(AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf...

20
ن خوارزمی زمی علوم جلد4 ، شمار ۀ1 ، ابستان بهار و ت1931 33 ( ه خوارزمینشگا نشريه علوم دا) د روش ناهمبر کارسی مغناطیفتاری پذیر سانی(AMS) ت تفسیر تحو در سنگیتی درجه با متاپلی های دگرگونی شترکوهجموعه م( انیک پایپروتروزوئی نئو به سن) حمدیوبه م محب* نه شکاری؛، سکیبیريم شیود صادقیان، محم ، م صنعتی شاهرودنشگاه دا زمینانشکدۀ علوم ، د دريافت05 / 00 / 36 پذيرش05 / 05 / 31 چکیدهجموعه دگرگونی م- آذرين که شترکوه در00 لومتری جنوب کی خاورمون داردود رخن شاهر، عی از سنگ طیف وسی های دگرگونی آذرين وپروتروزوئیک نئواپلیت نظیر مت پايانیابازيت ها، مت، الیوينتی و گابروه، متاپسامیاکربنات ها، مت ديوريت گابرو و شامل می را شود. در اين پژوهشی سنگ مغناطیسمترهایرات پا تغییراجموعه در طیی اين متی درجه با متاپلی هاییتیگماتيندهای م فرا و گرانیت زايی زايی بر ر سی شده است. شان می نتايج حاصل نفتاریگای پذيرگین بزرهد میان دسی مغناطی(Km) يندهای طی فرا در ذکرشده ازμSI 650 بهμSI 9 تنزل پاکرده ید است. غییراتازتاب تين کاهش ب ا کانی شناسی و سنگ شناسی از جملهت در طی واکنش بیوتی تخريبايی تخريب شیمی های- یت بهديل بیوتزدايی و تب آبز يا مسکرتوک او و ويت درگذریس به گرانیت از تحول گن است. قدار کمیت و به م، بیوت گارنت تر کانیی اوپک ها( يلمنیت يا ایت مگنت) حاملی سنگ رفتار مغناطیسهم های م هایرسی شده بر هستند. سی مغناطیاهمگنی نگین میان تصح یح شده از000 / 1 تا45 / 1 و ه م چ ن ین سنگامتر شکل اينر پار مقدا از ها44 / 0 - تا36 / 0 متغر استّ ی. سیر فابريکاس تف بر اس هایضوی اکثر بیسی مغناطی مربوط به گنیسسی مغناطی های ها، کلوچه ای شکل هستند. گواره برسی مغناطی های به دست آمده از تعبیر و تفسیر دادهگوارهسی با بر مغناطی هایسی مغناطی های اندازهشان می مطابقت خوبی ن صحراه درری شد گیهد د. واژهدی کلی های: سی، مغناطیمترهایرااپلیت، پاروزوئیک، متپروت نئوسی، مغناطیاهمگنی ند، شترکوه شاهرو. مقدمه ر وشاهمسان نسی مغناطیفتاری گردی پذير(AMS) 1 يکی از روش های نو ي ن که در تع است یی ن سازوکار جا ی گ ی ر ی توده های گران ی توئ ی د یبرد گسترده کار ای دارد. ا ي ن روش در سا ي ر شاخه های زم علوم ی ن ن ی زرس بر ی شده است و در حال توسعه است. در ا ي ن تحق ی قنیک تکAMS) ) ب ه منظوررس بر ی تغ یی رت س تحو و نگ شناسی و کان ی- شناسی در ناحیه دگرگونی سیر پیشرفت فراينداپلیت ای متز گنايس تا ا ها گرانیته شدهستفاد زايی ا است. نتايج حاصلم شده استنجا ايران اولین بار درق که برای ا از اين تحقیشان م ن یهد د که بهری کارگی فابر ي ک های مغناط ی س ی در سنگ دگرگونی های م ی تواندهمی ازعات م اط تت حو کانی شناسی و بافتی سنگيندهای حین فراگونی در های دگرهدار د ما قرختیارگونی در ا دگر. * ویسنده مسئول ن[email protected] 1. Anisotropy of Magnetic Susceptibility Downloaded from gnf.khu.ac.ir at 21:16 IRST on Thursday February 27th 2020

Transcript of (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf...

Page 1: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

33 1931بهار و تابستان ، 1 ۀشمار ،4جلد علوم زمین خوارزمی (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

(AMS)سانی پذیرفتاری مغناطیسی کاربرد روش ناهم

های متاپلیتی درجه باالی سنگ در تفسیر تحوالت (به سن نئوپروتروزوئیک پایانی)مجموعه دگرگونی شترکوه

، محمود صادقیان، مريم شیبی، سکینه شکاری؛ *محبوبه محمدی

، دانشکدۀ علوم زمیندانشگاه صنعتی شاهرود

05/05/31پذيرش 05/00/36دريافت

چکیده

های طیف وسیعی از سنگ ،شاهرود رخنمون دارد خاورکیلومتری جنوب 00در شترکوه که آذرين -مجموعه دگرگونی

گابرو و ديوريت ها، متاکربناته، متاپسامیتی و گابرو، الیوينها، متابازيتپايانی نظیر متاپلیتنئوپروتروزوئیکآذرين و دگرگونی

های متاپلیتی درجه باالی اين مجموعه در طی تغییرات پارامترهای مغناطیسی سنگدر اين پژوهش . شود را شامل می

دهد میانگین بزرگای پذيرفتاری نتايج حاصل نشان می .است شدهسی ربرزايی زايی و گرانیتفرايندهای میگماتیت

اين کاهش بازتاب تغییرات . استیداکرده پتنزل µSI9به µSI 650از ذکرشدهدر طی فرايندهای (Km)مغناطیسی

آبزدايی و تبديل بیوتیت به -های تخريب شیمیايیتخريب بیوتیت در طی واکنش جمله ازشناسی شناسی و سنگکانی

ايلمنیت يا )های اوپک تر کانی گارنت، بیوتیت و به مقدار کم .استاز تحول گنیس به گرانیت درگذرويت واورتوکالز يا مسک

شده از یحتصحمیانگین ناهمگنی مغناطیسی . هستند بررسی شدههای های مهم رفتار مغناطیسی سنگحامل( مگنتیت

های بر اساس تفسیر فابريک. یّر استمتغ 36/0تا -44/0ها از مقدار پارامتر شکل اين سنگین نچ مهو 45/1تا 000/1

از آمده دست بههای مغناطیسی برگواره. ای شکل هستندکلوچه ،هاهای مغناطیسی مربوط به گنیسمغناطیسی اکثر بیضوی

.دهدگیری شده در صحرا مطابقت خوبی نشان میاندازههای مغناطیسی های مغناطیسی با برگوارهتعبیر و تفسیر داده

.شاهرود، شترکوه ناهمگنی مغناطیسی،نئوپروتروزوئیک، متاپلیت، پارامترهای مغناطیسی، : های کلیدیواژه

مقدمه

(AMS) گردی پذيرفتاری مغناطیسی ناهمسانوش رسازوکار نییاست که در تع نينو هایاز روش يکی 1

شده یبررس زین نیعلوم زم هایشاخه ريروش در سا نيا. دارد ایکاربرد گسترده یدیتوئیگران هایتوده یریگ یجا

-یو کان شناسینگو تحوالت س رییتغ یبررس منظور هب( (AMSتکنیک قیتحق نيدر ا. استتوسعه حال و در است

نتايج حاصل . است زايی استفاده شدهگرانیتها از گنايس تا ای متاپلیتسیر پیشرفت فرايند دگرگونی ناحیه در شناسی

در یسیمغناط هایکيفابرکارگیری بهکه دهدینشان م از اين تحقیق که برای اولین بار در ايران انجام شده است

های دگرگونی در حین فرايندهای و بافتی سنگ شناسیکانیحوالت ت اطالعات مهمی از تواندیمهای دگرگونی سنگ

. دگرگونی در اختیار ما قرار دهد

[email protected] نویسنده مسئول*

1. Anisotropy of Magnetic Susceptibility

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0

Page 2: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

علوم زمین خوارزمی 1931 بهار و تابستان، 1 ۀ، شمار4جلد 94 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

شناسیزمینشمالی پهنه ساختاری ايران مرکزی و يا به عبارتی بهتر در حدفاصل طرود، بیارجمند، میامی، مناطق ۀدر حاشی

ترکوه، بند هزارچاه، آذرين ش-های دگرگونیهای آذرين و دگرگونی رخنمون دارند که به مجموعه نسبتاً وسیعی از سنگ

باختراحمدآباد خارتوران، باخترماجراد، دلبر، شمال -میامی، جنوب دوچاه باخترهای جنوبسفید سنگ، گرانیتوئید

سنگی ايران مرکزی قرار مناطق قديمی و پی ۀهای سنگی در زمراين مجموعه ۀهم. ندهستآباد خارتوران مشهور رضا

. گیرندمی

یها و عرض 55'93"تا 55'10"جغرافیايی یها طولبین در دگرگونی شترکوه-مجموعه آذرينها از میان آن

1 :350000یشناس نیزم یها نقشهاز هايیاين منطقه بخش. (1 شکل) رخنمون دارد 95'41" تا 94'40" جغرافیايی

591حدود ) نئوپروتروزوئیک پايانیسنگی به سن یپاين مجموعه .شودمیرا شامل ]3[ رزوه 1 :100000و ]1[ طرود

ها، ها، متاکربناتهنظیر متاپلیت های آذرين و دگرگونیطیفی وسیعی از سنگ [.5]، [4]، [9] (میلیون سال پیش 540تا

گابرو و ديوريت را شامل های آذرين بازيک نظیر گابرو، الیوينچنین سنگ و هم هاها، متاريولیت ها، متابازيتمتاپسامیت

. (پ 1شکل) شودمی

. گیرند می دربر را میگماتیت و گنیس گارنت گنیس، شیست، گارنت میکاشیست، فیلیت، از طیفی هامتاپلیت طورکلی هب

د که کرها را مشاهده ها تا میگماتیتهای دگرگونی از متاپلیت توان طیفی از سنگصحرايی می های بررسیبر اساس

زايی نیز گرانیت ۀاند و در مراحل پايانی به آستانخود را پشت سر گذاشتهطی يک رژيم دگرگونی مراحل تکوينی

های دگرگونی به آذرين در با گذر از گنیس به گرانیت و گذر از مرز ذوب شرايط برای تبديل سنگ. (3شکل ) اندرسیده

.استشده يلتبديت وبیوتیت به اورتوکالز يا مسکو ترکیب ،1های آبزدايی و تخريباثر به وقوع پیوستن واکنش

:]6[ شود انجام میواکنش اين ها طبق ز در اين سنگکالتخريب و آبزدايی بیوتیت و تبديل آن به ارتو

K (Fe, Mg)3 AlSi4O10(OH)2 → KAlSi3O8 + 3 (Fe+2

+ Mg+2

) +1 SiO2 + H2O

تر منجر ی روشنها رنگسمت ز، به تغییر رنگ سنگ و گرايش آن بهکالبر اساس اين واکنش، زايش کوارتز و ارتو

در ايجاد بخشی درجارسد ذوبنظر می به. استی مشهود راحت بههای میانی منطقه شود که اين تغییرات در بخش می

های منطقه شترکوه همه میگماتیت. ]1[ری دارند ثها نقش مؤو میگماتیت زياد ۀهای درجنواربندی گنیسی در گنیس

ها و رگه صورت به، ها آنبخشی های حاصل از ذوبند که مذابهستبخشی درجا حاصل تفکیک دگرگونی و يا ذوب

تر ها غالباً به رنگی روشناين بخش. اند ظاهر شده ها سنگی اين ال البههای متشکل از کوارتز و فلدسپارآلکالن در بسته

.(ت تا ج 3شکل ) اند شده لیتشکیت شوند و از کوارتز، آلکالی فلدسپار، پالژيوکالز و بیوتسنگ مشاهده می ۀاز زمین

ها و گارنت گنیس. ]0[سنگ است ۀرنگ زمینی تیرهها بخشتر از های فلسیک بسیار کمفراوانی بیوتیت در بخش

های های گارنت و فلدسپار پتاسیم هستند و گاهی تحت تأثیر میلونیتی شدن، چشمها دارای پورفیروبالستگنیس

.دهند بارزی را نشان می Cو Sزی با سطوح کالارتو

(. 1شکل)خورد چشم می مقیاس نیز به های نفوذی کوچکهای آذرين گرانیتی به شکل توده سنگاز مقادير اندکی

دگرگونی در .شده است یلتشکهای دگرگونی از واحدهای سنگی متاپلیتی، متاپسامیتی، متاکربناتی و متابازيتی سنگ

1. Dehydration – decomposition reactions

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0

Page 3: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

33 های متاپلیتی درجه باالی مجموعه دگرگونی شترکوهسنگ در تفسیر تحوالت (AMS)کاربرد روش ناهمسانی پذيرفتاری مغناطیسی

رانیدر ا بررسی شده ۀمنطق یرگیقرار تیو موقع ]9[از برگرفته رانیا یپهنه ساختار ۀنقش (الف .1شکل

سنگ در مجاورت دیدلبر، بندهزارچاه، شترکوه و سف هایشده مجموعه ساده شناسینیزم ۀنقش (ب ،یمرکز-نیزم ۀنقش (پ .]6[ هستند گرید کیبا یو سن شناسیسنگ ،یساختار یها هتابش یکه دارا گرید کی

Arc افزارو با استفاده از نرم ییصحراهای پژوهش ای،ماهواره ریمجموعه شترکوه که بر اساس تصاو شناسی

map ای زرد رنگ های مغناطیسی با کادر دایرهبررسی فابریکبرای منطقه انتخاب شده .]4[است شده میترس . شکل نشان داده استدر

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0

Page 4: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

علوم زمین خوارزمی 1931 بهار و تابستان، 1 ۀ، شمار4جلد 96 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

پ ب الف

ج ث ت

خ ح چ

ر ذ د

ش س ز

و هاها، آمفیبولیتگنیسها، گارنت شیستمیکاگارنتهای بارز ویژگی ۀدهند نشانتصاویر صحرایی ( الف .2شکل میلونیتی شده گارنت گنیس (ب، هاها و پگماتیتگرانیت شدن و تشکیلمیگماتیتی شواهدی از و هاآمفیبولیت گارنت

دره بهانگر، شمال پاسگاه ) (سنگی ارائه شده استاین نمونه مربوط به تصاویر میکروسکپی تهیه شده 3در شکل ) در اطراف . های گارنتدارای پورفیروبالست گارنت گنیس (، پ(روستای سهل خاورزیست جمیل، شمال محیطهایی است که به تشکیل گارنت وقوع واکنش لیلشود که دوضوح دیده می های تیره به ها فقیرشدگی از کانی گارنت

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0

Page 5: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

33 های متاپلیتی درجه باالی مجموعه دگرگونی شترکوهسنگ در تفسیر تحوالت (AMS)کاربرد روش ناهمسانی پذيرفتاری مغناطیسی

-در این نمونه (ج ،زاییهای کوچک گرانیتی و در واقع میگماتیتشواهدی از تشکیل بسته (ت، ث و ج ،شودمنجر می

ی روشن ها بخشغنی از بیوتیت و ۀهای تیربخش. مشخص است وضوح بههای روشن و تیره شدگی بخشها تفکیکدارای )بخش گرانیتی وسیلۀ ها بهقطع شدگی برگوارگی بارز گنیس (چ. دهستنیوکالز ژکوارتز و پالز، کالغنی از ارتوهای های چشمی، توسط مذابهای باریک غنی از فلدسپار آلکالن و کوارتز موجود در گنیسالمینه (.تررنگ روشن

-سرشار از آلکالی فلدسپارهای کرمهای های کوچک مقیاس پگماتیتبسته (ح و خ ،اندگرانیتی موضعی قطع شدهیک بسته کوچک (د ،اندها جای دادهها یا میگماتیتصورتی رنگ، که خود را در فضای بین برگوارگی گنیس

-های گارنتها و آمفیبولیتخوردگی گنیس تصاویر زیبایی از چین (رذ و ،(های سیاه رنگدانه)دار پگماتیتی تورمالین

شمال مجموعه دگرگونی –آباد دره ملح)شدید است ( پالستیک)پذیر وقوع دگرشکلی شکلف این تصویر معرّ. دارونی و گفشار دگر –ک در اوج شرایط دما یبا توجه به سایر شواهد صحرایی در این محل، دگرشکلی پالست(. شترکوه

-آمفیبولیتها و گارنتشواهدی از حضور آمفیبولیت (ز، س و ش (ها انجام شده استذوب متاپلیتآستانه نزدیک به

تصاویر میکروسکپی 3در شکل )شوند ها یافت میها و میگماتیتکه همراه گنیس( هادر اصطالح کلی متابازیت)ها دره بهانگر، شمال پاسگاه )و س و ش ،آبادملح ۀدر .ز)(تهیه شده مربوط به این نمونه سنگی ارائه شده است

های دستی یا رنگ گارنت به وضوح در نمونهای خوشهای قهوهدانه. (روستای سهل خاورجمیل، شمال زیست محیط .شوندصحرایی مشاهده می

رفته های حاصل از تبلور متناسب با سنگ مادر خود پیشترين درجه خود تا حد آناتکسی و تشکیل مذاب بیش

زايی به تشکیل ها میگماتیتهای گرانیتی و در متابازيتزايی به تشکیل آپلیتها میگماتیتدر متاپلیت. است

. استگرانوديوريت، تونالیت و پالژيوگرانیت منجر شده

های نفوذی گابروديوريتی کوچک مقیاس های ديابازی و تودهبازالتی، دسته دايکهایها گدازهسنگ مادر متابازيت

در بسیاری )شان های همراههای کانیايی سنگها و مجموعهمتابازيتهای کانیايی با توجه به مجموعه [.5]، [9] اندبوده

سبز تا از اواخر شیست)دگرگونی متوسط تا بااليی های هدرج ها آن، (هاتر متاکربنات ها و در موارد کمموارد متاپلیت

یداپیبولیت تحول سبز، آمفیبول شیست، آمفیبولیت و گارنت آمفدهند و به شیسترا نشان می( بااليیآمفیبولیت

. اند کرده

هايی به سن ژوراسیک میانی دايک وسیلۀ بههای متاپلیتی مجموعه دگرگونی شترکوه در چند مکان محدود سنگ

طور جوار اين مجموعه نظیر دلبر و بند هزارچاه و رضاآباد خارتوران به اين رخداد در مناطق هم. اند شده بااليی قطع

.شودگسترده مشاهده می سنگ نگاری

ی گنیسی، چشمی، پورفیروبالستی، پورفیروکالستی، میرمیکتی، ها بافتهستند و درشتاغلب دانهها گنیس

های گارنت، ارتوکالز پورفیروکالست(. 4 و 9های شکل)شود مشاهده می ها آنکاتاکالستی، میلونیتی و لپیدوبالستی در

در برخی موارد درشت بلورهای گارنت اغلب حاوی . اندز قرار گرفتهای از کوارتز و پالژيوکالو پالژيوکالز در زمینه

های کانیاز . دهندکیلوبالستی نشان میو پالژيوکالز و گاه اورتوکالز هستند و بافت پوئی هايی از بلورهای کوارتزادخال

های کانیاسفن، کلريت، سريسیت، کلسیت و اپیدوت جزء توان به آالنیت، زيرکن و آپاتیت اشاره کرد ومی ها آنفرعی

برخی ز و کالهای درشت آلکالی فلدسپار نظیر ارتوها و پورفیروکالستپورفیروبالست. شوندها محسوب می ثانويه گنیس

، ها آنو دگرشکلی چنین پالژيوکالزها اند و همبه میکروکلین تحول پیدا کرده زهايی که در اثر تحمل تنشکالارتواز

ز به میکروکلین يکی از شواهد و کالتورتبديل ا. اندگنیسی ايجاد کرده های سنگساخت و بافت چشمی زيبايی را در

پذير بر يختی شکلرردگ، آثاری از تأثیر فرايندهای در مواردی [.10]است تحوالت بارز در طی میلونیتی شدن

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0

Page 6: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

علوم زمین خوارزمی 1931 بهار و تابستان، 1 ۀ، شمار4جلد 90 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

در اين حالت، پورفیروبالست گارنت متحمل دگرريختی (. و ت پ 9شکل )شود های گارنت مشاهده میپورفیروکالست

های پوششی نوع سیگما ها، پورفیروبالستاين نوع پورفیروبالست. شودکشیده سیگمايی مشاهده می صورت شده و به

ینه ها و زمها و روابط بین پورفیروبالست با توجه به ادخال(. پ 9شکل)در تعیین سوی برش کاربرد دارند هستند که

.اند شده یلتشکدگرريختی تا بعد از زمان همهای گارنت، سنگ، پورفیروبالست

ب الف

ت پ

ج ث

گارنت ( پ و ت ،(PPLو XPLنور در ) های گارنتپورفیروبالست با شدهمیلونیتیگارنت گنیس (الف و ب .3شکل (. PPLو XPLدر نور )شدن کوارتزها در بخش میانی تصویر گرینهمراه با ساب -دارای آالنیت شدهمیلونیتیگنیس

خاکستری -به رنگ آبی)ای از کلینوزوئیزیت همراه با حاشیهها تصاویری از حضور بارز آالنیت در گنیس (ث و ج ،و خاموشی موجی بارزی هستندمضرّس هایمرزکوارتزها در پیرامون آالنیت که دارای ریز شدن به دانه. (روشن

گارنت، = Grt: های اختصاری کانیها عبارتند ازنشانه (.XPLدر نور ) (شدناز میلونیتیبارز یشاهد)ه شود توجBio =،بیوتیتKfs = (ز و میکروکلینکالارتو)آلکالی فلدسپار ،Plg = ،پالژیوکالزQtz =کوارتز ،Aln = آالنیت وCz =کلینوزوئیزیت

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0

Page 7: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

39 های متاپلیتی درجه باالی مجموعه دگرگونی شترکوهسنگ در تفسیر تحوالت (AMS)کاربرد روش ناهمسانی پذيرفتاری مغناطیسی

4شکل )اند شده یلتشک تيندرت مسکوو هو ب نیتورمالبیوتیت، فلدسپار، یکوارتز، آلکالاز يز هستند و ر دانه هاتیآپل

شده بر اين یلتحم یختيدگررشواهد از ( شدن زريدانه)شدن نگريساب، مضرّس هایهیحاش ی،موج خاموشی. (پ و ت

اعمال هانمونه یدر برخ. است یکان نيموجود در ا جيرا یها از بافت ایشعله تیو پرت یتیپرت هایبافت. است ها سنگ

دارشکل مهیتا ن شکلبیصورت به تیوتیب .منجر شده است کسینتتییپل هایماکل یدگیبه خم یساختار هایتنش

در حتی هاسنگ نيو کوارتز در ا نیتورمال یهم رشد. است تیاپک و آپات های یکان رکن،ياز ز هايیادخال دارای و بوده

.مشاهده است قابل یخوب به زین یماکروسکوپ اسیمق

ب الف

ت پ

های در گنیسناشی از حضور پورفیروبالست و پورفیروکالست ارتوکالز بافت چشمی ( و ب الف (4شکل -ساب)ریز شدن به دانه(. XPLنور )میلونیتی شده گرانیتی های آپلیت( و ت پ ،(XPLنور ) شدهمیلونیتی

= Bioگارنت، = Grt: ها عبارتند از های اختصاری کانینشانه. ها توجه شودمضرّس دانهو مرز ( شدننیگر کوارتز= Qtzپالژیوکالز، = Plg، (ز و میکروکلینکالارتو)آلکالی فلدسپار = Kfsبیوتیت،

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0

Page 8: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

علوم زمین خوارزمی 1931 بهار و تابستان، 1 ۀ، شمار4جلد 40 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

ب الف

ت پ

ج ث

( پ و ت ،(PPLو XPLدر نور ) گارنت در بخش میانی تصویرت آمفیبولیت با پورفیروبالست نارگ( و ب الف .3شکل آمفیبولیت با (ث ،(PPLو XPLدر نور ) کیلوبالستیبافت پوئیگارنت آمفیبولیت با پورفیروبالست گارنت دارای میکروسکوپی از یک نمونه تصویر (ج ،(XPLدر نور ) دهای سبزنبرگوارگی بسیار بارز ناشی از آرایش یافتگی هورنبل

در نور ) شودوضوح دیده می به( ریز شدهدانه)گرین شده در بخش میانی آن کوارتزهای نواری ساب گارنت آمفیبولیتXPL.) عبارتند از ها های اختصاری کانینشانه :Grt= ،گارنتHb =ورنبلند سبز، هPlg = ،پالژیوکالزQtz =کوارتز

های آذرين بازيک از تحول سنگ ،شوندها يافت میهمراه گنیس هايی که بهآمفیبولیتها و گارنت آمفیبولیت

اسفن، روتیل، . اندتر پالژيوکالز تشکیل شده غالباً از هورنبلند سبز، پالژيوکالز، گارنت و به مقدار کمو اند دست آمده به

ها يافت آن عنوان کانی ثانويه در کلسیت به اپیدوت وکلريت، . ها هستند های فرعی آن زيرکن و گاه بیوتیت از جمله کانی

شواهدی چنین هم دهندکیلوبالستی بارزی نشان میبافت پورفیروبالستی، نماتوبالستی و پوئی ها اين سنگ .شودمی

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0

Page 9: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

41 های متاپلیتی درجه باالی مجموعه دگرگونی شترکوهسنگ در تفسیر تحوالت (AMS)کاربرد روش ناهمسانی پذيرفتاری مغناطیسی

در نیز کوارتز و در مواردی گارنت، هورنبلند و پالژيوکالز ( ريز شدندانه)شدن گرين بارزی از میلونیتی شدن نظیر ساب

(.5شکل )شود ها ديده می آن

روش کار تحقیقاتیايستگاه 9 گرانیتی مجموعه شترکوه در-ی گنیسیها سنگ از مغناطیسی، های فابريک بررسی منظور به

تا 100متر و طول یلیم 35به قطر ( مغزه آپلیتی 3مغزه گنیسی و 33( )مغزه) دارجهت های نمونه 90 ،(پ 1شکل )

متر یلیم 31متر و طول یلیم 35به قطر مغزه ۀقطع 390 سازی بهشد که پس از برش و آماده گرفته متر یلیم 300

ی شده پس از طی مراحل شستشو و خشک کردن، در ساز آمادههای سنگی مغناطیسی نمونه پارامترهای. دشتبديل

. (6شکل ) شد گیری اندازهساخت کشور چک MFK1-FAدستگاه کاپابريج مدل ۀیلوس به صنعتی شاهرود دانشگاه

10طیسی را با دقت پذيرفتاری مغنا ،اين دستگاه-8

SI چگونگی يابی به شرح تفصیلی برای دست. کندمی گیریاندازه

متعلق به هر ايستگاه های سنگیپارامترهای مغناطیسی نمونه. مراجعه شود[ 11]-[11] به کاپابريجعملکرد دستگاه

های اين از داده. شده است ارائه (1) جدول در( UTM برحسب)ها آنجغرافیايی مختصاتهمراه با ( میانگین طور به)

.شداستفاده يا پارامترهای مغناطیسی ناطیسی غم هایفابريکمبتنی بر های ترسیم نقشه برای جدول

ساخت کشور چک موجود در MFK1-FAدستگاه کاپابریج مدل .6شکل

صنعتی شاهرود علوم زمین دانشگاهۀ ژئومغناطیس دانشکد آزمایشگاه

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0

Page 10: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

علوم زمین خوارزمی 1931 بهار و تابستان، 1 ۀ، شمار4جلد 43 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

یستگاهمتعلق به هر ا یسنگ یهانمونه یسیمغناط یپارامترها. 1جدول

(UTM) برحسب ها آن یاییهمراه با مختصات جغراف( یانگینطور م به)

Name X Y Km(µSI) P% T K1(d/i) K3(d/i)

گنیس

1 943300 9353106 515 12/52 0/88 193/14 23/70

3 " " 448 14/16 0/62 185/29 265/52

9 " " 495 15/77 0/61 236/8 334/41

4 " " 509 12/88 0/75 184/17 321/14

5 " " 260 15/2 0/77 136/27 335/61

6 349310 3951542 651 8 0/04 153/20 40/46

1 " " 489 8/42 0/03 141/23 30/41

0 " " 418 8/34 0/18 132/20 21/45

3 " " 489 9/03 -0/17 140/21 16/56

10 " " 286 16/76 0/72 99/30 196/31

11 " " 249 14/91 0/7 11320 224/48

13 " " 276 15/74 0/84 194/11 356/46

19 " " 282 14/1 0/8 138/11 345/57

14 " " 262 11/7 0/79 169/7 259/51

15 " " 264 15/78 0/79 234/36 14/45

16 " " 270 14/79 0/84 186/29 347/55

11 " " 209 14/16 0/83 144/23 353/55

10 " " 358 5/88 0/09 147/30 271/30

13 " " 416 3/7 0/13 121/51 218/9

30 350576 351545 217 11/33 -0/02 124/26 252/51

31 " " 266 12/08 0/57 150/20 258/28

33 " " 283 7/03 0/56 131/35 246/29

39 " " 236 10/68 0/66 118/44 247/31

34 " " 274 9/78 0/23 132/34 256/39

35 " " 213 10/63 0/74 130/11 276/39

36 " " 230 12/18 0/59 108/40 238/37

31 " " 230 4/06 0/33 151/12 249/34

30 " " 238 5/04 0/67 98/16 273/39

33 " " 211 10/43 0/77 121/24 244/30

آپلیت

90 350576 351545 3 29/8 0/4 141/27 228/46

91 " " 187 12/4 0/6 138/39 254/39

93 349908 3952186 183 11/6 0/7 278/4 277/35

99 " " 115 16/7 0/92 152/31 350/36

94 " " 108 16/4 0/8 216/24 16/63

95 " " 105 18/2 0/7 202/28 346/55

96 349310 3952750 68 23/3 0/84 214/21 344/49

91 " " 134 16 0/77 143/10 18/41

90 " " 128 17/7 0/78 118/12 14/49

Km : ،پذیرفتاری مغناطیسی میانگینP%: ،درصد ناهمسانگردی مغناطیسیT : ،میانگین پارامتر شکل

K1(d/i) :مغناطیسی، روند و میل خطواره K3(d/i) : های مغناطیسیمیل قطب برگوارهروند و

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0

Page 11: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

43 های متاپلیتی درجه باالی مجموعه دگرگونی شترکوهسنگ در تفسیر تحوالت (AMS)کاربرد روش ناهمسانی پذيرفتاری مغناطیسی

های برداشت شده مغزه ها ومیانگین تعداد نمونه مقادیر .2جدول

ها آنشناسی های مغناطیسی به تفکیک ترکیب سنگو پارامترT(Avg) P% (Avg) Km(µSI)(Avg) Ncc Ns Lith.

گنیس 33 191 936 50/11 55/0

آپلیت 0 55 101 10 13/0

.مغزه تعداد قطعه: Ncc. هاتعداد مغزه: Ns. هاشناسی مغزهترکیب سنگ: Lith :اختصاریتوضیح عالئم

و شدت میدان M یشدگ یسنسبت بین میزان مغناط با متناسب يا ضريب پذيرفتاری مغناطیسی، Kپارامتر

ستا هاسنگ ترين پارامتر در سنجش فابريک مغناطیسیکه مهم است (M/H)يعنی H مغناطیسی القاشده بر آن

صورت يک بیضوی توان بههای سنگی را مینمونه یبعد تغییرات میزان پذيرفتاری مغناطیسی در فضای سه .[10]

.]10[ معرف خطوارگی مغناطیسی است ،K1بردار مغناطیسی آن با نماد ينتر مغناطیسی تجسم کرد که بزرگ

ینو بردار حدواسط باست اطیسی نقطب برگوارگی مغ، معرف (K3) بردار بیضوی مغناطیسی با نماد ينتر کوچک

K1 وK3 با نماد نیز(K2 )ودشنشان داده می (K3<K2<K1) ]13[ . با توجه به مقاديرK1,K2,K3 های زير پارامتر

است و ترين پارامتر در روش ناهمگنی پذيرفتاری مغناطیسیمهم اين پارامتر ،Km = (K1+K2+K3) .شوندمعرفی می

.مستقیم دارد ۀها رابطهای حامل رفتار مغناطیسی و فراوانی آنبا نوع کانی Kmمیزان

P% = 100 [(K1/K3)- 1] های حامل رفتار توانند انعکاسی از نوع کانیناهمگنی مغناطیسی می درصد

.مغناطیسی و دگرشکلی يا بافت و ساخت سنگ باشند

T=(2ln(K2/K3)/ln(K1/K3)) پارامتر اين(T) ، شکل . دکن مغناطیسی را توصیف میبیضوی شکلچگونگی

در نوسان +( 1و 0بین )شکل 3ایتا کلوچه( -1و 0بین )شکل 1تواند از دوکی و سیگاریکه می بیضوی مغناطیسی

.باشد

.گیرند میترهای مغناطیسی مپارا تفسیرتعبیر و آيند مبنای دست می از روابط باال بهپارامترهايی که

و بررسی بحث

هاهای مغناطیسی در گنیسبررسی پارامتر

پذیرفتاری مغناطیسی میانگین

ها گنیس Km مقدار که دهد یم آذرين شترکوه نشان-های مجموعه دگرگونیهای مغناطیسی گنیسی پارامتربررس

و حاوی بلورهای درشت دانه درشتمربوط به گنیسی Kmترين مقدار بیش. متغیّر است µSI 610 تا µSI 300از

مارتین و همکاران . است µSI 944 بررسی شدههای میانگین گنیس Kmمقدار .(1شکل ) بیوتیت و گارنت است

میانگین Kmنظیر بیوتیت دارای مقدار ،های فرومنیزينکانی گیر چشمدلیل دارا بودن مقادير ها به گنیس معتقدند

µSI936 الزم به ذکر است عوامل متعددی نظیر فراوانی بیوتیت، مقدار آهن موجود در بیوتیت و دگرسانی . [30]است

در ضمن حضور . ها شوندگنیس Kmتوانند باعث بروز تغییراتی در مقادير عواملی هستند که می ازجملهبیوتیت

ها گنیس Kmبروز تغییراتی در مقادير توانند به مگنتیت، ايلمنیت، هورنبلند سبز، اسفن، اپیدوت و آالنیت نیز می

. است شده دادهها نشان های مجموعه شترکوه همراه با آپلیتگنیس Kmتغییرات مقادير 1در شکل . منجر شوند 1. Oblate

2. Prolate

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0

Page 12: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

علوم زمین خوارزمی 1931 بهار و تابستان، 1 ۀ، شمار4جلد 44 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

تر بیوتیت يا فقدان آن و علت فراوانی کم اين امر به. تر است کم گیری چشمآپلیت به مقدار Kmتوجه کنید که مقدار

.استها هورنبلند سبز، آالنیت و اسفن در آپلیتعدم حضور

دورا به ها آنتوان که می آن استگر ها و شواهد صحرايی و پتروگرافی، بیانهای مغناطیسی گنیسبررسی پارامتر

ده مسلح دي های بیوتیت و گارنت آن با چشم غیربلور بوده و دانه های دستی درشت گروه اول در نمونه. دکر گروه تقسیم

دهند، پذيرفتاری مغناطیسی بااليی نشان می ها سنگینه اين زم در نتارگدلیل فراوانی بیوتیت و به. شوندمی

.(1شکل ) در نوسان است µSI600تا µSI900از ها آن Kmکه میزان یطور به

هستند، فلدسپارزايی در تر ها ريزدانهاين گنیس. اندبخشی موضعی شدههايی هستند که دچار ذوبگروه دوم گنیس

مقدار ، بخشی موضعی صورت گرفته دلیل ذوب تر است و به ها کمچنین فراوانی بیوتیت در آن هم. شودها مشاهده میآن

Km که مقدار یطور بهيافته است کاهش گیری چشمطور ها بهآنKm ندرت از ها بهآنµSI900 رود و فراتر می

های تأثیرات وقوع واکنش کننده منعکستواند اين تغییرات، می .است µSI900 تا µSI 150ها بین آن Kmتغییرات

ز، در برخی موارد گارنت مقداری سیال و کالبیوتیت به ارتوتبديل یجه واکنش نت در. تخريب و آبزدايی بیوتیت باشد

.همراه است Kmمقدار بیوتیت با کاهش مقادير کاهش . شود می تشکیلسیلیس

Biotite: K(Mg,Fe2+

)3 [Al Si3O10] (OH)2 - Km: 800-3000 µSI

Garnet: (Mg,Fe2+

)3(Al,Cr,Fe3+

)2 [SiO4]3 - Km: ~ 1000 µSI

هاها و آپلیتدر گنیس (Km)نمودار تغییرات پذیرفتاری مغناطیسی . 3شکل

(T)و پارامتر شکل( P)ناهمسانی مغناطیسی

و ( Kmax)اند، خطوارگی مغناطیسی به موازات جهت کشش در مناطقی که دگرشکلی شديدی متحمل شده

يافته و بین برگوارگی توسعه ۀرابط 0 شکل. [31] (0شکل )است شدگی به موازات جهت کوتاه Kminيابی محور جهت

های مغناطیسی و گیریهای سنگی، بیضوی مغناطیسی مربوط، استريوگرام مبتنی بر اندازهقابل مشاهده در نمونه

مقادير مثبت و . دهدرا نشان می( PJ)در مقابل ناهمسانی مغناطیسی تصحیح شده ( T)چنین نمودار پارمتر شکل هم

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0

Page 13: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

43 های متاپلیتی درجه باالی مجموعه دگرگونی شترکوهسنگ در تفسیر تحوالت (AMS)کاربرد روش ناهمسانی پذيرفتاری مغناطیسی

در اين مقاله هماهنگی شده های بررسی باالی پارامتر شکل و ناهمسانی مغناطیسی باالی نشان داده شده با نمونه

.دهدخوبی نشان می

مثبت با مقدار T متوسط تا زياد و %P يرمقاددارای انجام شده استها فلدسپارزايی هايی که در آنگنیس

نسبتاًزايی در دمای ها و میگماتیت یسگنکه فلدسپارزايی جا ازآن(. 10 و 3های شکل) است( /.5بیش از ) گیری چشم

کیب مشابه، دارای دمای تر، اما با ترهايی با دمای پائینها، در مقايسه با سنگاين نوع از سنگ T گیردباال صورت می

گیری چشمآن به مقدار Tو %P هاییجه پارامترنت درتری دارند، پذيری استعداد بیشتری هستند و برای شکل بیش

ها یّر است و پارامتر شکل آنمتغدرصد 10تا 5ها بین در اين دسته از سنگ (%P) یزوتروپیان درصد .يابدافزايش می

تا 3 های شکل)ای شکل هستند کوچه ها آن های مغناطیسییجه اکثر بیضوینت درو استدر نوسان 31/0تا 43/0از

334°/63°ها دارای مشخصات دهد و میانگین آنخوبی نشان می نسبتاًهای مغناطیسی همگنی قطب برگواره (.19

(.15تا 19های شکل)است 114°/91°مشخصات های مغناطیسی دارای بهترين خطواره يا میانگین خطواره. است

تحت تاثیر دگرشکلی شدید قرار ( خطوارگی مغناطیسی این منطقه، الف[ 22]، [18] ا ز e1بر اساس شکل .8شکلباال و میزان Tو Pبر این اساس میزان( یافتگی پیدا کرده است، د به موازات جهت کشش جهت( گرفته است، ب و ج

.دگرشکلی آن مثبت است

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0

Page 14: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

علوم زمین خوارزمی 1931 بهار و تابستان، 1 ۀ، شمار4جلد 46 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

سانگردی در مقابل پذیرفتاری مغناطیسی نمودار تغییرات درصد ناهم . 9شکل ریزتر حاوی مقادیر کمتری بیوتیتهای دانهدرشت پر بیوتیت و گنیسهای دانهبرای گنیس

(T) در مقابل پارامتر شکل (P)نمودار درصد ناهمسانگردی مغناطیسی . 11شکل تری بیوتیت ریزتر حاوی مقادیر کمهای دانهدرشت پر بیوتیت و گنیسهای دانهبرای گنیس

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0

Page 15: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

43 های متاپلیتی درجه باالی مجموعه دگرگونی شترکوهسنگ در تفسیر تحوالت (AMS)کاربرد روش ناهمسانی پذيرفتاری مغناطیسی

(Km)در مقابل پذیرفتاری مغناطیسی ( P)یسی مغناطنمودار تغییرات ناهمگنی پذیرفتاری . 11شکل

3عالیم مشابه شکل . هاها و آپلیتدر گنیس

(P)در مقابل ناهمگنی پذیرفتاری مغناطیسی (T)نمودار تغییرات پارامتر شکل .12شکل

3عالیم مشابه شکل . هاها و آپلیتدر گنیس

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0

Page 16: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

علوم زمین خوارزمی 1931 بهار و تابستان، 1 ۀ، شمار4جلد 40 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

ب الف

د ج

ازای هر قطعه به)های گنیسی مربوط به نمونه K3 و K1 ،K2استریوگرام نشان دهنده موقعیت مکانی (الف. 13شکل فهم مقادیر میانگین صورت خالصه ارائه شده است، چون این تصویر به. K3 و K1 ،K2ها برای میانگین داده (ب ،(مغزه

موقعیت دهنده نشاناستریوگرام (ج، دایره قرمز= K3مثلث سبز و = K2مربع آبی، = K1 .دهدرا بهتر نشان میاستریوگرام (د ،(مغزه29برای نمونه )یسی گنهای نمونه( رنگ های آبیدایره)های مغناطیسی میانگین قطب برگواره

النهارهای نصف) چنین صفحات برگوارگی مغناطیسی های مغناطیسی میانگین و همموقعیت قطب برگواره ۀدهند نشان (مغزه 29برای نمونه )مجموعه شترکوه یسیگنهای نمونه( ای رنگقهوه

گرانیتیهای های مغناطیسی در آپلیتبررسی پارامتر

پذیرفتاری مغناطیسی میانگین

اين پديده با تشکیل .دهندزايی نشان میهای مجموعه شترکوه شواهدی از میگماتیتدر برخی نقاط متاپلیت

. آيدمی حساب به ين فرايند مؤثر در تشکیل آپلیتتر مهمذوب بخشی درجا .استهای گرانیتی همراه بوده آپلیت

ها و های آبدار نظیر بیوتیت، به درون فضاهای باز و درزهحاصل از فرآيند آبزدايی کانیموجود در سیاالت سیلیس

. است کرده یداپهای سیلیسی تجلی ها و رگچهرگه صورت بهو پس از تبلور يافته راهها شکستگی

از هاآپلیت Kmمقدار . های گرانیتی استمغزه مربوط به آپلیت 3شده در اين منطقه تعداد یحفارهای از کل مغزه

کمدلیل . (11و 1های شکل) است µSI 101 بررسی شده یهامیانگین آپلیت Kmمقدار . متغیّر است µSI 101 تا 9

.]39[ استهای فلسیک بودن درصد کانی زيادهای فرومنیزين و ها، نبود کانیدر آپلیت Kmبودن میزان

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0

Page 17: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

49 های متاپلیتی درجه باالی مجموعه دگرگونی شترکوهسنگ در تفسیر تحوالت (AMS)کاربرد روش ناهمسانی پذيرفتاری مغناطیسی

(T)و پارامتر شکل( P)ناهمسانی مغناطیسی

ا از ه و پارامتر شکل آن( میانگین طور به)یّر است متغدرصد 33تا 11ها بین در آپلیت (%P) یزوتروپیان درصد

شکل )هستند شکل ایکلوچههای مغناطیسی، یجه اکثر بیضوینت درو ( 13/0میانگین )در نوسان است 33/0تا 4/0

. خاوری استجنوب -باختریباختری و شمال -روند کلی برگوارگی در اين دسته خاوری(. 0

ب الف

د ج

به ازای هر قطعه )های آپلیتی مربوط به نمونه K3 و K1 ،K2موقعیت مکانی ۀدهند استریوگرام نشان (الف .14شکل

فهم مقادیر میانگین صورت خالصه ارائه شده است، چون این تصویر به. K3 و K1 ،K2ها برای میانگین داده (ب ،(مغزه

موقعیت قطب ۀدهند نشاناستریوگرام (ج، دایره قرمز= K3مثلث سبز و = K2مربع آبی، = K1 .دهدرا بهتر نشان می

استریوگرام (د ،(مغزه 9برای نمونه ) آپلیتیهای نمونه( های قرمز رنگدایره)های مغناطیسی میانگین برگواره

النهارهای نصف)چنین صفحات برگوارگی مغناطیسی های مغناطیسی میانگین و همموقعیت قطب برگوارهۀ دهند نشان

(مغزه 9برای نمونه )مجموعه شترکوه آپلیتیهای نمونه( رنگ آبی

K 3و K1 ،K2، موقعیت محورهای بررسی شدههای از ايستگاه شده برداشتهای سنگی برای برخی نمونه

ولی ( 14و 19های شکل)رسد نظمی يا عدم انطباق به نظر می یبدهند که در نگاه اول نوعی هايی نشان می آشفتگی

موقعیت لحاظ ازسازد که هر نمونه سنگی های سنگی، مشخص میموقعیت مکانی و گروه برحسب ها دادهتفکیک

ظم محسوسی و است یهای خاصعبارتی خطوارگی و برگوارگی مغناطیسی دارای ويژگی يا به ,K2,K1 K3 یمحورها

های ها مبتنی بر دادههای دگرگونی بايد در تفسیر استريوگرامکند که در محیطمی گوشزدگیری به ما اين نتیجه. ددار

.قرارداد توجه مورد زمان همی و مغناطیسی را پتروگراف شواهد صحرايی، همۀتری به خرج داد و مغناطیسی دقت بیش

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0

Page 18: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

علوم زمین خوارزمی 1931 بهار و تابستان، 1 ۀ، شمار4جلد 50 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

ديگر را های مغناطیسی همبرخی از برگواره. های مغناطیسی کم شیب هستندگوارهاغلب بر بررسی شده ۀدر منطق

های خوردگی در گنیسچین وجود با، اين پديده (14و 19های شکل) کنند یمی استريوگرام قطع خاوردر ربع جنوب

. اندآرايش يافته خاوری جنوبسو بههای مغناطیسی نیز عمدتاً خطواره. میلونیتی شده سازگار است

ب الف

های صحراییهایی که از طریق برداشتموقعیت خطواره ۀدهند استریوگرام نشان (الف .13شکل استریوگرام که ۀهای دوم و چهارم و در حاشیها در ربعبه تمرکز نقاط معرّف خطواره. اندگیری شده اندازه

وضعیت صفحات برگوارگی برداشت شده طی ۀدهند استریوگرام نشان (ب ،ها است معرف شیب کم آنای به تمرکز صفحات برگوارگی در مناطق حاشیه. صحرایی مجموعه دگرگونی شترکوه های بررسی

.ها است استریوگرام که معرف شیب کم آن

های های مغناطیسی، از نتايج حاصل از برداشتفابريکبررسی دست آمده از منظور بررسی صحّت و سقم نتايج به به

ها در اينجا از ارائه فهرست تفصیلی داده. ]34[ استفاده شده است نیزصحرايی های قابل رؤيت ها و برگوارهخطواره

گیری ايی اندازههای صحرهايی که از طريق برداشتموقعیت خطواره ۀدهنداستريوگرام نشان. نظر شده استصرف

تجمع و اند متمرکز شدهم چهارو دومهای ها در ربعنقاط معرّف خطواره .اندالف نشان داده شده 15در شکل اند شده

ب استريوگرام وضعیت صفحات برگوارگی برداشت 15در شکل . استها در حاشیه استريوگرام معرف شیب کم آنها آن

تمرکز صفحات برگوارگی در مناطق . نشان داده شده است صحرايی مجموعه دگرگونی شترکوه های بررسیشده در طی

ها که برمبنای شواهد ساختاری قابل در مجموع اين استريوگرام. ها است ای استريوگرام معرف شیب کم آنحاشیه

.کنند سی را تأيید میهای مغناطیفابريک بررسیدست آمده از هاند، نتايج بگیری در صحرا بنا شدهاندازه

دهد، با شده نشان می دگرشکلهای سو و مطالعات پتروگرافی سنگ از يک Tو Pپارامترهای زمان همی ررسب

تر برگوارگی و خطوارگی همراه و توسعه بیش( يز شدنر دانه)شدن گرين که با ساب)شدن افزايش شدت میلونیتی

شدن در حضور سیاالت وجود، اگر در طی میلونیتی ينا با. وجود دارد( يا فزاينده)، ارتباط مستقیمی و مثبت (است

آن با کاهش پذيرفتاری مغناطیسی همراه باشد، بايد در تبع بهشناسی، با دگرسانی و شناسی و کانیتغییرات سنگ

-ها بسیار باال است و میلونیتیدرصد انیزوتروپی در آپلیت. تری به خرج داد دقت بیش آمده دست بهتعبیر و تفسیر نتايج

.، عامل اصلی بروز اين واقعیت استها آنشدن شديد

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0

Page 19: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

31 های متاپلیتی درجه باالی مجموعه دگرگونی شترکوهسنگ در تفسیر تحوالت (AMS)کاربرد روش ناهمسانی پذيرفتاری مغناطیسی

گیری یجهنت

دهد که مقدار آذرين شترکوه نشان می -پارامترهای مغناطیسی متاپلیتی مجموعه دگرگونی یری و بررسیگ اندازه

گارنت، بیوتیت و به مقدار . متغیّر است µSI 610 تا µSI 300ها از گنیس (Km)پذيرفتاری مغناطیسی میانگین

درصد . هستند بررسی شدههای های مهم رفتار مغناطیسی سنگحامل( ايلمنیت يا مگنتیت)های اوپک تر کانی کم

. متغیّر است36/0تا -44/0ها از شکل اين سنگین مقدار پارامتر چن همو درصد 44 تا 0/0از سانگردی مغناطیسی ناهم

. ای شکل هستندها کلوچههای مغناطیسی مربوط به گنیسهای مغناطیسی اکثر بیضویبر اساس تفسیر فابريک

گیری شدههای مغناطیسی اندازههای مغناطیسی با برگوارهاز تعبیر و تفسیر داده آمده دست بههای مغناطیسی برگواره

.دهدینشان م یابقت خوبدر صحرا مط

منابع (.1955) "ترود 1: 350000شناسی زمینۀ تهیه نقش"علوی نائینی منصور، هوشمندزاده عبدالرحیم، .1

(.1903) شناسی کشور ، سازمان زمین"رزوه 1:100000شرح نقشه زمین شناسی "رحمتی ايلخچی محمود، .3

-های مجموعه دگرگونیشیمی کانی و پتروژنز متابازيت"، اهلل، مینگو جای شکاری سکینه، صادقیان محمود، قاسمی حبیب .9

علوم زمین، سال ۀفصلنام. های کافتی نئوپروتروزوئیک پايانیشاهدی بر تکوين حوضه( خاور شاهرودجنوب)آذرين شترکوه

.161-103 (1936)105 ۀشمار هفتم، و بیست

-های مجموعه دگرگونیشیمی کانی و پتروژنز متاپلیت"اهلل، مینگو جای، شکاری سکینه، صادقیان محمود، قاسمی حبیب .4

-114 (1931) 1 ۀشمار ششم، و بیست سال .ايران شناسیکانی و بلورشناسی جنوب شرق شاهرود، مجله) آذرين شترکوه

143.

های مجموعه گابروديوريتاولین گزارش سن سنجی از "اهلل، شکاری سکینه، صادقیان محمود، مینگو جای، قاسمی حبیب. 5

شناسی ايران، شاهرود ، بیست و چهارمین همايش ملی بلورشناسی و کانی"(جنوب شرق شاهرود)آذرين شترکوه -دگرگونی

(1935.)

سنجی پترولوژی، ترموبارومتری و سن"اهلل، محجّل محمد، عمرانی هادی، بالغی اينالو زری، صادقیان محمود، قاسمی حبیب. 6

U-Pb مجله پترولوژی دانشگاه "(شرق شاهرودجنوب)ای متاپلیتی مجموعه دگرگونی دلبر، منطقه بیارجمند ه سنگ ،

.03-55( 1934)بیست و يک ۀشمار ،6جلد اصفهان،

7. Barker A. J., "An introduction to metamorphic textures and microstructures", Publisher: 2th

editions, Routledge, London (2004).

آذرين شترکوه -مجموعه دگرگونی زايی درشواهد میگماتیت" شکاری سکینه، صادقیان محمود، مینگو جای، قاسمی حبیب اهلل،. 0

(.1935)شناسی ايران، شاهرود بیست و چهارمین همايش ملی بلورشناسی و کانی، "(جنوب شرق شاهرود)

9. Ramezani J., Tucker R. D., "The Saghand region, central Iran: U-Pb geochronology,

petrogenesis and implications for Gondwana tectonics", American Journal of Science., 303

(2003) 622 665.

10. Vernon R. H., "A practical guide to rock microstructure", Cambridge University Press,

Cambridge (2004) 594.

دانشکده زمین، ، رسالۀ دکتری،"هاهای نفوذی منطقه اشنويه و بررسی ساز و کار جايگزينی آنمطالعه توده"قلمقاش جلیل، . 11

(.1901)دانشگاه تهران

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0

Page 20: (AMS)ʈ̗ZÀ¤»É•Zf§€Ë~aÊ¿Z‡ºÅZ¿‰Á•{€]•Z¯ ÉÓZ]Äm•{Êf̸aZf ... · ï€f‹Ê¿Â³€³{ğ¼n »É ÓZ]Äm•{Êf ̸aZf»É ZŲÀ‡

علوم زمین خوارزمی 1931 بهار و تابستان، 1 ۀ، شمار4جلد 53 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

، رسالۀ دکتری دانشکده علوم پايه، "ماگماتیسم، متالوژی و مکانیسم جايگزينی تودۀ گرانیتوئیدی زاهدان"صادقیان محمود، . 13

(.1909)دانشگاه تهران

دکتری ۀ، رسال"(جنوب غرب يزد)گیری باتولیت گرانیتوئیدی شیرکوه پترولوژی، ژئوشیمی و سازوکار جای"شیبی مريم، . 19

(.1900)تهران پرديس علوم،

کارشناسی ۀنام ، پايان"AMSوسیله روش به( اردستان)مکانیسم جايگزينی تودۀ گرانیتوئیدی جنوب ظفرقند "گوانجی نگار، . 14

(.1903) علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود ۀارشد دانشکد

با استفاده از روش انیزوتروپی (غرب الیگودرزشمال)گزينی توده گرانیتوئیدی درّه باغ بررسی مکانیسم جای"شکاری سکینه، . 15

(.1930) دعلوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرو ۀکارشناسی ارشد دانشکد ۀنام ، پايان"( AMS)پذيرفتاری مغناطیسی

گزينی توده گرانیتوئیدی حسن رباط با استفاده از روش ناهمگنی قابلیت پذيرفتاری تعیین سازوکار جای"حمیدی محسن، . 16

(.1933)علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود ۀکارشناسی ارشد دانشکد ۀنام ، پايان"(AMS)مغناطیسی

زايی و های متاپلیتی درجه باال در طی فرايندهای میگماتیت بررسی تغییرات پارامترهای مغناطیسی سنگ"محمدی محبوبه، . 11

ارشد کارشناسی ۀنامپايان ،"(شرق شاهرودجنوب)جمیل -بیآذرين شترکوه در حدفاصل گرگا-زايی مجموعه دگرگونیگرانیت

(.1935)علوم زمین دانشگاه صنعتی شاهرود ۀدانشکد

18. Tarling D. H., Hrouda F., "The magnetic Anisotropy of rocks", Chapman & Hall, London,

(1993) 217.

19. Jelink V., "Characterization of the magnetic fabrics of rocks", Tectonophysics 79, (1981) 7-

63.

18. Bouchez J. L., Hutton D. H. W., Stephens W. E., "Granite: from segregation of melt to

emplacement fabrics", Kluver,. (1997) 358.

19. Martins H. C. B., "Sant´Ovaia H. and Noronha F. “Late-Variscan emplacement and genesis

of the Vieira do Minho composite pluton, Central Iberian Zone: Constraints from U–Pb

zircon geochronology, AMS data and Sr–Nd–O isotope geochemistry", Lithos., 162-163,

(2013) 221-235.

، بیست و سومین "های گرمابی های نفوذی در طی انواع دگرسانی توده تغییرات الگوهای فابريک مغناطیسی" شیبی مريم، .30

(.1934)شناسی ايران، دانشگاه دامغان همايش بلورشناسی و کانی

21. Borradaile G. J., "Magnetic susceptibility, petrofabric and strain-a review. Tectonophysics",

206 (1988) 203-218

22. Bascou J., Henry B., Ménot R. P., Funaki M., Barruol G., "Contribution of AMS

measurements in understanding the migmatitic terrains of Pointe Géologie, Terre Adélie

(East-Antarctica", Tectonophysics, 603 (2013) 123-135.

علوم زمین، دانشگاه ۀدکترا، دانشکد ۀ، رسال"آذرين شترکوه-گونیپترولوژی و ژئوشیمی مجموعه دگر"شکاری سکینه، . 39

(.1931) دصنعتی شاهرو

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

21:

16 IR

ST

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

27th

202

0