Atrivision Lerende Organisatie

39
De Lerende Organisatie De Lerende Organisatie P ktijk ll Th i Praktijkcollege: Theorie en praktijk van de Lerende praktijk van de Lerende Organisatie Soesterberg, 21 april 2008 Dia www.atrivision.com Lerende Organisaties 1 Drs. D.T. (Daan) Assen MBA

description

College over de lerende organisatie en organisatieleren

Transcript of Atrivision Lerende Organisatie

Page 1: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

P ktijk ll Th i Praktijkcollege: Theorie en praktijk van de Lerende praktijk van de Lerende

Organisatieg

Soesterberg, 21 april 2008

Diawww.atrivision.comLerende Organisaties 1

Drs. D.T. (Daan) Assen MBA

Page 2: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Na afloop van dit college bent u in staat om:d d k i ti l L d O i ti t it t

Leerdoelen

• de noodzaak voor organisaties om als Lerende Organisatie te opereren uit te leggen;

• de kenmerken van een Lerende Organisatie te beschrijven;g j ;• het onderscheid tussen Lerende Organisaties en organisatieleren weer te geven;• de belangrijkste theorieën op het terrein van Lerende Organisaties globaal te

b ij b ikbegrijpen en gebruiken;• uw eigen organisatie te kunnen analyseren op leerstoornissen en de kenmerken

van Lerende Organisaties.g

Diawww.atrivision.com 2Lerende Organisaties

Page 3: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

• 16.00 uur: Lerende Organisaties, organisatieleren & leerstoornissenOrganisatieleren (Argyris & Schön)

Programma

– Organisatieleren (Argyris & Schön)– De Lerende Organisatie & Leerstoornissen (Senge)– Casus: NASA

• 18.00 uur: Pauze• 19.00 uur: Ontwerpen van Lerende Organisaties

The Learning Company (Pedler)– The Learning Company (Pedler)– Leervermogen Analyseren (Garvin)– Casus: Oticon– Instrumenten voor de Lerende Organisatie

• 20.00 uur: Afsluiting

Diawww.atrivision.com 3Lerende Organisaties

Page 4: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

W i d O i i ?Wat is een Lerende Organisatie?

Een organisatievorm die individueel leren stimuleert om waarde te creëren in de gvorm van innovatie, efficiency, afstemming op de omgeving en concurrentievoordeel (Johnson & Scholes).

Een organisatie die het leren van al haar leden (medewerkers, leveranciers, klanten) faciliteert en zichzelf continu transformeert (Pedler & Burgoyne).

Een organisatie waar mensen hun capaciteiten om de resultaten te bereiken die ze ti t i d k t t t ll ti wensen continu vergroten, waar nieuwe denkpatronen ontstaan, waar collectieve

ambitie de ruimte krijgt en waar mensen continu leren om samen te leren (Senge).

Diawww.atrivision.com 4Lerende Organisaties

Page 5: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

• Technologische innovatieH ti

Uitdagingen van de 21e Eeuw

• Hyperconcurrentie• Globalisering en een globale economie• Nieuwe arbeidsrelaties en werkomgevingenNieuwe arbeidsrelaties en werkomgevingen• Nieuwe business modellen• Kennis en leren als kritische concurrentiefactoren• Diversiteit en mobiliteit• Demografische veranderingen

E l ti i d i h• Escalaties in verandering en chaos

Diawww.atrivision.com 5Lerende Organisaties

Page 6: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Uitdagingen van de 21e Eeuw

Diawww.atrivision.com 6Lerende Organisaties

Page 7: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Hoe leren organiseren?Externalisatie

(conceptuele kennis,

Implicietekennis

Explicietekennis

communicatie)

Socialisatie(ervaringen delen,

Combinatie(systeemkennis,

communicatie IT)mentoring) communicatie, IT)

Implicietekennis

ExplicietekennisInternalisatie

(operationaliseren

Diawww.atrivision.com 7Lerende Organisaties

kennis, leren door doen)

Page 8: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Hoe leren organiseren?

ExternBRON

Leren van andereorganisaties

(benchmarking)Extern

Leren doorontdekking

ZelfLeren van eigen

ervaringLeerconcept

Leren doorexperimenteren

Intern TIJD

Leren van andereBedrijfsonderdelen

(kennismanagement)

Diawww.atrivision.com 8Lerende Organisaties

Intern TIJDVerleden Heden Toekomst

Page 9: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Basistheorie:A i & S hö (1978) O i ti l L i

Theoretisch fundament

• Argyris & Schön (1978): Organizational Learning• Senge (1990), The Fifth Discipline• Pedler (1997) The Learning CompanyPedler (1997), The Learning Company• Garvin (2008), Is Yours a Learning Organization?

Gerelateerde disciplines:• Strategie & leiderschap, Kennismanagement, Competentiemanagement,

Organisatieontwikkeling Human Resource Development (HRD) Organisatieontwikkeling, Human Resource Development (HRD), Kwaliteitsmanagement (TQM/CI), Innovatiemanagement

Diawww.atrivision.com 9Lerende Organisaties

Page 10: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Organisatieleren is het Organisatieleren is het proces van ontdekken en proces van ontdekken en herstellen van fouten in de herstellen van fouten in de organisatie (Argyris 1977)organisatie (Argyris, 1977)

Diawww.atrivision.com 10Lerende Organisaties

Page 11: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

• Single-Loop Leren: operationeel leren door het ontdekken en herstellen van fouten waarbij doelen en beleid gelijk blijven

Organisatieleren (Argyris & Schön)

fouten waarbij doelen en beleid gelijk blijven.

• Double-Loop Leren: dieper leren door het ontdekken en herstellen van fouten, waarbij de fundamentele normen en doelen van de organisatie wijzigen (adaptieve organisatie).

• Deutero Leren: meta-leren, waarbij ook het eerder geleerde en het vermogen tot leren binnen de organisatie subject is om b.v. leerstoornissen opheffen (duurzame organisatie) organisatie).

Diawww.atrivision.com 11Lerende Organisaties

Page 12: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende OrganisatieOrganisatieleren (Argyris & Schön)

Consequenties &

veranderingen

Huidig mentaalmodel

OntdekkenActie

Diawww.atrivision.com 12Lerende Organisaties

Keuze Nieuw mentaalmodel

Page 13: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

• Incidenten waarvan een organisatie iets moet lerenKritische incidenten

• Incidenten die een organisatie ten gronde kunnen richten• Voorbeelden: Fokker zakt door landingsgestel, verontreinigde

babyvoeding, IRT-affaire, Bouwfraude, Space Shuttle.

Diawww.atrivision.com 13Lerende Organisaties

Page 14: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Kritische incidentenFase 1: Cultureel geaccepteerde overtuigingenCultureel geaccepteerde overtuigingen

Fase 2: Incubatie periode

Fase 3: Aanleiding of trigger

Fase 4: Gevolgen van de crisis

Fase 5:Fase 5: Reddingsfase

Fase 6:

Diawww.atrivision.com 14Lerende Organisaties

Leren

Page 15: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

• Persoonlijk meesterschap: hoge mate van beheersing van het vak of de kunde

Vijfde Discipline (Senge)

kunde.• Mentale modellen: het kunnen blootleggen van onbewuste denkbeelden,

veronderstellingen en ideeën die gedrag sturen (mindmapping & )scenario’s).

• Gemeenschappelijke visie: gedeelde visie ontwikkelen op basis van individuele visies van medewerkers.individuele visies van medewerkers.

• Teamleren: vaardigheid om in teams tot synergie te komen op basis van dialoog (collectief IQ hoger dan som individueel IQ)S d k h b i i • Systeemdenken: vermogen om samenhang van gebeurtenissen te zien en op basis hiervan veranderingen te realiseren

Diawww.atrivision.com 15Lerende Organisaties

Page 16: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Leerstoornis 1: Ik ben mijn positie

• Ik ben mijn beroep in plaats van ik oefen mijn beroep uit

• Weinig oog voor ander posities en actoren in het systeem

Diawww.atrivision.com 16Lerende Organisaties

Page 17: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Leerstoornis 2: De vijand zit buiten

• Externe attributie• Weinig oog voor oorzaken van problemen die

binnen de organisatie zelf liggen• Buiten en binnen als afzonderlijke systemen

Diawww.atrivision.com 17Lerende Organisaties

Buiten en binnen als afzonderlijke systemen

Page 18: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Leerstoornis 3: Illusie van het heft in handen

• Proactief is in veel gevallen reactief• Problemen aanpakken voordat ze verder

uitgroeien is een next best oplossing

Diawww.atrivision.com 18Lerende Organisaties

Page 19: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Leerstoornis 4: Fixatie op gebeurtenissen

• Fixatie op (schokkende) gebeurtenissen leidt de aandacht af van onderliggende patronen en structuren

Diawww.atrivision.com 19Lerende Organisaties

structuren

Page 20: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Leerstoornis 5: De gekookte kikker

• Wees alert op sluipende ontwikkelingen die uiteindelijk het bedrijf te gronde kunnen richten

Diawww.atrivision.com 20Lerende Organisaties

Page 21: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Leerstoornis 6: Gebrek aan leren door ervaring

• Ervaring geeft leereffect als consequenties worden ondervonden van beslissingen of handelingen (leerhorizon)

Diawww.atrivision.com 21Lerende Organisaties

g ( )

Page 22: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Leerstoornis 7: Competenties van het Management

• MT niet in staat om de leerstoornissen te verhelpen door skilled incompetence

• Slechte prestaties onder druk

Diawww.atrivision.com 22Lerende Organisaties

Slechte prestaties onder druk

Page 23: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Casus: Space Shuttle

Organisatieleren & leerstoornissenC h d S Sh ttl Ch ll• Crash van de Space Shuttle Challenger

• Crash van de Space Shuttle Columbia• Gang van zaken rond Space Shuttle DiscoveryGang van zaken rond Space Shuttle Discovery

Diawww.atrivision.com 23Lerende Organisaties

Page 24: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Casus: Space Shuttle

ConclusiesCh ll C l bi l kt d f l i • Challenger en Columbia verongelukt door falen in het systeem van de organisatie

• Ruimtevluchten met tekortkomingen werden ggeaccepteerd (gedeelde visie)

• Patroon van incubatie periode is hetzelfdeM t f l• Management falen

• Druk door aantal geplande ruimtevluchten• Ontwerpen niet begrepen en getest door engineersOntwerpen niet begrepen en getest door engineers

(persoonlijke bekwaamheid)

Diawww.atrivision.com 24Lerende Organisaties

Page 25: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

The Learning Company (Pedler) Strategie• Lerende benadering van strategie• Participatieve besluitvorming

Intern gericht• Informatief• Formatief accounting

Structuur• Ondersteunende structuren

Extern gericht• Grenswerkers als omgevingsverkenners

• Interne uitwisseling• Beloningsfexibiliteit

• Intercompany leren

Leermogelijkheden• Leerklimaat• Mogelijkheden voor

Diawww.atrivision.com 25Lerende Organisaties

persoonlijke ontwikkeling

Page 26: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

“Is Yours a Learning Organization?” (HBR Toolkit, 2008)Leervermogen analyseren (Garvin)

• Omgeving die leren ondersteunt– Psychologische veiligheid

W d i di it it– Waardering van diversiteit– Openheid voor nieuwe ideeën– Tijd voor reflectie

• Concrete leerprocessen– Leerprocessen die genereren, verzamelen, interpreteren en verspreiden stimuleren

• Leiderschap dat leren stimuleertp– Leiders die het belang van probleemanalyse, kennisdeling en reflectie benadrukken

stimuleren het leervermogen

Diawww.atrivision.com 26Lerende Organisaties

Page 27: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Leervermogen analyseren (Garvin)

Diawww.atrivision.com 27Lerende Organisaties

Page 28: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Leervermogen analyseren (Garvin)

Diawww.atrivision.com 28Lerende Organisaties

Page 29: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Leervermogen analyseren (Garvin)

Diawww.atrivision.com 29Lerende Organisaties

Page 30: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Casus: Oticon

Diawww.atrivision.com 30Lerende Organisaties

Page 31: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

• Spaghetti Organisatie (hiërarchie doorbreken)M lti j b ( lijk b k h id)

Casus: Oticon

• Multi-jobs (persoonlijke bekwaamheid)• Mondelinge communicatie (snelheid van kennisdeling)• Papierloos kantoor (informatie snel terug te vinden)Papierloos kantoor (informatie snel terug te vinden)• Open werkplekken• Multidisciplinaire teams

Diawww.atrivision.com 31Lerende Organisaties

Page 32: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

• Openheid voor alternatieve opvattingenC ë lt l ( d i i )

Leiderschap en de lerende organisatie

• Creëren van een cultuur van leren (ondernemen, risico)• Waarde van probleemanalyse, kennistransfer en reflectie benadrukken• Stimuleren van actief luisteren en doorvragenStimuleren van actief luisteren en doorvragen• Durven toegeven dat je iets niet weet

Diawww.atrivision.com 32Lerende Organisaties

Page 33: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Corporate University

AdvancedTraining Department

KnowledgeBackbone

KnowledgeFactoryTraining Department

(operational)Backbone(tactical)

Factory(strategical)

Goal • Efficiency Alignment Competitive Goal • Efficiency • Alignment • Competitive advantage

Relation • Indirect re active • Direct re active • Direct pro activeRelationto strategy

• Indirect, re-active • Direct, re-active • Direct, pro-active

Activities • Coordinating training • Develop and rollout • Strategic innovationActivities Coordinating trainingactivities

Develop and rolloutlearning initiativesbased on corporatestrategy

Strategic innovationin the corporationvia learning andresearch

Diawww.atrivision.com 33Lerende Organisaties

Source: Rademakers

Page 34: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Corporate University

strategisch

Leerconcept

Functies, rollen, competenties

Organisatie-ontwikkeling

Vaktechnischekennis &

vaardigheden

Persoonlijke &managementvaardigheden

tactisch

planning & logistiekoperationeelleermanagement systemen

Diawww.atrivision.com 34Lerende Organisaties

operationeelg yadministratie & managementinformatie

Page 35: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Leerinfrastructuren: informeel leren

Diawww.atrivision.com 35Lerende Organisaties

Page 36: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Leerinfrastructuren: formeel leren

•Employees•Business Managers

LearningManagement System

Catalog Competency

Virtua

Business Managers•Resource Managers

Catalog, CompetencyManagement, Ordering, Authorisation & Tracking

E Learning Platform Humanal Corpora

Secure

E-Learning PlatformVirtual Classroom,

Communities, Collaboration &

Assessment

HumanResource

InformationSystem

AICC/IMS/ate UniverInternet

Login

/SCORME-Testing Platform

rsity Content Management System

Ontwikkeling, Opslag, Conversie &

Diawww.atrivision.com 36Lerende Organisaties

Conversie &Release Management

Page 37: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

• Organisatieleren: is het proces van leren in organisaties dat naar aanleiding van incidenten en problemen dat leidt tot correcties of fundamentele veranderingen

Terugblik

incidenten en problemen dat leidt tot correcties of fundamentele veranderingen (reactief, verbeterend)

• Lerende organisatie: Een lerende organisatie is een organisatie die is ingericht om leren en kennisproductie systematisch te faciliteren om daarmee concurrentievoordeel op te bouwen (proactief, vernieuwend).

• Organisatieleren vindt in ieder organisatie plaats maar niet iedere organisatie is Organisatieleren vindt in ieder organisatie plaats, maar niet iedere organisatie is een lerende organisatie.

• Verschillende bouwstenen bepalen de mate waarin een organisatie een Lerende O i ti iOrganisatie is.

Diawww.atrivision.com 37Lerende Organisaties

Page 38: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

Implementeren van de Lerende Organisatie?

W t t Wat gaat u morgen

anders anders doen?doen?

Diawww.atrivision.com 38Lerende Organisaties

Page 39: Atrivision Lerende Organisatie

De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie

P O Box 545 Hengelosestraat 705

AtrivisionP.O. Box 5457500 AM EnschedeThe Netherlandst: +31 (0)53 4836360e: [email protected]

Hengelosestraat 7057521 PA Enschede

The Netherlandsf: +31 (0)53 4337415i: www.atrivision.com

Diawww.atrivision.com