Annet Mulder Lactatiekundige IBCLC

1

Wat heb ik met kolven?

• Werkende moeder = borstvoeding = kolven

• Medewerker Vereniging Borstvoeding Natuurlijk

• Lactatiekundige ZGT locatie Almelo

• Gastdocent opleiding tot lactatiekundige Almere & O&G verpleegkundige

• Verhuur en verkoop kolven en andere hulpmiddelen bij borstvoeding

We gaan het hebben over…

1. De historie

2. Soorten

3. De wetenschap

4. Wat is aan te raden?

5. Fulltime kolven

6. Kolven in de zwangerschap

3

In Nederland

4

Richtlijn

Kolven =

Bij moeder en kind kunnen zich omstandigheden

voordoen waardoor de baby niet rechtstreeks

uit de borst kan drinken.

• Tabel met redenen

• Verschil melkproductie opbouwen en op peil houden

• Nakolven

5

Redenen om te kolven • Scheiding moeder en kind

• Baby niet in staat aan de borst te drinken

• Tepels naar voren laten komen

• Stuwing

• Medicatie gebruik moeder (zelden)

• Bij onvoldoende legen van de borst door baby

• Incidenteel voeding overslaan

• Doneren moedermelk

6

7

Historie

8

Een glazen kolf

9

Wat vinden jullie van deze…?

10

Begin 1900

11

Reclame

12

Soorten

13

14

Verschil

kolf baby

Soorten

• Manueel kolven

• Handkolven

• Batterijgestuurde kolven

• Elektrische kolven • Enkelzijdig • Dubbelzijdig

16

Handkolven

Cilinderkolf

Pistonkolf

Trekkerkolf

Knijpkolf

Batterijgestuurde kolven

• Staan in veel teksten nog vermeld

• Bijna alle elektrische kolven kunnen op batterijen

> kosten, < milieu, < levensduur, > lawaai

18

Elektrische kolven

• Enkelzijdig of dubbelzijdig

• Gesloten of open systeem

• Koop- of huurkolf

• 1 of 2 fasen systeem

• Automatisch – persoonlijk in te stellen

Huurkolven

19

24-1-2013 20

Kolf Suctie/ Release Mm Hg

Baby 40-60 200-220

Swing medela Eerste fase 120

Tweede fase 54-78

330

Symfony medela Eerste fase 120

Tweede fase 54-78 50-100

50-250 Lactina medela 42 150-250

PISA medela Eerste fase 120

Tweede fase 54-78

250

Freestyle medela Eerste fase 120

Tweede fase 50-74

100-250

Mini-electric medela + mini-electric medela plus

32-34 100-250

Harmony medela Beslist gebruiker 270

Avent Isis Beslist gebruiker 210

Avent Isis UNO Beslist gebruiker, 0-73 0-200

Avent Isis DUO Beslist gebruiker, 0-52 0-260

Ameda lactaline 30-60 0-250

Ameda elite 0-60 0-220

Calypso enkel 30-60 75-330 Carum Eerste fase 72-120

Tweede fase 30-60 60-130 30-330

Calyspo dubbel 30-60 50-230

Door naar de wetenschap!

21

Methods of milk expressing for lactating women

• Cochrane review 2011

• 23 studies

• 10 gerandomiseerde onderzoeken

• 632 moeders

• Verschillende werelddelen

• Gegevens tot en met minimaal de 28ste dag pp

22

Tevredenheid van de moeders

• 3 studies /enkelzijdig/dubbelzijdig

• 1 x voorkeur dubbelzijdig

• 2 x geen voorkeur

• Dubbelzijdig vooral tijdsbesparend

• Hand vrij bij enkelzijdig prettig

23

De melkproductie

• Onderzoek vooral in speciale situaties

• > Melk bij gebruik rustgevende muziek

• Premature/dysmature bevallingen < 1 uur na de bevalling = > melk

24

Effect van kolven binnen het eerste uur bij premature bevalling (Parker et al, 2011)

Groep 1 < 1 uur (ml)

Groep 2 > 1-6 uur (ml)

Dag 1 19,2 0,7

Dag 7 335, 0 188,8

3 weken 613,0 267,2

25

Melkproductie bij handkolf/kolven met de hand/elektrisch kolven

1. Geen verschil op dag 5 bij gebruik handkolf of kolven met de hand (Pessoto 2010)

2. < Melk op dag 6 bij kolven met de hand of kolven met een dubbele elektrische kolf (Slusher 2007)

3. Twee andere studies geven geen verschil tussen kolven met de hand of elektrisch (Flaherman 2010 & Pessoto 2010)

26

Melkproductie bij gebruik handkolf of elektrisch kolven

• 4 studies

• Geen significant verschil in ml

(Boutte 1985, Fewtrell 2001,Slusher 2007, Pessoto 2010, Flahermann 2011)

27

28

Wie raadt standaard dubbelzijdig kolven aan?

Kolven met de hand = langer borstvoeding! (Flahermann 2011) • 68 moeders • A terme pasgeborenen • Groep 1 kolven met de hand 0,5 ml • Groep 2 elektrisch kolven 1 ml

Maar… Na twee maanden Groep 1 96,1% borstvoeding Groep 2 72,7 % borstvoeding

29

Tijd

• Dubbelzijdig kolven kost < tijd dan enkelzijdig elektrisch < 3,50 uur per week

(Groh-Wargo 1995)

• Dubbelzijdig elektrisch kolven < 20 min per dag ivm enkele handkolf (Fewtrell 2001)

30

Verschil in compositie moedermelk bij verschillende methoden (Pessoto 2010)

Sodium = natrium

• > concentratie bij kolven met de hand

• Geen verschil handkolven en elektrisch kolven

Potassium = kalium

• < bij kolven met de hand

• Geen verschil handkolven en elektrisch kolven

31

Verschil in compositie moedermelk bij verschillende methoden

Proteïne = eiwit • > bij kolven met de hand • < bij handkolf dan elektrische kolf • Gelijk bij kolven met de hand of elektrisch

Kilocalorieën • Geen verschil • > bij premature moeders na 1 week

Vet • Geen verschil • > bij premature moeders na 1 week

32

Een onderzoek waar de praktijk wat mee kan!

Combining hand techniques with electric

pumping increases milk production in mothers

of preterm infants (Morton 2009)

• 67 moeders

• Combinatie kolven met de hand eerste dagen

• Elektrisch kolven en borstcompressie

• Week 8 820 ml 955 ml

33

Melkproductie na 8 weken

34

Een vergelijking met “terme” situaties

35

Borstcompressie tijdens het kolven

36

Kolven in combinatie met borstcompressie

37

Handsfree kolven

38

Onjuist gebruik van een kolf

• Kolftrechter staat scheef op de borst

• Vacuüm te hoog of te laag

• Te lang / te kort

• Maat kolftrechter is niet goed

Passende schelp?

• Beweegt tepel vrij? • Tepelhof in de tunnel? • Ritmische beweging • Legen van de borst? • Pijnloos?

Kolven in de kraamweek

Redenen

• Ivm bijvoeding

• Op gang brengen melkproductie bij aanlegproblemen

• Bij gebruik tepelhoedje

• Ter extra stimulatie

• Stuwing

41

Stuwing

Bij pathologische stuwing

• Warmte

• Voorzichtige massage

• Kolven met de hand of apparaat

42

Kolven ivm afwezigheid moeder

Redenen

• Scheiding door opname direct na de bevalling

• Scheiding door opname zieke zuigeling

• Hervatten werk

• Incidenteel afwezig

43

Wanneer starten

• Zo snel mogelijk bij scheiding

• Bij opname neonatologie dan < 6 uur na de bevalling starten

• Bij aanlegproblemen na 12/24 uur starten

• Bij gebruik tepelhoedje nakolven

• Bij bijvoeding na het aanleggen nakolven

• Bij stuwing 1-2 x per dag “leeg”kolven = resetten

44

Ideale situatie?

45

• Kolven met de kolf die moeder in huis heeft?

• Eerste dagen kolven met de hand

• Elektrisch kolven in combinatie met handkolven en borstcompressie

• Enkel- of dubbelzijdig afhankelijk van reden om te kolven

• Enkelzijdig bij kolven voor korte duur

• Dubbelzijdig bij bijvoorbeeld prematuriteit

Informatie voor de moeder www.moedermelknetwerk-borstkolfwinkel.nl

46

47

Kolven met de hand

48

Kolven met de hand

49

• Website www.babybalance.nl

• Voor klein bedrag 6 maanden te zien

• Filmpje van 5 minuten

Marmet techniek

50

Voorkom deze bewegingen

Kolven met de hand in de praktijk? • Kwestie van oefenen

• Durven

• Keuze moeder

• Doorverwijzen naar website/youtube

• Standaard kolven met borstcompressie

• Masseren, dubbelzijdig starten, eindigen met enkelzijdig kolven en borstcompressie

Of

• Masseren, enkelzijdig kolven met borstcompressie, 4 borsten in 1 kolfbeurt 51

52

Fulltime kolven is hip?

53

54

Fulltime kolven zie ik vaker dan “vroeger”

Niet altijd ….

Logisch gevolg?

Redenen Eigen keuze?

• Geen “gedoe”

• Slechte eerdere ervaring

• Omgeving gerelateerd?

• Kapotte/ pijnlijke tepels

• Controle over de intake

• Seksueel misbruik

• ?

56

Positief

• Persoonlijke keuze

• Baby krijgt moedermelk

• Plannen van de tijden

• Moeder is vrijer in doen en laten (?)

• Goedkoper

• Gezondheidseffect moeder en baby

• ?

24-1-2013 57

Negatief

• < gemak

• < ontwikkeling mondmotoriek

• < antistoffen?

• < wisselende houdingen

• < HOH contact

• > kans op overgewicht

• > wiegendood (?)

58

En verder?

• Schuldgevoel / gevoel van falen

• Tijdsinvestering/ stress / < vrijheid?

• Omgaan met de omgeving

• Moment van minderen/ stoppen?

• ?

Borstvoeding bruist? Niet altijd….

59

Melkproductie na 10 - 14 dagen kolven?

A. +/-750 ml

B. +/-500 ml

C. +/-350 ml

60

61

• 750 ml is ideaal

• 350-500 is op de grens

• < 350 ml is zorgelijk

Nog idealer?

• 1200 – 1500 ml

• Flinke voorraad voor eventuele dipdagen

Clusterkolven = Powerpumping

• Om de twee uur kolven gedurende enkele dagen

of

• Om de 20 – 30 minuten enkele minuten kolven gedurende een aantal uren (bijv. 3-4 uur)

62

Kolven in de zwangerschap?

63

64

Wie raad kolven in de zwangerschap wel eens aan?

Bij wie kunnen we dit aanraden?

• Diabetes Mellitus

• Gemelli

• Aangeboren afwijkingen

• Laag gewicht/ macrosomie

• Eerdere negatieve ervaringen

• Glucoseprotocol

• Allergie

• ? 65

• Immunologische waarde colostrum

• Andere vloeistof is een risico

• Bekendheid borsten

• Motivatie

66

Het kolven met de hand tijdens de zwangerschap

kan de bevalling niet op gang helpen

67

Voorwaarden

• Niet bij uterine bloedingen

• Niet bij een voorgeschiedenis met premature bevalling

68

Kolven in de zwangerschap = Antenatal breast expression (ABE)

Wat is er bekend over ABE, de redenen en de praktijk en voor welke moeders en baby’s is het geschikt? (Chapman et al, 2012)

• Voorbereiding borsten • Tepelstimulatie • Om hypoglycaemie te voorkomen

69

Een “ethisch dilemma”

Kan het aanraden van kolven in de zwangerschap

doorgaan? (Cox 2010)

70

Kolven in de zwangerschap om het geven van borstvoeding te

verbeteren (Singh Gurneesh 2009)

• 100 Vrouwen > 37 weeks zwanger

• Studiegroep 96% aanleggen in het eerste uur • Controle groep 72% aanleggen in het eerste uur

Melkproductie lijkt sneller op gang te komen?

71

Informatie

• De techniek

• Materiaal

• Labellen spuitjes

• Invriezen

• Contracties

• Hoe vaak

• Hoe veel

• Transport 72

Het resultaat

73

• Vaak positief!

• Tevreden moeders

• Geen bijvoeding

Zwanger van een kindje met een schisis

Diepvries verloskamer

Colostrum

74

75

Bronnen • Methods of milk expression for lactating women, Cochrane review, 2011

• Afbeeldingen Elly Krijnen

• Powerpointpresentatie Nel van Wengerden

• Poiwerpointpresentatie Ilse de Beer

• Riordan : Breastfeeding and human lactation third edition

• Informatie vanuit www.borstvoeding.com

• Informatie vanuit www.eurolac.com

• Foto’s vanuit www.borstvoedingsforum.nl

• Informatie vanuit www.moedermelknetwerk.nl ( ook filmpjes kolven met de hand)

• Folder afkolven van moedermelk ZGT Almelo

• Manueel kolven een must op de neonatologie? Paper Lien Eggermont

• Videobeelden met toestemming van www.babybalance.nl

• Journal of Perinatology, Combining hand techniques with electric pumping increases milk production in mothers of preterm infants, Morton 2009

• Met dank aan de kritische assistentie van Marjes Elling IBCLC

76

Bronnen

• http://newborns.stanford.edu/Breastfeeding/HandExpression.html

• Effect of antenatal expression of breast milk at term to improve lactational performance: a prospective studyJ Obstet Gynecol India Vol. 59, No. 4 : July/August 2009 pg 308-311

• Expressing your milk antenatally. Information and advice for mothers-to-be A Teaching Trust of The University of Birmingham Incorporating City, Sandwell and Rowley Regis Hospitals

• Antenatal breast expression: A critical review of the literature

• Tegan Chapman, BN (Hons), RN, RM, IBCLC (Midwife, Postnatal) n , Jan Pincombe, BA, M App Sci, RM, PhD (Professor), Mary Harris, BN, RM, IBCLC, PhD (Clinical Educator, Postnatal)

• School of Nursing and Midwifery, University of South Australia, GPO Box 2471, Adelaide, South Australia 5000, Women’s and Children’s Hospital, North Adelaide, 2011

• Effect of early breast milk expression on milk volume and timing of lactogenesis stage II among mothers of very low birth weight infants: a pilot study Journal of Perinatology (2012) 32, 205–209 2012

77

78