Een perfect gebrek

De zon schijnt strak over het IJsselmeer. De lucht is kraak helder blauw. De rotsen, de palen in de golven, het wuivende riet, laag overvliegende meeuwen, even lijkt de Afsluitdijk wel Californië of Zuid-Afrika, of Zweden. Het landschap is van goud. Aan de overkant, op het vaste, vlakke land woont Kerstin Kapper. Haar edel-smederij kijkt uit over een weiland vol pony’s met wuivende manen, in de kleuren wit en zilvergrijs. Net als de smederij. Een witte vloer van rubber, want dan zijn weggerolde edelstenen makkelijk vindbaar, aldus Kerstin. Grijze wanden, oud hout, mat staal. Alles in de werkplaats is warm en doorleefd. Kleine families van ijzeren scharen, gebruikte hamers, grove vijlen en geslepen potloden ademen rust en eenvoud. Een grote letterbak met edelmetaal in alle vormen en maten, bollen ruw touw, rollen dik papier. Door de zorgvuldige manier waarop alles in kleine stillevens is gerangschikt, kun je je ogen er niet vanaf houden. De ziel veert op van zoveel gebundelde orde, eenvoud en schoonheid.

Iets ruwsKerstin, grijsblond haar in een nonchalante staart, daar-onder een stralende lach en een verweerd leren schort, komt oorspronkelijk uit Duitsland, waar ze klassiek is

opgeleid in de traditie van oude ambachten. Dan ga je eerst in opleiding bij een meester, vervolgens werk je als gezel en daarna doe je de meesteropleiding, waarna je jezelf meester in het ambacht mag noemen. Tijdens een zeilreis met medestudenten op het IJsselmeer ont-moette ze haar man, die als fotograaf de foto’s van haar werk maakt. “Hij was aan boord als matroos en we werden verliefd. Na mijn opleiding zijn we samen gaan varen en toen ik zwanger werd, hebben we dit huis gekocht en heb ik het edelsmeden weer opgepakt.” Eerst jarenlang in opdracht, maar twee jaar geleden is ze met haar eigen collectie ‘Juweeltjes’ begonnen die ze in haar smederij en via haar site verkoopt. “Ik was er moe van dat alles zo perfect moest zijn, zoals ik het heb geleerd.

Ze heeft het vak tot in perfectie

geleerd en mag zich meester-

goudsmid noemen. Maar voor

Kerstin Kapper schuilt schoonheid

juist in het imperfecte. ‘Als mijn

leermeester dit ziet, draait hij zich

om in zijn graf.’

KERSTIN IN HAAR EDELSMEDERIJ VUUR & VLAM

>

Het edelsmeden is letterlijk een vurige passie van Kerstin

ARTS & CR AFTS

happinez | 69

Ik zocht naar iets ruws en uit de vaarwereld heb ik ook een soort grofheid meegekregen, die me aanspreekt. In mijn werk heb ik me altijd enorm dienstbaar opgesteld, ik dacht altijd aan hoe ik iemand anders blij kon maken met wat ik kan, dat is me meegegeven in mijn opleiding en opvoeding, maar die dienst baarheid raakte op. Er kwam een passie, een vurigheid opzetten, ik wil ook een eigen stijl laten zien.”

Belemmerd In de open vitrines hangen en liggen de sieraden die klaar zijn. Zowel brede robuuste ringen als heel fijne met bijzondere verbindingen en gehaakte zilveren kettingen. Zilveren zaadjes aan dunne touwtjes hangen aan de tak van een boom. Net als de stillevens van gereedschap en materiaal vormen ze een eigen familie van eenvoud en kracht. “In tegenstelling tot het ingewikkelde, technische ambachtswerk, houd ik van simpel maar doordacht. Als het niet simpel is, dan is het voor mij niet geslaagd,” zegt Kerstin terwijl ze een ketting van lange schakels door haar handen laat glijden. “Ik dacht altijd dat als je meesterlijk wilde werken, dat het dan ingewikkeld moest zijn. Dat ik moest laten zien wat ik kan, maar ik merkte dat het me enorm belemmerde, want ik wil gewoon dit soort dingen maken.” Ze pakt een dun oranje koord met een zilveren hanger. “Je kunt het bijna niet eenvoudiger bedenken. Eerder liet ik me ervan weerhouden, dacht ik dat je, zeker als meester-goudsmid, geen zaadje aan een koord kon hangen.” Ze rolt het onregelmatig gegoten zaadje tussen haar smalle vingers. “Ik werk eigenlijk alleen maar met hoog karaat goud en sterlingzilver. Hoog karaat goud vertaalt zich goed in bewerkingen, zoals je bij deze ring ziet. Hier sla ik dan op met een hamer die ik buiten heb laten roesten om een bepaalde hamerslag te kunnen maken, die je terugziet in het oppervlak. Het geeft een bepaald soort matheid en structuur die ik mooi vind. Mijn meester zou zich omdraaien in zijn graf als hij dat zou zien,” lacht ze.

Zweet en tranen“Zoals ik ben opgeleid is perfectie een vereiste. Ik kom nog uit een wereld van gezel en meester. In mijn oplei ding moest ik oefenstukken maken die werden opge meten en als het niet op de tiende millimeter goed was, dan moest het helemaal over. Als het dan nog niet goed was, ging het weer over. Elke week moesten alle smeedhamers gepo lijst worden, want je mocht geen ha mer slag zien.

De letterbak is een toonbeeld van orde, eenvoud en schoonheid

ARTS & CR AFTS

>

happinez | 7170 | happinez

Meesterlijk hoeft niet ingewikkeld te zijn

Timmermansdochter

De werkplaats is warm en doorleefd

Een ontwerp is geslaagd als het sinpel is

Uitzicht op het water

Oud hout, mat staal

Stilleven van gereedschap

Foutjes zijn mooi

'Juweeltjes' noemt ze haar eigen collectie

ARTS & CR AFTS

‘ De verbinding mag je niet zien, maar voor mij maakt die het juist spannend’

happinez | 7372 | happinez

Ik zet dat soort dingen nu juist in en neem de vrijheid om van perfectie af te gaan. Als je het zo perfect hebt geleerd, is het zaak om het weer los te laten, net als in het echte leven. Mijn meesterbrief heeft jaren in de kast gelegen, maar nu heb ik hem ingelijst, hij hoort bij mij, er zit heel wat zweet en tranen in,” zegt ze, wijzend naar de oorkonde aan de muur. Momenteel werkt ze aan een ring die bestaat uit vijf losse ringen, die ze vastzet met drie verbindingspennen. “In mijn opleiding heb ik geleerd dat je de verbinding nooit mag zien, maar in mijn werk ga ik juist uit van de verbinding. Want die maakt het spannend, net als bij mensen. Daar waar het dikker is, zit de verbinding. Ik beuk erop met de hamer, bewerk het in vuur en polijst bepaalde accenten. Je kunt precies zien wat het proces is, hoe het sieraad is ontstaan.”

Het ontstaatZe pakt een opvallende ring waarbij een zilveren cirkel gedragen wordt door een smalle ring die je om je vinger schuift, de Mom-ring. “Deze ring is een uitgesproken gebaar. Hij bestaat uit een grote schijf en een verbinding naar de vinger, subtiel, geheim, ondergronds. Op de schijf leg ik zilverstof en die smelt ik in het vuur. Soms moet je zoeken tot het goed is.” De brander gaat aan en ze doet het voor. Korreltjes zilver gloeien als sterren. Zowel in de vlammen als in het zilver verschijnen prachtige kleuren die als olievlekken in elkaar overvloeien, met oranje en gouden lichtpuntjes die doven en oplichten. “Dat vind ik zo mooi,” zegt Kerstin. En dat is het ook, mooi. “Wat ik allemaal te zien krijg als ik bezig ben, daarvan word ik blij. Wat zich in het vuur aan mij onthult, de kwaliteit van het zilver die altijd verborgen is, maar door de vlammen even tevoorschijn komt.” Na het branden laat ze de zil-ve ren schijf schrikken in water. “Dit is wat je wabi-sabi noemt (een Japanse term voor de schoonheid van imperfectie, red.), het ontstaat. Als ik het helemaal wil hebben zoals ik dat wil, dan lukt dat toch niet. Wat ik probeer te doen, is het proces sturen met alle kennis en al het gevoel dat ik heb en dat toont zich in het sieraad.”

AmbachtsbloedKerstin groeide op in het timmerbedrijf van haar ouders. Ze hield van het leven in de houtwerkplaats en was er vaak, maar de machines en het lawaai waren te grof voor haar, ze zocht naar iets fijners. “Mijn vader was timmerman, een burgerlijke, hardwerkende man en dat was de houding thuis. Je hangt niet de kunstenaar uit,

‘ De hamer heb ik laten roesten om een bepaalde hamerslag te kunnen maken’

TEK

ST S

AR

AH

DO

MO

GA

LA

FO

TOG

RA

FIE

ING

A P

OW

ILLE

IT S

TY

LIN

G T

ILLY

HA

ZE

NB

ER

G V

ISA

GIE

CA

RM

EN

GO

NZ

ALE

S M

.M.V

. HU

MA

NO

ID (J

URK

, KLO

MPE

N),

SU

MM

UM

WO

MA

N (B

LOU

SE),

ZA

RA

(BRO

EK).

ZIE

PAG

INA

133

ARTS & CR AFTS

je werkt voor je geld.” Haar vader is intussen 84 en ondanks dat ze ver uit elkaar wonen, is er veel contact. “Als ik met iets bezig ben dan volgt hij me op de voet, want hij is natuurlijk ook van het ambacht en hij snapt precies wat ik aan het doen ben. Hij belt me de volgende dag om te vragen hoe ik iets technisch heb opgelost. Het is heerlijk om dat te delen. Ambachtsbloed.” Dat creatieve zat altijd al in Kerstin, dat zagen haar ouders ook. “Alle ambachtsmensen weten dat perfectie grenzen kent en waar het niet perfect lukt, dat is de schandplek en die trekt alle aandacht, de fout. Het is beklemmend als je zo moet werken of leven. Ik heb het omgedraaid. Nothing lasts. Nothing is finished. Nothing is perfect. Simply Imperfect. Dat heeft ze groot op de muur geschreven. En dat is precies wat het is. Imperfect. Vurig. Magisch.

vuurenvlam.nl

Stoere ring met een laagje zilverstof: de Mom-ring

>

74 | happinez