“Samen van waarde” - NNCZ · 2017-06-23 · identiteitskenmerken van de leden. (…) De...
33
1 \ “Samen van waarde” Jaardocument 2016 Noord Nederlandse Coöperatie van Zorgorganisaties
Transcript of “Samen van waarde” - NNCZ · 2017-06-23 · identiteitskenmerken van de leden. (…) De...
1
\
“Samen van waarde”
Jaardocument 2016
Noord Nederlandse Coöperatie van Zorgorganisaties
2
Jaardocument 2016
Noord Nederlandse Coöperatie van Zorgorganisaties
Hoogeveen, Mei 2017
3
Inhoud
Voorwoord .............................................................................................................................. 4
1. Uitgangspunten bij de verslaggeving .................................................................................... 6
2. Profiel van de organisatie ................................................................................................... 7
2.1 Algemene identificatiegegevens................................................................................... 7
2.2 Structuur van de organisatie ........................................................................................ 8
2.3 De NNCZ als coöperatie .............................................................................................10
2.4 Kernactiviteiten ........................................................................................................10
2.5 Kerngegevens ...........................................................................................................11
2.6 Organisatiestructuur .................................................................................................11
2.7 Samenwerkingsrelaties ..............................................................................................13
3. Bestuur en toezicht ..........................................................................................................14
3.1 Normen voor goed bestuur ........................................................................................14
3.2 Raad van Bestuur ......................................................................................................14
3.3 Algemene Ledenvergadering (ALV) ..............................................................................15
4. Bedrijfsvoering ................................................................................................................18
4.1 Risico-inschatting ......................................................................................................18
4.2 Kaderbrief ................................................................................................................20
4.3 Onderzoek & Ontwikkeling .........................................................................................21
5. Visie en beleid .................................................................................................................22
5.1 Visie & Kernwaarden .................................................................................................23
5.2 Strategisch beleidsplan en de speerpunten in 2016 .......................................................24
5.3 Kwaliteitsbeleid ........................................................................................................25
5.4 Medewerkers ...........................................................................................................26
5.5 Klachten ..................................................................................................................28
5.6 Financieel ................................................................................................................30
6. Toekomstige ontwikkeling en belangrijke vraagstukken ........................................................31
4
Voorwoord
Hierbij presenteren wij het jaardocument 2016 van onze organisatie, de Noord Nederlandse
Coöperatie van Zorgorganisaties. In 2016 hebben we volop vorm kunnen geven aan hoe we onze
maatschappelijke opdracht opvatten: samen met inwoners van wijken en dorpen, mantelzorgers en
vrijwilligers, collega-professionals en -organisaties en vele anderen, vormgeven aan het leggen van
een vangnet onder de meest kwetsbare medemens.
In 2015 schreven we dat in 2015 en 2016 de belangrijkste activiteiten gericht zijn op het
toekomstbestendig maken van de NNCZ. Met daarbinnen twee hoofdthema’s: professionalisering op
alle fronten en verkleinen van het risico op de verlieslatende huurcontracten. Dit alles ingegeven
door voorafgaande jaren van betrekkelijke stilstand in de organisatie, grote wijzigingen in de
maatschappij en in wet- en regelgeving in onze sector.
In 2016 hebben we ons daar dan ook met grote inzet van velen mee bezig gehouden, met als kader
de nieuwe missie en visie en de uitgangspunten van de gekozen strategische koers (vastgesteld in het
derde kwartaal 2015). Hierbij hebben we steeds getracht de balans te vinden tussen aandacht voor
achterstanden en aandacht voor innovatie, om te voorkomen dat we over enige tijd constateren dat
we in noodzakelijke vernieuwing niet voldoende stappen gezet hebben.
Belangrijke items bij de professionaliseringsactiviteiten waren:
Start van een tweejarig professionaliseringsprogramma Samen van Waarde, met als pijlers:
deskundigheidsvergroting, versterken regie cliënt en leiderschap. In de uitwerking gaf dit o.a.
activiteiten als een e- learningprogramma voor bijna 300 medewerkers gedurende anderhalf
jaar, thema bijeenkomsten voor medewerkers, vrijwilligers en cliënten en hun familie, het
aanstellen van een externe verander-coach per werkgebied, een md-traject voor
leidinggevenden en managers etc.;
Herinrichting primair proces en daarbij wijziging aansturing primair proces: aanstellen
seniorverpleegkundigen, wijkverpleegkundigen en seniorfacilitair medewerker in ieder team.
De aansturing in het primair proces ligt nu bij gebiedsleidinggevenden en regiomanagers.
Hiermee is een plattere organisatie ontstaan, met meer deskundigheid in de basisteams;
Start met interne opleiding voor 19 verzorgenden naar verpleegkundige niveau 4.
Goodgovernance: herinrichten bestuursmodel NNCZ en het instellen van een Raad van
Toezicht naast algemene ledenvergadering (ALV);
Herinrichting en vergroten medezeggenschap: medezeggenschap medewerkers heeft in
2016 vorm gekregen in één Ondernemingsraad voor de gehele organisatie en er is samen
met de cliëntenraden gestart met het zoeken naar nieuwe medezeggenschapsvormen
passend bij de gekozen koers van de organisatie en maatschappelijke ontwikkelingen.
Samen met de eigenaar van de door ons gehuurde panden, Stichting Woonconcept, hebben we
gezocht naar oplossingsrichtingen voor ons samen voor de verlieslatende huurcontracten van
meerdere panden. Bij het zoeken van oplossingsrichtingen is ook rekening gehouden met de
ontwikkelingen betreffende scheiden wonen en zorg en passend toewijzen. Eind 2016 heeft dat nog
niet tot een oplossing geleid, de gezamenlijke werkzaamheden worden in 2017 voortgezet.
5
Andere belangrijke activiteiten in 2016 waren o.a.:
Opening en in gebruik name nieuwbouw Jannes van der Sleedenhuis Krakeel
HerstelHotel Hoogeveen: met partners komen tot een definitieve vorm van het
HerstelHotel. Definitieve huisvesting zal plaatsvinden in het nieuwe Jannes van der
Sleedenhuis, de Kaap in 2017
Start met eigen behandeldienst, uitgevoerd door Novicare
Start wijkhuispitaal in Haren
Selecteren nieuwe accountant, contract afgesloten met De Jong& Laan
Onze op innovatie gerichte activiteiten hebben zich vooral gericht op het verbinden met burgers en
al dan niet georganiseerde burgerkracht. Hierbij hanteren we het uitgangspunt dat wanneer burgers
weer voelen dat ze eigenaar zijn van zorg en ook zeggenschap in het professionele deel ervan
hebben, er een andere, betere en meer duurzame inrichting van de zorg zal gaan ontstaan. Het
uiteindelijke doel daarbij is dat we samen, informele- en formele zorg, een sterker vangnet onder
kwetsbare medemensen leggen. Concrete activiteiten in 2016 op dit vlak waren:
Samenwerken met meerdere afgevaardigden van de wijk Krakeel in Hoogeveen om onze
vestiging in de wijk voor te bereiden en specifiek vorm te geven aan het naast ons gelegen
MFC de Magneet;
Samenwerking met dorpscoöperatie Hollandscheveld Verbindt: onderzoeken samen met
VWS (Waardigheid en Trots), gemeente Hoogeveen en Zorgkantoor Zilveren Kruis en
verzekeraar Zilveren Kruis hoe we domein overstijgend tot betere en meer duurzame zorg in
Hollandscheveld komen. Waarschijnlijk start de pilot vanaf januari 2018, waar o.a. voor een
aantal regelarme toekenningen een AMvB nodig is;
Samenwerking met de Initiatiefgroep behoud Gockingaheem Noordbroek: de huidige
zorgpartij wil Gockingaheem sluiten. Het dorp wil een voorziening behouden. Samen wordt
gezocht naar de mogelijkheden;
Samenwerking met dorpscoöperatie i.o. Grijpskerk: de voormalige zorgpartij wilde de
Wierde in Grijpskerk sluiten. Dorp wil de voorziening behouden. Samen met
dorpscoöperatie i.o., cliëntenraad, huisarts Grijpskerk en de gemeente hiervoor een
duurzaam model gevonden. Dit heeft geresulteerd in een overname door de NNCZ van de
Wierde per 1-1-17.
De uitkomsten en ervaringen binnen de hierboven beschreven activiteiten hebben ons gesterkt in
ons uitgangspunt dat we o.a. samen met inwoners van wijken en dorpen het verschil kunnen maken
of iemand in zijn eigen omgeving het laatste deel van zijn leven door kan brengen (gebruik makend
van de inzet uit die omgeving) of niet. Wat hebben we een kracht en drive gezien om inzet te tonen
naar medeburgers, in welke vorm dan ook.
Ook intern zien we die drive om vooral liefdevolle en warme zorg te bieden, bij zowel medewerkers
als vrijwilligers. Wanneer we de komende tijd blijven investeren en resultaten behalen op het gebied
van verhogen van de professionaliteit bij de veranderde en meer complexe vraag die mensen ons
stellen, dan blijven we van waarde!
Roeli Mossel
Bestuurder NNCZ
6
1. Uitgangspunten bij de verslaggeving
Met dit jaarverslag informeert de Noord Nederlandse Coöperatie van Zorgorganisaties (hierna: de
NNCZ) belanghebbenden over de missie en visie en het van daaruit gevoerde beleid, de
doelstellingen die zijn nagestreefd, de inspanningen die zijn verricht in 2016 en de resultaten die
hieruit voortkomen.
Passend bij de landelijke uitgangspunten voor verslaglegging legt de NNCZ verantwoording af op
geaggregeerd niveau. Daar waar dit toegevoegde waarde heeft voor duiding of leesbaarheid wordt
gespecificeerd met verantwoordingsgegevens van afzonderlijke werkgebieden.
De totstandkoming van het jaarverslag is een jaarlijks terugkerend en afsluitend onderdeel van de
interne planning- en controlcyclus. Het strategisch beleidsplan 2015-2017 en de kaderbrief 2016
vormen de basis voor het jaarplan NNCZ, op basis waarvan deelplannen zijn opgesteld voor de
werkgebieden. Tussentijdse uitkomsten van interne of externe onderzoeken, wettelijke of andere
bindende tussentijdse veranderingen worden in deze jaarplannen geïntegreerd, waarbij met
maandelijkse rapportage de voortgang wordt gevolgd. Per kwartaal wordt een tussentijdse
managementrapportage opgesteld die bestaat uit een financiële verslaglegging als ook een
rapportage op de kwalitatieve doelstellingen. Het jaarverslag vormt daaropvolgend de finale
verslaglegging over het afgesloten jaar. Het jaarverslag wordt voor instemming voorgelegd aan de
het management platform (MP), de ondernemingsraad (OR), de centrale cliëntenraad (CCR), de Raad
van Toezicht (RvT) en de algemene ledenvergadering (ALV) en daarna gepubliceerd op zowel de
eigen website www.NNCZ.nl als op het landelijk portaal www.jaarverslagenzorg.nl.
In dit verslag wordt aan de hand van een aantal hoofdstukken achtereenvolgend informatie verstrekt
over het profiel van de organisatie, de visie en missie en het gevoerde beleid, ontwikkelingen,
bestuur en bedrijfsvoering, prestaties en resultaten en afsluitend een vooruitblik.
Het jaarverslag vormt één geheel met de financiële verantwoording middels de jaarrekening die
eveneens samen met dit jaarverslag gepubliceerd zal worden op het genoemde portaal.
7
2. Profiel van de organisatie
2.1 Algemene identificatiegegevens Naam rechtspersoon Noord Nederlandse Coöperatie van Zorgorganisaties U.A.
Adres Stephensonstraat 1
Postcode 7903 AS
Plaats Hoogeveen
Telefoonnummer 0528 200200
Nummer Kamer van Koophandel 04058025 (KvK-Groningen)
E-mailadres [email protected]
Internetpagina/website www.NNCZ.nl
Sector Verpleging, Verzorging, Thuiszorg (VVT)
Rechtsvorm Coöperatie
De Noord Nederlandse Coöperatie van Zorgorganisaties U.A. (de NNCZ) werd tot 3 april 2014
gevormd door twee stichtingen, te weten de Humanistische Stichting voor Ouderen (HSVO) en
Stichting ICARE. In 2014 is stichting ICARE uitgetreden. Sinds 28 januari 2015 bestaat de coöperatie
uit:
De Humanistische Stichting voor Ouderen (HSVO)
Stichting WoonZorgcentra Noord Nederland (WZNN)
Naam lid Humanistische Stichting voor Ouderen
Adres Postbus 379
Postcode 7900 AJ
Plaats Hoogeveen
Nummer Kamer van Koophandel 41017331
Rechtsvorm Stichting
Naam lid Stichting WoonZorgcentra Noord Nederland
Adres Stephensonstraat 1
Postcode 7903 AS
Plaats Hoogeveen
Nummer Kamer van Koophandel 62524518
Rechtsvorm Stichting
8
2.2 Structuur van de organisatie De HSVO richt zich op de samenleving binnen Hoogeveen en biedt in 2016 zorg en dienstverlening in
en vanuit de woonzorglocaties:
Jannes van der Sleedenhuis, locatie Eisenhowerstraat, werkgebied Centrum
Jannes van der Sleedenhuis, locatie Wolfsbos, werkgebied Wolfsbos
Jannes van der Sleedenhuis, locatie De Vecht, werkgebied de Weide
Jannes van der Sleedenhuis, locatie Krakeel (geopend in september 2016), werkgebied
Krakeel
Daarnaast wordt er zorg- en dienstverlening geboden in en vanuit locatie De Meteoor (werkgebied
Krakeel) aan zelfstandig wonende cliënten. Eén nieuwe locatie is nog in aanbouw: locatie De Kaap in
het Centrum van Hoogeveen ter vervanging van locatie Eisenhowerstraat. De verwachting is dat deze
laatste nieuwbouw locatie in mei 2017 in gebruik zal worden genomen. De zorg in de wijken wordt
geboden door Thuiszorg Hoogeveen, de thuiszorg van de NNCZ in Hoogeveen.
Werkgebied Hoogeveen – de Weide
Locatie Jannes van der Sleedenhuis,
locatie De Vecht
Adres De Vecht 3
Postcode en plaats 7908 HV Hoogeveen
Telefoon 0528 200270
Website www.NNCZ.nl
E-mailadres [email protected]
Werkgebied Hoogeveen - Centrum
Locatie Jannes van der Sleedenhuis,
locatie Eisenhowerstraat
Adres Eisenhowerstraat 10
Postcode en plaats 7901 AH Hoogeveen
Telefoon 0528 266944
Website www.NNCZ.nl
E-mailadres [email protected]
Werkgebied Hoogeveen - Wolfsbos
Locatie Jannes van der Sleedenhuis,
locatie Wolfsbos
Adres Valkenlaan 5
Postcode en plaats 7905 AA Hoogeveen
Telefoon 0528 200285
Website www.NNCZ.nl
E-mailadres [email protected]
9
De WZNN bestaat uit twee locaties voor wonen en zorg, met de plaats van vestiging en directe
omgeving als werkgebied:
Woonzorgcentrum De Zonnehof in Haren en Thuiszorg Haren
Woonzorgcentrum Beatrix in Hollandscheveld en Thuiszorg Hollandscheveld
Werkgebied Hoogeveen - Krakeel
Locatie Jannes van der Sleedenhuis,
locatie Krakeel
Adres Grote Beer 12
Postcode en plaats 7904 LW Hoogeveen
Telefoon 0528 200500
Website www.NNCZ.nl
E-mailadres [email protected]
Werkgebied Hoogeveen - Krakeel
Locatie De Meteoor
Adres Meteorenlaan 66
Postcode en plaats 7904 CD Hoogeveen
Telefoon 0528 200245
Website www.NNCZ.nl
E-mailadres [email protected]
Werkgebied Hollandscheveld
Locatie WZC Beatrix
Adres Riegshoogtendijk 59
Postcode en plaats 7913 TZ Hollandscheveld
Telefoon 0528 348248
Website www.NNCZ.nl
E-mailadres [email protected]
Werkgebied Haren
Locatie WZC De Zonnehof
Adres Nesciolaan 115
Postcode en plaats 9752 HW Haren
Telefoon 050 5346644
Website www.NNCZ.nl
E-mailadres [email protected]
10
2.3 De NNCZ als coöperatie De NNCZ is een coöperatieve vereniging, statutair gevestigd in Hoogeveen. In de statuten is de
doelstelling als volgt geformuleerd:
Het uitoefenen van zorg- en dienstverlening op het gebied van de gezondheids- en ouderenzorg
binnen het bedieningsgebied van de leden (…) met inachtneming van de verschillende
identiteitskenmerken van de leden. (…) De coöperatie tracht haar doel te bereiken door het aan
bieden van zorg- en dienstverlening, zo nodig in combinatie met huisvesting, het samenwerken met
andere instellingen op het gebied van de gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening, het
verwerven van benodigde huisvesting, outillage en geldmiddelen en alle overige werkzaamheden die
het doel bevorderen.
Groei van de coöperatie is geen doel, maar toetreding tot de coöperatie van andere (zorg)partijen is
mogelijk. De ALV geldt als hoogste orgaan binnen de coöperatie en treedt als zodanig op.
2.4 Kernactiviteiten De NNCZ levert in en vanuit de locaties in de wijken en dorpen zorg en dienstverlening aan met name
ouderen en chronisch zieken. De doelgroep bestaat uit cliënten met een zorg- of
ondersteuningsvraag gerelateerd aan een somatische, psychogeriatrische of psychiatrische
aandoening of lichamelijk beperking. De zorg en ondersteuning wordt geboden in verschillende
leveringsvormen (ZIN, VPT, MPT), al dan niet in combinatie met verblijf en binnen of buiten onze
woonzorglocaties. Dit kan gaan om prestaties vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz), de
Zorgverzekeringswet (Zvw) als ook vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).
Wet langdurige zorg (Wlz) Verpleging
Persoonlijke Verzorging
Begeleiding
Behandeling
(tijdelijk) Verblijf
Zorgverzekeringswet (Zvw) Verpleging
Persoonlijke Verzorging
Wet maatschappelijke ondersteuning
(Wmo)
Persoonlijke Verzorging
Dagverzorging
Begeleiding (individueel / groep)
Huishoudelijke ondersteuning
Beschermd Wonen
Kortdurend verblijf
11
2.5 Kerngegevens Kerngegevens* Aantal/ bedrag 2016 Aantal/bedrag 2015
Cliënten
Aantal intramurale cliënten 265 250
Aantal cliënten ELV 14 16
Aantal cliënten VPT 13 11
Aantal extramurale cliënten 173 162
Aantal cliënten Wmo 270 165
Capaciteit
Aantal beschikbare plaatsen Wlz 292 292
Productie
Aantal intramurale dagen 94.265 82.185
Aantal dagen VPT 5.506 6.136
Aantal dagdelen dagactiviteit 13.899 14.508
Aantal uren extramurale zorg 48.772 43.390
Aantal uren Wmo ondersteuning 31.390 17.623
Personeel
Aantal personeelsleden in dienst 675 572
Aantal FTE in dienst 304 277
Bedrijfsopbrengsten
Totale bedrijfsopbrengst 25.643.000 24.799.000
Wettelijk budget aanvaardbare kosten 23.881.000 22.924.000
Overige bedrijfsopbrengsten 1.762.000 1.875.000
*per einde verslagjaar
2.6 Organisatiestructuur De NNCZ kent een éénhoofdige Raad van Bestuur (RvB), die verantwoording aflegt aan de Algemene
Ledenvergadering (ALV) waarin de leden van de NNCZ worden vertegenwoordigd. De RvB geeft
direct leiding aan de leden van het Management Platform (MP) .
Herinrichting primair proces
In 2016 heeft een herstructurering plaatsgevonden. In de eerste helft van 2016 bestond het
leidinggevend kader uit managers ondersteunende diensten en locatiehoofden, ondersteund door
assistent locatiehoofden. Per 1 september 2016 zijn de functies locatiehoofd en assistent
locatiehoofd vervallen. Per werkgebied is een gebiedsleidinggevende aangesteld als integraal
verantwoordelijke op operationeel niveau voor de zorg en dienstverlening in het betreffende
werkgebied. Daarnaast zijn regiomanagers aangesteld op tactisch en strategisch niveau, met
verantwoordelijkheid voor meerdere werkgebieden. De managers ondersteunende diensten (EAD,
P&O en Vastgoed) en de regiomanagers leggen direct verantwoording af aan de RvB. Naast de
bestuurder en managers maakt ook de beleidsadviseur onderdeel uit van het MP. Vereenvoudigd
kan de structuur als volgt worden weergegeven:
12
Figuur 1 Vereenvoudigd organogram NNCZ
Medezeggenschap
Binnen de NNCZ bestond in 2016 een decentrale OR en CR per locatie met een afvaardiging in de
centrale cliëntenraad en centrale ondernemingsraad. Er ontstaat een behoefte deze
medezeggenschap op NNCZ niveau te verstevigen en de vertegenwoordiging in te richten als
vertegenwoordiging van het werkgebied in plaats van de locatie, wat beter past bij onze verbreding
naar dorpen en wijken en activiteiten buiten de muren van onze locaties.
Voor de OR heeft dit betekent dat in de tweede helft van 2016 de decentrale OR per locatie vervalt.
De werkgebieden worden vertegenwoordigd in een centrale OR op NNCZ niveau.
Eind 2016 zijn de eerste verkennende stappen gezet om ook de cliëntenraad in 2017 zó in te richten
dat er per werkgebied een breder overleg bestaat (gebiedsraden) als een beter passend platform
met verbinding tussen onze cliënten thuis en in de woonzorgcentra, met vandaaruit een afvaardiging
in een cliëntenraad op NNCZ niveau.
De leden van de centrale cliëntenraad zijn gekozen vertegenwoordigers. De wet Medezeggenschap
Cliënten Zorginstellingen vormt het kader. De centrale cliëntenraad en centrale ondernemingsraad
zijn actief betrokken geweest bij het eerder opgestelde strategisch beleid van de NNCZ en de
jaarvoornemens voor 2016 en beïnvloeden zo de beleidsvoorstellen en besluitvorming.
ALV
RvB
Regiomanagers
Gebieds-leidinggevenden
Medewerkers zorg en ondersteuning
Managers ondersteunende
diensten
Medewerkers ondersteunende
diensten
CCR COR
Beleidsadviseur Secretariaat
13
Naast de jaarplannen voor 2016 binnen het strategisch beleidskader wordt de cliëntenraad en
ondernemingsraad actief betrokken bij verbeterplannen gericht op kwaliteit van zorg, zingeving en
professionalisering en innovatieve projecten.
Ter ondersteuning in hun rol is zowel voor de cliëntenraad als voor de ondernemingsraad in de loop
van 2016 professionele ondersteuning ingezet. Deze ondersteuning is bedoeld de positie en rol van
deze medezeggenschapsorganen te verstevigen en te professionaliseren. Deze inzet van
ondersteuning is door de beide organen positief ontvangen.
2.7 Samenwerkingsrelaties De NNCZ werkte in 2016 samen met gemeenten, zorgkantoren en zorgverzekeraars,
woningcoöperaties, ziekenhuizen, huisartsen en collega zorgaanbieders, welzijnsorganisaties en
onderwijsinstellingen, dorpscoöperatie en buurtinitiatieven. Gedreven vanuit de missie en de
versterking van de toevoegende waarde van de NNCZ is de NNCZ gericht op optimalisering van deze
lokale samenwerking en gezamenlijke dienstverlening, in het belang van onze cliënten, medewerkers
en organisatie. In het bijzonder met:
Gemeente Hoogeveen: afstemming op bestuurlijk en ambtelijk niveau m.b.t. planontwikkeling vervangende nieuwbouw van het Jannes van der Sleedenhuis, nieuwbouw zorgwoningen Hollandscheveld, zorgloket, klankbordgroep Stadscentrum, overname cliënten TSN en marketing Hoogeveen;
Gemeente Haren: afstemming op bestuurlijk en ambtelijk niveau m.b.t. zorgloket, Haren Vitaal en welzijnsactiviteiten;
Woningbouwcorporaties: Woonconcept; woningtoewijzing en administratieve afhandeling van huurcontracten ten behoeve van woningen in Hoogeveen, Haren en Hollandscheveld, huur en ontwikkeling van zorggebouwen, zorgwoningen ten behoeve van de kernactiviteiten van de NNCZ, verhuurder zorggebouwen woonzorgcentrum Beatrix, woonzorgcentrum De Zonnehof en het Jannes van der Sleedenhuis en aangrenzende zorgwoningen;
Stichting Icare: tot mei 2016 partner voor behandeling aan cliënten binnen de woonzorglocaties; partner binnen de zorg en dienstverlening HerstelHotelHoogeveen;
Vanboeijen te Assen: samenwerkingspartner binnen wooncomplex De Meteoor; Ontwikkeling woonzorgzone Krakeel: bewoners KrakeelVanboeijen/gemeente Hoogeveen; Stichting Welzijns Werk Hoogeveen: ontwikkeling welzijnsactiviteiten en samenwerking; Stichting Zorg Instellingen Noord Nederland (ZINN): betreffende behandeling binnen
woonzorgcentrum De Zonnehof; Ketenzorgoverleg Haren: Stichting Torion Haren, ’t Gooregt, verzorgingshuis Westerholm; Stichting Welzijn Ouderen Haren in de gemeente Haren, Stichting TRIAS te Vries en serviceflat
Noordwijk in Paterswolde Beter Thuis Wonen: samenwerking op het gebied van scholing van medewerkers; RSG Wolfsbos wederzijdse samenwerking (stage-aanbod en inzet) met locatie Wolfsbos; Westerholm te Haren: voor gezamenlijke verpleegkundige bezetting; Palliatief Netwerk Drenthe en Groningen; Netwerk Dementie Drenthe en Groningen; Samenwerkingsverband Zorg na Zorg; Novicare: behandeldienst NNCZ vanaf mei 2016; Huisartsenpraktijken in Hoogeveen, Hollandscheveld en Haren; Huisartsenpraktijk Stationsstraat in Hoogeveen, binnen de samenwerking HerstelHotel; Apothekers in Hoogeveen, Hollandscheveld en Haren; Zorgkantoren Menzis (Groningen) en Zilveren Kruis (Drenthe) en Zorgverzekeraars
14
3. Bestuur en toezicht
3.1 Normen voor goed bestuur De bestuursstructuur van NNCZ bestaat uit een Algemene Ledenvergadering (toezichthoudend) en
een Raad van Bestuur (statutair en uitvoerend bevoegd). De NNCZ hanteert de Zorgbrede
Governance Code waarin de principes voor goed bestuur zijn opgenomen. Dit betekent dat de Raad
van Bestuur (RvB) en de Algemene Leden Vergadering (ALV) de normen in deze Governance Code
onderschrijven, hanteren en uitvoeren. Dit geldt voor de statuten, reglementen van bestuur en
toezicht, als ook voor de samenstelling van de ALV en de contacten tussen de ALV, RvB, cliëntenraad
en ondernemingsraad. De bezoldiging van de RvB en de vergoedingen voor toezichthouders is in
overeenstemming met de hiervoor geldende normen (WNT). Conform de Governance Code heeft in
2016 een (zelf) evaluatie plaatsgevonden van zowel de ALV als RvB.
3.2 Raad van Bestuur De samenstelling van het dagelijks bestuur van de NNCZ bestaat in het hele jaar 2016 uit een
eenhoofdige Raad van Bestuur.
Naam Functie Periode Nevenfuncties
Mw. R.H. Mossel Raad van Bestuur 01-01-2016 t/m
31-12-2016
Lid Raad van Commissarissen
Woningcorporatie WoonFriesland;
Voorzitter Raad van Advies, Stenden
Sociale Studies;
Lid Adviescommissie Bouwen & Wonen,
Zuidhorn;
De RvB functioneert conform de statuten van de coöperatie. In de ALV vergadering legt de RvB
verantwoording af over haar werkzaamheden en hierover vindt beoordeling plaats.
Instellen RvT
In 2016 is door ALV en RvB besloten om de structuur bestuur en toezicht van de
NNCZ beter aan te laten sluiten bij de uitgangspunten van de Governance Code
en het bestuur en toezichtmodel door per 1 januari 2017 een Raad van Toezicht
(RvT) in te willen stellen. De instelling van de RvT is voorbereid door de ALV met
de werving van beoogde leden RvT in de laatste maanden van 2016 en het
opstellen van statuten en een bestuursreglement waarin de rollen ALV en RvT
vanaf 1 januari 2017 worden uitgewerkt.
15
De RvB is – zoals beschreven in de statuten - belast met:
a. het besturen van de coöperatie en;
b. de uitvoering van:
- de dagelijkse leiding van de onder de aangesloten stichtingen ressorterende instellingen;
- de voorbereiding en uitvoering van het te voeren gemeenschappelijk- en organisatiebeleid.
Jaarlijks vindt evaluatie plaats van de RvB door de ALV conform de afspraken die hierover gemaakt
zijn. De bezoldiging is vastgesteld door de ALV, passend binnen de van toepassing zijnde WNT.
3.3 Algemene Ledenvergadering (ALV) De ALV bestaat uit twee vertegenwoordigers per lidorganisatie en één vertegenwoordiger namens
de cliënten. In totaal bestaat de ALV in 2016 daarmee uit vijf leden:
Figuur 2 Samenstelling ALV
ALV (5) Vertegenwoordiging namens cliënten (1)
Humanistische Stichting voor
Ouderen (HSVO) (2)
Humanistisch Verbond
Humanitas Zuid Drenthe
Humanitas
(landelijk)
Stichting WoonZorgcentra
Noord Nederland (2)
Stichting de Zonnehof
Dorpscoöperatie Zorg en Welzijn
Hollandscheveld U.A.
16
De vertegenwoordigers in de ALV van de coöperatie in 2016:
Naam Namens Functie Nevenfuncties
Mw. T.Witteveen-
Hevinga
Cliënten Voorzitter Voorzitter Algemeen Regulier Overleg
Warenwet (AO ROW);
Lid bestuur Beroepsvereniging
Verpleegkundigen en Verzorgenden
Nederland (V&VN).
Dhr. T. Smit HSVO Lid Schoolmaatschappelijk werker;
KIEScoach bij Welzijn Mensen Werk,
Meppel.
Dhr. K. Smid HSVO Lid Burgemeester van de gemeente
Noordenveld;
Lid Gewestelijk Bestuur PVDA Drenthe.
Dhr. W. Kleine WZNN Lid Bestuurslid Dorpscoöperatie
Hollandscheveld Verbindt.
Dhr. H. Raven WZNN
Lid Senior auditor Auditdienst Rijk
Ledenadministrateur van de
Gereformeerde Kerk Haren-Onnen
De ALV vergadert zes keer per jaar met de RvB. De belangrijkste besluiten van de ALV in 2016 zijn:
Goedkeuring van de jaarrekening 2015
Goedkeuring van het maatschappelijk verslag 2015
Goedkeuring aan het strategisch plan, nieuwe missie en visie en kaderbrief 2015-2017
Vaststellen van de managementletter 2016
Vaststellen van het jaarplan 2016
Vaststellen van de begroting 2016
Besluit tot overname woonzorglocatie De Wierde in Grijpskerk (overname per 1 januari
2017) van Zonnehuisgroep Noord
Aanpassing bestuursmodel NNCZ met daaruit voortvloeiend wijziging statuten, instelling RvT
en vaststellen bestuursreglement
Belangrijke thema’s in het overleg RvB met ALV zijn naast de bovengenoemde besluitpunten onder
meer geweest: de overname van 120 TSN cliënten en 38 TSN medewerkers in het begin van 2016; de
ontwikkelingen in de sector en betekenis hiervan voor de NNCZ, waaronder verzwaring van zorg
binnen de woonzorglocaties en de verbreding van dienstverlening naar buiten; de belangrijke
vraagstukken rondom vastgoed in relatie tot continuïteit en bedrijfsvoering; de verkenning van
uitbreiding van ons werkgebied met de voorgenomen aansluiting van De Nieuwe Wierde in
Grijpskerk en deelname aan innovatieve projecten vanuit het programma Waardigheid en Trots
(VWS).
17
De ALV heeft in februari 2016 en in december 2016 twee bijeenkomsten bijgewoond met een brede
afvaardiging vanuit de organisatie. De eerste bijeenkomst was bedoeld als kick-off voor een tweejarig
professionaliseringsprogramma Samen van Waarde.
De bijeenkomst in december is georganiseerd met het doel om in het verlengde van de nieuwe
missie en visie (2015) een stand van zaken te bepalen en speerpunten voor 2017 te formuleren. Ook
leden van de nieuwe RvT waren bij deze laatste bijeenkomst aanwezig.
De ALV heeft in de tweede helft van 2016 besloten een RvT in te stellen om daarmee invulling te
geven aan intern toezicht passend binnen de Governance Code. De ALV zal in haar rol als hoogste
orgaan binnen de coöperatie blijven bestaan als vertegenwoordiging van alle lidorganisaties.
Gewijzigde samenstelling ALV
In de tweede helft 2016 is de aansluiting van een nieuw werkgebied (De Nieuwe
Wierde, Grijpskerk) voorbereid. In november 2016 heeft de ALV definitief
ingestemd met de aansluiting van dit werkgebied binnen de coöperatie,
vertegenwoordigd via de WZNN. Tot deze voorbereiding behoort ook de
vertegenwoordiging van dit werkgebied in de ALV met een nieuw lid, waardoor
de ALV per 1 januari 2017 zal bestaan uit 6 leden in plaats van de huidige 5
leden.
18
4. Bedrijfsvoering
Jaarlijks stelt de NNCZ als voorbereiding op de kaderbrief en het jaarplan de ontwikkelingen en
risico’s vast in relatie tot het realiseren van de missie, visie en organisatiedoelstellingen. Samen met
de evaluatie van het voorgaande jaar op resultaten en de ontwikkelingen vanuit de externe
omgeving vormt deze risicobepaling de basis voor aanpassingen in beleid en doelstellingen en de
start van de interne plannings- en controlcyclus. Hierna volgt een verkorte weergave van de
geconstateerde risico’s als basis voor het beleid in 2016:
4.1 Risico-inschatting Risicogebied Kans Risico
Wonen/ vastgoed Kleinschalig, in wijken en
dorpen;
Veel nieuwbouw;
Toekomstbestendigheid van
langdurige afspraken;
flexibiliteit i.r.t. doelgroepen;
Welzijn Veel vrijwilligers; Veel
aandacht voor welzijn;
Toekomstbestendig
Vrijwilligers- en
mantelzorgbeleid;
Zorg Geen tekort aan personeel (kwantitatief); Cliënttevredenheid;
Voldoende gekwalificeerd personeel; Meegroeien met veranderende vraag;
Marktpositie Meerwaarde door gekozen richting; lokale positie; gesprekspartner voor vernieuwing;
Beeldvorming van organisatie bij stakeholders en financiers;
Marktbeoordeling Warme zorg en goed voor medewerkers; organisatie met lef in investeringen;
Bestaande beelden intern en extern;
Medewerkers/ HR Groei naar zelfstandige en deskundige teams; stappen gezet in professionalisering
Voldoende gekwalificeerd personeel; werving en behouden medewerkers;
Financiën Liquiditeit en solvabiliteit op orde; exploitatie op orde;
Doorkijk naar toekomst; interne beheersing;
Bedrijfsvoering Kleine overhead;
werkbaarheid;
Automatisering en
inefficiëntie;
ICT Voldoende medewerkers en
beschikbaarheid;
Toekomstbestendigheid en
uitnutting mogelijkheden;
Medezeggenschap en toezicht Professionalisering en vernieuwde inrichting;
Participatie en passendheid nieuwe inrichting;
Cultuur Sterke verbondenheid en
waarde gedrevenheid;
Veranderbereidheid; hang
naar vertrouwdheid.
19
Samen met wijzigingen in wettelijke kaders, uitkomsten van onderzoeken in het voorgaande jaar,
resultaten uit het voorgaande jaar, etc. vormden deze elementen de basis voor het jaarplan 2016.
20
4.2 Kaderbrief De stand-van-zaken-bepaling resulteert in een zogenaamde Kaderbrief. Deze kaderbrief legt de
verbinding tussen het meerjarenbeleidsplan en de praktische uitwerking hiervan voor de organisatie
voor 2016. In de kaderbrief worden de kaders en speerpunten voor het komende jaar vastgelegd.
Deze kaderbrief legt daarmee de basis voor de jaarplannen en de begroting. Verdere uitwerking
heeft plaats in de jaarplannen per werkgebied of ondersteunende dienst.
Kaderbrief 2016
Het jaar 2016 zal in zijn geheel in het teken staan van de transitie naar passende
dienstverlenings-en organisatievormen bij nieuwe vragen, opdrachtgevers en financiering. (…)
In 2016 wordt het tweejarig professionaliseringsprogramma “Samen van Waarde” uitgevoerd.
Het programma kent onderdelen voor medewerkers en vrijwilligers. De inhoud van dit
programma is gericht op de ontwikkeling van regieversterking, professionalisering, ontzorgen en
leiderschap. Kernpunten daarnaast zullen zijn: netwerk ontwikkeling en –verbreding, mantelzorg
ondersteuning en professionalisering van zorg en daarbij ook specifiek de zorg aan
dementerenden (zowel intra- als extramuraal).
Maatschappelijke ontwikkelingen gaan op dit moment snel en veranderen nogal eens in vorm.
De ingezette hoofdlijn van meer zelf doen bij vraagstukken rondom participatie wordt steeds
meer zichtbaar, wordt voortgezet en blijft overeind. In 2016 is meer zichtbaar dat er minder geld
beschikbaar gesteld gaat worden voor zorg en welzijn in relatie tot de groei van de vraag. Er ligt
in 2016 een financiële korting op ons totaalbudget van minimaal 5%. Hiervoor zullen we een
oplossing moeten vinden, waarbij er een juiste balans blijft tussen aandacht voor reorganiseren
en innovatie. (…)
Het model van wijk- en buurtgericht werken wordt verstevigd en volgens de nieuwe missie
sterker in verbinding met wijken en burgers uit wijken vormgegeven. Ingezet beleid rondom zorg
voor kwetsbare burgers thuis in samenhang en in samenwerking met de eerste lijn wordt
concreet gemaakt met zichtbare resultaten. Ook is hierbij de buurt/ wijkverpleegkundige de
“zichtbare schakel”. (…)
De burger krijgt steeds meer zichtbaar de vraag wat hij/zij zelf kan en regisseert zijn eigen leven
ook bij complexe zorgafhankelijkheid of zijn/haar mantelzorger doet dat voor hem of haar. Van
burgers wordt meer gevraagd om ook financieel bij te dragen en er wordt een groter appél
gedaan op de omgeving van de zorgvrager. De consequenties van hogere eigen bijdragen zullen
in 2016 steeds zichtbaarder worden.
De NNCZ ziet het als haar taak om mantelzorgers (langdurig) in staat te stellen om zorg te
verlenen en daarnaast om netwerken van kwetsbare mensen te vergroten of verstevigen, wat
tevens een bijdrage levert aan ontlasten van de huidige mantelzorger en vergroten van het
volume van de informele zorg.
Netwerk verbreding vindt ook plaats door burgers uit wijken en dorpen te betrekken bij elkaar en
daarmee in het geheel een verhoging van participatiegraad te krijgen in betreffende dorp of
wijk. Van betekenis kunnen zijn en wederkerigheid zijn daarbij kernbegrippen.
21
De resultaten in relatie tot de in de kaderbrief opgenomen speerpunten staan beschreven onder
hoofdstuk 5.2, waarin wordt gereflecteerd op het gevoerde beleid in 2016.
4.3 Onderzoek & Ontwikkeling De NNCZ heeft geen structurele samenwerkingsafspraken of onderzoeksthema’s met partners als
hogescholen, universiteiten of andere onderzoeksinstellingen waarover verslag kan worden gedaan.
Gericht op ontwikkeling neemt de NNCZ deel aan pilottrajecten vanuit Waardigheid en Trots, een
programma vanuit het ministerie van VWS gericht op kwaliteitsverbetering van de verpleeghuiszorg.
Belangrijk onderwerp waaraan de NNCZ zich in dit programma verbindt is het onderzoek naar en
ontwikkeling van een model voor domein overstijgende integrale ondersteuning van cliënten. Deze
trajecten sluiten aan bij de doelstellingen van de NNCZ, met een direct belang voor het optimaliseren
van de ondersteuning aan cliënten en samenwerking met onze omgeving. Uitkomsten van deze
pilots worden wel zichtbaar gemaakt in samenwerking met onderzoeksinstellingen. Regie hierover
ligt bij VWS. De NNCZ zal bijdragen aan het produceren van benodigde data om effecten van de pilot
aantoonbaar te maken.
De NNCZ staat daarnaast open voor onderzoekslijnen die zich richten op thema’s die aansluiten bij
onze missie en het effect bestuderen van de verbinding tussen formele en informele zorg, delen van
eigenaarschap, ondersteunen van burgerinitiatieven en herpositionering van professionele
zorgaanbieders in deze nieuwe ordening. De NNCZ denkt met haar inspanningen een bijdrage te
leveren aan deze nieuwe ordening en wil ervaringen hiermee delen.
Strategische langdurige samenwerking is voorwaardelijk om echt het verschil te kunnen maken
bij het toevoegen of behouden van het voorzieningenniveau in wijken of dorpen en bij te kunnen
dragen aan sociale innovatie. De NNCZ gaat zich hierbij richten op langdurige samenwerking
met burgers uit wijken en dorpen, gemeenten (waaronder social return), welzijnsorganisaties,
corporaties en nog vele andere partijen die mede bijdragen aan duurzame concepten op het
gebied van wonen, zorg en welzijn. De nadruk in 2016 komt te liggen op echt verbinding maken
met burger(s -initiatieven), om gezamenlijk eigenaarschap in een wijk of dorp rondom (nieuwe)
woon-zorgarrangementen te organiseren.
De NNCZ wil onderscheidend blijven door de koppeling van wonen aan welzijn en zorg. (…) In
2016 zal het woonzorgcomplex in Krakeel in gebruik genomen worden. In 2017 zal de laatste
nieuwe vestiging- De Kaap- in gebruik genomen worden. De NNCZ is in 2016 klaar met het
formuleren van nieuwe woonzorgarrangementen en heeft deze geïmplementeerd en heeft
oplossingen gevonden voor bezetting en huurverplichtingen van haar huidige (gehuurde) panden
(voor zowel intramuraal als extramuraal).
22
5. Visie en beleid
Met de verzwaring van de zorg in de vroegere verzorgingshuizen, mensen die langer thuis blijven
wonen en een andere ondersteuningsvraag stellen om dit ook mogelijk te maken en met een
verschuiving van eigenaarschap en regie, verandert het zorglandschap in een hoog tempo.
Organisaties zoeken in deze veranderende werkelijkheid naar de eigen toevoegende waarde en het
onderscheidend vermogen, of eigenlijk het bestaansrecht. Dat bestaansrecht wordt ontleend aan
enerzijds de professionele zorg en expertise, anderzijds door de positie die een organisatie inneemt
in maatschappelijk opzicht: welke rol pakt de organisatie om bij te dragen aan het vormgeven van
een nieuwe, duurzame en toekomstbestendige werkelijkheid.
De NNCZ heeft met haar Strategisch Beleidsplan 2015-2017 daar haar antwoord op geformuleerd.
Behalve de focus op het meebewegen met de veranderende vraag van onze cliënten binnen onze
locaties en werkgebieden, met aandacht voor professionalisering van de zorg, heeft ook de
veranderende maatschappelijke vraag hierin een belangrijke plek:
“Onze maatschappelijke opdracht vatten we op als het samen met inwoners van wijken en dorpen,
mantelzorgers en vrijwilligers, collega-professionals en – organisaties en vele anderen, vormgeven
aan het leggen van een vangnet onder de meest kwetsbare mensen.”
Om deze rol in te vullen is in 2015 een koers ingezet. Een nieuwe missie is vastgesteld, evenals de
visie en kernwaarden van waaruit we werken. Op basis hiervan zijn de doelen geformuleerd voor de
periode 2015-2017. We werken in deze jaren aan het passend maken van de organisatie aan
ontwikkelingen in de maatschappij. Professionalisering op het gebied van zorg, maar ook op het
gebied van leiderschap en regieversterking. De NNCZ kiest voor het ‘samen doen’ en wil van
toegevoegde waarde zijn. Het conceptueel kader van waaruit de NNCZ haar opdracht opvat is
allereerst het bieden van professionele en kwalitatief goede zorg en ondersteuning, met tegelijk ook
de maatschappelijke opdracht om in verbinding met de omgeving te bouwen aan een
toekomstbestendig vangnet voor kwetsbare burgers in een nieuwe ordening van eigenaarschap,
regie en verbinding.
De Missie van de NNCZ
De NNCZ wil het mogelijk maken dat mensen zelfstandig kunnen leven en
participeren in hun vertrouwde omgeving. We vinden het daarbij belangrijk
dat mensen zelf keuzes maken en gekozen leefwijzen blijven voortzetten,
thuis of in een van onze woonvormen. Waarbij iedereen, ongeacht
levensfase, mogelijkheden of beperkingen, een waardevol bestaan leidt.
We zijn er voor inwoners van wijken en dorpen die aangeven ondersteuning
nodig te hebben. Daarvoor leveren we diensten op het gebied van wonen,
welzijn en zorg, die onlosmakelijk met elkaar samenhangen. We verbinden
ons met mantelzorgers, vrijwilligers, buurtbewoners, professionals en
organisaties.
We geloven sterk in de kracht van mensen en wederkerigheid. Iedereen in de samenleving is van waarde.
23
5.1 Visie & Kernwaarden De NNCZ wil een netwerkorganisatie zijn waarbinnen de verschillende aspecten van wonen, welzijn
en zorg samen komen in een eigen relatie met de directe omgeving. We zijn daardoor in staat
optimaal aan te sluiten bij onze doelgroep. Als ketenpartner in het lokale netwerk willen we een
bijdrage leveren aan het integreren van zorg in de samenleving en met de samenleving.
Het welbevinden van de mensen staat centraal. In samenspraak met en op aangeven van de cliënt
en/of diens netwerk begeleiden we in het maken van keuzes. Zo stimuleren we vanuit onze
professionele aanpak de zelfredzaamheid. Met onze zorg en dienstverlening lopen we voorop, niet
alleen in professionele kwaliteit, maar ook in de samenwerking tussen zorg en maatschappij. Om
mensen in hun kracht te zetten hebben deze samenwerking tussen zorg en maatschappij nodig.
De NNCZ biedt met kleinschalig wonen kwalitatief een van de beste vormen van zorg aan mensen die
niet zelfstandig kunnen wonen. Het voortzetten van de eigen levensstijl, de behoefte aan een
huiselijke (woon)omgeving en leven volgens het ritme van het dagelijkse leven wordt als belangrijk
gezien.
De NNCZ vult deze visie met een vijftal kernwaarden voor ons handelen:
Waardevol
Omdat ieder mens recht heeft op een waardevol bestaan willen wij bijdragen aan een betekenisvol
leven van onze cliënten waardoor zij kunnen blijven participeren in de maatschappij. Onze
medewerkers proberen nauw aan te sluiten op wat de cliënt wil en ze voeren daarbij hun werk uit
met passie en weten een juiste mix te maken tussen liefdevol en professioneel zorg te verlenen.
Kracht
Voor veel cliënten is het behoud van zelfstandigheid belangrijk. Zelf nog veel kunnen doen, betekent
vaak uitstel van een groter beroep op professionele zorg. Onze medewerkers ondersteunen cliënten
hierin en zoeken naar schakels in het netwerk van de cliënt om de zelfstandigheid zoveel mogelijk te
behouden.
Verbinden
Verbonden zijn met de vertrouwde omgeving is voor veel van onze cliënten van belang. Onze
medewerkers gaan daarom in gesprek met cliënten en het sociale netwerk om zo goed mogelijk aan
te sluiten op de behoeften en wensen. Er wordt ook gekeken of er voorzieningen of
burgerinitiatieven zijn in wijken en dorpen die bij kunnen dragen aan de kwaliteit van leven van
cliënten.
Samen
Onze cliënten hebben en nemen steeds meer zelf de regie. Als zij een beroep doen op professionele
ondersteuning dan vereist dit van ons een goed samenspel met andere zorgverleners als
mantelzorgers, vrijwilligers etc. door ook op dorps- en wijkniveau samen te werken is er veel
mogelijk. We stimuleren lokaal ondernemerschap en creativiteit. Immers; samen zijn we van waarde!
Dichtbij
We organiseren wonen, welzijn, zorg en diensten in de wijk en het dorp. We zoeken hierbij
verbinding met de gemeenschap. Voor onze cliënten zijn we daardoor dichtbij, wat een vertrouwd en
veilig gevoel geeft en er aan bijdraagt dat cliënten zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen.
24
5.2 Strategisch beleidsplan en de speerpunten in 2016 De doelstellingen vanuit het Strategisch beleidsplan 2015-2017 zijn samen te vatten als:
1) Cliënten ontvangen professionele zorg die waarde toevoegt aan het leven;
2) De NNCZ vormt kleine integrale wijk-/dorp teams;
3) Met onze thuiszorg streven we er naar dat onze cliënt zolang mogelijk thuis kan wonen en
vanuit de vertrouwde plek deelneemt aan de samenleving;
4) We werken veelvuldig samen met professionals en zoeken verbinding met burgerinitiatieven;
5) De komende jaren willen wij een financieel gezonde en sterke organisatie blijven.
In 2016 is op basis van deze meerjarendoelstellingen meer in het bijzonder gewerkt aan:
Herinrichting primair proces
In 2015 is een besluit genomen over de inrichting van de teams en zijn processtappen beschreven
hoe tot een dergelijk team kan worden gekomen en welke resultaten hiervan worden verwacht. In
2016 is de basis hiervoor gelegd met een herinrichting van het primaire proces. De samenstelling van
teams is veranderd. Er zijn seniorverpleegkundigen aangesteld met een rol in het veranderproces
naar meer zelfstandigheid, regie en professionalisering van de teams. Daarnaast zijn
gebiedsleidinggevenden aangesteld, waarmee ook de focus verbreed van intern, locatiegericht, naar
de wijk of het dorp als werkgebied. Deze herinrichting vormt de basis voor het leggen van verbinding
met de omgeving en het samen met die omgeving vorm geven van zorg en ondersteuning. Daarmee
werken we aan een vernieuwende invulling van onze rol.
Professionalisering van de zorg
In 2016 is veel aandacht besteed aan het speerpunt verdere professionalisering. Er is gestart met een
professionaliseringsprogramma. Het programma omvat leeractiviteiten gericht op het vergroten van
kennis en vaardigheden gecombineerd met coaching on the job. Het programma is bedoeld niet
alleen medewerkers beter uit te rusten met kennis en vaardigheden, maar ook op de focus in de zorg
aan onze cliënten (kwaliteit van leven) en de eigen professionele rol hierin. Aandacht voor eigen
regie, het kennen van de cliënt, aansluiten bij de beleving van de cliënt en zingeving zijn thema’s die
terugkerend in het programma een plek krijgen. Daarnaast ook het samenwerken als team en het
samenwerken met mantelzorgers en vrijwilligers.
Het programma werkt aan bewustwording van de veranderende vraag die ons gesteld wordt, onze
professionele rolopvatting en de gerichtheid op de cliënt en diens beleving.
Samenwerking en verbinding
Met de verbreding van ‘locatie’ naar ‘werkgebieden’ lag de focus in 2016 op het verder versterken
van onze thuiszorg. In 2016 hebben we Wmo cliënten overgenomen van TSN na het faillissement
waardoor ons werkgebied zich uitbreide naar cliënten in de wijken. Er zijn meer
wijkverpleegkundigen aangesteld om regie te voeren over de verpleging en verzorging aan cliënten
thuis.
Tegelijkertijd is verbinding gezocht met burgerinitiatief. Vanuit deze verbinding tussen formele en
informele zorg willen we werken aan een verbreding van de ondersteuning van cliënten thuis. Deze
samenwerking en verbinding moet de basis vormen voor het inrichten van nieuwe arrangementen
waar aan gewerkt zal worden in de komende periode. In Hollandscheveld is deze samenwerking en
verbinding een voorbeeld voor de andere wijken en dorpen waar de NNCZ actief is, maar vraagt om
ruimte voor lokale verschillen.
25
Financieel gezond
Het bouwen aan toekomstbestendigheid met professionalisering van de zorg en de verbinding met
onze omgeving gaat samen op met het werken aan een financieel gezonde organisatie. In 2016 lag de
focus hierbij met name op realisatie van een passende mix van productieafspraken, het komen tot
toekomstbestendige afspraken over huurvraagstukken, het opvangen van tariefkortingen en
overproductie en het gezond houden van de exploitatie van alle werkgebieden.
We zien risico’s met een groeiende impact die vragen om voortdurende bijstelling van beleid.
Actueel inzicht, voortdurend contact met financiers en proactief bijsturen wordt steeds belangrijker
om deze risico’s waar mogelijk te beperken.
Er zijn in 2016 afspraken gemaakt over het omzetten van zorg zonder behandeling naar zorg mét
behandeling, in lijn met de verzwaring van de zorg. Er is intensief overleg gevoerd met de eigenaar
van onze locaties om te komen tot passende afspraken in relatie tot veranderende financiering en
ontwikkelingen in de zorg, maar zal ook in 2017 nog een vervolg krijgen om te komen tot een
evenwichtige oplossing.
We zien over 2016 een positief resultaat, maar tegelijkertijd ook een grotere kwetsbaarheid
ontstaan, wat vraagt om vooruitkijken en anticiperend beleid.
5.3 Kwaliteitsbeleid De NNCZ wil goede zorg- en dienstverlening bieden aan haar cliënten. Dit is een continu proces dat
op alle geledingen en niveaus en bij de cliënten merkbaar moet zijn. Daarbij gaat het niet alleen om
de zorg, maar om alle bedrijfsonderdelen en medewerkers en vrijwilligers van de NNCZ.
De NNCZ is HKZ-gecertificeerd. In 2016 heeft een her-certificering plaatsgevonden met een positief
resultaat. Kwaliteitsindicatoren als de IGZ-indicatoren en de indicatoren afgeleid van de Norm
Verantwoorde Zorg zijn opgenomen in de werkprocessen. Het kwaliteitssysteem wordt getoetst naar
aanleiding (of op geleide van) van de audits en tevredenheidonderzoeken onder cliënten,
medewerkers en vrijwilligers.
Werkgroepen en kenniskringen
Werkgroepen zijn actief rond thema’s als cliëntdossier, medicatie, hygiëne, vrijheid beperkende
maatregelen, ouderenmishandeling en MIC. Deze werkgroepen bestaan uit aandachtsvelders, met
een leidinggevende als ‘trekker’ van het aandachtsgebied. De aandachtsvelders doen in dit verband
kennis op en brengen dit in het eigen werkgebied in, ondersteund door de leidinggevende en de
seniorverpleegkundigen. De aandachtsvelders en werkgroepen hebben een belangrijke rol in het
voldoen aan de ‘basis op orde’. Regelmatig vinden interne audits plaats op genoemde thema’s om
het voldoen aan deze basis voortdurend in beeld te hebben.
Naast de werkgroepen op aandachtsgebieden zijn er ook kenniskringen ingesteld, wat gelezen kan
worden als ‘vakgroepen’, zoals de kenniskring wijkverpleegkundigen en de kenniskring
seniorverpleegkundigen. De kenniskring is vooral bedoeld om ontwikkelingen te bespreken en
ervaringen en werkwijzen te delen en draagt bij aan kennisontwikkeling en onderlinge afstemming.
26
Cliënttevredenheid
In november 2015 een cliëntentevredenheidsonderzoek uitgevoerd waarvan de resultaten zijn
gepubliceerd op de website van de NNCZ en locaties. Verbetervoornemens zijn meegenomen in de
actieplannen per werkgebied, met in het bijzonder aandacht voor dagactiviteiten en zingeving als
thema’s in onze ontwikkelplannen die afgestemd zijn met cliëntenraad en ondernemingsraad.
In 2016 heeft geen cliënttevredenheidsonderzoek plaats gehad. Wel is geëxperimenteerd met een
instrument waarmee de focus meer gericht is op ervaren welzijn, de zogenaamde GWI. Er is een 0-
meting en nameting uitgevoerd begin en eind 2016. Helaas bleken de uitkomsten te weinig te
differentiëren en gaf inhoudelijk geen leidraad voor verbetering. Bij de evaluatie is daarom besloten
deze meting niet langer te hanteren. Dit betekent wel dat er onderzocht zal gaan worden op welke
manier we – naast de cliënttevredenheidsonderzoeken – een meer continue meting kunnen
hanteren met een minimale belasting voor cliënten, maar met een veelzeggende uitkomst waarmee
we meer actueel kunnen reageren op cliëntervaringen.
Gewijzigd en nieuw beleid
In 2016 is meer in bijzonder aandacht besteed aan ontwikkeling of herziening van:
Vrijwilligersbeleid
Mantelzorgbeleid
Klachtenprocedure cliënten
Mondzorg
Beleid besluitvorming reanimatie
Beleid vrijheid beperkende maatregelen
Meldcode huiselijk geweld
Een aantal onderwerpen op de agenda van 2016 lopen door in 2017.:
Klachtenprocedure medewerkers (herziening)
Uitvoeren ketenpartneronderzoek
5.4 Medewerkers In 2016 is gestart met het professionaliseringsprogramma Samen van Waarde met daarin veel
aandacht voor ontwikkeling van onze medewerkers en het vergroten van regie bij en zelfstandigheid
van de teams. De herinrichting primair proces heeft geleid tot verandering van samenstelling teams
en daarmee ook tot kansen voor medewerkers. Negentien verzorgenden zijn gestart met de
opleiding tot verpleegkundige en één verpleegkundige is gestart met de HBO-V (niveau 5). Daarmee
is in 2016 stevig geïnvesteerd in onze medewerkers om daarmee ook mee te groeien met de
veranderende vraag die aan ons wordt gesteld.
27
Kwaliteitsregister
De NNCZ wil medewerkers ondersteunen en stimuleren in het behouden van deskundigheid en
professionaliteit. Naast de scholing en deskundigheidsbevordering vanuit het programma Samen van
Waarde heeft de NNCZ de medewerkers verpleging en verzorging de mogelijkheid geboden zich
kosteloos in te schrijven in het Kwaliteitsregister Verpleging & Verzorging. Daarmee bouwen
medewerkers aan hun eigen portfolio waarmee ze kunnen laten zien welke inspanningen ze hebben
verricht om deskundigheid te behouden. De NNCZ verkent nog welke mogelijkheden er zijn om
medewerkers vervolgens ook te ondersteunen bij het uitvoeren van activiteiten in het belang van
hun registratie in het register.
Werven verpleegkundigen en wijkverpleegkundigen
Naast het intern opleiden van verzorgenden tot verpleegkundigen is er in 2016 ingezet op het
werven van meer verpleegkundigen. Enerzijds vanuit de behoefte aan meer verpleegkundige
deskundigheid gezien de veranderende vraag en complexiteit van de zorg. Anderzijds in de rol van
seniorverpleegkundige met een coachende rol in de teams waarmee deze verpleegkundigen als
onderdeel van het team bijdragen aan verbetering van competenties van medewerkers, versterken
van de zelfstandigheid en regie van het team en groei in het professioneel handelen.
In de werving van verpleegkundigen merken we een beperking in aanbod: een tekort aan
verpleegkundigen wordt meer en meer zichtbaar en vormt een steeds belangrijk wordend vraagstuk
voor zorgorganisaties in het algemeen en zo ook voor de NNCZ. Met name het werven van
wijkverpleegkundigen is daarin een moeizaam vraagstuk. Toch is het gelukt om de verpleegkundige
beschikbaarheid op orde te brengen. Voor een aantal werkgebieden bestaat nog een vacature voor
wijkverpleegkundigen. Ook is er nog ruimte voor seniorverpleegkundigen, maar op alle locaties en in
alle werkgebieden zijn verpleegkundigen werkzaam en zijn daarmee grote stappen gezet.
De specifieke werving van verpleegkundigen heeft overigens geen relatie met verandering van
samenstelling van teams voor de overige functies. Verpleegkundigen worden toegevoegd aan de
bestaande teams. We zien de waardevolle bijdrage van de afzonderlijke functionarissen én in de
combinatie als team.
Medewerkerstevredenheidsonderzoek
Eind 2016 is een onderzoek onder medewerkers uitgevoerd. Daarvoor sloot de NNCZ aan bij de
zogenaamde Medewerker Monitor, ondersteund door ActiZ.
De uitkomsten laten zien dat met name de veranderingen die binnen de organisatie zijn ingezet van
medewerkers het nodige vraagt. Enerzijds wordt aangegeven dat de veranderingen vooral ‘veel’ zijn
en tegelijkertijd daardoor de ervaren werkdruk is toegenomen. Ook laat de uitkomst en de analyse
van de uitkomst zien dat niet iedereen meekomt. Toch ontstaat steeds meer begrip van het waarom
en wordt de cliënt voorop gesteld in plaats van ‘het moeten’. Daarmee vergroot het draagvlak.
In 2017 zal met deze uitkomsten aan de slag worden gegaan. De focus hierbij ligt op de verbinding
met medewerkers als basis voor het gezamenlijk (willen) veranderen, waardoor de druk die deze
verandering met zich meebrengt in een ander, gedeeld, perspectief wordt gezien. Tegelijkertijd zal
oog voor de ervaren werkdruk hier ook onderdeel vanuit maken, om medewerkers te ondersteunen
dát goed te kunnen doen wat van hen gevraagd wordt.
28
Personeelsbeleid en regelingen
Naast bovengenoemde thema’s is in 2016 gewerkt aan de voorbereiding op, herziening of
ontwikkeling van:
Regeling kanteling werktijden
Verlofreglement
Regeling opbouw vakantieverlof en MKSA
Werving & selectiebeleid
Hepatitis B vaccinatiebeleid
Beleidsafspraken griepvaccinatie medewerkers
Verzuim
Het gemiddelde verzuim in 2016 is relatief laag: 3,87% (2015: 3,98%). De doelstelling voor 2016
werd gesteld op een verzuimpercentage van 3,75% en is met het behaalde percentage niet behaald.
Er is meer specifiek aandacht besteed aan frequent verzuim, als mogelijke voorbode van langdurig
verzuim.
5.5 Klachten In 2016 is aandacht besteed aan de klachtenprocedure voor cliënten (en naasten), met name
vanwege de nieuwe Wet Kwaliteit, klachten en geschillen zorg, afgekort als WKKGZ. Het doel van
deze nieuwe wet is het vergroten van openheid over klachten en incidenten en ervan leren, om zo
gezamenlijk de zorg te verbeteren. De wet vervangt de wetten Kwaliteitswet Zorginstellingen en de
Wet klachtrecht cliënten zorgsector. De Wet langdurige zorg (Wlz) en de Zorgverzekeringswet (Zvw)
vallen binnen de reikwijdte, de WMO niet. Op 1 januari 2016 is de Wet kwaliteit, klachten en
geschillen zorg ingegaan. De nieuwe wet regelt een betere en snelle aanpak van klachten, veilig
melden van incidenten, dat de positie van de cliënt wordt versterkt en dat de meldplicht
zorgaanbieders wordt uitgebreid.
Om aan de doelstellingen van deze nieuwe wet te voldoen zijn een aantal veranderingen voorbereid
in 2016.
Klachtenfunctionaris en geschillencommissie
Per 1 januari 2017 moet een klachtenfunctionaris beschikbaar zijn die de cliënt adviseert. De
onafhankelijke klachtenfunctionaris kan bemiddelen om een oplossing te vinden waar iedereen
tevreden over is. Ook kan hij de cliënt informeren over de verschillende mogelijkheden om een
klacht in te dienen. De klachtenfunctionaris is aangesteld per 1 januari 2017. Cliënten zijn
geïnformeerd over de beschikbaarheid en bereikbaarheid van de klachtenfunctionaris.
De NNCZ is aangesloten bij een erkende geschilleninstantie. Een geschillencommissie doet een
uitspraak waar beide partijen zich aan moeten houden. Op de aanstelling van een
klachtenfunctionaris en de aansluiting bij de geschillencommissie volgt het besluit de
klachtencommissie op te heffen per 1 januari 2017. De klachtenregeling is eind 2016 herzien,
rekening houdend met voornoemde wijzigingen.
29
Op grond van de nieuwe wet vervalt de verplichting aan zorgaanbieders om jaarlijks een verslag op
te stellen waarin verantwoording wordt aflegt over de manier waarop aan de eisen in de wet is
voldaan. De klachtencommissie heeft over 2016 nog wel een verslag opgesteld:
Verslag Klachtencommissie NNCZ 2016
De Klachtencommissie heeft in het jaar 2016 tweemaal vergaderd. De vergaderingen werden gehouden in het Dienstencentrum van de NNCZ te Hoogeveen op 21 maart 2016 en op 10 oktober 2016. Hierbij was ook aanwezig de Raad van Bestuur van NNCZ. Zoals gebruikelijk had de Klachtencommissie altijd voor de vergaderingen met de Raad van Bestuur eerst een overleg met een afvaardiging van de Centrale Cliëntenraad. In het verslagjaar 2016 heeft dit overleg echter alleen plaatsgevonden voorafgaand aan de vergadering van 21 maart 2016. Reden hiervan is de op handen zijnde veranderingen in de Wkkgz, Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg.
Samenstelling Klachtencommissie De Klachtencommissie bestond per 31 december 2016 uit 4 personen. Dit zijn de heren H.A.L. Borsboom (voorzitter), de heer R. van der Eijk, H. Lip en J.K. Otten (secretaris).
Nieuwe Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg Op 1 januari 2016 is de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg in werking gegaan. Omdat de zorgaanbieders een aantal zaken moeten regelen volgens de nieuwe wet, geldt voor enkele onderdelen een overgangstermijn. Per 1 januari 2017 vervalt de verplichting dat de organisatie een klachtencommissie moet instellen. De keuze is aan de instelling of de bestaande Klachtencommissie in stand gehouden wordt. De mogelijkheid bestaat nu echter ook om een professionele klachtenfunctionaris aan te stellen van buiten de organisatie die, in geval van moeilijk oplosbare problemen, contact kan opnemen met een landelijke commissie. Na goed overleg tussen Klachtencommissie en Raad van Bestuur is besloten dat de organisatie verdergaat met een professionele klachtenfunctionaris. De Klachtencommissie zal derhalve per 31 december 2016 aftreden. Centrale Cliëntenraad In het overleg met de Centrale Cliëntenraad op 21 maart 2016 kwamen verschillende onderwerpen naar voren, waar in goede verstandhouding met elkaar over gesproken is. De Centrale Cliëntenraad had geen ernstige klachten te melden. Er was wel eens een incident, maar dit is intern altijd op een goede manier opgelost.
Aantal klachten De Klachtencommissie heeft in het jaar 2016 geen klachten ontvangen. Indien er incidenten waren, dan zijn deze altijd intern naar tevredenheid van de betrokkenen opgelost. Een ex-medewerker die een klacht had, is in verbinding gesteld met de vertrouwenspersoon van de organisatie. Dit heeft er verder niet toe geleid dat er een klacht bij de Klachtencommissie is ingediend.
Informatie door de Raad van Bestuur De Raad van Bestuur heeft de Klachtencommissie uitgebreid geïnformeerd over de gang van zaken op de diverse locaties en de voortgang van de bouwactiviteiten in de gemeente Hoogeveen. Tevens is veel aandacht besteed aan de interne reorganisatie die gaande is met de gevolgen daarvan voor de medewerkers. Zoals hierboven reeds vermeld is, is ook de nieuwe wet en de gevolgen daarvan intensief aan de orde geweest. De Klachtencommissie concludeert derhalve dat het jaar 2016 het laatste jaar was dat de Klachtencommissie in functie was.
J.K. Otten, december 2016 Secretaris
30
5.6 Financieel
Er zijn geen gebeurtenissen na balansdatum.
Behaalde omzet en resultaat
De omzet van 2016 en 2015 ziet er als volgt uit:
2016 2015
Omzet € 25.643.000 € 24.799.000
Het exploitatieresultaat van 2016 en 2015 ziet er als volgt uit:
2016 2015
Resultaat € 431.000 € 462.000
Ontwikkelingen gedurende het boekjaar
De ontwikkelingen gedurende het boekjaar worden in de verschillende onderdelen hieronder
toegelicht.
Personeelskosten
De personeelskosten zijn in 2016 gestegen. Dit is voor een belangrijk
deel veroorzaakt door de overname van de WMO zorg in Hoogeveen door het faillissement van TSN.
Mede hierdoor steeg het aantal fte per 31 december 2015 naar 31 december 2016 met 27 FtE
Financiële positie
De financiële positie van de NNCZ is goed te noemen. Dit is terug te zien in de financiële kengetallen.
Liquiditeit 2016 2015
Quick ratio (vlottende activa, inclusief liquide
middelen) / kortlopende schulden
2,9 3,2
Solvabiliteit 2016 2015
Solvabiliteit (totaal eigen vermogen/
balanstotaal)
59,5% 61,4%
Solvabiliteit (eigen vermogen / totaal
opbrengsten)
33,9% 33,3%
31
6. Toekomstige ontwikkeling en belangrijke vraagstukken Sinds 2015 is de NNCZ een fundament aan het leggen voor toevoegende waarde voor cliënten, voor
medewerkers en vrijwilligers en voor onze omgeving. In 2017 bouwen we verder op basis van de
eerder bereikte en al dan niet zichtbare resultaten. Het ‘samen doen’ krijgt zowel binnen de
organisatie als in verbinding met de omgeving merkbaar vorm en versterkt ons bestaansrecht. In
2017 werken we verder aan het verstevigen van deze basis en daarmee onze
toekomstbestendigheid.
Belangrijke vraagstukken
Zoals veel organisaties kent ook de NNCZ een vraagstuk voor wat betreft het beschikbaar hebben en
houden van voldoende goed gekwalificeerd personeel in een juiste samenstelling. Het werven van
(wijk)verpleegkundigen verloopt moeizaam door met name een gebrek ‘op de markt’. Door
medewerkers op te leiden van verzorgende tot verpleegkundige investeert de NNCZ in
doorontwikkeling van de bestaande medewerkers. Maar behalve deze investering vraagt deze
ontwikkeling om meer. In 2017 vraagt dit vraagstuk daarom om verder uitgewerkt meerjarenbeleid.
Naast voldoende verpleegkundigen is de totale personeelsbezetting eveneens een vraagstuk, gelet
op de marktontwikkelingen en personeelsnorm in het nieuwe Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg. De
precieze effecten van deze norm voor de NNCZ zal in 2017 verkend moeten worden. Ook dit vraagt
om verder uitgewerkt meerjarenbeleid.
Een tweede vraagstuk die direct verband houdt met toekomstbestendigheid en bestaanszekerheid
betreft het vastgoedvraagstuk (o.a. verlieslatende contracten). In dit dossier is onvoldoende resultaat
bereikt eind 2016. Het uitgangspunt is om samen met de gebouweigenaar te komen tot een
duurzame totaaloplossing waarmee recht wordt gedaan aan afzonderlijke en gezamenlijke belangen.
De verwachting is dat hier in 2017 stappen in kunnen worden gezet.
Een toenemende onzekerheid vormt de financiering van de zorg. Een steeds groter wordend aandeel
van de zorg en ondersteuning wordt geleverd zonder enige zekerheid over financiering hiervan.
Tariefkortingen of zelfs terugvorderingen van gelden voor zorg die wél geleverd is laat een steeds
groter wordende spagaat zien tussen zorgvraag en maatschappelijke opdracht enerzijds en de grote
afhankelijkheid van financiers anderzijds, waarbij een gelijkwaardige contractuele relatie onder druk
staat. Dit vraagt intern anticiperend beleid en een flexibele organisatie, maar tegelijkertijd extern ook
om het verkrijgen van meer zekerheden, zoals in de vorm van meerjarencontracten. Daarop zal de
inzet in 2017 gericht zijn.
Toekomst
De NNCZ kiest voor het ‘samen doen’ en wil van toegevoegde waarde zijn.
Het conceptueel kader van waaruit de NNCZ haar opdracht opvat is
allereerst het bieden van professionele en kwalitatief goede zorg en
ondersteuning, met tegelijk ook de maatschappelijke opdracht om in
verbinding met de omgeving te bouwen aan een toekomstbestendig
vangnet voor kwetsbare burgers in een nieuwe ordening van eigenaarschap,
regie en verbinding.
32
Ontwikkelpunten
Naast de belangrijke vraagstukken zijn er ontwikkelpunten die – volgend op 2015 en 2016 – aandacht
vragen. De verdere professionalisering en bestendiging van de herinrichting van het primair proces,
de ingebruikname van de laatste nieuwbouwlocatie De Kaap in Hoogeveen, de doorontwikkeling van
het HerstelHotel, de optimalisering en professionalisering van de ondersteunende dienst, de verdere
ontwikkeling van innovatieve projecten en samenwerkingsverbanden en de verbinding met onze
omgeving. Allemaal thema’s die in 2017 een vervolg krijgen.
Per 1 januari zal de Raad van Toezicht haar positie innemen. Grijpskerk – de Nieuwe Wierde – zal zich
per 1 januari aansluiten bij de coöperatie. De cliëntmedezeggenschap zal in 2017 een andere vorm
krijgen. En in de loop van 2017 zal samen met alle betrokkenen en belanghebbenden nagedacht
worden over de invulling van een nieuw Strategisch Beleidskader voor de komende jaar.
Daarmee ziet de NNCZ in de doorkijk naar 2017 een jaar van (door)ontwikkeling maar ook van
bestendiging: het zoeken naar een balans in het verbeteren en bouwen met tegelijkertijd ook
aandacht voor goede implementatie en integratie.
Dat is waar we samen voor staan. Dat is waar we samen aan bouwen: Samen van Waarde!
33
Jaardocument 2016
Noord Nederlandse Coöperatie van Zorgorganisaties
Hoogeveen, Mei 2017
