Anti-ongevalsystemen voor vrachtwagens, start van de proef Grootschalige praktijkproef met het oog op vermindering ongevallen, meer veiligheid eneen positief effect op doorstroming

Anti-ongevalsystemen voor vrachtwagens, start van de proef Grootschalige praktijkproef met het oog op vermindering ongevallen, meer veiligheid eneen positief effect op doorstroming

Vrachtverkeer, veiligheid en filesIedereen is doordrongen van de noodzaak van vrachtverkeer voor de economie en welvaart in Nederland.

Van al het verkeer op de Nederlandse wegen is op dit moment circa 15% vrachtverkeer. Dit percentage

zal naar verwachting tot 2020 nog sterk stijgen.

Met het oog op die stijging is het een uitdaging voor het

ministerie van Verkeer en Waterstaat en de transport-

branche om het transport over de weg in goede banen te

leiden en de doorstroming te bevorderen. Daarnaast is de

verkeersveiligheid een belangrijk punt van zorg. Bij 15%

van de dodelijke ongevallen zijn vrachtwagens betrokken.

Daarom richt het ministerie van Verkeer en Waterstaat zich

op het stimuleren van zo efficiënt mogelijk vervoer en het

beperken van het aantal en de ernst van ongevallen waar

vrachtwagens bij betrokken zijn. Het gebruik van geavan-

ceerde technologie, zoals rijtaakondersteunende systemen,

kan hieraan bijdragen.

De bijdrage van deze systemen is tot nu toe echter nog

beperkt in kaart gebracht. Het ministerie van Verkeer en

Waterstaat, Connekt/ITS Netherlands, TNO en Buck

Consultants International houden daarom een breed

opgezette proef. De proef test vijf afzonderlijke systemen

die ongevallen met vrachtwagens kunnen voorkomen en

een registratiesysteem dat het gedrag van de bestuurder

vastlegt. Gedurende minimaal acht maanden worden de

effecten van deze geavanceerde systemen gemeten.

De brancheorganisaties TLN, BOVAG, KNV, EVO, VERN,

Rai Vereniging en diverse vrachtwagenfabrikanten zijn

intensief bij de proef betrokken.

Grootschalige proefBij de proef zijn circa 3.000 voertuigen betrokken van

meer dan 60 transporteurs. Zij testen vijf verschillende

anti-ongevalsystemen (AOS) en een registratiesysteem.

De voertuigbewegingen van de vrachtwagens in de proef

worden gedurende minimaal acht maanden geregistreerd

en verwerkt. In december 2008 verwacht het ministerie

van Verkeer en Waterstaat de eerste resultaten. Nog

nooit vond op zo’n grote schaal een proef met anti-

ongevalsystemen plaats.

Het doel van de proef is drieledig:

1. Het terugdringen van het aantal ongevallen met

vrachtauto’s en het in kaart brengen van de effecten

hiervan op de verkeersveiligheid.

2. Het meten van het effect op de verbetering van de

doorstroming.

3. Het verkrijgen van inzicht in de effectiviteit van de

verschillende systemen die kunnen bijdragen aan de

veiligheid van het vrachtverkeer.

Betrokken systemen

In de proef worden de drie meest voorkomende typen

ongevallen aangepakt: kop-staart ongevallen, flank-

ongevallen en eenzijdige ongevallen. Daarnaast wordt

een apart registratiesysteem getest.

Kop-staart ongevallen

Bij een plotselinge vertraging van de voorganger kan een

kop-staart ongeval ontstaan. Kop-staart botsingen

kunnen worden voorkomen door systemen die de

bestuurder informeren als hij te dicht op de voorganger

rijdt. De hierna beschreven systemen worden getest.

Headway Monitoring (HWM) en Forward Collision

Warning (FCW)

Deze systemen detecteren automatisch voorliggers, weg-

markeringen of andere obstakels en waarschuwen de

bestuurder om een botsing te voorkomen. Op het

moment dat het voertuig niet genoeg afstand houdt,

onbedoeld van de rijbaan afwijkt of er een risico op een

kop-staart botsing is, geeft het een signaal.

Adaptive Cruise Control (ACC), af fabriek

Dit cruise control systeem gebruikt sensors om automa-

tisch een veilige afstand tot de voorganger te behouden

en een door de bestuurder ingestelde snelheid aan te

houden. Zodra het ACC-systeem een voorligger detec-

teert, meet het de afstand en berekent het snelheids-

verschil. Indien nodig past het de snelheid van het

voertuig aan om voldoende volgafstand te bewaren.

“TLN ondersteunt de proef met anti-ongeval-

systemen voor vrachtauto’s ten volle. De

bevindingen in de praktijk met de verschillende

systemen kunnen wezenlijk helpen bij de verdere

beleidsvorming binnen Nederland en in de EU.

Naast menselijk gedrag van chauffeurs en andere

weggebruikers, infrastructuur en handhaving

kunnen immers ook nieuwe voertuigtechnieken

een bijdrage leveren aan de verkeersveiligheid van

het vrachtverkeer. AOS zal naar verwachting beter

duidelijk maken wat de meerwaarde kan zijn van

de geteste systemen voor ieders veiligheid.”

Rob Aarse, Secretaris beleid en deelmarktenTransport en Logistiek Nederland

“Koninklijk Nederlands Vervoer is vanuit haar

verantwoordelijkheid voor de veiligheid van

personeel en medeweggebruikers betrokken bij de

proef met anti-ongevalsystemen. Met behulp van

moderne technieken en inzichten zijn de prestaties

van de AOS-systemen zichtbaar. Dit is van groot

belang voor de keuze en de toepassing van deze

systemen die ervoor kunnen zorgen dat de veilig-

heid in het beroep en op de weg toeneemt en dat

de doorstroming op de Nederlandse wegen per

saldo toeneemt. En dat is pure winst voor de logis-

tieke sector, de economie en de maatschappij.”

“Wij vinden veiligheid in het verkeer belangrijk.

Gezien de drukte op de weg dient de chauffeur

continue alert te zijn. Om hem hierbij te helpen

is een anti-ongevalsysteem een goede investering.

Bovendien verwachten wij dat het rijgedrag van de

chauffeur blijvend in positieve zin zal worden

beïnvloed. Daarnaast verwachten wij dat het

systeem zichzelf geheel of grotendeels terug-

verdient in efficiency en het besparen op ongeval

gerelateerde kosten zoals eigen risico en verzeke-

ringspremie en administratiekosten.”

Ben de Haan, Adjunct-directeurATT Transport BV

Astrid de Haes, Adjunct-secretaris KNV

Flankongevallen

Ongevallen die ontstaan doordat een vrachtauto

onbedoeld over de belijning van de rijstrook heen gaat en

daarbij een ander voertuig raakt, heten flankongevallen.

Flankongevallen kunnen worden voorkomen door

systemen die de bestuurder helpen bij het wisselen van

rijbaan. Het systeem dat wordt getest, is:

Lane Departure Warning Assist (LDWA)

Dit is een systeem dat waarschuwt voor het verlaten van

de rijstrook. Een camera is geprogrammeerd om het ver-

schil tussen het wegdek en de lijnen te herkennen. Op het

moment dat het voertuig een onverwachte of onlogische

beweging maakt, geeft het systeem een signaal.

Eenzijdige ongevallen

Bij eenzijdige ongevallen gaat het vaak om auto’s die

van de weg afraken of kantelen door manoeuvres van

andere weggebruikers of overcorrectie na een stuurfout.

Eenzijdige ongevallen kunnen worden voorkomen door

gebruik te maken van o.a.:

• Anti-kantelsystemen die kunnen ingrijpen op het

moment dat het voertuig dreigt te gaan kantelen.

• Systemen die de vermoeidheid van de chauffeur

kunnen registreren om hem te waarschuwen.

• Zichtveldverbeterende systemen (spiegels, camera’s).

• Waarschuwingsystemen.

Het systeem dat wordt getest, is:

Directional Control (DC), af fabriek

Een systeem dat over- en onderstuurproblemen kan corri-

geren. Dit systeem stuurt de remmen zelf aan wanneer de

stuurbeweging te veel afwijkt van de voertuigrichting.

Registratie

Naast de bovenstaande vijf anti-ongevalsystemen wordt

ook een registratiesysteem getest:

Black Box

Een black box (zwarte doos) is een registratiesysteem dat

het gedrag van de bestuurders tijdens het rijden meet en

vastlegt. Dit kan met of zonder terugkoppeling naar de

bestuurder.

Aanvullende proeven

De tests worden verder aangevuld met parallelle praktijk-

proeven zoals:

• Testbaanmetingen met anti-kantelsensoren.

Naast het testen van de anti-ongevalsystemen op de

openbare weg worden er extra anti-kantelmetingen

uitgevoerd. Hierbij wordt gemeten onder welke

omstandigheden er kantelgevaar optreedt.

“Vrachtwagenfabrikanten hebben vandaag de dag

diverse systemen ontwikkeld die de veiligheid

van trucks significant verhogen. RAI Vereniging is

bijzonder verheugd dat Verkeer & Waterstaat het

initiatief neemt tot een grootschalige proef die de

toegevoegde waarde van deze systemen aantoont.

Het verhogen van de verkeersveiligheid resulteert

immers in een verlaging van het aantal files. Dat is

voor iedereen een winstpunt.”

Harald Bresser, Manager Communicatie en PRRAI Vereniging

• Steekproeven met gedragswaarneming. Hierbij worden

chauffeurs steekproefsgewijs ondervraagd over hun

ervaringen met de anti-ongevalsystemen.

• Monitoren van grotere groepen vrachtwagens die al

zijn uitgerust met een anti-ongevalsysteem en/of

specifieke doelgroepen (bijvoorbeeld tankwagens).

In deze proef worden tankwagens die reeds beschikken

over een af fabriek ACC en LDWA-systeem uitgerust

met een registratie-unit zodat ook hier het rijgedrag

kan worden geanalyseerd.

Opzet van de proef

In de proefopzet wordt gewerkt met:

• Vergelijkbare groepen van enkele honderden trucks.

• Elke groep is uitgerust met één type anti-ongevalsysteem.

• Eén referentiegroep zonder anti-ongevalsysteem.

• Alle wagens zijn voorzien van eenzelfde registratiesysteem

voor het monitoren van rijgedrag en verkeersveiligheid.

In de maand juni wordt de eerste tranche van apparaten

ingebouwd, een combinatie van registratie-apparatuur en

AOS-systemen, waarna de proef van start gaat. Het gaat

om retro fit-systemen die achteraf in de vrachtauto worden

ingebouwd. Ook wordt er gekeken of er bij fabriekssys-

temen, zoals DC en ACC aangehaakt kan worden. Samen

met diverse fabrikanten wordt een plan uitgewerkt. Het

doel hiervan is om te achterhalen welke vrachtwagens er al

rondrijden met DC en ACC en welke nieuwe vrachtwagens

geproduceerd worden. Daarnaast worden afnemers gestimu-

leerd een anti-ongevalsysteem te laten inbouwen, alsmede

een registratie-unit.

Deelnemende transporteurs/verladers

(d.d. 18 juni 2008)

AL Langen B.V. • Albert Keijzer transport • ATT B.V. • Bak-

ker Logistiek Groep • Baks Logistiek • Centraal Boekhuis •

Centrum Transport B.V. • D&T Logistics • Darvi Transport

• De Rijke Groep • Den Hartogh Logistics • DHL Freight •

Eikelenboom European Food Transport • Emons Groep/

TWO-DS • Fiege Logistics Services • G. Snel Transport B.V.

• G. Kuyf KTK • Gé Simons • Gerrit van Beek Logistics

• H&S Food Trans • Heisterkamp Trucking • HEMA •

Holwerda • Hoyer Nederland • IJmond Transport Groep •

Internationaal Transportbedrijf • G.A. van Velthoven • ITC

Holland • J. Heebink Logistic Services • Jan de Rijk • Jan

Dohmen • Jan Krediet • Jo van Beek Logistics • Kruidenier

Foodservices • L. Bos Logistics • Loetoning Vervoer B.V. •

Nabuurs Groep • Nijhof Wassink • Nijman/Zeetank •

Plieger • Ploeger Groep • Post en Haveman B.V. • Post-

Kogeko • Prins Transport BV • Raben Group • Reining

Transport • Rutges Cargo • Schenk Tanktransport •

Schuitema • St vd Brink B.V. • Stubbe B.V. • Tielbeke

Transport • Timmermans Transport & Logistics • TNT

Express • Van den Anker • Van der Lee • Van der Luyt

Transport • Van Noort • Van Oort Transport • VDS Logis-

tics • Veenstra Transport • Verbrugge B.V. • VT Verkerk

Transport & Logistics BV • WETRON Transport & Logistics

• Wigchers Int. Transport • Wincanton Trans European •

“Een moderne samenleving en mobiliteit zijn onlos-

makelijk met elkaar verbonden. Iedereen is doordrongen

van de noodzaak van vrachtverkeer ten behoeve van

de economie en welvaart in Nederland. Tegelijkertijd

wil EVO, de belangenbehartiger van 30.000 bedrijven

die goederen te vervoeren hebben, dat dit vervoer zo

veilig mogelijk plaatsvindt en zonder oponthoud. EVO

steunt daarom maatregelen die de verkeersveiligheid

verbeteren indien deze maatregelen effectief zijn ten

opzichte van de belangrijkste ongevaloorzaken waarbij

vrachtauto’s zijn betrokken. Een flink aantal EVO-leden

is daarom met veel enthousiasme ingegaan op het

aanbod van het ministerie van Verkeer en Waterstaat

om actief aan de slag te gaan met het testen van een

vijftal anti-ongevalsystemen. Want aan veiligheid wordt

hard gewerkt door alle betrokken partijen, met name

door het bedrijfsleven!”

Machiel van der Kuijl, DirecteurEVO

“Wij doen mee aan deze proef, omdat we hopen

dat het anti-ongevalsysteem gecombineerd kan

worden met onze huidige boordcomputers.

Bovendien is het belangrijk om ongelukken te

voorkomen. Dit vermindert de schadekosten en

zorgt voor een betere doorstroming van het

verkeer.”

Wim Verheul, WagenparkbeheerderVT Verkerk Transport & Logistics BV

Colofon

Eindredactie

FileProof

Voor meer informatie over de verschillende projecten van

Fileaanpak op de korte termijn kunt u contact opnemen

met de Projectorganisatie FileProof op tel. 088 - 798 25 70

of op fileproof@rws.nl

Voor meer informatie over het project Anti-ongeval-

systemen voor vrachtwagens kunt u contact opnemen

met Robbert Verweij, Ministerie van Verkeer en

Waterstaat, Directoraat-Generaal Transport en Luchtvaart

op 070- 351 15 49 of via e-mail:

robbert.verweij@minvenw.nl

Tevens kunt u meer informatie vinden op

www.vanAnaarBeter.nl onder Hoe kan ik de files helpen

verminderen, Wat doet de overheid.

Uitgave

Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Rijkswaterstaat

Projectorganisatie FileProof

Fotografie

Photosteron, Erik van ’t Woud, Utrecht

Rijkswaterstaat district Rijnmond

Vormgeving en productie

H.U.M. Communicatie & Grafische Vormgeving,

Rotterdam

juni 2008

Aanpak van files op korte termijn

Het project Anti-ongevalsystemen voor vrachtwagens

is één van de ruim 40 projecten van Fileaanpak op de

korte termijn (FileProof) die het ministerie van Verkeer

en Waterstaat uitvoert om in de periode van 2006 tot

2009 het aantal files te verminderen. Tot 2009 haalt het

ministerie van Verkeer en Waterstaat alles uit de kast om

met creatieve oplossingen toch duidelijke resultaten te

boeken in de vermindering van files. Dat doet het minis-

terie samen met stakeholders en andere overheden. In het

eerste kwartaal van 2006 hebben medewerkers van het

ministerie van Verkeer en Waterstaat, op verzoek van de

Minister nagedacht over nieuwe mogelijkheden om files

met relatief eenvoudige oplossingen op korte termijn te

verminderen. Ook decentrale overheden, burgers,

bedrijfsleven, belangenorganisaties en kennisinstituten

hebben tal van creatieve ideeën aangeleverd. De bijna

drieduizend ideeën zijn door externe deskundigen

beoordeeld op haalbaarheid. Dat heeft geresulteerd in

een ministeriebreed programma met circa veertig projec-

ten voor een korte termijnaanpak van de files. Het project

Anti-ongevalsystemen vrachtwagens is één van deze

veertig projecten en valt in de categorie: projecten om de

incidentele files te beperken.