitieve motorische bewegingen, gebruik van voorwerpen of spraak

Eindeloze herhalingen totdat een beweging helemaal perfect is

▪ hardnekkig vasthouden aan hetzelfde, star gehecht aan routines of geritualiseerde gedragspatronen

Strak gestructureerde dagen, trainingsschema’s, maaltijden, bedtijden, et cetera

▪ zeer beperkte, gefixeerde interesses die abnormaal intens of gefocust zijn

Details zien die anderen missen, extreme focus en doorzettingsvermogen

▪ over- of onderreageren op zintuiglijke prikkels of ongewone belangstelling voor zintuiglijke aspecten van de omgeving

Hogere gevoeligheid maakt dat we alerter reageren in een geoefende situatie

JIM EISENREICH Baseballer

Speelde 15 jaar in de Major League

Oprichter van de ‘Jim Eisenreich Foundation’, voor kinderen met het Tourette Syndroom

ZINTUIGELIJKE PRIKKELS: FYSIEKE ASPECTEN VAN SPORT ▪ Kleding, schoenen + attributen

▪ Weersomstandigheden: temperatuur, licht, regen, hagel, luchtvochtigheid

▪ Lichaamsbeheersing -> controle over je lichaam (hoe je lichaam zich vormt of hoe het beweegt, body-building)

▪ Veranderingen van en aan je lichaam

▪ Hormonale veranderingen en sport

▪ Sensorische aspecten

▪ Vb tennishal: stank + geluid

▪ Publiek: klappen, juichen, gezucht

▪ Blessures niet opmerken of nog heel lang opmerken (afwijkende pijngrens)

JOHN HOWARD Vechter

Kreeg diagnose nadat dochtertje autisme bleek te hebben

Zegt in interview zich ‘bevrijd’ te voelen door deze diagnose

REGULIER OF AANGEPAST SPORTEN? (BRON: VAB)

REGULIER SPORTEN

▪ je kan leren van het gedrag van anderen

▪ meer uitdaging, zowel sociaal als sportief

▪ je wordt niet in (nog) een hokje geplaatst

▪ anderen leren beter omgaan met verschillen;

▪ je kan eventueel meedoen aan reguliere competitie.

▪ Meer keuze, meer mogelijkheden

AANGEPAST SPORTEN (G-SPORT)

▪ De nadruk ligt op spelplezier in plaats van competitie

▪ Een veilige omgeving om te leren

▪ Geen indicatie nodig, persoonlijke afweging

▪ Doorstromen naar reguliere sport is mogelijk

▪ “Regulier waar het past, aangepast waar dat gewenst is” (VAB)

ALEX AND JAMIE SCHNEIDER Hardlopers

Marathonlopers, o.a. NYC marathon

Klassiek autisme, non-verbal

DE VOORDELEN VAN SPORTEN ▪ Balans

▪ Sport = routine = invulling van 'vrije tijd’

▪ Beter slapen, meer bewegen, meer buiten, beter eten = meer energie

▪ Endorfine = stress-reductie (itt adrenaline) (& invloed op amygdala?)

▪ Sociale integratie

▪ In 'veilige' omgeving oefenen van (sociale) vaardigheden

▪ Gevoel van 'erbij horen'

▪ Zelfvertrouwen

▪ Zelfbewustzijn

▪ Betere lichaamsbeheersing = beter in contact

▪ Zelf

▪ Anderen

▪ Dit moment (nu)

CLAY MARZO Surfer

2006 nationaal kampioen VS

Vrijwilliger bij ‘Surfers Healing’, een non-profit organisatie, welke surfkampen organiseert voor auti-kids in Canada en Amerika

AUTISME EN VOOROORDELEN IN DE SPORT ▪ Autisten kunnen geen teamsport doen

▪ Autisten kunnen geen reguliere sport doen

▪ Alleen hoger-functionerende autisten doen een reguliere sport

▪ Autisten kunnen niet sporten zonder begeleider

▪ Van sporten raken autisten overprikkeld

▪ Autisten begrijpen de regels van de sport niet

Hoe ‘waar’ zijn deze vooroordelen? Laten we zien wat hoe wij onze sporten ervaren.

DEEL II - INTERACTIEF VISUALISERING VAN DE DIVERSITEIT EN UNIFORMITEIT BINNEN ONZE GROEP

NUTTIGE LINKS ▪ https://www.vanuitautismebekeken.nl/autisme-en-vrije-tijd-sport

▪ https://www.unieksporten.nl/over-ons

▪ https://www.bewegenvoorjebrein.nl/psychische-klachten-verminderen/autisme/

▪ http://www.autismeindesport.nl/ (helaas alleen gericht op kinderen… wel een goed ‘naslagwerk’ om mee te nemen naar je sportclub)

▪ www.autisme.nl/tips-links/autisme-en-vrije-tijd/ervaringen-met-autisme-en-sport.aspx

DE FILMPJES IN DEZE PRESENTATIE ▪ Joep Tiernego (volleyballer): https://youtu.be/LHi_cc3E3Hc

▪ Jessica-Jane Appelgate (zwemster): https://youtu.be/0s1XjhTW0Rk

▪ Jim Eisenreich (baseballer): https://youtu.be/t868e35asFQ

▪ Clay Marzo (Surfer): https://youtu.be/7dvQ1JRVmNw

▪ Alex and Jamie Schneider (runners): https://youtu.be/IJ7KPcR8KBg

▪ John Howard (fighter): https://youtu.be/EGvvEmiFdFQ

STELLING 1: DOOR TE SPORTEN HEB IK MINDER LAST VAN OVERPRIKKELING IN HET DAGELIJKS LEVEN

Ik heb geen idee, of

geen last

Sport heeft geen effect op mijn

overprikkeling, ik ben nog steeds overprikkeld…

Dankzij sport heb ik geen last meer van

overprikkeling

STELLING 2: IK DOE LIEVER EEN TEAMSPORT

Het maakt mij niet

zoveel uit

Ik ren het liefst in mijn eentje door

een stil bos

Teamsport, ik loop het liefst hard in een

groep; alleen is maar alleen…

STELLING 3: IK LEER SOCIALE VAARDIGHEDEN DOOR TE SPORTEN

Ik heb wel iets geleerd,

maar niet zoveel

Nou nee, zou ik sociale

vaardigheden moeten leren door

te sporten?

Dankzij mijn sporten ben ik geen nerd

meer

STELLING 4: DANKZIJ MIJN AUTISME BEN IK GOED IN MIJN SPORT

Mag ik ook eens ‘geen

mening’ hebben?

Autisme heeft voor mij alleen maar

nadelige gevolgen voor de sport

Dankzij mijn autisme ben ik de beste

koorddanser die er is

STELLING 5: SPORT IS EEN EERSTE LEVENSBEHOEFTE VOOR MIJ

Twee, drie, vier dagen in de week,

zoiets…

Mijn bed uitkomen is al sport genoeg

voor mij

Ik sport dagelijks, en ik ben

sportinstructeur