Artikelen Spoorwijk - NRC Next

9
nrc.next DINSDAG 19 AUGUSTUS 2014 4 5 .coververhaal WAAROM SPOORWIJK? De onderkant van Nederland zie je alleen als het misgaat. Zoals bij de uit de hand gelopen demonstraties in Schilderswijk in Den Haag, of bij politierellen in Ondiep, Utrecht. Wat je ziet zijn woedende buurtbewo- ners voor de camera en zwaailich- ten, verder niks. Wat je weet zijn de overbekende statistieken: veel al- lochtonen, geen opleiding, weinig inkomen, veel strafblad. Maar hoe ziet de onderkant eruit als de camera’s en zwaailichten weer weg zijn? nrc.next bezocht zo’n wijk een paar maanden lang, op zoek naar het leven achter de cijfers. Spoorwijk, Den Haag, een arme pro- bleemwijk, waar de bewoners regel- matig lijnrecht tegenover het gezag staan. In tien afleveringen een schets van de wijk. Aflevering 1: De jongens van de Beetsstraat. CAROLA HOUTEKAMER en FREEK SCHRAVESANDE O p vrijdagavond 28 septem- ber 2012 rijden drie man- nen met een gehuurde Renault Mégane weg uit Den Haag. Om 19.41 uur stoppen ze voor het hek van een villa in Bergen, Noord-Holland. Een peilbaken onder de auto registreert wat ze zeggen. „Dat is hem, hè?” „Die heb een mooi stekje, die pik hoor.” „Is kijken hoe dat ook alweer zat rondom.” Een uur later stappen de mannen uit. „Koevoet pakken?” „Achterin.” „Schroevendraaiers ook hier jongens.” Om 21.18 uur stappen ze onverrichter zake weer de auto in. Geschrokken van gestom- mel in de villa zijn ze terug door de tuin over een slootje gesprongen. Een ladder, gevonden op het terrein, staat nog tegen het raam. „Kom rijden.” „Het stinkt als de kanker hierzo. Sloot of iets.” Een van hen heeft een pijnlijk oog. „Ik denk dat ik tegen een tak aan ben gelo- pen”. „Dan moet je gewoon effe niet wrijven enzo.” „Nee, maar een tak heb me geprikt weet je. Zo’n harde, waar je kerststukjes mee maakt.” Vijf dagen na de mislukte inbraak in Ber- gen omsingelen driehonderd agenten midden in de nacht de Haagse volksbuurt Spoorwijk. Een helikopter cirkelt boven de wijk, ME-busjes staan klaar, vrouwen in dusters steken nieuwsgierig hun hoofd uit de deurpost. Ze worden naar boven gejaagd door politie te paard. Die nacht, 2 oktober 2012, vallen arres- tatieteams achttien huizen in de wijk bin- nen. Er worden negentien buurtgenoten tussen de 20 en 42 jaar opgepakt en één oma, moeder van drie opgepakte jongens, die nog net haar pantoffels kan meegris- sen. De buurtgenoten, van autochtone, Marokkaanse en Surinaamse afkomst, worden verdacht van inbraken in huizen van de allerrijksten. Hun slachtoffers von- den ze in de Quote 500, de adressen kre- gen ze van een gemeenteambtenaar. Een geraffineerde bende, zeggen ze De ‘Quotebende’ ging de groep verdach- ten in de media heten. Leden van deze ‘geraffineerde bende’ braken in de voor- avond in, als bewoners thuis waren en het alarm niet aanstond. De verdachten kre- gen celstraffen tot zes jaar, hoog voor inbraak. In een vonnis van 46 kantjes staan de getapte gesprekken uitgewerkt tot in detail. De meesten zijn in hoger beroep. De oma kreeg een jaar cel waarvan tien maanden voorwaardelijk wegens medeplichtigheid. Ze had haar huis, ‘het rovershol’, beschikbaar gesteld voor cri- minele activiteiten. Politie en Openbaar Ministerie zijn tevreden. Buurt schoongeveegd, georga- niseerde misdaad bestreden. Nederland is verlost van een maffiose, ‘in hoge mate georganiseerde’ bende. ‘Bestemming bereikt’, zegt de TomTom. Een woensdag, eerder in 2012, 20.06 uur. De Renault Mégane staat voor een villa in Renkum. „Een dikke kanker Porsche Panamera.” „Ja, dat is het denk ik. Een grote witte.” Er is verwarring over het adres. „Ik had net goed moeten kijken op die kan- ker, hoe heet dat, Google Maps.” „Rij eens rustig bij deze weg.” „Laat mij die TomTom proberen te doen, kankerding.” Iets later: „Motor uit, gereedschap mee. Anders staan we veel te veel te draaien en te kutten bij die auto.” „Dikke, doe dat buiten dan.” Ook deze inbraak mislukt. De honden beginnen te blaffen en het lukt de mannen niet om langs het dubbeldraadse hek van twee meter hoog te komen. Maar ze zijn niet eens georganiseerd Een georganiseerde bende? Jongens uit Spoorwijk die weleens zijn opgepakt, lachen. Enkelen van hen staan midden op de dag te wachten op de stoep tot het kof- fiehuis open gaat. „Waar blijft Rachid nou”, zegt Jerry, turend naar het einde van de straat. Jerry is een van de ‘Quotebende- leden’, veroordeeld voor witwassen van 16.000 euro en heling van een laptop. Van de inbraken is hij niet verdacht geweest, „daar weet ik niks van”. Niets in Spoor- wijk, zeggen de jongens hier, is georgani- seerd. Relaties niet, kinderen niet, mis- daad niet. „Het komt op je pad.” En zo komt de Quote 500 op het pad van de drie gebroeders L. en hun vrienden, als de Intertoys-catalogus voor Sinterklaas. Leden van de Quotebende kennen elkaar al lang, vanaf hun vroegste jeugd. De buurt heeft ze samen zien opgroeien en kent ze als de jongens van de Beetsstraat. Ze voetballen bij de kooi, zitten bij elkaar in de klas, gaan samen baseballen en schaatsen, en verzamelen kerstbomen voor het veel te hoge vreugdevuur met Oud en Nieuw. Kleur en afkomst lopen uiteen, maar één ding hebben veel van de jongens al vroeg gemeen: vader is er niet. Vader is vertrokken, heeft moeder ingeruild, of is aan de drank geraakt. Bij een paar jongens runde vader een illegaal gokhuis en vond een ander, moeder met zes zoons achter- latend in de bijstand. De jongens spelen buiten op straat, tus- sen de eengezinswoningen. Op tienjarige leeftijd zijn er bij die sigaretten pikken bij de Albert Heijn – „toen die nog niet bij de kassa lagen”. Later hangen ze – zoals iedereen in Spoorwijk wegens gebrek aan cafés in de buurt – bij hun moeders thuis in de voorkamer. „Jongens aan tafel, moeder met een breiwerkje op de bank.” Van stu- deren komt het bij de meesten niet. Een ‘stuudje’ hoef je in Spoorwijk niet te zijn, de middelbare school is genoeg. Eerder, bij een villa in Teteringen. „Die trap, heb je die wel goed afgeveegd?” „Ja, ik ga hem morgen wel halen.” „Ja, maar ja, alles legt hier, in de auto. Dan moet ik daar gaan staan kutten, dat kan- kerding gaat dan maar niet dicht.” De hangplek? Een eettafel thuis Een populaire hangplek wordt de eettafel voor het raam aan de Hildebrandstraat, in het ouderlijk huis van drie van de leden. De jongens spelen er Scrabble en Stratego of zitten achter de computer. De deur staat altijd open, vrienden lopen in en uit. „De zoete inval”, zegt de buurt. Ze kijken samen voetbal en het is altijd gezellig. Ook als de activiteiten minder onschuldig wor- den. Op de laptop – die ze dichtklappen als de politie langsloopt – googlen ze naar de waarde van horloges als ‘Rolex GMT Mas- ter II’, ‘Cartier Santos 100’ en ‘Jorg Hysek’. En naar dure villa’s op Google Maps. Schroevendraaiers bij de Hornbach, trap- petje in de achterbak. Alleen wijkagent Dick verpest weleens het feestje, „een echte nazi”. Dick schrijft voor niks bonnen uit, begrijpt de humor van de straat niet. Als de jongens tegen ’m zeggen: ‘we weten waar je woont’, zou hij toch moeten snappen dat dat een grapje is. Dick vertrekt. Was dat het incident dat alles op scherp zette? Sommigen denken van wel. Vanaf juni 2012 zien ze met regelmaat iemand met een koffertje het pand aan de over- kant binnengaan. Achter het raam ver- schijnt een grote lens. Ze worden geobser- veerd, weten ze van een overbuurjongen die door de politie is benaderd. Maar operatie Batman is dan al een tijd Spoorwijk: de Quotebende Landelijk werden ze bekend als de Quotebende. Maar de buurt kent ze als de jongens van de Beetsstraat. Ze stalen alleen van de rijken. „En die hebben hun geld vaak ook niet eerlijk verdiend.” Het is altijd gezellig, een zoete inval. Ook als de activiteiten minder onschuldig worden in volle gang. Die begon de recherche toen op de diamantbeurs in Amsterdam een gouden horloge werd aangeboden. De Rolex, opbrengst 8.500 euro, bleek gesto- len van oud-LPF-minister Herman Heins- broek. Nadat de jongste van de broers, die een uitkering heeft, voor duizenden euro’s sieraden bij een gewone juwelier in de buurt inruilt, is het oog op de Hilde- brandstraat gericht. In de gehuurde Mégane plaatst de politie een peilzender en een afluisterapparaat. In Teteringen, in de auto met de buit. De bewoner rook onraad. „Hij liep de trap op, ja, wat moet ik dan doen, dan moet ik jullie toch roepen?” „Dat kistje gaan ze pas jaren later vinden. Dat geldkistje heb ik in de heg gestopt.” Ze bekijken een horloge met glimmende steentjes. „Zijn toch baguetjes?” „Kost 120 ruggen, gek.” „Het is wel een GMT Master, he.” „Ja, een GMT Master met baguetjes ja, die kost een partij geld.” Stelen mag niet, dat weten de bewoners van Spoorwijk ook wel. Maar als je nou niemand pijn doet? En als je nou alleen steelt van de rijken? „Die hebben hun geld vaak ook niet eerlijk verdiend”, zeggen Spoorwijkers die je ernaar vraagt. „En van wie heeft die Erik Staal van Vestia eigenlijk zijn geld?” Hij zit op Bonaire, zij in de toch- tige woningbouwhuisjes die hij heeft ach- tergelaten en die maar niet worden opge- knapt. Voor de buurt, grinniken sommi- gen, was de Quotebende een soort Robin Hood. „Al gaf die het daarna wel weg.” En het koffiehuis, de pokertafel Als Rachid van het koffiehuis is gearri- veerd met de sleutel, zitten de stoelen rond de pokertafel achterin snel vol. Jerry speelt samen met Turkse en Marokkaanse jon- gens een potje Partshi, „een soort Mens- Erger-Je-Niet”. Ze drinken muntthee. „Toen ik vastzat, moest mijn auto in de opslag”, moppert Jerry. „Wist jij dat je dan de autoverzekering gewoon moet doorbe- talen?” Het openstaande bedrag is inmid- dels opgelopen tot 2.400 euro. „Hoe moet ik dat nu weer betalen dan? Moet ik iemand overvallen dan?” „Je kunt het tegen de overheid opnemen, maar het heeft toch geen zin”, zegt Boa (32), van Marokkaanse komaf. Toen zijn jeugdvriend Jan, ook lid van de Quotebende, van witwassen werd ver- dacht, heeft Boa nog geprobeerd de rechter van zijn onschuld te overtuigen – hij had het bedrag eerlijk gewonnen bij het Hol- land Casino. „Maar ik werd niet geloofd.” Dat de jongens een „geraffineerde” bende zijn gaan heten, met een hoge orga- nisatiegraad, vinden ze onzin. „Je bent allemaal vrienden, je rolt er onbewust in, van jongs af aan.” Veel jongens in Spoor- wijk doen wel eens een handeltje, zeggen ze, wie niet? Eén: „Maar ik ben alleen parttime-crimineel.” Lachend: „Ik heb een nul-urencontract.” Dit is het eerste deel van een serie door nrc.next over de Haagse Spoorwijk. Op de laptop googlen ze naar de waarde van horloges als ‘Rolex GMT Master II’ en ‘Cartier Santos 100’ FEITEN EN CIJFERS Aantal inwoners Spoorwijk is een kleine wijk in stads- deel Laak, Den Haag met 4.157 inwo- ners. De gemiddelde leeftijd ligt met 32,7 jaar onder het landelijk gemid- delde. Samenstelling Nog geen kwart van de wijk is au- tochtoon. In heel Nederland is dat gemiddeld 80 procent. Meer dan 25 procent in Spoorwijk is van Suri- naamse afkomst, bijna 15 procent van Turkse afkomst, ruim 10 procent van Marokkaanse afkomst. Besteedbaar inkomen Het gemiddelde besteedbare inko- men in Spoorwijk is hier 1.500 euro per maand, 433 euro lager dan het Nederlandse gemiddelde. De ge- middelde woningwaarde is 130.000 euro. Bijna 400 mensen in de wijk maken gebruik van de voedselbank. Opleiding De helft van de bewoners heeft een laag opleidingsniveau, 38 procent middelbaar. 10 procent is hoog op- geleid. In Spoorwijk is niks georganiseerd. Ook de misdaad niet Spoorwijk DEN HAAG Beetsstraat 100 m NRC 190814 / RJ De Spoorwijk in Den Haag. FOTO’S PETER DE KROM

description

In augustus 2014 is er een negendelige serie verschenen over de wijk Spoorwijk in de NRC Next

Transcript of Artikelen Spoorwijk - NRC Next

Page 1: Artikelen Spoorwijk - NRC Next

nrc.n ex tD�I�N�S�DAG�19�AUGUSTUS 2�0�144 5.c ove r ve r h a a l

WAAROM�SPOORWIJK?

De�onderkant�van�Nederland�zie�jealleen�als�het�misgaat.�Zoals�bij�deuit�de�hand�gelopen�demonstratiesin�Schilderswijk�in�Den�Haag,�of�bijpolitierellen�in�Ondiep,�Utrecht.�Watje�ziet�zijn�woedende�buurtbewo-ners�voor�de�camera�en�zwaailich-ten,�verder�niks.�Wat�je�weet�zijn�deoverbekende�statistieken:�veel�al-lochtonen,�geen�opleiding,�weiniginkomen,�veel�strafblad.Maar�hoe�ziet�de�onderkant�eruit�alsde�camera’s�en�zwaailichten�weerweg�zijn?�n�rc�.�n�e�x�t�bezocht�zo’n�wijkeen�paar�maanden�lang,�op�zoeknaar�het�leven�achter�de�cijfers.Spoorwijk,�Den�Haag,�een�arme�pro-bleemwijk,�waar�de�bewoners�regel-matig�lijnrecht�tegenover�het�gezagstaan.�In�tien�afleveringen�eenschets�van�de�wijk.�Aflevering�1:�Dejongens�van�de�Beetsstraat.

CAROLA�HOUTEKAMERen�FREEK�SCHRAVESANDE

O p vrijdagavond 28 septem-ber 2012 rijden drie man-nen met een gehuurdeRenault Mégane weg uitDen Haag. Om 19.41 uurstoppen ze voor het hek

van een villa in Bergen, Noord-Holland.Een peilbaken onder de auto registreertwat ze zeggen.

„Dat is hem, hè?”„Die heb een mooi stekje, die pik hoor.”„Is kijken hoe dat ook alweer zat rondom.”Een uur later stappen de mannen uit.„Koevoet pakken?”„Achte rin.”„Schroevendraaiers ook hier jongens.”Om 21.18 uur stappen ze onverrichter zakeweer de auto in. Geschrokken van gestom-mel in de villa zijn ze terug door de tuinover een slootje gesprongen. Een ladder,gevonden op het terrein, staat nog tegenhet raam.„Kom rijden.”„Het stinkt als de kanker hierzo. Sloot ofi e t s .”Een van hen heeft een pijnlijk oog.„Ik denk dat ik tegen een tak aan ben gelo-pe n”.„Dan moet je gewoon effe niet wrijvene nzo.”„Nee, maar een tak heb me geprikt weet je.Z o’n harde, waar je kerststukjes meem a a kt .”

Vijf dagen na de mislukte inbraak in Ber-gen omsingelen driehonderd agentenmidden in de nacht de Haagse volksbuurtSpoorwijk. Een helikopter cirkelt bovende wijk, ME-busjes staan klaar, vrouwenin dusters steken nieuwsgierig hun hoofduit de deurpost. Ze worden naar bovengejaagd door politie te paard.

Die nacht, 2 oktober 2012, vallen arres-tatieteams achttien huizen in de wijk bin-nen. Er worden negentien buurtgenotentussen de 20 en 42 jaar opgepakt en éénoma, moeder van drie opgepakte jongens,die nog net haar pantoffels kan meegris-sen. De buurtgenoten, van autochtone,Marokkaanse en Surinaamse afkomst,worden verdacht van inbraken in huizenvan de allerrijksten. Hun slachtoffers von-den ze in de Quote 500, de adressen kre-gen ze van een gemeenteambtenaar.

Een geraffineerde bende, zeggen zeDe ‘Q u o te b e n d e’ ging de groep verdach-ten in de media heten. Leden van deze‘geraffineerde bende’ braken in de voor-avond in, als bewoners thuis waren en hetalarm niet aanstond. De verdachten kre-gen celstraffen tot zes jaar, hoog voorinbraak. In een vonnis van 46 kantjesstaan de getapte gesprekken uitgewerkttot in detail. De meesten zijn in hogerberoep. De oma kreeg een jaar cel waarvantien maanden voorwaardelijk wegensmedeplichtigheid. Ze had haar huis, ‘hetrove r s h o l’, beschikbaar gesteld voor cri-minele activiteiten.

Politie en Openbaar Ministerie zijntevreden. Buurt schoongeveegd, georga-

niseerde misdaad bestreden. Nederland isverlost van een maffiose, ‘in hoge matege o rg a n i s e e rd e’ bende.

‘Bestemming bereikt’, zegt de TomTom.Een woensdag, eerder in 2012, 20.06 uur.De Renault Mégane staat voor een villa inRe n k u m .„Een dikke kanker Porsche Panamera.”„Ja, dat is het denk ik. Een grote witte.”Er is verwarring over het adres.„Ik had net goed moeten kijken op die kan-ker, hoe heet dat, Google Maps.”„Rij eens rustig bij deze weg.”„Laat mij die TomTom proberen te doen,kanke rding.”Iets later:„Motor uit, gereedschap mee. Anders staanwe veel te veel te draaien en te kutten bij diea u t o .”„Dikke, doe dat buiten dan.”Ook deze inbraak mislukt. De hondenbeginnen te blaffen en het lukt de mannenniet om langs het dubbeldraadse hek vantwee meter hoog te komen.

Maar ze zijn niet eens georganiseerdEen georganiseerde bende? Jongens uitSpoorwijk die weleens zijn opgepakt,lachen. Enkelen van hen staan midden opde dag te wachten op de stoep tot het kof-fiehuis open gaat. „Waar blijft Rachidn o u”, zegt Jerry, turend naar het einde vande straat. Jerry is een van de ‘Q u o te b e n d e -l e d e n’, veroordeeld voor witwassen van16.000 euro en heling van een laptop. Vande inbraken is hij niet verdacht geweest,„daar weet ik niks van”. Niets in Spoor-

wijk, zeggen de jongens hier, is georgani-seerd. Relaties niet, kinderen niet, mis-daad niet. „Het komt op je pad.”

En zo komt de Quote 500 op het pad vande drie gebroeders L. en hun vrienden, alsde Intertoys-catalogus voor Sinterklaas.

Leden van de Quotebende kennenelkaar al lang, vanaf hun vroegste jeugd.De buurt heeft ze samen zien opgroeien enkent ze als de jongens van de Beetsstraat.Ze voetballen bij de kooi, zitten bij elkaarin de klas, gaan samen baseballen enschaatsen, en verzamelen kerstbomenvoor het veel te hoge vreugdevuur metOud en Nieuw.

Kleur en afkomst lopen uiteen, maaréén ding hebben veel van de jongens alvroeg gemeen: vader is er niet. Vader isvertrokken, heeft moeder ingeruild, of isaan de drank geraakt. Bij een paar j o nge n srunde vader een illegaal gokhuis en vondeen ander, moeder met zes zoons achter-latend in de bijstand.

De jongens spelen buiten op straat, tus-sen de eengezinswoningen. Op tienjarigeleeftijd zijn er bij die sigaretten pikken bijde Albert Heijn – „toen die nog niet bij dekassa lagen”. Later hangen ze – zo a l siedereen in Spoorwijk wegens gebrek aancafés in de buurt – bij hun moeders thuis inde voorkamer. „Jongens aan tafel, moedermet een breiwerkje op de bank.” Van stu-deren komt het bij de meesten niet. Een‘s t u u d j e’ hoef je in Spoorwijk niet te zijn,de middelbare school is genoeg.

Eerder, bij een villa in Teteringen.„Die trap, heb je die wel goed afgeveegd?”

„Ja, ik ga hem morgen wel halen.”„Ja, maar ja, alles legt hier, in de auto. Danmoet ik daar gaan staan kutten, dat kan-kerding gaat dan maar niet dicht.”

De hangplek? Een eettafel thuisEen populaire hangplek wordt de eettafelvoor het raam aan de Hildebrandstraat, inhet ouderlijk huis van drie van de leden.De jongens spelen er Scrabble en Strategoof zitten achter de computer. De deur staataltijd open, vrienden lopen in en uit. „Dezoete inval”, zegt de buurt. Ze kijkensamen voetbal en het is altijd gezellig. Ookals de activiteiten minder onschuldig wor-den. Op de laptop – die ze dichtklappen alsde politie langsloopt – googlen ze naar dewaarde van horloges als ‘Rolex GMT Mas-ter II’, ‘Cartier Santos 100’ en ‘Jorg Hysek’.En naar dure villa’s op Google Maps.Schroevendraaiers bij de Hornbach, trap-petje in de achterbak.

Alleen wijkagent Dick verpest weleenshet feestje, „een echte nazi”. Dick schrijftvoor niks bonnen uit, begrijpt de humorvan de straat niet. Als de jongens tegen ’mzeggen: ‘we weten waar je woont’, zou hijtoch moeten snappen dat dat een grapje is.Dick vertrekt.

Was dat het incident dat alles op scherpzette? Sommigen denken van wel. Vanafjuni 2012 zien ze met regelmaat iemandmet een koffertje het pand aan de over-kant binnengaan. Achter het raam ver-schijnt een grote lens. Ze worden geobser-veerd, weten ze van een overbuurjongendie door de politie is benaderd.

Maar operatie Batman is dan al een tijd

Spoorwijk: de Quotebende Landelijk werden ze bekend als de Quotebende. Maar de buurtkent ze als de jongens van de Beetsstraat. Ze stalen alleen van de rijken. „En die hebbenhun geld vaak ook niet eerlijk verdiend.”

Het isa lt ij dge z e l l ig ,een zoeteinval. Ookals deactiv iteitenminderonschuldigwo rd e n

in volle gang. Die begon de recherche toenop de diamantbeurs in Amsterdam eengouden horloge werd aangeboden. DeRolex, opbrengst 8.500 euro, bleek gesto-len van oud-LPF-minister Herman Heins-broek. Nadat de jongste van de broers, dieeen uitkering heeft, voor duizendene u ro’s sieraden bij een gewone juwelier inde buurt inruilt, is het oog op de Hilde-brandstraat gericht. In de gehuurdeMégane plaatst de politie een peilzenderen een afluisterapparaat.

In Teteringen, in de auto met de buit. Debewoner rook onraad.„Hij liep de trap op, ja, wat moet ik dandoen, dan moet ik jullie toch roepen?”„Dat kistje gaan ze pas jaren later vinden.Dat geldkistje heb ik in de heg gestopt.”Ze bekijken een horloge met glimmendes te e nt j e s .„Zijn toch baguetjes?”„Kost 120 ruggen, gek.”„Het is wel een GMT Master, he.”„Ja, een GMT Master met baguetjes ja, diekost een partij geld.”

Stelen mag niet, dat weten de bewonersvan Spoorwijk ook wel. Maar als je nouniemand pijn doet? En als je nou alleensteelt van de rijken? „Die hebben hun geldvaak ook niet eerlijk verdiend”, zeggenSpoorwijkers die je ernaar vraagt. „En vanwie heeft die Erik Staal van Vestia eigenlijkzijn geld?” Hij zit op Bonaire, zij in de toch-tige woningbouwhuisjes die hij heeft ach-tergelaten en die maar niet worden opge-knapt. Voor de buurt, grinniken sommi-

gen, was de Quotebende een soort RobinHood. „Al gaf die het daarna wel weg.”

En het koffiehuis, de pokertafelAls Rachid van het koffiehuis is gearri-veerd met de sleutel, zitten de stoelen rondde pokertafel achterin snel vol. Jerry speeltsamen met Turkse en Marokkaanse jon-gens een potje Partshi, „een soort Mens-E rge r -Je - N i e t ”. Ze drinken muntthee.

„Toen ik vastzat, moest mijn auto in deopslag”, moppert Jerry. „Wist jij dat je dande autoverzekering gewoon moet doorbe-t a l e n? ” Het openstaande bedrag is inmid-dels opgelopen tot 2.400 euro. „Hoe moetik dat nu weer betalen dan? Moet ikiemand overvallen dan?”

„Je kunt het tegen de overheidopnemen, maar het heeft toch geen zin”,zegt Boa (32), van Marokkaanse komaf.Toen zijn jeugdvriend Jan, ook lid van deQuotebende, van witwassen werd ver-dacht, heeft Boa nog geprobeerd de rechtervan zijn onschuld te overtuigen – hij hadhet bedrag eerlijk gewonnen bij het Hol-land Casino. „Maar ik werd niet geloofd.”

Dat de jongens een „ge r a f f i n e e rd e”bende zijn gaan heten, met een hoge orga-nisatiegraad, vinden ze onzin. „Je bentallemaal vrienden, je rolt er onbewust in,van jongs af aan.” Veel jongens in Spoor-wijk doen wel eens een handeltje, zeggenze, wie niet? Eén: „Maar ik ben alleenparttime-c rimineel.” Lachend: „Ik hebeen nul-urencontract.”

Dit�is�het�eerste�deel�van�een�serie�doornrc.next�over�de�Haagse�Spoorwijk.

Op de laptopgooglen zenaar dewaarde vanh o rl oge s als‘Rolex GMTMaster II’ en‘Cartier Santos1 0 0’

FEITEN�EN�CIJFERS

Aantal�inwonersSpoorwijk�is�een�kleine�wijk�in�stads-deel�Laak,�Den�Haag�met�4.157�inwo-ners.�De�gemiddelde�leeftijd�ligt�met32,7�jaar�onder�het�landelijk�gemid-delde.

Sa�m�e�n�s�t�e�l�l�i�n�gNog�geen�kwart�van�de�wijk�is�au-tochtoon.�In�heel�Nederland�is�datgemiddeld�80�procent.�Meer�dan�25procent�in�Spoorwijk�is�van�Suri-naamse�afkomst,�bijna�15�procentvan�Turkse�afkomst,�ruim�10�procentvan�Marokkaanse�afkomst.

Besteedbaar�inkomenHet�gemiddelde�besteedbare�inko-men�in�Spoorwijk�is�hier�1.500�europer�maand,�433�euro�lager�dan�hetNederlandse�gemiddelde.�De�ge-middelde�woningwaarde�is�130.000euro.�Bijna�400�mensen�in�de�wijkmaken�gebruik�van�de�voedselbank.

OpleidingDe�helft�van�de�bewoners�heeft�eenlaag�opleidingsniveau,�38�procentmiddelbaar.�10�procent�is�hoog�op-geleid.

In Spoorwijk is niksge o rg a n i s e e rd .Ook de misdaad niet

S p o o r w i j k D E N H A A G

Beetsstraat

100 m

NRC

190

814

/ RJ

De�Spoorwijk�in�Den�Haag. FOTO�’S�PETER�DE�KROM

Page 2: Artikelen Spoorwijk - NRC Next

nrc.n ex tWO�E�N�S�DAG�20�AUGUSTUS 2�0�148 9.we te n

Een Spoorwijker schijtniet in zijn eigen nestSpoorwijk: de regels Hoe ziet het leven in Spoorwijk eruit? En wat is dit voor wijk?Vandaag gastcollege van buurtbewoner Cicero, die de mores van de buurt uitlegt.

FEITEN�EN�CIJFERS

Aantal�inwonersSpoorwijk�is�een�kleine�wijk�in�stads-deel�Laak,�Den�Haag�met�4.157�in-woners.�De�gemiddelde�leeftijd�ligtmet�32,7�jaar�onder�het�landelijkgemiddelde.

Sa�m�e�n�s�t�e�l�l�i�n�gNog�geen�kwart�van�de�wijk�isautochtoon.�In�heel�Nederland�is�datgemiddeld�80�procent.�Meer�dan25�procent�in�Spoorwijk�is�van�Suri-naamse�afkomst,�bijna�15�procentvan�Turkse�afkomst,�ruim�10�procentvan�Marokkaanse�afkomst.

Besteedbaar�inkomenHet�gemiddelde�besteedbare�inko-men�in�Spoorwijk�is�hier�1.500�europer�maand,�433�euro�lager�dan�hetNederlandse�gemiddelde.�De�ge-middelde�woningwaarde�is�130.000euro.�Bijna�400�mensen�in�de�wijkmaken�gebruik�van�de�voedselbank.

OpleidingDe�helft�van�de�bewoners�heeft�eenlaag�opleidingsniveau,�38�procentmiddelbaar.�10�procent�is�hoog-opgeleid.

CAROLA�HOUTEKAMERen�FREEK�SCHRAVESANDE

L aat niet over je heenlopen.Verraad nooit iemand aande politie. „Dan word je erin een week uitgeslagen.”Maak geen racistischegrappe n. „Dat doe je maar

in Wassenaar.”

Cicero staat op het plein voor zijn huis inSpoorwijk, Den Haag. Stevig gebouwd,flinke mat in zijn nek, armen over elkaar.Hij staat hier vaak te filosoferen, watheeft hij anders te doen? Hij zal onsvandaag onderrichten in de wetten vandeze kleine republiek.

Je moeder is belangrijker dan je vader.„Moeders zullen altijd achter je staan.”Nood breekt wet. Als de uitkering op is,moeten de kinderen toch eten.Als je dan steelt, doe het dan van de rijken.Neem de Quote-500 bende die hiervandaan komt, de jongens die met deQ uote in de hand kapitale villa’s binnen-slopen. Dat vinden buurtbewoners geenenkel probleem, „Robin Hoods, respect”,

Spoor w ijkwas in dejaren 60een nettewijk inB erlagestijl.Erwo o n d e nge z i n n e n ,a dvo c at e n ,ambtenaren

zeggen ze. Nou ja, Robin Hoods, „zijstaken de buit natuurlijk wel onder huneigen armen”.

Cicero – een naam van het kamp – is opge-groeid in Spoorwijk, hij begrijpt het levenhier. Hij wel.

Want maak de legpuzzel van Neder-land. Begin bij de hoekjes, die zijn hetmakkelijkst. Rechtsboven leg je de braveburger. HBO+, vast contract, wintersport.Betaalt belasting en staat in de kantinevan de tennisclub.

Linksboven de jonge creatieveling.Café latte, zzp, iPad. Doet iets met media,wil nog geen kinderen. Leeft vooral voorz i c h ze l f.

Het hoekje rechtsonder: de volksbuurt-bewoner. PVV, RTL4. Laagopgeleid enlatent xenofoob. Roy Donders, Yorkshire-terriërs en Sinterklaas mét Zwarte Piet.En linksonder de allochtoon. Toko, thee-huis, uitkering. Spreekt de taal slecht,heeft zijn hele leven eigenlijk al heimwee.

Zo, dat ligt.Nu leg je de randen, de grove contou-

ren van de Nederlandse samenleving. Deopwaarts mobielen, de idealisten. Dehedonisten, de conservatieven, de bozebuitencategorie. Amsterdamse grachten-

gordel. Landgraaf. Kanaleneiland, deBijlmer, het Gooi.

Spoorwijk is een puzzelstukje datniet past, hoe je het ook draaitOnvermijdelijk kom je puzzelstukjestegen die niet passen, hoe je ze ookdraait: Spoorwijk, Den Haag is er zo één.Een klein stukje Laak met een paarduizend inwoners, weggedrukt tegenRijswijk, afgesneden van de moederstaddoor het spoor.

Spoorwijk spreekt zichzelf voort-durend tegen. Een Hollandse volksbuurt,maar geslaagd multicultureel. Arm, maarkieskeurig. Crimineel, maar veilig.

Hier noemen welzijnswerkers de ledenvan de Quote-bende „goeie jongens” metwie je je dochters graag op pad stuurt.Hier verruil je je brandstofslurpendeTomos nooit voor een fiets, al staat dedeurwaarder op de stoep. Hier eet jeliever droog brood dan bloemkool van deVoedselbank. Witbrood.

Cicero groeide op in Spoorwijk. Toenhij zeven was, zei zijn moeder: niet uit hetraam kijken! Hij deed het toch en zag hoeiemand met een hamer werd doodgesla-gen. Toen hij acht was, verduisterde hijvoor het eerst kinderpostzegels. Puber

Cicero trok waterputten open, gooideeieren naar de politie – „uit de vriezer, diekwamen lekker hard aan” – en stookte hetkerstboomvuur onverantwoord hoog op.Op z’n 17de ging zijn vader dood, start-sein voor een roekeloos leven. Gokken,drugs, misdaad. Hij was als jongen agres-sief, „slecht voor de medemens”, al sloeghij nooit onschuldigen. Nu staat er eenlange lijst delicten op z’n naam.

Cicero groet elke voorbijganger, ditzijn straatjes waar je iedereen kent„Hey abi!” Cicero groet elke voorbijgan-ger: de Marokkaan, de Turk, de Surina-mer, de Soedanees, de autochtone buur-vrouw. „Het is hier net moksi meti.” Hij isal twintig jaar met z’n vrouw, eenHindoestaanse met wie hij drie kinderenkreeg. Hij vond een baan in de gehandi-c aptenzorg.

Heel soms overweegt hij de wijk uit tetrekken, voor zijn familie. Maar hij twij-felt. Zomers barbecuet hij met zijn vrien-den in het park. Halal, en zonder drank,want hij heeft bij zijn vader wel gezienwat dat aanricht.

Spoorwijk scoort notoir hoog op allerisico-indicatoren. Niet dat de buurt wasbedacht als multiculturele probleemwijk.

In de jaren 60 was het nog een nette wijkin Berlagestijl. Er woonden gezinnen,advocaten, ambtenaren in bescheideneengezinswoningen. Wilde je er komenwonen, dan kwam iemand een vingerover je meubels halen om te kijken of erstof op zat.

Nu is Spoorwijk, grotendeels in handenvan woningcorporatie Vestia, het ver-domhoekje van Den Haag. Het is een‘instapbuurt’ voor immigranten die in hetwesten hun leven opnieuw beginnen.Hier staat de winkelstraat zes uur ’s och-tends vol Polen, wachtend op busjes naarde kassen. Etalages van de Poolse super-markten staan vol bier, halve liters waar-van de inhoud, volgens de verbitterdeeigenaresse van de trouwboetiek, latervia haar brievenbus de winkel in vloeit.En zodra het even kan ga je door, naar eenbetere plek. Nederlanders wijken uit naarYpenburg, Somaliërs naar Londen.

En ook: kleine huisjes, kaledeurposten, vergeeld reliëfbehangMaar het hart van Spoorwijk, gebaartCicero, is onveranderd. Kleine arbeiders-huisjes met kale deurposten, vergeeldreliëfbehang en figuratief porselein in devensterbank. Het is de kluwen nauwe

Nu isS p o o r w ij k ,grotendeelsva nVe st i a ,hetve rd o m h o e k j evan DenHaag

straatjes in het midden: de Beetsstraat,de Oltmanstraat, de Potgieterstraat, waarhij ook woont. Hier gaan de bankstellen’s zomers naar buiten, de kliko’s met Ouden Nieuw op het vuur. Een bewoner meteen restpartij sloophout haalt de halvestraat over tot de aanschaf van schuttin-kjes in de voortuin – of ze af komen is devraag.

Dit zijn straatjes waar buren elkaar‘echt kennen’. Waar de touwtjes steevastdoor de brievenbus bungelen, waar reke-ningen soms gezamenlijk worden afge-lost, „anders waren we allemaal al opstraat gezet”. Het zijn de straatjes die dedeelnemers van de uit de hand gelopenZwarte Pieten-demonstratie op hetMalieveld leveren, maar waar ook deblanke buurvrouw een kerstkaart vanhaar Marokkaanse overburen krijgt enwaar jongens met Turkse, Surinaamse enNederlandse roots in één koffiehuisEredivisievoetbal kijken.

Inwoners van Spoorwijk komen voorelkaar op. Een fietsendief krijgt de helestraat op z’n dak. Wie racistische taal uit-slaat, kan rekenen op „een paar luppenom het af te leren”. Maar ook ex-buurt-agent Dick las zijn doodvonnis vorig jaarop muren in de wijk. Want als Spoorwij-

kers ergens een hekel aan hebben, is hetaan gezag. Met oplopende aversie: degemeente, het Binnenhof, de EU, Vestia,de politie.

Op deze straatjes heeft de politie nau-welijks grip, al dertig jaar niet. „Een mensmoet z’n kinderen toch te eten geven”,zegt Cicero, „er is hier altijd geld tekort”.Dus vullen sommige bewoners hun u it -kering aan met „klusjes”, „handeltjes”,„hand- en spandiensten”.

Eigenrichting is hier de norm, zegt ookjustitie. Bij een arrestatie komen bewo-ners met tientallen in verzet. Politie inburger wordt herkend aan nummerbor-den met ‘HKZ’. En als een jongen op devlucht via de kruipruimtes verdwijnt, zalgeen buurtbewoner hem verlinken.Want, doceert Cicero: „Een Spoorwijkerschijt niet in z’n eigen nest.”

Politie en justitie openden de jacht opcriminele organisaties in de wijk. DeQuote-jongens, de drugsdealers op hetplein. Daar moet Cicero om lachen. Crimi-neel, oké. Maar organisatie? Niets is hiergeorganiseerd. Misdaad niet, relatiesniet, kinderen niet. „Het komt op je pad.”

Dit�is�het�tweede�deel�van�een�serie�innrc.next�over�de�Haagse�Spoorwijk.

WAAROM�SPOORWIJK?

De�onderkant�van�Nederland�zie�jealleen�als�het�misgaat.�Zoals�bij�deuit�de�hand�gelopen�demonstratiesin�Schilderswijk�in�Den�Haag,�of�bijpolitierellen�in�Ondiep,�Utrecht.�Watje�ziet�zijn�woedende�buurtbewo-ners�voor�de�camera�en�zwaailich-ten,�verder�niks.�Wat�je�weet�zijn�deoverbekende�statistieken:�veelallochtonen,�geen�opleiding,�weiniginkomen,�veel�strafblad.Maar�hoe�ziet�de�onderkant�eruit�alsde�camera’s�en�zwaailichten�weerweg�zijn?�n�rc�.�n�e�x�t�bezocht�zo’n�wijkeen�paar�maanden�lang,�op�zoeknaar�het�leven�achter�de�cijfers.Spoorwijk,�Den�Haag,�een�armeprobleemwijk,�waar�de�bewonersregelmatig�lijnrecht�tegenover�hetgezag�staan.�In�tien�afleveringen�eenschets�van�de�wijk.�Aflevering�2:�Dewetten�van�de�wijk.

Cicero�voor�zijn�huis�in�de�Oltmanstraat,�bij�de�duiven�die�hij�regelmatig�voert.�Rechts�twee�woningen�in�dezelfde�straat. FOTO�’S�PETER�DE�KROM

S p o o r w i j kBeetsstraat

Oltmanstraat

Potgierstraat

100 m

NRC

190

814

/ RJ

D E N H A A G

Page 3: Artikelen Spoorwijk - NRC Next

nrc.n ex tD�O�N�D�E�R�DAG�21�AUGUSTUS 2�0�148 9.we te n

Sommigen kopen geenverse spullen omdat ze tochgeen koelkast hebbenSpoorwijk: armoede De Voedselbank in Spoorwijk wordt druk bezocht. En kritisch: niemandwil bruinbrood, alleen gesneden wit. De mensen zijn arm, maar hoe arm is arm?

FEITEN�EN�CIJFERS

Aantal�inwonersSpoorwijk�is�een�kleine�wijk�in�stads-deel�Laak,�Den�Haag�met�4.157�in-woners.�De�gemiddelde�leeftijd�ligtmet�32,7�jaar�onder�het�landelijkgemiddelde.

Sa�m�e�n�s�t�e�l�l�i�n�gNog�geen�kwart�van�de�wijk�isautochtoon.�In�heel�Nederland�is�datgemiddeld�80�procent.�Meer�dan25�procent�in�Spoorwijk�is�van�Suri-naamse�afkomst,�bijna�15�procentvan�Turkse�afkomst,�ruim�10�procentvan�Marokkaanse�afkomst.

Besteedbaar�inkomenHet�gemiddelde�besteedbare�inko-men�in�Spoorwijk�is�hier�1.500�europer�maand,�433�euro�lager�dan�hetNederlandse�gemiddelde.�De�ge-middelde�woningwaarde�is�130.000euro.�Bijna�400�mensen�in�de�wijkmaken�gebruik�van�de�voedselbank.

OpleidingDe�helft�van�de�bewoners�heeft�eenlaag�opleidingsniveau,�38�procentmiddelbaar.�10�procent�is�hoog-opgeleid.

CAROLA�HOUTEKAMERen�FREEK�SCHRAVESANDE

D e welstand van een wijklees je af aan het assorti-ment van de Albert Heijn.In die van Spoorwijk heb-ben displays vol witbrooden kadetjes het bruin-

brood verdrongen. In de bonus zijn chipsen bier, nauwelijks groente. AH Basic staatop ooghoogte, A-merken vind je onderin.’s Ochtends bij de ingang staan in het kran-tenrekje alleen De Telegraaf en het A D.

Spoorwijk is een arme wijk, een huis-houden heeft hier 433 euro in de maandminder te besteden dan het Nederlandsgemiddelde. Dat zie je, ook aan de passan-ten overdag met hun bigshopper op wegnaar de Albert Heijn.

Bij sommigen herken je armoede aanhun kledingkeuze. Een panty onder eenniet-bijpassende rok. Je ziet het aan vrou-wen achter kinderwagens, tieners somsnog – ‘Je hebt niks, alleen elkaar, dus ja…’ ,zo is het gekomen. Je ziet het in de buurt-kamer op de hoek, waar bewoners evenlangswippen voor een koffie van 50 cent,‘to e v a l l i g ’ zonder kleingeld, wetende datRinus toch wel inschenkt.

Ga dan toch niet naar Albert Heijn, kunje denken. Pak een fiets en rij naar de Aldiin de Herenstraat, of de Lidl in de Wessels-straat, twee kilometer verderop.

Maar in Spoorwijk heeft niemand eenfiets. Hier wachten mensen liever twintigminuten op de bus, dan dat ze twee minu-ten rijden op een fiets. Het leger aan wel-zijnswerkers in de buurt, net zo verbaasd,hoor je er al niet meer over. Zij weteninmiddels: armoede in Nederland heeft zozijn eigen mores.

De Voedselbank gaat om twee uuropen, er staat al een rijDonderdag, 14.15 uur. Voor het buurthuisstaat een bont gezelschap met lege bood-schappentrolleys te wachten op de stoep.Jong, oud, kort, lang, blank, Surinaams,Pools, Turks, Marokkaans. De meestenzijn komen lopen. Een handvol is met dea u to.

De Voedselbank zou om twee uur open-gaan maar de deur is nog dicht. De vrijwil-ligers kregen op het laatste moment vaneen sponsor nog een partij fruit. Die moes-ten ze snel sorteren op versheid, anderswil niemand het straks meenemen.

Op de stoep grijpt een reusachtige manin wit ondershirt zijn kans en trakteert het

zwijgende gezelschap op een monoloogover ADO. Achter de deur klinkt gestom-mel, het clubje mensen vormt automa-tisch een rij. Dan gaat de deur open enwordt de scootmobielster vooraan plotsgepasseerd door een donkere man. „Héhallo!” roept ze, „hij dringt altijd voor!”

Binnen houdt vrijwilligster Renée, eenkleine potige dame, de man tegen. Hij magpas als vijfde ja, want hij dringt inderdaadaltijd voor. Ze heeft geen idee waarom,want iedereen krijgt hetzelfde. Net zo’nraadsel is waarom iedereen altijd om klok-slag twee uur staat te dringen, terwijl hetde rest van de middag zo rustig is.

De Voedselbank in Spoorwijk zit er nubijna tien jaar. Eerst werd de uitgiftegerund door een groep Afrikanen. Toenbleek dat die veel te veel prima groenteweggooiden, namen vrijwilligers van dekerk het over. Ruim 120 gezinnen, 400mensen, bedienen ze nu. Tien procent vande wijk. Of een gezin in aanmerking komt,wordt elk half jaar gecontroleerd.

Langzaam schuifelt het gezelschap, nugeformeerd in u-vorm, langs de tafels metvoedselpakketten. Die zijn al een tijdjeaan de karige kant – supermarkten kopenslimmer in en houden minder over – maarvandaag is een goeie dag. Er zijn aardap-

pelen, tomaten, sla en avocado, sinaasap-pels, pruimen, mandarijnen, meloenen,ananas en bosbessen. De liefhebber kannog een tennisbal meenemen en vooriedereen is er een fruitijsje.

Vooral de Afrikanen laten nog wel-eens wat liggenMet kritische blik hevelen sommigen degoederen over in hun trolley, hun pupillenglijdend langs elk product. Vooral de Afri-kanen laten nog weleens wat liggen,weten de vrijwilligers. „Witlof, rode bie-ten, dat kennen ze niet”, zegt vrijwilligerBert. „Probeer het nou toch eens, zeg iktegen ze, maak het eens zo of zo klaar.Maar ja.”

De rij stroomt geroutineerd door. Alleenbij de broodafdeling stokt het af en toe.„Suiker ”, zegt een Turkse man voor hetschap met brood. „Suiker ”, herhaalt hij.

Bert, die het uitgebreide broodassorti-ment beheert, kijkt vertwijfeld. „S u i ke r ? ”Ook hij werpt nu een blik op het schap.„Ah, bedoelt u suikerbrood?” De manknikt, zoekt en vindt een suikerbrood enloopt door.

Einde van de middag blijft altijd eenberg bruin volkoren over. „Dat willen de

mensen niet”, zegt Renée.„De mensen willen wit, en geen zaad-

jes”, zegt Bert. „‘Dat lusten de kinderenniet’, zeggen ze dan. Ze verschuilen zichaltijd achter hun kinderen.”

„En het moet gesneden”, zegt Renée.„Als het niet gesneden is, zijn ze echt

te l e u rge s te ld ,” zegt Bert.„Mensen kunnen niet snijden, of ze

hebben er gewoon geen zin in”, zegtRe n é e .

Om de mensen toch aan het ongesne-den brood te helpen, hebben de vrijwilli-gers laatst dertig broodmessen bij deAction gekocht. Bert: „Nou, er zijn er driea f ge n o m e n .”

Ze heeft nog 5 euro: 4 voor voer voorde katten, 1 voor witte broodjesHoe arm is arm? Een oma in Spoorwijk ver-telt dat ze op dinsdag nog 5 euro heeft voorde rest van de week. Vier euro gaat op aanvoer voor haar katten, één euro aan wittebroodjes van de Turk. Een handelaar ver-telt dat iemand hem weleens zijn fotoal-bum heeft aangeboden om van deopbrengst een brood te kunnen kopen. Debasisschooldirecteur vertelt dat lerarenmet de armste leerlingen soms gaan win-

kelen voor nieuwe kleren. Gezinnen insommige straten delen naast de avond-maaltijd ook de rekeningen. In de wijk zijnmensen die geen verse producten kopen,omdat ze toch geen koelkast hebben.

Maar een deel van de armen rookt wélsigaretten en koopt óók mengsmeringvoor de Tomos-brommer. Kinderen vande allerarmsten krijgen soms drie crois-santjes mee naar school, sommigen hoe-ven hun broodkorstjes niet op te eten. Alsbijstandsmoeders met elkaar koffie drin-ken, doen ze dat uit plastic bekertjes.

Zijn mensen in Nederland wel écht arm?De vrijwilligers bij de Voedselbank inSpoorwijk vragen het zich soms af. „Demensen zijn wel arm, maar niet armgenoeg om inventief te hoeven zijn”, zegtBert. „Sommigen gaan voor gemak.”

Natuurlijk, zeggen de vrijwilligers, demeeste mensen die hier komen zijn blij endankbaar. Renée: „Maar soms vraag je jewel af: waarom zo kritisch? Heeft diegenehet wel echt nodig?”

Dit�is�het�derde�deel�van�een�serie�innrc.next�over�de�Haagse�Spoorwijk.�Mor-gen�gaan�we�het�park�in.�Eerder�afleve-ringen�van�deze�reeks�staan�op�nrc.nl.

WAAROM�SPOORWIJK?

De�onderkant�van�Nederland�zie�jealleen�als�het�misgaat.�Zoals�bij�deuit�de�hand�gelopen�demonstratiesin�Schilderswijk�in�Den�Haag,�of�bijpolitierellen�in�Ondiep,�Utrecht.�Watje�ziet,�zijn�woedende�buurtbewo-ners�voor�de�camera�en�zwaailich-ten,�verder�niks.�Wat�je�weet�zijn�deoverbekende�statistieken:�veelallochtonen,�geen�opleiding,�weiniginkomen,�veel�strafblad.Maar�hoe�ziet�de�onderkant�eruit�alsde�camera’s�en�zwaailichten�weerweg�zijn?�n�rc�.�n�e�x�t�bezocht�zo’n�wijkeen�paar�maanden�lang,�op�zoeknaar�het�leven�achter�de�cijfers.Spoorwijk,�Den�Haag,�een�armeprobleemwijk,�waar�de�bewonersregelmatig�lijnrecht�tegenover�hetgezag�staan.�In�tien�afleveringen�eenschets�van�de�wijk.Aflevering�3:�Armoede�in�de�wijk.

P robeerhettocheens,zeg ik,maakheteenszo ofzoklaar

Als hetbroodnietge s n e d e nis, zijnze echtt e l e u rge s t e l d

De�buurtkamer�op�de�hoek,�waar�Rinus�(foto�midden)�voor�50�cent�een�kopje�koffie�schenkt. FOTO�’S�PETER�DE�KROM

D E N H A A G

S p o o r w i j k

Beetsstraat

Oltmanstraatvan Meursstraat

Potgierstraat

100 m

NRC

210

814

/ RJ

Page 4: Artikelen Spoorwijk - NRC Next

nrc.n ex tV�R�I�J�DAG�22�AUGUSTUS 2�0�148 9.we te n

CAROLA�HOUTEKAMERen�FREEK�SCHRAVESANDE

M idden in de Haagsewoonwijk Spoorwijkligt een lieflijk stads-parkje. Waterpartijtjemet lelies, rozen-struikjes in strakke

rijen, keurig afgewerkte bankjes, geenvuiltje op de grond. Het Hof van Heden -een bescheiden 60 bij 100 meter – is hetkeurigste parkje van Nederland.

In dat parkje staat een wachttoren. Eenrond bakstenen bouwwerk van vijf meterhoog met geblindeerde ramen. Van achterzijn bril met gele glazen houdt Ab Beker(59) bovenin als een havik zijn territoriumin de gaten. Aan de muur zijn Navy Seals-pet, op tafel twee boterhammen met bal,de EHBO-trommel binnen handbereik.

De zon schijnt, maar er is niemand in hetpark.

Dat is niet erg. „Het moet hier rustgé-vend zijn”, zegt Beker met zijn armen overelkaar. „Dat is de klemtoon van het park.”

Hij tuurt naar buiten, naar de rij legebankjes. De mensheid, vervolgt hij, leidteen hectisch leven. „Hier in het Hof vanH é - d e n” – hij spreekt het vol eerbied uit„komt de mens tot rust. Even ontládenvan de stress.”

In de verte klinkt het gekletter van defo nte i n .

Dan veert Beker op van zijn stoel enstuift over de wenteltrap naar beneden.

Er is een bezoeker in het park.

Beker is onverbiddelijk„Hallo hallo! Kom jij eens effe hierheen!”Beker wijst met zijn vinger strak naar degrond. Een jongen met korte broek looptbedremmeld naar Beker. Hij wilde alleenmaar even liggen op het gras, zegt hij.Maar Beker is onverbiddelijk. „Liggen doeje thuis maar in je bed.”

Beker neemt, nadat de jongen is afge-dropen, het park uit, geroutineerd weerplaats achter het glas. „Er zijn er bij diehondsbrutaal zijn”, zegt hij. „Maar datwinnen ze niet van mij.”

Z o’n twintig jaar ligt het stadsparkje er

nu. Het Hof van Heden kwam er tegelijkmet de nieuwbouw rondom. Verse bakste-nen, die in één klap de oude huizen metprobleemgezinnen verdreven. Het wasz o’n goed idee dat de gemeente Den Haager in 1997 aan zichzelf de Nieuwe Stadprijsvoor uitreikte. Kosten: 1,2 miljoen eurovoor de aanleg, plus een kwart miljoen perjaar voor toezicht en onderhoud. „He tduurste park van Europa”, mopperenlokale welzijnswerkers.

Maar dan krijg je ook wat. Midden in dearmoedige volksbuurt vol grootstedelijkeproblematiek ligt nu een park waar zelfs inde vuilnisbakken geen afval zit. Elk doodblad wordt vakkundig door Beker van degrond geprikt. Er liggen geen lege blikjes,geen sigarettenpeuken. De duivenpoepwordt van de bankjes gepoetst. „Dit is eenoase van rust.”

Dat gaat niet vanzelf. Zijn eerste daadtoen Beker aantrad was de verplaatsingvan het bord ‘verboden te’. Dat staat nuprominent in het zicht, midden in hetpark.

Verboden te barbecuen.

De zon schijnt, maar er isniemand in het parkSpoorwijk: het park Het Hof van Heden ligt midden in Spoorwijk: een stadsparkje met eenfonteintje, rozenstruiken en bankjes. Ab Beker zwaait er de scepter. De bezoekers zijn net kinderen,vindt hij. „Luisteren doen ze lang niet altijd. Het is psychologische oorlogsvoering.”

Het parkwas zo’ngoed ideedat DenH a agzichzelf erde NieuweSt a dp r ij svoor gaf

FEITEN�EN�CIJFERS

Aantal�inwonersSpoorwijk�is�een�kleine�wijk�in�stads-deel�Laak,�Den�Haag�met�4.157�in-woners.�De�gemiddelde�leeftijd�ligtmet�32,7�jaar�onder�het�landelijkgemiddelde.

Sa�m�e�n�s�t�e�l�l�i�n�gNog�geen�kwart�van�de�wijk�isautochtoon.�In�heel�Nederland�is�datgemiddeld�80�procent.�Meer�dan25�procent�in�Spoorwijk�is�van�Suri-naamse�afkomst,�bijna�15�procentvan�Turkse�afkomst,�ruim�10�procentvan�Marokkaanse�afkomst.

Besteedbaar�inkomenHet�gemiddelde�besteedbare�inko-men�in�Spoorwijk�is�hier�1.500�europer�maand,�433�euro�lager�dan�hetNederlandse�gemiddelde.�De�ge-middelde�woningwaarde�is�130.000euro.�Bijna�400�mensen�in�de�wijkmaken�gebruik�van�de�voedselbank.

OpleidingDe�helft�van�de�bewoners�heeft�eenlaag�opleidingsniveau,�38�procentmiddelbaar.�10�procent�is�hoog-opgeleid.

Verboden te picknicken.Verboden te badmintonnen – „daar krijg

je kale plekken van”.Voetballen? „Helemaal niet.”Geen drugs, geen zwervers. Daar levert

enkel rotzooi op.Een kinderfeestje in het gras? „Ik haal ze

er van af.” Een stelletje? „Ik haal ze ervanaf ”.

Br uiloftsfoto’s? Vooruit, dat wel.Niet vissen in de vijver. Een kat mag,

maar een hond niet, omwille van „eenstukje veiligheidsaspect”.

Fietsen? Alleen op een driewieler.„Maar niet in de aarde.”

Niet liggen op het gras. En ook niet op debankjes. Beker: „Dit park is aan regelsge b o n d e n .”

Een Spoorwijker kiest zijn eigen pad,ook als er 'niet op lopen a.u.b.’ st a atZoveel regels, dat er geen Spoorwijkermeer komt. De Spoorwijker heeft lievereen trapveldje dan dure rijtjes aange-plante wildbloei. Die wil geen pagodesmet hangend groen, maar een stuk gras

om met een biertje op te barbecuen. Jekunt wel om de vijf meter een bordje ‘nietop lopen a.u.b.’ plaatsen, een Spoorwijkerkiest zijn eigen pad. En dat is meestal hetko r t s te .

Maar Beker, die zelf opgroeide aan deberuchte Beetsstraat tegenover het park,heeft daar geen boodschap aan. „Dit is eenrust-park. Het Hof van Hé-den.” En als eenengel met een vlammend zwaard zal hijdie rust bewaken. „Niks is eigenwijzer dande mensheid”, doceert hij. „Re ge l t j e sovertreden en kijken wie er wint, dat is hetspel van het leven.” De bezoekers zijn netkinderen, vindt hij. „Luisteren doen zelang niet altijd. Het is psychologische oor-l o g s vo e r i ng .”

Neem die wildplasser. „Die is voor mij”,wist Beker. „Die verzet geen stap meer”.Hij haalde gelijk de politie erbij. Of die jon-gen op de brommer die de ballesjanskwam uithangen. Beker spurtte naar bui-ten, wees dreigend op het bord. „Dit is eenvoetpad, beste man. Toen bond die jongenwel in. Ik zal me maar gedragen als ik jouzo zie, zei hij.” Soms krijgt hij het hele Dijk-

zigtziekenhuis naar z’n hoofd. „Maar ikheb een dikke huid.”

Nu is het wel erg stil. In de zomer komener een stuk of dertig bezoekers over dehele dag, meestal dezelfde. In de winterhooguit twee. En als het regent niemand.„Daar moet je wel tegen kunnen.” Zou hijdan niet wat meer bezoekers willen? „Ikhou ze niet tegen. Maar hoe meer men-s e n”, hij schuurt zijn handen tegen elkaar,„hoe meer wrijving.”

Het zou mooi zijn als mensen elkaarontmoeten, maar het hoeft niet. „S omsloop je langs elkaar heen. Maar ach, dat ishet hele leven.”

Dan veert hij weer op. Tik, tik, tik tegenhet raam. Hij rent weer naar beneden. Inde verte slalommen twee jongens op eenfiets door het park. „He u j ! ”

Dit�is�het�vierde�deel�van�een�serie�innrc.next�over�de�Haagse�Spoorwijk.Maandag�bezoeken�we�Tante�Cor,�moe-der�van�de�drie�hoofdverdachten�van�deQuote-bende.�Eerder�afleveringen�vandeze�reeks�staan�op�nrc.nl/spoorwijk

WAAROM�SPOORWIJK

De�onderkant�van�Nederland�zie�jealleen�als�het�misgaat.�Zoals�bij�deuit�de�hand�gelopen�demonstratiesin�Schilderswijk�in�Den�Haag,�of�bijpolitierellen�in�Ondiep,�Utrecht.�Watje�ziet,�zijn�woedende�buurtbewo-ners�voor�de�camera�en�zwaailich-ten,�verder�niks.�Wat�je�weet�zijn�deoverbekende�statistieken:�veelallochtonen,�geen�opleiding,�weiniginkomen,�veel�strafblad.Maar�hoe�ziet�de�onderkant�eruit�alsde�camera’s�en�zwaailichten�weerweg�zijn?�n�rc�.�n�e�x�t�bezocht�zo’n�wijkeen�paar�maanden�lang,�op�zoeknaar�het�leven�achter�de�cijfers.Spoorwijk,�Den�Haag,�een�armeprobleemwijk,�waar�de�bewonersregelmatig�lijnrecht�tegenover�hetgezag�staan.�In�tien�afleveringen�eenschets�van�de�wijk.Aflevering�4:�Het�park�van�Ab�Beker

Nu ligtmidden indea r m o e d igevo l k sb u u r thet duursteparkje vanEuropa. Enhet keurigste,dat ook

D E N H A A G

S p o o r w i j k

Beetsstraat

OltmansstraatVan Meursstraat

Potgieterstraat

100 m

NRC

210

814

/ RJ

Parkwachter�Ab�Beker�in�zijn�observatietoren�en�(rechts)�aan�het�werk�in�het�park.�FOTO�’S:�PETER�DE�KROM

Page 5: Artikelen Spoorwijk - NRC Next

nrc.n ex tM�A�A�N�DAG�25�AUGUSTUS 2�0�1410 11.we te n

De moeders houdenSpoorwijk bij elkaarSpoorwijk: de moeders In de Haagse Spoorwijk komt het op devrouwen aan. Het percentage alleenstaande moeders is er hoog.Vandaag op bezoek bij tante Cor, moeder van de Quote 500-bende.

CAROLA�HOUTEKAMERen�FREEK�SCHRAVESANDE

M a BakerShe taught her four sonsMa BakerTo handle their guns

Nederland had eindelijk ook zijn eigen MaBake r, het legendarische criminele gezins-hoofd uit de jaren 30 in de VS. Corrie uit DenHaag, 62 jaar, moeder van de drie hoofd-verdachten van de Q uote-500 bende. Zezou haar huis, ‘een rovershol’, beschikbaarhebben gesteld voor de misdadige activi-teiten van haar zoons en hun vrienden.

Op 2 oktober, de nacht van de grote poli-tieoperatie, wordt Corrie ’s nachts wakkervan lawaai. Een arrestatieteam heeft devoordeur van haar huurhuisje in Spoor-wijk, Den Haag, opengebroken en is degammele trap richting slaapkamer opge-stormd. „Politie! Politie!” Corrie moet meeen weet nog net haar pantoffels en suiker-medicatie te pakken. Ze moet negenweken de cel in.

Later vindt de politie een Rolex in huis,gewikkeld in een wc-papiertje. Onder het

tapijt liggen contanten. Dozen vol sieradenneemt de politie in beslag –maar dat blijkenlater waardeloze bijouterietjes. Ondanksdat Corrie zegt dat ze „écht niet heeft mee-ge d a a n”, geeft de rechter haar een jaar cel,waarvan tien maanden voorwaardelijkvoor medeplichtigheid.

‘Tante Cor’ is nog steeds van slagVoor het huisje aan de Hildebrandstraatstaat een zwarte Tomos-brommer met rie-ten mand, standaard vervoermiddel voorelke moeder in Spoorwijk. Corrie, – ta n teCor, uit de tijd dat iedereen elkaar nogkende – doet open. Haar hoofd schudt eenbeetje als ze praat, ze is nog steeds van slagvan alles. En ze moet misschien ook vanVestia haar huis uit.

Haar woonkamer is een typische Spoor-wijkse woonkamer: klein en vol. Bruinebanken, type doorzak, op de muur ver-geeld reliëfbehang. Boven de eettafelhangt een oude lamp met matglazen kel-ken, figuratief porselein siert de venster-bank.

Tante Cor serveert koffie in plasticbekertjes, naar goed lokaal gebruik. Tweekleinkinderen zitten op de bank, ze kijkenNickelodeon. Ze zijn van haar jongste

HOE�ZAT�HET�MET�DEQUOTE-500�BENDE?

� In�oktober�2012�deed�de�politieeen�grote�inval�in�Spoorwijk.�Negen-tien�mensen�werden�opgepakt�opverdenking�van�inbraken�in�kapita-le�villa’s�en�witwassen.

�De�groep�ging�in�de�media�de‘Quote�5�0�0�-�b�e�n�d�e’ heten,�omdat�zehun�slachtoffers�in�de�rijkenlijst�inde�Quote�500�vonden.�Bij�een�paarverdachten�thuis�werd�een�Quotegevonden�met�een�brief�met�aante-keningen�erin.�De�adressen�kregenze�van�een�gemeenteambtenaar.

�De�verdachten�kregen�celstraf-fen�tot�zes�jaar�voor�inbraak�enbetrokkenheid�bij�een�crimineleorganisatie.De�meesten�zijn�in�ho-ger�beroep.�Ook�Corrie,�moeder�vandrie�hoofdverdachten,�werd�veroor-deeld�wegens�medeplichtigheid.�Deinbraken�werden�vanuit�haar�huisberaamd.�Zij�gaat�niet�in�hoger�be-ro�e�p.

WAAROM�SPOORWIJK

De�onderkant�van�Nederland�zie�jealleen�als�het�misgaat.�Zoals�bij�deuit�de�hand�gelopen�demonstratiesin�de�Haagse�Schilderswijk�of�bij�po-litierellen�in�Ondiep,�Utrecht.�Wat�jeziet,�zijn�woedende�buurtbewonersvoor�de�camera�en�zwaailichten.�Watje�weet�zijn�de�overbekende�statis-tieken:�veel�allochtonen,�geen�oplei-ding,�weinig�inkomen,�veel�strafblad.Maar�hoe�ziet�de�onderkant�eruit�alsde�camera’s�en�zwaailichten�wegzijn?�n�rc�.�n�e�x�t�bezocht�zo’n�wijk�eenpaar�maanden�lang,�op�zoek�naar�hetleven�achter�de�cijfers.�Spoorwijk,Den�Haag,�een�arme�p�ro�b�l�e�e�mw�i�j�k�,waar�bewoners�regelmatig�lijnrechttegenover�het�gezag�staan.�In�tien�af-leveringen�een�schets�van�de�wijk.

Aflevering�5:�de�moeders.�Morgeneen�aflevering�over�werken�inSpoorwijk.�Zie�voor�eerdere�afle-veringen�nrc.nl/spoorwijk

D E N H A A G

zoon, die ook de bak indraaide. De murenhangen vol met familiefoto’s. Zes lichtge-kleurde jongens en hun blanke vrouwen,kleinkinderen in alle tinten bruin en wit.In deze huiskamer is de multicultureledroom springlevend.

De Zeeuwse Corrie, danseres met eenveelbelovende toekomst in de revue – zehad er een beurs voor gekregen –, werdzwanger van een Surinamer, de eerste diein de wijk kwam. Daar keek de buurt welvan op, maar de baby, „aardig bruin”,werd alom bewonderd. De Surinamers diedaarna kwamen, waren erg in trek bij deNederlandse vrouwen. Inmiddels zijngemengde stellen en kinderen in Spoor-wijk heel gewoon.

„Suiker in de koffie?” Het klontje komtuit een grote doos AH Basic.

Corrie was enig kind, vertelt ze, ze hieldvan reuring. Na de eerste baby kwamen ernog vijf. Dat ging goed, tot haar man ver-trok. Corrie, met zes jongens in de groei,kwam in de bijstand en verloor de grip ophaar gezin.

De vaders zijn weg of zitten vastHet zijn de moeders die Spoorwijk bijelkaar houden. De Surinaamse moeder die

voor het inkomen, de kinderen en dekleinkinderen zorgt. De Poolse moederdie in de nachtploeg zit. De Antilliaansemoeder die haar prinsesjes te veel ver-went. De Nederlandse moeder in de bij-stand met kinderen die niet van de bankzijn af te slaan. De moeder uit de woon-wagen die de hoge levensstandaard op hetkamp – kinderen uit laten gaan met 300euro op zak – niet kon opbrengen en naarSpoorwijk vluchtte. De moeder die haarkinderen wekelijks naar haar ex op hetfamilie-uurtje op zaterdag rijdt.

Ze doen het noodgedwongen, want devaders doen het niet. Het percentagealleenstaanden met kinderen in de wijkligt procentpunten boven het gemiddelde,en dat zijn geen mannen. Die zijn vertrok-ken of zitten vast.

Dus moeten de moeders hun zoons vooreen criminele carrière behoeden en hundochters voor een dikke buik. Wie in dewijk vraagt waar het misgaat – waarom gaje het verkeerde pad op? – krijgt stelselma-tig te horen dat vader er niet was. Jerry,veroordeeld in de Q uotezaak, zag de zijneook vertrekken in z’n tienertijd. „Dan ga jede straat op. En dan is er niemand die jeklappen geeft.”

Moeders zijn soms nog de enigen vanwie de jongens zich nog wat aantrekken.Boa (32), getuige in één van de Q uote-zaken: „Je wil je moeder geen verdrietd o e n .” Maar het is niet genoeg, het luktveel vrouwen niet om hun jongens in hetgareel houden, zeker niet als ze ouderworden. Corrie: „Zonen van 29 luisterenniet meer naar hun moeder.”

Ze zag ook wel dat het niet lekker liepCorries zoons bleken „geen stuudjes”.Geen van hen haalde meer dan eendiploma van de middelbare school. En watzijn dan je kansen op een goede baan? Omzich heen zagen ze anderen met mooiespulletjes.

Ze had moeten ingrijpen. Drie van haarzoons werkten hard, vonden een primabaan. Maar bij de andere drie zag zeook wel dat het niet lekker liep. Geenwerk, gokken. Maar wat had ze moetend o e n?

Dat ze hun vrienden – van Nederlandse,Marokkaanse, Turkse en Surinaamseafkomst – bij haar thuis uitnodigden, zevond het prettig. Ze houdt van een openhuis. „Met de rolluiken dicht, dat is tochn i k s? ” Het touwtje door de brievenbus

heette verdacht, „maar dat doet iedereenh i e r.”

Ze zucht. Ja, ze vindt ’t echt vreselijkwat ze hebben gedaan.

De rechter was van mening dat Corrievan de misdrijven afwist en dat ze de jon-gens uit huis had moeten gooien. Maar pasvan de weerbaarheidstraining achterafleerde ze dat dat ook kan: nee zeggentegen je eigen kinderen. Nu zijn ze welwelkom – ze houdt van alle zes even veel –maar niet allemaal tegelijk.

Voor Vestia is het niet genoeg, die wilhaar uit huis. De buurtbewoners begon-nen prompt een handtekeningactie. Op delijst staan namen van alle nationaliteiten.Er is niemand die haar iets verwijt. „Het iseen heel lieve vrouw.”

Corrie wacht al maanden op de uit-spraak, met trillende handen en temaze-pam. Haar kinderen vonden haar laatsttussen de dozen, ze had de hele inboedelal ingepakt. Om zich te wapenen tegen hetergste. En toen toch maar weer uitgepakt.En weer in. Ze wil niet weg, ze wil echt nietweg, dan heeft ze niks meer. „Als ik me ’snachts niet goed voel, klop ik op de muurnaar de buren. Ik voel me veilig in Spoor-w ijk.”

Tante Corser veertkoffie inplasticb e ke r t j e s ,naar goedlokaalge b r u i k

Ja, ze vindt’t echtvreselijk wa thaar zoonshebbenge d a a n

Wie�in�de�wijk�vraagt�waar�het�misgaat�–waarom�ga�je�het�verkeerde�pad�op?�– krijgt�stelselmatig�te�horen�dat�vader�er�niet�was

S p o o r w i j k

Hild

ebra

ndst

raat

100 m

NRC

210

814

/ RJ

FOTO�’S�PETER�DE�KROM

Page 6: Artikelen Spoorwijk - NRC Next

nrc.n ex tD�I�N�S�DAG�26�AUGUSTUS 2�0�148 9.we te n

CAROLA�HOUTEKAMERen�FREEK�SCHRAVESANDE

Om 09.00 uur zak je in je verendebureaustoel. Om 09.01 uurkleurt je beeldscherm blauw.09.10: automatencappuccino.

09.15: vergadering. 15.30 wandelingetjedoor de kantoortuin. 17.10: hollen naar det re i n .

Dit is het strakke bioritme van degemiddelde Nederlander op eengemiddelde werkdag. Aangedreven doorhet arbeidscontract, gelijk gezet op del u n c h p a u ze .

De middenklasser die werkt als de zonruim op is en rust ruim voor deze weero n d e rg a at .

Niet in Spoorwijk, de wijk die allearbeidsgemiddelden tart. Hier is hetbioritme uren verschoven of in de wargegooid, een permanente jetlag.

Een lege straat, de tramhalte is verla-ten, dan komt het busje aanscheuren0 5 .0 0. Een tanige man met een verweerdgezicht staat te wachten aan de Goever-neurlaan, de brede straat met midden-stand langs Spoorwijk. De straat is leeg, detramhalte verlaten. De zon raakt de grondnog niet. De man spreekt geen woordNederlands, Engels of Duits. Een zwartbusje zonder opdruk komt aangescheurd.Hij komt uit Oezbekistan, zegt de net zoverweerde bijrijder door het raampje, hijgaat beton storten. En weg zoeven ze.

05.15. IJzervlechten, zegt de jongen voorde Albert Heijn. Bulgar ia. En weg.

05. 30. Op de stoep staan Hanna en Stella,allebei 28, uit Polen. Op hun tweede dag inNederland zijn ze gaan zwemmen in dezee bij Scheveningen. Vandaag bloemensorteren, gisteren paprika’s. Ze kennenveel jonge mensen uit Polen die hier in dezomer willen werken. In Nederland ver-

dien je 7,50 euro per uur, thuis 1,50. Stellais secretaresse in Polen, haar vader woontin Scheveningen en regelde een huisjevoor haar in Spoorwijk. Hanna zoekt werkop een school in Polen. Tot dat lukt wil zegeld verdienen in het Westland.

De Goeverneurlaan ontwaakt. De 9-per-soonsbusjes zoemen door de straat, alsbijen over een veld bloemen. Nu wel metopdruk: Selecta, Agroflex, UZB Konak,PLVerpakkingen, Jobcenter Haaglanden,Flexibel. Als stuifmeel verzamelen zeplukjes mensen, die zich op sportschoe-nen en in joggingpak bij de tientallenanderen op de stoep voegen. Er zit geenNederlander tussen, geen Surinamer,geen Marokkaan.

0 5 .4 5 . Een Bulgaarse jongen wacht op zijnrit naar de pakketfabriek. Een Pools meisjegaat naar een paprikafabriek. FabriekSnaaipoe nt, zegt ze, Snijpunt. Voor ze haarverhaal kan doen, is ze al meegegrist doorP LVe r p a k k i nge n .

Spoorwijk: werk Vanaf 05.00 uur ‘s morgens halen busjes werknemers op. Eerst demannen uit Bulgarije of Oezbekistan. Dan de Polen. De Poolse supermarkt opent om 06.15u u r. Om 07.00 uur verschijnen de eerste autochtonen op straat.

Hier geldtde wet: hoelater opstraat, hoebeter af jeb e nt

WAAROM�SPOORWIJK

De�onderkant�van�Nederland�zie�jealleen�als�het�misgaat.�Zoals�bij�deuit�de�hand�gelopen�demonstra-ties�in�de�Haagse�Schilderswijk�ofbij�politierellen�in�Ondiep,�Utrecht.Wat�je�ziet,�zijn�woedende�buurt-bewoners�voor�de�camera�enzwaailichten.�Wat�je�weet�zijn�deoverbekende�statistieken:�veelallochtonen,�geen�opleiding,�wei-nig�inkomen,�veel�strafblad.Maar�hoe�ziet�de�onderkant�eruitals�de�camera’s�en�zwaailichtenweg�zijn?�n�rc�.�n�e�x�t�bezocht�zo’nwijk�een�paar�maanden�lang.Spoorwijk,�Den�Haag,�een�armeprobleemwijk,�waar�bewonersregelmatig�lijnrecht�tegenover�hetgezag�staan.�In�tien�afleveringeneen�schets�van�de�wijk.�Vandaagaflevering�6�over�werk.

Morgen�een�aflevering�over�demiddenstand�in�Spoorwijk.Zie�voor�eerdere�afleveringenn�rc�.�n�l�/s�p�o�o�r�w�i�j�k

Zaterdag 15 november

NRC WORKSHOP:FAMILIEVERHAAL SCHRIJVENFamilie … je zou er een boek over kunnen schrijven. Volg deworkshop Familieverhaal schrijven van journalist en schrijverYaël Vinckx en leer waar je je informatie vandaan haalt, hoeje familieleden interviewt en hoe je hun verhalen ordent.

Aanvang 11.00 uur | Entree €65,- (inclusief lunch)Meer informatie en kaartverkoop op nrcrestaurantcafe.nl

Rokin 65Amsterdam(vlakbij de Dam)T 020 755 35 53

Foto:Andreas

Terlaak

A�DV�E�RT�E�N�T�I�E

0 6.0 0. De schaduwen worden korter, debusjes frequenter. Eurostart, Detacon-cept, Flamingo, Duijndam, Easy-Job. DeOezbeken en Bulgaren en Oekraïeners enLitouwers zijn al meegenomen. Alleen dePolen die zich hebben opgewerkt in deproductieketen, van fruitinpakker tot hef-truckchauffeur, wachten nog. Aan de Goe-verneurlaan geldt de wet: hoe later opstraat, hoe beter af je bent.

De gemiddelde Nederlander verdientmeer dan de gemiddelde SpoorwijkerZelfs al knelt het wat, de gemiddeldeNederlander laat zich graag voortdrijvendoor het strakke ritme van het arbeidscon-tract. Hij verdient er zijn geld mee, gemid-deld 1.933 euro per maand per huishou-den. De gemiddelde Spoorwijker heeftz o’n inkomen niet. Hier verdient een huis-houden 1.500 euro, 433 euro per maandminder. Het aantal uitkeringen is hard-nekkig hoog. Hier wonen de contractlo-zen. Flexwerkers, zwartwerkers, niet-werkers, gelukszoekers.

06.15. De Poolse supermarkt aan de Goe-verneurlaan is al open. Voor de deur staatMaziek, 25 jaar. Hij woont al drie jaar inSpoorwijk met zijn vriendin. Hij spreektgoed Nederlands en heeft geen plannenom terug naar Polen te gaan. Maziek heefteen prima baan als orderpicker in Wad-dinxveen, een huisje, vrienden met wiehij in café New Eldorado hangt aan heteinde van de straat. Poolse vrienden. EnNederlandse en Surinaamse. Geen Bulga-ren of Roemenen, hoewel er daar wel heelveel van zijn bijgekomen de laatste tijd.

Zijn leven had er heel anders uitgezienals zijn moeder geen kanker had gekregen.

Dan was hij naar de hotelschool gegaan.Maar hij vluchtte naar Nederland toen zedoodging. En nu blijft hij hier, ook als hijstraks kinderen krijgt.

0 6.4 5. Lege stoepen. Bij de tramhaltestaan wat mensen. Hindoestanen vanmiddelbare leeftijd die gaan schoonma-ken bij de hoge gebouwen verderop. Jia-wan kijkt ongeduldig in de richting van lijn17. Hij doet Pathé en daarna het ministerievan EZ. Wijzend naar een man verderop:„Die daar doet Sociale Zaken.” J i aw a nbegint een klaagzang over de Polen, „pik-ken onze banen in”. Hij stopt direct bij hethoren van hun uurloon. Jiawan verdienthet dubbele, 14,50 euro per uur.

0 7.0 0. Een busje van een Nederlandseaannemer zoeft langs. De eerste autochto-nen vertonen zich op straat. Mannen vande bouw met verfspatten op hun spijker-broek. Dan vrouwen met kinderen op defiets, mannen in gezinsauto’s.

08. 30. Veronica brengt haar zoontje naarde Jeroenschool. Op het plein voor debasisschool staan meer Poolse moeders.Ze trokken naar Spoorwijk vanwege debetaalbare huren en het aanbod van werkin het Westland. De Poolse gezinnen diehet zich kunnen veroorloven, trekkenlater weer weg. Die kopen een huis mettuin in Naaldwijk, weg van de criminali-teit, drank en drugs in de stad.

Veronica heeft geen werk, vertelt ze inhet Engels. Toen het Poolse oppasmeisjemet 1.500 euro uit haar spaarpot ver-dween, is ze weer zelf voor haar kinderengaan zorgen. Ze wil weer gaan werken alsde tweede naar school is. Maar de Poolse

vakantiewerker die ’s ochtends aan deGoeverneurlaan staat, is concurrerend.Van de gevestigde Polen zit een deel we e rthuis. Te duur, te oud voor het zware,slecht betaalde pluk- en sorteerwerk.

Dan gaat de bakkerij open. Bakker DeGroot, overgenomen door een Turk0 9.0 0. De middenstand open zijn deuren.Bakkerij Aad de Groot, overgenomen dooreen Turk. Een Nederlandse bedankjes-winkel voor trouwerijen in vele culturen.Een Pools-Bulgaarse supermarkt met eenetalage vol blikken bier. De jonge Polenaan de Goeverneurlaan beginnen vroeg endrinken tot laat. Ze zijn ook op vakantie.1 1 .0 0. De Schaepmanstraat vol Neder-landse gezinnen wordt wakker. Moederszetten hun tuinstoel met voetenbankje opde stoep. Ze strekken hun benen, de hielenvan hun blote voeten rustend op een kus-sentje. Aan de overkant opent Ties, eenNederlander met lange grijze staart, zijngaragebox met tweedehands spullen. Hijgaat zitten en kijkt uit over de straat,omgekeerd op zijn stoel.

„Hey ”, zegt een jonge vrouw die haarglimmende autootje parkeert. Ze slaat hetportier dicht.

„Mooie auto!” zegt Ties.„Hard werken, hè”, zegt ze, op het punt

van doorlopen. „Ja, nu effe niet hoor.” Zehoudt stil en wappert met haar hand in hetgips. „Effe een ziektewetje.”1 2 .0 0. In het theehuis mopperen Marok-kaanse jongens dat ze geen stage kunnenkrijgen, geen werkcontract. „Die daarheeft een contract. Met z’n bed”, grapt ereen. Ze worden er depressief van, luste-loos. Een oudere Marokkaanse man mop-pert terug. „De Polen staan wél vroeg op.”

Hier wonende mensenzonderc o nt ra c t :f lexwerkers,z wa r t we r ke rs ,n i e t-we r ke rs ,ge l u k s z o e ke rs

FEITEN�EN�CIJFERS

Aantal�inwonersSpoorwijk�is�een�kleine�wijk�instadsdeel�Laak,�Den�Haag�met4.157�inwoners.�De�gemiddeldeleeftijd�van�de�inwoners�ligt�met32,7�jaar�onder�het�landelijkgemiddelde.

Sa�m�e�n�s�t�e�l�l�i�n�gNog�geen�kwart�van�de�wijk�isautochtoon.�In�heel�Nederland�isdat�gemiddeld�80�procent.�Meerdan�25�procent�in�Spoorwijk�is�vanSurinaamse�afkomst,�bijna�15�pro-cent�van�Turkse�afkomst,�ruim�10procent�van�Marokkaanse�af-ko�m�s�t�.

Besteedbaar�inkomenHet�gemiddelde�besteedbare�in-komen�in�Spoorwijk�is�1.500�europer�maand,�433�euro�lager�dan�hetNederlandse�gemiddelde.�De�ge-middelde�woningwaarde�is130.000�euro.�Bijna�400�mensen�inde�wijk�maken�gebruik�van�devo�e�d�s�e�l�b�a�n�k�.

OpleidingDe�helft�van�de�bewoners�heefteen�laag�opleidingsniveau,�38�pro-cent�middelbaar.�10�procent�ishoogopgeleid.

Spoorwijk,�even�voor�06.00�uur�in�de�ochtend.�FOTO�’S�PETER�DE�KROM

100 m

NRC

260

814

/ RJ

S p o o r w i j k

Gouverneurlaan

D E N H A A G

Het strakke ritme van hetarbeidscontract knelt hier niet

Page 7: Artikelen Spoorwijk - NRC Next

nrc.n ex tWO�E�N�S�DAG�27�AUGUSTUS 2�0�148 9.we te n

CAROLA�HOUTEKAMERen�FREEK�SCHRAVESANDE

G een betere plek voor eendierenwinkel dan eena c hte r s t a n d s b u u r t .In die van Spoorwijk, opeen van de beste ‘z i c ht -loc aties’ aan de winkel-

straat rinkelt de bel onder de deurmathaast onophoudelijk. Buurtbewonerskomen er langs voor een kopje koffietijdens hun ronde langs de AH, de Zeemanen Primera, hun Stafford of chihuahuasnuffelend langs het schap. „Effe eensnackie halen voor de hond.”

Eigenaar Marcel, 42 jaar, is er best eenbeetje trots op. Nog nooit heeft zijnetalage er zo goed bij gestaan. Achter deene ruit rust een pluche octopus op eenstrand met schelpjes, verderop sierenvlinders van kunststof de allernieuwsteproduc ten.

Hoe anders was het vorig jaar, toen hijde dierenwinkel nog samen met zijn toen-malige vrouw runde. DierenspeciaalzaakJamanaro heette de winkel, naar de begin-letters van de kinderen en henzelf. In deetalage stonden kattenbakken en verderniets.

„Maar waarom zou je kattenbakken inde etalage zetten”, zegt Marcel, eenaardige, tikje ingetogen vent. „De mensen

weten toch wel hoe een kattenbak eruit-z i e t .”

De kattenbakken naar achteren, dat ishet eerste wat hij na de breuk met zijnvrouw heeft veranderd. Daarna heeft hijde etalage opgetuigd met vrolijkheid enheeft hij de naam van de dierenwinkelveranderd in de ‘De Vrije Vogel’.

Verandering zie je het beste aanwinkelstraat de GoeverneurlaanSpoorwijk verandert sneller dan de statis-tiek kan bijhouden. Als instapbuurt voormigranten verwelkomde de wijk de eersteLitouwer in Nederland en zwaaide hemook weer uit. De bevolking wisselt hier zosnel dat de adjunct van de basisschooljaarlijks eenderde van haar leerlingenin- of uitschrijft. Somaliërs vertrekken,Polen blijven – het schoolplein was injaren niet zo wit.

Verandering kun je het beste zien aanwinkelstraat de Goeverneurlaan. Etalagesvol Polskie produkty bepalen sinds kort hetbeeld. Je vindt er stapels goedkope halveliters naast brood en kwaliteitsvlees.Bakkerij Aad de Groot is overgenomendoor een Turk en heeft nu koffiebroodjesén kebab. De Nederlandse eigenaresse vanPetit Merci, al 22 jaar in de straat, verkooptnaast trouwpoppetjes voor op de taartsinds kort ook glazen korans met eenstrikje eromheen.

Gevels veranderen net zo snel. Op dietegenover de dierenwinkel stond eerst‘Toko Jaya’, toen ‘Jong Java’, toen ‘S l i j te r i jADO’, in de clubkleuren groen en geel, ennu, omdat de voetbalclub niet zo gechar-meerd bleek, ‘Slijterij ADA’, in rood.

Maar te midden van alle verandering isde heropening van de dierenwinkel aan deGoeverneurlaan op 22 februari toch hetopmerkelijkst. Marcel staat in de ruimteachterin, omgeven door wanden volkattenbakken, hondenmanden en aquari-ums. De dierenwinkel, vertelt hij, runt hijnu zes jaar. Daarvoor was Marcel noghoofdboekhouder bij een groot auto-bedrijf, een goeie functie. „Die heb iko p ge ge ve n”, zegt hij onbewogen, kijkendom zich heen. „Voor dit.”

Als je samen een winkel begint, moetje wel een team zijnMarcel en zijn toenmalige vrouw hieldenaltijd al van dieren. Ze hadden katten, fret-ten, konijnen, vogels en honden. Maar alsje samen een winkel begint, moet je weleen team zijn, en dat waren ze niet meer.

Er hing altijd spanning in de winkel,zegt hij, en dat zagen de klanten ook. Hetwerd steeds rustiger. Achteraf, na de hero-pening, begreep Marcel pas waarom. „Ophet moment zelf zie je zulke dingen niet.Je bent druk met je werk en met privé.”

Na twee jaar moed verzamelen durfde

Etalages met Polskieprodukty, dat zie je er nuSpoorwijk: de middenstand Een Spoorwijker heeft niet veel te besteden en dat zie jeaan de winkelstraat. Maar met de dierenwinkel gaat het goed. Spoorwijkers met katten, vogels,vissen en honden zijn er genoeg. En Polen zijn een nieuwe doelgroep.

In eenu it ke r i ng s -wijk gaanmensenniet vaakopva k a nt i eMaar zehebben welh u i s d i e re n

WAAROM�SPOORWIJK?

De�onderkant�van�Nederland�zie�jealleen�als�het�misgaat.�Zoals�bij�deuit�de�hand�gelopen�demonstratiesin�de�Haagse�Schilderswijk�of�bij�po-litierellen�in�Ondiep,�Utrecht.�Wat�jeziet�zijn�woedende�buurtbewonersvoor�de�camera�en�zwaailichten.�Watje�weet�zijn�de�overbekende�statis-tieken:�veel�allochtonen,�geen�oplei-ding,�weinig�inkomen,�veel�strafblad.Maar�hoe�ziet�de�onderkant�eruit�alsde�camera’s�en�zwaailichten�wegzijn?�n�rc�.�n�e�x�t�bezocht�zo’n�wijk�eenpaar�maanden�lang.�Spoorwijk,�DenHaag,�een�arme�probleemwijk,�waarbewoners�regelmatig�lijnrecht�te-genover�het�gezag�staan.�In�tien�afle-veringen�een�schets�van�de�wijk.�Van-daag�aflevering�7:�de�middenstand.

Morgen�een�aflevering�overwoningcorporatie�Vestia�inSpoorwijk.�Zie�voor�eerdereafleveringen�nrc.nl/spoorwijk

FEITEN�EN�CIJFERS

Aantal�inwonersSpoorwijk�is�een�kleine�wijk�instadsdeel�Laak,�Den�Haag�met�4.157i�nwoners.�De�gemiddelde�leeftijdvan�de�inwoners�ligt�met�32,7�jaaronder�het�landelijk�gemiddelde.

Sa�m�e�n�s�t�e�l�l�i�n�gNog�geen�kwart�van�de�wijk�isautochtoon.�In�heel�Nederland�is�datgemiddeld�80�procent.�Meer�dan�25procent�in�Spoorwijk�is�van�Suri-naamse�afkomst,�bijna�15�procentvan�Turkse�afkomst,�ruim�10�procentvan�Marokkaanse�afkomst.

Besteedbaar�inkomenHet�gemiddelde�besteedbare�inko-men�in�Spoorwijk�is�1.500�euro�permaand,�433�euro�lager�dan�hetNederlandse�gemiddelde.�De�ge-middelde�woningwaarde�is�130.000euro.�Bijna�400�mensen�in�de�wijkmaken�gebruik�van�de�voedselbank.

OpleidingDe�helft�van�de�bewoners�heeft�eenlaag�opleidingsniveau,�38�procentmiddelbaar.�10�procent�is�hoog-opgeleid.

hij het vorig jaar november aan. Marcelmaakte het uit, na 23 jaar. Eerst had hij ereen hard hoofd in, maar de heropening –met de nieuwe winkelnaam als „s t i l l e”boodschap – is hem alles meegevallen.

Samen met stagiairs en hulp uit de buurtmaakte hij er iets moois van. En nu despanning weg is, zijn de vaste klanten ookweer terug. „Ik heb het verleden achter megelaten en ben met frisse moed opnieuwbegonnen. Dat geeft vrijheid, rust, eenstukje opluchting.” Klanten zien eennieuwe, energieke Marcel, „een mooieetalage en een enthousiast team”. Metgepaste trots: „Daar krijg ik ook compli-menten over.”

De dierenwinkel is er voor iedereen,dus ook voor de kleine beursEen Spoorwijker heeft niet veel te beste-den. Maar de dierenwinkel is er ook voorde kleine beurs, zegt Marcel, die zelf in debuurt is opgegroeid. „Betaalbaarheid isecht de kracht van de winkel.” Zo giet hijeen grote zak voer, 35 euro voor 10 kilo,zelf over in tien kleintjes die hij verkoopt à3,50 euro. Klein voorverpakt is per kilotoch zo’n 60 cent duurder. Zo’n 70 procentvan zijn klanten, weet Marcel, maakt ergebruik van. En zes keer per jaar houdt hijinentingsacties. Dan komt Dr. Woof langsuit Rotterdam, de budgetdierenarts. Demensen betalen dan alleen de vaccinatie

en geen consultkosten. „Scheelt zo 30e u ro”, rekent Marcel voor. Voor de deurstaat dan al gauw een rij met tien honden.„Dat kan weleens tekeergaan ja.”

Over klandizie heeft Marcel niets teklagen. Spoorwijkers met katten, vogels,vissen en honden zijn er genoeg.

En ook Polen zijn een nieuwe doel-g ro e p.

Het eerste briefje in de buurt met ‘poeskwijt, beloning’ in het Pools is inmiddelsge s i g n a l e e rd .

„In een uitkeringswijk gaan de mensenniet vaak op vakantie”, zegt Marcel.

„Maar ze hebben wel allemaal huis-d i e re n .”

Het eerstebriefje in debuurt met‘poes kwijt,b e l o n i ng ’in hetPo o l s isge s i g n a l e e rd

Zondag 14 september

BAD KARMA FOR GOOD KARMAAan de hand van een vertoning van zijn werk, vertelt voormaligoorlogsfotograaf Jeroen Robert Kramer over situaties die een blijvendeindruk op hem hebben gemaakt en hoe zijn haarscherpe observatiestot stand zijn gekomen. Aansluitend krijgt het publiek de mogelijkheidzelf vragen te stellen aan de fotograaf.

In samenwerking met fotomuseum Huis Marseille.Aanvang 15.00 uur | Entree €5,-Meer informatie en kaartverkoop via nrcrestaurantcafe.nl

Rokin 65Amsterdam(vlakbij de Dam)T 020 755 35 53

A�DV�E�RT�E�N�T�I�E

Veranderingen�in�Spoorwijk�kun�jehet�beste�zien�aan�winkelstraat�deGoeverneurlaan.�Poolse�winkels�be-palen�er�tegenwoordig�het�beeld.FOTO�’S�PETER�DE�KROM

100 m

NRC

270

814

/ RJ

S p o o r w i j k

Goeverneurlaan

D E N H A A G

Page 8: Artikelen Spoorwijk - NRC Next

nrc.n ex tD�O�N�D�E�R�DAG�28�AUGUSTUS 2�0�148 9.we te n

CAROLA�HOUTEKAMERen�FREEK�SCHRAVESANDE

D oor elke wijk lopen weleen paar gevoelige zenu-wen. Hondenpoep.Kapotte fietsen. Verslaaf-denhostel. Grofvuil.Spoorwijk heeft ze ook.

Begin over betaald parkeren, dan is deonvermijdelijke reflex: „1,70! NSB’ers! Zezouden hun ouwe moer nog een bekeu-ring geven!”

Begin over de Polen en je hoort dat dienu, eigenhandig, voor alle problemen inde wijk zorgen. Een Spoorwijkse vuist ineen Pools gezicht is allang geen noviteitm e e r.

Maar de zenuw in Spoorwijk die open enbloot ligt is Vestia – eigenaar van 975 vande 1.600 huizen in de wijk. Geef er eentikje op, en de spieren verharden zicho n m i dd e l l i j k .

B517, welkom bij Vestia, staat er ophet bonnetjeIn de wachtruimte van het Vestiakantooraan de Dr. Lelykade in Scheveningen staateen plukje buurtbewoners. Drie autochto-nen, drie van Turkse afkomst, twee vanJavaans-Surinaamse. B517, welkom bij Ves-

tia staat op het bonnetje. Het is vijf overdrie. De sfeer is gemoedelijk, maar degroep is vastberaden.

„We gaan niet weg voor we een afspraakh e b b e n”, zegt een bewoner tegen eenb a l i e m e d e we r ke r.

Om half vier komt een meisje de trap afuit het kantoor boven. „Jullie moeteneerst het klachtenformulier invullen eneen reactie afwachten per brief. Als hetklachtenformulier in het systeem staat,kunnen jullie een afspraak maken.”

De bewoner die het woord voert: „Wezijn niet op oorlogspad.”

Meisje: „Het wordt wel een individuelea f s p r a a k .”

Bewoner: „We komen met z’n allen.Sommigen van ons spreken slecht Neder-l a n d s .”

Meisje: „Dit is wat ik te horen kreeg.”Bewoner: „We willen een gesprek. We

hebben het niet breed.”Het meisje steekt haar handen in de

lucht: „Ik ben maar het boodschappen-m e i s j e .”

Eén van de bewoners in de wachtruimteis Marie, moeder en oma en uitbaatstervan een Javaans eethuisje in Rotterdam.Zij moet, net als acht andere huishoudensuit de Rudolf van Brammenstraat en Vos-maerstraat in Spoorwijk, onterecht ont-

vangen huurkorting terugbetalen aan Ves-tia. Die was door de huurcommissie toege-wezen wegens gedoe met het ventilatie-systeem en de warmtepomp, waardoor erschimmel was en hitte en ze allemaal nietlang genoeg konden douchen.

Duizenden euro’s kregen ze, ze waren ersamen van uit eten geweest bij restaurantCentraal, wel vijftig euro de man. Maar demaandag erop stonden twee mannen inM a r i e’s tuin, met tien kilo papierwerk opde tuintafel.

Ja, Vestia had hen gewaarschuwd. Legdie korting apart, die moet je straks terug-betalen. Maar ze hadden, zeggen ze, hetgeld nodig om de huizen op te knappen, zovochtig als die waren, overal zilvervisjes,zelfs in het glas water naast het bed, bah.En toen oordeelde de rechter dat de kor-ting echt terug moest. 7.200 euro, in éénklap. Dat heeft Marie niet liggen, dat heeftniemand liggen. Daarom willen ze nu eenafspraak om een regeling te treffen.

Het meisje gaat het boven nog even vra-gen. Ze komt neeschuddend terug. „E ersthet klachtenformulier, dan een reactie,dan, eventueel, een gesprek.”

Bewoner: „Ik heb donderdag negenklachtenformulieren op de bus gedaan.”

Meisje: „Die zijn wel binnen, maar staannog niet in het systeem.”

Spoorwijk geeft Vestiaeen trap onder de bipsSpoorwijk: woningcorporatie Vestia Vestia is eigenaar van 975 van de 1.600 huizen in dewijk. En over die huizen zijn veel Spoorwijkers ontevreden. Dus klagen ze. Over tocht,verfschilfers en krakende traptreden. Maar ook over de nieuw geverfde voord e u r.

WAAROM�SPOORWIJK

De�onderkant�van�Nederland�zie�jealleen�als�het�misgaat.�Zoals�bij�deuit�de�hand�gelopen�demonstratiesin�de�Haagse�Schilderswijk�of�bij�po-litierellen�in�Ondiep,�Utrecht.�Wat�jeziet�zijn�woedende�buurtbewonersvoor�de�camera�en�zwaailichten.�Watje�weet�zijn�de�overbekende�statis-tieken:�veel�allochtonen,�geen�oplei-ding,�weinig�inkomen,�veel�strafblad.Maar�hoe�ziet�de�onderkant�eruit�alsde�camera’s�en�zwaailichten�wegzijn?�n�rc�.�n�e�x�t�bezocht�zo’n�wijk�eenpaar�maanden�lang.�Spoorwijk,�DenHaag,�een�arme�probleemwijk,�waarbewoners�regelmatig�lijnrecht�te-genover�het�gezag�staan.�In�tien�afle-veringen�een�schets�van�de�wijk.�Van-daag�aflevering�8:�Vestia.

Morgen�een�aflevering�over�depolitie�en�het�koffiehuis.Zie�voor�eerdere�a�f�l�eve�r�i�n�g�e�nn�rc�.�n�l�/s�p�o�o�r�w�i�j�k

Bewoner: „We hebben drie keer eenbrief geschreven. We willen een gesprek.”

Ze gaat het nog een keer vragen.

De verhouding met Vestia is slecht,soms moet de politie meeWat is de relatie tussen een woningbouw-vereniging en haar huurder? Je denkt: dievan een commercieel bedrijf en een mon-dige klant. Bevalt je huis niet, dan zoek jetoch een andere aanbieder?

Maar zo is het niet.Ontevreden Spoorwijkers verkassen

niet snel – waar kunnen ze heen? Dus kla-gen ze. Wie in de oudbouw woont overtocht, verfschilfers en krakende traptre-den. Zet Vestia de voordeur een keer strakin de lak, dan zien de kritische bewonersaltijd wel „putjes” en „w ate r p o k j e s .” Deverhouding met Vestia is soms zo slechtdat er politie mee moet. Een bewoner:„Vestia komt er bij mij niet in. Die krijgeneen trap onder hun bips.”

Het gedrag van ex-topman Erik Staal zitveel Spoorwijkers ook niet lekker. Hij metz’n miljoenen in een villa op Bonaire, zij indeze tochtige huisjes – en dan huursver-hoging durven vragen? Zijn vertrekpremieis niet de reden dat sommigen hun huisuitwonen of illegaal onderverhuren, maarhet geeft hen wel een excuus. Feit is dat de

renovatie van de 117 oude arbeidershuis-jes in het hart van Spoorwijk was uitge-steld door de financiële malaise bij Vestia.

In de nieuwbouw klagen ze ook. Marie’shuis is het resultaat van een groot-scheepse opknapbeurt van Spoorwijk:1.300 kleine arbeidershuisjes vol pro-bleemgezinnen maakten plaats voor 750stuks frisse nieuwbouw, plus stadspark.Het aanzicht van de wijk knapte op,notoire broeinesten verdwenen. Een deelwerd omgebouwd tot een strook onspoor-wijkse hoogbouw bij het spoor, maar in delaagbouw, waar Marie woont, vindenbewoners het gezelliger.

Schimmel op de plafonds, en eenonverklaarbaar hoge energierekeningMaar er is van alles mis. De ventilatiemaakt een takkeherrie, er staat schimmelop de plafonds en de energierekening isonverklaarbaar hoog. Er komt een bewo-nersgroep, Effe Puffe? Liever Niet! die demedia zoekt met een waslijst aan techni-sche mankementen en bijbehorendege zo n d h e i d s k l a c hte n .

Uit een inventarisatie blijkt op elk adresin de Vosmaerstraat en de Van Brammen-straat wel een medisch probleem: ver-moeidheid, migraine, neusbloedingen,astma, cholesterol, depressie, zelfs een

kind dat aan de puffer moet.Vestia pakt - na jaren inertie, de woord-

voerder geeft het zelf toe - de problemenaan. Maar Marie is niet tevreden. Hetvocht en de beestjes zijn niet weg. „En wekunnen maar dertig minuten douchen.We wonen hier met z’n zessen!” Zij weetniet hoe die Hollanders over hygiëne den-ken, maar zij douchen gewoon twee keerper dag. Haar man: „Zeven minuten washet advies. Maar wat als ik net m’n kindheb ingeshampood?” Tegen de glazen-wasser die bij de buren aan het werk is:„Hey, gebruik jij niet ook te veel water?” Zelachen.

Marie begrijpt dat ze verloren heeft, alsnapt ze niet waarom de huurcommissiehaar wél en de rechter haar géén gelijk gaf.Kan iemand haar dat nou eens uitleggen?Want ze heeft net duizenden euro’s in haareethuisje geïnvesteerd, en nu dreigt Vestiamet deurwaarders en huisuitzetting.„Negen gezinnen, dat kunnen ze toch nietdoen? We zijn één schip, we moetend o o r.”

In het Vestiakantoor, kwart voor vier.Het meisje daalt de trap weer af. „Wewachten toch het klachtenformulier af.”

De bewoners: „Wij blijven hier.”En dat doen ze, tot vijf politieagenten

hen er om half zes uitzetten.

In�de�Vosmaerstraat�en�deVan�Brammenstraat�heeft�elk�adreswel�een�medisch�probleem:�ver-moeidheid,�migraine,�astma,�de-pressie.�FOTO�’S�PETER�DE�KROM

S p o o r w i j k

100 m

NRC

210

814

/ RJ

Rudolf van Brammenstraat

Vosmaerstraat

Ju l l i emoeteneerst hetfo r mu l i e ri nv u l l e nen eenre a c t i eaf wachten

Maar ik hebd o n d e rd a gal negenf o r m u l i e re nop de busge d a a n

D E N H A A G

Aantal�inwonersSpoorwijk�is�een�kleine�wijk�instadsdeel�Laak,�Den�Haag�met�4.157i�nwoners.�De�gemiddelde�leeftijdvan�de�inwoners�ligt�met�32,7�jaaronder�het�landelijk�gemiddelde.

Sa�m�e�n�s�t�e�l�l�i�n�gNog�geen�kwart�van�de�wijk�isautochtoon.�In�heel�Nederland�is�datgemiddeld�80�procent.�Meer�dan�25procent�in�Spoorwijk�is�van�Suri-naamse�afkomst,�bijna�15�procentvan�Turkse�afkomst,�ruim�10�procentvan�Marokkaanse�afkomst.

Besteedbaar�inkomenHet�gemiddelde�besteedbare�inko-men�in�Spoorwijk�is�1.500�euro�permaand,�433�euro�lager�dan�hetNederlandse�gemiddelde.�De�ge-middelde�woningwaarde�is�130.000euro.�Bijna�400�mensen�in�de�wijkmaken�gebruik�van�de�voedselbank.

OpleidingDe�helft�van�de�bewoners�heeft�eenlaag�opleidingsniveau,�38�procentmiddelbaar.�10�procent�is�hoog-opgeleid.

FEITEN�EN�CIJFERS

DE�SPOORWIJKSEH�U�U�R�D�E�R�SZ�A�A�K

De�Huurcommissie�is�eenonafhankelijke,�landelijkeorganisatie�die�zich�bezig-houdt�met�geschillen�tus-sen�huurder�en�verhuur-der�over�huurprijs,�onder-houd�en�servicekosten.�Deminister�van�BinnenlandseZaken�houdt�er�toezichto�p.

Een�uitspraak�van�de�Huur-commissie�is�bindend,maar�de�partijen�kunnenwel�in�hoger�beroep�bij�derechter.�Deze�zaak�is�aan-gespannen�door�Vestia.Vestia�vond�dat�de�pro-blemen�verholpen�wa-ren,�de�Huurcommissieniet.�De�rechter�gaf�Vestiagelijk,�de�huurkortingmoest�worden�terugbe-taald.

Page 9: Artikelen Spoorwijk - NRC Next

nrc.n ex tV�R�I�J�DAG�29�AUGUSTUS 2�0�148 9.we te n

D E N H A A G

F�OTO

CAROLA�HOUTEKAMERen�FREEK�SCHRAVESANDE

In het politiebusjeDe beruchte Oltmanstraat. „Hier wordtniet ingebroken.” Gegrinnik vanaf devoorbank. „Dat durf je niet.”

Het politiebusje zwiept het volgendenauwe straatje in. Hop, langs een snackbarmet afgeplakte ramen, „Erics projectje”.Hop, langs het altijd leegstaande Cruyff-court. En door, langs de Thaise salon meteen vergunning voor iets meer dan eenmassage. Weer gegrinnik. „Daar hoef jeniet op je buik te liggen.”

Wijkagenten Eric Borst en MarcQuadflieg kennen Spoorwijk door en door,dit is hun wijk. Ze weten wiens broertjedealt, op wiens naam die dure Lexus staat,wie net uit de bak is gekomen. Zie je diec amera’s daar op het plein? Die mogen vanhen nog wel even blijven hangen, er wasaltijd gedoe daar. „Intimidatie, drugs,h e l i ng .”

Vandaag rijden Eric, twee meter vijf, enMarc, twee koppen kleiner, met de ver-slaggevers een rondje door hun wijk. Bijuitzondering in het politiebusje, wantmeestal lopen of fietsen ze. „Dan kunnende mensen naar ons toe komen.”

Hun doel: criminaliteit in de kiem smo-ren, zo vroeg mogelijk. „Jongeren vantwaalf doen hier al aan afpersing, slopen,

dealen. Als ze achttien zijn, ben je te laat.”Het politiebusje rijdt langs de impo-

sante hindoetempel op het AlberdingkThijmplein. „De straat erachter vond dathet naar wierook stonk en begon flesjesbier op de gelovigen te gooien.” En langshet koffiehuis. Hier zitten de jongens vande wijk, ook die waar de politie het drukmee heeft.

Vijf meter is de afstand tussen hen: dejongens met „handeltjes”, leden van deQuote-groep en agenten met hun bonnen-boek. Vijf meter tussen overtreders en dehandhavers, tussen onder- en bovenkant.

Is dat veel of weinig?

In het koffiehuisIn het Marokkaanse koffiehuis aan deGuido Gezellestraat – pal naast de Turksesnackbar die geen Turkse pizza’s meerverkoopt, de mensen willen toch alleenpatat – is het om 1 uur al druk. Voetbal optv, partshibord, Red Bull en blauwe Fer-nandez op tafel, wolkjes zoete rook uit deshisha, geen muziek. De bezoekers zijn degrens van achttien gepasseerd, uitbaterRachid wil geen kinderen in z’n tent.

Laatst kwam hier voor het eerst een Poolbinnen, voor een glaasje muntthee. Nor-maal zit hier de gebruikelijke mix vanautochtone, Hindoestaanse, Marok-kaanse, Surinaamse en Turkse afkomst. Zehebben eindelijk weer een honk in hunw ijk.

Het koffiehuis is nu een jaar open, hier-voor was er niks in Spoorwijk. De keet bijsporthal ’t Zandje is dicht, café’s voor jon-geren zijn er niet. Een welzijnswerker zagde jongens op straat hangen, of ze zaten bijmoeder thuis aan de eettafel. Hij opendehet koffiehuis zonder naam. Aan de poker-tafel („niet voor geld, dat mag niet”) doenze een spelletje. Veel dialoog is er niet.

In het politiebusjeDe tocht gaat langs het gebarricadeerdehuis aan de Schimmelweg van de afge-trainde Alex, 72 jaar, uit Curaçao. Traliesvoor de ramen, rollen prikkeldraad op deschutting. Dat was nog uit de tijd dat junksz’n voordeur openbraken en tegen z’ngevel pisten, inmiddels alweer twintig jaargeleden. Je kunt beter verhuizen, had eenagent tegen ’m gezegd. Nou, mooi niet!Alex, die bij de mariniers werkte, tim-merde zijn voordeur dicht en hield stand.

Door naar de beruchte Beetsstraat,jarenlang een vrijstaat, een no-go zonevoor de politie. In de straat, gedomineerddoor een paar families, hing voor de reno-vatie „een dreigende sfeer”. Drugs, drank,vechtpartijen. De onoverzichtelijketuintjes tussen de straten helpen de politieniet. En regel één, niemand verraadt eenbuurtbewoner. Hoe dat gaat? Een bewoon-ster, die pas nog een jongetje plat op z’nbuik voor het raam zag liggen: „Ik dacht:wat ligt er nou in mijn tuin? En daarna de

Regel één: niemandverraadt zijn burenSpoorwijk: de wijkagenten De jongens in Spoorwijk haten de politie. Maar voor de wijkagentenhebben ze best respect. Agenten Eric en Marc proberen criminaliteit in de kiem te smoren.„Jongeren van twaalf doen hier al aan afpersing en dealen. Als ze achttien zijn, ben je te laat.”

politie die langsreed. Ik hield me stil.‘Dank u wel, mevrouw’, fluisterde hij.”

Spoorwijk is een wijk waar de bewonerslijnrecht tegenover het gezag staan. Altijdzo geweest. Wie buurtbewoners over vroe-ger hoort, hoort verhalen over KPS, Knok-ploeg Spoorwijk, die erop los sloeg, overeieren gooien naar de politie. Het kerstbo-men rauschen zorgde ieder jaar voorgedonder, het vechten met boksbeugels enfietskettingen tegen andere wijken ook.

Een paar jaar geleden was de afstandtussen politie en wijk misschien wel hetgrootst. Toen een arrestatieteam een manmet een wapen uit een huis wilde halen,keerden zo’n vijftig bewoners zich metvuurwerk tegen de politie. De ME moesteraan te pas komen.

Dat was de druppel. Burgemeester VanAartsen kwam langs en overal werdenc amera’s opgehangen.

In het koffiehuisWat is je toekomst als je in Spoorwijkopgroeit? De jongens in het koffiehuisrond de pokertafel zijn pessimistisch. Met1.800 euro in de maand zouden ze diktevreden zijn. Maar een verklaringomtrent het gedrag is net zo lastig te halenals een diploma. Eén, spijtig: „Ik had ’mbijna!” Hij ging toch weer de fout in. Eenander kon filiaalmanager worden bij hetKruidvat, „1.700 euro!” Maar ja, het straf-blad. Je moet eerlijk zijn als je solliciteert,

weten ze. „Als ze vragen wat je de afgelo-pen tien jaar hebt gedaan. Tja, jeugd-t b s . . . .” Voor sommigen blijft alleen desociale werkplaats over, „maar dat ga ikniet doen”.

De criminaliteit is een logische stap. Hetis je hele wereld, zeggen ze. „Je praat overhandeltjes, je ziet het, je hoort erover. Deene keer lukt het, de andere keer word jeb e t r a p t .” De jongens groeiden erin, vanjongs af aan. Eén: „Op m’n tiende pikte ikal sigaretten bij de Albert Heijn, die lagentoen nog niet bij de kassa.”

Criminaliteit is een verslaving, zegt éénvan de jongens. Want geld is leuk. Van eenhandeltje koop je geen auto, maar welmooie kleren, of je gaat er een keer flinkvan stappen voor een paar honderd euro.

Maar je wordt er ook moe van. Schuld-besef is niet een reden om je leven te bete-ren, spijt hebben ze niet. „Je weet wat jedoet. Het is je eigen beslissing.” Is erdwang? Moeten ze meedoen van degroep? Nee, beweren ze. „Iedereen kiestz’n eigen weg en dat is oké.”

Het is de onzekerheid, de onrust die opden duur te zwaar gaat drukken. Vastzit-ten, dan weer terug, dan weer vastzitten.Sommigen stoppen of doen nog enkelhandeltjes „met minder risico”. En als je jeeen keer schuldig voelt, dan is het alleennaar je moeder toe. Die wil je geen verdrietdoen. Eén: „Mijn moeder is ook niet meerde jongste.”

In het politiebusjeHet politiebusje rijdt door de Van Zegge-lenlaan. Hier trof Eric in november nogeen man in z’n onderbroek aan in z’n huis,uitgemergeld in z’n hondenmand. Deeigenaar van de Turkse supermarkt had bijhem aangedrongen om een keer te gaankijken. Marc: „In Schilderswijk trekkenmensen hun voordeur dicht, al brandt dehele stad af. Hier is saamhorigheid.”

In drie grote acties veegde de politie dewijk afgelopen jaren schoon. Eerst de dea-lers op het Jopplein voor de basisschool,toen de groep jonge jongens die inbrakenin hun eigen buurt, daarna de bende vande Quote. De misdaadcijfers zijn volgensde politie omlaag gegaan en Eric en Marchebben het „mede dankzij het werk vande vorige wijkagent” inmiddels een stukm a k ke l i j ke r.

Nu komt het aan op tact. Eric en Marc rij-den met opzet niet in burgerauto’s, diekent de wijk toch wel. Zij zitten op de fiets,of op de bankjes, midden tussen de jonge-ren die hen liever ontwijken.

„Je moet laveren”, weten ze. „Als wijk-agent kun je niet altijd maar een bon uit-s c h r i jve n .” Dus waarschuwen ze eerst alsiemand dubbel parkeert. „Anders heb jehet voor een half jaar verpest.”

In het koffiehuisOp de stoep voor het koffiehuis staan dejongens te grappen.

WAAROM�SPOORWIJK?

De�onderkant�van�Nederland�zie�jealleen�als�het�misgaat.�Zoals�bij�deuit�de�hand�gelopen�demonstratiesin�de�Haagse�Schilderswijk�of�bij�po-litierellen�in�Ondiep,�Utrecht.�Wat�jeziet�zijn�woedende�buurtbewonersvoor�de�camera�en�zwaailichten.�Watje�weet�zijn�de�overbekende�statis-tieken:�veel�allochtonen,�geen�oplei-ding,�weinig�inkomen,�veel�strafblad.Maar�hoe�ziet�de�onderkant�eruit�alsde�camera’s�en�zwaailichten�wegzijn?�n�rc�.�n�e�x�t�bezocht�zo’n�wijk�eenpaar�maanden�lang.�Spoorwijk,�DenHaag,�een�arme�probleemwijk,�waarbewoners�regelmatig�lijnrecht�te-genover�het�gezag�staan.�In�negenafleveringen�een�schets�van�de�wijk.Vandaag�aflevering�9:�de�politie�enhet�koffiehuis.

Dit�was�de�laatste�aflevering.Lees�de�eerdere�a�f�l�eve�r�i�n�g�e�nvia�nrc.nl/spoorwijk

He tkoffiehuis isnu een jaaropen,h i e r vo o rwas erniks inSpoor w ijk

Als wijkagentkun je nietaltijd maareen bonu it s c h r ijve n

„Hoe noemen we Eric nou altijd?”„L ange!”Een ander: „Lange paling, zei ik een

keer. Vond-ie niet leuk. Hij zei: als je hetnog één keer zegt, krijg je een bekeuring.”

„Lange paling, hahaha, lange paling.”„Toen kreeg ik een bekeuring thuis

ge s t u u rd .”Weer een ander: „Dat snap ik wel. Dat

kan hij zich niet laten zeggen.”

In het politiebusjeGoodwill kweken, prima, maar over jeheen laten lopen, dat kan niet. Eric: „He tHaagse alfabet begint met een K. Kanker-dit, kankerdat. Als iemand ‘k a n ke r j o o d’zegt, dan pak ik dat aan. Dat moet je nietlaten schieten.”

Haten de jongens in Spoorwijk de politienou? Ja, zeggen ze. Maar voor de wijk-agenten hebben ze „best respect”. Eén:„Toen ik uit de bak kwam, kreeg ik eenboete waar ik niks aan kon doen. Toenheeft Marc me geholpen er vanaf teko m e n .” En andersom? Eric, tegen de ver-slaggevers: „Schrijf je nou eens een keerwat leuks over deze wijk?”

In het koffiehuis, een tijd laterWijkagent Eric komt binnen en bestelt eenkop koffie. De jongens kijken even op,daarna gaat het spel aan de pokertafelzwijgend verder.

In�het�Marokkaanse�koffiehuis�blijven�de�jongens�uit�de�buurt�graag�hangen.�En�laatst�kwam�er�voor�het�eerst�een�Pool�binnen,�voor�een�glaasje�muntthee. Alex�heeft�zijn�huis�extra�beveiligd,�nog�uit�de�tijd�dat�junks�zijn�deur�openbraken�– alweer�twintig�jaar�geleden.�FOTO�’S�PETER�DE�KROM

S p o o r w i j k

BeetsstraatOltmansstraat

Schimmelweg

Alberdingk

Thijmplein