ANW boekje 2 kopie

7/23/2019 ANW boekje 2 kopie

1/14

PAR. 1


2/14

1. Leg uit wat je allemaal aan de hemel ziet.

- Sterren

- Planeten

- Kometen

- Satellieten

- Maan

- Vliegtuig

- Wolken

2. Maak een schatting hoe ver alles verwijderd is

- Sterren, 50 miljoen km

- Planeten, 2 miljoen km- Kometen, 5 miljoen

- Satellieten, 100 km

- Maan , 500 km

- Vliegtuig, 8 km

- Wolken, 1 km

3.

4. Maak een overzicht van wat je in het heelal tegenkomt als je steeds verder van

de aarde weg gaat

- Satellieten- Maan

- Planeten

- Kometen

- Sterren

- Zonnestelsels

- Galaxies

- Universum

5. Maak een overzicht van verschillende soorten sterren

- Sterren binnen de hoofdreeks

- Rode reuzen

- Witte dwergen

- Neutronsterren

6. Leg uit dat we veel geluk hebben met onze zon

We hebben geluk met onze zon omdat dit nog waarschijnlijk een paar miljard jaar

zal doorbranden, zodat we toch voorzien zijn van licht en energie.

We hebben ook erg veel geluk dat we op de juiste positie staan vergeleken metde zon, we staan op een plek dat we elk jaar een gemiddelde temperatuur

hebben zodat wij en ander levende wezen kunnen overleven op aarde.


3/14

PAR.2


4/14

- Wat weet je al van het zonnestel

De zon staat in het midden, en 8 planeten zweven hierom heen in een baan om de zon.

Sommige planeten zoals Aarde, Mars en Jupiter hebben manen deze manen zweven dan

ook weer om de bijbehorende planeten in een baan.

Er zijn ook kleinere planeten in ons zonnestelsel, dit zijn dwerg planeten, dwergplaneten

voldoen niet aan de eisen van een planeet en hebben daarom de naam dwergplaneten.

2. Hoe zijn wij aan de kennis over ons zonnestelsel gekomen.

- Claudius PtolemaeusClaudius Ptolemaeus was een beroemd Grieks sterrenkundige,geograaf, wiskundige en muziektheoreticus die leefde in Alexandrivan 87 tot 150 na Christus. Zijn belangrijkste werk schreef hij in hetjaar 137 onder de naam Megal suntaxis ts astronomias. Datbetekent: Grote verhandeling over de sterrenkunde. Dit werkbestaat uit maar liefst 13 delen. Het geeft een compleet overzichtvan de sterrenkunde in de Oudheid.Ptolemaeus dacht dat de aarde in het middelpunt van het heelalstond. De zon, planeten en sterren zouden om de aarde heen

bewegen. Dit wereldbeeld noemen we het geocentrische wereldbeeld omdat de aarde (geo is het Griekse woord voor aarde) hierin centraal staat.Ptolemaeus heeft de epicykel-theorie van Hipparchus vervolmaakt. Met het sterrenmodelvanAristoteles kon namelijk niet verklaard worden waarom de planeten zich soms snel ensoms langzaam, en soms zelfs achterwaarts, aan de hemel (schijnen te) bewegen. Omdeze bewegingen met behulp van de epicykel-theorie te kunnen verklaren gebruiktePtolemaeus honderden epicykels (hulpcirkels), maar zelfs dan nog zou deAarde nietprecies in het midden staan.

- Nicolaas copernicus

Copernicus is bekend geworden door zijn heliocentrische theorie over hetzonnestelsel, zoals gepubliceerd in zijn De revolutionibus orbiumcoelestium. Deze gedachten betekenden 60 jaar na zijn dood eenomwenteling in het wetenschappelijk denken en in ons wereldbeeld(de Copernicaanse revolutie).Nicolaas Copernicus (1473 - 1543) was een astronoomdie een boekschreef waarin hij beweerde en bewijzen er voor gaf dat alle planeteninclusief deAarde rond de Zon draaien (het heliocentrischewereldbeeld) in plaats van dat alle (andere) planeten en de Zon ronddeAarde draaien (het geocentrische wereldbeeld) zoals de meeste

mensen tot dan toe hadden geloofd. Copernicus ging er nog wel vanuit (net als zijn voorgangers) dat alle bewegingen in het Heelal langscirkelbanen waren. Johannes Keplerliet later zien dat de banen van
http://nl.wikipedia.org/wiki/Epicykelshttp://nl.wikipedia.org/wiki/Hipparchus_(astronoom)http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sterrenmodel&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Aristoteleshttp://nl.wikipedia.org/wiki/Planeethttp://nl.wikipedia.org/wiki/Aarde_(planeet)http://nl.wikipedia.org/wiki/Heliocentrische_theoriehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Zonnestelselhttp://nl.wikipedia.org/wiki/De_revolutionibus_orbium_coelestiumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/De_revolutionibus_orbium_coelestiumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Wereldbeeldhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=Copernicushttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=astronoomhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=astronoomhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=planetenhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=Aardehttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=Zonhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=heliocentrische%20wereldbeeldhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=heliocentrische%20wereldbeeldhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/boom/planeet.html#planetenhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=zonhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/antwoorden/planeten.html#Aardehttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=geocentrische%20wereldbeeldhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/antwoorden/heelal.html#Copernicushttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=Heelalhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=Johannes%20Keplerhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Hipparchus_(astronoom)http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sterrenmodel&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Aristoteleshttp://nl.wikipedia.org/wiki/Planeethttp://nl.wikipedia.org/wiki/Aarde_(planeet)http://nl.wikipedia.org/wiki/Heliocentrische_theoriehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Zonnestelselhttp://nl.wikipedia.org/wiki/De_revolutionibus_orbium_coelestiumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/De_revolutionibus_orbium_coelestiumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Wereldbeeldhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=Copernicushttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=astronoomhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=planetenhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=Aardehttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=Zonhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=heliocentrische%20wereldbeeldhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=heliocentrische%20wereldbeeldhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/boom/planeet.html#planetenhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=zonhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/antwoorden/planeten.html#Aardehttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=geocentrische%20wereldbeeldhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/antwoorden/heelal.html#Copernicushttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=Heelalhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=Johannes%20Keplerhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Epicykels


5/14

de planeten veel meer op ellipsen lijken dan op cirkels. Het werk van Copernicus enKeplerzorgde er voor dat de meeste mensen in het heliocentrischewereldbeeld gingen geloven.

- Johannes keplerIn 1596, op betrekkelijk jonge leeftijd, publiceerde hij zijnboek Prodromus dissertationum Cosmopraphicarum contines Mysterium

Cosmographicum. Door dit boek kregen veel Europese astronomen voorhem belangstelling en speciaal de Deense sterrenkundige Tycho Brahe(1546-1601) die zijn leven gewijd had aan het doen van nauwkeurigewaarnemingen.

Dankzij de nauwkeurige waarnemingen van Tycho Brahe was Kepler in staat driewetten op te stellen. Wetten die later wereldberoemd zouden worden. Hijbewerkte Marswaarnemingen van Tycho, waarbij hij een nieuwe methodeontwikkelde die hem tot de eerste naar hem genoemde wetten voerde, de weten:

1. Een planeet beschrijft een ellips om de zon, die zich in een der brandpunten van deze

ellips bevindt.2. De voerstraal (dat is een denkbeeldige lijn tussen het middelpunt van de zon en dat van

een planeet) van de zon naar de planeet beschrijft in gelijke tijden gelijke oppervlakken.3. De derde machten van de halve grote assen van de banen der planeten (wij zeggen

gewoon de gemiddelde afstand van de aarde tot de zon in astronomische eenhedenverhouden zich als de kwadraten van hun omlooptijden in jaren.

- Galileo GalileGalilei is de vader van de moderne astronomie. Op grond van de waarnemingenvan Jupiters manen en vooral Venus' fasen kwam Galilei tot de conclusie dat

de Zon in het midden van ons zonnestelsel staat. Eerder dacht men, opgrond van wat men zag en op grond van de geschriften van Plato,Aristoteles en laterPtolemaeus, dat de aarde in het middelpunt van hetgehele universum stond, en dat de zon, de planeten en alle sterren om deaarde heen draaiden. Dit was ook de opvatting van de christelijke Kerken enmet name van de Rooms-Katholieke Kerk. De nieuwe waarnemingen vanGalilei waren in strijd met het toen gangbare geocentrische model vanClaudius Ptolemaeus, terwijl ze wel verklaard konden worden met deheliocentrische theorie van Nicolaas Copernicus.
http://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/antwoorden/planeten.html#planetenhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=Keplerhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=heliocentrischehttp://www.sterrenkunde.nl/index/encyclopedie/brahe.htmlhttp://www.sterrenkunde.nl/index/encyclopedie/ellips.htmlhttp://www.sterrenkunde.nl/index/encyclopedie/astronom.htmlhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Astronomiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Platohttp://nl.wikipedia.org/wiki/Claudius_Ptolemaeushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Aarde_(planeet)http://nl.wikipedia.org/wiki/Middelpunthttp://nl.wikipedia.org/wiki/Heelalhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Planeethttp://nl.wikipedia.org/wiki/Ster_(hemellichaam)http://nl.wikipedia.org/wiki/Geocentrismehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Claudius_Ptolemaeushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Nicolaas_Copernicushttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/antwoorden/planeten.html#planetenhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=Keplerhttp://www.astro.uu.nl/~strous/cgi-bin/glossary.cgi?l=nl&o=heliocentrischehttp://www.sterrenkunde.nl/index/encyclopedie/brahe.htmlhttp://www.sterrenkunde.nl/index/encyclopedie/ellips.htmlhttp://www.sterrenkunde.nl/index/encyclopedie/astronom.htmlhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Astronomiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Platohttp://nl.wikipedia.org/wiki/Claudius_Ptolemaeushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Aarde_(planeet)http://nl.wikipedia.org/wiki/Middelpunthttp://nl.wikipedia.org/wiki/Heelalhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Planeethttp://nl.wikipedia.org/wiki/Ster_(hemellichaam)http://nl.wikipedia.org/wiki/Geocentrismehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Claudius_Ptolemaeushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Nicolaas_Copernicus


6/14

-

Christiaan HuygensDoor zijn theorie van de fysische slinger maakte hijeen begin met de dynamica van het vaste lichaam. Hij is ook de uitvindervan het slingeruurwerk. Door de ontdekking van het slingeruurwerk doorChristiaan Huygens werd het mogelijk om goede positiebepalingen tecombineren met een juiste tijd meting. Op het gebied van de optica hieldhij zich bezig met de theorie van lenzen en haar toepassing in kijkers enmicroscopen. Het was Huygens die theoretisch de beste vorm voor een lensbepaalde. In 1655 bouwde hij samen met zijn broer Constantijn, een kijker van 12voet en wat later een van 23 voet lengte (1 voet is ongeveer 30 cm). Deze kijkers blekenal van goede kwaliteit. Hij ontdekte ermee dat Saturnus een maan (Titan) en bovendieneen ring heeft, dat de planeet Mars in ongeveer 24 uur om zijn as wentelt en dat de

planeet was afgeplat en ook op Jupiter kon hij met zijn kijker enkele detailsonderscheiden. Toch waren de kijkers nog verre van ideaal. De gebroeders Huygensmaakten lenzen met brandpunt afstanden tot 210 voet (63 meter!). Maar hoe moet jeeen dergelijke lens voorzien van een kijker-buis en ermee werken? Huygens zag afvan lange houten buizen. In het geval van zijn 123 voet telescoop hees hij hetobjectief, dat gemonteerd was in een korte metalen buis, omhoog aan een langepaal.

- Isaac NewtonIsaac Newton was de leidende figuur in de wetenschappelijkerevolutie van de 17e eeuw. Hij werd geboren op 25 december 1642 in een

herenhuis in het dorpje Woolstorpe.

In zijn hoofdwerk Philosophiae Naturalis Principia Mathematica uit 1687 beschreef Newtononder andere de zwaartekracht en de drie wetten van Newton, waardoor hij degrondlegger van de klassieke mechanicawerd.De drie wetten van Newton waren:1. Een voorwerp waarop geen resulterende kracht werkt, is in rust of

beweegt zich rechtlijnig met constante snelheid voort.2. de verandering van de beweging is recht evenredig met de

resulterende kracht en volgt de rechte lijn waarin de kracht werkt.3. Iedere actie zorgt voor een gelijke en tegengestelde reactie.

-Albert EinsteinAlbert Einstein werd op 14 maart 1879 geboren in Ulm. Dat is eenstad in het zuiden van Duitsland. Al snel na zijn geboorte verhuisde defamilie Einstein naar Mnchen. Albert haalde daar op de lagere school alzeer hoge cijfers. Hij was de beste van zijn klas! In Zwitserland studeerdehij wiskunde en natuurkunde. Op 30-jarige leeftijd werd Einsteinprofessor. Eerst aan de universiteit van Zrich, daarna in Berlijn. In 1905 en 1915publiceerde Einstein de twee delen waaruit de relativiteitstheorie bestaat. Zijn theorievoorspelde onder andere dat het licht van de sterren door de zwaartekracht zou wordenafgebogen. Een onderzoek tijdens de zonsverduistering in 1919 toonde deze afbuiging

inderdaad aan.
http://www.sterrenkunde.nl/index/encyclopedie/telescop.htmlhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Philosophiae_Naturalis_Principia_Mathematicahttp://nl.wikipedia.org/wiki/1687http://nl.wikipedia.org/wiki/Gravitatiewet_van_Newtonhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Wetten_van_Newtonhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Klassieke_mechanicahttp://nl.wikipedia.org/wiki/Klassieke_mechanicahttp://www.sterrenkunde.nl/index/encyclopedie/telescop.htmlhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Philosophiae_Naturalis_Principia_Mathematicahttp://nl.wikipedia.org/wiki/1687http://nl.wikipedia.org/wiki/Gravitatiewet_van_Newtonhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Wetten_van_Newtonhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Klassieke_mechanica


7/14

Van de relativiteitstheorie werd ooit wel eens gezegd dat Einstein de enige wasdie hem begreep. Dat is zeker niet waar. Wel is die theorie bijzonderingewikkeld. De relativiteitstheorie heeft de natuurkunde-wereld ingrijpendveranderd.

Relativiteitstheorie:

De (versimpelde) formule E=MC is vrij bekend. Hier staat letterlijk:de totale energie (van een object) is de massa maal de lichtsnelheidin het kwadraat.

- Edwin HubbleEdwin Powell Hubble (Marshfield, 20 november1889 San Marino, 28september1953) was eenAmerikaansastronoomen kosmoloog. Hubble kon in 1923aantonen dat de waargenomen 'nevels' afzonderlijke sterrenstelsels waren, waarmeebewezen werd dat het heelal veel groter was dan aanvankelijk gedacht. Een van zijnbelangrijkste ontdekkingen (1929) was dat er een verband bestond tussen deroodverschuiving van verre sterrenstelsels en hun afstand tot de aarde. Hiermee werd de

theorie aannemelijk gemaakt dat het heelal uitdijde.Hij begon op Mount Wilson ongeveer in dezelfde tijd dat de 100-inchHookertelescoopwerd voltooid, toen de krachtigste telescoop ter wereld. Met deze telescoop vond HubbleCepheden in verscheidene nabije stelsels zoals deAndromedanevel. Hubbleswaarnemingen met deze telescoop in 1923-24 bewezen overtuigend dat de wazige"nevelvlekken" die eerder met minder sterke telescopen waren waargenomen geen deeluitmaakten van ons melkwegstelsel, zoals eerder werd gedacht, maarzelfsterrenstelsels waren die buiten de melkweg lagen.

- Jan Hendrik Oort

Jan Hendrik Oort (Franeker, 28 april1900 Leiden, 5 november1992)was een Nederlandseastronoom van wereldfaam. Hij was eenbelangrijke pionier en stimulator van de radioastronomie. De bekendeOortwolk is naar hem vernoemd.

Een aantal van Oorts belangrijke ontdekkingen:- Oort berekende dat het middelpunt van de Melkweg op een afstand

van 30.000 lichtjaarvan de aarde lag in het sterrenbeeld Sagittarius endat een omwenteling om dit middelpunt 200 miljoen jaar duurde.

-

De massa van de Melkweg werd door Oort berekend en hij kwam uitop 100 miljard keer de massa van de zon.- In 1950 opperde hij de hypothese dat kometen een gemeenschappelijke oorsprong

hadden. Tegenwoordig heet die oorsprong de Oortwolk.- Een andere belangrijke bijdrage was dat hij aantoonde dat het licht van de Krabnevel

gepolariseerd was door van synchrotronstraling, iets wat doorIosif SamuilovichShklovskii was voorspeld.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Marshfield_(Missouri)http://nl.wikipedia.org/wiki/20_novemberhttp://nl.wikipedia.org/wiki/1889http://nl.wikipedia.org/wiki/San_Marino_(Californi%C3%AB)http://nl.wikipedia.org/wiki/28_septemberhttp://nl.wikipedia.org/wiki/28_septemberhttp://nl.wikipedia.org/wiki/1953http://nl.wikipedia.org/wiki/Verenigde_Statenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Astronoomhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Astronoomhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Kosmolooghttp://nl.wikipedia.org/wiki/1923http://nl.wikipedia.org/wiki/Sterrenstelselhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Roodverschuivinghttp://nl.wikipedia.org/wiki/Sterrenstelselhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Heelalhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Inchhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Hookertelescoophttp://nl.wikipedia.org/wiki/Cephe%C3%AFdehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Andromedanevelhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Telescoop_(optica)http://nl.wikipedia.org/wiki/Melkweg_(sterrenstelsel)http://nl.wikipedia.org/wiki/Sterrenstelselhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Melkweg_(sterrenstelsel)http://nl.wikipedia.org/wiki/Franekerhttp://nl.wikipedia.org/wiki/28_aprilhttp://nl.wikipedia.org/wiki/1900http://nl.wikipedia.org/wiki/Leidenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/5_novemberhttp://nl.wikipedia.org/wiki/1992http://nl.wikipedia.org/wiki/Nederlandhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Astronoomhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Radioastronomiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Oortwolkhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Lichtjaarhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Boogschutter_(sterrenbeeld)http://nl.wikipedia.org/wiki/Massa_(natuurkunde)http://nl.wikipedia.org/wiki/Miljardhttp://nl.wikipedia.org/wiki/1950http://nl.wikipedia.org/wiki/Komeethttp://nl.wikipedia.org/wiki/Oortwolkhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Lichthttp://nl.wikipedia.org/wiki/Krabnevelhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Synchrotronstralinghttp://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Iosif_Samuilovich_Shklovskii&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Iosif_Samuilovich_Shklovskii&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Marshfield_(Missouri)http://nl.wikipedia.org/wiki/20_novemberhttp://nl.wikipedia.org/wiki/1889http://nl.wikipedia.org/wiki/San_Marino_(Californi%C3%AB)http://nl.wikipedia.org/wiki/28_septemberhttp://nl.wikipedia.org/wiki/28_septemberhttp://nl.wikipedia.org/wiki/1953http://nl.wikipedia.org/wiki/Verenigde_Statenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Astronoomhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Kosmolooghttp://nl.wikipedia.org/wiki/1923http://nl.wikipedia.org/wiki/Sterrenstelselhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Roodverschuivinghttp://nl.wikipedia.org/wiki/Sterrenstelselhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Heelalhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Inchhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Hookertelescoophttp://nl.wikipedia.org/wiki/Cephe%C3%AFdehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Andromedanevelhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Telescoop_(optica)http://nl.wikipedia.org/wiki/Melkweg_(sterrenstelsel)http://nl.wikipedia.org/wiki/Sterrenstelselhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Melkweg_(sterrenstelsel)http://nl.wikipedia.org/wiki/Franekerhttp://nl.wikipedia.org/wiki/28_aprilhttp://nl.wikipedia.org/wiki/1900http://nl.wikipedia.org/wiki/Leidenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/5_novemberhttp://nl.wikipedia.org/wiki/1992http://nl.wikipedia.org/wiki/Nederlandhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Astronoomhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Radioastronomiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Oortwolkhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Lichtjaarhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Boogschutter_(sterrenbeeld)http://nl.wikipedia.org/wiki/Massa_(natuurkunde)http://nl.wikipedia.org/wiki/Miljardhttp://nl.wikipedia.org/wiki/1950http://nl.wikipedia.org/wiki/Komeethttp://nl.wikipedia.org/wiki/Oortwolkhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Lichthttp://nl.wikipedia.org/wiki/Krabnevelhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Synchrotronstralinghttp://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Iosif_Samuilovich_Shklovskii&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Iosif_Samuilovich_Shklovskii&action=edit&redlink=1


8/14

- Gerard Kuiper

De Nederlands/Amerikaanse astronoom Gerrit Pieter Kuiper werd indecember 1905 geboren in Harenkarspel in Noord-Holland. Gerard Kuiperstudeerde in Leiden en was een aantal jaren werkzaam bij de Leidsesterrenwacht.Als hoofd van het onderzoeksprogramma van de National Aeronautic andSpace Administration's Ranger hield Gerard Kuiper zich bezig met het onderzoek naarplaneten, kometen, planetoden en maankraters. Gerard Kuiper stelde een theorie samen

over het ontstaan van planeten.

In 1951 suggereerde Gerard Kuiper het bestaan van een brede gordel van komeetachtige,uit rots en ijs bestaande objecten en planetoden buiten de baan van de planeet Neptunus.Deze stelling bood ook een verklaring voor de vorming van de planeet Pluto. In de gordelrond Neptunus zouden volgens Kuiper eveneens kometen kunnen ontstaan. Het bestaanvan de Kuipergordel, zoals het verschijnsel later genoemd werd, werd pas ruim veertigjaar later bevestigd met de vondst van een tweede object in de nevel rond Neptunus. Laterwerden nog meer objecten in de Kuipergordel aangetoond.Gerard Kuiper overleed in december 1973 in Mexico Stad.


9/14

3. Wat waren argumenten om aan te nemen dat de aarde het

middelpunt van het heelal was

Het geocentrisme is de leer dat de aarde het centrum van hetzonnestelsel en het universum is en dat de zon en anderehemellichamen om de aarde heen draaien. Een wereldbeeld wasgedurende de klassieke tijd en de middeleeuwen erg populair, hoewel erook aanhangers waren van het heliocentrisme, dat stelt dat de zon het

centrum is van ons zonnestelsel of universum.

De meeste argumenten kwamen vaak van invloedrijke Griekse filosofen en ook vaak dekerk die beweerde dat de aarde het middelpunt van het universum wel moest zijn omdathet gemaakt is door god.

Invloedrijke Griekse filosofen als Ptolemaeus enAristoteles geloofden dat de zon, demaan, de andere planeten en de sterren om de ronde aarde heen cirkelden. Ook in hetoude China was dit het overheersende wereldbeeld. Dit is dus niet hetzelfde als de notievan een platte aarde waarboven de zon etcetera opgaan en ondergaan. De voornaamsteargumenten die voor het geocentrische model werden aangevoerd waren dat het voor onsop aarde niet voelt alsof de aarde beweegt en het feit dat we toch zien dat de zon en

andere hemellichamen om ons heen draaien elke dag. Tot in de 16e eeuw werd aan ditidee vastgehouden, tot Copernicusmet een nieuw theoretisch model kwam met de zon inhet centrum, wat later uitgebreid en verbeterd werd door onder anderen Johannes Kepleren Tycho Brahe.

4. leg uit hoe Ptolemaeus de beweging van de planeten verklaarde

Ptolemaeus legde de bewegingen van planeten uit doormiddel van epicykels.Epicykels zijn hulpcirkels, bedoeld om de schijnbare bewegingen van de planeten tekunnen verklaren.Deze hulpcirkels zijn bedacht doorClaudius Ptolemaeus. In zijn tijd ging men ervan uit datde aarde in het middelpunt van het zonnestelsel stond, en dat de zon, maan en planeten

eromheen draaiden. Volgens het model van de Aristotelische wetenschappen, moesten debanen van andere planeten in een perfecte cirkel of ovaal vorm zweven, men kon in dietijd niet verklaren waarom dat niet het geval was.Een eerste probleem was de soms terugwaartse beweging van de planeten. Dit probleemkon nog worden opgelost met een enkele epicykel die dezelfde middellijn heeft als debaan van de zon om de aarde. Er waren echter meer afwijkingen, die minder groot waren,en dat loste Ptolemaeus op met een reeks van epicykels.De planeten zouden in een perfecte cirkel om deAarde draaien. Deze denkbeeldige baanwerd de deferent genoemd. Tijdens het draaien zouden de planeten in cirkels, deepicykels, draaien om het middelpunt van de deferent.De belangrijkste epicykels zijn even groot als de baan van de zon om de aarde. Bovendienis de omloop in de epicykels synchroon met de zon.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Aarde_(planeet)http://nl.wikipedia.org/wiki/Zonnestelselhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Universumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Heliocentrismehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Claudius_Ptolemaeushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Aristoteleshttp://nl.wikipedia.org/wiki/Aristoteleshttp://nl.wikipedia.org/wiki/Nicolaas_Copernicushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Nicolaas_Copernicushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Johannes_Keplerhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Tycho_Brahehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Schijnbare_beweginghttp://nl.wikipedia.org/wiki/Claudius_Ptolemaeushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Aarde_(planeet)http://nl.wikipedia.org/wiki/Zonnestelselhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Planeethttp://nl.wikipedia.org/wiki/Aarde_(planeet)http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Deferent&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Planeethttp://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Deferent&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Aarde_(planeet)http://nl.wikipedia.org/wiki/Zonnestelselhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Universumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Heliocentrismehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Claudius_Ptolemaeushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Aristoteleshttp://nl.wikipedia.org/wiki/Nicolaas_Copernicushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Johannes_Keplerhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Tycho_Brahehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Schijnbare_beweginghttp://nl.wikipedia.org/wiki/Claudius_Ptolemaeushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Aarde_(planeet)http://nl.wikipedia.org/wiki/Zonnestelselhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Planeethttp://nl.wikipedia.org/wiki/Aarde_(planeet)http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Deferent&action=edit&redlink=1http://nl.wikipedia.org/wiki/Planeethttp://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Deferent&action=edit&redlink=1


10/14

Zo kon de schijnbare beweging van de planeten aan de hemel worden verklaard, inclusiefde lusvorming die inhoudt dat een planeet schijnbaar achterwaarts beweegt. Ptolemaeusmoest honderden van deze epicykels gebruiken om alle 'lussen' te kunnen verklaren.Toen Nicolaus Copernicus een ander model maakte van het zonnestelsel (zieheliocentrisch wereldbeeld), met daarin de zon in het middelpunt, had hij de eersteepicykel niet meer nodig. Hij ging echter nog steeds uit van perfect cirkelvormige banen.

Ook in zijn model waren nog enkele tientallen epicykels nodig.

6.

a. welke bewijzen voorde Galile voor zijn idee

bewijsstuk 1

Het hele stelsel is veel eenvoudiger dan dat van Ptolemeus. De planeten bewegen bijCopernicus allemaal dezelfde kant op, in cirkelbanen met constante snelheden, zondereen extra cirkel. Het is dus veel logischer dat de Zon in het middelpunt staat.

bewijsstuk 2Wanneer je de baan van planeten ten opzichte van de sterrenhemel gedurende langeretijd volgt, zie je dat de planeten soms een stukje teruggaan (retrograde beweging). Ditkan in dit model verklaard worden met projecties van de jaarlijkse baan vande Aarde om de Zon, terwijl de planeten ook om de Zon bewegen. Er zijnin dit model dus geen epicykelsnodig, waardoor het model eenvoudiger is.Onderstaande tekening geeft de lus beweging van Jupiter als voorbeeld.

bewijsstuk 3Als de planeet Venus met een telescoop wordt gevolgd, is te zien dat Venus vertoont, diebovendien van grootte veranderen. Daarom zien we Venus steeds ongeveer even helder.Deze verschijnselen kunnen verklaard worden als de Aarde en Venus om de Zon draaien.

bewijsstuk 4

Er worden in het heelal ook bewegingen rondom andere hemellichamen dan de Aardewaargenomen. De eerste dergelijke waarneming heeft Galileo Galilei op 7 januari 1610gedaan, toen hij met een eenvoudige verrekijker naar de planeet Jupiter keek. Hij schrijft

zelf:

'Wat naast de planeet drie sterretjes te zien zijn, inderdaad klein maar erg helder. Hoewelik eerst dacht dat ze bij de grote hoeveelheid vaste sterren hoorden, wekten ze mijnnieuwsgierigheid omdat ze precies in een rechte lijn leken te liggen. "

Toen hij de volgende nacht weer keek, zag hij dat ze zich ten opzichte van Jupiterverplaatst hadden. In de daarop volgende weken keek hij iedere heldere nacht en

noteerde de positie van Jupiter en de bewegende 'sterretjes'. Hij zag in de loop van dieweken dat er vier 'sterretjes' waren en dat ze regelmatig heen en weer gingen.Hijconcludeerde dat ze om Jupiter draaiden: dat ze als het ware manen van Jupiter moesten
http://nl.wikipedia.org/wiki/Nicolaus_Copernicushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Heliocentrische_theoriehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Nicolaus_Copernicushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Heliocentrische_theorie


11/14

zijn. Hiermee wordt aangetoond dat niet alle hemellichamen in een directe baan om deAarde bewegen. Wellicht bewegen andere hemellichamen ook niet in een baan om deAarde.

b.

b. bedenk argumenten van tegenstanders waarom het heliocentrisch model onmogelijk is

1. De afwezigheid van sterrenparallax, die men zou moeten waarnemen als de aarde om

de zon draait

2. De afwezigheid van schijngestalten (fazen) van Venus en Mercurius, die volgens het

Copernicaanse model zichtbaar zouden moeten zijn.

3. Gebrekkige theoretische onderbouw van de "zwaartekracht". De enig voorhandene

theorie van Aristoteles liet alle voorwerpen naar het midden van het universum toe

vallen. Als de aarde zich niet in het midden bevond, waarheen vielen dan allevoorwerpen naartoe? Copernicus bleef een afdoend antwoord schuldig.

4. Het Copernicaanse model was nog ingewikkelder dan het Prolemesche (48 epicykels in

plaats van 40), en leverde in ruil vrijwel geen extra precisie op.

c. Leg uit waarom Galile wel in problemen kwam toen hij het idee van Copernicus

overnam, terwijl Copernicus daar niet op aangevallen werd.

Het boek dat werd geschreven door Copernicus is een kwart eeuw eerder geschreven dan

de boeken van Galile, in de tijd van Copernicus werd de stelling minder serieus genomen

omdat hij de eerste was met het idee van het heliocentrische model, er werd dus gedacht

dat het wel zou overwaaien.

Galile heet de theorien van Copernicus overgenomen en verbeterd door middel van de

epicykels, Galile had een goed band met de huidige paus, maar ondanks de goede band

werden de boeken van Galile verboden.

Desondanks publiceerde Galile meerdere malen boeken die door de katholieke kerk

verboden waren en kwam daardoor in gevecht met de katholieke kerk.

Het gevecht met de kerk zou Galile nooit kunnen winnen, omdat de kerk te veel invloed

had op het gerechtshof.

d. Wat waren de gevolgen van Galile toen zijn ideen gepubliceerd werden


12/14

Galile werd gedwongen om zijn theorien af te zweren, uiteindelijk is Galile een

gedwongen verblijfplaats opgelegd waar hij vanaf zijn 69e moest verblijven tot uiteindelijke

dood. Galile werd ook een verbod van publicatie opgelegd, waardoor zijn boeken niet

meer konden worden gepubliceerd.

e. Zoek op wanneer en door wie Galile gerehabiliteerd werd

2-11-1992, door Johannes Paulus II

7.

a. leg uit wat de slinger van Foucault is

Een slinger van Foucault is een zeer groot uitgevoerde slinger, genoemd naar de FransefysicusLon Foucault. Doordat het vlak waarin de slinger beweegt dezelfde stand in deruimte behoudt, kan hij gebruikt worden om de draaiing van de aarde aan te tonen.

b. waarom is de slinger van Foucault een bewijs voor de beweging van de aarde

Als de slinger lijkt rond te draaien tot tegenstelling van de vloer, en we weten dat er geenuitwendige kracht is die deze rotatie kan veroorzaken, zit er geen andere mogelijkheid opdan te zeggen dat de vloer ronddraait.

Aangezien de vloer verbonden is met de aarde kunne we zeggen dat de aarde dus ronddraait.

c. op welke plaatsen op aarde zal de proef van Foucault geen beweging van de aarde aankunnen tonen

Wanneer de slinger van Foucault zich ergens op de evenaar bevindt is het effect nul, wantdan zal het slingervlak met de aarde meedraaien. Op de polen is het effect maximaal.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Fysicushttp://nl.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9on_Foucaulthttp://nl.wikipedia.org/wiki/Fysicushttp://nl.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9on_Foucault


13/14

PAR 3


14/14

1.Het probleem van Copernicus was dat hij de afstanden tussen de planeten opmeten

maar met het huidige model wat er was was dat erg moeilijk,dus Copernicus zei: de zon

staat in het midden, dit zei hij zodat hij de afstanden beter kon opmeten en de de cirkels

waarom ze draaide kon uitrekenen dit was dan ook gelijk zijn hypothese en deze kon hij

dan verwerpen of goedkeuren op het einde. Zijn voorspelling was hierdoor als de zon in

het midden staat is alles makkelijk uit te reken en dan is huidige model verkeerd. Door

de zon dus als middelpunt te zien ging hij experimenteren en kwam hij met een

verklaring voor de lus beweging van door aan te nemen dat de zon in het centrum van

het heelal staat. Uiteindelijk bleek zijn hypothese dus te kloppen en had de kerk het fout

en probeerde hij eerst een soort van onwaarheid te vinden in de hypothese maar deze

bleek uiteindelijk dus toch correct.

2. Doordat hij Venus een paar maanden in de gaten hield met zijn telescoop en hij

maakten hiervan schetsen kwam hij erachter dat Venus verschillende fases heeft en

verschillende groten. Dit zou niet mogelijk zin volgens het geocentrische wereldbeeld en

volgens de kerk wat de kerk zei altijd dat er in het heelal niks veranderd en dus kwam hij

erachter dat dit niet klopte. Maar hiermee is het nog niet bewezen hij zou meer moet

experimenteren/observeren en de kerk moeten overtuigen en dat ging in die tijd niet

makkelijk omdat iedereen de kerk geloofde en als je er iets tegen in bracht werd je op

de brand stapel gegooid.

3. Eerst ga je voor je zelf een natuurwetenschappelijk onderzoek uitvoeren hiermee ga je

iets bewijzen of bewijzen dat het fout is. Als je dan je resultaten hebt dan moet je het

nog aan de wereld laten zien met de harde bewijzen die je hebt of iemand die je hebt

verbeterd.

ANW boekje 2 kopie

Documents

Transcript of ANW boekje 2 kopie