Armoede door de lens van jongeren (pdf, 4.38 MB)

3
KRAX + I 24 + kinderarmoede + In een debat dat meestal gevoerd word door volwasse- nen, laten drie projecten kinderen en jongeren aan het woord over kinderarmoede. Samen met een jonge filmmaker een documentaire maken over je leven of een reizende fototentoonstelling in elkaar boksen – de resultaten mogen er zijn. Maar hoe pak je zo’n project het beste aan? De Agorakring, Recht-Op en Betonne Jeugd leiden Krax+ door het proces. Debat voeren met beelden Als kleine, humanistische burgergroep kan de Agorakring het probleem van de armoede in de wereld niet oplossen - ook niet dat van de armoede van kinderen. Maar ze meenden dat ze wel iéts kunnen doen. Doorheen het hele jaar bedenkt de Agorakring activiteiten rond participatief burgerschap. “Als ARMOEDE DOOR DE LENS VAN JONGEREN vele mensen iets doen, wordt de wereld langzaam maar zeker toch beter,” zegt Rik Pinxten, medeorganisator van de reizende tentoonstelling Armoede door Kinderogen en onderzoeker in de culturele antropologie aan de Universiteit Gent. Al enkele jaren brengt de Agorakring onder de leiding van fotograaf Theo Beck kinderen en professionele fotografen bij elkaar. “De kinderen wordt gevraagd hun wereld te tonen zoals zij dat willen of belangrijk achten,” vertelt Rik. “De fotograaf vertaalt dit in een foto. Soms trekken de jongeren er zelf op uit met fototoestellen die we hen ter beschikking stellen. De boodschappen van de kinderen winnen zo aan kracht en worden indringende, beklijvende beelden.” De burgers van Agora willen leerkrachten en scholen zo inwijden in de situatie van kinderen in armoede, zodat signalen beter opgevangen kunnen worden. De Agorakring bundelt de foto’s daarom in een tentoonstelling, die in Vlaamse cultuurcentra en onderwijskringen te zien is. “Arme kinderen zijn niet

Transcript of Armoede door de lens van jongeren (pdf, 4.38 MB)

Page 1: Armoede door de lens van jongeren (pdf, 4.38 MB)

KR

AX

+

I 2

4+

kind

erar

moe

de +

In een debat dat meestal gevoerd word door volwasse-nen, laten drie projecten kinderen en jongeren aan het woord over kinderarmoede. Samen met een jonge filmmaker een documentaire maken over je leven of een reizende fototentoonstelling in elkaar boksen – de resultaten mogen er zijn. Maar hoe pak je zo’n project het beste aan? De Agorakring, Recht-Op en Betonne Jeugd leiden Krax+ door het proces.

Debat voeren met beeldenAls kleine, humanistische burgergroep kan de Agorakring het probleem van de armoede in de wereld niet oplossen - ook niet dat van de armoede van kinderen. Maar ze meenden dat ze wel iéts kunnen doen. Doorheen het hele jaar bedenkt de Agorakring activiteiten rond participatief burgerschap. “Als

ARMOEDE DOOR DE LENS VAN JONGEREN

vele mensen iets doen, wordt de wereld langzaam maar zeker toch beter,” zegt Rik Pinxten, medeorganisator van de reizende tentoonstelling Armoede door Kinderogen en onderzoeker in de culturele antropologie aan de Universiteit Gent. Al enkele jaren brengt de Agorakring onder de leiding van fotograaf Theo Beck kinderen en professionele fotografen bij elkaar. “De kinderen wordt gevraagd hun wereld te tonen zoals zij dat willen of belangrijk achten,” vertelt Rik. “De fotograaf vertaalt dit in een foto. Soms trekken de jongeren er zelf op uit met fototoestellen die we hen ter beschikking stellen. De boodschappen van de kinderen winnen zo aan kracht en worden indringende, beklijvende beelden.” De burgers van Agora willen leerkrachten en scholen zo inwijden in de situatie van kinderen in armoede, zodat signalen beter opgevangen kunnen worden. De Agorakring bundelt de foto’s daarom in een tentoonstelling, die in Vlaamse cultuurcentra en onderwijskringen te zien is. “Arme kinderen zijn niet

Page 2: Armoede door de lens van jongeren (pdf, 4.38 MB)

25

I KR

AX

++ kinderarm

oede +

zomaar een schandaal in onze overvloedmaatschappij,” meent Rik. “Ze zijn een groeiend schandaal, elk jaar zijn er meer. Nog voor er een breuk ontstaat tussen de jongere in armoede en de goed doorvoede maatschappij, kan en moet een verantwoordelijke burger veel doen,” zegt Rik. “Maar hij moet eerst in staat zijn om te zien.” Op beelden uit de reizende tentoonstelling spelen mensen van vlees en bloed de hoofdrol. Lachend, gelukkig, gretig, enthousiast, fier en uitdagend: zo staan de kinderen op de foto. Weg met stereotypes, en ook van meewarigheid wil de Agorakring niets horen. “Kinderen zijn vaak onbevangen en in staat om van het moment te genieten. ‘Wat kunnen jullie me maken?’, schijnen ze te zeggen. ‘Ik weet wie ik ben, hier in mijn wereld.’ Deze menselijke fierheid moeten we erkennen en koesteren.” Maar ook leed en uitzichtloosheid krijgen een plaats. Of, wanneer de vernedering als een veel te ruime jas is aangemeten, de uitzichtloosheid. Een meisje met een afgeknapte zonnebloem, een groep spelende kinderen met geweren. Humanisme is ook vandaag een cultuur van respect en medemenselijkheid. In deze beeldcultuur gebruikt de Agorakring visuele media zoals de fotografie om de discussie over armoede aan te gaan.

Openhartige vertellingBij jongerenorganisatie Recht-Op, die zich specifiek richt op jongeren in armoede, werden vijf jongeren van dichtbij gevolgd en vertelden ze hun persoonlijke verhaal. Een verhaal over het dagelijkse gevecht dat armoede is. Een verhaal over vooroordelen, weinig kansen en ook dromen. De documentaire Vechten voor Morgen is het resultaat van een intensieve samenwerking met ANDERE WERELD Films, leggen jeugdwerkers Lene Keersmaekers en Laura Pyl uit. “Maandenlang werd het reilen en zeilen in de jongerenwerking gefilmd,” vertellen ze. “Hierdoor ontstond er een vertrouwensband tussen de reportagemaker en de jongeren.“ De intensieve aanwezigheid van de reportagemaker in de dagelijkse werking is volgens Lene en Laura onontbeerlijk. “Buiten die essentiële vertrouwensband krijgt de reportagemaker zo ook een zicht op de werking zelf,” zegt Pyl. De makers gaven de jongeren van Recht-Op niet alleen de hoofdrol in de documentaire, de jongeren beslisten zelf over de vorm en de inhoud. Ze waren hoofdpersonen doorheen het hele creatieve proces. In de documentaire vertellen ze openhartig over de impact die armoede heeft op de verschillende domeinen in hun leven, zoals huisvesting, onderwijs, werk, hulpverlening en hun gezin. De theorie en de beleving van armoede worden zo verenigd in deze film. Dé sleutel tot succes is volgens de twee jeugdwerkers het aangaan van de juiste samenwerkingen. “Het is heel belangrijk om een artistieke partner te vinden die dezelfde visie heeft,” zegt Laura. “Eentje die respect voor de jongeren belangrijker vindt dan scoren met zijn eigen product,” vult Lene aan. Ook voor Recht-Op was het soms aanpassen. “Je moet durven het proces het proces te laten zijn en niet te veel bezig zijn met het product,” getuigt Lene. “Zo kan je op maat en gaandeweg werken. We leerden met deze documentaire zeker het noodzakelijke belang van het denken op lange termijn kennen.“ Met Vechten voor Morgen hoopt Recht-Op de individuele schuldvraag ter discussie te stellen, waar de

Page 3: Armoede door de lens van jongeren (pdf, 4.38 MB)

KR

AX

+

I 2

6+

kind

erar

moe

de + jongeren in armoede vaak mee te maken krijgen. “Door de

individuele verhalen hopen we dat de kijker meer inzicht krijgt in de complexe problematiek van jongerenarmoede vandaag,” vertelt Laura. Om die boodschap over te brengen, werd de documentaire op verschillende manieren ontsloten. Een dvd is te verkrijgen bij Recht-Op en werd ook opgenomen in een lespakket over armoede voor het secundair onderwijs, Heb jij ze wel alle vijf? Recht-Op biedt ook een vorming aan, met daarin het samen bekijken van de film en een interactief gesprek met jongeren in armoede over hun kijk op leven in armoede.

Hopen op een betere toekomstDe A van Antwerpen werd de laatste jaren dé merknaam die de stad Antwerpen promootte in een positieve campagne. ‘Er zit sport in A’, ‘Ik werk voor A’ of ‘Ik ben zot van A’: de positieve en grappige slogans doken op in bushokjes, op stickers en op vlaggen. Jongerenwerking Betonne Jeugd liet zich inspireren door de campagne om iets rond de minder positieve aspecten van Antwerpen te doen. “Mensen in armoede zitten ook bij A op den tram, wonen ook bij A in de buurt en hebben soms wel een ander verhaal aan en over A te vertellen,” zegt Thomas Neefs, vrijwilliger bij Betonne Jeugd. De jongerenwerking besloot een film te maken en gaf deze eerst de werktitel ‘De wereld rondom A’. “We wilden jongeren in armoede zelf hun kijk op het leven laten geven,” vertelt Thomas. “We lieten ze vertellen wat het is om in armoede op te groeien. Kennis over armoede is in het algemeen zeer pover – daar wilden we met de film wel iets aan veranderen.” De makers wilden met de film bepaalde thema’s bespreekbaar maken: opgroeien in armoede, het niet krijgen van eerlijke kansen, vastzitten in of de angst om te belanden in generatiearmoede… Filmregisseuse Joke Nyssen praatte met verschillende jongeren van de werking, waarna drie jongens zich kandidaat stelden om mee opnames te maken. “Het is belangrijk dat dit vrijwillig gebeurt,” zegt Thomas. “Je kan het raar vinden dat bijvoorbeeld geen van de meisjes zich heeft opgegeven, maar die keuze moet je als werking respecteren.” Ook bij Betonne Jeugd werden de makers nauw betrokken bij de dagelijkse werking. “Joke kwam bijna een heel jaar geregeld, en heeft daardoor ook goed de sfeer kunnen weergeven,” legt Thomas uit. Hoe hij die sfeer zelf zou omschrijven? “We hebben allemaal al wel iets mee- gemaakt maar – ook al slaat het geregeld fameus tegen – toch blijven we hopen op en dromen van een betere toekomst. En als we aan die toekomst iets willen veranderen, moet er iets fundamenteel veranderen in de maatschappij en in de wereld, zodat we er ons van bewust zijn dat armoede een onrecht is en dat armoede vaak nog heel wat andere vormen van onrecht met zich meebrengt.” Uiteindelijk werd de film naar de jongerenwerking vernoemd, maar dat betekent niet dat deze een totaalbeeld geeft van de werking, licht Thomas toe. “De film vormt voor de jongeren in de film een bindmiddel, een gemeengoed, een gedeelde hobby en een vriendenkring.” Op 17 oktober, de dag van wereldwijd verzet tegen armoede, vertonen de jongeren Betonne Jeugd in Turnhout. Wie er niet bij kan zijn, kan de dvd ook zelf in huis halen. ×