T’ Is wintermorgen… ’t schemert nogen vele kinders ziet men toch

reeds naar de werkplaats trekken… 

Gansch slaaperig zijn ze en slecht gevoed

De koude wind verstijft hun bloed. 

Situering in tijd en ruimte

Tijd:

Ruimte: West-Europa Industriële revolutie: belangrijke uitvindingen bv. stoommachine

komst van fabrieken

boeren trokken naar de stad om werk te vinden

Nieuwste Tijd

1800 -1945Nieuwe Tijd Eigen Tijd

Dagverloop van het kind toen

• 5 uur: opstaan 5u15: op weg naar de fabriek5u20: aankomst in de textielfabriek5u30-12u30: werken12u30: pauze + eten12u40: einde pauze, terug aan het werk18u30: einde werkdag18u35: terug naar huis18u40: eten19u: slapen

Dagverloop van het kind nu• 7u: opstaan + ontbijt• 7u30: warme douche• 8u: naar school• 10u: speeltijd: 15 minuten• 12u: middagpauze + eten• 13u30: naar school• 14u20: speeltijd: 10 minuten• 15u20: terug naar huis• 15u30: huiswerk• 16u30: spelen, sportclub, tv kijken• 18u: avond eten• 19u: in bad + nog wat tv kijken• 20u30: in bed

Textielfabriek

In de fabriek… de arbeidersomstandigheden

Fragment Daens

leefomstandigheden:

• onhygiënische, gevaarlijke en ongezonde condities van de werkplaatsen

• Uitbuiting• kinderarbeid en vrouwenarbeid• lage lonen• lange arbeidsduur• geen sociale zekerheid of vakbonden• fabrieksbazen hebben alle macht

Gevaarlijke werkplaatsen

Kinderarbeid

Vrouwenarbeid

In huis…

Fragment Daens

Wonen:

• arbeiderswoningen nabij de fabriek• fabriek die stevige rook uitblies over de stad• kleine huisjes: geen centimeter groter dan nodig• enge steegjes• één of maximum twee kamers• niet hygiënisch• dikwijls waren er epidemieën

Woning en verstedelijking

• kleine huisjes

• enge stegen en benauwde koertjes

• geur van wegvallende kalk

• 1 kamertje voor het gehele gezin

Arbeiderssteegje

De aardappeleters

eengezinswoning

Kinderarbeid: getuigenis van een oude man

Reacties van de arbeiders1)      In de drank:

• Alcohol : Geld ging niet meer naar eerste levensbehoeften maar naar drank.

• Cafe: plaats waar fabriekdirecteurs hun arbeiders uitbetaalden  

2)      Emigratie naar Amerika

Bij ons In AmerikaWerkloosheid en armoede

Goede vooruitzichten

Aardappelepidemie en hongersnood

Goedkope landbouwgrond

Oudste zoon kreeg erfenis anderen niets

Op zoek naar geluk

Onderdrukking gewone volk

3)      eerste acties: 

Stakingen en arbeidersorganisaties verboden

Erg lange werkdagen Arbeiders ondergingen hun lot

Later: Enkele arbeidsonlusten door politie makkelijk onderdrukt.

Staking bij een schoenenfabriek

oplossingen

• Sociaal recht• Arbeidersbeweging • Karl Marx : kritiek op het kapitalisme en oproep tot

vereniging van de arbeiders • In de jaren 1880: grote parlementaire enquête naar de

toestanden in fabrieken en werkplaatsen. kwam veel ellende uit naar voor

Arbeidswet van 1889 : - arbeidstijden van vrouwen beperkt - eerste arbeidsinspecteur aangesteld.

veiligheidswet en ongevallenwet

1900 – 1945

• Ontwikkeling sociale verzekering : ongevallenwet en invaliditeitswet.

• Later werd de arbeiderswet verbeterd en uitgebreid: - invoering achturige werkdag. - ontslag alleen met instemming van de overheid- sociale verzekeringswetten

En nu?

Tegenwoordig is het in vele landen niet beter:Kinderarbeid komt overal terug• Afghanistan: weinig landbouw bergen• Zuid – Afrika : diamanthandel en mijnhandel• Afrika in het algemeen:

redenen zoveel kinderarbeid:- armoede- de bevolking groeit heel snel- levensomstandigheden verslechteren

• China : massaal naar grote stad• Steenbakkerijen

Typische kenmerken van arbeidsproblemen vroeger en nu

• Analfabetisme• Werken voor lage lonen• Zware en gevaarlijke omstandigheden• Vuil werk• Weinig voeding• Huisjesmelkerijen• Kinderen hadden geen waarde• Weinig arbeidsinspectie• Weinig democratie• Weinig vakbonden • …

Kinderarbeid is van … vroeger en nu

De kinderrechten

• Op 20 november 1989 is in New York het Verdrag over de Rechten van het Kind tot stand gekomen.

Enkele rechten van het kind zijn: • Elk kind is uniek• Elk kind heeft recht op gezonde voeding• Elk kind heeft recht op ontspanning• Elk kind heeft recht op een eigen mening• Elk kind heeft recht op leven en op kansen om te

groeien.• …

In de praktijk

1.‘oude man’ doet verhaal aan kinderen in de klas2. Klasgesprek: praten over arbeidsproblemen en

kinderarbeid3. Discussie over kinderarbeid: voorstander/ tegenstander/

rechter4. Onderwijsleergesprek : situeren in tijd.5. Fragment film Daens6. Verwerking : werkblad7. Afsluiten met gedicht rond

arbeidersprobleem.

Bedankt voor jullie aandacht!

• Nele• Maxime• Ben• Jonas• Jolien• Julie