ISSN 1300-9052 ERZURUM ATATORK ON l vERSITESI

Tii R KIYAT ARA~TIRMALA RI ENSTITiisii

A TATVRK tiNiVERSiTESi

Tiirkiyat Ara~t1rmalar1

Enstitiisii

YIL:IS

• • Derg1s1

(ULUSLAR ARASI HAKEMLi) y,lda en az iki kez yaym,lantr

ERZURUM 2008

SAYI:38

AT A TURK iiNlVERSITESI TURKlY A T ARA~TIRMALARI ENSTITUSU

DERGiSI

. YAYINLAYAN Atatilrk Dniversitesi TUrkiyat Ara~tlrmalafl

EnstitUsU MUdOrIU~il

SAHIBI YOnetim Kurulu Adma TUrkiyat Ara~tlrmalan

EnstitUsU MUdUru Prof. Dr. Turgut KARABEY

Y A YIN KURULU Prof. Dr. Mehmet TORENEK

Prof. Dr. Besim OZCAN Prof. Dr. Kizlm KOKTEKiN

YAYINMUoURU Muammer AKPINAR

Enstitil Sekreteri

ADRES AtatUrk Oniversitesi

TUrkiyat Ara~tlrmalafl EnstitUsU MlldUrlugu 25240 ERZURUM

hllp:llatauni .edu. tr/turki vat e-mail:turkiyat@alauni.edu.lr

Dizgi: Abdulkadir ERKAL Baskl : Eser Ofsel

Not Oni versiteler Yaym YOnetmelH~inin 6. Maddesi uyannca yazilann bilim ve dil sorumlulug,u yazarlara aittir.

D"g;mi" T AED ad! altmda MIA (Modern Language Association) International Bibliography ve TUBiTAK indeksinde yer almaktadlr.

ISSN 1300-9052

Girl!

A.O. TOrklyat ArOll1rmolon Enstltilsil Dargis! SayJ 38, Erzurum 2008 ,... 71 ....

ANTAKYALI MUSTAFA ~EHDI VE GAZELLERi

Mustafa ~ehdi From Antakya And His Ghazels

Oz

Dr. Dahlr SEL(:UK'

Dr. i. Halil TUGLUK"

Anlakyah Mustafa ~hdi, XVUl yUzyJim ikinci yansmda y~~ur. $air. devletin Usl kademelerinde gOrev yapml~lir. Aym u.manda hauat olan ~hdi'nin bilinen tek eseri divamdir. O~ nUshasmL lespil euigimiz divan, muhteva ve tertip bakmllndan geleneksel divan tan.:lIl1 yansllmamakladlr. Kaside. gazeJ, ku'a, Jugaz. gibi manzumeleri i~eren eserde aynca mensur boJumier de yer almakladlr.

Bu ~all~mada, $ehdi'nin hayatl ve sanall Uzerinde durulmu~. gazelleri yeni yazlya aktanhlll~ttr.

Anahtar SBzeiikler: $ehdi. divan, hayatl, sanall, gazeller

ABSTRA CT

Mustafa $ehdi from Antakya lived in the second half of the 18th. century. He was understood to have been an officer of high rank and caligrapher. His oldest work known is his divan. Divan. of which we have so far traced three copies. does not reflect the usua1ltraditional divan in the view of arrangement and contents. The work, which includes kaside, ghalel, leu ' a, illgaz, comians proses as well.

In this study, $ehdi's life and his art were researched. and his ghazels were transl iterated.

Key words: $ehdi's life, divan, art and ghazels.

It. ~Iasik Turk edebiyatmm onemli yalt~ma alanlarmdan biri de metin A.1~_!.l~,e~ridir . Temel eserlerin yogu yem yaZlya aktanlID1~ olsa da, hali

• AdLyaman Oniversilesi, Egitim FakUltesi TUrk~ Egitimi BOIUmU Ogre-ti m Oyes!. .. AdLyaman Oniversi tesi, Fen Edebiyat FakUltesi, TUrk Dili ve Edebiyatl Bolumu OAretim Oyesi.

T AED 38, 2008. 7 1·94

B. SEL(:tJK·H. TUCLUK: Antakyah Mustafa Sehdi ve Gazellerl

yerli ve yabanci kiitiipbanelerde gun yiiziine y!1onaYI bekleyen pek yok eser vardu.

Biyografik kaynaklarda bazen ~airlerin bayatl ve eserleri ile ilgili bilgi yanh~hklan ve eksildiklerin yer aldlgl gortilmektedir. Bu yanh~hklar, yapl lan incelemeler ve metin ne~irleri sayesinde dlizeltilmektedir.

Kaynaklarda, ~ehdi mahlash ona yakm ~airden soz edilir.] Bu kaynakJann baZlsmda, ~ehdi mahlaslI ~airlerin bayatlan ve eserleri hakkmdaki bilgilerin birbirine kan~t1g. gortilmektedir?

Yaptlg.mlz ara~t1rma ve katalog taramalannda $ehdi Divfuu'mn uy nushaslDl tespit ettik. Fakat bu niishalardan yalruzca Topkapi ve SUleymaniye nushalanna ula~abildik. imla ve manzume saylSl balammdan goz onunde bulunduruldugunda, Topkapl SaraYI nushaslfim3 (T) asd nusha oldugu anla~"maktadlr. SUleymaniye Kutupbanesi nusbasl (S), bu nushadan yogaltllml~t1r. Gazi Husrev-Begova Kuttipbanesinde bulunan ntisharun, Topkapi ve StiJeymaniye ntishalanna gore oldukya eksik oldugu anla~limaktadu.5 Biz bu ya!J~mada , Topkapi SaraYI ntishaslDl esas aldtk. SUleymaniye Ktittiphanesi ntisbaslyla yaptlgnruz kar~ll~ttrmada gortilen farkhhkJan dipnotta gosterdik.

18. yiiZYII ~airi $ehdi hakkmda bilgi vermek ve gazellerini tarntmak amaCl gtiden bu yah~mada, once kaynaklardan ve divarnndan hareketle ~airin hayatl, sanan hakkmda bilgi verilecek, divarn tarutilacak; sonra gazelleri yeni yazlya aktanlacaktlr.

$ebdl'nin HayatJ. ve SanatJ.

Kaynaklarda bayatl haklonda fazla bilgi olmayan $ebdi'nin, dogum tarihi bilinmemektedir. Salim tezkiresindeki "tiil-I 'omrden kam-reva olma~ Qasebi ile',6 ibaresi, ~airin uzun bir omiir siirduglinti g6stermektedir. As" adl Mustafa olan $ehdi, Antakya'da dogmu~tur. 1 Him tahsili iyin Istanbul 'a giden ~airs,

I Haluk lpekten, Mustafa isen, vd., Tezkirelere Gore Divan Edebiyatl [simler Sozliigii, Ankara 1998, s.471-472

2 Istanbul Kiitiiphaneleri Tiirk~e Yazma Divanlar Katalogu, C. III, Istanbul 1967, s.821; Mehmed Siireyya, Sicill-i Osmani, Osmanh Onliileri C.S, Istanbul 1996, s.IS71; $emsettin Sami KamQsu'I-A'lam, C.4, Ankara1996, s. 2888; Haluk lpekten vd., age., s.47 1-472

3 Divan-I $ehdi, Topkapi Saray] Miizesi Ktb. No. 2486 4 Divan·l $ehdi, Siileyrnaniye Kutiiphanesi, Halet Efendi, No. 147 5 Fehim Nametak, Katalog Arapskih, Turskih, Perzijskih i Bosanskih Rukopisa Gazi Husrev­

Begove Biblioteke, AI-FurqanlRijaset Islamske Zajednice u BiH,. Sv. 4, London/Sarajevo 1998 6 Adnan tnce, Te:zk.ireru'$-$u'ari Salim Efendi, Ankara 2005, s. 434 7 Adnan Inee, age., s.434; M. Nail Tuman, Tuhfe·i Naili Divan $airlerinin Muhtasar Biyografileri

11, Ankara 2001, s.SI 0

T ABO 38, 2008, 71-94

A.G. TOrklyot Ara,hrmalan EnstIIilsO Darglsl 5ayl38, Erzurum 2008 ,... 73 ,...

Ara~a ve Fars~a ogrenmi~tir. Hacezade Muhammed Enven'den icazet alan ~aie, hat sanatmda da ba~an gosterrni~tie.9

~ehdi; Silabdir ~ehryiri Mustafa P~a, ~eyhULislam Feyzullah Efendi, Veziriazam Ali Pa~a ve Rami Pa~a gibi devrin ileri gelen devlet adamlanyla yakm i1i~ki iyerisinde olmu~ ve onlardan bilyiik destek gormilijtiir (19a, 20b, 26b, 37a, 39a). $ehd1; hara, muhasebeciligi ( 19a), sipahi katipligi (38a), maliye tezkerecili~ (28b), Anadolu muhasebeciligi (53a) gibi onemli gorevlerde bulunmu~tur. Sarayla yalan ili~ki i~inde bulunan ~ehdi'nin, bazen muhalif oldugu ki~ilerin Ust makamlara gelmesiyle slkmblar ya~adtgl, bie milddet makam ve maa~mdan oldugu divarundaki ifadelerden anl~tlmaktadtr. (39a)

H.11401M.1727 tarihinde vefat eden ~ehdi'nin mezan, tdris Ko~kii yolu iizerinde10 Eyiip Sultan Tiirbesi'nin yarundaki hamamm biti~igindedir . ll

Bazi kaynakJarda ~airin oliim tarihi yan1~ltkla H. 11441M. 1731132 olarak gosteri lmektedir.1 2 Tuman, bu ya.nlJ~h&1n Adib.-I Zwifli miiellifi Ramiz'den kaynaklandt~Dl ifade eder. Yazara gore Sicill-i Osmaru milellifi de ayru yarulglya dil~milij; eserinde, H.1140 ve H.ll44'te vefat etmi~ ~ehdi mahlash iki farIch ~air vanru~ gibi gosterrni~tir.13 Vine 1KTYDK'de, Siileymaniye Kiitiiphanesindeki divan niishasl, Osman ~ehdi adma kaYlth gosterilmi~tir.14

Salim Efendi, ~airin ~ehdi mahlaslDl, ~eyh Sadi'nin Giilistan'mdan tefeiil ederek aldlgull belirtir. 1s

Salim ve Ramiz, ~ehdi'nin ~airligi hakkmda ~u degelendirmelerde bulunurlar. Salim; .~ .. murad iizre nu!~ ~adir ve rul-l < omrden kam-reva olm* ~asebi ile yad-da~tt vafu, fenn-i siibanda mahir. bi-tekelliif soyter bie ~aiedir."16 diyerek ~ehdi'nin ~iie soyleme kudretini ifade etmi~; Ramiz de, ~ehdi'nin Ara~a ve Fars~adaki bru,;ansmdan, naZlm ve nesirdeki maharetinden bahsettikten soma "e~ 'ar-l dilrer-barlarl re~k-endaz-I ziimre-i hiiner-veriin. miisellem ii miimtaz bie

8 Adnan Inee, age., s.434 9 Habib, Hat ve Hattitin, fstanbuI1306, s.158 10 Mehmed Siireyya, age., s.1571; Sadlk Erdem, Rhniz ve ;ida/).l ZI.mI!li'Sl, Ankara 1994,5.175 11 Miistakim-ziide, Mecelletil'n-NisAb fi'n-Niseb ve'/-Kiina ve'/-E/kab, Silleymaniye Ktb.,Halet

Efendi, 628, Yr. 280a 12 Mehmed Siireyya, age., s. 1571 , $emsettin Simi, age., s. 2888, tpekten vd., age., s.471-472 1) M. Nail Tuman, age., 5.510 l'lstanbul Kiittiphaneieri TIirk~e Yazma Divanlar Katalogu, age., 5 821 IS Adnan Ince, age., s.434 16 Adnan Ince, age., s.434

T AED 38, 2008, 71-94

-74- B. SEL(:UK-H. TUCLUK: Antakyah Mustafa ~ehdi ve Gazellerl

~a'irwi sil)r-aferin-i sec-efraz idi."11 ifadeleriyle ~airin orijinal soyleyi9ine ve devrin tarururu9 9airlerinden biri olduguna vurgu yaptn19trr. Saiayi'nin tezkiresme takriz yazdtrdl&J, 18 ki9iden birinin de $ehdi olmasl, 9aIDn devrin taWnml9 simalanndan biri oldugunu gostermektedir,l8

Eserinden anladig..tn1z kadanyla $ehdf, donemin onemli olaylanna, tarilli yaplianna -yogu zaman gorevlendirilerek- tarih dii$mii$, bunlarla ilgili beige niteliginde rnensur YaZJ.lar yaZITIl$, yazdtldan kar$IStnda da yUklii miktarda bah$i$ler ahru.!jtlf.

Sehdi'nin gazelleri incelediginde 17. yiizydda edebiyatmuzda etkili olan, sonraki donemlerde de etkisi devam eden Sebk-i hindirun tesirini rahathkla g6rebiliriz. $airin yela1n olarak yok fazla olmayan gazeUerindeki yer yer uzun tamlamalar, tezatlar, anlam derinligi $airin bu aktmm etkisinde kaldlgmm gostergeleridir.

Divam

$ehdi hakkmda bilgi veren kaynaklarda $airin tek eseri olarak divarundan soz edilir. $airin manzum ve mensur yaZllanOl i~eren ve kaynaklarda divan olarak aOllan eser, Klasik Tfuk edebiyatJ gelenegi i~inde yer alan divan tertibine uymamaktadlf. $ehdi'nin eserlerini topladJ~ bir defter niteJigindeki bu yazma mecmuaOln bir ntishasl Topkapi SaraYI Mtizesi KiitOphanesinde, bir ntisbasl SUleymaniye Ktittiphanesinde diger ntishasl da Saraybosna Gazi Htisrev Begova Ktitiiphanesinde olmak mere ll~ nllshaslOl tespit ettik.

Esenn niishaJan ve ozelhJden'

I. Topkapi SaraYI NUshasl (T): 95 yr. talik, 27 si. serlevha mUzehhep, cetveller kmruzl.

2. SUleymaoiye KUtiiphanesi Halet Efendi NUshasl (S): 86 yr. 27 S1. talik, ba$hklar 1arnuZl.

Niishalann Ba;I.

Ey ijUd3:-Yl mUheymin ii mUte( 3:1 V'ey kerim U ra1;llm-i zii'l-efza:l

Niishalann Sonu.

11 Sadlk Erdem, age., 5. 175 II Divan-I $ehdi, Topkapl SaraYI Miizesi Klb. No. 2486; vr.741b-75a; Pervin CapanTezkJi'e-i

(' t;.{ Ankara 2005 5. 12; 4 J -43)

T AED 38, 2008, 71-94

A.O. TOrkiyot Af~hrmolOn EnstlKisO DerglSl SoYl38, ErtUrum 2008 '" 7 5 '"

Goriinmez kimseye geb-ta-seber menfiir-I 'alemdir !;iabal;l olduI.<:da ti ab~ama dek ma~-I ademdir

3. Saraybosna NUshasl: Bu niishaYI Gazi HUsrev-Begova Ko.tiiphanesi Katalogu'ndan tespit ettik. Aneak, nUshaya ul~mamtz mo.mkiin olmaw. Katalogda verilen bilgiye gore ntisha oldukya eksiktir: 8 yr. 20 sabr, ta'lik.

BOi"- Tarih-i bera-YI feti).-i Tebriz

Divanda 6O'a yakm kita, 40'tan fazla kaside; 28 gazel, 19 liigaz, 2 terei'-i bend, 1 terkib-i bend, 1 mesnevi ve farkh konularda yazll1lll9 mensur metinler vardtr. Divanda n3Zlm ~ekilleri ile ilgili baZl problemler oldugu gOriilmektedir. Ornegin, kaside naZlm ~ekli iyerisinde slkya lata ba~Wdan geymektedir. Aynea, manzumelerin ba~lddarl ile ~elcil ozellikleri arasmda uyumsuzluk goriilmektedir. Bu ayldan kaside ve kita naZlm ~ekilleri haklanda kesin bir rakam vermekten kaymdlk.

Gazelleri

$ehdi Divaru'nm Topkapl SaraYI nUshasmdal9 28, Siileymaniye Halet Efendi20 no.shasmda 27 gazel vardtr. Gazeller, Divan ~iirinde en slk kullarulan vezinlerie yaZllrru~tlr. Gazellerde kullarulan vezinler ve bunlann saYllan ~agldaki tabloda verilmi~tir:

Meia'lllin Metae lilin Mefii'lilin 9

Metae iliin

Meta' ilOn Fe' iliitiin Mefa' illin Fe' illin 6

Mer Ulii Meta'lIo. Mefa'ilii Fe' Ullin 4

Fe' iliitiin Fe'ihitiin Fe'ilatUn Fee illin 4

Fa' itiitlin Fiie iliitUn Fa:e ilatiin Fae illin 3

Mer filii Fa' iliitii Meia' ilO Fa'illin 2

Gazellerden 12'si 7 beyit, 10'u 5 beyit, 3'u 8 beyit, 2'si 9 beyit, I'i de 10 beyitten olu~maktad1f.

19 Topkapl SaraYI Miizesi Ktb. No. 2486, vr.77b-9Ia 20 Siileymaniye Kiitiipbanesi, Halet Efendi, No. 147, vr.78a-81 b

T AED 38. 2008. 71-94

-76- B. SEL(:tJK·H. TUCLUK: Antakyah Mustafa $ehdi ve Gazellert

Gazeller; dil, teknik ve anlam derinligi bakurundan ba$anhdlr. Oldukifa aktci bir dil kullanan ~airin dili aglf degildir. AraP9a, Farst;:a kelimelerden olu~an ikili uylii tamlamalar kullanmasma ragmen bunu, Divan ~iirinin genel iislubu iyinde degerlendirmek gerekir.

Gazellerde, imale ve ulamarun yarunda, saki (O. I /Sb), ebr.9. (G.213-b) gibi hirkal( kelimede zihaFl; salrru~ (0. 15/4a) ve yamandlf (0.20/2a) gibi Tiirkye iki kelimede de med yapllmI$trr.

Gazellerde daha yok "kafiye+kelime grubu balinde rediC' kullarularak gUiflii bir ahengin olu~turuldugu ve anlam zenginligi saglandl~ gOriilmektedir. CogunlukJa Ttirkife kelimelerin redif olarak kullaruldlgl gazeUerdeki 3 Tiirkye I Farsya gazelde gegen "pey-def-pey" redifi de dikkat yekmektedir.

(1) Mer run Fi'ilitii Meis' iIn Fa' iliin

Alem dediklen bu cihan dar-I gam baiia Glil~en-seriY-1 (alem olur bar-l gam baiia

2 Olmaz bayal-i bam ile hIy rnIve-i rnerarn Vermekdedir nihal-i ernel bar-l gam bana

3 Bu ~e~"der-i seraY-1 sipenc-i felekde ih Vermez gii~ad bir I$.apudan ur-l gam baiia

4 Bilmem ne siQ.r eder lei 0 ciidii-nigeb yiDe Her tir-I ziilfliii etmede bir maN gam baiia

5 Cam-I ne~a~l sa19-i giil-yihre ~ehdiya Bezm-i cihinda $unmada ser-~ar-l gam baiia

(2) Metae lIiin Mellie lliin Meise iUin Melli'ihin

Dili 01 ~ah-l ~usnii $anma yab~idir yaman bi lmez Ki zulf-i kafiri bir a~tI du~men aman biimez

11 <;evriyazLda uzun iinliilerdeki zihaflar gOslerilmemi~tir. I T.87b, S.78a 2a meram) bay!l S Sa nt$A\Lj n~\-I S

TAED 38, 2008, 71-94

A.D. TOrklyal Ara,hrmalan EnstilOsO Dargis! Say. 38, Erzurum 2008 ,...., 77 ,....,

2 Eder ( u~~~ geryi vat de-i va~li firibende DiirOg-1 [piir-fiirli]gI llll( bir va~ ii zaman bilmez

3 Tamarn eyler i~in rum-nigah-l !p~m-l ye~miyle Ne i}.acet ebrO. vii miijgana 01 tir ii keman bi lmez

4 0 giil-rub serv-~ad kim mii~k-bijdur siinbiil-i ziilfU Cibanda seyr-i giilge~t istemez serv ii yeman bilmez

5 Salq.n 01 gamze-i Tatar-l bijn-b~anndan ey $ehdi ijarab ebni~ ruye bagye-sera 01 ban-man bilmez

(3) Mef' 111ii Mefi'itii Mefii( itii Fe' iillin Mef'iilii Fe'iillin Ey ~Uh-l cefii-pI~e bu naZ-l sitemiii ne Ta~at getirilmez

2 Uftadelere ta bu ~adar bar-l ganuii ne Billah I(ekilmez

3 Sen pad~eh-i miilk-i i}.iisiinsiiii aiia soz yo~ Yiisuf gibi amma

4 Garsem hele gai}.ice gedana keremiii ne Bu bezm ele girmez

5 tIamyaze-ke~-i renci~-i bummar olur awr Rindan-l mey-~am

6 Meyden ne imi~ ne~vesi liya ki Cemiii ne Alanuna degmez

2b ptir-ftiriigIJ-S 1a Gazellerde "nim-nigah" tamlamasmm g~tigi bu m]srada ve G.23!2a'daki mlsrada vezin

prob!emi vardlr. "nim" kelimesinin "nim-i" ~eklinde terkipli okunmasl ya da iki kapah hece gibi dti.$iinUlmesi bu problemi ortadan ka!dmnaktadlf.

3/38.78b

TAED 3S, 200S, 71-94

B. SELI;:UK-H. TUGLUK: Antakyah Mustafa Sehdi ve Gazelleri

7 Kiiym dola~lr ziilftine yarifi ula~lfSm Her va~-i sel;1erde

8 Bilsem hele ey bad senifi de elemifi ne Canane el ermez

9 Bifi bande eder gayra leb-a-leb bize Sehdi Bir ~a~dI llll vardrr

10 Agzm bile aymaz sozii 01 gonca-femifi ne Billah bilinmez

(4) Fac ilaWn Fac ilaWn Fac ilaWn Fac iliin 1 Mehve~im divanye-i l;1iisniinde matla' gosterir

Ebruvamn ~alP<-l mahiisa dii-llll~ra' gosterir

2 ijat tlra~ old~ya tecdid-i berat-ll;1iisn erer I:Iiikmin icra eyler ebriilar muva~ac gosterir

3 Vechi vardIr ~tC a-i Mir ola ba-l;1att-l 'imad I:Iiisn-i battlyla 0 yar-ebrii mura~ac gosterir

4 ' Alem-i tesbire 01 canan-l yar ebrii meger Sekl-i ziba tarb edip ve:t1<-l murabba' gosterir

5 ijande-riz oldu~ya diir-dendam yarifi Sehdiya . ijatem-i lac lin dehiimnda mura~~a' gosterir

(5) MetaC lliin MetaC lliin MetaC lliin MetaC lliin

Ni~an-l tirin 01 ~a~l kemamn diir bulmu~lar <;::ekenler yille-i 'a~~ ~atI piir-ziir bulmu~lar

2 Berat-l l;1iisniiniifi anca~ ni~am ~alllll~ ebriida ijat-aver dil-ruba l;1a~nda bir men~iir bulmu~lar

5T.88a

TAED 38, 2008, 71-94

A.O. TOlitiyol Aro,hrmoJan EnslilOsO DergiSi SaY' 38, Erzurum 2008 .... 79 ....

3 tIat-l sebzin gorenler nev-demIde gird-i la1 linde tIliJfve~ anda ab-l zindeg! mestiir bulm~lar

4 Gubar-l haW etmi~ piyi~-i ziilfUyle amizi~ Dola~lr genc-i I)Usni niye mar u mGr bulnu~lar

5 Kimi der meh-' izar 01 ~Gba kimi ate~in-rubsar o nfrr ma-cera v~fmda nar u nar bulnu:?iar

6 Dii~Up yah-l zenabdarunda dil bir YOsUf-ll)iisniiii Ant sudageran-! ~l~n mecbar buhru~lar

7 $al9.n dUzdI-i ye~m-i yardan bir la~ ey ~ehdl Ni~an-l tirin 01 ~~l kemanuii dar buhru~lar

(6) Mefi'ilOn Fe' ilitiin Meta' ilOn Fe'ilOn I Dem-i bahar baH dil-riiba gelir geriiniir

Gider keder dil -i zara ~afa gelir goriiniir

2 Siri~k U sijzi~- i dil feyi-yab olur bie gUn Bu ab u tab ile ne~v U nema gelir goriiniir

3 Dii$iip hicaba bat-l sebzin eylemi~ n1-pij~ o piir-cefadan iimIdi vera gelic goriiniir

4 Nihal-i nev-res-i bag-ll)iislindiir 01 ser-ke~ Cekerse bar-! giran inl)ina gelir geriiniir

5 ' Aceb mi rna 'il-i ztilfii olursa e~k-fe~an o kaflf ile nice rna-cera gelir goriiniir

6 NiyUn 0 gonce-femi lfab-l nazdan uyarur Hezar biilbiil-i nagme-sera gelir goriiniir

4b mar u) mar S

T AED 38, 2008, 71-94

-80- 8. SELc;tJK·H. TUCLUK: Antakyah Mustafa $ehdi ve Gnelieri

7 Us;ar goZiimde berum ah biT perl ~ehdl tIayali ci lveler eyler baiia gelir gorOnUr

(7) Mera' llUn Mefii' ulin Mefil' llan Mefii' llOn I Felekde ziihreden aheng-i na~-1 kan kim diiiler

Bu devr iyre mubiilif nagme-i edvan kim diiUer

2 CIip.p kfusiye va' i~ pendini C aiem-pesend etmi$ $ada-YI na' ra-i mesUine-i meY-hoan kim difiler

3 $anlnu$lar libaf-l om yef yer ganealar der-g"ab Figan-I ate$ln-i (andelib-i zan kim diiiler

4 Cekerler hale-i agu$a iibll" 01 mehi agyar Eda-Yl $ekve-zaY-l ( a$l~-l didan kim diiiler

5 IS.o teklif-i ne?3-yir etmegi yarana ey $ehdi Dimag-efsiirde (i'i1em kim o~r ~( an kim diiiier

(8) Mefillu Mea' lm Meta' i1l1 Fe' nltin 1 Der -i gama bezm iyre ~ala neyle gerekdir

Bir saki' -i gill-crime ile meyle gerekdir

2 < Alemde QU$ii1-i taleb-i kam-l dil-iiriim Her ~am U sel}.er ah· l felek-~yla gerekdir

3 Ver nal:cd-i siri~ki dem-i vU$latda 0 $uba ' Adeddir 0 kim dad u sited beyle gerekdir

4 BI-hude yere eyleme da'va-YI malJabbet Sad suzi~-i dil dag-l key-a-keyle gerekdir

7 Bu gazel. yazmamn daha tlnceld sayfalannda (T.54a-55a; SA8a-48b) "Bu ~aslde-i mugazzel ve mUzeyyel dabi vezir-i mU$§ru'n-ileyhin 'aJii-tan~-i imti~an fenniim ile in~iid edilip veri lmi¢ir" bashglyla g~mektedir. 33 beyit ilave edilmi$ olan miizeyyel gazel. Vezir Ali Pa$a 'ya takdim edilmi$tir.

7 S.79a 3b bOyle) ile S 9T.88b

TAED 38,2008,7 1-94

A.O. Tarklyal Ara,lumalan EnslltUsU Derglsl SaY' 38, Erzurum 2008 "'" 81 """

5 ~ehdI 0 ~eh-i biisne niyaz itmege < a~t1~ Bin naz u cefii-saz-l pey-a-peyle gerekdir

(9) Mera' iIiin Mefi' uiin Mefi' uiin Mefi' uiin I Gel ey mehve~ ki aram eylemez dil bir nefes sensiz

Bu ~eb-ta-$ubba dek enciim-~iimar oldu heves sensiz

2 Nigah-l basretinle e~k-i ~e~mim etme tiiIan-bIz Dlur her bir miijem seyl-ab i~inde bar u bas sensiz

3 Ser-i kUyuiida ~o~ sudageran-I ' a~lan amma kim Degildir gjj~-zed-i bang-I dera-YI yek-ceres sensiz

4 Eger kim ~a~nI-i ~and-i la' lin etmese iimmid G6riinmezdi per-aver bezm-i biisniinde mekes sensiz

5 Na~-senc olmasa berg-i gOl-i rubsanna bir dem Ne miimkin bUlbiil-i dil ala pa-bend-i ~fes sensiz

6 Heman ayme-i rtlyun ~arasl cilveger anc~ Degil batlrda gayn arziilar miiltemes sensiz

7 Ne deiili diid-. arun etse Sehdl ~arba peyveste Bulumnaz hi~ kes feryiidma feryad-res sensiz

(10) Mera'lliln Mell' lliln Mell' lliln Mell' lliln I Omld-i iilfet 01 $ub-I peri-zada olur olmaz

lj'ayal-i klmyave$ dilde ami'ide olur olmaz

2 Heveskar olma 01 ahjj-Yl vab$i $aydma ey dil Kemend-i arzOyl $anma iiftade olur olmaz

3 Eder gahi tesiidiifgeh tabalHifb-ahi$-i gatlr Murad iizre degildir Qiikrn-i fetvada a lur almaz

4a eger kim] eger~i S Sa birJ her S

T AED 38, 2008, 71-94

-82 - B. SELC;:UK-H. TUCLUK: Anlakyah Mustafa Sehdi ve Gazelleri

4 Nemek·pas alma z1ihid !)ill u ~Onnet l5.aydma dusme Benim destimdedir bu nes)e sahbada alur olmaz

5 I}.o pis:ide baylU·j ~evket' i ~ehdi ne I)acetdir Ki maimun-I muhayyellaf~ u rna' nada olur olmaz

(11) Meta' iliin Fe' ilitiin Mera' ilUn Fe' Hiin I 0 mehvesiii gal-I rubsanna temeyyiil oluT

Ve IIk fitne-i devr-i l5.amer tabayytil oluT

2 l:Jayal-i zlilf ile lih-l dem-a-dem-i agyar Ser-i fela.ket-i (ussaka $a~iI sOnbUi oluT

3 Nigah-l ( 8:$115.-1 kiistal)dan 0 gonce-femifi l:iica.b ile a~ahr rUY-1 ali giil giil oluT

4 0 sub-I nev-heves-i naza ibtila gO$dur Sitem-kesan-I malJabbet cera taIJammUi oluT

5 (Aceb mi bi lmese bu Slrf - \ gaybl zahid-i busk Ki la' I-i yaT da yal5:fit-reng pUr-rutil oluT

6 0 Salt-I biisn ile bab~-I gal-averi elrne Vi~ale haC i~-i ser-riste-i ta' aUiil olur

7 Verir ne$aH bat-l sebzi ' a$l~a $ehdl Dem-j bahar $e~aret-fezaY-l biilbiil olur

(12) Mer ruo. Meta' lm Meta' 1m Fe' illiin 1 Gordiim gelir 0 $iit!-l cetakar yolunda

Mestane veil $Ive-i reftar yolunda

2 Giil$ende n 'ola niile vii zar eylese biilbiil Ijanyer-be-kef amade !llfur bar yolunda

1112 S.79b 5b yii~UtJ yii~Utr S

TAED 38, 2008, 7 1-94

A.D. YUrklyat Aralhrmalan Enstlrusij Darglsl SaY' 38, Erzurum 2008 ...., 83 ....,

3 Cevgan-l ser-i ztilfine lop olmaga { u~~~ Ser-baz u ser-endaz gerek yar yolunda

4 $eh-rall-t mal.labbetde ser-endabte olma~ (Adetdiir olur rude (j:u builir yolunda

5 E${ anfu pI(j:lde bayal eyleme $ehdl Gum-ge$te olur mae ni-i hemvar yolunda

(13) Mefiilii Mefii'lm Mefii{ilii Fe{iil£in 1 Bend olmadig.m ziilf-i siyeh-tab nu ~aldi

Ya (j:ekmedigim renci$-i I.rullab nu ~aldl

2 0 1 $alla sel.ler all-I $erer-pa$ u diir-i e$k {Art etmedigim gevher-i $eb-tab nu ~aldt

3 Ommld-i vi~aliyle gezup kU(j:e-be-kU(j:e Kiiyunda yiizum siinnedigim pay rru ~Idt

4 $ad-ab ola 01 gonce deyU farl-I biikadan B~ (j:e$me-i (j:e$mimde benim ab mt ~aldl

5 Arayi$-i desw-l royaz olmaga $ehdI {Alemde meger bir gtil-i sIr-ab nu ~aldl

(14) Meta{ iliin Meta< iliin Meta{ lliin Meta' lliin I Felek erbab-t ~b{ a cevr eder kIn u nifli~ Uzre

Anun'(j:un ~almaz arui'i. niih-Ipbabl ~ ta~ iizre

2 Tal.lammtil mi olur ta~at-giidaz-l naz-I gerdilna Ki teklif-i {arufi pey-siper ma-Ia-yuta~ uzre

3 Yt~ar dillab-t (j:arW cU$i$-i seyl-ab-l ~kim all Ya~ar eflakt necm-i tali ' im cun il)tirak uzre

13 T.89a 2a 01 ~aha ~erer-pfuj-l seber ah u diir- i etjk S 3a ~kim lih] biin-etjkim] S

T AED 38, 2008, 71-94

-84- B. SEL<:UK·H. TUtLUK: Antakyah Mustafa $ehdi ve Gazelleri

4 Eder na-der-beraber vat' -1 ~lnn zehr-gand ile ' Acebdir bal-i ebna-Yl zamane bu meza~ tizre

5 Nitre arami$ etsin dilde ezdiid-I ne$at u gam Zeban-zed biT me§eldir bu ~ona~ olmaz ~ona~ tizre

6 Neden tercIi). eder pervane aya sl1zi$-i va~h Oegi l mi SliZ-l vu~ lat nur U nar-I jftira~ tizre

7 Yaplldt bu zemlne geryi 90I.<. ebyat ey ~ehdI Biri birinden a' Iii dil-ni$lo-i seb' -!aba15: iizre

8 Veli $al)ib-zeminiii f:laI.<. bu kim her beyt-i rna' man Otuc beytii'I-' arus-I bilcr-i ma' oa ittifiiI.<. tizre

(15) Fii'iliitiin Fa'iliitiin Fa' iliitUn Fa' iliin 1 Seyr-i giil-ge$t-i rub-I canana ey dil giil$en 01

Ki $erer-p~I-i firI.<.atle piir-ate$ kiilhan 01

2 Penlfe-i miijgan ile ciirfi-ke$ 01 giiyendevar OIde-diiz 01 flrI.ca-i ag,yara nevk-i silzen 01

3 Sem' a-i mihriyle donsiin dilde IaniiS-l bayal Done done' arZ-l rugsar itmege prrahen 01

4 $alml$ gird-ab-l ' a$l$.a fU lk-i iimmidi meded Bad-l ahlyla pUr eyle biidbfuun yelken 01

5 Dii$di yiin yiih-l zenab-dana reba miimkiin degil Ziilfini yarifi kemend idUp gerekse Bijen 01

6 Ka~r-l dilde 01 $eh-i l).iisne ~afii-bag~ olmaga Daglarla zeyn idiip smefi gii$ade-revzen 01

I4ISb S.sOa 3b rubsarJ dldiir S 5a dii~di ~iinl dii~mii~ T 601]-S

TAED 38. 2008, 7 1-94

A.D. TUrklyot Ara,t1rmaian EnsfltUsQ Derglsl SaY' 38, Erzurum 2008 '" 8 5 --

7 I:lall.c.a-i ago.~a ~ek ~ehdl 0 maru baleve~ Gayndan ~l( -I na?3I eyIe feIekde sen sen 01

(16) Fe' ilitiin Fe' iliitiin Fe' illUiln Fe' ilOn I ~avul ey dil ki gelen dil-ber-i bI-dad odur 0

Mest-i ban~er-be-kef-i gamzesi cellad odur 0

2 Bu ~eh-i mlllk-i melal;iatden umulmaz ~ef'l9tt Olmaz avIze-i ga~u ni~e feryad odur a

3 <;ekme gam kesme umIdiii 0 ceia-cUduii kim {tall geldikde veia eyleye mu( tad odur a

4 Ne l:cadar eyler ise cevr ile ber-bad yine Di l-i viram eden lu!f ile abad oduc a

5 ~ordum 01 afet-i devram goriince ~ehdl Dedi ler ' al:chii alan ~Ub-I peri-zM odur 0

(17) Meta' ihiD. Fe(ilitiin Metal ilGn FelilGn I 0 $Ub ' a~ ll:cIii eyler tebah pey-der-pey

Edince kU$e-i ~e$min penab pey-der-pey

2 Girih girih bam-l ziilf-i siyalun 01 kafu Oil almagi~tin eder damgah pey-der-pey

3 0 ~ab-l Qusn nice ram olur ki mlljgaru C;ll nize-d!r !?af-aca-sipab pey-der-pey

4 Eder 0 ahu-YI vaQ$lyi !?ayd i~lln (u$$al:c Kemend ri$te-i medd-i nigab pey-der-pey

5 Felekde ~anma seQab i~re berl:c-i rab$ende ~er!re-pa$ alur dud-! ah pey-dec-pey

17T.89b Sb ~erire-p!$l ~erir-~ S

TAE0 38,2008, 71-94

-86- B. SELPJK·H. TU~LUK: Antakyah Mustara $ehdi ve Gazelleri

6 Goreydiii 01 rub-l pili-tabl $uhb U $am deyu Geliir gider felege mihr ii mah pey-der-pey

7 ijarab olupdur 0 rna' miire-i biisUn ki am Edeydi cey~-i ijabe$ cilvegah pey-def-pey

8 U~urdl murg-I dili bag-Il).iisn-i yara gelUp Tatayytir eyledi zag-! siyiih pey-def-pey

9 0 mest-i naza nice ke$f-i rliz edem ~ehdi Olur nu (afv bu deiili gUnah pey-der-pey

(18) Mera'iliin Fe'ilitiin Mef8' ilfin Fe'iliin I GoiiOi goiiiil nice bir all all pey-def-pey

Su $erba $erl)a bu dag-I siyah pey-def-pey

2 tlayal-i dit-ber ile nev-he-nev nedir seode Bu arzii-yl dem-a-dem giinah pey-def-pey

3 Girih girih seni ziilf-i rugar bende yeker Meded meded edegor intibiih pey-der-pey

4 0 sih-gabgaba meyl etme kim zenaudaru Ke$iin ke$iin ider ill:di.-Yl yah pey-der-pey

5 Salpn $alpn seni $ad-pare yak yak eyler o tlg-l gamgam-IW$m-l nigab pey-def-pey

6 Yeter yeter bu heva-Yl heves bu tiil-l ernel Bu ke~-me-ke~ bu tekapU-Yl cab pey-der-pey

7 Ki refte refte guzer eylernekde 'omr-i ' aDz YaZlI5. yaZ1l$: ola boyle tebab pey-der-pey

8 tJuda ljuda diyerek I.al tevekkiil ey $ehdi Ki feve feve ire feyz-i tiah pey-der-pey

7 -s 18/4 S.80b 4a sib) sib u S

TAED 38, 2008, 71-94

A.D. TUrklyO! Aro,hrmalon EnsHlOsO Dargis! SOYI38, Erzurum 2008 ,.", 87 ,.",

(19) Fa< ilatUn Fa< ilatUn Fa<ilatiin Fa<iliin 1 tla~ tIra:~ oldul$:ya dil·ber imrenir imrendirir

Gosterir ziilf·i mu< anber imrenir imrendirir

2 La< t·i mey·giinundan olmu~ zev~·yab 01 mest·j naz Elde cam·l ne~ve·aver imrenir imrendirir

3 Eylemi~ t~vlrini < u~~a:~ bayl[i] dil·ni~ln Gorse 01 n1~·t mu~avver imrenir imrendirir

4 ZIb ii fer venni~ rub·. piir·tabma aylnede $iveler eyler miikerrer imrenir imrendirir

5 Na~d·i can He vi~ale vat d etmi~ken 0 ~iib ~ldt bir bazar-I diger imrenir imrendirir

6 Damenin ser·ri~te·i milY·1 miyana bend idiip < Arz ider zemn banyer imrenir imrendirir

7 Vaz<·1 istigna:·pesendi 01 perlnin Sebdlya: Ademi dlvane eyter imrenir imrendirir

(20) Mera< HOO Fe< ilatOn Mera< ilOO Fe< iliin I Olur 0 re~k-i peri kec-kiilab pey-der-pey

Ki < arZ-1 ~aktil eder gab gab pey-der-pey

2 01 Metin dil ti cana yamandrr ~a$dt Ki bt~m-. c;:e~m ile eyler nigab pey-der-pey

3 0 ebruvan-t mul$:avves 0 navek-i mtijeler Atup tutup dili eyler tebab pey-der-pey

4 ijadeng-i gamzesi yariii siper-stipiir(?) na-c;:i'ir $ikenc-i ziilflin ider dit penah pey-der-pey

7b dlvanc] dane S 20T.9Oa

T AEO 38, 2008, 71-94

-88- 8 . SELI;UK-H. TU(;LUK: Antakyall Mustafa ~ehdt lie Gazelleri

5 inanmaz 01 hlit-i Dev-res (ala~am olduguna Degil mi dag-t deriinum giivah pey-dec-pey

6 < Aceb mi bak-i mezarlnda ( ~I~-l zann Biterse Hile vii mihr-i giyah pey-dec-pey

7 0 ~eh-siivare eder ref -i ri~( a ey ~ehdl Hezar sencileyin diid-gYah pey-dec-pey

(21) Meta' lllln Meta' 11iin Meta' lliin Meta' IHin 1 Zuhllr etmekde pey-dec-pey ~aza-Yl rniibrem-i < a:iem

Bilinmez I:tikmet-i raZ-l nihan-t mUbhem-i (atem

2 ~omaz ba~rda gam keyfiyyet-i cam-l Cern ( ~ilem Vellkin herkes olmaz bezm-i meyde mai).rem-i (alem

3 ~h pUr-ziic ol unnu~ dubter-i Tez aya~ alma~da Alia al arI.<.asl yerde demi~ ~oI.<. Riistem-i (alem

4 $eb-i deycGr-t gamda olmasm erbab-t dil renciir Olur pa~ide-pertev cam-I mey ~ubl;l-dem-i < ~i1em

5 < Aceb na-der-ber-a-ber vaz-I zehr-i band eder gerdGn K.i bie kez bande-fenna olsa zehr ile gam-! ' alern

6 0 ~Irln-Ieb dern-a-dem nagrne-i ~eh-naza rna ' ildir N'ola girmezse bir dem g[l~ma zIr u bern-i ' a: lern

7 Goren bir kez 0 ~lij}uii ~ehdIya la' I-i ~afii-bab~lfi ~ikest-i carn-! ziihd eylerdi o lsa Edhern-i 'alern

6b mw-i] mw ii 5 I b miibhemJ i}.ikmet 5 3b ' aiem]-S 21/65.8Ia 7a kez] dem 5

T AED 38, 2008. 71-94

A.O. TOrklyol Arolhrmolon EnstiliisO Darglsi Say. 38, Erzurum 2008 ..... 89 ......

(22) Fe' iliitUn Fe' iliitUn Fe'ilitiin Fe' iliin I E~k-i ge~mim goriiniir yare benim nemcesine

Llk re~k-aver-i lUIandlf 0 oem yemcesine

2 N'ola 01 ~iig-l pert-ziid ediip iinsiyyet Giil-i rugsanru ' ari eylese ademcesine

3 Ke~f-i ziir eyler idim I}.al-i dil-i ziinm aiia Gam-ktisar olsa bafia hem-dem ii mal)remcesine

4 Ta-be-key renci~-i gamyaze-ke~l ey sa!9 $un bize cam-l leb-a-Ieb iyelim Cemcesine

5 tJaH sebzin edeli Ka' be-i tiiyma ni~b E~k-rtz olmada ' a~l1.dan zemzemcesine

6 Devr-i I}.iisniinde n'ola 01 ~eh-i giibarufi eger Gorseler bendeler il}.saruru tJatemcesine

7 Sehdiya feyi-i ma'anlile bikr-i fikre Riil}.-bag~ olsafi olur ' ist-yi Meryemcesine

(23) Mefii' lliin Mefii' lliin Meta' llOn Mefii' lltin

Gofiiil 01 afet-i 'a~l~-kii~- i btdaru n'eylersin Yeter etdifi yeter bu nali~ -i feryadl n 'eylersin

2 Dil-i VITam bir rum-nigaht etmeye abad o ~ug-l ge~m-i mekkar-l cern-mu' tadl n'eylersin

3 Nihiil-i bag-l iirnmid olmaymca dilde bar-aver Teht-dest-i yenar u serv-i ser-aziidl n'eylersin

4 Seversefi nabl-i I}.unna gibi bir kiikiil-pert~an sev Heveskar-l heva-Yl gayr olan ~im~adl n'eylersin

23/4 T.90b

T AED 38, 2008, 71-94

B. SELC;:UK-H. TUCLUK: Antakyah Mustafa $ehdi ve Gazelleri

5 Edermi$ biise-i la' liyle $irlnkiir agyan Bu gayret ile kiih-endazi-i Ferhad'J n'eylersin

6 Kemal-i I;liisn-i bal-i gadd ii serv-i ~dd-i yiiri gor tJayal-i n~-i miiytn-game-i Bihziid't n'eylersin

7 Bu $e$dergiih-t ' alemde verir bie giin gii$ad ey dil Sem ziir eyleyen bazke-i nerraw n'eylersin

8 Umiirun !:Ia"'a tevflz eyleyip bu masivadan gey Meded-ciiy 01 Jjuda'dan gayndan imdadl n'eylersin

9 Bu bazar-l fenadan $ehdiya $elcker-flirii$-t yarg ~attp ~avw seni $imdengeri I:cannaw n'eylersin

(24) Met" iilii Mefii' ilii Mefii(ilii Fe'iiliin I Feryad ki feryawma feryad-resim yol:c

Men bt-kese ral;lm eyleyecek hty kesim yol:c

2 Bir I:cafileye peyrev ii saman-be-dii$um Cemmaze-ke$-i bang-l dera-yt ceresim yol:c

3 Na-yat piyade-rev-i beyda-yt iimldim Ser-menzil-i mal:c$iida resan bir feresim yol:c

4 Dem-besteyim 01 deiili gelii-giri-i gamdan Aylne-i varga e~er eyler nefesim yol:c

5 Bilmem nice iirami$ eder biilbiil-i dil kim yar-yube-i tende ana $ayan I:cafesim yol:c

6 Ya Rab meded ii (avo ii ' inayet baiia senden Gayriden iimldim dabi bir miiltemisim yol:c

7 Aliide-i clirmiim 0 I:cadar yarg-i kiihende Bir taze giinah etmege $ehdt hevesim yol:c

6 baiia)-T 25 S.81b 7 -S

T ABD 38, 2008, 71-94

A.D. YUrklyat Ara,llrmalan Enstltus(l Dergi$l SaYI 38, Erzurum 2008 "'" 91 "'"

(25) Mefiic ilUn Fec ilitUn Merac ilUn Fe< ilUn 1 Figan 10 siibtem e~-siiz-l ab pey-def-pey

Ki ge~t 'omr-i 'azizern tebm pey-der-pey

2 Ernel girifte-i darn-l bayal-i ply-a-ply Heves be-ke~-me-ke~-i ~ayd-I cab pey-def-pey

3 Ci sud tevbe-i rna ger $ikeste-beste $eved CG btr~a-pu~-I muraJ4a' -penab pey-der-pey

4 Zi-bes 'inayet-i amurzgari-i Ized Dilem rubUde be-suY-l gtinah pey-der-pey

5 Esiran-l $eh-i J:tGsnem 10 bayl-i mGjgane$ Ne?:are-senc-i ~af-ara sipah pey-der-pey

6 Be-$ev~-i dlden-i ii ~ubJ:t u ~am mi-ayend Zi-~al:m-l pehn-i felek mihr ti mab pey-der-pey

7 Be-yak yaki-i sIne be-dag <lag-l hezar tJarabi-i dil G can-ra gGvab pey-def-pey

8 tIo$a ki an but-i $mn wram-ra ~ehdi Be-i' tizar-nihem ru-be-rab pey-der-pey

(26) Merac lIUn Merae 11Un Merae 1100 Merae 11Un

Seni agyir ile gordukye ey ~iib-l cefii-pI~e GelOr bu ba~r-l na-$adtma bin diirlU endl$e

2 Dil-i piir-zabmtma bir kerre ral)m et ey vefii-du$men DU$urme batlr-1 mecrGhumu her bar te~vl$e

3 Beni Leyla-YI zUlftiii eyledi Mecnun hey ?:~ilirn Giriftir-l kernend-i kafir-i bI-raJ:un-l bed-kl$e

2614T.91a

T AED 38, 2008, 71-94

- 92- 8. SELCUK-H. rutLUK: Antakyah Mustafa SeMI ve Gazellen

4 ~o te >~lr etmez 01 sengln-dil-i $irin-Iebe feryad Ni~iin Ferhad olmu~ kiih-ken aya urup tIse

5 J:la~r etmek gerekdir Slr-i merdilm-gir-i gamzenden Obi-dada olupdur kii$e-i y~m ii miijefi bIse

6 $ikeste bir sical-l ne$ve-nze l:c.a 'iliz Sru9 Veri! keyfe keder yun inkisar-I sagar U $I$e

7 Nemek-~ olmasa giihI leb-i canan ey SehdI TeseU! gelmez idi • ~d:H na.-kam-I dil-rise

(27) MeFUbi Fi' ilitii Me:ra'iIii n'ilOn I Zencrr-i pay-! ~iisn alaI! gan-! musk-bar

~ekdi gevirdi kendiisin 01 Silg-t $Ivekar

2 Etse ntihiifte geT ser-i zUlftiii • aceb degiJ Olur niban dldeden elbette paY-l mar

3 Kakiillerifide bende gekemtiS 0 rnO-he-mu n.i. kim ga!mdan enneye bir lanna gubar

4 Ser-keSlik etmeyip gelir agusa 01 peri Da' vet olunsa bir ser-i mil etmez i ' tizar

5 • Alem 0 yeSm-i meste goriinmezdi 1.01 ~adar Gosterdi rOzgar ana miijganlann ~ii bar

6 MiiY-l miyanma ~anhp ban~eri meger Belderdi 01 beli ~~ u~urmazdl yadgar

7 SehdI 0 belde yo~ kesiciden e~er dirig Ser-ri~te-i iimidini ka!' eylemi~ 0 yar

(28) Fe' ilitiin Fe' ilitiin Fe' iliitiin Fe'iliin I t!IZr-l tevflk hidayet eder i~a ' allah

Dil-i giim-ge~te murada erer i~a 'allah

6h bell) hil T 28 -S

TAED 38. 2008. 71-94

A.D. TOrklyot Aro1firmaian EnstitosO Dergisl SaYI 38, Erzurum 2003 -- 93 --

2 Fell) eder gonca-~lfat < ~delerii'i. ~abr ile Vatti geldikde neslm·i seber in$a )allah

3 Var timldim ki ola bubb-l nebi-i < Adnan Ate$-i rOZ-l cezaya siper i~a )allah

4 < A$lk;:-l $awk;: olanlar piil-i rusta-bIz Berk;:-l batif gibi eyler gtizer i~a )allah

5 yekdirip zevrak;:-l tevl.lldle $ehdi abir Ederiz bal.1H fenadan giizer in$a )allah

SONU~

18. yiizyllm ilk yansmda ya$arru$ olan $ehdi, onemli devlet kademelerinde gorev alrru$, devrin ileri gelen yoneticilerinin yakmmda bulunmu~ ve onlardan maddi ve manevi destek gorm~tiir.

Biyografik ve bibliyografik kaynaklann baZilannda ~airin adl, oliim tarihi, divaru hakkmda verilen bilgilerin Sehdi mahlash diger ~airlerle karl~tJnldlgI goriilmelctedir. Sairin divaru taranarak; yapnu~ oldugu gorevler, yarwmlanm gordiigii ki~i1er tespit edilmi~, kaynaklar kar~lla~tlfllarak ~air hakkmdaki eksik ve hatah bilgiler diizeltilmeye ~ah~llml~tlf.

Doneminin onemli hattatlanndan biri olan Sehdf'nin ~e~itli naZlm ~ekillerini ve mensur par~alarlm ihtiva eden hacimce kii~iimsenmeyecek bir divam varwr. SaYlca az olmasma ragmen; teknik ve anlam derinligi a~lSlndan ba$anh gazeller kaleme alan ~airin gazellerinde, Sebk-i hindinin etkisi goriilmelctedir.

TAED 38, 2008, 71-94