Jaargang 28 l Maart 2011

Tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart

| Maart 2011 1

Eén jaar topsportcoördinator l Eeuwfeest zweefvliegen Luchthaven l Invoering Veiligheid Management Systeem Studeren met Leonardo da Vinci l Vallen in een toverkijker

Nieuw Nederlands duurrecord baLLonVarEn

| Maart 20112

3 Voorwoord Frits Brink, Voorzitter KNVvL

4Nederlands duurrecord ballonvaren: prestatie van Europees formaat

6 Eén jaar topsportcoördinator Doe mee met NK zeilvliegen 2011

7 Invoering Veiligheid Management Systeem Light Vallen in een toverkijker

8 ‘Vliegen naar Ameland is de ultieme uitdaging in Nederland’

9 Column Luchthaven Met korting naar de Aviodrome

10 Eeuwfeest zweefvliegen

11 Küller maakt eerste vlucht in Nederlands Indië

12 Studeren met Leonardo da Vinci

14 Gezellig begin van het vliegseizoen in Wageningen

15 Agenda en verder Win je KNVvL lidmaatschap met de Air Sports Mail

fotowedstrijd

16 Neem een abonnement op Luchtvaartnieuws

Verschijnt 5x per jaar en is een uitgave van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL). KvK 40409050 ‘s-Gravenhage. NE ISSM 0040/6023 Adres: KNVvL, Houttuinlaan 16A, 3447 GM Woerden, T: (0348) 437 060, F: (0348) 437 069, E: info@knvvl.nl

Redactie en acquisitie: Veva Ekkelenkamp, Marijke van Geem, Bart Pelt Aan dit nummer werkten mee: Tekst: Maya de Best, Frits Brink, Henk Broeders, Marijke van Geem, Sabine Gijzen, Harm J. Hazewinkel, HBP, Frouwke Kuijpers, Erik Louwes, Frits Snijder, Rob Somsen, Annet Vieregge, Maarten Wormer Foto’s: Henk Broeders, Ary Ceelen, Bart Doets, Jos van Duin, Frans de Guise, Harm J. Hazewinkel, Arie de Jong, Maikel Kouwenberg, Erik Louwes, Peter Snepvangers, Frits Snijder, Bas Verheugt, Ronald Verriet, Joost Visschedijk, Henny Wiggers Coverfoto: Joerg Bajewski Ontwerp en vormgeving: Verheul Communicatie, Alphen aan den Rijn. Druk en verzending: Okay Color Graphics, Alphen aan den Rijn. Kopij: aanleveren in Word (*.doc) als ‘platte tekst’ (= zonder enige opmaak). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden kopij te corrigeren, in te korten of niet te plaatsen. Geplaatste artikelen geven niet noodzakelijk de mening weer van redactie en uitgever (KNVvL), tenzij zij expliciet in functie zijn onderschreven. Anonieme bijdragen worden niet geplaatst, evenals bijdragen met lasterlijke uitlatingen jegens personen of instanties. Beeldmateriaal: van digitale foto’s het onbewerkte bronbestand uit de camera aanleveren. Bestandgrootte 1 MB, liefst groter, vanwege de voor druk vereiste resolutie (300 dpi). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden beeld-materiaal op kwaliteit te beoordelen, te selecteren of niet te plaatsen.

Publicatierechten: tenzij de inzender anders aangeeft, gaan redactie en uitgever (KNVvL) er vanuit dat ingezonden tekst en beeld-materiaal vrij van rechten in ‘Air Sports Mail’ gepubliceerd kunnen worden en ook ter beschikking staan voor gehele of gedeeltelijke publicatie op officiële websites van de ‘KNVvL’. Voor het overige mag niets uit deze uitgave op enigerlei wijze worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ©All rights reserved. No part of this magazine may be reproduced in any form or by any means without prior permission from the publisher. Advertenties: tarieven voor zakelijke advertenties zijn opvraag-baar op het redactieadres, zie boven, of via communicatie@knvvl.nl.

InhoudMaart 2011

Het laatste nieuws via

www.knvvl.nl

| Maart 2011 3

Frits Brink, Voorzitter KNVvL

Luchtvaartnota onderweg

De Luchtvaartnota is eindelijk in behandeling genomen door de Tweede Kamer. Op 7 februari werd over de nota gediscussieerd door de vaste Kamercommissie voor Infrastructuur en Milieu. Enkele dagen daarvoor hadden wij als KNVvL, met enkele andere stakeholders, onze gedachten uit kunnen wisselen met de commissie­leden over de inhoud van de nota. Wordt de positie van de kleine luchtvaart door deze nota voldoende beschermd en gefaciliteerd? Wordt de belangrijke rol van de luchtsporten en recreatie naast de andere onderdelen van General Aviation erkend binnen het totale vliegverkeer in ons land? Ik heb moeten vaststellen dat dit in slechts zeer geringe mate het geval is.

De Luchtvaartnota zet in op het optimaliseren van de netwerk­kwaliteit in combinatie met een concurrerende en duurzame luchtvaart ten dienste van de Nederlandse economie. De vrijwel uitsluitende aandacht gaat daarom uit naar de ‘grote’ commerciële luchtvaart en de militaire luchtvaart. Dat 90% van het totaal aantal vliegbewegingen op het conto van de ‘kleine rest’ kan worden geschreven is een argument dat kennelijk niet overkomt. Het gevolg is dat de kleine luchtvaart naar de marges wordt verwezen: niet echt gefaciliteerd, maar slechts gedoogd.

Wat zich wreekt is dat General Aviation niet integraal in het proces voorafgaande aan de totstandkoming van de nota is meegenomen. Dat zie ik als een gemiste kans; immers, de enorme kennis en ervaring die in onze luchtsport­ en recreatiesector voorhanden is, werd onvoldoende benut. Niet voor niets wordt de sportvliegerij gezien als

de kraamkamer voor de professionele luchtvaart. Dit heeft ons in samenwerking met AOPA, NACA en NVL doen besluiten een Strategische Visie General Aviation in Nederland uit te brengen.

Inmiddels heb ik enkele keren met de staatssecretaris Joop Atsma contact gehad. Zijn intentie om een goede balans aan te brengen tussen de verschillende sectoren binnen de luchtvaart waardeer ik. De sportieve achtergrond van deze staatssecretaris geeft, naar mijn mening, een zekere garantie. Ik reken erop dat de in het verlengde van de Luchtvaartnota verschenen Strategische Visie General Aviation in Nederland de leemte die de Luchtvaartnota mijns inziens heeft laten zien zal kunnen opvullen door een positieve reactie van Atsma. Op deze wijze zou hij de lijn kunnen doorzetten van zijn voorganger Camiel Eurlings en diens voorganger Melanie Schultz van Haegen.

Bij de behandeling van de Luchtvaartnota door het Parlement bleek wel dat met name de Kamerleden Maarten Haverkamp (CDA) en Matthijs Huizing (VVD) een luisterend oor hebben voor onze problemen. Als ik dit combineer met het veelal zeer constructieve overleg met de ambtelijke top van het departement van Infrastructuur en Milieu stel ik vast dat weliswaar hard gewerkt moet worden om onze belangen voor de toekomst veilig te stellen, maar dat de inzet van velen van ons zeker niet tevergeefs is geweest. De conclusie is daarom ook, met dank aan de popgroep De Dijk: ‘we zijn er nog niet, maar we zijn onderweg!’

FotoKas van Zonneveld

| Maart 20114

prEStatIE Van EuropEES forMaat

Tekst henk broedersFoto’speter Snepvangers, Maikel Kouwenberg en henk broeders

hIj IS twaaLfVoudIg nEdErLandS KaMpIoEn baLLonVarEn En hEEft

SIndS 10 januarI 2011 ooK hEt nEdErLandS duurrEcord baLLonVarEn

op ZIjn naaM Staan. hEnK broEdErS VoEr non-Stop MEt ZIjn VaILLant

baLLon ph-VnL En LEgdE EEn afStand Van 498 KM af In 20 uur En 37 MInutEn.

Voor aIr SportS MaIL MaaKtE dE baLLonVaardEr EEn VErSLag.

Nederlands duurrecord ballonvaren:

| Maart 2011 5

op zondagavond 9 januari 2011 steeg ik om 19.25 uur op

vanuit Zundert. Het weiland van Kees Snepvangers was

het decor waar de Vaillant ballon, de PH-VNL, vaarklaar

werd gemaakt. Deze ballon van Ad Ballon is op dit moment de

meest energiezuinige ballon, ontworpen volgens de allernieuwste

technieken. Na het opstijgen begon de nachtvaart. Het was kraak-

helder met duizenden sterren en een kwart maan. De ballon zette

koers richting Eindhoven waar ik op 5.000 ft met een snelheid

van 20 knopen overheen voer. Vanaf de grond kon mijn volgploeg

duidelijk de Vailliant ballon zien, zelfs zonder de brander aan.

ruhrgEbIEd

Na overleg met de Duitse Langen Information moest ik de Duitse

grens passeren tussen de 6.000 en 10.000 ft, omdat er op dat

moment erg veel vliegverkeer was boven het Ruhrgebied. Dankzij het

heldere weer had ik wel een schitterend uitzicht op het Ruhrgebied.

Vanwege de afnemende bovenwinden deed ik er ruim twee uur

over om het immens grote gebied over te steken. Na het Ruhrgebied

had ik toestemming naar 15.000 ft te gaan en dus de wind van

40 knopen op te pikken. Deze windsnelheid zou mij richting Berlijn

en Warschau brengen, maar eenmaal op hoogte bleek de wind-

snelheid gehalveerd te zijn tot slechts 20 knopen. Het gasverbruik

nam toe: in minder dan een uur was één gasfles leeg en dus besloot

ik rond 23.30 uur mij volledig te richten op het duurrecord.

ochtEndSchEMEr

Ik kreeg toestemming van de luchtverkeersleiding om mijn vaart te

vervolgen tussen de 4.000 en 7.000 ft. De wind kwam uit westelijke

richting zodat deze mij over Warstein voer. Hoe verder ik met de

ballon Duitsland inging, des te meer de wind afnam. Rond 01.00

uur ’s nachts stond er nog maar 10 tot 15 knt wind. Het zicht

bleef schitterend, maar op de grond waren de mistvelden zich

al aan het ontwikkelen. Hoe oostelijker ik voer, hoe kouder het

werd. Dit was te zien aan de nog aanwezige sneeuwvelden die

afstaken in het licht van de maan en de sterren.

Rond 08.00 uur kwam de ochtendschemer langzaam tevoorschijn.

Normaal zou je dan na een prachtige nachtvaart gaan zoeken

naar een landingsplek, maar ik moest de knop omzetten omdat

ik met een duurrecord bezig was. Daar ik ook nog voldoende

gas in de mand had - op dat moment gebruikte ik één gasfles in

1 uur en 10 minuten tijd - kon ik nog een heel eind doorvaren.

Na zonsopkomst werd het erg heiig en ontstonden er lage stratus-

cq mistvelden, maar dankzij de zon kreeg de ballon extra warmte

en werd het gasverbruik teruggebracht naar één gasfles in 2 uur

en 15 minuten. Hierdoor werden de mogelijkheden vele malen

groter om zeker tot zonsondergang door te varen.

KIcK

Naarmate de dag vorderde nam de wind verder af tot 6-7 knt.

De volgploeg kon mij daardoor uitstekend volgen en we hadden

op een zeker moment zelfs mondeling contact op 30 meter af-

stand. De vermoeidheid nam toe dus trok ik mijn jas uit. Weer

op scherp gezet door de kou en na een flinke stapel boterhammen,

kon ik er tegenaan. Ik genoot van de mooie kleine dorpjes en de

besneeuwde velden. De kick van mijn recordpoging gaf me nieuwe

energie. Tegen 15.45 uur ben ik me gaan voorbereiden op de

landing die ging komen omdat einde daglicht periode in zicht

kwam. Mijn volgploeg stond de landingstijd aan de weg te klok-

ken. Precies om 16.02 uur ben ik geland in een akker bij het

kleine plaatsje Podzig in Duitsland, na een vlucht van 20 uur en

37 minuten over een afstand van 498 km.

rEcord bEVEStIgd

Na de landing hebben we de ballon en mand opgeruimd en op de

trailer gezet. Die werd erg zwaar vanwege de vele gasflessen die we

bij ons hadden en dus kwam onze trailer vast te zitten. Na lang

zoeken vonden we een boer die bereid was ons eruit te trekken.

Hij moest twee enorme schuurdeuren openen om zijn Russische

trekker van stal te halen. Na deze geheel unieke ervaring zijn we

op zoek gegaan naar een restaurant en een hotelletje om de nacht

in een lekker warm bed door te brengen.

De terugreis naar Nederland werd de volgende ochtend, na een

lekker ontbijtje, ingezet. Iets na 17.30 uur kwamen we aan bij Ad

Ballon in Breda, waar onze collega’s klaarstonden om ons te

verwelkomen met heerlijke Bossche bollen en champagne. Hier

werd het nieuwe Nederlandse duurrecord bevestigd. Ik ben

enorm trots op deze prestatie en natuurlijk ook petje af voor de

inzet van mijn grondploeg: Dook Weidema, Maikel Kouwenberg,

Rik Baan en Iris van Ham. Ook wil ik Vaillant enorm bedanken

voor de ballon. Dankzij die medewerking was deze prestatie van

Europees formaat mogelijk!

| Maart 20116

“Op mijn programma stond het organiseren

van KNVvL-dagen Sport en kennismaking

met de verschillende afdelingen en

selecties,” vertelt Frouwke Kuijpers.

Ze vervolgt: “In de winter zijn de selecties

van alle afdelingen uitgenodigd voor de

KNVvL- dagen Sport met een gezamenlijk

programma. Ook bestuurders van afdelingen

werden uitgenodigd om meer feeling te

krijgen met het wedstrijdgebeuren.”

De onderwerpen die aan de orde kwamen

tijdens deze dagen waren onder andere:

doping, Human Factors, verbetering door

evaluatie, veiligheid en vliegerschap bij

wedstrijden, talentontwikkeling, emotie bij

wedstrijden en PR & Communicatie. Frouwke:

“De opkomst voor deze dagen was hoog en

de reacties zijn positief. Wat de kennismaking

betreft ben ik bij bijna iedereen langs geweest

tijdens een wedstrijd of training. Het heeft

een goed beeld gegeven wat de opzet is

van een wedstrijd en wat de specifieke

kenmerken per tak van luchtsport zijn.

Ook de persoonlijke kennismaking met de

selectieleden is goed geslaagd.”

De basis voor de topsportcoördinator is

gelegd. Frouwke: “Maar voor een goed

topsportklimaat binnen de KNVvL moet er

nog heel wat gebeuren. Voor het komend

jaar staat een nauwere samenwerking met

de verschillende wedstrijdcommissies op

het programma. Hierbij zal het sportberaad

een grotere rol gaan spelen. Verder liggen er

nog mooie uitdagingen, bijvoorbeeld National

Air Games in Nederland en een apart bureau

voor topsport. Met als rode draad natuurlijk

zoveel mogelijk ondersteuning verlenen aan

de topsporters van de KNVvL!”

Het NK zeilvliegen 2011 gaat van start.

Zoals ieder jaar bestaat het kampioenschap

uit een sleep- en een berggedeelte. Tijdens

het Hemelvaartweekend van donderdag 2

tot en met zondag 5 juni zal op Deelen

het NK slepen plaatsvinden. Voor het

berggedeelte, de Dutch Open, gaan we

van zondag 7 augustus tot en met zaterdag

13 augustus naar het bij veel piloten

bekende Tolmin in Slovenië. Aansluitend

vindt daar dan het Sloveense kampioen-

schap plaats. Bij voldoende deelname

worden er aparte scores en wedstrijden

gehouden (sportclass scoring en rigid,

kijk voor meer informatie op de website).

Tijdens het NK zeilvliegen 2011 zal Dennis

Pagen wederom een cross country seminar

aanbieden. Voorgaande edities waren een

dermate groot succes, dus bij voldoende

belangstelling gaat Dennis op herhaling. De

kosten bedroegen voorheen € 500,- en dat

was inclusief het vervoer tijdens de cursus.

Voorafgaande aan het vliegen zelf, geeft

Dennis een zeer op de praktijk gerichte

theorieles die twee uur duurt. Vereisten:

minimaal brevet 2, zelfstandig kunnen

starten en landen en al enige ervaring

hebben met thermiekvliegen. Heb je belang-

stelling in dit XC-seminar, stuur dan een

e-mail naar wedstrijden@zeilvliegen.nl.

LEES MEER OVER HET NK ZEILVLIEGEN OP

WWW.ZEILVLIEGEN.NL.

nK ZEILVLIEgEn 2011Doe mee met Tekstannet ViereggeFotobart doets

Eén jaar topSport-coördInator

Tekstfrouwke Kuijpersfoto’sfrans de guise, arie de jong

IN OKTOBeR 2009 IS Ze AANGeSTeLD ALS TOPSPORT-

COöRDINATOR BIj De KNVVL: FROuWKe KuIjPeRS. HeT

DOeL VOOR De KNVVL MeT DeZe AANSTeLLING IS OM

NAAST BeLANGeNBeHARTIGING MeeR ALS SPORTBOND

Te GAAN FuNCTIONeReN. HOe IS HeT HAAR VeRGAAN

TIjDeNS HeT eeRSTe jAAR BIj De KNVVL?

| Maart 2011 7

Wie heeft er als kind wel eens door een caleidoscoop

gekeken? een toverkijker waar je mooie regelmatige

figuren van kleurige kraaltjes in kunt zien, door de

kijker naar het licht gericht te laten draaien. In Amerika

werd eind 2010 het 10-jarig jubileum van skydive

evenement Kaleidoscope gevierd. Dit evenement begon

om de NSL 4-man competitie op te leuken met grootse

100-man formaties die spectaculair waren om vanaf

de grond te zien. De door B.j. Worth ontworpen figuren

nemen hierbij de mooiste vormen aan, van grote

spiraal vormen tot waaiers en sterren. Namens Neder-

land sprongen jose Brouwers en Sabine Gijzen

(als nep-Belg) mee in de formatie. Henny Wiggers hing

erboven of eronder voor de spectaculaire foto’s.

Het Veiligheid Managements Syteem Light, oftewel het

VMS Light, biedt afdelingen een handreiking om bestaande

werkwijzen beter op elkaar af te kunnen stemmen.

Het systeem bestaat uit een methode om op een systematische

wijze voorvallen te registreren en te analyseren, met een

achterliggende procedure om verbeteringen door te voeren.

Het is de bedoeling dat deze methode KNVvL-breed wordt

geborgd.Omdat er verschillen zijn tussen luchtsporten

zal niet voor iedere afdeling VMS Light hetzelfde zijn.

Uitgangspunt is wel dat er zoveel mogelijk gekeken wordt

naar overeenkomsten tussen luchtsporten, met als streven

een eenduidige inhoud en uitvoering van het VMS Light

bij alle afdelingen. Een systeem dat voor alle afdelingen

op hoofdlijnen toepasbaar is maakt het trekken van

vergelijkingen tussen afdelingen makkelijker en bevordert

het uitwisselen van ervaringen en kennis.

VErbEtErMogELIjKhEdEn

Hoewel het VMS Light op zichzelf niet voor meer veiligheid

zorgt biedt het wel een mogelijkheid op een meer gestructu-

reerde wijze met veiligheid om te gaan en te leren van

zaken die anders gaan dan gepland. In de bestaande KNVvL

veiligheids cultuur verzamelen de meeste afdelingen voorval -

meldingen en worden vooral de ernstige ongevallen onder-

zocht. Het uitgangspunt van het VMS Light is dat ernstige

ongevallen voorkomen kunnen worden indien er structureel

aandacht besteed wordt aan het signaleren van verbeter-

mogelijkheden. Dat kan alleen als ongevallen niet als een

opzichzelfstaand incident worden beschouwd, maar als

methode om verbetermogelijkheden te ontwikkelen.

Het invoeren van VMS Light heeft ook een signaalfunctie.

In het kader van zelfregulering is deze invoering een goede

methode om aan externe partijen zoals IVW en NOC*NSF

te laten zien dat we hier op een verantwoorde manier

invulling aan geven.

InVoErIng VEILIghEId ManagEMEnt SyStEEM LIght

BIj LuCHTSPORTeN HOORT eeN ZeKeRe RISICO-

ACCePTATIe. DIT BeTeKeNT NIeT DAT De RISICO’S

DIe HIeRBIj HOReN ALS GeGeVeN BeSCHOuWD

MOeTeN WORDeN. De KNVVL HeeFT HeT VeRGROTeN

VAN De VLIeGVeILIGHeID ALTIjD HOOG OP De AGeNDA

STAAN eN IN HeT BeLeIDSPLAN OPGeNOMeN. NIeT

DAT HeT Nu SLeCHT GeSTeLD IS MeT De VeILIGHeID

BINNeN De LuCHTSPORTeN, MAAR HeT KAN ALTIjD

BeTeR; BIjVOORBeeLD MeT HeT VMS LIGHT.

tekst Maya de best

Vallen in een toverkijkerTeksthbp en Sabine gijzenFoto’shenny wiggers

| Maart 20118

joost vertelt: “overlandvliegen is het

avontuur, de vrijheid, het maximale

er uit halen, de onzekerheid dat je

niet weet waar je komt, niet weten waar

het eindigt. En als het dan lukt wat je

wilt, is dat een knaller. En elke keer weer

proberen. Als het lukt, dan weet je dat je

weervoorspellingen goed waren, dat je je

spullen goed op orde had, dat je je hoofd

er bij had, dat de puzzelstukjes in elkaar

vallen. Dat is gaaf. En een volgende keer

is het weer opnieuw proberen, maar kan

het ook zijn dat het minder gaat, dat je je

hoofd er niet goed bij hebt of je spullen

niet helemaal goed voor elkaar.”

Volgens Joost zijn er twee soorten piloten.

Piloten die vliegen op gevoel en piloten die

de theorie aanhangen. “Een vriend heeft een

lijstje met vijf vragen. Als drie van de vijf

vragen met ‘ja’ kunnen worden beantwoord,

dan vliegt hij bijvoorbeeld een thermiekbel

uit op zoek naar de volgende, of maakt hij

de oversteek. Ik ben veel meer iemand die

op intuïtie vliegt, maar natuurlijk niet

alleen maar op gevoel. Je weet wat scherm-

vliegen is en je hebt je ervaring. Het gaat

niet helemaal onbewust.”

Met zijn vliegvrienden van de vereniging

Plus 4 vliegt Joost vanaf het weiland van zijn

vader tussen Bentelo en Delden. Binnen

de vereniging staat een monumentaal doel:

“Vliegen naar Ameland met een aantal

vrienden. Dat is heel moeilijk. De route

van 120 kilometer gaat tussen twee CTR’s

door, die van Leeuwarden en Eelde.

Aan het eind van de dag moet je voldoende

hoogte hebben om tien kilometer te

overbruggen, want er is één zekerheid:

in het laatste stuk heb je geen thermiek.

Kijk, van oost naar west is een mooie vlucht.

Van de zomer ben ik nog naar Lelystad

gevlogen. Maar na 100 kilometer houdt het

op. Je bent dan gedwongen om te stoppen,

terwijl het drie of vier uur in de middag is

en je nog wel een tijdje wilt vliegen.”

Vanuit Bentelo naar het oosten vliegen

is ook een optie voor Joost. “Natuurlijk!

200 kilometer door Duitsland, maar dan

moet je goed op de veiligheid letten.

Als je ver wilt vliegen, heb je veel wind

nodig, maar te harde wind is onveilig.

Als het niet meer veilig is, pakken we bij

Plus 4 onze spullen in en gaan we naar

huis. Vliegen is mooi, maar je hoeft niet

koste wat het kost je doel te halen.”

TekstErik LouwesFotojoost Visschedijk

jooSt VISSchEdIjK won dE MEEStE prIjZEn

In dE Xc-coMpEtItIE. In dE catEgorIE

natIonaaL nEdErLand wErd hIj KaMpIoEn,

gEVoLgd door hanS dE KortE En hIjLKo

SoEpboEr. In dE catEgorIE IntErnatIonaaL

nEdErLand wErd hIj na aad Van VEnrooI,

twEEdE; rEMco boLt bEZEttE dE dErdE

pLaatS. dE wInnaarS KrEgEn dE prIjZEn Zondag

30 januarI uItgErEIKt tIjdEnS dE natIonaLE

dELta En paragLIdIngbEurS In wagEnIngEn.

XC-kampioen Joost Visschedijk:

‘ VLIEgEn naar aMELand IS dE uLtIEME uItdagIng’

| Maart 2011 9

column

niet dat het vroeger allemaal beter was, maar sommige zaken

waren wel meer duidelijk en vooral onderscheidenlijk.

Als iemand het over een luchthaven had, dan had je daar

een bepaald beeld bij. Bijvoorbeeld een omheind terrein met een

stelsel van wegen voor het verkeer, gebouwen voor de afhandeling

van passagiers en vracht en één of meer startbanen waar vliegtuigen

het luchtruim konden kiezen. Een verkeerstoren en een platform

mochten ook niet ontbreken, net zo min als een garage voor

vliegtuigen die hangaar wordt genoemd. Voor een zakenreis of

vakantie ging je met je koffers naar een luchthaven omdat je

wist dat je vanaf een sport- of zweefvliegveld niet ver zou komen.

Voor kleinere vliegtuigjes was de benaming (sport)vliegveld.

Dat kon ook gewoon een groot grasveld zijn waar met pylonen

een startbaan was uitgezet. Zweefvliegers gingen naar het zweef-

vliegveld, zeil- en schermvliegers naar hun stek en modelvliegers

naar het clubhuis op het veld. Zo was het, en het was goed tot het

moment dat iemand bedacht dat de Luchtvaartwet gemoderniseerd

moest worden. Geen slecht idee, maar men verzuimde tevens de

kans te grijpen om de wildgroei aan regelingen en de verstrooiing

van allerlei bepalingen te ordenen.

Ergens in de overheidsburelen is bedacht dat de aanduiding voor

alle vliegvelden onder één noemer, zijnde ‘luchthaven’, gevat zou

moeten worden. Wederom, wetstechnisch gezien, geen slecht idee.

Wel met verregaande consequenties. Alle meer dan 100 ministeriele

regelingen zouden getoetst moeten worden op de bepalingen ten

aanzien van luchthavens. Alle bepalingen ten aanzien van lucht-

havens zijn immers met de nieuwe definiëring en duiding van

toepassing op alle vlieglocaties, tenzij ergens staat dat het niet zo is.

Wij mogen met recht twijfelen of en hoe zorgvuldig dat is uitgevoerd.

De consequentie van de nieuwe benaming in combinatie met de

verplichting tot het hebben van een luchthavenregeling is voor de

luchtsporten een crime. Werd vroeger een aanvraag gedaan voor

een veldje, nu dient een luchthaven voor een luchtsport aangevraagd

te worden. Bij elke gemeente gaan direct de hakken in het zand

en denkt de omgeving dat men Schiphol in de achtertuin krijgt.

De aanvraag voor eenvoudig beperkt medegebruik van een weiland

ontaart initieel door een botte afwijzing gevolgd door een scala

aan onderzoekseisen die de waarde van het mogelijke vlieggenot

verre te boven gaan. Waar de provincies, met uitzondering van

o.a Zeeland, redelijk en professioneel reageren, strand vrijwel elke

aanvraag op vermeende ecologische waarden. Een vogeltje of een

muisje heeft al menige luchthavenlocatie geblokkeerd.

De rijksoverheid is volledig doorgeslagen door na delegatie van

de bevoegdheden aan de provincies de regeling ‘veilig gebruik

luchthavens en andere terreinen’ te lanceren, waarmee op diverse

terreinen elk motief om zich te bekwamen in de omgevingstechniek

van een vliegveld aan de provincies ontnomen is. De regeling bepaalt

tot in detail juist die zaken die lokaal met toezicht van de provincie

in zelfregulering gestalte hadden kunnen krijgen. De voormalige

zelfregulering van zeil- en schermvliegen is zonder toestemming van

de KNVvL “gejat” en in de regeling opgenomen. Waarschijnlijk onder

het motto: beter kunnen we het niet maken, wel ingewikkelder!

LuchthaVEn

Op vertoon van de KNVvL ledenpas* en deze

Air Sports Mail betalen leden voor entree

slechts € 10,00 in plaats van de gebruikelijke

€ 15,75 per persoon! Neem dit artikel of een

kopie hiervan mee naar de kassa. Liever

online je entreebewijs bestellen? Voer dan

de actiecode ‘KNVVL’ in bij je bestelling.

Naast deze entreekorting krijgen volwassenen

en 65+ers een bon voor gratis appelgebak.

Alle kinderen krijgen een bon die recht

geeft op 50% korting op een kindermenu.

Tot ziens in de Aviodrome!

DeZe LeNTe ZIN IN eeN DAGje IN De WOLKeN?

KOM DAN VLIeGeNSVLuG NAAR De AVIODROMe OP De LuCHTHAVeN LeLySTAD!

Nationaal Luchtvaart-Themapark Aviodrome

Pelikaanweg 50

8218 PG Luchthaven Lelystad

T: 0320–289840

E: info@aviodrome.nl

I: www.aviodrome.nl

* Maximaal 4 personen per pas. Deze actie is

niet geldig in combinatie met andere kortings-

acties en restitutie op reeds gekochte tickets is

niet mogelijk. Deze actie loopt t/m 31 maart 2011.

SpEcIaLE aanbIEdIng

Voor KnVVL-LEdEn*

MEt KortIng naar dE aVIodroME

| Maart 201110

100 jaar waSSErKuppE

Op 13 juli 1911 maken leden van de Flug-Sport-Vereiniging

(FSV) Darmstadt met hun glijvliegtuig de eerste starts vanaf de

Wasserkuppe in het Rhöngebergte. Het zijn gymnasiasten in de

leeftijd van 16 tot 18 jaar die zomervakantie vieren. Hun vliegtuig

hebben ze zelf, zonder hulp gebouwd. De grootste afstand die ze

vliegend afleggen bedraagt 330 meter, 30 meter minder dan het

record dat nog op naam staat van Otto Lilienthal. In 1912 keren

ze terug met een verbeterd toestel. Hiermee legt hun meest

getalenteerde vlieger Hans Gutermuth 840 meter af in 1 minuut

en 50 seconden: een officieus wereld record! Behalve als zweef-

vliegpioniers staan de FSV-leden te boek als de ‘ontdekkers’ van

de Wasserkuppe. Deze vliegberg verwierf in de jaren twintig en

dertig wereldwijde reputatie als belangrijkste zweefvliegcentrum.

Aanjager was het Rhön Treffen, een wedstrijd die vanaf 1920

elk jaar de beste vliegers en constructeurs aantrok. Prestaties in

hellingstijgwind en thermiek verbeterden met sprongen en er verschenen ook buitenlandse vliegers aan de start. Eind jaren

veertig verleende de FAI de wedstrijd van 1937 met terugwerkende

kracht de status van eerste WK Zweefvliegen. Grootste gevlogen

afstand: 351 km, hoogte: 3.295 m en duur: 19 uur en 1 minuut.

Op de laatste wedstrijddag waren er 30.000 toeschouwers. Zoals

alle sporten in Duitsland stond de zweefvliegerij toen al geheel

onder Nazi-controle. Sportiviteit week spoedig voor oorlogs-

geweld. De Wasserkuppe is tegenwoordig een zweefvliegterrein als

alle andere, maar wel met een illuster verleden. Hoogtepunt van

de jubileumactiviteiten dit jaar is de 4e FAI World Sailplane

Grand Prix, een modern wedstrijdformat, waarvoor de Wasserkuppe

van 23 tot en met 31 juli start- en finishplaats is.

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.GFS-WASSERKUPPE.DE

ZwEEfVLIEgErS In duItSLand En In dE VS MaKEn ZIch op Voor dE VIErIng Van

hEt 100-jarIgE jubILEuM Van hun LuchtSport. In bEIdE gEVaLLEn dIEnt EEn

MarKantE hIStorISchE gEbEurtEnIS aLS VErtrEKpunt.

Postzegels met Wright glijvliegtuigen uit 1901 en 1902.

EEuwfEESt ZwEEfVLIEgEn

Wasserkuppe jaren zeventig, nog voor de val van de

muur. Vanwege de hoge ligging nabij de zonegrens bouwde

de NATO er een grote radarpost. Zweefvliegers landden

incidenteel buiten op DDR grondgebied!

Orville Wright demonstreert

glijvliegtuig in 1911.

Tekst frits Snijder Postzegelsary ceelen

| Maart 2011 11

IndruKwEKKEnd

De afstand van 840 m die Hans Gutermuth in 1911 in glijvlucht

aflegt en de duurvlucht van 9 minuten en 45 seconden van

Orville Wright maken geen indruk meer op ons. Maar het zegt

wel iets dat hun prestaties pas in 1920 tijdens het 1e Rhön

Treffen op de Wasserkuppe werden overtroffen.

DFS vliegtuig uit 1911 direct

na de start vanaf de helling.

In januari 2011 uitgebrachte postzegel

‘Segelflug auf der Wasserkuppe’.

Afgebeeld is een vliegtuig uit 1920,

ten tijde van het 1e Rhön Treffen.

ZwEEfVLucht orVILLE wrIght

Op 24 oktober 1911 vliegt Orville Wright met een nieuw glijtoestel

in stijgwind langs de Big Kill Devil Hill, iets ten zuiden van Kitty

Hawk, North Carolina. De bedoeling is om een verbeterd besturings-

syteem te testen. Voor de aanwezige journalisten en fotografen

van grote kranten demonstreert Orville een duurvlucht. De wind

waait met 40 mph en Orville hangt met zijn vliegtuig even stil

boven de hoofden van de reporters. Hij blijft 9 minuten en

45 seconden in de lucht: een duurrecord! In 2011 herdenken de

Soaring Society of America, de Vintage Sailplane Association en

het National Soaring Museum deze prestatie als de eerste zweef-

vlucht boven het Amerikaanse continent. Van 21 tot en met

24 november organiseren ze een aantal jubileumsactiviteiten op

locatie in Kitty Hawk. Overigens bouwden de Wright Brothers in

de periode 1899-1902 al vier gliders. Deze dienden voor onderzoek,

vooral naar een geschikte besturing. De broers maakten er vele

honderden starts mee om het vliegen onder de knie te krijgen.

De grootste afstand die ze daarbij vlogen bedroeg 189,7 m.

De laatste glider uit de reeks was qua constructie en besturing de

directe voorloper van de gemotoriseerde Wright ‘Flyer’, waarmee

Orville en Wilbur op 17 december 1903 beiden sprongetjes tot

260 m maakten. Dit vormde in 2003 al aanleiding voor de

Amerikaanse zweefvliegers om het eeuwfeest van de ‘powered flight’

te vieren. Voor zweefvliegers is elke aanleiding om bijeen te komen

legitiem! Er bestaat eigenlijk geen historische verbindingslijn tussen

de Wright Brothers en de moderne zweefvliegerij in de VS. Deze is,

net als bij ons, veel meer schatplichtig aan de Duitse pioniers.

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.SOARING100.COM

Het Suikercongres in Soerabaja was altijd een

belangrijke en feestelijke gebeurtenis in een streek

waar de suiker het voornaamste product was.

Dit keer was besloten de feestelijkheden op te

luisteren met een wel heel bijzonder gebeuren;

er zou gevlogen worden. een van de beste Neder-

landse vliegers uit die tijd, Gijs Küller, was uitgenodigd

en bereid gevonden naar Indië te komen. Gijs Küller

vloog als eerste Nederlander in 1909 in Frankrijk.

Op 7 maart 1911 maakte hij zijn entree in Soerabaja.

De vliegweek was voorzien voor 22 tot en met 26 maart,

maar Küller wilde van tevoren zijn machine uittesten.

Zo kon het Soerabajaasch Handelsblad op 18 maart

schrijven: “Overal praatte men er over, overal zag

men enthousiaste groepen; Küller had het stoute

stukje uitgehaald om over onze stad te vliegen.”

Later vloog Küller ook elders in de archipel.

Inmiddels bestaat Nederlands Indië niet meer en óf in

Indonesië Küllers vlucht wordt herdacht is niet bekend.

Maar laten wij hier even stilstaan bij dit jubileum en bij

die grote Nederlandse luchtvaartpionier: Gijs Küller.

KüLLEr MaaKt EErStE VLucht In nEdErLandS IndIë

VOORDAT We LATeR DIT jAAR HeRDeNKeN

DAT FOKKeR eeN eeuW GeLeDeN VOOR

HeT eeRST IN HAARLeM VLOOG, STAAN We

STIL BIj eeN ANDeRe GeBeuRTeNIS DIe

HONDeRD jAAR GeLeDeN PLAATSVOND.

OP 18 MAART 1911 GING IN HeT TOeN-

MALIGe NeDeRLANDS INDIë VOOR HeT

eeRST eeN VLIeGTuIG De LuCHT IN.

TekstenFotoharm j. hazewinkel

| Maart 201112

Studeren met Leonardo da Vinci

LuchtVaart- En ruIMtEVaarttEchnIEK StudErEn aan dE tEchnISchE

unIVErSItEIt dELft IS bIj dE MEEStE LuchtVaartLIEfhEbbErS wEL bEKEnd.

Maar wat houdt dIE StudIE nu EIgEnLIjK In En wat ZIjn dE toEKoMSt-

pErSpEctIEVEn Voor StudEntEn dIE dE StudIE VoLtooIEn? En wat hEbbEn

LEonardo da VIncI En dE KLEInE LuchtVaart daar EIgEnLIjK MEE tE MaKEn?

TekstMaarten wormer Fotobas Verheugt

de faculteit Luchtvaart- en Ruimte-

vaart is met zijn 2500 studenten

een van de grootste faculteiten

aan de TU Delft. Tevens is het de enige

lucht- en ruimtevaarttechniek faculteit in

de Benelux. Hierdoor zijn veel studenten

van internationale afkomst. Ieder jaar

stromen grote aantallen Belgische en

Duitse studenten in, maar ook een flinke

hoeveelheid studenten met een Aziatische

achtergrond kiezen voor een masteropleiding

aan de faculteit. Mede hierdoor is de

opleiding aan de faculteit Luchtvaart- en

Ruimtevaarttechniek de enige volledig

Engelstalige opleiding in Delft. Het totaal

aantal eerstejaars studenten dat ieder

jaar de opleiding begint is het afgelopen

decennium gestegen naar 480. Mede hier-

door heeft de faculteit besloten deze groei

een halt toe te roepen door middel van

een numerus fixus tijdens het collegejaar

2011-2012. Het gevaar is namelijk dat

door de populariteit van de studie en

wildgroei de kwaliteit van het onderwijs

niet te handhaven is.

VIjf jaar StudErEn

De opleiding streeft ernaar de studenten

op te leiden tot hoogwaardige luchtvaart-

en ruimtevaartingenieurs, waarbij ook

verbreding een sleutelrol speelt. Helder

communiceren, werken in teams en

compromissen sluiten behoren tot het

curriculum. De bacheloropleiding wordt

afgesloten met het bacheloreindproject,

dat tien weken beslaat. In deze periode

werken tien studenten fulltime aan de

uitwerking van een concept, waarbij

de gehele fase van initieel idee tot aan

gedetailleerd ontwerp wordt benut.

Na de bachelorfase begint de master-

opleiding van twee jaar. De student kiest

in deze fase een specifieke richting om

zich te specialiseren in aerodynamics,

materials, structures, control & operations

of de ruimtevaartrichting. Hiermee wordt

de student klaargestoomd voor het

bedrijfs leven. Een accreditatiecommissie

heeft de afstudeerders de rating ‘excellent’

gegeven, mede hierdoor is een goede

positie op de arbeidsmarkt gegarandeerd.

De spectaculaire vliegshow van de studievereniging

Leonardo da Vinci op Seppe Airport in september 2010.

| Maart 2011 13

Vaak gebeurt het dat de gemiddelde

studie duur van de luchtvaart- en ruimte-

vaarttechniek student langer is dan vijf

jaar. Dit komt door het volle programma,

de hoge studielast, de hoge werkdruk en

het kwalitatief hoogstaande curriculum.

Even zo vaak is het echter ook de verbreding

van de studenten, door middel van extra

curriculaire activiteiten die de studieduur

wat verlengt.

StudIEVErEnIgIng

LEonardo da VIncI

De Vliegtuigbouwkundige Studievereniging

‘Leonardo da Vinci’ biedt vele activiteiten

waarmee de studenten zich kunnen

ontplooien buiten het curriculum om.

Een zevental studenten zet zich een jaar

lang fulltime in om deze vereniging te

besturen. Samen met een groot aantal leden

worden allerlei activiteiten georganiseerd.

De activiteiten verschillen van het verzorgen

van de boekenverkoop voor de bachelor-

studenten tot aan de organisatie van een

vliegshow in het kader van het 65-jarig

bestaan van de studievereniging. Dit vond

plaats in september 2010. Ook werd dat

jaar voor het eerst in de geschiedenis van de

vereniging een echte vliegrally georganiseerd

in België, waarbij een dertiental vliegtuigen

een uitdagend parcours af dienden te leggen.

Naast deze ontspanningsactiviteiten

wordt ook veel aandacht besteed aan de

toekomst van de student. Wat zijn de

carrièremogelijk heden en hoe kan de

student zich daarop voorbereiden? Studie-

reizen, zoals aanstaande intercontinentale

reis naar China en Japan, geven een goede

kijk op de lucht- en ruimte vaartindustrie.

Een uitgelezen mogelijkheid voor een

groot aantal masterstudenten om eens

een blik te werpen in de bakermat van

de hedendaagse noviteiten. Maar ook in

Nederland zelf is er jaarlijks een uitgebreid

aanbod van excursies en lezingen naar

een groot aantal lucht- en ruimtevaart

gerelateerde bedrijven en instellingen.

Een andere rol die de vereniging Leonardo

da Vinci binnen de faculteit speelt is

het bewaken van de kwaliteit van het

onderwijs. Samen met enkele studenten

worden de vakken geëvalueerd, docenten

aan de tand gevoeld en geprobeerd het

vakkenaanbod eerlijk te houden.

Met al deze activiteiten probeert de

studie vereniging de studenten lucht-

en ruimtevaarttechniek te prikkelen om

open te staan voor de mooie aspecten die

de studie biedt.

rELatIE KLEInE LuchtVaart

Een verbinding tussen de studie en de

kleine luchtvaart lijkt niet voor de hand te

liggen, maar er vindt juist veel onderzoek

in de kleine luchtvaart plaats. Behalve dit

is er de samenwerking met het Nationaal

Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR),

waarmee mogelijkheden op het gebied

van luchtvaartinnovatie worden gezocht.

Ook wordt geprobeerd jongeren al vroeg

enthousiast te maken voor luchtvaart-

techniek, door op middelbare scholen

voorlichting te geven en de technische

opleidingen onder de aandacht te brengen.

Helaas is het zo dat de regering dit niet

ondersteund en geen geld over heeft voor

de luchtvaart- en ruimtevaartsector in

Nederland. Hierdoor blijft Nederlandse

kenniseconomie achter op dit gebied,

terwijl het de ambitie van de regering is

om bij de top vijf van kenniseconomieën

in de wereld te behoren. Het is te hopen

dat de verdere toekomst zonniger is,

waardoor de luchtvaart- en ruimtevaart-

sector in Nederland de aandacht en

prioriteit krijgt die ze verdient.

De LuCHTVAART- eN RuIMTeVAART-SeCTOR IN NeDeRLAND VeRDIeNT MeeR AANDACHT eN PRIORITeIT TeN BeHOeVe VAN De KeNNISeCONOMIe

Vernieuwde website KEIDe WeBSITe VAN HeT KeI, WWW.BReVeT.AeRO IS IN eeN NIeuW jASje

GeSTOKeN. HeT WeRD HOOG TIjD VOOR eeN FRISSeRe uITSTRALING eN

eeN VeRBeTeRDe NAVIGATIe. MeT DeZe NIeuWe WeBSITe KuNNeN WIj u

NOG BeTeR VAN DIeNST ZIjN. ALLe INFORMATIe OVeR HeT AANVRAGeN

eN VeRLeNGeN VAN eeN ZWeeFVLIeG-, SNORVLIeG-, SCHeRMVLIeG- eN 

BALLONVAARDeRSBeWIjS ZIjN OP DeZe VeRNIeuWDe SITe Te VINDeN.

VeRDeR KuNT u HIeR OOK De NODIGe INFORMATIe OVeR MeDISCHe

KeuRINGeN eN HeT AANVRAGeN VAN eeN DISPLAy AuTORIZATION VINDeN.

| Maart 201114

we hebben inderdaad een grote tent meegenomen om

onze piloten te ontvangen. Je wilt er toch iets speciaals

van maken,” vertelt Ronald ten Berge. Sinds begin dit

jaar is hij eigenaar van Action Air Sports en hij heeft zijn stand

goed vol staan. “Het is toch het begin van het nieuwe jaar en dan

is het goed om iedereen weer te zien.”

Dat geldt evenzeer voor de stand van Ayke Jager en Barry Zelden-

rust van Air Time. “Je bent er tevoren heel erg druk mee. Je wilt

toch allemaal spullen meenemen die mensen zouden willen

kopen,” vertelt Ayke in de stand met helmen, schoenen en allerlei

andere vliegspullen. “Maar natuurlijk staat centraal dat je ieder-

een weer even ziet en bijpraat.”

KnVVL aanSprEEKpunt

Niet alleen de ervaren piloten lopen rond op de beurs. In de

gezamenlijke KNVvL stand geven bestuursleden van de afdelingen

Scherm- en Zeilvliegen voorlichting aan mensen die belangstelling

hebben. Zo komen er bijvoorbeeld vragen binnen over hoe je

kunt beginnen met vliegen, het opleidingstraject en de kwaliteit

van opleidingen.

Behalve dat de KNVvL stand het aanspreekpunt is voor

geïnteresseerden, is het voor de afdelingen ook een goede manier

om te communiceren met de leden. De beurs, waar de hele

zeil- en schermvlieggemeenschap samen komt, is een mooi

moment voor de afdelingen om zich te profileren. Niet alleen

wordt er zichtbaar gemaakt wat de afdelingen voor de leden doen,

maar wordt er onder andere van de gelegenheid gebruik gemaakt

om vrijwilligers te werven.

bEZoEKErSrEcord

Organisator Ton Draaijer is aan het eind van de dag in zijn

nopjes. Niet alleen is alles soepel verlopen, ook was het een

bijzonder gezellige dag. Het bezoekersrecord is weer gebroken

en hij zint op een grotere beurs voor volgend jaar. Draaijer

organiseert de beurs sinds twee jaar in samenwerking met een

aantal ondernemers: “Dat bevalt goed.”

gEZELLIg bEgIn Van hEt VLIEgSEIZoEnin Wageningen

Tekst Erik Louwes, Maya de best Foto’sjos van duin, Erik Louwes, ronald Verriet

hondErdEn ZEIL- En SchErMVLIEgErS En bELangStELLEndEn traptEn

hEt nIEuwE VLIEgSEIZoEn af tIjdEnS dE twIntIgStE natIonaLE dELta-

En paragLIdIngbEurS In dE oLyMpIahaL In wagEnIngEn. op dE bEurS

prESEntErEn VLIEgSchoLEn, dEaLErS En cLubS ZIch En IS Er ooK dE

MogELIjKhEId Voor pILotEn hun EIgEn VLIEguItruStIng aan tE bIEdEn.

Maar hEt IS boVEnaL EEn gEZELLIg EVEnEMEnt waarbIj pILotEn VErhaLEn

En VLIEgpLannEn Voor hEt KoMEndE jaar uItwISSELEn.

“

| Maart 2011 15

agenda en verderEVEnEMEntEn 2011Aero Friedrichshafen, (DE) Wanneer: 14-04-2011

NK Zweefvliegen 2011 Wanneer: 16-05-2011

NK Zeilvliegen (slepen) Wanneer: 02-06-2011

6e WK Zweefvliegen vrouwen Wanneer: 15-06-2011

AirActive - luchtsportbeurs Wanneer: 09-07-2011

Elsefly Fly-in Wanneer: 14-07-2011

Elsefly Vliegshow Wanneer: 16-07-2011

Texel Airshow 2011 Wanneer: 30-07-2011

Nationaal Model-vliegkamp 2011 Wanneer: 06-08-2011

NK Zeilvliegen (berg) Wanneer: 07-08-2011

1 – 2011

Ook altijd al willen weten waar de

Koninklijke Nederlandse Vereniging

voor Luchtvaart zich mee bezighoudt?

Volg dan de laatste ontwikkelingen op

het gebied van o.a. operationele zaken

en communicatie via Twitter.

Volg ons nu:

twIttEr.coM/KnVVL

#KNVvL twittert er op los!SIndS EInd 2010 IS

dE KnVVL ooK tE VoLgEn

VIa twIttEr!jE Kunt MEEdoEn In drIE catEgorIEën:

Luchtsport & Natuur in harmonie, Sportief & Spectaculair en

Mooi Moment & Gevleugelde Generaties

Stuur per persoon maximaal vier foto’s in. je kunt met meerdere foto’s

in verschillende categorieën meedingen. De foto’s dienen wel voor

1 november 2011 per e-mail binnen te zijn bij de KNVvL. Stuur een e-mail

naar communicatie@knvvl.nl en vermeld in het onderwerp van de e-mail

de bestandsnaam van de foto, evenals je eigen naam. Verder willen we

graag weten waar, wanneer, met welke camera en, indien van toepassing,

met welke lens de foto gemaakt is. Vergeet niet je naam, telefoonnummer,

e-mailadres en postadres door te geven.

KIjK VOOR MeeR INFORMATIe eN VOORWAARDeN OP WWW.KNVVL.NL

VoorwaardEn

- De ingezonden foto’s zijn niet in drukwerk, online of op andere wijze

gepubliceerd;

- Van iedere foto is het onbewerkte bronbestand* beschikbaar;

- Door foto’s in te zenden geef je de KNVvL en Air Sports Mail de rechten

om deze foto’s vrij van copyright te publiceren in Air Sports Mail, op

www.knvvl.nl, in de nieuwsbrief en andere uitingen van de KNVvL;

- De hoofdprijs is een KNVvL lidmaatschap, het betreft enkel de contributie

aan de KNVvL, niet de contributie aan de afdeling;

- KNVvL bestuurs- en personeelsleden en medewerkers van Air Sports

Mail zijn uitgesloten van deelname.

wIn jE KnVVL LIdMaatSchap

met de Air Sports Mail fotowedstrijd!

Ben je trots op jouw luchtsport en wil je dat aan iedereen laten zien?

Pak dan nu je camera en doe mee aan de Air Sports Mail fotowedstrijd.

Niet alleen kun je jouw KNVvL lidmaatschap winnen, misschien komt

jouw foto wel op de cover van Air Sports Mail editie 1 2012.

* Toelichting: Bronbestand is het originele bestand uit de camera, dat liefst direct en anders achteraf beschikbaar moet zijn, als je bijv. een bewerkte of sterk gecomprimeerde foto instuurt.

Reismedia, uitgever van de website Luchtvaartnieuws.nl,

brengt voor het eerst het kwartaalblad Luchtvaartnieuws uit.

De website Luchtvaartnieuws.nl is al negen jaar toon-

aangevend in Nederland, België, Suriname en op de Antillen.

Om meer diepte in het nieuws aan te kunnen brengen is nu

het blad Luchtvaartnieuws gelanceerd. Vol interessante

thema’s uit de (inter)nationale luchtvaartindustrie:

van regelgeving, ontwikkelingen op luchthavens en commerciële

luchtvaart, tot interviews met topmensen uit de industrie.

LuchtVaartnIEuwS IS EEn MuSt Voor IEdErE

LuchtVaartprofESSIonaL, LuchtVaartSportEr En LuchtVaartVoLgEr.

nEEM nu EEn abonnEMEnt op LuchtVaartnIEuwS

nEEM nu EEn jaarabonnEMEnt

En ontVang VIEr KEEr pEr jaar

LuchtVaartnIEuwS pLuS onbEpErKt

toEgang tot dE wEbSItE.

aLS LId Van dE KnVVL bEtaaLt u

SLEchtS € 19,95 (norMaaL € 26,95)

Om gebruik te kunnen maken van dit aanbod gaat u naar www.luchtvaartnieuws.nl. Klik op de optie ‘registreer’

om u te registreren als basismember en vul, bij de betaalmethoden de kortingscode ‘KNVVLlummms200214’ in.

u bent dan direct aangemeld op Luchtvaartnieuws.nl en ontvangt vier keer per jaar het blad Luchtvaartnieuws.

nu EEn jaar -

abonnEMEnt Voor

SLEchtS

€19,95