Antiwitwaswetgeving

29/09/2012 - seminarie stagiairs 1

DE PREVENTIEVE ANTIWITWASWETGEVING :&

DE BOEKHOUDER BIBF

Een inleiding

Frank HaemersJuridische dienst BIBF

INLEIDING

WITWASSEN BESTRIJDEN

Repressief luik Preventief luik

Art 505 Strafwetboek Wet 11 januari 1993

ANTIWITWASWETGEVING

FAG : Financiële Actiegroep (Mondiaal)

Richtlijn (EU)

Wet (BE)

REGLEMENT-NORM (Instituten)

TOELICHTINGSNOTA-OMZENDBRIEF (Instituten)

HANDLEIDING INTERNE PROCEDURE (Beroepsbeoefenaars)

Antiwitwaswetgeving

29/09/2012 - seminarie stagiairs 2

PREVENTIE = KYC

KNOW YOUR CUSTOMER

WIE IS MIJN CLIENT EN KLOPT DIT WEL ?

identificatie verificatieEN WAT DOET DE CLIENT ?

Risicoanalyse

INLEIDING

� Wet van 11 januari 1993 : AWW� Opdracht Instituten : uitwerken reglement :

� Identificatie-verificatie : cliënten-lasthebbers-uiteindelijke begunstigden

� Voortdurende waakzaamheid� Interne organisatie :

witwasverantwoordelijke/opleiding personeel� Controle op naleving door Instituut� NIET : meldingsplicht CFI

� Gemeenschappelijk drie Instituten

INLEIDING

� Reglement � Definities +

toepassingsgebied� Algemene beginselen� Identificatie – verificatie

� Cliënt – lasthebber –uiteindelijke begunstigde

� Beroep doen op een derde� Gegevensbewaring� Cliëntacceptatiebeleid –

klantenonderzoek� Witwasverantwoordelijke� Personeel� Waar ? www.bibf.be

� Toelichtingsnota� Het klantenonderzoek

� Normaal� Vereenvoudigd

� Verscherpt� Risicogeoriënteerde aanpak� Kantoororganisatie

� Witwasverantwoordelijke� Personeel

� Formulieren & Schema’s� Waar ? www.bibf.be

Antiwitwaswetgeving

29/09/2012 - seminarie stagiairs 3

INLEIDING

� FORMULIEREN EN SCHEMA’S

INLEIDING

� Beslissingsbomen : Waar ? www.bibf.be

WIE MOET DIT TOEPASSEN ?

� de bedrijfsrevisoren IBR

� de externe accountants en belastingconsulenten IAB

� de erkende boekhouders en de erkende boekhouders-fiscalisten BIBF

� ! Stagiairs niet in de wet vermeld !

� Art. 3,3°en 4°Wet

� Art. 2 Reglement

Antiwitwaswetgeving

29/09/2012 - seminarie stagiairs 4

IDENTIFICATIE-VERIFICATIE

� IDENTIFICATIE� Resultaatsverbintenis = altijd verplicht

! Geen identificatie = geen zakenrelatie

� VERIFICATIE� cliënt / lasthebber : resultaatsverbintenis

! Geen verificatie = geen zakenrelatie

� Uiteindelijke begunstigde : inspanningsverbintenisverificatie in functie van risicogevoeligheid

�Art. 7 & 8 Wet�4.1 Toelichtingsnota

WIE ?

� CLIENT : NP/RP� LASTHEBBER : NP/RP

� Personen die optreden in naam/voor rekening van cliënt� Kan intern of extern zijn

� UBO : is altijd fysieke persoon� Controleert cliënt [Wetboek vennootschappen]

� > 25% aandelen/vermogen bezitten/controleren� Persoon ten voordele van wie de zakenrelatie wordt

aangegaan

�Art. 7 §2 & art. 8 Wet �Art. 12 & 13-16 Reglement�4.3.1. Toelichtingsnota

WAT & HOE?

� CLIENT & LASTHEBBERS� NP : naam, voornaam, geboorteplaats- & datum

[In de mate van het mogelijke ook het adres]

� RP : benaming, zetel, bestuurders, vertegenwoordigingsbevoegdheid� NP & RP : voorwerp aard zakenrelatie

� NP� Face to face : E-id /paspoort� Op afstand : E-id / certificaat klasse 3� Andere bewijskrachtige stukken : indien geen risico

� RP� Statuten : coördinatie� Publicatie benoeming: B.S. /NBB

�Art. 7 §1, 8 & 10 Wet �Art. 3, 6, 7 & 18 Reglement �4.2, 4.3 en 4.7 Toelichtingsnota

� Zie Formulieren

Antiwitwaswetgeving

29/09/2012 - seminarie stagiairs 5

WAT & HOE ?

� UITEINDELIJKE BEGUNSTIGDEN� Wat ?

� Verplicht : Naam + voornaam� Indien mogelijk : geboorteplaats-&datum, adres

� Hoe ?� Informatie afkomstig van cliënt !

� “verklaring uiteindelijke begunstigde”

� Cliënt NV : art 515bis W. Venn :meldingsplicht > 25% aandelen

� Taak beroepsbeoefenaar : controle van deze informatie : geloofwaardigheid : bv Companyweb / jaarrekeningen

�Art. 8 Wet

�Art .13-16 Reglement

�4.3 Toelichtingsnota

�zie formulier “verklaring uiteindelijke begunstigde”

WANNEER ?

� Altijd vóór aanvang zakenrelatie :

� Actualiseren : � bij twijfel juistheid bestaande gegevens� in functie van risico

�Art. 7 §1 Wet �Art. 3 – 5 Reglement & Hoofdstuk. 4.2.2. Toelichtingsnota� OPDRACHTBRIEF GEBRUIKEN : zie model BIBF (Fiche 20 –

bevat link naar rubriek witwaswetgeving website)

Vereenvoudigd klantenonderzoek – verhoogde waakzaamhe id

Vereenvoudigd klantenonderzoek

� Vrijstelling verplichtingen identificatie & verificatie : ! Enkel van toepassing op in de AWW aangeduide personen/instellingen

Verhoogde waakzaamheid : � Aanvullende maatregelen zijn nodig bij

1. Identificatie op afstand : 2. Politiek Prominente Personen (PEP)

�Art. 11 & Art. 12 Wet �4.4 & 4.5 Toelichtingsnota

Antiwitwaswetgeving

29/09/2012 - seminarie stagiairs 6

RISICOGEORIËNTEERDE AANPAK

RODE DRAAD ANTI-WITWASWETGEVING� Evalueren & opvolgen cliënteel

� Bij aanvang, bij bepaalde gebeurtenissen, actualisatie

� Cliënten onderverdelen in functie van risico = risicoanalyse toepassen

Geografisch De cliënt De dienstverrichting

�� Hoofdstuk 5 Toelichtingsnota�� Hoofdstuk 8 - 10 Reglement

IMPACT AWW OP KANTOORORGANISATIE

� Procedures klantenonderzoek uitwerken� Bij een nieuwe cliënt = acceptatiebeleid� Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

� Interne coördinator AWW aanstellen:“compliance officer” – “verantwoordelijke voor toepassing van de wet”

� Verplicht : 10 beroepsbeoefenaars (ongeacht instituut) die samenwerken

� In andere situaties : optioneel

� Aandacht voor selectie en opleiding personeel�o.a. Art.12, art.14 & 18 Wet �Hoofdstuk 8 Reglement

�Hoofdstuk 6 Toelichtingsnota

KANTOORORGANISATIE

� Uitwerken in een “interne procedure” (kantoorhandboek)� model op www.bibf.be !

Antiwitwaswetgeving

29/09/2012 - seminarie stagiairs 7

TOEZICHT & CONTROLE DOOR INSTITUTEN

� Instituten : wettelijke controleopdracht� Hoe ?:

� BIBF :verslagen van beroepsbeoefenaar� Model verslag - Verplicht in te vullen (Extranet)� Indien geen verslag = rappel / controle ter plaatse

� Wanuitvoering door beroepsbeoefenaar� ! Instituut kan boetes (min.250 €) opleggen !

� Voor schatkist (niet voor Instituut)

� ! Tuchtprocedure !

MELDINGSPLICHT

� WITWASSEN VAN GELD� Ernstige misdaadvormen

� Limitatieve lijst in de wet van 1993 < strafwet

� FINANCIERING VAN TERRORISME� Daders /organisaties� Daden

� Art 7-8 Wet : onmogelijkheid identificatie kan vermoeden van witwassen zijn

� Art 26 – 27- 28 Wet : algemene regel + bijzondere verplichtingen : zie “handleiding interne procedure” – Hoofdstuk 7 – te vinden op

� www.bibf.be (op homepagina & rubriek documentatie)

IN DE PRAKTIJK� BRON : “Nationale antwoorden op de verplichtingen van de FAG:

Witwastypologieën in België”, J.-C. Delepierre (voorzitter CFI). Belgisch-Luxemburgse studiedag IBR. BE- IRE-LU (18 november 2011)

� Hoe komen economische beroepsbeoefenaars terecht in witwascircuits ?

� Ze maken gebruik van specifieke deskundigheid van de beoefenaars van deze beroepen:� Introductie bij financiële instellingen.� Opzetten van vennootschapsstructuren.� Ze zetten juridische en financiële constructies op.� Ze beheren vennootschappen. � Ze worden gebruikt om verrichtingen ivm witwassen of

financiering van terrorisme geloofwaardig te maken

Antiwitwaswetgeving

29/09/2012 - seminarie stagiairs 8

IN DE PRAKTIJKCasus 1

� Geld uit drughandel wordt in het bedrijfskapitaal ingebracht� Een accountant stelt in de boekhouding van een vennootschap vast dat

de zaakvoerder kapitaal inbrengt en meldt dit aan de CFI.� Er was geen verklaring voor deze inbreng. De boekhouder twijfelde aan

de herkomst van het geld dat de zaakvoerder inbracht.� De zaakvoerder voegde dit geld vervolgens toe aan het bedrijfskapitaal

met een kapitaalsverhoging.

� Onderzoek van de CFI� De zaakvoerder was gekend voor drughandel.� Het inbrengen van geld in bedrijfskapitaal vindt plaats in het derde

witwasstadium (investering).

IN DE PRAKTIJK

� Casus 2 Vereffening van een vennootschap kort na de oprichting

� Een buitenlander richtte in België een vennootschap op die enkele maanden later werd vereffend. Deze buitenlander deed een beroep op een revisorenvennootschap om het vereffeningsverslag op te stellen.

� Bij de vereffening had de vennootschap een schuldvordering op een buitenlandse leverancier. De vennootschap zou een voorschot betaald hebben maar de goederen nooit hebben ontvangen.

� De vennootschap verkocht deze schuldvordering door aan een andere buitenlandse vennootschap voor een veel lager bedrag waardoor in de boekhouding een uitzonderlijk verlies opgetekend werd voor het verschil.

� De zaakvoerder haalde op die manier de vennootschap leeg en deed zo de opbrengst teniet die in enkele maanden tijd werd opgebouwd.

IN DE PRAKTIJK

� Casus 2 Onderzoek van de CFI� De vennootschap werd door de belastingdienst gecontroleerd en

verdacht van (btw-)fraude. Ze zou een schakel vormen in een frauduleus netwerk.

� Op korte tijd werd een grote omzet behaald (vele binnenkomende en uitgaande financiële verrichtingen op de rekening), vlak voor de vereffening viel dit stil.

� Zulke verrichtingen zijn kenmerkend voor dit soort van fraude.

� Op basis van de vermoedens van de revisoren onderzocht de CFI de rekeningen van de vennootschap en stelden ze de verrichtingensamen die verband hielden met btw-fraude en witwassen.

� Met de boeking die de zaakvoerder uitvoerde bij de vereffening van de vennootschap (voorschot aan een buitenlandse leverancier voorgoederen die niet geleverd werden, verkoop van de schuldvordering met waardevermindering) kon de opbrengst van deze fraude worden witgewassen.

Antiwitwaswetgeving

29/09/2012 - seminarie stagiairs 9

Meldingsplicht v zwijgplicht

� Melden aan CFI doch niet aan de cliënt/derden (verbod op tipping-off)

� Uitzonderingen� Mededeling aan controleorgaan zoals

BIBF/IAB/IBR

� Repressieve doeleinden� Melding CFI betekent niet dat medewerking aan

gerechtelijk onderzoek niet meer mogelijk is

� Tussen meldingsplichtigen

�Art. 30 Wet

BESCHERMING VAN DE MELDER

� Immuniteit : melding ter goede trouw = nooit fout

� Anonimiteit : beroepsgeheim in hoofde van CFI : geen informatie meedelen over melders

� Noch aan parket noch aan rechtbank

�Art. 30,32 & 36 Wet

! NIEUW IN DE AWW !

� Programmawet I 29-03-2012� Voor ALLE beroepsbeoefenaars is vooral de

wijziging van artikel 21 AWW van dagelijks praktisch belang en dit om twee reden :

a. verlaging drempel verbod op kasbetalingen naar ten hoogste 10 % en maximaal 5.000 € (vanaf 2014 3.000 €) EN vooral de uitbreiding van het toepassingsgebied van dit verbod naar alle dienstverleners (en dus niet meer alleen handelaars).���� is van toepassing op ALLE dienstverleners dus ook op de

stagiairs BIBF !!!!b. b. het invoegen van een kennisgevingsplicht ter zake een

overtreding van de regels inzake kasbetaling. In beginsel voor iedereen doch de Koning moet nog de juiste lijst bepalen.

AANGEPASTE TEKST AWW OP WWW.BIBF.BE

Antiwitwaswetgeving

29/09/2012 - seminarie stagiairs 10

www

� www.bibf.be

� www.ctif-cfi.be : toelichtingsnota + jaarverslagen

Verdere lectuur

� Pacioli 301

� Pacioli 328