Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan...

83
Advocaat (Everest Law) Joris DEENE Auteursrecht Antwerpen 11 juni 2019 Contactdag erfgoed

Transcript of Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan...

Page 1: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Advocaat (Everest Law)

Joris DEENE

Auteursrecht

Antwerpen 11 juni 2019

Contactdag erfgoed

Page 2: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Bronnen van het Belgisch auteursrecht

◼ Wetboek Economisch Recht (Boek XI : Intellectuele Eigendom)

◼ Titel 5 : auteursrecht en naburige rechten

◼ Titel 6 : computerprogramma’s

◼ Titel 7 : databanken

◼ Auteursrecht = nationaal recht. Het Belgisch auteursrecht is enkel van toepassing op het Belgisch grondgebied

- Maar: verregaande harmonisering van het auteursrecht in EU

- Internationale verdragen (zoals de Berner Conventie)

Page 3: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Intellectuele Eigendom vs. Materiële eigendom

◼ De eigenaar van een werk is enkel de eigenaar van de materiële drager waarin het werk is geïncorporeerd.

◼ De eigenaar van een werk heeft niet automatisch de intellectuele eigendomsrechten (het auteursrecht) op het werk

◼ De eigenaar kan een werk waarvan hij eigenaar is dan ook niet laten reproduceren of ontsluiten zonder de toestemming van de auteur (hij bezit wel het tentoonstellingsrecht)

◼ De eigenaar kan op het ogenblik dat hij de materiële eigendom verwerft (= het werk aankoopt) ook de auteursrechten verwerven (door een overdracht van auteursrechten) van de kunstenaar

◼ De eigenaar kan wel eisen stellen aan bezoekers (bvb geen foto’s met flits trekken)

◼ De eigenaar – bruikleengever kan bepaalde eisen stellen ten aanzien van de materiële drager aan de bezitter - bruikleennemer

Page 4: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Object van het auteursrecht (1)

◼ Belgische wet

→ open omschrijving : werk van letterkunde of kunst-> specifiek : foto / databank / computerprogramma→ bvb : tekst, muziekwerk, foto, schilderij, beeldhouwwerk

◼ Criteria :

1. concrete, waarneembare vorm (een IDEE wordt niet beschermd!) enkel de concrete uitwerking/vorm

2. ORIGINALITEIT : persoonlijke stempel van de auteur na een intellectuele inspanning (artistieke waarde niet vereist; wat is kunst?)

3. gecreëerd door de mens : niet LOUTER machine

Page 5: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Object van het auteursrecht (2)

◼ Bescherming vanaf de creatie : geen formaliteit !

Vermelding van © teken is dus niet verplicht, kan wel een rol spelen voor vermoeden van auteurschapbv © Joris Deene 2019

◼ Sommige werken zijn uitgesloten

1. officiële akten van de overheid (wetgeving en rechtspraak) ! Een brochure opgesteld door ambtenaren in principe wel auteursrechtelijk beschermd ! Ook databanken van wetgeving en rechtspraak!

2. werken die tot het publiek domein behoren (beschermingstermijn verstreken)

Page 6: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

2005 : Bril Theo : origineel

Page 7: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

2005 : Praline Vercammen : origineel

Page 8: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

2005 : Kat- en muismotief Balta : niet origineel

Page 9: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Originaliteit van foto’s

◼ Brussel 3 mei 2005 : Het is voldoende dat de foto het resultaat is van een zekere creativiteit van de fotograaf die bepaalde keuzes heeft gemaakt (inzake belichting, afstelling, opnamehoek, …) om origineel te zijn. Professionele fotografen trachten een feit of gebeurtenis op een welbepaalde wijze en met een welbepaald effect in beeld te brengen. Dit proces is verschillend van foto’s die onbedachtzaam en door gelijk wie zouden kunnen worden genomen van die gebeurtenis

◼ Brussel 14 maart 2006: de persoonlijke stempel van de fotograaf blijkt uit de omstandigheden (feit, tijdstip, plaats) die erdoor worden gevat, de wijze waarop een expressie van de gefotografeerde of de historiciteit van het vastgelegde evenement wordt gevat of nog wegens een opmerkelijke professionele vaardigheid die uit de fotografie blijkt

Page 10: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Reproducties van bestaande werken

◼ Kan een auteursrecht ontstaan op de reproductie van bestaande werken (bvb. een scan van een manuscript, een scan van een foto, een foto van een schilderij of beeldhouwwerk)

◼ Problematisch wanneer het werk zich tot het publiek domein behoort

◼ Wanneer de reproductie een waarheidsgetrouwe kopie beoogt dan kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit

◼ Reproducties van 2D-werken zullen dan ook zelden bescherming krijgen (zoals een scan of foto van een schilderij)

◼ Reproducties van 3D-werken kunnen eventueel wel een origineel werk uitmaken (bvb. een foto van een beeldhouwwerk)

Page 11: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Subject van het auteursrecht – de auteur (artikel XI.170)

◼ auteur = natuurlijk persoon (niet : rechtspersoon)Maar : mogelijke overdracht van auteursrechten (auteursrechthebbende) bvb rechtspersoon

◼ Wie zijn co-auteurs?* principe : creatieve / persoonlijke bijdrage* audiovisuele werken (art. XI.179) : wettelijk vermoeden van auteurschap (hoofdregisseur+scenarioschrijver, bewerker, tekstschrijver, grafische ontwerper animatie, componist)

Page 12: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Beheersvennootschappen

◼ Sabam, Sofam, SACD-SCAM, de Auteurs etc.

◼ Voordeel voor auteur: hij kan zich concentreren op zijn creatief proces en het innen van rechten als het opsporen van inbreuken overlaten aan een beheersvennootschap

◼ Voordeel voor gebruiker: hij dient alle individuele auteurs niet te contacteren doch kan via één contact rechten op tal van werken klaren

◼ Niet elke auteur is toegetreden tot een beheersvennootschap

Page 13: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Beschermingsduur

◼ 70-jarige beschermingstermijn “post mortem auctoris”

◼ Berekeningswijze : vanaf 1 januari volgende op jaar overlijden

◼ Co-auteurschap : langstlevende

Audivisuele werken : hoofdregisseur, scenarist, tekstschrijver, componist filmmuziek)

◼ Openbaar domein = publiek domein (rechtenvrij/gratis)

-> 2019 : Werken waar de auteur overleden is ten laatste in 1948(Bvb Ermanno Wolf-Ferrari, Sergej Eisenstein, Hugo Boss, Franz Léhar)

◼ Na overlijden worden de auteursrechten uitgeoefend door de erfgenamen of legatarissen

Page 14: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Auteursrechten

◼ Vermogensrechten (patrimoniale rechten)

- Reproductierecht

- Publiek mededelingsrecht

- Distributierecht

◼ Morele rechten

- Divulgatierecht

- Paterniteitsrecht

- Integriteitsrecht

Page 15: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Reproductierecht (1)

◼ Verveelvoudiging in vermaterialiseerde vorm (totaal/partieel)

◼ Met of zonder toevoeging van nieuwe elementen (adaptatie)

◼ Verschillende reproductiemethoden :- manueel / industrieel- grafisch / fotografisch / visueel- sonoor- audiovisueel- elektronisch / digitaal

◼ Specifiek : digitale context

--> Tijdelijk of duurzaam (ook efemere, technische reproducties, reproductie tijdens transmissie)

(routing, modem, browsing, caching, ram-geheugen)

Page 16: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Reproductierecht (2)

◼ Adaptatie- en vertalingsrecht

- Dubbel aspect* auteur oorspronkelijke werk* auteur gedriveerde werk…rechten in onverdeeldheid

- Gradaties

* ideël, conceptuele inspiratie : geen auteursrechtelijke gevolgen* slaafse nabootsing : reproductie/plagiaat* adaptatie (overname vormelementen met toevoeging)

- Voorbeelden

Film → tv-serieMuziekwerk voor viool → pianoBoek → filmVERTALING

Page 17: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Voorbeelden

◼ 1994 : Eurofac kopieert de integrale universitaire cursus die door de Presses Universitaires de Bruxelles werd uitgegeven en verspreidde deze kopieën onder de studenten : inbreuk

◼ 2003 : J. C. Lemaire neemt in zijn boel ‘Simenon jeune journaliste’ persartikels geschreven door Simenon over zonder toestemming rechthebbenden : inbreuk

◼ 1996 : Central Station : voor digitaliseren van krantenartikels is toestemming journalisten vereist

◼ 1997 : voor de reproductie van schilderij van Paul Delvaux in Trends ter illustratie van een artikel over erotiek in de Belgische kunst is toestemming van de rechthebbenden vereist.

Page 18: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

1988-1989 : Atomium

Reproducties van het

Atomium op asbakken,

gadgets, postkaarten of

boeken enkel met

toestemming

auteursrechthebbenden

Bvb nieuwe 2 euro

stukken

Page 19: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

2006 : inbreuk

Page 20: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Distributierecht (1)

◼ Enkel de auteur heeft het recht de distributie van het origineel of een kopie van een werk aan het publiek, door verkoop of anderszins toe te staan

◼ UITZONDERING : principe van communautaire uitputting (eerste verkoop van een werkexemplaar binnen de EU put het distributierecht van dat werkexemplaar uit)

◼ UITZONDERING OP DEZE UITZONDERING : Verhuur – en uitleenrecht

Page 21: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Distributierecht (2)

◼ Huur- en leenrecht

- UITLENEN : voor beperkte tijd ter beschikking stellen zonder economisch/commercieel voordeel- VERHUREN : idem + economisch/commercieel voordeel

◼ - Innovatie sinds 1994- Vooral ifv commerciele exploitatie verhuur video/DVD

- VERBODSRECHT !!!!

- uitzondering voor ‘openbare’ uitlening -> dwanglicentie met vergoedingsregeling

- niet : in kapperszaak, onder vrienden, voor tentoonstelling, voor raadpleging ter plaatse, tussen publiek toegankelijke instellingen

Page 22: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

publiek mededelingsrecht (1)

◼ [1] mededeling [2] publiek

◼ Publieke mededeling : tv, radio, internet, concert…

◼ Niet : privé-uitvoering familiekring + kosteloosNiet : privé-uitvoering als schoolactiviteit

(powerpoint presentatie in klas)

◼ Niet : materiële consulatie van object (bvb boek in boekenhandel of bibliotheek)

Page 23: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Vermogensrechten – publiek mededelingsrecht

◼ PLAATSELIJKE CONSULTATIE IN BIBLIOTHEEK/ARCHIEF

◼ A/ Letterkundige werken - foto’s- muziekpartituren

• Is geen uitlening, geen reproductie

• Is ook geen publieke mededeling

◼ B/ Geluids en AV-werken

• Is wel publieke mededeling

◼ C/ On-line consultatie

• Ter beschikkingstelling is publieke mededeling, gevolgd door reproductie bij eindgebruiker

Page 24: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Morele rechten

◼ Drie morele rechten

[1]Paterniteitsrecht

[2] Divulgatierecht

[3] Integriteitsrecht

Page 25: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Morele rechten

◼ Divulgatierecht /recht op bekendmaking (art. XI.165 §2)

◼ Recht om werk bekend te maken of niet

◼ Recht op inkeer niet aanvaard in de belgische wet

◼ Geldt ook bij werken op bestelling (maar kan wel een schadevergoeding oplopen)

◼ Geen divulgatierecht bij software

◼ Geen beslag mogelijk op niet-bekendgemaakte werken

◼ Bijzondere bepalingen bij audiovisuele werken- auteur die weigert/niet bij machte om zijn bijdrage af te werken : geen verzet tegen gebruik van bijdrage (art. 15)- Morele rechten na voltooiing werk (producent-regisseur) (art. 16)

Page 26: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Morele rechten - paterniteitsrecht

◼ Recht op erkenning als auteur (art. XI.165 §2)

◼ Kan recht opeisen of weigeren

◼ Kan ook : - anoniem- pseudoniem (al dan niet doorzichtig)

vb Hergé = George RemiWillem Elsschot = Alfons De Ridder

- ghostwriting

Page 27: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Voorbeelden paterniteitsrecht

◼ 1980 : borstbeeld van Dante (Salvator Dali), ook naamsvermelding Ludmilla Forani

◼ 1996-1997 : central station : namen van journalisten niet of onjuist vermeld

◼ 1997 : Buck Danny : Georges Troisfontaines heeft recht om mee vermeld te worden als auteur

◼ 1997 : Sabam en Herscovici/Nationale Loterij : fragmenten van schilderijen Margritte op subito-biljetten zonder naamsvermelding

◼ 2001: auteur kan zich verzetten tegen de vermelding van de naam van een derde op zijn werk (zoals vroegere werkgever)

◼ 2003 : fotograaf van publicitaire foto’s heeft recht op naamsvermelding (foto’s van kaaskroketten op een schaal bestemd voor aldi-warenhuizen)

Page 28: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Morele rechten

◼ Integriteitsrecht (art. XI.165 §2 AW)

◼ Verzet tegen wijziging

- materiële wijziging- niet-materiële/contextuele wijziging

◼ Als afstand : verzet tegen misvorming, verminking, andere wijziging die eer/reputatie van de auteur schaadt (maximumgrens)

Page 29: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Integriteitsrecht - voorbeelden

◼ Kleuren van zwart-wit film, inlassen van tv-logo, aanwenden van muziekfragmenten in reclamespots

◼ Verwerking van meerdere elementen uit de schilderijen van Margritte op subito-biljetten (materiële wijzigingRechthebbenden zouden nooit toestemming hebben gegeven voor gebruik in kansspel (geestelijke wijziging)

◼ Lehar-Sacd/ Bejart-Koninklijke Munt : adaptatie van de opera de Lustige Weduwe naar een sociale satire

◼ Gebruik in krantenartikel met oog op verkiezingspropaganda

◼ Uitbrengen van pornografische versie van Jommeke (Pommeke)

◼ Stopzetting van de roman Kasterbant van Marcella Baete in Nieuwsblad

◼ Verbouwingswerken aan een particuliere woning (eigendomsrecht/rechtsmisbruik)

Page 30: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Integriteitsrecht - voorbeelden

Page 31: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Integriteitsrecht - voorbeelden

Page 32: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Integriteitsrecht - voorbeelden

Page 33: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Zaak de jonggehuwde van Canestraro-Depuydt

-Tijdens Brugge2002 door kunstenaar Jan

Verhaeghe versierd met een signalisatielint met

de tekst KIJKVERBOD

- Hof van beroep Gent 2006: geen schending

morele rechten : de integriteit van het werk

werd niet geschonden. De geest van het werk

werd dus niet gewijzigd doch enkel kritisch en

op een eigenzinninge wijze in vraag gesteld

(art. 10 EVRM)

- Hof van Cassatie 2008: verbreking arrest

(niet-materiele wijziging van werk kan inbreuk

zijn)

- Hof van beroep Antwerpen 2010 : recht op

eerbied geschonden

Page 34: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Contractenrecht

◼ Algemeen beginsel: Contractsvrijheid tussen partijen

◼ Regels mbt contracten: art. XI.167 AW

◼ Doel art. XI.167 AW: beschermen van economisch zwakkere partij

Algemeen uitgangspunt:

* vermogensrechten

zijn overdraagbaar

* morele rechten: in

principe niet

overdraagbaar

Page 35: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Contractenrecht

• Vervreemding of afstand (cessie)

– ~ verkoop

– vermogensrechten verdwijnen uit vermogen

auteur en komen in vermogen verkrijger van

rechten (buy-out)

• Licentie (concessie):

– ~ huur -verhuur

– auteur blijft in bezit van zijn

vermogensrechten maar vertrouwt gebruik

van deze rechten toe aan derde

Page 36: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

1) Contractenrecht - algemeen

◼ Algemene regels van overdracht (bvb tussen een kunstenaar en een erfgoedinstelling)

◼ Schriftelijk (bewijsregel)

◼ Restrictieve interpretatie (in geval van twijfel : voordeel auteur)

◼ Voor elke exploitatiewijze : vergoeding (forfait of percentage), reikwijdte en duur (bvb 10 tv-uitzendingen, 5000 exemplaren boek) uitdrukkelijk bepalen

◼ Geen afstand mogelijk van bepaalde billijke vergoedingen

Page 37: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Contractenrecht - algemeen

◼ De verkrijger van het recht moet het werk exploiteren overeenkomstig de eerlijke beroepsgebruiken (bvb twee journalisten maken radioreportage die zeer actualiteitsgebonden is)

◼ Overdracht van de rechten betreffende nog onbekende exploitatievormen is nietig (bvb video-dvd, digitale krant)

◼ De overdracht van rechten betreffende toekomstige werken, geldt slechts voor een beperkte tijd en voor zover het genre waarop de overdracht betrekking geeft bepaald is(bvb auteur-regisseur bedingt dat voor zijn volgende komische film (genre) hij opnieuw zal samenwerken met zelfde producent en zijn rechten op dit toekomstig werk overdraagt aan de producent)

Page 38: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

2) Contractenrecht – bijzondere regimes

◼ Soepelere regels in geval van arbeidsovereenkomst/statuut of werken op bestelling in de niet-culturele sector of reclamewereld

◼ Geen automatische overdracht van auteursrecht aan werkgever/opdrachtgever : deze overdracht moet uitdrukkelijk zijn bepaald (wel vermoeden van overdracht bij software en bepaalde databanken)

◼ Overdracht aan werkgever/opdrachtgever is mogelijk, mits naleving van bepaalde voorwaarden, indien : [1] uitdrukkelijk voorzien en [2] creatie binnen kader werk/statuut valt

Page 39: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Contractenrecht – bijzondere regimes

◼ In geval van uitdrukkelijke overdracht en wanneer creatie binnen toepassingsgebied arbeidsovereenkomst en statuut valt (bvb. fotograaf als werknemer):

◼ Geen exploitatieplicht : werkgever kan vrij beslissen of hij de overgedragen rechten van werknemer/ambtenaar al dan niet zal exploiteren

◼ Geen verplichting om per exploitatiewijze vergoeding, reikwijdte en duur te bepalen. De overdracht via zeer algemeen geformuleerde clausules is mogelijk:

- maar moet wel duidelijk zijn wat men wil overdragen

- Voorbeeld: “hierbij draagt de auteur-werknemer /ambtenaar het reproductierecht over op alle creaties die tot stand zullen komen in het kader van deze arbeidsovereenkomst/statuut”

Page 40: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Contractenrecht – bijzondere regimes

• Mogelijkheid overdracht rechten m.b.t. toekomstige exploitatievormen

→Wel uitdrukkelijk aandeel bepalen in de winst van deze exploitatievorm voor auteur

• Mogelijkheid overdracht toekomstige werken

- zonder beperking in tijd

- zonder beperking qua genre

- > mogelijkheid van overdracht

van rechten op alle werken die auteur-werknemer/ambtenaar tot

stand zal brengen in uitvoering van arbeidsovereenkomst of

statuut

Page 41: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Vlaams personeelsstatuut 13.01.2006 (personeel diensten van de Vlaamse overheid)

◼ Art. II 8. § 1. Het personeelslid draagt aan de Vlaamse Gemeenschap of de IVA met rechtspersoonlijkheid of de EVA, de strategische adviesraad of het Gemeenschapsonderwijs het geheel van de vermogensrechten over op de werken waarvan hij de (mede)auteur is en die hij ter uitvoering van zijn functie tot stand brengt. Deze overdracht betreft de auteursrechten op computerprogramma's, met inbegrip van het begeleidend en voorbereiden materiaal, en op alle andere werken die het personeelslid ter uitvoering van zijn functie tot stand brengt.

◼ § 2. De vergoeding voor deze overdracht van rechten is begrepen in het salaris, zoals bepaald overeenkomstig het van kracht zijnde geldelijk statuut.

◼ § 3. Het personeelslid verleent aan de Vlaamse Gemeenschap, de IVA met rechtspersoonlijkheid, de EVA, de strategische adviesraad of het Gemeenschapsonderwijs de toelating om de werken, bedoeld in § 1, onder de naam van het Vlaamse ministerie of van de IVA met rechtspersoonlijkheid of de EVA, de strategische adviesraad of het Gemeenschapsonderwijs aan het publiek mee te delen en onder die naam te exploiteren. Deze toelating geldt voor een duur van 20 jaar vanaf de datum van creatie van het werk.

Page 42: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Onderwijs personeel

◼ a) Het Algemeen Reglement van het personeel van het Katholiek Onderwijs voor het basis- , secundair -, volwassenen - , deeltijds kunstonderwijs is algemeen bindend verklaard door het uitvoeringsbesluit van 6 juli 2012. Het Reglement bevat de volgende bepalingen inzake het auteursrecht (artikel 20) :

◼ Het personeelslid dat in uitvoering van de arbeidsovereenkomst werken tot stand brengt, die vallen binnen het toepassingsgebied van de arbeidsovereenkomst, behoudt alle morele rechten op die werken en draagt zijn vermogensrechten over aan het schoolbestuur. De vermogensrechten worden zonder specifieke vergoeding overgedragen, in hun meest volledige wettelijke omvang, voor alle gekende exploitatievormen en voor de volledige beschermingsduur van de werken. Het schoolbestuur kan deze werken vrij naar eigen inzichten exploiteren en is niet verplicht tot exploitatie over te gaan. Indien het werk in de toekomst geëxploiteerd wordt volgens exploitatievormen die momenteel onbekend zijn, zal het winstaandeel van het personeelslid gelijk zijn aan het winstaandeel dat volgens de marktvoorwaarden die gelden op het ogenblik van exploitatie, toegekend worden aan auteurs die hun werk volgens dezelfde exploitatievormen in het gewone commerciële circuit uitgeven.

◼ b) De decreten rechtspositie voor het onderwijspersoneel van 1991 vermelden vanaf 1 september 2013 de hier boven pas vermelde tekst. De decreten rechtspositie onderwijspersoneel gelden voor het basis-, secundair -, deeltijds kunst - , volwassenenonderwijs en voor de centra voor leerlingenbegeleiding en internaten.

Page 43: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Creative Commons (1)

◼ Opgericht in 2002

◼ Niet exclusieve licentie

◼ http://creativecommons.org/worldwide/be/

◼ Gratis? Volledige vrijheid? -> Neen

◼ Morele rechten (paterniteitsrecht, integriteitsrecht) blijven bij auteur

◼ Voorwaarden kunnen opgelegd worden

◼ Zie Vz. Rb Amsterdam 9 maart 2006 (foto op website)

Page 44: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Creative Commons (2)

◼ Reproductie en publieke mededeling toegelaten

◼ Naamsvermelding is altijd vereist (paterniteitsrecht)

◼ Gebruik voor commerciele doeleinden kan uitgesloten worden (niet-commercieel)

◼ Het maken van afgeleide werken kan uitgesloten worden (geen afgeleide werken) of dat dit enkel is toegestaan als het afgeleide werk obnder dezelfde CC licentie beschikbaar is (gelijkdelen)

Page 45: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Creative Commons (3)

Licentievarianten

Page 46: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Uitzonderingen op het auteursrecht

◼ Artikel XI.189-193 (twintigtal uitzonderingen)

◼ Evenwicht tussen belangen auteur en informatieverspreiding

◼ Restrictieve interpretatie (maar de nuttige werking van de uitzondering moet beschermd worden en het doel ervan moet worden eerbiedigd)

◼ Voorwaarde : op geoorloofde wijze openbaar gemaakt (divulgatierecht)

◼ Driestappentoets (1. In uitzonderlijke gevallen, 2. Geen afbreuk aan normale exploitatie van werk, 3. Wettige belangen van rechthebbenden wordt niet onredelijk geschaad)

Page 47: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Uitzonderingen op het auteursrecht

◼ Algemene uitzonderingen

Page 48: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Citaatrecht (art. XI.189 §1)

• Citeren uit een werk mag zonder toestemming

• Ifv kritiek, polemiek, recensie (geen commercieel gebruik)

• Plicht tot bronvermelding + naam (tenzij onmogelijk)

• Eerlijke beroepsgebruiken

• Voor zover doel wettigt Opmerkingen:

- citaat : beperkte omvang van ontlening

- foto’s: overname van volledige foto als citaat?

- citaat moet kaderen in ruimer geheel (geen blikvanger)

Page 49: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Tijdelijke/technische reproductiehandelingen (art. XI.189 §3)

• Auteur kan zich niet verzetten tegen

• Tijdelijke reproductiehandeling

• Van voorbijgaande/technische aard

• Als integraal en essentieel onderdeel van technisch procédé

• Met als enig doel

• Doorgifte in netwerk

• Rechtmatig gebruik

• Voor zover geen zelfstandige economische waarde

Page 50: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Informatief citaatrecht (art. XI.190, 1°)

• Reproductie of mededeling aan publiek

• Van korte fragmenten uit werken

• Of van integrale werken beeldende kunst

• Met het oog op informatie

• In verslag over actuele gebeurtenissen

• Voor zover gerechtvaardigd uit oogpunt van voorlichting

• Mits bronvermelding (naam/titel)

• tenzij onmogelijk

Page 51: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Panorama uitzondering(art. XI.190, 2°)(geen focus op het werk)

2002: La mer van Georges Grard (Dikke Mathile)

Een krant mag foto publiceren en een televisieoproep mag een

beeldverslag uitzenden met een gebeurtenis waarbij op de

achtrgrond, eerder toevallig of onvermijdelijk een kunstwerk

zichtbaar is (bvb skyline van Brussel met Atomium)

Page 52: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Panorama uitzondering(art. XI.190, 2/1°)(focus op het werk)

• Reproductie of mededeling aan publiek

• Van werken van beeldende, grafische of bouwkundige kunst

• Gemaakt om permanent in openbare plaatsen te worden geplaatst

• Indien reproductie of mededeling gebeurt van het werk zoals het zich daar bevindt

• En geen afbreuk wordt gedaan aan de normale exploitatie van het werk en geen onredelijke schade wordt berokkend aan belangen van auteur

Page 53: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Panorama uitzondering(art. XI.190, 2/1°)(focus op het werk)

Page 54: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Reprografie (art. XI.190, 5°)

• Papier of soortgelijke drager

• bron is papier

• Bestemming is papier

• Voorbeeld: fotokopie

• En voor zover geen afbreuk doet aan normale exploitatie van het werk

Page 55: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Reprografie (art. XI.190, 5°)

- Artikels, werkende beeldende kunst

- Korte fragmenten andere werken (boek)

- Door rechtspersoon voor intern gebruik

- Door natuurlijk persoon voor intern gebruik in het kader van zijn professionele activiteiten

- Uitzondering bladmuziek

- + VERGOEDINGSREGELING INFRA

Page 56: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Uitvoering in familiekring (art. XI.190 3°)

◼ Uitvoering (vereist aanwezigheid van publiek)

◼ Familiekring (interpretatie Hof van Cassatie: quasi-familiale band)

◼ Kosteloosheid

Page 57: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Privé-kopie (art. XI.190, 9°)

- De reproductie van werken

- Met uitzondering van bladmuziek

- Reproductie gebeurt in familiekring (eng!)

- … en is alleen daarvoor bestemd

- Geen reproducties uit illegale bron (zoals downloaden illegale muziek of films)

- + vergoedingsregeling, infra

Page 58: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Parodie (art. XI.190, 10°)

◼ (Strenge) criteria uit rechtspraak :

[1] de parodie zelf moet een origineel werk zijn,

[2] de parodie is bedoeld als kritiek of bespotting van het geparodieerde werk,

[3] ze moet een humoristische toon hebben,

[4] ze mag enkel de uiterlijk en strikt noodzakelijke elementen aan het werk ontlenen zodat er geen verwarring mogelijk is met het geparodieerde werk en geen afbreuk wordt gedaan aan het geparodieerde werk of zijn auteur

◼ Vrij paradoxale invulling! Art. 10 EVRM

Page 59: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Corr. Antwerpen 25 november 2005 : geen parodie

Page 60: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Antwerpen 2 mei 2006 : geen parodie

Page 61: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

parodie?

Page 62: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Kopieën voor bewaringsdoeleinden

(art. XI.190, 12°)

◼ De reproductie die beperkt is tot een aantal kopieën, bepaald in functie van en gerechtvaardigd door het voor de bewaring van het culturele en wetenschappelijke patrimonium gestelde doel

→ veroudering of verval van de drager

◼ Door voor het publiek toegankelijke bibliotheken, musea of door archieven

◼ Die niet het behalen van een direct of indirect economisch of commercieel voordeel nastreven

◼ Voor zover hierdoor geen afbreuk wordt gedaan aan de normale exploitatie van het werk en geen onredelijke schade wordt berokkend aan de wettige belangen van de auteur

Page 63: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

(Digitale) consultatie ter plaatse (art. XI.190, 13°)

◼ De mededeling via speciale terminals in de gebouwen

◼ Voor onderzoek of privé-studie

◼ Van werken die niet te koop aangeboden of aan licentievoorwaarden onderworpen zijn

◼ En die onderdeel uitmaken van de verzamelingen van voor het publiek toegankelijke bibliotheken, wetenschappelijke- en onderwijsinstellingen, musea of archieven

◼ Die niet het behalen van een direct of indirect economisch of commercieel voordeel nastreven

Page 64: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Tijdelijke opname door omroeporganisaties (art. XI.190, 14°)

◼ Omroeporganisaties

◼ Tijdelijke opname van werken

◼ Indien de werken met eigen middelen zijn gemaakt en in de mate dat dit noodzakelijk is voor de eigen uitzendingen

Page 65: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Gebruik ten behoeve van mensen met een handicap (art. XI.190, 15°)

◼ Handelingen van reproductie en mededeling ten behoeve van gehandicapten

◼ Het gebruik moet rechtstreeks met de handicap verband houden

◼ Het gebruik moet niet-commercieel van aard zijn

◼ Het gebruik moet noodzakelijk zijn wegens de betrokken handicap

Page 66: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Reclame voor openbare tentoonstellingen en verkopen (art. XI.190, 16°)

◼ Handelingen van reproductie als mededelingen zijn toegestaan met het doel reclame te maken voor openbare tentoonstellingen en openbare verkopen van artistieke werken

◼ Het toegestane gebruik moet beperkt blijven tot wat noodzakelijk is voor de aankondiging van de betrokken gebeurtenis en mag geen enkel ander commercieel doel hebben

◼ Gebeurtenis: permanente tentoonstellingen?

◼ Reclame op televisie, websites, kranten, brochures etc

Page 67: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Reproducties van uitzendingen door bepaalde instellingen (art. XI.190, 17°)

◼ Ziekenhuizen, gevangenissen of instellingen voor jeugd- of gehandicaptenzorg

◼ Geen winstoogmerk

◼ Reproducties voorbehouden voor exclusief gebruik van de daar verblijvende natuurlijke personen

Page 68: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Blinden en slechtzienden(art. XI.190, 18° en 19°)

◼ Vervaardiging van exemplaren in toegankelijke vorm door de begunstigde of een namens hem optredende persoon

◼ Toegelaten entiteiten (bvb. Luisterpunt) kunnen exemplaren in toegankelijke vorm vervaardigen en beschikbaar stellen aan begunstigden of andere toegelaten entiteiten in de EU.

Page 69: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Uitzonderingen op het auteursrecht

◼ Uitzonderingen ten behoeve van onderwijs en wetenschappelijk onderzoek

+ VERGOEDINGSREGELING INFRA

Page 70: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Citaatrecht (art. XI.191/1 §1)

• Citeren uit een werk mag zonder toestemming

• Ifv onderwijs, wetenschappelijk onderzoek

• Plicht tot bronvermelding + naam (tenzij onmogelijk)

• Eerlijke beroepsgebruiken

• Voor zover doel wettigt

Page 71: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Kosteloze uitvoering in het kader van schoolactiviteiten (art. XI.191/1, 2°)

◼ de kosteloze uitvoering (inkomgeld, subsidiering?)

◼ In het kader van schoolactiviteiten

◼ Waaronder de uitvoering voor een publiek examen

◼ tijdens een publiek examen

◼ Zowel binnen als buiten de gebouwen van de onderwijsinstelling

◼ + bronvermelding

Page 72: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Reproducties onderwijs en wetenschap (art. XI.191/1, 2° )

• Reproductie ter illustratie onderwijs of wetenschappelijk onderzoek

• Scannen, afdrukken, kopiëren, digitaal opslaan etc.

• Met uitzondering van bladmuziek

• Voor zover verantwoord / niet-commercieel

• En voor zover geen afbreuk doet aan normale exploitatie van het werk

• Bronvermelding

Page 73: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Mededeling onderwijs en wetenschap (art. XI.191/1,8°)

◼ E-learning

◼ Voorwaarden :

- Ter illustratie O en voor W, “werken”

- Binnen erkende instellingen voor onderwijs of wetenschappelijk onderzoek

- Voor zover verantwoord / niet-winstgevend

- Normale activiteit / geen afbreuk normale exploitatie

- Beveiligd door passende maatregelen (login)

Page 74: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Bloemlezing (art. XI.191/1, 5°)

• Voor samenstellen bloemlezing

• Bestemd voor onderwijs

• en geen economisch/commercieel doel

• Uittreksels

• Als auteur overleden is

• Mits betaling van billijke vergoeding -- > (partijen, rechter)

• Mits respect voor morele rechten (keuze, presentatie, plaats)

Page 75: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Uitzonderingen op het auteursrecht

◼ Uitlening van werken

+ VERGOEDINGSREGELING INFRA

Page 76: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Openbare uitlening (art. XI.192)

◼ Uitlening van werken van letterkunde, databanken, fotografische werken, partituren van muziekwerken, geluidswerken en audiovisuele werken

◼ Uitlening geschiedt met een educatief of cultureel doel

◼ Door instellingen die daartoe door de overheid officieel zijn erkend of opgericht

◼ Voor geluidswerken en audiovisuele werken: embargo van 6 maanden

◼ Ook e-boeken (one copy one user model)

Page 77: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Uitzonderingen op het auteursrecht

◼ Verweesde werken

Page 78: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Verweesde werken (art. XI.191)

◼ Voor het publiek toegankelijke bibliotheken, onderwijsinstellingen, musea, archieven, instellingen voor cinematografisch- of geluidserfgoed en publieke omroeporganisaties

◼ Om taken van algemeen belang te vervullen

◼ Hebben de toestemming de in hun verzameling voorkomende verweesde werken te gebruiken, zijnde:

- beschikbaarstelling aan het publiek

- reproductie om te: digitaliseren, beschikbaar stellen,indexeren, catalogiseren, behouden of restaureren

Page 79: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Verweesde werken (art. XI.245/1)

◼ Verweesd werk:

- Gepubliceerde werken: boek, krant, tijdschrift etc.

- Cinematografische of audiovisuele werken en fonogrammen

- Andere werken opgenomen of verwerkt erin (bvb foto’s)

◼ Gebruik na voorafgaandelijk zorgvuldig onderzoek (raadpleging bronnenlijst) + bijhouden van de documentatie m.b.t. het zorgvuldig onderzoek + opslaan in EUIPO databank

Page 80: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Naburige rechten

◼ -uitvoerende kunstenaars (bvb zanger, muzikant, acteur, danser)- de producent van fonogrammen of van de eerste vastlegging van films (bvb IFPI)-omroeporganisaties (radio – tv)

◼ Bescherming naar analogie met het auteursrecht

◼ Beschermingsduur : 50 jaar na prestatie (70 jaar voor muziekopnames)

◼ ‘billijke vergoeding’

◼ Onderscheid tussen componist (Sabam) en uitvoerder (billijke vergoeding)

Page 81: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Databanken

◼ Rechten van de maker van de databank (Titel 5, Boek XI)

◼ Rechten van de auteur wiens werken zijn geïntegreerd in databank (Titel 5, Boek XI)

◼ Rechten van de producent van de databank (Titel 7, Boek XI)

Voorwerp van de bescherming : substantiële investering

beschermingsduur : 15 jaar

Page 82: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Recht op afbeelding (art. XI.174)

◼ Een portret kan niet gebruikt worden zonder de toestemming van de geportretteerde

◼ Dit recht eindigt niet bij het overlijden van de geportretteerde en kan door de erfgenamen tot 20 jaar na het overlijden

◼ Minderjarigen kunnen toestemming geven vanaf 13 jaar

◼ Toestemming is niet vereist wanneer een persoon zich begeeft in de publieke ruimte als onderdeel van een groep mensen

Page 83: Auteursrecht Antwerpen 11 juni - Kunsten en Erfgoed€¦ · voor vermoeden van auteurschap ... kan er geen auteursrecht ontstaan bij gebreke aan originaliteit ... toestemming journalisten

Vragen ?

◼ Joris DEENE

◼ EVEREST ADVOCATEN, Bollebergen 2A Bus 20, 9052 Gent

[email protected]

◼ Tel : 09 334 94 70