Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... ·...

25
Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg Frank Vandenbroucke Lezing n.a.v. ‘25 jaar Werkervaringsbedrijven’ Turnhout, 9 maart 2017

Transcript of Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... ·...

Page 1: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg

Frank Vandenbroucke Lezing n.a.v. ‘25 jaar Werkervaringsbedrijven’

Turnhout, 9 maart 2017

Page 2: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Opleiding en armoederisico

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

BE-L DE-L FR-L NL-L BE-M DE-M FR-M NL-M BE-H DE-H FR-H NL-H

Arm

oede

risic

o

Gemiddelde 2012-2013-2014 Volle balkjes: 2004-2005-2006 (SILC 2005-2015)

Laaggeschoold Middelgeschoold Hooggeschoold

Page 3: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Aandeel mensen (beneden 60) in een zeer werk-arm huishouden, 2014

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

EU BE DE FR NL

Huishoudens met zeer lage werkintensiteit

EU

BE

DE

FR

NL

Bron: SILC 2015

BE: grote groep + hoog risico op armoede

Page 4: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Individuele werkloosheid en huishoudwerkloosheid

Page 5: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Polarisatie

• Individuele werkloosheid

=> ‘verwachte huishoudwerkloosheid’

– veronderstelling: jobs zijn random verdeeld over huishoudens – verwachte huishoudwerkloosheid hangt af van de grootte van de huishoudens:

• alle huishoudens = alleenstaanden: verwachte huishoudwerkloosheid =

individuele huishoudwerkloosheid • alle huishoudens = koppels: verwachte huishoud werkloosheid = (individuele

werkloosheid) * (individuele werkloosheid)

• Polarisatie = geobserveerde huishoudwerkloosheid – verwachte huishoudwerkloosheid

Page 6: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Niveaus van polarisatie (Figuur 4, Corluy & Vandenbroucke)

Page 7: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Verklaringen voor het verschil in polarisatie tussen België en andere landen

• Alleenstaanden: – Misschien hebben alleenstaanden in BE, ongeacht hun kenmerken, een

relatief groter risico op werkloosheid dan mensen die koppels vormen?

– Misschien hebben alleenstaanden in BE een zwakker individueel profiel (geslacht, opleiding, leeftijd, herkomst, woonplaats)?

– Misschien is de werkloosheidskloof tussen mensen met sterke en zwakke profielen in BE groter dan in andere landen?

• Koppels:

– Misschien is de werkloosheidskloof tussen mensen met sterke en zwakke

profielen in BE groter dan in andere landen?

– Misschien is er meer homogamie in BE dan in andere landen?

Page 8: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Marginale effecten voor de kans op individuele werkloosheid (probit schatting), 2012 (Tabel 2, Corluy en Vandenbroucke)

Page 9: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Profiel van alleenstaanden (ratio van individuele kenmerken alleenstaanden t.o.v. bevolking), 2012 (Tabel 3, Corluy en Vandenbroucke)

Page 10: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Individuele werkloosheidsrisico’s, 2012 (Tabel 4, Corluy en Vandenbroucke)

Page 11: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Homogamie van partners met eenzelfde scholing (Tabel 5, Corluy en Vandenbroucke)

Page 12: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Decompositie van wijziging in het aandeel personen in een huishouden zonder werk, 1983-2012 (Corluy en Vandenbroucke, Figuur 6)

Page 13: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Laaggeschoolde mensen in Vlaanderen: werkzaamheid

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

25-6425-4950-64

737 (d) 415 321

Page 14: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Laaggeschoolde mensen

• Wie zijn deze mensen, wat zijn hun kansen?

• Drie historische beleidslijnen sinds 2003-2004 – Activering

– Structurele lastenvermindering en doelgroepkortingen

– Dienstencheques

Page 15: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Laaggeschoolde mensen

• Wie zijn deze mensen, wat zijn hun kansen?

• Drie historische beleidslijnen sinds 2003-2004 – Activering

– Structurele lastenvermindering en doelgroepkortingen

– Dienstencheques

Sociale economie

Page 16: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Verhouding tussen ‘lageloongrens’ en brutominimumloon in de federale lastenvermindering

Bron: RSZ en NAR

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

140%

160%

180%

Laaggeschoolden met max. BML (+ 10%) = 2 x aandeel bevolking; 50% laaggeschoolde jongeren: max. BML (+10%)

Page 17: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Evolutie van federale lastenverminderingen voor lage en hoge lonen

Bron: RSZ; 2014: gemiddelde van eerste twee kwartalen

Page 18: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Evolutie van federale lastenverminderingen voor lage en hoge lonen

Bron: RSZ; 2014: gemiddelde van eerste twee kwartalen

Federale lastenvermindering: lineair of niet? Vlaams doelgroepenbeleid: wat met groep 25-54?

Page 19: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Evolutie van federale lastenverminderingen voor lage en hoge lonen

Bron: RSZ; 2014: gemiddelde van eerste twee kwartalen

Federale lastenvermindering: lineair of niet? => initiële opzet is gelukkig gecorrigeerd Vlaams doelgroepenbeleid: wat met groep 25-54? => er komt nu toch een (beperkte) maatregel voor langdurig werklozen

Page 20: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Bijdrage van dienstencheques in werkgelegenheid (op basis van scholingsniveau)

Bron: CRB Ca. 1/5de van laaggeschoolde vrouwen die in BE werken

Page 21: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Aandeel vrouwen (25-64) in zorgjobs (isco 513) en schoonmaakjobs (isco 913), % van alle vrouwen (25-64)

0%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

7%

zorg (513) België

schoonmaak (913) België

zorg (513) Nederland

schoonmaak (913) Nederland

Page 22: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Aandeel laaggeschoolde vrouwen (25-64) in vrouwen in zorgjobs en schoonmaakjobs, België en Nederland

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

zorg (513) België

schoonmaak (913) België

zorg (513) Nederland

schoonmaak (913) Nederland

Een zekere verdringing treedt op

Page 23: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Laaggeschoolde mensen

• Wie zijn deze mensen, wat zijn hun kansen?

• Drie historische beleidslijnen sinds 2003-2004 – Activering

– Structurele lastenvermindering en doelgroepkortingen

– Dienstencheques

Sociale economie: groei stilgevallen sinds 2010-2011; onduidelijke toekomst

Page 24: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Een nieuwe beleidsimpuls is nodig, maar…

• Doelgroepenbeleid 25-54 – Personen met een arbeidshandicap – Langdurig werklozen

• Toekomst van de sociale economie, buurtdiensten…?

– Tijdelijke Werkervaring? – PWA – Wijk-werken? – Groeipad sociale economie?

• Dienstencheques • Zorg en aanvullende thuiszorg + onderwijs: aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt, scholen-VDAB + functies ontbinden (job carving)

Geen werkvloeren? Alle hoop op snelle doorstroming?

Page 25: Arbeidsmarkt en sociale uitsluiting: een blijvende zorg › wp-content › uploads › ... · België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-

Bronnen

• V. Corluy & F. Vandenbroucke, F. (2015), Huishoudens zonder werk in België, Leuvense Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-CES, KULeuven

• F. Vandenbroucke, Dienstencheques: een vraagstuk van erkenning, S&D, Jaargang 72, nummer 1, Februari 2015, pp. 32-41 – statistische bijlage op website S&D

• M. Dejemeppe & B. Van der Linden, Réduction des cotisations patronales: tout miser sur les bas salaires, Regards Economiques, Octobre 2015

Alle publicaties: www.frankvandenbroucke.uva.nl