“De inzet? Onze eigen tewerkstelling” · Persconferentie 20.06.2017 Persconferentie •...

Persconferentie 20.06.2017

Persconferentie • [20.06.2017] 1/12

Onderzoek toont voor het eerst samenstelling en evolutie van werkgelegenheid in de bouw

“De inzet? Onze eigen tewerkstelling”

Het aantal gedetacheerden in de bouw stijgt jaar na jaar en dat gaat ten koste van de eigen tewerkstelling. De vrijgekomen jobs worden vooral door buitenlandse werknemers ingevuld. In 2016 telde de bouw daardoor 46.500 gedetacheerden, uitgedrukt in voltijds equivalenten. Dat blijkt uit onderzoek van de Confederatie Bouw dat ze dinsdagochtend tijdens een persconferentie voorstelde. “We moeten nu de door de regering beloofde lastenverlaging invoeren”, zegt Robert de Mûelenaere, gedelegeerd bestuurder van de Confederatie Bouw.

De bouw groeide afgelopen jaar met 3,5%, voornamelijk door de sterke prestaties van de woningbouw in Vlaanderen en de niet-woningbouw (programma Scholen van Morgen). Die impulsen vallen echter weg dit jaar. Ondanks een herstel van de burgerlijke bouwkunde met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen in 2018, blijft de groei in 2017 daardoor beperkt tot 1%.

Paul Depreter, voorzitter van de Confederatie Bouw: “Dat plaatst de tewerkstelling enorm onder druk. De bouw had de voorbije jaren een groei van meer dan 3% nodig om de loonarbeid sinds het vierde kwartaal van 2015 enigszins te kunnen stabiliseren.”

Verschuiving van loontrekkenden naar gedetacheerden

Tegen die achtergrond blijft het aantal gedetacheerden toenemen. In 2016 waren er 320.000 werknemers beschikbaar op de arbeidsmarkt voor de bouw, ongeacht het werkstatuut. 15% daarvan waren gedetacheerd. Dat komt overeen met 46.500 voltijds equivalenten, of 30% van het aantal Belgische arbeiders in de bouw.

De cijfers tonen twee duidelijke evoluties. De eerste is een onafgebroken daling van het aandeel van de loonarbeid in het totaal aantal beschikbare werknemers voor de bouw. Op drie jaar tijd ging dit met 5% achteruit. Een tweede evolutie is dat vooral gedetacheerde werknemers daarvan geprofiteerd hebben. Het verlies van loonarbeid wordt voor 70% door hen gerecupereerd. Op drie jaar tijd steeg het aantal gedetacheerden met 13.000 voltijds equivalenten.

Dringend forse maatregelen nodig De bouw staat voor een nieuwe economische realiteit. Dat blijkt ook uit ledenenquêtes van de Confederatie Bouw. Deloyale concurrentie situeert zich vooral op het niveau van de lagere loonkosten (95%) en flexibiliteit (75%). De vrees voor ontslagen is daardoor reëel (25%) en wordt zelfs nog versterkt door de verlengde opzegtermijnen begin 2018. Bijgevolg worden bouwbedrijven haast gedwongen om aan detachering te doen. Enkel zo zijn ze nog rendabel, zo niet worden ze uit de markt geconcurreerd, volgens een recente studie van HIVA over intra EU-detachering. Robert de Mûelenaere: “We kunnen en mogen niet langer blind blijven voor deze evolutie binnen de bouw. Jobs verdwijnen en bedrijven leggen de boeken neer. De middelen om te reageren zijn er en we moeten dan ook zo snel mogelijk de beloofde enveloppe van € 600 miljoen vrijmaken. Ik vraag aan de bevoegde ministers om hun verantwoordelijkheid te nemen tijdens de aankomende speciale ministerraad rond enkele belangrijke socio-economische uitdagingen. De inzet is het behoud van de Belgische tewerkstelling in de bouw.”



Tewerkstelling in de bouw staat onder druk: dringend nood aan sterke maatregelen

Conjunctuur

Groei in de bouwsector vertraagt

Uit de cijfers blijkt duidelijk dat de bouw de algemene economische groei aanzienlijk heeft gestimuleerd in 2016. Maar welke factoren verklaren deze mooie prestatie? En wat zijn de vooruitzichten voor de bouw en zijn verschillende subsectoren in 2017? Dat is grosso modo waarover deze conjunctuurnota gaat.

Economische groei leidt tot werkgelegenheid

De Belgische economie groeide in 2016 met 1,2 % en uit de cijfers blijkt dat zij een snellere groei kan verwachten in 2017 (+1,6 %), volgens de recentste vooruitzichten van het Federaal Planbureau. Hieruit blijkt bovendien dat de verwachte groei zal leiden tot meer bedrijfsinvesteringen (+3,5 % in 2017) en banen zal scheppen. De werkloosheidsgraad zou daardoor in principe moeten dalen (van 7,8 %, in 2016, naar 6,8 % in 2017).

Groei bouwsector vertraagt

Uit de INR-cijfers blijkt dat met een groei van 3,5 % de bouw de algemene economische groei (+1,2 %) in 2016 sterk gestimuleerd heeft.

Het jaarlijkse volume bouwactiviteit vertoont echter een alsmaar minder sterk groeitempo sinds het tweede kwartaal 2016.

De extrapolatie van deze ontwikkeling suggereert een aanhoudende groei in 2017, maar op basis van een minder sterk tempo dan in 2016.

Uit een analyse op basis van de meest waarschijnlijke veranderingen in de vraag blijkt een verwachte groei van

ongeveer 1 % voor 2017. Maar in deze analyse wordt ook gewezen op vele factoren die tot onzekerheid kunnen leiden en die echter bepalend zijn voor de evolutie van de bouwsector. Er zijn overigens aanwijzingen dat de groei groter zou kunnen zijn dan wat de analyse van de vraag aangeeft. Dit is in het bijzonder het geval voor de productie in het eerste kwartaal 2017 (in stijgende lijn), maar ook voor het vertrouwen van de aannemers of voor het activiteitsvolume dat door de orderboekjes van de ondernemingen is verzekerd. Volgens de laatst beschikbare cijfers zijn de orderboekjes immers vandaag beter gevuld dan in 2016 in dezelfde periode. Hoofdzakelijk voor orders voor werken van burgerlijke bouwkunde.

0,0%

0,5%

1,0%

1,5%

2,0%

2,5%

3,0%

3,5%

4,0%

4,5%

5,0%

2015T1 2015T2 2015T3 2015T4 2016T1 2016T2 2016T3 2016T4 2017T1

Var

iati

e t

en

op

zich

te v

an h

etz

elf

de

kw

arta

al e

en

jaa

r e

erd

er

Jaarlijkse evolutie van de "toegevoegde waarde bouw"

Trend (gemiddelde gecentreerd op 3 kwartalen)Bron: INR




Naar een stabilisering voor nieuwbouwwoningen na het EPB-effect in 2016

Wat activiteit betreft, kon de woningbouw groeien met ongeveer 5 % in 2016, dankzij de stijging van het aantal in 2016 vergunde woningen (+11 %, alle gewesten samengenomen).

Deze stijging van het aantal vergunde nieuwe woningen was echter niet algemeen. De cijfers tonen immers een neerwaartse trend, zowel in Wallonië (-11 %) als in Brussel (-32 %). De stijging komt uitsluitend van de ontwikkeling in Vlaanderen (+20 %) waar, zoals in 2014 al het geval was, de verstrenging van de EPB-eisen1 bepalend was voor de ontwikkeling van nieuwbouwwoningen. Heel veel woningen werden er immers vergund tijdens de eerste maanden van 2016 wegens het grote aantal bouwaanvragen ingediend in de laatste maanden van 2015 door bouwheren die wensten te ontsnappen aan de nieuwe EPB-eisen toepasselijk voor dossiers ingediend vanaf 1 januari 2016.

• •

• •

• Bron: Confederatie Bouw op grond van cijfers van de FOD Economie.

In 2017 zou het aantal vergunde woningen dan ook aanzienlijk dalen in Vlaanderen, zonder het EPB-effect dat er tijdelijk de vraag in 2016 had gestimuleerd. Maar in Brussel zou de vraag moeten herleven na twee jaar terugval (-60 % in totaal). En een licht herstel wordt verwacht in Wallonië na een terugval van meer dan 10 % in 2016. In totaal, en rekening houdend met het belang van Vlaanderen in het totale aantal vergunde woningen in België, zou de vraag dalen met ongeveer 8 % in 2017. Maar vanwege de voltooiing van de werken die nog te maken hebben met de vraagpiek van het eerste semester 2016 zou de activiteit in het segment van de woningbouw in 2017 een bijna-stabilisatie kunnen vertonen (+0,3 %).

1 Energieprestatie en Binnenklimaat.

500

600

700

800

900

1 000

1 100

1 200

1 300

05/15 08/15 11/15 02/16 05/16 08/16 11/16 02/17 05/17

Aan

tal

wo

nin

gen

Vergunde nieuwe woningen in Wallonië

Brutocijfers (seizoengezuiverd)

Trend

Gemiddelde op 3 maanden

0

100

200

300

400

500

600

05/15 08/15 11/15 02/16 05/16 08/16 11/16 02/17 05/17

Aan

tal

wo

nin

gen

Vergunde nieuwe woningen in Brussel


Trend


500

1 500

2 500

3 500

4 500

5 500

6 500

05/15 08/15 11/15 02/16 05/16 08/16 11/16 02/17 05/17

Aan

tal

wo

nin

gen

Vergunde nieuwe woningen in Vlaanderen


Trend


2 000

3 000

4 000

5 000

6 000

7 000

8 000

05/15 08/15 11/15 02/16 05/16 08/16 11/16 02/17 05/17

Aan

tal

wo

nin

gen

Vergunde nieuwe woningen in België


Trend





De verwachte vraagterugval is het gevolg van verstoringen van administratieve oorsprong (het verstrengen van de EPB-eisen, in Vlaanderen, ten grondslag aan een toestroom van aanvragen in 2016) in een algemene context die gunstiger is voor nieuwbouwwoningen. De werkgelegenheid en het beschikbaar gezinsinkomen verbeteren terwijl de werkloosheid daalt. De tarieven van hypothecaire leningen blijven zeer aantrekkelijk, ook al stijgen ze licht, en de bouwkosten (bij constante kwaliteit) blijven onder controle. Ze stegen bijvoorbeeld maar met 1,5 % in 2016, dat is minder dan de inflatie (+1,97 %) en vooral minder dan de prijs van bestaande woningen (gemiddeld +2,5 % en zelfs +4 % voor de huizen).

Hoe dan ook roepen de administratieve maatregelen veel vragen op die allemaal onzekerheden zijn voor de ontwikkeling van de bouw van vergunde woningen. De vraag rijst immers hoe snel het peil van de bouwvergunningen opnieuw zal normaliseren in Vlaanderen na het verstrengen van de EPB-eisen in januari 2016. Er zijn ook vragen over de impact van de wijzigingen die werden doorgevoerd op een januari 2016 en 2017 (respectievelijk in Wallonië en Brussel) in de woonbonusregeling2.

Niet-woningbouw neemt weer af in 2017

Wat activiteit betreft, groeide de bouw van nieuwe niet-woongebouwen met 5 % in 2016. Deze evolutie vloeit voort uit de intensivering van de werkzaamheden voor de afwerking van het project "Scholen van morgen" en uit een toename aan volume van te bouwen nieuwe gebouwen. Het totale volume aan nieuwe gebouwen van dit type dat in 2015 vergund werd, was immers gegroeid met 6 % en was daarna op een hoog niveau gebleven tijdens het eerste semester 2016.

De situatie is totaal anders voor 2017. Het project "Scholen van morgen" zal immers tot veel minder werken leiden dan in 2016. Bovendien zal het volume van te bouwen nieuwe gebouwen ook veel minder groot zijn dan in 2016. Het totale volume aan vergunde nieuwe gebouwen is immers sterk gedaald in het tweede semester van 2016 en uit de recentste cijfers blijkt geen enkel teken dat wijst op een conjunctuurontwikkeling die gunstiger wordt.

In deze omstandigheden wordt verwacht dat de activiteit vrij sterk zal dalen in 2017 (met ongeveer 2 tot 3 %) wat de nieuwe niet-woningbouw betreft. Dat is althans de ontwikkeling die zich aftekent voor zover de bouwvergunningen voor dit gebouwtype niet weer een totaal onvoorspelbare evolutie vertonen. Dergelijke evoluties, die volledig losstaan van de algemene economische ontwikkelingen, werden immers de afgelopen jaren herhaaldelijk waargenomen. Zo was er een terugval met meer dan 30 % tussen het eerste en het tweede semester van 2016 terwijl de bedrijfsinvesteringen naar verwachting zullen stijgen tijdens de periode 2016-2017.

2 In Wallonië kwam er ter vervanging een wooncheque (chèque habitat) die algemeen minder voordelig is dan de oude woonbonus en in Brussel werd de woonbonus zonder meer geschrapt, zonder alternatieve maatregelen voor nieuwbouw.

0

1

2

3

4

5

6

05/14 08/14 11/14 02/15 05/15 08/15 11/15 02/16 05/16 08/16 11/16 02/17 05/17

Mil

joe

ne

n m

3

Vergunde niet-woongebouwen


Trend


Bron: Confederatie bouw op basis van de statistieken van de FOD Economie




Renovatie: naar een minder sterke groei in 2017

De renovatie groeide met 3 % in 2016, rekening houdend met haar gebruikelijke eigen dynamiek en werken gericht op een betere beveiliging van allerhande niet-woongebouwen, na de aanslagen van Parijs, in november 2015, en van Brussel in maart 2016.

Het vastgoedbestand dat voortdurend uitbreidt (woningen en niet-woongebouwen) en het verstrengen van de kwaliteitsnormen die voor dit bestand worden vastgelegd, zullen de renovatieactiviteiten in 2017 blijven stimuleren. Woningdakisolatie zal heel belangrijk blijven vanwege heel veel bestellingen die in Vlaanderen werden genoteerd eind 2016 om uit te voeren in 2017. Die bestellingen zijn het gevolg van een anticiperend effect dat voortvloeit uit het verdwijnen, in Vlaanderen en voor bestellingen geplaatst vanaf 1 januari 2017, van het belastingvoordeel waarop de bouwheer recht had bij dakisolatie. Maar de nieuwe bestellingen voor dit soort werken zijn duidelijk beïnvloed door het verdwijnen van die stimulans. Daarnaast zullen de beveiligingswerken aan niet-woongebouwen waarschijnlijk niet zo omvangrijk zijn als in 2016.

In deze omstandigheden zal de renovatie (alle activiteiten samengenomen) blijven groeien in 2017 maar op basis van een minder sterk tempo (+1,8 %) dan in 2016.

Burgerlijke bouwkunde: naar een herstel in 2017

De recentste beschikbare informatie wat activiteit betreft, wijst uit dat de sector van de burgerlijke bouwkunde waarschijnlijk enigszins gestagneerd is in 2016. De negatieve effecten die te wijten zijn aan een daling van de activiteit bij de werken voor de A12, die toen in de voltooiingsfase zaten, en aan de terugval van de investeringen in het spoor lijken gecompenseerd te zijn door de aanzet tot herstel van de investeringen door de lokale besturen, als we de vooruitzichten van het Federaal Planbureau mogen geloven.

De lokale besturen zouden in 2017 opnieuw meer gaan investeren, in het vooruitzicht van de

gemeenteraadsverkiezingen van 2018. De burgerlijke bouwkunde, nog altijd getroffen door een terugval van de investeringen in het spoor, zou ook voordeel kunnen halen uit het starten van de werken voor het Oosterweelproject. In deze omstandigheden lijkt het erop dat deze sector kan uitgaan van een groei met ongeveer 5 % in 2017, des te meer omdat

het orderboekje voor werken van dit type alsmaar beter gevuld is.

5,0

5,5

6,0

6,5

7,0

7,5

8,0

8,5

9,0

9,5

mei

/15

jun

/15

jul/

15

aug/

15

sep

/15

okt

/15

no

v/1

5

de

c/1

5

jan

/16

feb

/16

mrt

/16

apr/

16

mei

/16

jun

/16

jul/

16

aug/

16

sep

/16

okt

/16

no

v/1

6

de

c/1

6

jan

/17

feb

/17

mrt

/17

apr/

17

mei

/17

Door de orderboekjes van ondernemingen van burgerlijke bouwkunde verzekerde activiteitsduur

Brutocijfers Trend

Maa

nd

en

Bron: Confederatie Bouw op basis van de conjunctuurenquête van de NBB




Werkgelegenheid stabiliseren, blijft uitdaging

Uit de INR-cijfers blijkt dat de loonarbeid in de bouw bijna stabiliseerde in 2016 (-0,2 %), na drie jaar met een terugval van meer dan 2 % per jaar.

In feite vertoont de loonarbeid zelfs een lichte toename sinds eind 2016, na constant te zijn gedaald tussen het vierde kwartaal 2011 en het derde kwartaal 2015. Zo was er een daling met bijna 20.000 banen.

De recentste cijfers wijzen erop dat deze kleine toename zich doorzette in het eerste kwartaal van 2017. Concreet gesproken groeide de loonarbeid met 0,5 % tussen het vierde kwartaal 2015 en het eerste kwartaal 2017.

Terwijl de activiteit met 4,5 % toenam tijdens dezelfde periode. Tussen de werkgelegenheid en de activiteit was er duidelijk een verschil in groei met 3,2 %/jaar in de periode 2015K4-2017K1.

Met andere woorden: als de toestand betreffende de loonarbeid in de bouw niet verandert, dan moet de sector een groeitempo van 3,2 % per jaar aanhouden om het aantal werknemers te stabiliseren. Dit is een belangrijke uitdaging omdat de bouw - zo lijkt het - niet meer over de veerkracht beschikt waarmee hij kon groeien met 3,5 % in 2016 en omdat hij wellicht eerder zal moeten uitgaan van een groei met ongeveer 1 % in 2017.

190 000

195 000

200 000

205 000

210 000

215 000

220 000

10 T1 10 T3 11 T1 11 T3 12 T1 12 T3 13 T1 13 T3 14 T1 14 T3 15 T1 15 T3 16 T1 16 T3 17 T1

Evolutie van aantal werknemers bouw

Bron: INR




Tewerkstelling Tewerkstelling in de bouw staat onder druk:

dringend nood aan sterke maatregelen

De tewerkstellingscijfers in de bouw tonen een duidelijke verschuiving. Werknemers in loondienst bij Belgische bouwbedrijven worden vervangen door werknemers die naar België gedetacheerd worden. Dit fenomeen zal zich blijven verderzetten en zal zelfs nog toenemen door de verlengde opzegtermijnen vanaf januari 2018. Maar uit bevragingen van de Confederatie Bouw bij haar leden blijkt dat een relance mogelijk is. De voorwaarde is wel dat de regering vlug, concreet en gepaste maatregelen treft!

Het verschil in groei tussen de bouwactiviteit en werkgelegenheid blijf belangrijk

De meest recente cijfers tonen aan dat de loonarbeid met 0,5% gestegen is tussen het 4de kwartaal van 2015 en het eerste van 2017. Deze lichte stijging maakt een einde aan een periode van vier opeenvolgende jaren van jobverlies (-8% in het totaal), waarin de sector maar liefst bijna 20.000 jobs in loondienst zag verdwijnen. Dit voorzichtige behoud van de werkgelegenheid lost daarentegen de problemen op dit vlak niet op.

Het verschil in groei tussen de bouwactiviteit en de werkgelegenheid blijft immers belangrijk. Sinds het einde van 2015 bedroeg dit verschil 3,2% op jaarbasis; de vier jaren daarvoor was dat telkens 3%. Bovendien blijkt uit onderzoek van Constructiv dat zowel het aantal Limosa-meldingen voor bouwactiviteiten in België als het aantal gedetacheerde werknemers (+11% in 2016) zijn blijven stijgen.

De verschuiving van loonarbeid in de bouw, onderworpen aan de Belgische sociale zekerheid, naar gedetacheerde werknemers in België voor bouwactiviteiten heeft zich dus voortgezet. Een volledig nieuwe statistische benadering van de Limosa-meldingen, uitgewerkt door Constructiv op vraag van de Confederatie Bouw, laat toe om het belang van deze verschuiving te begrijpen.

90

95

100

105

110

115

120

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Ind

ex

(20

10

= 1

00

)

Recente evoluties in de bouwsector en de totale economie

Toegevoegde waarde bouw

Werkgelegenheid bouwBron: INR




Totale tewerkstelling in de bouw bestaat voor 15% uit gedetacheerden, of 30% van het effectief voor arbeiders

De nieuwe statische werkwijze laat toe om het aantal gedetacheerde werknemers te bepalen op dezelfde basis als de tewerkstellingscijfers van het RSZ3. Op die manier is het mogelijk om de samenstelling en de evolutie van de tewerkstelling voor bouwactiviteiten te bestuderen4.

In 2016 waren er in totaal (loontrekkenden,

zelfstandigen, uitzendkrachten en gedetacheerden) bijna 320.000 werknemers beschikbaar voor het uitvoeren van bouwactiviteiten5. Een blik op het aandeel gedetacheerden leert dat ze afgelopen jaar met 46.500 waren, ofwel 15%6 van het totale personeelseffectief. Dat komt overeen met ongeveer 30% van het effectief voor arbeiders.

De verschuiving verloopt vooral van loontrekkenden naar gedetacheerden

Op basis van deze rekenwijze kan het totaal aantal beschikbare werknemers voor bouwactiviteiten berekend worden vanaf het tweede kwartaal van 2014 tot het eerste van 20177.

De cijfers bevestigen twee evoluties. Ten eerste is het aandeel van de loontrekkenden in de totale tewerkstelling voor de bouw onafgebroken gedaald. Op bijna drie jaar tijd ging dit met ongeveer 5% achteruit. Daarvan ging 70% naar gedetacheerden, tegenover slechts 20% naar zelfstandigen en minder dan 10% naar uitzendarbeid. Een tweede vaststelling is dat dus vooral gedetacheerde werknemers daarvan geprofiteerd hebben.

3 Enerzijds gedetacheerden waarbij een Limosa-melding op de laatste dag van elk kwartaal dekt en

anderzijds loontrekkenden waarbij een Dimona-melding de laatste dag van het kwartaal dekt. 4 Het feit dat een Limosa-melding de laatste dag van het kwartaal dekt, betekent niet noodzakelijk dat een

gedetacheerde werknemer die dag ook effectief gedetacheerd was. Het feit dat een Dimona-melding de laatste dag van het kwartaal dekt, betekent evenmin dat een werknemer in loondienst actief was op die dag (men moet rekening houden met zieken, vooral die langdurig afwezig zijn, personen die tijdelijk werkloos zijn, enzovoort). 5 Het precieze aantal werknemers bedraagt 317.700, volgens het gemiddelde vastgesteld op einde van de

vier kwartalen in dat jaar 6 Volgens de cijfers van Constructiv, werden er in 2016 ongeveer 121.000 buitenlandse werknemers naar

België gedetacheerd voor het uitvoeren van bouwactiviteiten voor een min of meer lange periode. Vertrekkend van deze periode, bedraagt het aantal buitenlandse werknemers uitgedrukt in voltijds equivalenten, volgens de hier gebruikte berekening, 46.500 eenheden. 7 Het totaal aantal werknemers wordt berekend volgens het gemiddelde van de vier kwartalen, waarbij

Constructiv slechts beschikt over de cijfers vanaf het derde kwartaal van 2013.

Arbeiders158 110

Bedienden41 690

Zelfstandigen68 175

Gedetacheerden46 640

Uitzendkrachten3 089Bronnen: Constructiv, INR, RSZ en eigen berekeningen

Beschikbare werkgelegenheid voor bouwactiviteiten in 2016




Evolutie van de samenstelling van de tewerkstelling beschikbaar voor bouwactiviteiten. Bron: Constructiv,

INR, RSZ en eigen berekeningen

Ook het HIVA, het Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving, komt tot dezelfde conclusies en stelt een gelijkaardige verschuiving vast van werknemers in loondienst naar gedetacheerde werknemers. Ze doet dat weliswaar op een andere basis8 en voor een langere periode, maar het HIVA spreekt ook van een vermindering met meer dan 25% van het aandeel van de loonarbeid tussen 2011 en 2015, terwijl het aandeel van gedetacheerden verdubbelde in dezelfde periode.

8 Het totaal aantal gedetacheerden in de loop van de jaren zonder rekening te houden met de looptijd van

detachering

60%

61%

62%

63%

64%

65%

66%

67%

68%

69%

70%

2014 K2 2014 K3 2014 K4 2015 K1 2015 K2 2015 K3 2015 K4 2016 K1 2016 K2 2016 K3 2016 K4 2017 K1

Werknemers

15%

16%

17%

18%

19%

20%

21%

22%

23%

24%

25%

2014 K2 2014 K3 2014 K4 2015 K1 2015 K2 2015 K3 2015 K4 2016 K1 2016 K2 2016 K3 2016 K4 2017 K1

Zelfstandigen

8%

9%

10%

11%

12%

13%

14%

15%

16%

17%

18%

2014 K2 2014 K3 2014 K4 2015 K1 2015 K2 2015 K3 2015 K4 2016 K1 2016 K2 2016 K3 2016 K4 2017 K1

Gedetacheerden

0%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

7%

8%

9%

10%

2014 K2 2014 K3 2014 K4 2015 K1 2015 K2 2015 K3 2015 K4 2016 K1 2016 K2 2016 K3 2016 K4 2017 K1

Uitzendkrachten

-6%

-4%

-2%

0%

2%

4%

Werknemers Gedetacheerden Zelfstandigen Uitzendkrachten

Evolutie 2014 K2 - 2017 K1




De bevindingen van deze cijferanalyse worden ook bevestigd door een enquête over de buitenlandse concurrentie die de Confederatie Bouw onlangs (begin juni 2017) afnam bij haar leden. Daaruit blijkt duidelijk dat het fenomeen van de detachering zich jaar na jaar voortzet.

De verschuiving in de tewerkstelling zal zich blijven doorzetten

Deze constante toename van buitenlandse concurrentie weerspiegelt zich ook telkens in de vrees van de bouwbedrijven, vastgesteld in de vele enquêtes van de afgelopen jaren. En dat is opnieuw het geval voor de meest recente enquête van juni 2017, waaruit blijkt dat het merendeel van de bouwbedrijven vreest voor een verdere toename van de buitenlandse concurrentie in de komende jaren. Opnieuw is de kans daardoor reëel dat het aantal gedetacheerde werknemers verder zal toenemen ten koste van zij in loondienst.

25% van de bedrijven geeft aan daardoor personeel te zullen moeten ontslaan vanaf vandaag tot het einde van het jaar. Iets minder dan 25% vreest bovendien dat ook de verlengde opzegtermijnen (vanaf 1 januari 2018) tot bijkomende ontslagen zullen leiden. (Voor bedrijven met meer dan 20 werknemers bedraagt dat 35%).

De verlenging van de opzegtermijnen is voor

meer dan 90% van de ondervraagde bedrijven een extra factor die de buitenlandse bedrijven zal bevoordelen. Ze zijn immers niet onderworpen aan deze nieuwe verplichting, terwijl Belgische bedrijven met extra kosten geconfronteerd worden.

Een competitiviteitsprobleem

90% van de ondervraagde Belgische bouwbedrijven hekelt de deloyale concurrentie van buitenlandse bedrijven, afkomstig van niet-buurlanden. Die bedrijven detacheren hun werknemers naar België, zijn maar niet aan dezelfde voorwaarden onderworpen. Zij genieten een concurrentieel voordeel waarbij de loonkosten veel lager liggen, volgens 95% van bevraagde leden, maar tegelijk ook voordelen

hebben in termen van flexibiliteit (volgens bijna 75% van de bouwbedrijven).

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%

Om andere redenen

Ten gevolge van de verlengingvan de opzeggingstermijnen

Ten gevolge van debuitenlandse concurrentie

Overwogen ontslagen in het tweede semester van 2017

Bron: Confederatie Bouw(snelle enquête bij de leden)

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

een gebrek aan arbeidskrachten in België

meer mogelijkheden van flexibiliteitvoor buitenlandse ondernemingen

lagere loonkostenvoor buitenlandse ondernemingen

De ontwikkeling van de ondernemingen uit de niet-buurlanden in België houdt verband met…

Ja

Neen

Geen mening





Op de vraag of de opmars van de buitenlandse bouwbedrijven iets te maken heeft met een gebrek aan gekwalificeerde vakarbeiders op de Belgische arbeidsmarkt, zijn de meningen verdeeld. Dat neemt echter niet weg dat geschikt personeel vinden wel degelijk problematisch is. Het is al decennialang een aandachtspunt binnen de bouwsector.

Tot op heden hebben de bouwbedrijven wel altijd al gepaste antwoorden gevonden, voornamelijk door hun werknemers intensief op te leiden of buitenlandse werkkrachten aan te werven onderworpen aan de Belgische sociale zekerheid. Het is overigens op die manier dat sinds de jaren 80 de sector haar personeelseffectief in loondienst van 155.000 heeft kunnen optrekken naar 215.000 in het begin van dit decennium, terwijl de bouw het altijd al moeilijk heeft gehad om geschikt personeel te vinden.

De loonkost verlagen is de enige oplossing

Het lijdt geen twijfel: de competitiviteit van de Belgische bouwbedrijven staat onder druk door de deloyale buitenlandse concurrentie, en dan voornamelijk door het verschil in loonkosten.

Voor onze bedrijven staat eerlijke concurrentie gelijk aan dezelfde arbeidsvoorwaarden en gelijke loonkosten voor zowel Belgische als buitenlandse bedrijven.

Tenzij Europa haar detacheringsrichtlijn zou aanpassen, kan enkel een loonkostenverlaging de concurrentiekracht van de Belgische bouwbedrijven herstellen, en, weliswaar in mindere mate, ook de flexibiliteit verhogen.

De bouwbedrijven benadrukken uitdrukkelijk dat een verlaging van de loonkost hen zou toelaten om opnieuw te kunnen concurreren met buitenlandse bedrijven en bijgevolg de verschuiving van loontrekkenden naar gedetacheerden een halt zouden kunnen toeroepen.

De overgrote meerderheid van de bedrijven is er overigens van overtuigd dat een aanzienlijke loonkostenverlaging –

grootteorde € 6 per uur – een competitiviteitsschok kan teweegbrengen die op termijn ook voor extra jobs kan zorgen, bovenop een stopzetting van de verschuiving in de tewerkstelling. Slechts een minderheid van minder dan 15% meent dat een lastenverlaging weinig tot niets zal veranderen.

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

het vergroten van de flexibiliteit in België

een vermindering van de loonkosten in België

het opleggen van de belgische loonkost en flexibiliteit

aan de buitenlandse ondernemingen

Saneren van de concurrentie van de ondernemingen uit de niet-buurlanden vereist…

Ja

Neen

Geenmening


0% 20% 40% 60% 80% 100%

de bouwkosten verminderen endus een opleving van de vraag naar werk initiëren

het verlies aan werkgelegenheid afremmen bij deBelgische ondernemingen

de tendens omkeren van de verschuiving naargedetacheerde werkgelegenheid

de concurrentiepositie van de Belgischeondernemingen voldoende herstellen

Een aanzienlijke reductievan de loonkosten in België zou …

Ja

Geen mening

Neen





Nu handelen, voor het te laat is!

Een significante loonkostenverlaging moet er snel komen. Het is de manier om het gebruik detachering te doen keren en de loontrekkende tewerkstelling in België te ondersteunen.

De studie van HIVA stelt vast dat de Belgische bedrijven die een beroep doen op buitenlandse onderaannemers, en dus op detachering, economisch gezonder zijn dan die bedrijven die er geen gebruik van maken. Die eerste categorie bedrijven slaagt er veel makkelijker in om haar jaaromzet of toegevoegde waarde te verhogen, terwijl die andere uit de markt wordt geconcurreerd.

De bedrijven hebben dit natuurlijk vlug begrepen en passen zich aan deze nieuwe economische realiteit aan. De enquêtes van de Confederatie Bouw bevestigen dit ook: jaar na jaar beslissen meer en meer bedrijven om ook gebruik te maken van buitenlandse onderaannemers of geven aan dit op korte termijn te zullen doen.

Het is dus dringend tijd om te reageren. Het is dringend tijd om de wettelijke

middelen in te zetten die de loonkosten van de Belgische bouwbedrijven kunnen verlagen. De bouwsector heeft in dat opzicht, ondertussen al twee jaar geleden, een relanceplan voorgelegd aan de regering. Dat plan moet de concurrentiekracht van de bouwbedrijven een aanzienlijke boost geven door middel van een onmiddellijke verlaging van de loonkosten met € 6 per uur.

In dat plan staat bovendien uitvoerig beschreven hoe de sector deze maatregel kan financieren. Bovendien staat het onder meer op de agenda van de speciale ministerraad van begin juli over enkele belangrijke socio-economische uitdagingen.

De regering is zich bewust van de problemen in de Belgische bouwsector. Ook beseft ze dat het massale jobverlies een enorme financiële impact heeft. Het bemoeilijkt de financiering van de sociale zekerheid en brengt een begrotingsevenwicht in gedrang. Net daarom besliste de regering om in oktober 2015, bij de begrotingsopmaak voor 2019, een enveloppe van € 600 miljoen te voorzien voor een specifieke lastenverlaging voor de bouwsector.

Vandaag nog langer wachten om dat budget vrij te maken is niet langer een optie! De sector dringt daarom aan bij de regering om eindelijk de voorziene enveloppe van € 600 miljoen in te zetten en de loonlasten in de bouwsector met € 6 per uur te verlaging vanaf september 2017.

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

2014 2015 2016

Percentage van de ondernemingen die gebruik maken of dit overweegt van onderaannemers uit niet-buurlanden

Bron: Confederatie Bouw (snelle enquête bij de leden)

“De inzet? Onze eigen tewerkstelling” · Persconferentie 20.06.2017 Persconferentie •...

Documents

Transcript of “De inzet? Onze eigen tewerkstelling” · Persconferentie 20.06.2017 Persconferentie •...