(Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed...

35
90% van depoltici geeft de overige 10% een slechte naam (Anonymus) In dit nummer o.a.: Lessen Politiek voor Kinderen Verslag van de ISIL Conventie in Rome Hoe Verslavend zijn Sigaretten? De Oceaan te Koop Interview met antroposofisch Uitgever Theo Spaan 1997/6

Transcript of (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed...

Page 1: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

90% van depoltici geeft de overige 10% een slechte naam(Anonymus)

In dit nummer o.a.:

Lessen Politiek voor Kinderen

Verslag van de ISIL Conventie in Rome

Hoe Verslavend zijn Sigaretten?

De Oceaan te Koop

Interview met antroposofisch UitgeverTheo Spaan

1997/6

Page 2: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

die Vrijbrief i Roken, een Verslaving?

RichardJ. DeGrandpre

Tijdens de verkiezings campagne voor het Presidentschap viel BillClinton met succes de Tabaksfabrikanten aan als de grote nationalevijand terwijl Bob Dole de rol van collaborateur op zich nam doorde verslavende werking van nicotine te bagatelliseren. De Foodand Drugs Administration probeerde zeggenschap over tabak teverkrijgen door te verklaren dat sigaretten een 'nicotine deliverydevice' is en dat tabaksfabrikanten, gelijk drugs verkopers , hunklanten voor altijd aan de haak proberen te slaan . Er worden hon-derden processen gevoerd tegen tabaksfabrikanten, waarondergroeps processen en processen van overheden op staats niveau, Zijbeschuldigen de fabrikanten samen te spannen om rokers verslaafdte maken. Deze ontwikkelingen zijn het gevolg van een veranderingvan opvatting t.o.v. sigaretten. Hoewel gerechtvaardigd uit oogpuntvan volksgezondheid het voortdurende benadrukken van de versla-vende werking van sigaretten kan de zaak alleen maar erger op ma-ken.

Om te begrijpen waarom vereist een zorgvuldige beschouwing vande conventionele wijsheid over tabak, die veel lijkt op de verkeerdeopvattingen omtrent drugs. Gedurende de tweede helft van dezeeeuw werd het klassieke model van verslaving, dat afkomstig wasvan het misbruik van narcotica steeds meer toegepast op het ge-bruik van sigaretten. Het klassieke model beweert dat het gebruikvan bepaalde chemische stoffen leidt tot lichamelijke afhankelijk-heid, of wel direct, ofwel na een langer durend gebruik. Die licha-melijke afhankelijkheid uit zich in ontwenningsverschijnselen, diealleen teniet gedaan kunnen worden door verder drugsgebruik.

Zoals Steve Hyman, directeur van het National Institute of MentalHealth, onlangs schreef in Science: "Herhaald gebruik van versla-vende drugs als opiaten, cocaïne en amfetamine leiden tot afhanke-lijkheid en daarna tot ontwenning."

Dit cyclische model, waarbij de drug zowel probleem als oplossingis, biedt een simpele uitleg van het verslavingsproces, dat voor hetgrote publiek makkelijk te begrijpen is. In het geval van roken is deverslavende werking de belangrijkste reden om tabak te reguleren.Maar de uiteindelijke reden van verslaving wordt door het klassiekmodel eerder verborgen dan verklaard. Het vrerklaart net zo min hetroken van sigaretten als het gebruik van drugs.

Als een chemisch middel verslavend is in de zin zoals Hyman hetbeschrijft, dan verwachten wij dat iedereen die regelmatig drugsgebruikt daar ook verslaafd aan zal raken. Toch is het slechts eenminderheid van diegenen die illegale drugs gebruiken of het nu

2 de Vrijbrief

Page 3: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

cocaïne, marihuana of amfetamine is, die een afhanke-lijkheid ontwikkelen. Het percentage van verslaving,zoals gedefinieerd in het American Psychiatrie Associa-tion's Diagnostic and Statistical Manual, onder gebrui-kers van alcohol en cocaïne ligt tussen de 15% en 17%.Zelfs in een steekproef van 79 regelmatige crack ge-bruikers, vonden Patricia Erikson en haar collega's vanhet Toronto's Addiction Research Foundation dat slecht37% de drug vaak gebruikt hadden (meer dan honderdkeer) en dat 67% de drug niet gebruikt hadden in de af-gelopen maand. Eenzelfde patroon geldt ook voor tabak.In het 1994 National Household Survey on Drug Abu-se, meldde 73% van de ondervraagden ooit sigarettengerookt te hebben, maar slechts 29% had in de afgelo-pen maand gerookt, d.i. dus minimaal één sigaret in deafgelopen maand. In het mei/juni nummer van MotherJones slaagde Jeffrey Klein erin te beweren dat nicotineverslavend werkt en, tegelijkertijd, dat de tabaksindus-trie jonge rokers verleid om de 1.3 miljoen Amerikanente vervangen die elk jaar met roken stoppen. Als nicoti-ne zo verslavend is waarom slaagt dan de helft van alleAmerikanen die ooit gerookt hebben erin om te stoppen.

Het klassieke model suggereert ook dat rokers gemak-kelijk moeten kunnen stoppen als ze hun nicotine maarop een andere manier, zoals de nicotine pleister, binnenzouden krijgen. Helaas slechts weinigen van de tiendui-zenden nicotinepleister gebruikers slaagt erin te stoppen(tussen de 10% en 15%). In directe tegenspraak met hetklassieke model bleven de rnëesten gewoon doorfokenterwijl ze de pleister gebruikten.; De consumptie i vankankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijlhet nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift Psychopharmacology de conclusie dat "hetgebrekkige effect (van de pleister) op het gebruik vansigaretten is verrassend en geeft aan dat rokers hun si-garet om andere reden opsteken dan vanwege een laagnicotine gehalte in het bloed".

De meeste mensen die met succes stoppen doen dat naenkele mislukte pogingen. Als verslaving het gevolg isvan lichamelijke afhankelijkheid van een chemische stof(in dit geval nicotine) dan zou de terugval moeten ge-schieden tijdens de ontwennings fase, die bij nicotineenkele weken duurt. Toch geschiedt de terugval bij eengroot deel van de stoppers reeds lang na deze kritiekefase. De roker in dan al lang door de ontwennings faseheen. Toch begint hij weer te roken. Studies tonen aandat er geen verband is tussen zwaarte van de ontwen-ning en de kans om opnieuw te beginnen. ledere voor-malige roker kan je vertellen dat in bepaaldeomstandigheden, op bepaalde tijden, de behoefte aan

INHOUDRoken, een Verslaving? 2

RichardJ. DeGrandpre

Lessen Politiek voor Kinderen... 5Joseph Sobran

Interview met Theo Spaan 6Stefanvan Glabbeek.

Wat Kenmerkt Privatisering?... 13Othon Librecourt

Uit het Nieuws..:.;........ 17Tol Hanze

Verslag ISIL World Convention. 18Toine MandersDe Privatisering der Oceanen. 21

Frans BuzekTERRA LIBERA i 23

Hub Jongen

Vrij en in de Markt. 25Lpuk Jongen

een sigaret zeer sterk kan zijn, zelfs maanden of jarenlater. In deze gevallen is de behoefte aan een sigaret hetgevolg van de omstandigheden en niet het gevolg vande ontwenningsverschijnselen. Dit is een van de rede-nen dat mensen die gestopt zijn met illegale drugs, alscocaïne en heroïne, zeggen dat ze meer moeite hebbengehad om te stoppen met roken van sigaretten. Omdatsigaretten onder veel verschillende omstandigheden ge-rookt worden (verveling, na het eten, tijdens het rijden)en op verschillende plaatsen (auto, op het werk, thuis),is de prikkel om te roken wijder verbreid dan voor ille-gale drugs.

De neiging tot sigaretten roken is een stuk gecompli-ceerder dan het klassiek model van verslaving wil doenvoorkomen. Dit model is gevaarlijk omdat zij de psy-chosociale factoren die leiden tot roken negeert. Om toteen volledig model te komen is het nuttig een onder-scheid te maken tussen verslaving aan nicotine, waareen pharmacologisch proces de oorzaak van is, en ver-slaving aan sigaretten, waar een sociaal -psychologischeproces aan te gronde ligt. Niemand ontkent (behalve

1997/6 de Vrijbrief 3

Page 4: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

misschien de tabaksfabriken) dat sigaretten roken ver-slavend kan zijn , maar het is totaal iets anders om tezeggen dat nicotine verantwoordelijk is voor de versla-vende werking van sigaretten. Nicotine is noch een vol-doende, noch waarschijnlijk een noodzakelijkevoorwaarde om tot een sigaretten verslaving te komen.

Omdat verslaving aan sigaretten vooral een psycho-sociale oorzaak heeft, betekent dat economische, socialeen culturele factoren een zeer belangrijke rol spelen bijhet verwerven en behouden van de gewoonte om te ro-ken. De neiging om de verslaving aan sigaretten vooralte wijten aan een chemische oorzaak is waarschijnlijkeen van de belangrijkste culturele factoren dié de j ver-slaving in stand houdt. Het klassieke model leert rokersdat het verschrikkelijk lastig is om te stoppen met ro-ken, terwijl het tegelijkertijd de rokers ontslaat van deverantwoordelijkheid voor hun gedrag, als ze eenmaalbegonnen zijn. Deze overtuiging romantiseert het rokenvan sigaretten en verheft nicotine tot een sublieme ab-stractie. Dit versterkt het verboden vracht effect en ver-andert de gewoonte om te roken tot een cult gedrag.Roken krijgt zo een betekenis waar de jeugd van Ame-rika het meest naar op zoek is: sociale betekenis. ZoalsRichard Klein schrijft in Cigarettes are sublime:"sigaretten roken is niet alleen een lichamelijke maarook een uitweidende daad -een geluidloze maar wel-sprekende vorm van expressie".

Om de krachten die het gebruik van drugs bevorderentegen te gaan zou de betekenis van verslaving zodanigverbreed moeten worden dat het ook de vele verande-rende sociaal-psychologische factoren, waaronder wijleven, omvat. Tot nu toe werd ofwel de schuld voor deverslaving geheel bij het individu gelegd ofwel bij de'verslavende' stof. Het is beter te realiseren dat versla-ving een complex proces is met op z'n minst drie ver-schillende niveaus.

Allereerst is er het meest directe niveau, zowel van kort-stondige als langdurende biologische processen, die vanbelang zijn voor de psychologische ervaringen vandrugsgebruik en niet-gebruik. Zelfs met dezelfde drug

. verschillen de ervaringen die mensen ermee hebben ge-had. Wetenschappers en journalisten vergeten gemak-kelijk dat aan ieder psychologisch proces eenbiologisch proces ten grondslag ligt. Ontdekkingen overde biologische principes van verslaving zijn geen be-wijs dat riet ook een biologisch probleem is en geenpsycho-sociaal probleem. Het eten van veel en vet voed-sel heeft grote biologische gevolgen, maar hieruit kanniet afgeleid worden dat het probleem van overgewichteen biologisch probleem is. Inderdaad, pogingen om hetverslavings proces te veranderen óp grond van bioche-

mische oorzaken (zoals de nicotinepleister) hebben wei-nig succes gehad.

Het volgende niveau is het psychologische, dat, met alsbasis de biologie, gevormd wordt door persoonlijke er-varingen die voor een ieder anders zijn. Onder dezelfdeomstandigheden reageren verschillende mensen op ver-schillende manieren. De reden van verslaving kan voorieder individu een andere zijn. Zoals de schotse filmTrainspótting duidelijk maakt: ieder geschiedenis vanverslaving is net zo complex als andere persoonlijkegeschiedenissen. Er zijn pogingen gedaan om mensenop dit niveau te helpen om van hun verslaving (vooralalcohol en drugs) af te komen en met een zeker succes.Er worden nu methoden ontwikkeld om mensen bepaal-de behandelingen te laten ondergaan op grond van hun!

psychologische en sociale kenmerken. :

Dit brengt ons tot het derde niveau: de culturele facto-ren. De gevolgen van druggebruik en verslaving verto-nen grote verschillen tussen landen en tijden. Deculturele factoren zijn geworteld in de psychologischemaar zijn niet herleidbaar tot psychologische factoren,zoals ook de psychologische factoren niet herleidbaarzijn tot de biologische. Wanneer we verschillende vol-keren in ogenschouw nemen dan stellen we vast dat demate van consumptie van alcohol niet het voorkomenvan alcoholproblemen verklaard. De Italianen bijvoor-beeld drinken traditioneel veel alcohol maar alcoholis-me en dronkenschap komen bij hen nauwelijks voor. Degevolgen van alcoholgebruik als orde verstoring en ge-weld komen bij hen nauwelijks voor. Ook dit verschiltvan cultuur tot cultuur.

Gezien de rol van de cultuur in betrekking tot verslavingen de grote veranderingen die zich hebben voorgedaanin onze houding ten opzichte van roken, is het zeer welmogelijk dat de jonge roker van vandaag een geheel an-dere is dan de roker van 50 jaar geleden. Degenen dienu met roken beginnen weten dat het ongezond is eneventueel dodelijk. Mensen die desondanks beginnenmet roken zullen waarschijnlijk trouw blijven aan hunnieuw verworven gewoonte en daarmee het politiekCorrecte beeld van verslaving bevestigen. Maatregelendie gebaseerd zijn op het klassieke model van versla-ving zullen hun doel -verhinderen dat mensen beginnenen mensen die roken laten stoppen - missen.

Vertaald door A. Peeters

Overgenomen uit Reason Magazine, januari 1997

4 de Vrijbrief

Page 5: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

Lessen Politiek voor Kinderen

Joseph Sobran

Omdat ik over politiek schrijf, wagen mensen mij vaaknaar de beste manier om hun kinderen van ons politiekesysteem op de hoogte te brengen. Ik vertel hen dat zijmakkelijk zelf hun kinderen een basis cursus politiekkunnen geven.

Als vader heb ik een aantal simpele methoden ontdektdie een kind duidelijk maken op welke manier de mo-derne staat omgaat met zijn burgers. U zult ze waar-schijnlijk ook nuttig vinden. '

Gewoonlijk speelde ik het simpele kaartspelletje'Oorlog' met mijn zoon. Na een tijdje, toen hij goed be-greep dat de hogere kaarten de lagere versloegen, be-dacht ik een nieuw spelletje dat ik 'Overheid' noemde.In dit spelletje speelde ik voor 'Overheid' en iedere slagwas voor mij, ongeacht wie de hoogste kaarten had.Mijn zoon verloor spoedig iedere belangstelling voor ditnieuwe spelltje. Maar ik denk dat ik hem een waarde-volle les voor later heb bijgebracht . :

Wanneer het kind wat ouder is kurit U hem ons belas-ting systeem bij brengen op een manier die makkelijk tebegrijpen is. Bied hem een tientje om het gras te maai-en. Wanneer hij klaar is met het werk en om het geldvraagt, geef hem dan vijf gulden en leg uit dat de anderevijf gulden belasting is. Geef zijn jonger broertje eengulden en zeg dat dat 'eerlijk' is. De overige vier guldenzijn voor u zelf wegens de administratieve kosten ge-maakt om het geld te verdelen. Wanneer hij begint tehuilen of te protesteren zeg hem dat hij 'egoïstisch' en'hebzuchtig' is. Later in zijn leven zal hij u dankbaarzijn.

Maak zoveel regels als mogelijk is. Leg de redenen vandie regels niet uit. Pas de regels willekeurig toe, Be-schuldig uw kind regels te overtreden die u hem nognooit verteld hebt. Laat hem altijd bang zijn dat hij re-gels overtreed die u nog niet hebt uitgevaardigd. Dit iseen goede voorbereiding voor het leven iri een demo-cratische samenleving. ;

Wanneer uw kind oud genoeg is om het juridische sys-teem te begrijpen, stel dan een bepaalde tijd om naarbed te gaan voor hem vast Stuur hem dan een uur eer-der naar,bed. Wanneer hij u in tranen er van beschul-digd de regels te breken, leg hem dan uit dat u de regelsvaststelt en dat u dus de enige bent die deze regels kan

verklaren en toepassen, afhankelijk van de veranderendeomstandigheden. Dit is een goede les om het idee vande Hoge Raad, dat de Grondwet een 'levend document'is, te begrijpen. ,

Beloof vaak hem mee te zullen nemen naar de bioscoopof naar de dierentuin. Dan, op het afgesproken uur, blijftu rustig in uw stoel zitten om de krant te lezen, en uvertelt hem dat de plannen veranderd zijn. Als hijschreeuwt: "Je hebt het beloofd1^ leg hem dan uit dat hetslechts een verkiezingsbelofte betrof.

Geef uw kind:zo nu en dan, zonder enige waarschu-wjngj een klap. Leg hem dan uit dat dit 'verdediging is.Vertel hentdat je altijd op uw hoede;moet zijn voor eenmogelijke vijand, en dat je,hem moet stoppen voordathij te groot geworden is. Ook dit zal uw kind waarde-ren, wellicht niet meteen, maar dan toch later als hijgroot geworden is. i^ - : , , ,

Soms zal Uw kind Zijn ongenoegen laten blijken met uwmethoden. Hij zal zelfs de wens tot uitdrukking kunnenbrengen dat hij liever bij een andere familie woonde.Om deze reactie te voorkomen en de kop in te drukkenvertel hem hoe getroffen hij het heeft bij u te wonen, demeest liefdevolle en toegeeflijke ouder in de wereld. Envertel de meest vreselijke verhalen over de wreedhedenvan andere ouders. Dit zal hem loyaal jegens u houdenen, later in school, ontvankelijk voor de bewering dathet Amerika van de post-modérne verzorgingsstaat nogsteeds het beste en meest vrije land ter wereld is.

Dit brengt mij tot de meest waardevolle opvoedkundigemethode: liegen. Lieg permanent tegen uw kind. Leerhem dat woorden geen betekenis hebben, of beter nogdat de betekenis van woorden zich ontwikkelt, en dateen woord morgen het tegenovergestelde kan betekenenvan vandaag.

Sommige lezers zullen tegenwerpen dat dit wel een ergslechte manier is om je kinderen op te voeden. Enkelezullen het zelfs kindermishandeling noemen. Maar datis natuurlijk het punt: Kindermishandeling is de bestevoorbereiding voor volwassenheid onder onze vorm vanbestuur. i . .; ..

1997/6 de Vrijbrief 5

Page 6: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

Interview met Theo Spaanover Anarchisme en Antroposofie.

Theo Spaan is uitgever. Zijn uitgeverij Caglioströ geeftanarchistische en individualistische boeken uit, metname in het Duits. Hij publiceert werken van RudolfSteiner, waaronder Filosofie der Vrijheid. Ook publi-ceerde hij anarchistische werken van Max Stirner: DeEenige en zijn Eigendom, en Het Leugenachtig Prin-ciep onzer Opvoeding of't Humanisme en Realisme.

Vrijbrief: Ik wil met name een interview houden over deanarchisten Max Stirner en Rudolf Steiner. Zelf ben jeook een anarchist. Wil je het interview beginnen dooruit te leggen wat je onder anarchisme verstaat.

Theo Spaan: Onder anarchisme versta ik ten eerste: al-les vrij van de staat, in tegenstelling tot de wetgevingdoor de staat gemaakt. Ik ben van de overtuiging dat jealleen als vrij individu met een totale wijheid je ont-wikkelen kan, en niet zoals het nu is in handen van destaat. Want de staat heeft een zodanig grote invloed opde mensen dat die vrije ontwikkeling -wordt verhinderd.De staat regeert bijvoorbeeld op het ogenblik onderwijs,kunst,... Er is eigenlijk geen gebied waaropde staat zich NIET begeeft. In 1700 bijvoor-beeld werden er in Italië zeer zeldzame ge-schriften gevonden uit 1300. Toen bemoeidede staat zich daar helemaal niet mee. Hetwas de zaak van de vjnder en de archeologendie daar interesse in hadden. Als je nu watvindt heb je te maken met een uitgebreidewetgeving en bemoeienissen van de staat.

. De leerplichtwet, daarvan zou je zeggen dat de staat datdoet om de mensen te helpen. Maar er zit een nationa-listisch belang achter: De kinderen worden op het he-dendaagse onderwijs opgevoed tot staatsburgers en niettot vrije individuen.

Vrijbrief: Vind je dat leerplicht zou moeten worden af-geschaft?

Theo Spaan: Ja, natuurlijk. Wat gaat de staat dat nouaan of en wanneer ik mijn kinderen naar school stuur?Aan de ene kant kan het wel zijn dat eeri kind op zijnvierde jaar makkelijk lezen en schrijven leert. Aan de

6 de Vrijbrief

Stefan van Glabbeek.

andere kant kan het best zijn dat een kind pas aan lezenen schrijven toekomt als hij 12,13 of 14 is. Dat kan eenouder veel beter beoordelen als dat de staat dat doet. Ophet ogenblik moeten kinderen naar school als ze 5 of 6jaar zijn. Dat is frappant, want vroeger was dat 7 jaar.Maar men weet uit onderzoeken dat kinderen eerder in-telligent worden. DAAROM heeft men de leerplichtwettwee jaar vervroegd. Omdat de staat geen enkel belangheeft bij vrije individuen.

Vrijbrief: Wat wil de staat dan bereiken met die vroege-re leerplicht?

Theo Spaan: Dat de kinderen zo min mogelijk kanshebben op individuele zelf-ontplooiing. Als kindereneerder intelligent zijn moeten ze dus eerder onder deleerplicht vallen. De regulering van de overheid hindertde zelf-ontplooiing. En dat is niet alleen met het onder-rwijs zo, maar ook met de kunst. Op het ogenblik is ereen enorme bezuinigings.woede. Daardoor is de BKR,de beeldende kunst regeling, afgeschaft. Men dacht, nuzakt de kunstwereld in elkaar. Maar het tegendeel is

waar. Als je in Rotterdam of Amsterdam aan de havenskomt, dan zijn er nog nooit zo veel kunstgaleries ge-weest als nu. Dus het is helemaal niet waar dat als destaat zich ergens vanaf trekt, dat het dan slechter gaat.Nu wordt er in de kunstwereld geappelleerd aan de vrijemens. Zat een kunstenaar toen in de BKR-regeling,werd er helemaal niet geappelleerd aan de vrije mens,maar was hij onderdeel van een ambtenarensysteem.

Vrijbrief: Dan kom ik hiermee ook op Rudolf Steiner.Je had het net over onderwijsvrijheid. Ik begreep dat deVrije Scholen óók pp dat principe zijn gebaseerd.

IN MIJN GEDACHTENGANG IS HETABSOLUUT EEN ABSURDITEIT, DAT ERHIER IN NEDERLAND VRIJE SCHOLENBESTAAN.

Page 7: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

Theo Spaan: Ja. Vrije Scholen dat betekent namelijkoorspronkelijk "vrij van staat". Daar slaat dat "vrij" op,en nergens anders op. Dat was ook de oorspronkelijkebedoeling van de Vrije Scholen. Maar omdat men com-promissen heeft gesloten met staten kan men nu onmo-gelijk spreken van een Vrije School. De historie isnamelijk het volgende. Toen die Vrije School in 1919 inStuttgart door de Waldorf-Astoria sigarettenfabriek ge-sticht werd, was het een experiment. En het eerste watRudolf Steiner tóen gedaan heeft samen met Moltke, dedirecteur van de Waldorf-Astoria sigarettenfabriek, isdat ze samen naar het ministerie zijn geweest en ge-vraagd hebben of als ze zouden beginnen met die VrijeSchool, of er dan een staatswet zoukomen in Stuttgart die een leerplichtzou inhouden. Toen heeft men gega-randeerd dat als ze zouden beginnen,ze hun de eerste zes jaar ongemoeidzouden laten. Dat is toen gelukt om-dat men het beschouwde als experi- 'ment. : • • • • • • • . : : • • • . i . • . • , ; ' • ' ' • 'Alles was bij die Vrije School gericht op dé vrije indi-vidu. Blijven zitten, dat kon dus niet. Je hebt individuendie zeer snel zijn, en individuen die zeer langzaam zijn.Maar dat wil niet zeggen dat die langzame individuenmet lage resultaten niets opnemen. Het kan best zo zijndat die veel meer opnemen dan de snelle individuenomdat ze een ander verwerkingsproces hebben. Dusdaar werd absoluut aan het individu geappelleerd.Toen zagen de andere antroposofen dat, en die zijn toenzonder enig overleg ook een Vrije School begonnen inHamburg. Maar in Hamburg was een hele strenge wet-geving met betrekking tot onderwijs. Daarover schreefStirner al in Über die Schulgesetze.-En daarmee washet experiment helemaal ten einde. Want wat nu opVrije Scholen gegeven wórdt dat is een compromis datSteiner heeft moeten sluiten in Hamburg omdat daar destaat zo'n geweldige invloed had op de leerlingen metbetrekking tot lezen, rekenen en schrijven. En waar heteigenlijk om ging, om het individu te ontwikkelen metcultuur, met muziek, met kunst, dat kon daar dus nietzo. Én daarmee is eigenlijk dat hele experiment mislukt.In mijn gedachtengang is het absoluut een absurditeit,dat er hier in Nederland Vrije Scholen bestaan. Dat kanhelemaal niet. Dat kan alleen als ze tegen die inspec-teurs van onderwijs zeggen: "Ja meneer, uikunt dit on-derwijs helemaal niet beoordelen. Wat komt u eigenlijkdoen?" En die strijd die durven ze dus kennelijk nietaan. Dan krijg je een proces enzovoort, maar dat doetmen dus niet. ; • i . ,. . -En daar komt nog wat bij; Steiner weigerde altijd elkesubsidie. Die zei namelijk: Als je subsidie van de staat

aanvaardt, dan ben je een slaaf van de staat. Je verkooptjezelf. Je verkoopt ook het idee. Dus dat :die VrijeScholen in Nederland, in Duitsland en in Zweden sub-sidie krijgen, dat is een absurditeit.Vrijbrief: Je bedoelt omdat de overheid voorwaardenstelt voor die subsidie?Theo Spaan: Ja, dat is ook logisch. Als je subsidie ont-vangt dan zegt de staat: "wij hebben hier onze richtlij-nen. Je hoeft ons niet exact te volgen, maar wij eisen dateen kind van 9 jaar die en die dingen kan. En hoe je datbijbrengt, dat is jullie zaak. Wij eisen dat je dat van re-kenen kan, en dat van schrijven, en dat van geschiede-

DE ANTROPOSOFIE GAAT ERVAN UIT DATALLE STOFFELIJKE DINGENUITDRUKKINGEN ZIJN VAN EEN IDEE.

nis." En daar ligt het hele punt. En dat gaat ten kostevan de vrije individualiteit.

Vrijbrief. -Rudölf Steiner was een antroposoof. Kun jeuitleggen wat verstaan kan worden onder dat begripantroposofie?Theo Spaan: Antroposofie is ontstaan uit de theosofie.Wat voor bepaalde anarchisten toen heel moeilijk te be-vatten was', was dat Steiner vanuit zijn anarchisme van"Filosofie der Vrijheid1' aanknoopte bij de theosofie.Theosofie betekent "wijsheid van God". Antroposofiebetekent woordelijk "wijsheid van de mens". Maar datwerd zo niet verstaan door Steiner. Steiner verstaat on-der antroposofie het geestelijke. Bijvoorbeeld: hier staateen kopje. Wat is er belangrijk aan het kopje? Is dat hetglas? Of is dat de inhoud? En hoe is dat kopje ontstaan?Is dat toeval of had iemand een idee? De antroposofiegaat ervan uit dat alle stoffelijke dingen uitdrukkingenzijn van een idee. Daarom wilde Steiner ook een hogeschool voor vrije geesteswetenschap. Elke universiteitwordt op het ogenblik eigenlijk door de staat geregeerd.Professoren worden benoemd door de staat. Revolutio-naire figuren vind je dus nooit als professor. Het zijn al-tijd compromis-figuren. Dat wilde Steiner doorbrekenmet een vrije universiteit voor geesteswetenschappen.Maar dat is helaas ook mislukt, omdat er te weinigmensen waren die vanuit het geestelijke bepaalde din-gen konden beoordelen, en omdat het begrip geestwe-tenschap volkomen verkeerd is uitgelegd. Men dacht dathet over het onstoffelijke gaat maar zo is het dus niet.Geesteswetenschap wil zeggen: als ik hier een zaadjeheb liggen, en ik maak dat zaadje chemisch precies na,

1997/6 de Vrijbrief 7

Page 8: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

en ik stop ze allebei in de grond, dan groeit de eerstewel en de andere niet. Wat nu dat eerste zaadje wel doetgroeien en dat andere zaadje niet, daarop richten zich degeesteswetenschappen. Het is niet wat men er tegen-woordig van heeft gemaakt, een veronachtzaming vande materie. Integendeel, men is nooit tegen de materiegeweest, maar men wilde er nog wat aan toevoegen. Jehebt bijvoorbeeld kalk om een ei. Als je nu ongekookteeierschalen aan een kip voert, dan pikt die kip zijn eigeneierschalen voortaan kapot. Als je die kip gekookte eier-schalen voert, dan gebeurt dat niet, Maar chemisch zijngekookte en ongekookte eierschalen hetzelfde. Zp zagSteiner eigenlijk de hele wetenschap. Er zijn toen ookcursussen geweest, zoals lichtleer, warmteleer, ... Datwas alleen maar ter bevestiging van de wetenschap. Degeesteswetenschap was niet tegen de natuurwetenschap.Men wou er alleen iets aan toevoegen. Als ik hier eenijsblok heb, en je neemt een warme ijzerdraad en je trektdat door het ijs heen, wat gebeurt er dan?Vrijbrief. Dan trek je het in tweeën denk ik.

Theo Spaan: Nee, als je een warme draad door ijs trekt,dan gaat het daar omheen weer vriezen. Het vriest ach-ter de draad weer vast. Zo probeerde'Steiner begrippenbij te brengen van de realiteit. Wat de Wetenschap bij-voorbeeld niet erkent is de kwaliteit van de warmte. Dewarmte van kolen is andere warmte dan je hebt van eengaskachel of warmte van eeri centrale .verwarming ofvan een pëtroleumkachel. Dat zijn allemaal verschillen^de soorten warmte. Maar in de normale wetenschap zegtmen alleen hoeveel graden het is, 'etc. Maar de bedoe-ling van de geesteswetenschap was dus om verder tekijken. Steiner móest die universiteit voor geestesweten-schappen terugtrekken, omdat er geen mensen waren

8 de Vrijbrief

die het door konden zetten. Na zijn dood heeft men hettoch verder op willen zetten, maar dat vind ik decadent.Vrijbrief: Toen hebben ze opnieuw geprobeerd om eenuniversiteit voor geesteswetenschappen op te zetten?Theo Spaan: Ja, maar dat is natuurlijk flauwekul, wantdie mensen lopen achter de wetenschap aan. Terwijl alsSteiner in 1925 iets zei, dan werd dat in elke krant vande wereld besproken. En na zijn dood is er nooit meerover geschreven. Steiner was toentertijd de wetenschapvoor. Neem bijvoorbeeld de Kilimotor. Dat was eenmotor die liep op aardstralen. In 1898 heeft daar inAmerika een heel elektriciteitsnetwerk op gedraaid.Steiner wilde dat toen verder ontwikkelen, maar daar ishij toen mee gestopt omdat de Duitse oorlogsindustriedaar wapens mee wou maken. Daar wou hij niet aanmeewerken. Het geeft nog een erger erTect dan deatoombom. Tesla heeft ook een wapen ontwikkeld datop aardstralen liep. Dat ligt nu bij de CIA. Maar Teslaheeft h e t vernietigd voordat d e C I A h e t k o n inpikken. • . , •Vrijbrief: Zijn de geesteswetenschappen ook de basisvoor Steiners anarchistisch denken, of staat dat er losvan? : ' • , " • ' ' ' • : '". ' . • " • • . •

Theo Spaan: Dat is niet los te zien, omdat Steiner uit-ging van absolute vrijheid. In een cyclus zei Steiner: jemoet mij niet vragen of ik de cocaïne wil vrijgeven. Datis vanzelfsprekend. Bij Steiner staat de antroposofie nietlos Van het anarchisme. De strijd is eigenlijk dat men nueen beeld probeert te schetsen van Steiner dat totaalniets te maken heeft met Steiner zoals hij in de werke-lijkheid was. Steiner werd door bepaalde groeperingenin Duitsland terecht gezien als een enorme revolutionair.Er zijn drie aanslagen op hem gepleegd door de Nazi's.Maar in de antroposofische literatuur wordt daar geenwoord over geschreven, terwijl de gewone pers toenter-tijd wel daarover geschreven heeft. Toen was men al be-zig met een bepaalde beeldvorming. Het beeld vananarchisme wil men absoluut weg hebben uit de antro-posofie, omdat daar een groep mensen zit die een beeldwillen scheppen dat anti-revolutionair is, en anti-omwenteling. Zij hebben alleen belang bij de status quozoals die nu is. Steiner heeft zelf gezegd: "de antroposo-fie is in handen gevallen van de bourgeoisie". Steinerwou de maatschappij eigenlijk vanuit de bodem her-vormen tot vrije individuen. Hij wilde vanuit het be-staande een weg vinden naar de verandering. Dus nietradicaal zoals bepaalde groeperingen dat willen. Menweet wat men wil, namelijk het vrije individu. Dit is dehuidige situatie. En vanuit déze situatie gaan we naarhet vrije individu toe. Want dat is de realiteit. En nietandersom: dat is ons ideaal en we gaan direct naar onsideaal toe. Dat is een totaal ander uitgangspunt.

Page 9: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

Sommige idealistische groepen willen bijvoorbeeld hetgeld afschaffen. Maar Steiner zegt: we gaan kijken watgeld eigenlijk is, hoe is het ontstaan, hoe werkt geld, enhoe kunnen wij met ideeën datzelfde.geld anders latenwerken? Steiner ging uit van vrijheid, gelijkheid enbroederschap. Vrijheid, daaronder werd absolute wij-heid verstaan, van ideeën, van godsdienst, van alles.Broederschap was bedoeld voor het economische leven.En gelijkheid dat was dat als er nu eenmaal bepaaldewetten zijn, dat er dan geen onderscheid wordt gemaaktnaar afkomst e.d.

Vrijbrief. Gelijkheid voor de wet?

Theo Spaan: Ja, gelijkheid voor de wet. En alle ellendedie er op het ogenblik in deze maatschappij aanwezig iskomt doordat men die drie dingen door elkaar gaatgooien. Vrijheid van ideeën dat kan men niet op heteconomische leven toepassen of in de wet. Broeder-schap kan men niet in ideeën gaan toepassen,;want datis iets anders dan vrijheid van ideeën, ,

Vrijbrief: Hoe wordt dat bedoeld "broederschap in heteconomisch leven"? : /

Theo Spaan: Hier komt men moeilijk ïn de materie om-dat het zo vreemd is. Ik zal een voorbeeld geven. Een di-recteur die geen kinderen heeft, heeft minder geld nodigdan iemand die de hallen, schoon maakt met zes kinde-ren. Dat is een moeilijke basis, omdat je van de verdien-sten afgaat stappen. Je verdeelt dan naar behoefte. Datwas zo moeilijk dat 90% van de antroposofen niet eenswist waarover het ging. Steiner wou zo een basis vindenom het bedrijfsleven te veranderen. Steiner wilde altijdvanuit de bestaande mogelijkheden werken, en weiger-

ALS MEN DE MACHT HEEFT DAN KANMEN DIE OOK NEMEN ALS MEN WIL

de een idealistische sekte te maken omdat de meestemensen denken dat vanuit de situatie waarin zij levenhelemaal niets veranderd kan worden.

Vrijbrief: En dat wou hij doorbreken.

Theo Spaan: Dat wou hij doorbreken.

Vrijbrief: En zijn daarom die aanslagen op Steiner ge-pleegd?

Theo Spaan: Ja, de Nazi's hielden niet van anarchisti-sche ideeën, die wilden dat een sterke staat dé baas is,en Steiner wilde dat het vrije individu ontwikkeld zouworden.

Vrijbrief: Steiner is nogal beïnvlped door Max Stirner.Maar Stirners anarchisme was meer-gebaseerd op hetegoïsme. Kun je uitleggen wat Stirner daaronder ver-staat.

Theo Spaan: Stirner zei dat je uit moet gaan van demacht die iemand heeft. Als men de macht heeft dankan men die ook nemen als men wil. Dat klinkt voormensen vreselijk hard. Maar dat is gewoon de realiteit.Als iemand de macht heeft om iets te doen, en het wordthem bewust, dan kan men dat doen. Men kan dat ergvinden, maar zo js het wel. Dat is wel wat nihilistischvan Stirner, omdat hij geen oplossingen geeft. Hij steltalleen vast, hij is een ragfijne analyticus van de maat-schappij. Zo'n goede analyticus dat dat nu nog een ge-vaar is, omdat de maatschappij qua' principes nietveranderd is sinds 1868. Er zijn technische veranderin-gen gekomen, maar geen principiële veranderingen. Destaat heeft de macht, heeft zelfs nog meer macht.

Stimer heeft ook gezegd dat de godsdiensten de grootsteverwoestere zijn van de mensheid. En dat klopt ook.Kijk maar riaar het christendom en de islam en het jo-dendom'. Géén Van deze godsdiensten laten het vrije in-dividu itoe. Men is slaaf van de godsdienst. Neem nuJoegoslavië, Dat is zuiver een gpdsdienststrijd. Het iseen strijd tussen twee soorten christendom en de islam.

Vrijbrief: Wat Stirner zegt is dub zuiver een analyse,maar is hij er ook voorstander van dat als je de machtkunt nemen, dat je dat dan ook doet? Of is dat alleeneen analyse?

Theo Spaan: Het is meer een analyse,

Vrijbrief: Een dictator kan ook de macht nemen, maarik neem aan dat je daar als anarchist geen voorstandervan bent.

Theo Spaan: Nee. Stirner vond dat je je dan van diemacht bevrijden moest. Het ging Stirnerom; het individu. Ik kan dit en Ik kan dat.Hij heeft het boek De Eenige en zijn Ei-gendom geschreven. Karl Marx heeft alsreactie daarop een boek geschreven dattwee maal zo dik is. Maar Marx wilde al-

les onder de staat brengen. En je ziet Waartoe dat geleidheeft in het communisme: totaal ontmenselijkte mensen,omdat ze zich totaal niet individueel konden ontwikke-len.

Wat Rudolf Steiner in zijn boek Filosofie der Vrijheidgedaan heeft is dezelfde grondslagen te nemen als MaxStirner, maar hij heeft er iets aan toegevoegd. Hij vindtdat mensen een eigen moraliteit moeten ontwikkelen.Dat bepaalt niet de kerk, dat bepaal je zelf.

Vrijbrief: Was Stirner niet voor een moraal?

Theo Spaan: Stirner was alleen een analyticus. Menzegt1 ook wel eens dat Steiner dingen had geschreven te-gen Stirner. Dat is absoluut niet waar. In 1924 heeftSteiner nog aan een antroposofisch tijdschrift gevraagd

1997/6 de Vrijbrief 9

Page 10: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

Vrijbrief: Veel socialisten zijn tegen eigendom, en veelanarchisten noemen zich ook socialisten en zijn dus ooktegen eigendom.Theo Spaan: Maar dat kan helemaal niet. Dat heeft danniets meer met anarchisme te maken. Het anarchismeheeft niets met eigendom te maken. Het anarchisme iseen idee, het wil de vrije ontwikkeling van het individu.Wat wil het socialisme? Of je nu kijkt naar de PVDA ofnaar Rusland, het socialisme wil dat de maatschappijdoor de wet wordt geregeerd, en niets anders. Dus het isvolgens mij onbegrijpelijk dat iemand zich anarchistkan noemen en op het zelfde moment socialist is. Tol-stoi was een echte anarchist, hij zei: de staat is een ben-;de schurken. Maar die had zelf wel veel eigendommen.Vrijbrief: Denk je dat het anarchisme in de praktijk zalleiden tot kapitalisme?Theo Spaan: Kapitalisme is een woord dat voort komtuit de terminologie van Marx. Vroeger werd er niet overkapitalisme gesproken, maar over proletariërs en patri-ciërs. Het socialisme is begonnen met de kapitalistentegenover de proletariërs te zetten. Onder kapitaal wordtdan geld verstaan. Dan zegt men: "Het is de schuld vanhet kapitaal". Dat is klinkklare waanzin. Als je hier eenbpdrag van twee miljoen neerlegt, dan ga jij er wat an-ders mee doen dan ik. Die twee miljoen, dat is abstract.Maar de mensen gaan ermee handelen. Het is hoe deene mens ermee handelt, en hoe de andere mens ermeehandelt. Het is bij de socialisten zo dat men geld metziet als iets geestelijks. Steiner zag het geld wel als ietsgeestelijks. Met geld kan men namelijk wat d°e"' J0

meer geld men heeft hoe meer men kan doen. üew »een gereedschap, waarmee men kan werken. De vraagof anarchisme leidt tot kapitalisme is een vraag die J

! niet zo kan stellen. Men stelt dus kapitalisme als nzuivere geld denken tegenover het communisme, tncommunisme dat is inderdaad een

terreur. Nou vind ik democrat eeigenlijk pok een terreur. Dat .eigenlijk een erger soort cornrnunisme. Er zit geen principieel veschil tussen communisme zoüsdat in de Sovjet-Unie en al die

andere landen gebracht is en democratie zoals (B ^gebracht wordt. Maar het is anders geformulf'er-men heeft andere spelregels. Dat het gaat om oei ̂derheid van de groep is net zo'n waanzin als n ^munisme. Als het grootste gedeelte van d6.1"6" dem0.2 + 2 = 5, dan is het nog altijd 4 en geen 5. uu ^cratie is een waanzin. Door Stirner kan men ^sport begrippen heen kijken. Men ziet dan dat ^illusie is dat men in een democratie vrij Ie en. &men bijvoorbeeld dat men in Nederland persv

of ze Stirner willen rechtvaardigen omdat ze een ver-keerd beeld van hem hadden weergegeven.Vrijbrief: Van Stirner wordt Wel beweerd dat hij eenvoorstander is van diefstal.Theo Spaan: Maar dat staat er helemaal niet. Dan heeftmen dus niet gelezen. Dat waren van die groepen diededen aan "proletarisch winkelen" en zeiden dat datStirneriaans was. Maar dat staat niet in de boeken vanStirner,Vrijbrief: Dus dat is een verkeerde interpretatie?Theo Spaan: Dat is een verkeerde interpretatie, menheeft waarschijnlijk niet begrepen waar het om gaat.Wat Stirner wou is een absolute scheiding van individuen staat. Hij heeft alleen de staat en de godsdienst be-streden. Het gevaar is dat als men de analyses van Stir-ner leest, dat men dan adders tegenover de staat gaatstaan en dingen gaat doorzien. Een voorbeeld: de staatricht zich nu tegen discriminatie. Maar waar de staatzich niet tegen richt is het nationalisme. Dat wordt doormiddel ;vani sport in het belachelijke naar boven gedre-ven: Holland eerst. En op economisch gebied zegt menHolland eerst. Maar als men discrimineert en zegt Hol-land eerst dan mag dat niet. Dat is merkwaardig, omdatde staat het nationalisme aanwakkert. Dat heeft Stirnerallemaal bloot gelegd, hoe dat in zijn-werk gaat. Stirneris tegen het nationalisme'. Hij zegt: waarom moet iksneuvelen voof mijn vaderland? Wat heb ik er eigenlijkmee te maken dat er een paar figuren in de regering zit-ten die willen dat ik voor het vaderland ga vechten. Isdat mijn zaak? Nee, dat is helemaal mijn zaak niet, datis een zaak van de staat. , •

Vrijbrief: Stimer zegt over eigendom: het is een kwestievan macht. Als je meer macht hebt, heb je meer eigen-dom. Hij stelt,voor dat mensen hun eigendom verdedi-

• gen. Ook in de vorm van groepen of een vereniging vanikken. Ben je het daarmee eens?

Theo Spaan: Dat laatste heb ik er niet uit gelezen. Weldat men zijn eigendom moet verdedigen. Als menmacht heeft kan men ook zijn eigendom verdedigen. Ei-gendom wordt door Stirner ook niet gezien als iets vieszoals de socialisten dat vinden - behalve als ze het zelfmoeten krijgen. Eigendom is Memaal niet iets wat jeverachten moet, integendeel.

10 de Vrijbrief

HET IS VOLGENS MIJ ONBEGRIJPELIJK DATIEMAND ZICH ANARCHIST KAN NOEMEN ENOP HET ZELFDE MOMENT SOCIALIST IS

Page 11: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

heeft. Maar ik kan je zo een paar boeken noemen die inNederland niet uitgegeven mogen worden. Men heefthier een persvrijheid - mits. Het wordt anders gespeeldals in communistische landen, maar het komt op het-zelfde neer. Men kan hier ook niet zomaar uitzenden.Dus men moet niet zeggen dat hier persvrijheid is wantdie is er helemaal niet. Men leeft hier in een nationalis-

ER IS EÉN BOEK WAT JE NIET MAG UITGEVEN,EN DAT NEMEN WE WEL IN BESLAG, EN DAT ISHET ANARCHISTISCH KOOKBOEK.

tische, door bepaalde groepen geregeerde staat, die erhet grootste belang bij hebben om elke kern van vrijeactiviteit dood te slaan. Dat is de realiteit. En niet datwe hier multicultureel in vrijheid leven.

Dan heb je die slogans van de multiculturele samenle-ving, maar die bestaat helemaal niet. In Joegoslaviëhadden ze een multi-culturele samenleving. Maar datging alleen zolang daar een sterke dictator achter staat,waar iedereen bang voor is. Maar zodra die dictator wegis komen de volgende dictators, en dat zijn dan degodsdiensten. En die zijn nog veel erger dan 4e ergstedictator. En die etnische en raciale conflicten krijgen wehier in Nederland ook. Ik ken een heleboel moslims endat zijn fantastische mensen. Maar als er een conflictkomt gaan zij zich wel moslim voelen. En dat is heeljammer. Dat is het grote nadeel van die godsdiensten.De moslims zijn geen Nederlandse nationalisten: hetmoslim-geloof wil de hele wereld islami-tisch maken. Dat zelfde geldt trouwensook voor de christenen en de joden. Arti-kel l van de grondwet is in strijd met degodsdiensten. Het nieuwe testament vande bijbel is tegen de homo's en tegen dejoden. Het oude testament is tegen allevijanden van Israël. Die moeten geman-geld, en de benen gebroken worden, enz. Dat is niet zoheel erg tolerant. Ze maken zich schuldig aan discrimi-natie, en dat is dus in strijd met artikel l van de grond-wet.

Vrijbrief: Zelf ben je ook anarchist. Je bent nogal beïn-vloed door Stirner en Steiner. Je bent uitgever van boe-ken van Stirner en Steiner, waaronder veelanarchistische boeken. Heb je wel eens een aanvaringmet de autoriteiten op grond van je anarchistische pu-blicaties.

Theo Spaan: Ik heb een keer bezoek gehad van twee he-ren van de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) naaraanleiding van De Eenige en zijn Eigendom van Stirner,toen het pas uitgegeven was. Ze vonden het boek bij de

krakers in Amsterdam. Ze vonden het ook in mijn agi-tatorenkurs, Ze zeiden dat ze dat boek nog zouden tole-reren. De agitatorenkurs wilden ze toen in beslagnemen. Toen zei ik: "Het staat ook in de bibliotheek vanDen Haag, dan moeten jullie het daar ook in beslag ne-men. Want als je het bij mij in beslag neemt moetje hetook bij anderen in beslag nemen". Toen heb ik daar

niets meer van gehoord^ Welhebben ze gezegd: "Er is éénboek wat je niet mag uitge-ven, en dat nemen we wel inbeslag, en dat is het Anar-chistisch Kookboek". Ik zei:"Zijn er nog meer boeken

die ik niet mag uitgeven?". "Ja", zeiden ze,Mein Kampfmag je niet uitgeven, en hij noemde er nog een paar. Ikvroeg "Heeft u daar een lijst van, van boeken die ik nietmag uitgeven?". Maar die heb ik niet gekregen.

Vrijbrief. Had je ze anders allemaal; uitgegeven? ,

Theo Spaan: Meiri Kampf is hier'Verboden; Maar Jemoet eens lezen wat voor waanzin er in staati Het bestewat je kunt doen om dat boek af te kraken is om hét telaten lezen; Want er staat echt absolute waanzin in. Endat wordt dan Verboden. :'( '••".'. ; '

Met de antroposofische vereniging heb ik héél wat pro-cêsseri: gekregen wegens dingen dié ik uitgegeven heb,waarvan ze liever niet hadden dat het- uitgegeven werd.

Vrijbrief: Had dat te maken met dat verkeerde beeld vanSteinör dat zé willen schetsen?

MET ARTIKEL 1 VAN DE GRONDWETTAST MEN HET BELANGRIJKSTE AANWAT EEN MENS HEEFT, NAMELIJK DEKEUZEVRIJHEID.

Theo Spaan: Dat is zo zeker als 2 + 2 = 4. Ik heb eenhoop politieke uitspraken van Steiner uitgegeven, waar-onder zijn bestrijding van het nationalisme. Het beeldvan Steiher dat de strijd tegen het individu altijd vanbovenaf komt, dat het altijd vari de kerk komt, of destaat, of het nationalisme, dat wilden ze niet naar buitenbrengen. !

Ik heb ook wel een keer moeilijkheden gehad met ho-mosexuelen. Er was iemand die deed een prijsopvraagom een gedichtenbundel te laten publiceren. En toenkwam die met een bundel homosexuele gedichten aan.Ik zei: "Ik wil hem eerst lezen voordat ik hem uitgeef."Toen ik het gelezen had zei ik: "Ik geef het niet uit, want

1997/6 de Vrijbrief 11

Page 12: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

ik hou niet van homo-gedichten". Toen kwam er eenadvocaat langs, en die zei dat ik me schuldig had ge-maakt aan discriminatie. Toen zei ik: "Ja, dat klopt danook." Toen zei hij: "Ik accepteer het als u zegt: 'Ik heb ergeen tijd voor, om het uit te geven', maar ik accepteerhet niet als u zegt dat u ze niet uit wilt geven omdat hethomosexuele gedichten zijn". Ik zei: "Nou, ik zal het uschriftelijk geven". Ik heb nooit een homo iets in de weggelegd, maar ik wil Ook niet dat zij gaan bepalen wat ikzeggen mag.Steïher is trouwens ook op discriminatie aangevallen,want die had rassentheorieën. Dat klinkt heel nazistisch.Maar hij beschreef gewoon de rassen: bij het negerras isalles druppelvormig; bij !de indianen, wat het oudste rasis, daar is alles hoekig van. En dan heb je nog de mid-denrassen: de j Chinezen en de blanken. Dat hebbenSteiner, en vele anderen zo beschreven. Maar dat mag jetegenwoordig schijnbaar niet meer zeggen. Dan ben jeeen racist. Maar ik Iaat me niet door de wet opleggendat ik niet zou mogen zeggen dat die vier rassen ver-schillend izijn. Dat is nou die dictatuur van de democra-tie. Dat je zoiets niet meer zeggen imag. In Londen is erzo'n werk over rassen in beslag genomen. Waarom mo-gen dat soort dingen niet besproken worden?Met: dat artikel l van, de; grondwet:!tast men bovendienhet belangrijkste aan wat een mens heeft, namelijk dekeuzevrijheid, Je mag toch deiéén aardiger vinden ,dande ander?

En dan komt de overheid met positieve, discriminatie,dat is helemaal iets krankzinnigs. De staat neemt zichhet alleenrecht voor om te gaan discrimineren. Alleen ikals burger heb datrecht niet. Je hebt het reisbureau Co-loured Holland; Dat Vind ik prachtig. "Maar ik vind ookdatje dan een reisbureau white Holland mag beginnen.Maar dat mag niet. En dat heeft Stimer ook bij de men-sen wakker gemaakt. De staat mag positieve discrimi-natie gaan toepassen, en is dus ook een racist. De staatzegt datje alleen vrouwen of allochtonen mag aanne-men, maar daarmee wakker je racisme aan. De staatzegt: "De burger mag niet discrimineren, maar ik destaat mag dat wel". De, staat bestaat uit ambtenaren, en

•die gaan dan die macht uitoefenen. En dat is waar Stir-ner zo tekeer tegen ging, tegen die vormen van staats-diktatuur. De staat gaat zich bemoeien met de motivatievan de mensen, en nota bene met de geestesgesteldheidvan de mensen. Zelfs die is niet meer van jezelf. Dat isnog nooit in de geschiedenis van dé mensheid voorge-komen. In de middeleeuwen wist men tenminste nogwaar men aan toe was. Maar nu is er een krankzinnigewillekeur. ' • ; . : : , •'•••,'' . , : . ;

Vrijbrief: Dus er is nu nog een ergere staat dan in demiddeleeuwen?

Theo Spaan: Dat vind ik wel ja. Als ik in Saoedi-Arabiëben dan weet ik dat ik daar mijn bek niet kan opentrek-ken. Dan moet ik islamiet zijn, en doen wat daar gezegdwordt. Dus ik ga daar liever niet wonen. Maar die fun-damentalisten zijn wél duidelijk: 'Dat willen wij en datdoen wij, en als je het er niet mee eens bent hakken weje kop eraf. Dat is duidelijk. Maar wat hier gebeurt isvee] gemener. Hier zegt men dat men vrijheid heeft, weleven hier in een heerlijke vrije maatschappij, maar jeweet eigenlijk niet meer wat je denken kan. In Saoedi-Arabië heeft men tenminste nog richtlijnen, maar hierhelemaal niet. Kijk maar naar de rechtspraak. De enekeer wordt iemand in het kader van artikel l beledigden vrijgesproken, en de andere keer. krijgt iemand voor.hetzelfde f.150,- boete. Zoiets is nog nooit voorgeko-men, dat de staat zich zo'n willekeur veroorlooft.

Genoemde literatuur:

De Eenige en zijn Eigendom - Max Stirner

Het Leugenachtig Princiep onzer opvoeding of 't Hu-manisme en Realisme - Max Stimer

Filosofie der Vrijheid - Rudolf Steiner

U kunt deze boeken bestellen, of een prijsopgaaf krij-gen, bij uitgeverij Cagliostro, postbus 3210, 3003 AERotterdam,

12 de Vrijbrief

Page 13: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

Wat Kenmerkt Privatisering?Duidelijkheid lijkt bij nadere beschouwing te verdwijnen

Othon Librecourt

IN HET VOORGAANDE ARTIKEL KWAMEN VOORAL

PRIVATISERING IN 'T ALGEMEEN EN IDEOLOGISCHEBEZWAREN AAN DE ORDE.

In het vorige, inleidende artikel in de Vrijbrief 1997/5over privatisering, werd de vergelijking gemaakt tussenenerzijds niet-privatiserings vormen om de overheid teverkleinen en anderzijds de privatiseringsvonh met dat-zelfde doel.

Een tweede belangrijk, maar in 't algemeen weinig aande orde gesteld thema dat behandeld werd, was dat vande ideologische bezwaren die vanuit libertarische hoektegen privatisering geuit kunnen worden: (1) de sug-gestie dat de overheid op z'n minst een rechtmatige taakzou hebben, nl. die van privatisering; (2) dat privatise-ring door de overheid opdringen aan de Vrije Markt vande produktie van goederen en diensten is; en (3) de sug-gestie dat uit het voorstander-zijn van privatisering af-geleid zou kunnen worden dat de overheid pp z'n minstsoms taken beter kan verrichten dan de Vrije Markt, indit geval 'privatiseren'.

BELANGRIJK VOOR LIBERTARIËRS OM MATERIEKENNISVAN PRIVATISERING TE HEBBENDit keer komen overwegingen rond de diverse vormenvan privatisering die er zijn, aan de orde. Waarom is hetbelangrijk voor libertariërs om deze vormen te kennen?Is het niet beter om je als libertariër in té spannen deidee van privatiseren zelf, te bevorderen, in plaats van jete buigen over de details van de privatiserings-materie?Helaas heeft bittere ervaring in de afgelopen twee de-cennia dat het privatiseringsproces in de wereld heeftplaatsgevonden, geleerd dat het noodzakelijk is datvoorstanders van privatisering goed weten waar ze hetover hebben als ze effectief de privatiseringsgedachte uitwillen dragen. De geloofwaardigheid van privatiseringals middel om de samenleving te verbeteren is ernstiggeschaad door een verkeerd begrip van wat privatiserennu eigenlijk is, en door mythes, zoals de gedachte dat deoverheid als zodanig minder efficiënt werkt dan het be-drijfsleven. Het gevolg is geweest dat veel privatise-rings-operaties zijn afgeblazen, of teruggedraaid, en datop veel plaatsen in de wereld het privatiseringsprocesernstig is vertraagd.

HET 'SPOOK' VANHETLOODSWEZEN

Onbegrip van het privatiserings-instrument heeft somszelfs geleid tot een situatie die structureel slechter is danvoorheen. Vooral in Nederland is dit het geval geweest.Praat eehs met zeeschippers over het Loodswezen dateen tiental jaren geleden "in de markt werd geplaatst".De nachtmerrie dié toen volgde zal de belanghebbendennog lang heugen, 't Is waar, de havenmonden zijn nietverstopt geraakt met scheepswrakkén, waardoor dezeaangelegenheid geen krantekoppen heeft gescoord endaardoor buiten de belangstelling van het grote publiekis gebleven. Maar dienstverlening kan ook nog wel opandere manieren grondig misgaan.

Kennis van de privatiseringsvormen is: in de eersteplaats belangrijk om zo goed mogelijk vast te stellen'waarde'grens ligt tussen privatisering en andere vor-men van overdracht van bevoegdheden.

Als er gediscussieerd wordt over het onderwerp 'privati-sering' staat het begrip zelf doorgaans niet ter discussie:"Activiteiten Worden overgedragen aan het bedrijfsle-ven". Zo simpel ligt het echter niet. Er blijken vele vor-men van privatisering te onderscheiden te zijn waarbijhet soms moeilijk is vast te stellen of er eigenlijk welvan privatisering sprake is, of van verzelfstandiging, ofalleen maar van een grotere beslissingsbevoegdheid bijbeleidsambtenaren of andere in feitelijke overheids-dienst staande functionarissen.

TWEE HOOFDBETEKENISSEN VALLEN DUIDELIJK TE

ONDERKENNEN

Bij een nadere beschouwing is het al snel duidelijk dathet begrip 'privatisering' in twee hoofdbetekenissen uit-eenvalt: dat van het aanduiden van een feit ("de privati-sering van DSM heeft tot hogere winsten bij het bedrijfgeleid") en dat van het aanduiden van een proces ("deprivatisering van DSM is nog niet voltooid"). In 't En-gels is dit verschil goed aan te duiden: het privatise-rings-feit is 'privatization' en het privatiserings-proces is'privatising'.

De vormen van privatisering die in dit artikel bedoeldworden, zijn die van het 'feit', van 'privatization' dus.

1997/6 de Vrijbrief 13

Page 14: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

MAAR OVER DE VORMEN DIE ERTOE GEREKEND

MOETEN WORDEN BESTAAT ONDUIDELIJKHEID.

Er zijn uiteenlopende denkbeelden over hoeveel vormener nu eigenlijk wel zijn. Savas bijvoorbeeld, die als be-leidsambtenaar van het New Yorkse gemeentebestuuren later als staatssecretaris Huisvestingszaken onderReagan, veel ervaring met privatiserings-aangeledenheden heeft, onderscheidt er wel tien waarbijer wel aangemerkt moet worden dat hij hierbij privatise-ring in zijn meest ruime betekenis heeft opgevat.Een als simpel aangevoeld begrip blijkt dus in de wer-kelijkheid een verrassend hoge mate aan betekenissenen betekenisvariaties te hebben. In de praktijk blijkt dathet onderkennen van deze verschillen erg belangrijk isom te begrijpen waarom privatiserings-operaties somsmislukken, en waarom ze vaak langdurige controversesoproepen. Toch zijn er veel libertariërs die er weinigtrek in hebben zich in de nuances van dit begrip te ver-diepen. Naast de vorige keer genoemde oorzaken voordit gebrek aan belangstelling voor privatisering, nl. hetenthousiasme dat een aantal verklaarde niet-libertariërser vóór aan de dag leggen, en ideologische bezwaren,zijn er die van saaiheid en teleurstelling over de traag-heid! waarmee het zich voltrekt: Veel privatiserings-operaties hebben niet de 'glamour' als van een BritishTelecom waarin een telecómmunicatie-bedrijf met veeltromgeroffel in rap tempo aan de beurs gebracht werd,waarbij het tv-journaal jn veel landen haast uitzinnigemenigten aandelenkopers liet zien die zich juichend inen om het beursgebouw ophielden. Vooral in Nederlandvoltrekt de privatisering zich vaak en grotendeels instilte, en komt in de krant zo af en toe aan de orde viaveelal lange en beschouwelijke artikelen, dan wel metkorte zakelijke aankondigingen van een beursgang. Nietdus iets om opgewonden over te raken.

Een belangrijk bezwaar wat velen hebben is de ondui-delijkheid over wat er nu eigenlijk wel en wat niet totprivatisering gerekend zou moeten worden, het begriplijkt in de loop van de jaren aan een hinderlijke inflatieten prooi te zijn gevallen wat de principieel ingestelde

' libertariër nu ook niet tot grote geestdrift verleidt.

WAT IS EIGENLIJK HET DOEL VAN PRIVATISERING?Deze onduidelijkheid wordt veroorzaakt door dé ver-scheidenheid aan doelen die voorstanders van privatise-ring hebben. Savas onderscheidt hierin vier groepen;

(1) Pragmatici.'Doel: een beter functionerendeoverheid. "Een met beleid uitgevoerde privatise-ring leidt tot een openbare dienstverlening dieminder kost". : ; ,

(2) Ideologen. Doel: minder Overheid. "De Over-heid is te groot en bemoeit zich teveel met het le-ven van mensen, en is daarom een gevaar voor dedemocratie". Of: "De beslissingen van de Over-heid zijn onafscheidelijk verbonden met die van depolitiek, en zijn op die manier per definitie minderte vertrouwen dan beslissingen van de VrijeMarkt." Hieraan kan uiteraard het libertarischestandpunt worden toegevoegd: "Hoe minder vanhet gewelds-initiatie instituut Overheid hoe beter"

(3) Zakenlieden. Doel: meer bedrijvigheid."Staatsbedrijfs-activiteiten en - bezittingen kunnennuttiger functioneren in de private sector".

(4) Populisten. Doel: een betere maatschappij."Mensen moeten meer keuze hebben wanneer hetgaat om gemeenschapsdiensten. Ze moeten meerzelfbeschikkingsrechten krijgen waar het gaat ommaatschappelijke behoeften en om het scheppenvan een gemeenschapsgevoel, door meer te ver-trouwen op familieleden en organisaties als dekerk en buurtverenigingen".

Van al deze doelen kan niet gesteld worden dat zij onh-bertarisch zijn. Maar het wordt hiermee wel verrassendduidelijk waarom er controverses bestaan over wat nuwel en wat niet tot privatisering gerekend moet worden.Een Pragmaticus zal reeds tevreden zijn met enige over-dracht van bevoegdheden als middel tot een beter func-tionerende overheid, en geneigd zijn dit al 'privatiseringte noemen terwijl een Ideoloog, die aan het andere eindevan het spectrum van de vier groepen zit, pas tevredenis als er een totale verkoop en demonopolisering vanactiviteiten plaatsvindt. Als zij bovendien nog samen meen taakgroep zitten die het privatiseringsproces van ebepaalde activiteit moeten instellen en begeleiden, ois het ook duidelijk dat Opportunisten (een vijfde ndoor Savas genoemde groep!) met het proces aanhaal kunnen gaan, en de. uitkomst wel eens iets zkunnen zijn wat niemand zich van tevoren geaheeft. Een voorbeeld van een Opportunist is die vanhoofdambtenaar die in de praktijk de privatisering^zijn dienst moet uitvoeren, en bang is zelf >yeggesante worden en daarom met schijn-argumenten z ^mogelijk bevoegdheden voor zijn diens -verzelfstandigile-vorm weet te behouden.

14 de Vrijbrief

Page 15: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

De CREATIE van WELVAART

HERVERDELING VAN DE WELVAART VIA DE VRIJEMARKTECONOMIE.

We zullen als voorbeeld een land gebruiken, waar de herverdeling van welvaart ongelijk is, waar Vele mensenarm zijn en waar de werkloosheid hoog is.Dit is precies het type gemeenschap dat de critici van een vrije markt economie als onvermijdelijk zien en istevens voor hen de reden om overheidsinmenging toe te staan.

Als zo'n land een echte vrije markt economie introduceert,dan zullen lage belastingen en goedkope arbeidskrachtenspoedig buitenlandse investeerders aantrekken, die danfabrieken en andere ondernemingen zullen opzetten.

Tegelijkertijd zullen de lokale investeerders hetzelfde doenmet hun vermogen.

Alle investeerders zullen uitsluitend een enkel egoïstischmotief hebben, namelijk het maken van winst. [ ; '

Zij zullen geen geld investeren met het doel om banen te creërenof om de armen tehelpènJ .Maar, zoals Adam Smith heeft gezegd, zal de onzichtbarehand er voor zorgen) dat anderen hiervan gaan profiterenook al was dat niet de intentie van de investeerders.

De fabrieken en ondernemingen hebben arbeidskrachten nodig^,_. om te kunnen produceren.

Hierdoor zullen sommige werklozen een baan krijgen.

Het proces van herverdeling van de welvaart via de vrije markt economie is begonnen. iEen gedeelte van de welvaart, dat door de ondernemingen en fabrieken is gecreëerd, wordt herverdeeld in devorm van lonen.

Tegelijkertijd vindt een ander belangrijk proces plaats, namelijk het leerproces.De arbeiders moeten nieuwe vaardigheden en houdingen aanleren, die zij voordien niet bezaten.Deze vaardigheden, of arbeidsvermogen, zullen ze blijven behouden, ook als de investeerders zouden besluitenom het land te verlaten.

Maakt de nieuw gecreëerde welvaart de armen nog armer? NEE.In feite zijn sommige van hen welvarender dan ooit. Dit is een heel belangrijk punt.In een vrije markt economie zal de creatie van welvaart nooit ten koste van de armen plaatsvinden.

Wat gebeurd er als de overheid besluit om in de bestaande vrije markt economie in te grijpen?Als de overheid, bijvoorbeeld, van de investeerders eist dat zijhogere Ionen aan hun arbeiders moeten betalen?Profiteren de arbeiders hiervan?

Copyright: Mare Swariepoel 33 Vertaling: Libertarisch Centrum

Page 16: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

De CREATIE van WELVAART

Slechts enkele van hen zullen hiervan profiteren. Zij zullen hogere lonen ontvangen dan die zij zonder deinmenging van de overheid zouden hebben gekregen.Maar nieuwe investeerders zullen direct uit eigen belang handelen. Zij zullen ergens anders naar meerwinstgevende investeringen uitkijken. Het proces van het creëren van welvaart zal vertraagd worden of zelfsgeheel stoppen.

Betekent dit, dat een vrije markt economie alleen welvaartkan creëren, als het de "uitbuiting" van arbeiders toestaat, diegeen andere keuze hebben dan de lage lonen te accepteren?Hoe kan dit de armen helpen?Zullen zij dan niet arm blijven?

Zij zullen voor een korte periode arm blijven. Indien deoverheid echter het proces zonder inmenging laat doorgaan,zullen meer investeringen door de lokale en buitenlandse investeerders gedaan worden.

" • . . : ' " ' : • !

De investeerders zullen dan ongetwijfeld nog welvarender worden. Maar, en dit is heel belangrijk, zij zullennooit hun geld in een oude sok stoppen.Ook de rijkste mensen in de wereld kunnen maar een beperkt aantal kleren dragen, of in auto's rijden, of zoveelhuizen hebben. . ] .Wat doen zij dan met de rest van hun geld?

Zij breidden voortdurend hun ondernemingen uit, of zij lenen hun geld aan anderen om te investeren.Hierdoor worden er nog meer banen gecreëerd en worden er hogere eisen gesteld aan het vakmanschap van dearbeiders.

Binnen niet al te lange tijd, zal de laatste werkloze een baan hebben en daardoor zal de mogelijkheid tot"uitbuiting" van de arbeiders eindigen. Vanaf dit moment zal een ieder die arbeiders nodig heeft ze moetenweglekken uit hun huidige banen.En om succesvol te zijn, kunnen zij dat alleen doen door of hogere lonen te betalen, of door dewerkomstandigheden te verbeteren. . •

• Ondernemers concurreren onafgebroken om arbeiders en klanten te krijgen en ze te behouden.Ondernemers willen dat mensen hun producten of diensten aanschaffenDit leidt tot hogere lonen, waarvan de arbeiders profiteren en tot betere en goedkopere producten en diensten,waarvan de consumenten profiteren.

Concurrentie leidt ook tot betere productiemethoden, gereedschappen en machines, en tot een hogereproductiviteit. ™ '

Copyright: Mare Swanepoel 34 Vertaling: Libertarisch Centrum

Page 17: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

De CREATIE van WELVAART

HET CREËREN VAN KANSEN.In dit klimaat van het creëren vanwelvaart ontstaan nieuwe kansen vooriedereen om hun individuele welvaart teverbeteren.

Een opzichter in een fabriek kan zichopeens realiseren, dat ze hetvakmanschap bezit om met haar baas teconcurreren , omdat ze een beteremanier bedacht heeft om het product teproduceren.

Of iemand anders die een auto bezit kanontdekken dat er vraag is naar een taxiservice. ; | ', ..De hogere lonen die door de arbeiders verdient worden, staat hen toe, öni hun geld aan alle mogelijke dingen tespenderen, zoals kleding, meubelen, huizen, medische verzorging, opleiding, speelgoed en alle andere dingendie ze zouden willen hebben.

Kleine ondernemingen worden gestart. !Zij voorzien de gemeenschap van verschillendediensten, zoals een autowasserij, stomerij, hetbouwen van huizen, het' lappen van ramen enz.Overal ontdekken zijmogejijkheden om hunindividuele welvaart te verhogen.

De nieuw gecreëerde welvaart wordt herverdeeldvia de vrije markt economie.De landeigenaren, fabrikanten, en andere vormenvan investeerders behouden slechts een klein gedeelte van de welvaart.

De rest wordt doorgegeven aan arbeiders, leveranciers,kleine ondernemingen, kooplieden en alle andere in diegemeenschap, naarmate de mensen hun arbeid, goederenen diensten vrijelijk met elkaar kunnen ruilen.

Een gedeelte van de gecreëerde welvaart wordt gebruiktom weer nieuwe ondernemingen op te zetten en de cyclus

van de creatie van welvaart wordt gecontinueerd

EIGENAREN ALS OPPASSERS.In een wije markt economie gedragen de eigenaren van land en kapitaal zich als oppassers. i

Zo lang als zij de belangen van de consument dienen, door heri te voorzien van de góéderen en diensten die zijwillen hebben, staat de vrije markt economie hen toe om hun welvaart te behouden of uit te breiden.

Copyright: Mare Swanepoel 35 Vertaling: Libertarisch Centrum

Page 18: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

De CREATIE van WELVAART

Maar als zij hierin niet slagen, dan zal de consument hun producten en diensten niet kopen en de eigenarenzullen hun welvaart verliezen en overgeheveld zien worden naar anderen die wel de belangen van deconsument dienen.

In een "vrije" markt economie is de klant koning. Door te kopen of niet te kopen, worden de prijzenonafgebroken bepaald door de consumenten. In deze rol leiden zij het proces van het creëren van welvaart.

Door middel van het prijssysteem bepalen zij, wat er geproduceerd gaat worden, hoeveel er geproduceerd gaatworden en door wie de productie gedaan wordt.Als zodanig, is het prijssysteem een meer waardevollere weergave van de ml van het volk dan welkdemocratisch systeem dan ook.Mensen stemmen met hun geld.

De "vrije" markt economie elimineert armoede, omdat hetiedereen de kans geeft om vaardigheden te verwerven, hunarbeidsvermogen te verkopen en het creëren van welvaart.

De rijken worden werkelijk rijker,...maar alleen als zijde belangen van de consumenten dienen.Tegelijkertijd worden de armen veel sneller rijker.

Dit betekent, dat in een vrije markt economie, er een automatische en onophoudelijke herverdeling vanwelvaart plaatsvindt.Feitelijk onderzoek heeft aangetoond, dat de arbeiders gemiddeld meer dan acht keer zoveel van debedrijfswinst ontvangen dan de eigenaren.

WELZIJN ALS EEN GEMEENSCHAPPELIJKE DIENST.

Zelfs in een echte vrije markt economie zullen er nog steeds mensen zijn die, buiten hun schuld om, niet voorzichzelf kunnen zorgen.Denk bijvoorbeeld aan wezen, oudere mensen zonder familie, enz.

• Wat gebeurd er met ze?

Lokale gemeenschappen of verenigingen, die de mogelijkheid hebben om hun eigen beslissingen te nemen,zullen heel goed van hun bestaan op de hoogte zijn en zullen ze daarom de helpende hand bieden.Het zijn juist deze gemeenschappelijke diensten, welke we reeds eerder genoemd hebben, die deze heelbelangrijke menselijke behoeften kunnen bevredigen.Mensen voelen zich trots en gerespecteerd als zij hun medemens helpen.

Copyright: Mare Swanepoel 36 Vertaling: Libertarisch Centrum

Page 19: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

De CREATIE van WELVAART

In zo'n maatschappij, spelen gemeenschappen of verenigingeneen grotere rol in het geven van les aan hun kinderen, in deveiligheid van hun omgeving of het helpen van ouderen.Als het wordt toegestaan zal de gemeenschap hun eigenmisdaad problemen oplossen, zelf bepalen hoe lang winkelsopen mogen zijn en hun eigen bouwvoorschriften hanteren.

Zij tonen hun afkeuring ten opzichte van alleactiviteiten die een bedreiging voor hun familie ofhun omgeving vormen.En door hun afkeuring te tonen oefenen zij eenkrachtige invloed uit op de personen die zichmisdragen en op het bestuur van de gemeenschap.

DE FUNDAMENTELE REGEL.

Alle landen hebben de potentie om armoede binnen een tijdsbestek van een mensenleven te elimineren.En waar men nog steeds mensen in armoede ziet leven, moet men naar de hindernissen kijken, die demensen beletten om welvarend te worden.

Daarom moet men zich altijd de volgende vragen stellen:

• Staat de overheid eigendomsrechten toe en beschermt zij deze?• Staat de overheid toe, dat handelingen op een vrijwillige en onbelemmerde basis plaats kunnen

vinden en dat het prijssysteem zonder interrupties kan functioneren?• Voert de overheid een gezond monetair systeem, zodat het prijssysteem een juiste weerspiegeling is

van de keuze van de mensen?• Staat de overheid toe, dat leefgemeenschappen zelfstandig en onafhankelijk kunnen functioneren?

Het creëren van welvaart, de eliminatie van armoede en de weldoordachte, gezonde activiteiten van een zeerhechte leefgemeenschap, kan alleen plaatsvinden als de overheid de echte vrije markt economie laat werken.

Diegene, die nog steeds geloven dat arme mensengeholpen kunnen worden door een centrale planning, ofdoor de herverdeling van welvaart via de inmenging vande overheid, zouden iets van het verleden geleerd moetenhebben.

Copyright: Mare Swanepoel 37 Vertaling: Libertarisch Centrum

Page 20: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

De CREATIE van WELVAART

De experimenten van de laatste vijftig jaar zijn een onverbiddelijke herinnering aan het onvermogen vanregeringen, om het eigendomsrecht en het prijssysteem te vervangen, welke beide meer dan vijftig duizendnodig hebben gehad om zich te ontwikkelen.

Als wij werkelijk de armen willen helpen, dan moeten wijze de kans geven om zichzelf te helpen, binnen eensysteem die hen de waardigheid en het respect verleend,dat aan alle mensen toekomt, mits zij dit verdienen.

Het eigendomsrecht en het prijssysteem zijn teergevoelige;.bloemen, die alleen kunnen groeien in een klimaat vanvrijheid.

Als we ze (het eigendomsrecht en het prijssysteem) niet beschermen,zullen ze sterven.En met hen, onze gehele beschaving.

Copyright: Mare Swanepoel 38 Vertaling: Libertarisch Centrum

Page 21: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

De CREATIE van WELVAART

DEEL3

BESCHERMING VAN DE PRINCIPES

Copyright: Mare Swanepoel 39 Vertaling: Libertarisch Centrum

Page 22: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

De CREATIE van WELVAART

DE VEREISTEN VOOR WELVAART.

Iedereen zou in een maatschappij willen wonen waar niemand arm is en waar iedereen vrij en welvarend is.Helaas, weinig maatschappijen hebben deze idealen bereikt.Ervaring heeft aangetoond, dat het creëren van welvaart en herverdeling op grote schaal alleen mogelijk is, alsindividuen het recht op het bezit van eigendom hebben en als het prijssysteem onbelemmerd kan functioneren.In feite hebben alle maatschappijen die in het verleden of nu welvarend waren of zijn, het hebben van privébezit of het gebruik daarvan beschermd.Dit staat individuen toe om handel te drijven, om welvaart te creëren, om wijwillig aangegane genootschappente vormen, om leefgemeenschappen op te bouwen, om de armen te helpen en om vrijelijk voor hun eigenmening uit te komen. i

Vrijheid en welvaart zijn alleen mogelijk, indien ons politieke systeem de principes waarop zij gebouwd zijn,respecteert en beschermd. !Hoe kunnen we deze principes beschermen?

Als grondslag is dit de taak voor de overheid of regering.Als de dienaar van de mensen, moet zij deze erg belangrijke rechten beschermen, zodat iedereen in vrede hetleven kan leiden wat hij of zij wenst.En dit is precies het punt waar de moeilijkheden beginnen.Het is heel gemakkelijk om te zeggen, dat de overheid derechten van de mens moet beschermen, maar wat betekent dateigenlijk? ,Moet zo'n overheid uit een groep hele intelligente !mensen bestaan?

Moet het een dictatuur zijn?Of mogen de inwoners hun leiders kiezen, dat wilzeggen, moet het een democratie zijn?Als het een democratie is, wat voor soort democratiezal het dan zijn?Een constitutionele democratie, een ongelimiteerdedemocratie, een meer partijen democratie, of een staatmet een partij, of wat?

Moet het een federatie zijn? Indien ja, wat voor soort federatie? Amerika, Duitsland, Zwitserland en India zijnallen federaties, maar het verschil is enorm groot.Wat, is eigenlijk een federatie?Het zal later duidelijk worden, dat er verschillende politieke systemen in de wereld voorkomen.Welk systeem werkt het best?

In dit gedeelte zullen we er een paar nader bekijken. We zullen zien, hoe zij werken en of zij in staat zijn om dezo belangrijke rechten, die nodig zijn voor vrede en welvaart, te beschermen.

(wordt vervolgd) ; ;

Copyright: Mare Swanepoel 40 Vertaling: Libertarisch Centrum

Page 23: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

EEN WEINIG AAN DE WEG TIMMERENDE GROEP: DEOPPORTUNISTEN

Zelf voeg ik er daarom nog een vijfde categorie aan toe:

(5) Opportunisten. Doel: een belangen-veiligstellendeoverheid. "Het is beter om de situatie zoveel mogelijk telaten als hij is. Dat bevordert de stabiliteit, de voorspel-baarheid (en mijn eigen belang)".

Ook een Opportunist zal zijn partijtje meeblazen in hetgezelschap dat roept om privatisering: hij ziet het on-vermijdelijke aankomen, en wil meebeslissen zodat hijzijn eigen belangen kan veiligstellen, zoals het behoudvan zijn baan. Hij zal zelfs soms vooroplopen in hetaanprijzen van privatisering, als er nog maar nauwelijkseen discussie over de privatisering van zijn dienst ofstaatsbedrijf gesproken wordt. Zijn doel is dan een pri-vatiseringsvorm aan te bevelen waarvan hij weet dat de-ze zijn belangen beter dient dan een meer vergaandevorm. Hij zoekt daarbij zorgvuldig die vorm uit die eenverdergaande privatisering zoveel mogelijk in de wegstaat. De Opportunist weet dat openlijk verzet tegenprivatisering op de lange duur geen vruchten afwerpt,ondanks de indrukwekkende beelden die grote protest-acties tegen privatisering vaak laten zien* De vakbondenhebben tegenwoordig niet meer de macht eij ook: nietmeer de ideologische bevlogenheid om privatisering te-gen te houden.

Waarom zoveel aandacht aan de Opportunist besteed?Het blijkt dat zij in de praktijk veel invloed hebben opprivatiserings-operaties. Het ironische van het geval isdat zij misschien wel de meest "libertarische" zijn vanalle voorstanders van privatisering: zij stellen namelijkhet eigenbelang voorop.

WAAR ZITTEN DEZE VERMALEDIJDE OPPORTUNISTENEIGENLIJK, EN WAAROM HEBBEN ZE ZOVEEL VOOR *TZEGGEN?

Opportunisten blijken zich vooral op te houden in debeleidsafdelingen van ministeries, staatsbedrijven, pro-vinciale diensten, gemeentelijke instellingen en andereoverheidsinstituten. Niet toevallig zijn zij diegenen aanwie de uitvoering van politieke voornemens en besluitenis opgedragen daar zij de meeste materie-kennis hebbenvan de activiteiten waarom het gaat. Van hen is afhan-kelijk de wijze waarop een privatisering zich voltrekt,en bij beleidsvoorbereiding zijn zij het die de gegevensaanleveren op basis waarvan een keuze gemaakt wordtvoor welke privatiseringsvorm uiteindelijk gekozenwordt, al wil de politiek het graag nog zo anders. Hunbelang is er in gelegen zoveel mogelijk het prestige vanhun ambt en hun invloed te behouden tijdens en na deprivatisering.

Info: Burgemeester van ZeverenTel: 05813 12456

Nu zou dit alles nog niet zo bezwaarlijk zijn als zij losvan elkaar zouden opereren. Maar beleidsambtenarenzijn van oudsher goed georganiseerd in overleg-structuren en overheids-vakbonden, en hebben haar-scherp een groepsbelang onderkend. Zij hebben achterde schermen gezamenlijk en apart er onophoudelijkvoor geijverd dat er zoveel mogelijk invloed binnen deoverheid in 't algemeen dan wel binnen het te privatise-ren bedrijf of dienst behouden bleef. Deze lobby heeft inpolitiek Den Haag voor zijn denkbeelden veel aanhangverworven waar toch al een ontvankelijk gehoor aanwe-zig was. Het gevolg is' geweest dat in de laatste vijftienjaar het privatiseringsbeleid in toenemende mate is ver-bureaucratiseerd en zich voorts veel met schade-beperking bezig heeft moeten houden, zoals die van degevolgen van de eerder genoemde Loodswezen-privatisering.

De invloed van de Opportunisten en de gevolgen vanhun taakopvatting hebben er wel toe geleid dat het pri-vatiseringsdebat feller werd en dat er in grotere kringaandacht kwam voor het onderwerp privatisering in Ne-derlandj Oorspronkelijk werd hier namelijk gedacht datprivatisering maar als randverschijnsel van belang isomdat Nederland van oudsher in vergelijking met veelandere landen weinig staatsdeelnemingen kende en de

1997/6 de Vrijbrief 15

Page 24: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

personele omvang van de overheid 'gering' was. Degrote omvang van de overheid werd vooral verklaard uithet beslag dat de overheid op de nationale middelenlegde wat vooral in de overdracht-uitgaven tot uitingkwam. Intussen is onderkend dat 'Overheid' wel meerinhoudt dan wat uit 'staatsdeelnemingen' en 'rijksamb-tenaren' afgeleid kan worden.

DE VERSCHEIDENHEID IN PRIVATISERINGSDOELEN ISDE OORZAAK VAN HET BESTAAN VAN DE UITEEN-

LOPENDE PRIVATISERINGSVORMEN DIE ER ZIJN.

Een privatiseringsvorm is het mechanisme waarrnee hetprivatiseringsdoel in realiteit wordt omgezet. De vormweerspiegelt dus het doel. Als het doel is :'geen enkelebemoeienis van de Overheid met de te privatiseren acti-viteit meer' dan zal de vorm zijn die van j verkoop-zonder-enige-beperking op de Vrije Markt + demono-polisering. 'Demonopolisering' hoort erbij want als al-leen de betreffende overheidsdienst die de activiteitverricht, wordt geprivatiseerd, dati blijft een belangrijkoverheidskenmerk in de situatie bestaan^ namelijk dievan een wettelijk monopolie.

Is het doel echter die van de Pragmaticus, dan kan devorm al zijn die van het toekennen van de vrijheid aaneen overheids-afdeling om voortaan zelf te bepalen bijwelke overheidsdienst men voortaan een bepaalde acti-viteit laat verrichten.

Terwijl de vormen-verscheidenheid van privatisering ineerste instantie werd veroorzaakt door technische en or-ganisatorische oorzaken, hebben de tegenstrijdige enuiteenlopende belangen die er in de praktijk bleken opte treden bij privatiserings-operaties, ertoe geleid dat hetaantal vormen verder is gevarieerd. Er zijn er ook die"mee naar binnen zijn geslopen" terwijl ze moeilijk alsprivatisering zijn aan te duiden: de overheidsinvloed iser niet geringer op geworden, de kosten zijn niet lager,de efficiëntie is niet groter en de keuzevrijheid is niettoegenomen. Een aantal van wat de overheid 'verzelf-standigingen' moet hieronder gerekend worden.

dering van gewelds-initiatie als een verdwijnen ervanniet mogelijk is. Dit bezwaar richt zich vooral tegen el-ke vorm van privatisering die minder inhoudt dan over-dracht door verkoop of andere vorm vaneigendomsverkrijging EN daarmee gepaard gaande de-monopolisering. Varianten op dit bezwaar zijn die wel-ke enkele andere vormen van privatisering ook nogtoestaan, bijvoorbeeld omdat "bewezen is dat die altijdde wijheid vergroten". Naast deze twee zijn er nog tweeandere soorten van bezwaren, die in tegenstelling tot devorige, alleen van toepassing zijn wanneer het gaat omeen concreet privatiseringsgeval:

- er is sprake van een af te keuren schijn-privatisering zoals bij sommige verzelfstandigingen,

- de betreffende privatiseringsvorm die gekozen ishoudt een te kleine afname van overheidsbemoeienisin.

Afhankelijk van de omstandigheden kan een redenvóór dit bezwaar kan zijn dat er dan wel sprake isvan afname van overheidsinvloed maar dat deze tegering is om als blijvend aangemerkt te kunnenworden. Een andere overweging kan zijn dat eenverdergaande vorm van privatisering makkelijkhaalbaar geweest zou zijn, en dat de gekozen vormjuist een verdergaande privatisering belemmert. Eenderde reden kan zijn dat de gekozen vorm met ken-nelijke opzet die is om de privatisering in een kwaaddaglicht te stellen, of om een meer rigoureuze priva-tisering de pas af te snijden.

In het volgende artikel in deze reeks komen de privatise-ringsvormen-zelf aan de orde.

Noot: 1. E. 'S. Savas, Privatization - The Key to BetterGovernment" (Chatham NJ: Chatham House, 1987)

- VIER SOORTEN BEZWAREN DIE LIBERTARIERS KUNNENHEBBEN TEGEN PRIVATISERING

Uit het voorgaande is dus af te leiden dat libertariërs opbasis van vier gronden bezwaren tegen privatiseringkunnen hebben. Behalve het al eerder .genoemde ideolo-gische bezwaar, namelijk dat elke privatisering af tewijzen is omdat het impliciet de goedkeuring van eenoverheidsdaad in zou houden, is er nog een andere dievan principiële oorsprong is. Deze stelt dat privatiseringop zich niet af te wijzen is door libertariërs, immers eenlibertariër is in de eerste plaats voorstander van vermin-

16 de Vrijbrief

Page 25: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

Uit het nieuws Helaas is het de chocolade niet gelukt de Europese su-perstaat in wording te doen springen.

Tol Hanze

1) CHOCOLADE ZET EUROPESE EENHEID OP HET SPELIn de Volkskrant (24-10-97) een vermakelijk berichtover de bezigheden van onze Euro-regenten:

'De strijd om de echte chocoladereep, die 100 procentcacaoboter bevat, is verloren. Het Europees Parle-ment stemde donderdag in met het voorstel van deEuropese Commissie dat maximaal 5 procent van decacaoboter mag worden vervangen door andereplantaardige vetten.'

Kortom, het door links zo gevreesde nec-liberalismeslaat weer eens toe! i

'Maar het parlement heeft daaraan harde • voorwaar-den verbonden.' . i

Dat spreekt voor zich.'Zo moet duidelijk op de verpakking worden Vermelddat ook vervangende vetten zijn verwerkt in de cho-cola. Ook mogen alleen tropische vetten worden ge-bruikt. Bovendien zijn bonbons en andere luxechocola wel van 100 procent chocola.'

Een zeer zinnige regeling. Stel je voor dat er pok niet-tropische vetten zouden worden gebruikt voor chocola-de! De gevolgen van een dergelijke 'kille, moordende,onbelemmerde marktwerking zouden desastreus zijn.En bonbons die maar voor 95 % uit cacao bestaan, watdacht u daarvan! Maar goed dat we toch beschermdworden door Brussel.

'In de EU wordt al jaren gesteggeld tussen voor- entegenstanders van zuivere chocola. Zeven lidstaten,waaronder Groot-Brittannië en de Scandinavischelanden, staan reeds andere vetten toe. In acht lidsta-ten, waaronder Nederland, België en Frankrijk,wordt de pure chocola hardnekkig verdedigd.'

Kortom, een gevecht op hoog niveau.'Aan die onevenwichtigheid op de interne markt wilde Europese Commissie een einde maken. Maar haarvoorstel om 5 procent vervangende vetten toe testaan, stuit op groot verzet van de puristen, zowel inde ministerraad als in het parlement. Beide moeteninstemmen.'

Het debat in het parlement verliep zeer emotioneel. Hetlidmaatschap van de fractie speelde nauwelijks een rol:de breuklijnen liepen vooral via de nationaliteiten.'

2) POLITIEKE PARTIJEN MET UITSTERVEN BEDREIGD.In de Volkskrant (15-11-97) het volgende optimistischbericht:

'Politieke partijen in Nederland hebben volgensjonkheer drs. P. Bëelaerts van Blokland, commissarisvan de koningin in Utrecht, nog tien jaar om hetverloren gegane draagvlak onder de Nederlandse be-volking terug te winnen, "Lukt hen dat niet, danlonkt het sterfhuis:"' i

Hoeveel leden kunnen politieke partijen nog verliezenen hoe ver moet de opkomst bij de verkiezingen slinken,voor het bestaansrecht van de partijen serieus in het ge-ding komt? Jonkheer P. Bëelaerts van Blokland (CDA)vindt dat de kritische fase al is, bereikt. Minder dan 3procent van de Nederlanders is nog lid van een politiekepartij. De opkomst bij de verkiezingen in de grote ste-den is tot onder 50 procent gezakt, n iDe Utrechtse commissaris van de koningin noemt heteen gevaarlijke situatie. "Deze ontwikkeling kan nietklakkeloos zo doorgaan", zegt hij. "Dan komt er eenmoment waarop de jonge generaties zich af gaan vragenwaarom zo'n klein groepje mensen mag bepalen op wiein Nederland gestemd wordt."Een absolute ondergrens is niet aan te geven. Bëelaertsvan Blokland verwacht dat het huidige politieke stelselongetwijfeld zijn legitimiteit verlies^ als de opkomstzoii teruglopen tot 25 procent eri minder dan l procentvan de bevolking partijlid is. De commissaris:" Maardan is het te laat. Die discussie zal slechts gaan oversterfhuis-constructies.'"

1997/6 de Vrijbrief 17

Page 26: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

The 1997 ISIL World Convention

Een verslag van Toine Manders

De 16e jaarlijkse ISIL wereldconventie werd dit jaargehouden in Rome, met als thema: THE END OF THENATION STATE.

Rome is een bijzonder goede keus, naar mijn mening.De gebouwen en ruïnes uit de oudheid en de renaissan-ce zijn zeer indrukwekkend. Bovendien is Rome in ok-tober warm en zonnig.

ZONDAG 28 SEPTEMBERDirect na aankomst op de luchthaven wachtte mij eenonaangename verassing: ik werd geconfronteerd met dealomtegenwoordige Italiaanse staat. Er stond een rij vanvele honderden mensen te wachten om voorbij eengroep gewapende ambtenaren te komen; bovendienwerd de ene helft gedwongen de rook van de anderehelft in te ademen. Even hoopte ik nog dat het niet zougelden voor burgers van E.U.-lidstaten, maar deze hoopwerd onmiddellijk de grond in geboord. (Vrij verkeervan mensen, goederen en kapitaal, U kent deze reclame-;slogan van de Europese Unie ongetwijfeld; helaas is depraktijk anders. Welk een schril contrast met de recla-mebeloftes die door particuliere organisaties wordengedaan: wellicht een idee voor de Reclame Code Com-missie om aan deze misstand een einde te maken?) Ikvraag me af welke staat erger is: de republiek Italië ofde mafia. Ook hier bleek dat vindingrijke mensen zichvaak enigszins aan de dwangbuis van de staat kunnenonttrekken: ik klopte aan bij een medisch hulpkantooren vertelde dat ik niet tegen de rook kon, en daarom nietin de rij kon wachten. Aanvankelijk werd hier niets meegedaan, maar nadat ik beleefd doch met klem bleef aan-dringen op een oplossing, mocht ik door een voor di-plomaten gereserveerde douanepost heen, waar

, uiteraard geen rij was. In plaats daarvan staat er con-stant een douanier op post, zodat diplomaten zelfs nietheel even moeten wachten tot een douanier klaar is meteen onderdaan zonder bijzondere status. Men had datgemakkelijk anders kunnen organiseren, de dounaneba-lies waren naast elkaar gelegen.

De conventie werd gehouden in hotel Assiunzione, waarMussolini in juli 1943 gearresteerd werd op last vankoning Victor Emanuel II, die hem zijn ontslag had ge-geven nadat hij in de Grote Fascistische Raad was over-

stemd. Een bijzonder gebouw, met een zeer religieuzeuitstraling, hetgeen ondermeer bleek uit twee schilderij-en van St. Petrus en St. Paulus, waar het spreekgestoeltetussenin stond. Dit was vooral grappig toen Bob Bidi-notto, Directer van IOS (Intitute for Objectivist Stu-dies), van leer trok tegen religie en tegen het Vaticaan inhet bijzonder.

Het hotel had een mooie grote tuin, waar die avond hetOpening Banket plaatsvond, verlicht door brandendetoortsen, hetgeen een bijzondere sfeer gaf. Ook de routenaar de plaats van het banket was aangegeven doortoortsen. Het banket gaf gelegenheid oude bekenden tebegroeten en nieuwe conventiegangers te ontmoeten, ofoude conventiegangers te leren kennen die tijdens eerde-re conferenties niet aan bod waren gekomen. De avondwerd afgesloten met een live-band, wat velen er toebracht op het gras te dansen.

MAANDAG 29 SEPTEMBERDe conventie werd geopend door de organisatoren, eengroep van 8 mensen, die zichzelf voorstelden aan deconventiegangers. De oudste organisator was 28, demeesten waren studenten. Hierna begonnen de lezingen:

Walter Block, econoom verbonden aan de Universiteitvan Arkansas,,Adjunct Scholar bij Fraser Institute, CatoInstitute en Mises Institute: Free Market Environmen-talism. Walter Block, vooral bekend van zijn controver-siële boek 'Defending the Undefendable', legde uit datde vrije markt de beste oplossing is voor milieu-problemen (voor zover deze bestaan, wat vooral in hetgeval van de broeikastheorie nog maar zeer de vraag is)en hóe vrije-markt-oplossingen er concreet uit zien. Kortgezegd komt het hierop neer: Als iemand het milieuvervuilt, schendt hij het eigendomsrecht van een anderop zijn lichaam of eigendom en moet hij schadevergoe-ding betalen. Dit systeem heeft een groot aantal voor-delen: het slachtoffer wordt schadeloos gesteld, iets watin de huidige samenleving vaak niet gebeurt omdat devervuiler immers: een vergunning yan de overheid heeftom te vervuilen. Er zal geen vervuiling mper plaatsvin-den voor productie waarbij de consumenten niet bereidzijn de schade te betalen aan de slachtoffers (indirect,via de hogere prijs die de producent rekent), omdat de

18 de Vrijbrief

Page 27: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

producent dan immers verlies zou maken. Of een be-paalde vervuiling plaatsvindt, hangt niet af van een(corrupte) politieke beslissing, maar hangt af van devraag of de baten van de mensen die profiteren van devervuiling (de consumenten) opwegen tegen de kostenvan de schade aan de slachtoffers (die moeten wordenbetaald door de consumenten). De producenten hebbeneen financiële prikkel om te investeren in milieu-vriendelijkere productieprocessen, omdat ze dan minderschadevergoeding hoeven te betalen. Door de concur-rentie zullen de prijzen dalen, zodat achterblijvers ver-lies zullen maken en uiteindelijk hun poorten moetensluiten. ; '

Angelo Petroni, professor in de epistemologie aan deUniversiteit van Bologna: Nozick's Impact on the Theo-ry ofRights i

Rigoberto Stewart, President van het Instituut voorVrijheid en Beleidsanalyse van Gosta Rica, mede-oprichter van Movimiento Libertario, de LibértarisehePartij van Costa Rica: The Real Limón Project. Dit iseen project om van Limón, een voornamelijk Engelsta^lige provincie die de Caribische kust van Costa Ricaomvat, een vrije-markt zone te maken.

Randy Barnert, professor aan de rechtenfaculteit vanBoston University: Constitutional Constrainis on Po-wer. Reciprocity, Checks and Balances and Secessibn.

's Middags volgde een tour door Rome, met een bezoekaan onder meer Vaticaanstad en de Sint Pieter kathe-draal, het Forum Romanum met meer dan tweeduizendjaar oude ruïnes uit de tijd van het Romeinse Rijk en hetColosseum, een stadion waar gladiatoren met elkaarvochten en mensen voor de leeuwen werden gegooid tervermaak van het volk.

Het verkeer in Rome is een schouwspel op zich: het isfascinerend om te zien hoe mensen werkelijk alle ver-keersregels aan hun laars lappen, en slechts twee prin-cipesvolgen:l- Ik wil zo snel mogelijk van A naar B.2. Ik wil zonder brokken aankomen (wat ook bijna al-

tijd lukt, tot wanhoop en woede van regelziekeambtenaren). ;

Italianen zijn anarchisten van de daad. Ik mag dat wel.Misschien is dit wel een land om me te vestigen.

DINSDAG 30 SEPTEMBER: SECESSION AND PRIVATEClTIES

Randy Baraett: The Private Provision of Police andCourts. Een uitstekende uitleg hoe een samenlevingzonder staat kan functioneren met concurrerende parti-

culiere organisaties,die de functie vande politie en derechterlijke macht vervullen. < :

Roderick Long, docent filosofie aan de Universiteit vanNorth Carolinan: Building a Free Nation from theGround up.. Ontvouwing van een plan om een libertari-sche samenleving te stichten op een statenloos grondge-bied. ' • • • • ' ' • ' . • • • • • : :

Boudewijn Bpuckaert, hoogleraar rechtseconomie aande Universiteit van Gent, voorzitter van het Von MisesInstituut: Local Territorial Clubs: an Alternative to theNation State? Hij haakte hiermee m op het thema vande conventie: the End of the Nation State. . ! ' . " ' '

Bertrand Lemennicier, econoom verbonden aan de Uni-versiteit van Parijs ASSAS, Directer van IHS (Institutefor Humane Studies) Ëurope: The Privatizatipn pj'Na-tionalDefense i

Na de lunch i volgden 'Country Reports' waarbij ISIL-veftegenwpördigers verslag deden van de ontwikkelin-gen in hun landj zowel van de lokale libertarische be-weging als van de algemene situatie.

Giulio SaVelli, journalist en lid van het Italiaanse par-lement voor Polo della Liberia: Thé Italian Case: TheNorthern League. Hij vertelde over Lega Norte, een po-litieke partij die het noorden Van Italië los wil makenvan het zuiden.

Walter Blöck: Dèfending the Undefendablé. Naar aan-leiding van zijn gelijknamige boek verdedigt Blóck al-lerlei mensen die vervolgd en veracht worden, zoalsdrugdealers, prostituees, pooiers, huisjesmelkers, zwartehandelaren en woekeraars, omdat ze volstrekt rechtma-tige, vreedzame en nuttige activiteiten ontplooien, ennoemt ze zelfs helden, juist omdat ze ondanks vervol-ging en verachting hun activiteiten voortzetten. Hetboek is een aanrader.

WOENSDAG l OKTOBER: LIBERTARIAN PHILQSOPHYTODAYDavid Friedman, econoom verbonden aan de Universityof Chicago, zoon van Milton Friedman, vertelde over detelefoon hoe Internet de macht en invloed van de over-heid terug zal dringen. De overheid heeft absoluut geengrip op Internet, Intemetgebruikers kunnen hun infor-matie coderen, en als een steeds groter deel van de eco-nomie en het betalingsverkeer via Internet loopt, tast defisqus steeds meer in het duister over de hoogte van ie-mands inkomen en uitgaven. Naarmate de buit van defiscus krimpt zal de overheid macht verliezen.

Bob Bidinptto, columnist, redacteur en journalist, Di-rector van ÏOS (Institute for Objectivist Studies) in NewYork: Building Bridges betwëen Libertdriahs and Öb-

1997/6 de Vrijbrief 19

Page 28: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

jectivists. Het objectivisme is een filosofie die ervan uit-gaat dat er slecht één werkelijkheid is, dat wij die wer-kelijkheid kunnen leren kennen, dat de overleving vande mens afhankelijk is van zijn rationaliteit, dat iedermens een doel op zich is, dat egoisme goed en altruïsmeslecht is, en dat mensen geen geweld mogen initiëren(agressie mogen plegen). Op dit laatste punt zijn liberta-riërs en objectivisten het met elkaar eens. De politiekepoot van de objectivistische filosofie wijkt niet wezen-lijk af van het libertarisme. Er zijn echter verregaandemeningsverschillen tussen objectivisten en libertariërs.Objectivisten verwijten libertariërs vaak dat zij de filo-sofische basis van hun politieke ideologie, het objecti-visme, verloochenen, wat in hun ogen het verspreidenvan het non-agressie principe niet alleen zinloos, maarzelfs schadelijk maakt. Objectivisten vinden m.a.w. datje pas een huis mag bouwen als je eerst de funderinghebt gelegd. Libertariërs daarentegen vinden deze be-schuldiging onterecht, en vinden objectivisten daaromvreemd. Bob Bidinotto probeerde in zijn lezing bij tedragen aan een verbetering van deze relatie, door te wij-zen op de overeenkomsten en gezamenlijke belangen,maar ook door te hameren op het belang van een filoso-fische basis.

Raimondo Cubeddu, politiek filosoof verbonden aan deUniversiteit van Pisa: Democracy, Classical Libera-lism, Libertarianism; The Fate of Individual Freedomin the Globalization Era

Roberta Modugno: Murray Rothbard's Libertarianism

Murray Rothbard is de grondlegger van het libertaris-me, hij is de eerste die het non-agressie principe, zoalsgeformuleerd en filosofisch onderbouwd door AynRand, uit heeft gewerkt tot een coherente politieke filo-sofie.

Jim Turney, voormalig landelijk voorzitter van de Li-bertarian Party, USA: How the Internet Can Help ourIdeas Triumph

Stephen Browne, antropoloog, docent Engels in War-schau, Sofia en Belgrado: Tyranny up close -ayankee'stravels in Bulgaria and Yugoslavia

• Alain Laurent: Ayn Rand: From Individualism to Ob-jectivism

DONDERDAG 2 OKTOBER: EURO AND FREE BANKINGPascal Salin, econoom verbonden aan de Universiteitvan Parijs Dauphine: A Libertarian Criticism of theEuro

Antonio Martino, professor in Politica! Economy aan deUniversiteit van Rome-LUISS, voormalig voorzitter vande Mont Pelerin Society, mede-oprichter en schrijver

van het partijprogramma van Forza Italia, lid van hetItaliaanse parlement, minister van Buitenlandse Zakenin de regering van Berlusconi: Euro: An Insider's View

Enrico Colombatto, econoom verbonden aan de Univer-siteit van Turijn, Directer van ICER (International Cen-tre for Economie Research): Free Markets, Rule ofLawand Policy Making

Nathalie Janson, hoogleraar monetaire en financiëletheorie aan Business School ESC, Lyon: Free Bankingand the Èuropean Monetary Union

Lorenzo Infantino, professor in de sociologie aan deUniversiteit van Rome-LUISS, columnist bij Italië's in-vloedrijkste financieel dagblad, II Sole 24 Ore: DeMandeville and the Scottish Moralists

Dave Walter: Cognitive Dissonance

Tot slot vertelde Glenn Cripe, Y2K-specialist bij IBM,over hét Y2K probleem: De meeste computers zijn nietvoorbereid op de komst van het jaar 2000, en er zijn nietgenoeg mensen om dit probleem op tijd op te lossen. Ditheeft voor- en nadelen: Het nadeel is dat banken en an-dere bedrijven misschien tijdelijk moeten sluiten of dathun service of productie hieronder gaat lijden, wat eeneconomische depressie, faillissementen en massa-ontslagen kan beteken; het voordeel is dat de belasting-dienst, de Economische Controle Dienst, en andere on-derdrukkende overheidsorganisaties waarschijnlijk ookhun taken niet goed kunnen verrichten.

De afsluiting van deze wereldconventie (in meer danéén betekenis) werd gevormd door een galadiner, ge-houden in een zeer chique restaurant. De meesten droe-gen dan ook avondkleding. Ook hier werd de avondafgesloten met dansen op de muziek van een orkest, ditmaal echter op een parketvloer.

VRIJDAG 3 OKTOBERNa afloop van de wereldconventie wordt er voor geïnte-resseerden een bustour door de omgeving van Napelsgeorganiseerd. Op deze eerste dag wordt Napels be-zichtigd, dat een verassend mooie stad blijkt te zijn.

ZATERDAG 4 OKTOBEREen tocht, deels per bus over een bijzonder smal berg-weggetje, deels per boot, langs de adembenemenderotsachtige kust van Amalfi, ten zuiden van Napels, meteen bezoek aart druipsteengrotten en aan het schilder-achtige vissersdorpje Amalfi.

ZONDAG 5 OKTOBER

20 de Vrijbrief

Page 29: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

Bezoek aan het rotsachtige eiland Capri, met ruïnes uitde Romeinse tijd en een overmaat aan natuurschoon,waaronder de Blauwe Grot.

MAANDAG 6 OKTOBERBezoek aan Pompeii, ruïnestad aan de voet van de vul^kaan Vesuvius. In 79 n.C. werd de stad na een uitbar-sting van de Vesuvius door een regen van as envulkanische slakken onder een 5-8 m. dikke laag bedol-ven. Van de ca. 20000 inwoners kwamen er ca. 2000om. In 1748 begonnen de opgravingen, die tot op de dagvan vandaag voortduren. Daar de stad plotseling is Ver-laten en niet langzaam is vervallen, geven de resten eenuitstekende indruk van een welvarende Romeinse stad.

Tot slot: Ik kan U natuurlijk overstelpen met superlatie-ven om U te overtuigen om voortaan ook de wereldcpn-venties van ISIL te bezoeken, maar het beste;argumentdat ik U kan geven is het volgende: ik heb na; mijn eer-ste ISIL-conventie in Estland in 1993 besloten, dat ikvoortaan alle ISIL-conventies wilde bijwonen, omdathet leuker is dan vakantie (de tour na afloop is trouwensook altijd leuker dan een gewone vakantie, vanwege hetaangename gezelschap van libertariërs). Ik heb mij, on-danks dat ik destijds een arme student was, daar rede-lijk aan gehouden: zo woonde ik in 1994 de ISIL-conventie in Mérida, Mexico bij; in 1995 de conventiein Athene; in 1996 heb ik de conventie in Whistler, BC,Canada gemist, iets waar ik tot op de dag van vandaagspijt van heb, maar enigszins heb goedgemaakt door deLibertarian Party Presidential Nominating Conventionin Washington, alwaar de door mij zeer bewonderdeHarry Browne tot presidentskandidaat van de LP werduitverkoren, bij te wonen; evenals het Summer Seminarvan IOS (Institute for Objectivist Studies) in Chaflot-tesville, Virginia, USA. Het was, om met een Engelseuitdrukking te spreken, Money Well Spent! Ik kan het Udan ook van harte aanbevelen. Hier volgen de locatiesvan de volgende ISIL-wereldconventies:• Berlijn• Costa Rica• New YorkIn de Vrijbrief kunt U hier meer over lezen.

See You in Berlin!

De Privatisering vande Oceanen

Frans Buzek

Te pas en te onpas wordt gesproken over de voordelenvan liberalisering, en de vrije i markt, wat een terugdrin-gen, van de pverhejd inhoudt. Desondanks wordt nogsteeds maar al te vaak een beroep gedaan op diezelfdeoverheid, wanneer in de maatschappij iets met naar be-horen functioneert. Dit is helaas ook in de Visserij het

' '

Voor de media is o.a. de taak weggelegd om discussiesop gang te, brengen over hoe maatschappelijke proble-men kunnen worden opgelost Helaas bericht de mediabijna uitsluitend over de stand van zaken van de pro-blemen en.; wat; de, overheid, eraan, zou poëten doen,maar niet over mogelijke oplossingen waarbij de over-heid geen rol speelt. , ,

Zo komt het dat dé oplossing voor het probleem van deoverbevissirig gezocht wordt in o.a. een door de over-heid afgedwongen vangstreductie. Het probleem blijftzo bestaan, omdat de oorzaak blijft bestaan: vis wordtpas eigendom, nadat ze gevangen is, zodat iedereen devruchten van de vangst kan plukken, zónder verant-woordelijk te zijn voor het onderhouden van de vis-stand,

Het antwoord rrioet dan ook gezocht worden in de pri-vatisering van de oceanen, waardoor het mogelijk wordteen stuk zee privé te bezitten. Echter, een stuk open zeeals eigendom afbakenen is mr nog een probleem. Voorde kust is dit nog enigszins mogelijk, maar op open zeeis dit helaas niet meer het geval.

In het wilde westen van de 19e eeuw bestond er een ge-lijksoortig probleem. Toen vormde het afbakenen vaneen stuk grasland als eigendom door de pioniers eenprobleern, omdat de toentertijd conventionele methodevan een houten schot veel te duur en omslachtig was.Voordat een technologie uitkomst bracht, ontstonden erdoor vrijwillige samenwerking instanties, die zich bezighielden met het afbakenen en het beschermen van heteigendom. Prikkeldraad zorgde er uiteindelijk voor datde kosten die hiermee gemoeid waren aanzienlijk gere-duceerd werden, waardoor het grasland door iedereen ineigendom genomen kon worden. Prikkeldraad toenter-tijd, was net zo onbekend als de technologie die nu opzee nodig is.

1997/6 de Vrijbrief 21

Page 30: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

Wanneer echter een stuk zee in eigendom gegevenwordt, moet niet alleen afgebakend, maar ook het volu-me in de gaten gehouden kunnen worden. Helaas wordtniet of nauwelijks geïnvesteerd in het onderzoek naar dehiervoor benodigde technologieën. Wel wordt er geïn-vesteerd in het onderzoek naar de gevolgen van overbe-vissing,

Overbevissing heeft ook te maken met de overcapaciteitvan de vissersvloten, wat een gevolg is van de subsidiesdie diverse regeringen aan de vissers geven. Een voor-zichtige schatting is dat vele vissersvloten met ongeveertwee derde gereduceerd kunnen worden, om nog steedsmet dezelfde totale vangst huiswaarts te kunnen keren.Een studie gedaan naar de omvang van de regerings-subsidies in 1989, gaf als resultaat dat de operationelekosten met naar schatting 22 miljard dollar de opbreng-sten van de vangsten overtroffen.

Tot de maatregelen die tegen overbevissing genomenworden, behoren o.a. het verbod op het gebruik vansleepnetten en het vaststellen van quota's, of beperktevangstduur. Door de maatregelen zijn echter vele vissersovergestapt op het vangen van slechts bepaalde soortenvis. Hierdoor ontstaat het probleem dat de bijvangstverwaarloosd wordt en vaak dood in zee wordt terugge-gooid, terwijl ook die bijvangst voedingswaarde heeft.

Het probleem met de maatregelen die opgelegd wordendoor de verschillende regeringen is dat er een grootaantal uiteenlopende belangen tevreden gesteld moetenworden. Dit zorgt er voor dat effectieve maatregelen, zodie er al zijn, slechts zeer langzaam worden ingevoerd.Hierbij komt dat bureaucraten niet naar prestatie be-loond worden. Falend maatregelen leiden zo eerder toteen vergroting van de bureaucratie, dan tot effectieveremaatregelen. Een andere bijkomstigheid is dat de gege-vens waarop de maatregelen gebaseerd zijn, vaak te laaten onnauwkeurig op een gecentraliseerde locatie vaneen overheidsinstelling aankomen.

In een vrije markt economie, waarin ook de natuurlijkerijkdommen van de zee als privé bezit geëxploiteerdkunnen worden, stijgt de prijs naarmate het aanbod af-neemt. Het is een vaak gehoord argument dat bij eenstijgende prijs, de rijkdommen sneller gewonnen en dussneller uitgeput zullen raken. Het is echter ook zo datdoor de hogere prijs, de mogelijkheid gestimuleerdwordt om; in dit geval de vis, te gaan kweken. Aqua-

cultuur is dan ook nu al wereldwijd sterk in opkomst enlevert inmiddels een aanzienlijke bijdrage.

Zolang het eigendomsrecht van een stuk zee niet ver-kregen kan worden, zal niet gezocht worden naar eentechnologie om het af te kunnen bakenen, alhoewel er alwel een aantal mogelijkheden zijn.

Een manier om een eigendom op volle zee af te bakenenis door het gebruik van riffen, die het thuis zijn van eengrote verscheidenheid aan maritiem leven. Riffen kun-nen ook kunstmatig gemaakt worden, door bijvoorbeeldautobanden af te zinken, maar ook door offshore plat-forms. Zanderige kale bodems kunnen zo omgetoverdworden tof het thuis van een rijke schakering van mari-tiem leven, dat privé geëxploiteerd kan worden.

Het eigendomsrecht kan ook gebruikt worden om be-paalde met uitsterven bedreigde diersoorten te bescher-men, door er eigenaar van te worden. Walvisjagersmaken gebruik van satelliet, sonar of radio ontvangersom walvissen op te sporen. Dezelfde technologie zouaangepast kunnen worden om een walvis als privé ei-gendom, dat beschermd moet worden, te kunnen identi-ficeren.

De mogelijkheid om stukken van de oceanen, of van deatmosfeer, privé te bezitten, is nog steeds een zeermoeilijke zaak, zowel vanuit een ideëel, als vanuit eentechnologisch oogpunt. Het is niet te verwachten dat diemogelijkheid er van de ene op de andere dag zal zijn,een geleidelijk proces zal hiertoe moeten leiden. Alleenop deze manier is er voldoende stimulans om de na-tuurlijke rijkdommen van de zee tegelijkertijd te gebrui-ken en te beschermen, zodat er ook in de toekomstaanhoudend gebruik van gemaakt kan worden.

BRONDe gegevens van dit artikel zijn ontleend aan de bijdra-ge van de heer Kent Jeffreys aan het boek The TrueState of the Planet, onder redactie van Ronald Bailey enuitgegeven in 1995 door The Free Press te New York.De heer Jeffreys is als wetenschapper verbonden aan hetNational Center for Policy Analysis, waar alle milieuvraagstukken onderzocht worden.

Dit artikel eerder verschenen is in Visserijnieuws, hetvakblad voor visserij, visverwerkende industrie en vis-groothandel.

22 de Vrijbrief

Page 31: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

TERRA LIBERA

Hub Jongen

LIBERTARISCHE WERELDCONVENTIES.

BERLIJN 1998Nu de Wereldconventie in Rome achter de rug is, gaatde voorbereiding voor Berlijn 1998 op volle toerendraaien. De berichten die we er over binnen krijgen,beloven dat het een heel goede conventie gaat worden.De web site is geheel vernieuwd en een bezoek meerdan de moeite waard: <http://www.der-markt.com>Bijdeze VRIJBRIEF vindt u een brochure met veel gege-vens, en een "REGISTRATION FORM". ;

Een nieuw facet bij deze conventie is, dat u ook"elektronisch met goud" kunt betalen. In de brochurestaan ook daarover meer gegevens. Ik kan u verzekerendat het openen van een "E-gold account" heel gemak-kelijk is. Uiteraard moet u natuurlijk wel de tegenwaar-de van dat moment in ouderwets geld betalen.' Nadat hetaccount geopend is, kunt u naar keuze betalingen, enontvangsten verrichten zowel in goud als in dollars. Hetis ook mogelijk om het in "zilver" te doen. Dit is eenstap verder in de richting van betalingsverkeer via"cyberspace". Het kan belangrijk zijn om daar nu al er-varing in op te doen!

COSTA RICA 1999Het is nu praktisch zeker dat de conventie in 1999 inCosta Rica wordt gehouden. Er is nu al een voorlopigcontract met de organisatoren gesloten. Zij hebben daarnu al zulke leuke plannen, dat we daar al serieus naaruit kunnen gaan kijken!

NEW YORK 2000Hiervoor geldt hetzelfde als Costa Rica.99Het is nog te vroeg om hier meer over te vertellen, maarwe zullen u van de ontwikkelingen op de hoogte hou-den.

POLITICI . ' - . , .- Hebt u ook gelezen dat ze er in Den Haag achter ge-komen zijn dat belastingvermindering "banen" ople-vert? Zouden ze de VRIJBRIEF gelezen hebben ?-- DePartij voor de Vrijheid, Dhr. Bolkësteijn, hoofde 'ietsover "beursfraude" en was er als de kippen bij oni aante dringen op meer Overheidstoezicht op de Beurs. En

toen Minister Jorritsma voorstelde de wet te veranderenom uitgebreidere pölitiebevoegdheden vast te leggen,stond Bolkësteijn Ook weer te juichen.— In Duitslandheefteen commissievan 5 top economen nu ook bekendgemaakt dat de politici onverstandig met de financiënomgaan, en sjoemelen om aan de eisen voor de euro tevoldoen. 2ouden die ook de VRIJBRIEF gelezen heb-ben ?- Ons voorbeeld? Je zou toch zeggen dat die lie-den die zo goed voor Ons zorgen,1 dóór ons i allerleidingen te gelasten én andere dingen te verbieden,1 voorons toch wel één voorbeeld moeten zijn.-- Wat dan tedenken van openbaringen in het rapport van de Europe-se Rekenkamer: " Een groot deel van uitgavendeclara-tiés is onnauwkeurig én onbetrouwbaar,.. .het '< is nietduidelijk óf gelden efficiënt worden besteedj....er is veelté veel fraude,., .L er worden 169 miljard gulden uitge-geven, en op 4,3 % daarvan is i geen zicht waar-aan,...misbruik van onkostendeclaraties is 52 %, nietalleen door Europarlementariërs^ maar ook door ledenvan het Economisch en Sociaal Comité en van hét Co-mité van de Regio's". Past hier de uitspraak van LordActon:' Power corrupts, and absolute power corruptsabsplutely!". j OK, maar hoe komen we er van af ?-TOost-Europese prostituees mogen legaal in Nederlandkomen werken, maar een Turkse kleermaker die er al 8jaar zijn kost verdient en niemand tot last is, wordt hetland uitgezet!

LIBERTARIAN ALLIANCEDeze Engelse, met ISIL geassocieerde organisatie,treedt steeds méér op de voorgrond. De leden van hetbestuur worden steeds vaker gevraagd om op radio ofTV commentaar te leveren, of om op seminars of poli-tieke bijeenkomsten een lezing te houden. Vooral be-kend zijn echter hun losbladige publikaties over allerleimaatschappelijke onderwerpen. Door deze te verzame-len, krijgt u een heel boekwerk met gedegen studiesover actuele problemen. U kunt hen bereiken op:25Chapter Chambers, Esterbrooke Street, LONDON,SW!P $NN, i Engeland of op :<[email protected]>

STRATEGIC WEEKLY BRIEFINGSDaarin lazen we; een heel angstwekkend bericht overgangsters in het Witte Huis: "Het Pentagon ontkent dat

1997/6 de Vrijbrief 23

Page 32: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

Amerikaanse wapens ooit geladen geweest zijn met bi-ologische oorlogsstoffen. (bacteriën, virussen). Maar wijhebben ontdekt dat biologische wapens opgeslagen wa-ren in Wright-Patterson Air Force Base gedurende eengeheim test programma. Deze ontdekking doet de vraagrijzen of en hoeveel andere biologische Amerikaansewapens verborgen zijn op of nabij andere militaire ba-ses, misschien wel vlak bij je woonplaats. "Dergelijkeberichten komen vaak over als onzin of science fiction.Maar als mensen als de uitgever Jim Davidson en LordRees-Mogg erbij betrokken zijn, moet je toch even seri-eus nadenken.

REP MEETING in KOPENHAGEN 27 - 29 MAARTOp verzoek van een aantal regelmatige deelnemers aande Repmeeting wordt deze de volgende keer georgani-seerd in Kopenhagen. Vorige jaren was Amsterdam hetcentrale punt. Er zijn plannen om tegelijkertijd een, goedseminar te houden, waardoor deze bijeenkomst tevenseen allure krijgt van een Europese Libertarische Bijeen-komst.Op het moment dat deze kopie binnen moet zijn, haddenwe nog geen nadere gegevens over programma of kos-ten. We kunnen u echter wel al aanraden om nu al inuw agenda tijd voor deze happening te reserveren.

JONATHAN IN KWASILAND :

Dit is de titel van de Nederlandse vertaling van het boekThe Adventures of Jonathan Gullible van Ken School-land. Wereldwijd is dit boek een groot succes. Het is nual uitgegeven in 12 verschillende talen / landen, en aaneen achttal andere vertalingen wordt nog gewerkt. Hetboek wordt op scholen gebruikt om inzicht te geven inde typische verschijnselen in onze zogenaamde vrije we-reld. Ook zijn de verschillende hoofdstukken afzonder-lijk heel bruikbaar als inleiding op discussie-bijeenkomsten en (libertarische ?) ouders kunnen hetheel goed gebruiken om hun kinderen duidelijk te ma-ken wat er zich in onze maatschappij afspeelt. Het Ne-derlandse boek is nog verkrijgbaar. Als uw boekhandelhet niet heeft, kunt u het bestellen bij Hub Jongen, Post-bus 21, B-2910 ESSEN België. Het kost dan 15 gulden

' inclusief verzendkosten. Het boek leent zich ook bijzon-der goed om cadeau te geven.

ISIL, International Society for Individual LibertyISIL is de organisatie die elk jaar de Libertarische We-reldconventie organiseert. Maar ISIL doet nog meer, zo-als u kunt afleiden uit de vernieuwde PrincipeVerklaring: " De International Society for IndividuelLiberty is een associatie van individuen en organisatiesdie streven naar het creëren van een vrije en vreedzamewereld, respect voor individuele rechten en vrijheden, en

een open en concurrerend economisch systeem, geba-seerd op vrijwillige overeenkomsten en vrije handel.Leden en geassocieerde organisaties trachten deze doel-einden te verwezenlijken door onafhankelijke acties, viavrijwillig zelfgekozen strategieën. De sociëteit stimu-leert de uitwisseling van ervaring en ideeën, bestudeertde verschillende strategieën en bevordert onderlingekameraadschap."

STEM NIET!Wij zijn benaderd om mee te werken aan een actie"Stem Niet". Op de eerste plaats omdat het toch geenzin heeft, en door wel te stemmen het systeem gesanc-tioneerd wordt. Dit laatste is overigens ook één van deredenen waarom praktisch alle politici zo druk bezigzijn om u te overtuigen om toch vooral wel te stemmen.

Via advertenties zou het "stem niet" idee kenbaar ge-maakt kunnen worden. Dit op zichzelf zal al uitgebreidaandacht trekken. Maar de argumenten voor dit advieszijn natuurlijk nog veel belangrijker. Een begin voor deargumentatie vinden we al in een hoofdartikel van deNRC van ;10 oktober jl. Daarin staat dat : "...de ver-schillen tussen de grote politieke stromingen tot een mi-nimum zijn teruggebracht... Voor zover er sprake is vanverschillen, gaat hetiom accenten .. Al met al wacht Ne-derland een bizarre campagne ... Zo kan de Nederland-se kiezer straks naar de stembus. In de ongemakkelijkewetenschap dat de echte keuzen zonder hem na de ver-kiezingen tijdens de formatie worden gemaakt. "Daarhoeven we toch eigenlijk niets aan toe te voegen? Het isduidelijk genoeg. Als u aan de hiergenoemde actie wiltmeewerken, laat het dan even weten.

THE SOVEREIGN SOCIETYDoor enkele bekende libertarische schrijvers van eco-nomische nieuwsbrieven is opgericht "The SovereignSociety". (O.a. door Robert Kephart, John Pugsley) De-ze groep wil door voorlichting en door seminars voor-lichting geven over methodes en hulpmiddelen diekunnen helpen dat mensen zich meer soeverein van destaat of overheid kunnen opstellen. Onder andere zoalsook beschreven in het boek van Harry Browne: How ifoundfreedom in an unfree world. (Dit boek is in her-druk nu weer verkrijgbaar) Hub en Riet Jongen zijn uit-genodigd om in de Advisory Board zitting te nemen, enzij hebben dit aanvaard. Daardoor kunnen we u goed opde hoogte houden van de verdere ontwikkelingen

"POWER CORRUPTS, AND ABSOLUTE POWERCORRUPTS ABSOLUTELY" (Lord Acton)Na de wereldconventie in Rome maakten we nog eentocht door Italië en kwamen daarbij in San Gimignano.

24 de Vrijbrief

Page 33: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

In dit oude stadje stonden een aantal gerestaureerde to-rens, die van een afstand een indruk gaven of je Man-hattan naderde. Het verhaal omtrent die torens is hetvolgende. Vroeger was het in de buurt van die stad eengrote statuskwestie, als jij de hoogste toren bezat. Daar-door werd de volgende toren hoger dan de voorgaande.Totdat op een gegeven ogenblik de burgemeester dehoogste toren had, en toen onmiddellijk een verbod uit-vaardigde om nieuwe torens te bouwen hoger dan dezijne!

In Nederland willen politici, met voorop Minister Sórg-drager (Justitie) van hun macht gebruik maken om devrijheid van meningsuiting en van vergaderen, uit tehollen. Zij willen namelijk een andere politieke partijdan de hunne, verbieden! Dat betekent gewoon datmensen die een bepaalde mening hebben, die niet meermogen uiten, of er over vergaderen. Nu gaat het op ditogenblik Specifiek over "CP'86". Een partij die dingenwil, die ook ik afkeurenswaardig vind. Maar het gaat erniet om of ik of wie dan ook het niet eens ben met idee-en van anderen, het gaat er om of ik die anderen magbeperken in hun vrije meningsuiting! Heel Nederlandzou in opstand moeten komen tegen deze pogingen^Zelfs afgezien van het feit, dat als de verbieders hun zinkrijgen in dit geval, dat dan het eind zoek is. Dan zullenstraks andere partijen, verenigingen enz. vanzelf volgen.U komt dan ook aan de beurt, en dan is het te laat. Ui-teraard geldt voor leden van die partij, net als voor iederander, dat op het moment dat ze handelingen verrichtenwaarmee geweld, dwang of fraude tegen andere perso-nen geïnitieerd wordt, dat ze dan opgepakt en bestraftmoeten worden.

Nederland is gevaarlijk op weg een fascistische staat teworden. (Dat wil zeggen : een staat waarin de burgerszogenaamd vrij zijn, particulier bezit hebben, maarwaarbij de overheid in steeds fijnere details gaat beslis-sen wat je wel / niet mag of moet, of wel / niet magzeggen.

Om dit nog te benadrukken, herhalen we hier wat deAmsterdamse officier van Justitie, Mr A.M. Fransen zeibij het neerleggen van zijn ambt:" De politiek dreigt hetrecht te gaan overvleugelen De minister bepaalt watje als officier moet doen Zij kan bepalen datje naareen bepaalde zaak als officier geen onderzoek magdoen....Endat minister Dijkstal in de Tweede Kamer zegt zichgrote zorgen te maken omdat zijn BVD het steedsmoeilijker krijgt om telefoongesprekken af te luisteren.(In de wet is geregeld dat vergunningen aan nieuwe te-lefoonmaatschappijen alleen gegeven kunnen worden

als zij er voor zorgen dat de minister gesprekken kan(laten) afluisteren.) ;

LIBERTARIAN PARTY USADe LP heeft een overzicht verstrekt betreffende de re-sultaten die de vorige verkiezingen hebben opgeleverd.Dit is een indrukwekkend bewijs van de groei van hetlibertarisme. Het overzicht is gedetailleerd per staat,maar hier slechts het totaalresultaat:• libertarische kandidaten werden gekozen of herko-

zen. Een record.• libertariërs hebben nu een gekozen functie, het

hoogste aantal tot nu toe. 'Het belangrijkste hiervan is dat de groei er nog steedsflink in :zit, en dat we de toekomst met vertrouwen te-gemoet kunnen zien. Persoonlijk zou ik, en waarschijn-lijk u óók, alleen nog Wensen dat het nog veel vluggerging! ' • ' : . • ; ; • • • • . ' : . • ; • • • . . i • • ' ' .

INSTITUTËFOR OBJECTIVIST STUDIESDe groei van duV door David Rèlley gesticht, instituutgaat gestaag dooft Hun nieuwsbrief is verbeterd1 tot eenuitgave die al erg op een "maandblad" gaat lijken. Hijheet: "NAVIGATOR, a guideto objectivist Thoughtand Action". De artikelen er in zijn interessant en vanhoog niveau. Robert Bidinotto, één van de directeurenvan IOS, heeft in Rome een lezing gehouden die bij dedeelnemers wel bijzonder in de smaak viel. Hij brak eenlans voor meer toenadering russen Objectivisten en Li-bertariërs. Immers er is veel meer dat beide groepenbindt, dan hen scheidt. ISIL wil wel onderzoeken watwe in feite echt kunnen doen om dit te verwezenlijken.U kunt het Instituut bereiken op : 82 Washington street,Suite 207, POUGHKEEPSIE, NY 12601,of op hetWWW: <http://ios.org>

1997/6 de Vrijbrief 25

Page 34: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

Vrij en in de Markt.

Louk Jongen

Dat u een aantal artikelen van mij moest missen?! Lagniet zo zeer aan problemen zoals enkele van mijn colle-ga's die nu hebben, maar aan de enorme volatiliteit(beweeglijkheid) van de beurzen en de toevloed vannieuwe cliënten. En al die drie! factoren eisten extraaandacht.

Laten we de voor u belangrijkste eens verder onderzoe-ken: Amsterdamse beursfraude en de beursbewegingen.Aan die fraudes zou ik normaal nooit veel woordenvuilmaken, maar ook een blad als de Vrijbrief heeft le-zers en abonnees nodig dus je moet er wel over schrij-ven. Het voornaamste misdrijf schijnt momenteel te zijndat bij Leemhuis van Loon, een cornmissionair=iemanddie orders op de beurs voor anderen uitvoert, code reke-ningen waren. Dus bankrekeningen van mensen diezich liever niet wilden legitimeren of liever niet hunwinsten aan de fiscus wilden laten zien. Dat dit hetvoornaamste was, is op te maken uit een gecoördineerdeactie van minstens 200 politiemensen; en dat doe je nietom een voorkenniszaak van ƒ50.000,- aan te tonen. Losvan het principiële of en wie er schuldig is, wanneer eencliënt 'vergeet' zijn gegevens aan de fiscus te melden, iser nog een klein detail: Leemhuis had geen vestiging inLuxemburg, terwijl RABO, ABN, ING en noem ze al-lemaal maar op, dat wel hadden. Laten nu diezelfdebanken in Luxemburg, dezelfde transacties op de Am-sterdamse beurs doen als wat op die code rekeningengebeurde. Er is alleen een klein verschil: via Luxemburgmag het. Iets anders is natuurlijk als een beheerder vaneen pensioenfonds 'provisies'/steekpenningen van eencommissionair krijgt (of er aandelen in heeft) zonder datdat bij het betreffende fonds bekend is. Dat maakt dekosten onnodig hoger voor dat fonds en daardoor werkt

' die beheerder nadelig voor het fonds. Toch vind ik datmeer een interne aangelegenheid voor de pensioenfond-sen, dan om er 200 politiemensen aan te spenderen: destraf die iemand nu krijgt omdat hij onterecht? (mag heta.u.b. ook nog even bewezen worden) gelden naast zijnsalaris ontving, namelijk ontslag plus nooit meer ergensaan de bak en waarschijnlijk een aansprakelijkheidstelling voor schade, is mijns inziens hoger dan l of 2jaar gevangenis straf. Verder valt mij op dat je tegen-woordig al schuldig bent, zodra je in de krant staat. Datoverkwam een collega van mij. Zonder bewijs, zonder

hechtenis, maar toch in de kranten, want men zou eenseen primeur missen. Niet dat het volgende een primeuris, maar nog nergens was te lezen dat een van de voor-naamste hoofdverdachten Han V., een kansrijk procestegen de Amsterdamse Beurs aan het voeren was. Ter-wijl alle gezaghebbenden er van overtuigd zijn dat hethele Amsterdamse wereldje rot is, is het natuurlijk puurtoeval dat die Han V. als eerste en voornaamste schul-dige aangepakt werd. Let wel ik wil niemand goedpra-ten die tegen;afspraken, gedragsregels in gaat. Ik wilalleen ;wat kanttekeningen maken zoals dadelijk bij depresident van Maleisië. En verder wil ik erop wijzen datterwijl de veroordelingen nog lang niet zijn uitgespro-ken, de politiek lal nieuwe wetgeving, controles en re-gels heeft ingesteld. En 'is dit nu wel een politiekprobleem, of een puur zakelijk fenomeen, dat zakelijkmoet worden aangepakt? j :

Terug naar de beurzen. Dat vertrouwen langzaam ver-diend wordt en snel verloren; of dat je vertrouwen nietkunt verordonneren was heel 'leuk' zichtbaar in Malei-sië. De financiële wereld raakte wat minder overtuigdvan die valuta, begon te verkopen, waarna de premierverklaringen uitgaf dat alles in orde was. Toe dat totzijn verbazing niet hielp, verbood hij het speculeren te-gen zijn yaluta!. U raadt het al, het spul kelderde. Heer-lijk was de standaard reactie te zien: speculatie verbodniet voldoende, dan nog meer wetten en regels, wantblijkbaar was het eerste verbod niet voldoende. Het ge-volg was duidelijk, was er eerst sprake van een kortetijdelijke reactie op al teveel stijging en wiristnemingen,nu is het vertrouwen weg en zal het nog jaren durenvoor dit weer hersteld is. O ja, sommigen leren hetnooit, op een conferentie van 15 landen bestond diezelf-de premier Mahatir het, om te'eisen dat er wereldwijdeen verbod op valuta speculatie komt. Eerst wou ik hemnog "Economics in one lesson" cadeau geven, maar datheeft toch geen zin meer. Ik zal hem nu voorstellen dathij droogtes en overstromingen wereldwijd gaat nivelle-ren: dat is veel makkelijker en veel socialistischer.

Overigens veel van de Verre Oosten onrust ontstond inThailand. Waar net als enkele andere landen, een vastekoppeling van hun munt aan de $ was. U weet dat zoiets niet markt technisch is ingegeven, maar politiek.

26 de Vrijbrief

Page 35: (Anonymus) · kankerverwekkende stoffen ging gewoon door terwijl het nicotine niveau in het bloed al hoog was. In een stu-die naar nicotine vervangende methoden trok het tijd-schrift

(hoe zat het ook al weer met de Euro?). Wanneer nu derente vanwege zeg economische oververhitting in zegThailand stijgt, maar er is een koppeling aan de $ , danis het nogal simpel om i.p.v. plaatselijk tegen 14% geldte lenen, dit in de VS te doen tegen 7% En zolang de $maar gelijk blijft met de Baht, is er niets aan de hand.Maar sprookjes duren meestal erg kort en zo ook hier,iedereen ging natuurlijk goedkoop in het buitenland le-nen. Echter toen de buitenlandse uitleners om harde $rente en aflossing begonnen te vragen, moesten ersteeds meer Bahts verkocht worden om aan die ver-plichtingen te voldoen, dat drukte de prijs omlaag,waardoor de aflossingen en rente betalingen in dollars,nog meer Bahts kostten en er nog meer druk kwam etc.Het begon in Thailand, Korea heeft ook zo'n probleemMaleisië ook, maar wat minder en dat heeft weer effectop Japan waar veel banken en bedrijven geld geleendhebben aan die landen. Opvallend was dat China ookflink omlaag duikelde, terwijl daar juist relatief weinigvaluta risico was. Weliswaar is de Hong Kong $kunstmatig aan de $ verbonden, maar dat is een verhaalapart. Geven die dalingen nu kansen? Jazeker, al denkik dat het nog te vroeg is. En als u al wilt instappen,probeer dan met mij naar opties en warrants te zoeken:met kleine bedragen gebruik maken van de grote bewe-gingen en daar dus grote winsten mee te maken, terwijlde verliezen klein blijven.

Net zo makkelijk als waarmee ik de voorgaande alineaafsloot, was het toen de Dow Jones in een dag 550punten kelderde. Echt waar, mijn relaties kregen die-zelfde avond nog bericht (dus geen tijd voor een Vrij-brief artikel) dat we de volgende dag gingen kopen.Eerst de boel even laten zakken in Amsterdam, maarvoor dat de grote pensioenfondsen uit hun crisisberaadkwamen (met als conclusie kopen) en dan vooral putopties schrijven. Zodoende moeten wij eventueel op noglagere koersen de aandelen kopen, maar in de tussentijdkrijgen we de extra hoge optie premies binnen. Simpelhè, waarom heb ik het eigenlijk nog druk?

Wel, om te begrijpen waarom de goudprijs zo laag is.Maar daar ga ik nog een maandje over puzzelen: als unu uw abonnement verlengt, krijgt u dat de volgendekeer voorgeschoteld!

1997/6 de Vrijbrief 27