1  

     Programma  ambassadeur  Aanpak  Jeugdwerkloosheid    Mirjam  Sterk  31  maart  2014  ditissterkteam.nl      

 

 2  

Inleiding  en  samenvatting    Waar  zet  SterkTeam  zich  voor  in?  In  de  afgelopen  jaren  is  de  jeugdwerkloosheid  opgelopen  tot  historische  hoogte.  Dit  geldt  niet  

alleen  voor  Nederland.  Ook   in  de   rest   van  Europa   is  het  voor   jongeren  moeilijk  om  werk   te  vinden.   In   februari   2014   bedraagt   de   jeugdwerkloosheid   in   Nederland   16,3%.   Een   op   de  vijftien  jongeren  is  werkloos.  In  totaal  zijn  135.000  jongeren  op  zoek  naar  werk  voor  meer  dan  

twaalf  uur  per  week.  Meer  dan  de  helft  van  deze  groep  is  op  zoek  naar  een  bijbaan,  stage  of  leerbaan.  Iets  minder  dan  de  helft  zoekt  een  baan.    

Mirjam  Sterk  en  haar  team  kunnen  geen  nieuwe  banen  creëren.  Daarvoor  is  een  stijging  in  de  vraag   naar   producten   en   diensten   en   dus   economische   groei   nodig.   SterkTeam   kan   wel  bijdragen  aan  snellere  en/of  betere  matches  voor  jongeren  op  de  arbeidsmarkt.  Zo  probeert  

SterkTeam   de   dynamiek   op   de   arbeidsmarkt   van   jongeren   gaande   te   houden   en   de  werkloosheidsduur  zoveel  mogelijk  te  bekorten.  SterkTeam  wil  jongeren  arbeidsfit  maken  en  houden  door  jongeren  werkervaring  op  te  laten  doen,  hun  vaardigheden  te  verbeteren  en  hun  

netwerk   te   verbreden.   Dit   versterkt   hun   positie   op   de   arbeidsmarkt   als   de   economie  weer  aantrekt.    

Dit  doet  SterkTeam  allereerst  door  eraan  bij  te  dragen  dat  er  voldoende  stages  en  leerbanen  beschikbaar  zijn  voor  jongeren  die  nog  studeren.  Meer  dan  de  helft  van  de  werkloze  jongeren  zit  immers  nog  op  school  en  is  op  zoek  naar  een  bijbaan,  stage  of  leerbaan  van  meer  dan  12  

uur  per  week.  De  andere  helft  van  de  werkloze  jongeren  is  klaar  met  school  en  zoekt  werk.  Zij  leggen   het   in   de   concurrentie   om   de   banen   nogal   eens   af   vanwege   een   gebrek   aan  werkervaring,  een  goed  netwerk  en  vaardigheden  die  nodig  zijn  om  werk  te  vinden  en  werk  te  

houden.  Ervaring  opdoen  en  bijleren  is  de  enige  remedie.  SterkTeam  probeert  hen  op  weg  te  helpen.   En   daarbij   geldt:   Elk   werk   telt!   Ook   ondernemen   ziet   SterkTeam   als   een   reële  carrièreoptie.   Vanuit   de   gangbare   gedachte   dat   voorkomen   beter   is   dan   genezen,   zet  

SterkTeam  ook   in  op  een  goede  voorbereiding  van   jongeren  op  het  werkende   leven.  Om  de  overgang   van   school   naar   werk   te   versoepelen   laat   SterkTeam   jongeren   al   vroeg   ervaren  welke  beroepen  er  allemaal  zijn  en  wat  werken  van  je  vraagt.  De  specifieke  problemen  waar  

jongeren   tegenaan   lopen   die   al   van   oudsher   een   kwetsbare   positie   hebben   op   de  arbeidsmarkt,  zoals  allochtone  jongeren  en  jongeren  zonder  startkwalificatie,  pakt  SterkTeam  gericht   aan.   Het   bieden   van   sociaal   kapitaal   -­‐   professionals   uit   het   bedrijfsleven   die   hen  

helpen  bij  het  maken  van  een  studiekeuze,  de  zoektocht  naar  een  stage  of  een  baan  of  het  starten   van   een   onderneming   -­‐   is   voor   hen   cruciaal   om   te   voorkomen   dat   zij   buiten   de  werkende  samenleving  komen  te  staan.  Goed  om  te  zien  tot  slot  is  dat  steeds  meer  jongeren  

ook  zelf  initiatief  nemen  om  zichzelf  en  andere  jongeren  online  en  offline  te  ondersteunen  bij  hun   zoektocht   naar   werk   door   hun   netwerk   te   verbreden   en   hun   vaardigheden   verder   te  ontwikkelen.  SterkTeam   laat  het  positivisme,  de  veerkracht  en  de  proactiviteit  van   jongeren  

zien   door   jongereninitiatieven   een   podium   te   bieden   en   helpt   hen   met   het   vergroten   en  versterken  van  hun  netwerk.      

 

 3  

Hoe  gaat  SterkTeam  te  werk?  Om  vooruitgang   te  boeken  op  al  deze  onderwerpen   is  de   inzet  van  ondernemers,  overheid,  politiek,  onderwijs  en  jongeren  zelf  nodig.  Zij  hebben  de  banen,  de  verantwoordelijkheid,  de  

financiële    middelen  en  de   instrumenten  om  de   jeugdwerkloosheid  aan   te  pakken.  Door  de  krachten  te  bundelen  en  gebruik  te  maken  van  elkaars  kennis,  expertise,  middelen,  netwerk  en   ambitie   bereiken  we   betere   resultaten   en   kunnen  we   een   verschil  maken.   Een   complex  

maatschappelijk  probleem  als   jeugdwerkloosheid  dat  zich  manifesteert   in  een  veranderende  samenleving,   vraagt   ook   om   een   veelzijdige   aanpak.   De   samenleving   is   niet   ontworpen,   is  geen   organisatie,   is   niet   logisch   opgebouwd   en   laat   zich   niet   simpelweg   aansturen.   De  

overheid   is   niet   meer   de   centrale   actor,   maar   een   speler   in   een   groter   netwerk.   Burgers,  ondernemers  en  maatschappelijke  organisaties  zijn  niet  alleen  meer  de  ontvangers  van  beleid,  maar   ook  medeproducent.   Vanuit   deze   optiek   bezien   zijn   er   vier  manieren  waarop  Mirjam  

Sterk  en  haar  team  kunnen  sturen  op  een  betere  toekomst  voor  jongeren:  door  te  agenderen  (en   zo   invloed   uit   te   oefenen   op   de   klassieke   overheidsrol;   public   administration),   door  partijen  te  verbinden  en  afspraken  te  maken  (de  meer  bedrijfsmatige  benadering;  new  public  

management),  door  samen  te  werken  (netwerksturing)  en  door  proactief  op  te  zoek  te  gaan  naar  en  ruimte  te  geven  aan  initiatieven  van  onderop  (maatschappelijke  veerkracht).      

SterkTeam  agendeert  in  de  rol  van  ombudsvrouw  Als  een  moderne  ombudsvrouw  zet  Mirjam  Sterk   jeugdwerkloosheid  op  de  kaart.   Zij   spoort  overheid,  politiek  en  onderwijs  aan  om  werk  te  maken  van  hun  verantwoordelijkheid  om  de  

jeugdwerkloosheid  aan  te  pakken.  Sinds  haar  start  in  april  2013  is  Mirjam  Sterk  elke  week  in  het   land   te   vinden.   Het   onderwerp   haalt   wekelijks   het   nieuws,   zowel   lokaal,   regionaal   als  landelijk.   In   de   rol   van   ombudsvrouw   probeert   SterkTeam   de   vormgeving   van   het   lokale,  

regionale   en   landelijke   beleid   en   de   inzet   van   financiële  middelen   te   beïnvloeden.   Zo  wijst  Mirjam   Sterk   op   de   gevolgen   voor   jongeren   van   een   toenemende   flexibilisering   van   de  arbeidsmarkt   en   roept   partijen   op   jongeren   nieuwe   zekerheid   te   bieden.   Ook   stimuleert  

SterkTeam  de  inzet  van  financiële  incentives  voor  werkgevers  door  gemeenten  en  sectoren  en  zorgt  ervoor  dat  regelgeving  wordt  aangepast  als  signalen  uit  de  praktijk  daar  aanleiding  toe  geven,  zoals  bij  de  Regeling  cofinanciering  sectorplannen  is  gebeurd.    

 SterkTeam  verbindt  en  spreekt  af  in  de  rol  van  regisseur  Als   een   regisseur   zorgt   SterkTeam   ervoor   dat   organisaties   uit   verschillende   werelden  

samenwerken   en   concrete   (prestatie)afspraken   maken.   Zo   draagt   SterkTeam   eraan   bij   dat  nieuwe   samenwerkingsverbanden   ontstaan,   waarin   elke   organisatie   bijdraagt   aan   een  gezamenlijk  doel.  Dit  zie  je  bijvoorbeeld  terug  in  de  convenanten  die  UWV  mede  op  aangeven  

van   SterkTeam   sluit  met   gemeenten   en   grote   bedrijven   als   BurgerKing,  Defensie,   een   grote  drogisterijketen   en   een   grote   kledingketen.   Daarin  worden   nu   ook   afspraken   gemaakt   over  het  realiseren  van  (leerwerk)banen  voor  jongeren.  Bedrijven  kiezen  niet  voor  de  makkelijkste  

weg   en   openen   ook   hun   deuren   voor   jongeren   met   een   wat   grotere   afstand   tot   de  arbeidsmarkt.   En  UWV  en  gemeenten   trekken  bij   de   vervulling   van  de   vacatures   samen  op,  ondanks  eigen  verantwoordelijkheden,  eigen  doelgroepen  en  eigen  financiële  belangen.    

 SterkTeam  werkt  samen  in  de  rol  van  coproducent  Als   een   coproducent   trekt   SterkTeam   samen   op   met   organisaties   die   vanuit   een   eigen  

verantwoordelijkheid   of   taak   bijdragen   aan   de   aanpak   van   de   jeugdwerkloosheid.  Gezamenlijke  doelen  worden   in  samenwerkingsarrangementen  gerealiseerd.  De  organisaties  versterken   elkaar.   Zo   zet   SterkTeam   landelijke   acties   op   touw   samen   met   uitzendbureaus,  

 

 4  

arbeidsmarktregio’s  en  een  aantal  grote  bedrijven  -­‐  die  de  actie  vanaf  de  start  ondersteunen  -­‐  om  jonge  baanzoekers  een  gezicht  te  geven,  hen  te  helpen  bij  hun  zoektocht  naar  werk,  hen  te   trainen   in   solliciteren,   hen   werkervaring   te   bieden,   hun   netwerk   te   vergroten,   hun  

werknemersvaardigheden   te  verbeteren  en  om  bedrijven   te   laten   zien  dat   jongeren  nieuwe  energie,  recente  vakkennis  en  een  frisse  blik  te  bieden  hebben.  Zoals  de  actie  Jeugd  op  zoek  en   de   actie   Piekwerk.   Ook   versterkt   SterkTeam   het   stage-­‐   en   leerbanenoffensief   van   de  

Samenwerking  Beroepsonderwijs  en  bedrijfsleven   (SBB)  en  de  samenwerkende  kenniscentra  om   voldoende   stages   en   leerbanen   voor   jongeren   te   realiseren.   Samen  werven  we   nieuwe  leerbedrijven   en   extra   leerbanen   en   roepen   we   scholen,   ouders   en   studenten   op   om  

stagetekorten  te  melden.  Gemelde  tekorten  proberen  we  op  te  lossen  in  samenwerking  met  scholen,   gemeenten   en   het   bedrijfsleven.   Samen   met   de   SER,   het   bedrijfsleven   en   grote  steden   als   Amsterdam   en   Rotterdam   werkt   SterkTeam   samen   om   jongeren   uit  

achterstandsbuurten  sociaal  kapitaal  te  bieden,  oftewel  professionals  uit  het  bedrijfsleven,  de  Link2Work.  En   in  het  project  Hete  Pepers  werkt  SterkTeam  samen  met   jongerenorganisaties  en  Microsoft  om   jongereninitiatieven  verder   te  brengen  en  meer   jongeren  vaardigheden  en  

een  goed  netwerk  te  bieden.    SterkTeam  zoekt  en  stimuleert  in  de  rol  van  scout  

Als  een  scout  creëert  SterkTeam  ruimte  voor  kansrijke  initiatieven  van  onderop  en  helpt  hen  verder.  Zo  wordt  optimaal  gebruik  gemaakt  van  de  veerkracht   in  de  maatschappij.  Het  gaat  om   initiatieven   van   jongeren   zelf,   zoals   DeBroekriem,   Try   Before   You   Get   The   Job,   Young  

Ambition   en   NLWorkXX,   die   andere   jongeren   online   en   offline   te   ondersteunen   bij   hun  zoektocht  naar  werk.  Initiatieven  van  sociaal  ondernemers,  zoals  de  Buzinezzclub  die  jongeren  begeleidt  naar  het  starten  van  een  eigen  onderneming.  Initiatieven  van  investeerders  als  ABN  

AMRO   en   Start   Foundation   om   samen  met   de   gemeente   Rotterdam   via   een   social   impact  bond   de   Buzinezzclub   te   financieren.   Initiatieven   in   en   buiten   de   school,   die   jongeren  voorbereiden  op  het  werkende   leven,   zoals   Jet-­‐Net   (Junior),  TechniekTalent,  K!X,   IMC  Basis-­‐

/Weekendschool,   Champs   on   Stage   en   Werken   aan   je   Toekomst.   En   initiatieven   van  internationale  bedrijven  die  wereldkundig  maken  bij   te  willen  dragen  aan  de  aanpak  van  de  jeugdwerkloosheid,  zoals  Nestlé,  Microsoft,  Hilton  en  Coca  Cola.    

 Een   uitgebreide   toelichting   op   alle   inhoudelijke   onderwerpen   en   hoe   SterkTeam   hierin  opereert  is  hierna  te  lezen.    

 

 5  

Stages  en  Leerbanen    Feiten  en  cijfers  Belang  stages  en  leerbanen  

Meer   dan   de   helft   van   de   werkloze   jongeren   zit   op   school   en   zoekt   een   bijbaan,   stage   of  leerbaan  van  meer  dan  twaalf  uur  per  week.1  Het  aantal  studenten  dat  ervoor  kiest  om  door  te   leren   is   afgelopen   schooljaar   weer   toegenomen.2  Het   is   dus   belangrijk   dat   er   voldoende  

bedrijven   zijn   die   studenten   in   de   praktijk   willen   opleiden.   Zeker   voor   jongeren   in   het  middelbaar  beroepsonderwijs  (mbo)  is  een  stage  of  leerbaan  onmisbaar  om  het  vak  te  kunnen  leren  en  een  diploma  te  halen.  En  vakkrachten  zijn  onmisbaar  voor  de  Nederlandse  economie.  

 Een   stage   of   leerbaan   is   een   goede   opmaat   naar   werk   na   afronding   van   de   opleiding.   De  jongere   doet   werkervaring   op,   leert   vakvaardigheden   (hard   skills)   en   werknemers-­‐

vaardigheden   (soft   skills).  Werknemersvaardigheden   zijn  minstens   zo   belangrijk   om   aan   de  slag   te   komen   en   te   blijven.   Daarbij   staan   motivatie,   zelfvertrouwen   en   sociale   en  communicatieve  vaardigheden  -­‐  zoals  taalbeheersing,  netheid  en  beleefdheid  -­‐  centraal.  Ook  

krijgt  de  jongere  tijdens  de  stage  of  leerbaan  een  beter  beeld  van  wat  voor  mens  hij  is  en  wat  voor   soort   werk   en   werkomgeving   bij   hem   passen.3  Dit   versoepelt   de   overgang   van   school  naar  de  arbeidsmarkt  (het  vermindert  de  frictiewerkloosheid).  Van  de  bedrijven  gebruikt  ruim  

driekwart  de  stage  of  leerbaan  als  proeftijd  om  te  kijken  wat  voor  vlees  ze  in  de  kuip  hebben.4  Bijna   tweederde  van  alle   afgestudeerde  mbo’ers   gaat  uiteindelijk   aan  de   slag  bij   het  bedrijf  waar  ze  een  stage  of  een  leerbaan  hadden.5    

 Ontwikkeling  stages  en  leerbanen  Een  mbo’er  kan  alleen  bij  een  erkend  leerbedrijf  op  een  stage  of   leerbaan  aan  de  slag.  Op  1  

maart   2014   waren   er   ruim   230.000   unieke   leerbedrijven.   Dat   is   meer   dan   de   helft   van   de  bedrijven  in  Nederland.  Het  bestand  aan  leerbedrijven  fluctueert  sterk  door  de  economische  crisis.   Bedrijven   gaan   failliet   of   stoppen   als   leerbedrijf.   Ze   hebben   te   weinig   werk   voor  

studenten,  te  weinig  geld  om  een  plek  te  bekostigen  of  te  weinig  tijd  voor  de  begeleiding.  Het  voortbestaan  van  het  bedrijf  heeft  prioriteit.6  Als  er  te  weinig  leerbedrijven  zijn  die  stages  en  leerbanen  bieden,  ontstaan  stagetekorten.  

 

                                                                                                                         1  CBS.  Statline.  2  SBB.  (december  2013).  Barometer;  DUO.  Basisregistratie  Onderwijsnummer.  3  Freese  ,  C.,  Meulen  Bosma,  A.  van  der  &  Wilthagen,  T.  (2012).  Werkzekerheid  voor  mensen  met  een  afstand  tot  de  arbeidsmarkt.  Onderzoek  naar  factoren  die  ten  grondslag  liggen  aan  de  mismatches  tussen  het  bedrijfsleven  en  werkzoekenden  met  bijzondere  aandacht  voor  arbeidsmotivatie.  Tilburg:  Tilburg  University;  Kanfer,  R.,  Wanberg,  C.  &  Kantrowitz,  M.  (2001).  Job  search  and  employment:  a  personality  motivational  analysis  and  meta  analytic  review.  Journal  of  applied  psychology  86,  837-­‐855;  Hooft,  E.,  van,  Ottervanger,  M.  &  Dam,  A.  van  (2007).  Verklarende  factoren  van  werkzoekgedrag  en  werkhervatting.  Onderzoeksrapport  Erasmus  Universiteit  Rotterdam;  Hol,  N.  &  Keuken,  L.  (2013).  Nationaal  Stage  Onderzoek  Studenten  2013.  Culemborg:  Stageplaza.  4  Hagens,  K.,  Kraaijvanger,  H.  (2011).  Motieven  en  meerwaarde  van  opleiden  onder  leerbedrijven.  Wehl:  rijnland  advies  5  DUO  Market  Research.  6  SBB.  (oktober  2013).  Barometer.  

 

 6  

De   laatste   drie   schooljaren   zijn   40.000   leerbanen   verloren   gegaan.   Bijna   15.000   jongeren  konden  afgelopen  schooljaar  geen   leerbaan  vinden.7  Een   leerbaan  kost  een  bedrijf  meer  tijd  en   geld   dan   een   stage.   Bij   een   leerbaan,   ook   wel   beroepsbegeleidende   leerweg   (BBL)  

genoemd,  werkt   een   jongere   gedurende   de   hele   opleiding  met   een   arbeidscontract   drie   of  vier   dagen   in   de   week   en   gaat   hij   de   overige   doordeweekse   dagen   naar   school.   Door   de  economische  crisis  kunnen  veel  bedrijven  deze  investering  niet  meer  opbrengen.  Een  deel  van  

de   jongeren   die   geen   leerbaan   kan   vinden,   stapt   over   naar   de   beroepsopleidende   leerweg  (BOL),  waar  de  jongere  een  of  twee  dagen  stage  loopt  en  de  rest  van  de  doordeweekse  dagen  doorbrengt  in  de  schoolbanken.  De  kans  is  groot  dat  jongeren  die  beter  leren  met  hun  handen  

dan   met   hun   hoofd   deze   opleiding   niet   afmaken   en   zonder   baan   thuis   komen   te   zitten.  Jongeren  zonder  startkwalificatie  zijn  bijna  anderhalf  keer  zo  vaak  werkloos  als  jongeren  met  startkwalificatie.8  Hadden   zij   wel   een   leerbaan   gekregen,   dan   waren   hun   kansen   op   de  

arbeidsmarkt   stukken   beter   geweest.   Jongeren  met   een   leerbaan   komen   na   afronding   van  hun   opleiding   nauwelijks   in   de   werkloosheidsstatistieken   voor.   Zij   zijn   de   crisistijgers.   Hun  positie   op   de   arbeidsmarkt   is   onveranderd   goed.   Negen   van   de   tien   jongeren   met   een  

leerbaan  die  afstuderen  krijgt  na  het  afstuderen  een  vervolgcontract.9  Ook  voor  bedrijven   is  het  dalende  aantal  leerbanen  ongunstig.  Als  zij  nu  geen  jongeren  opleiden,  zijn  er  straks  als  de  economie  weer  aantrekt  of  oudere  werknemers  met  pensioen  gaan  te  weinig  goed  inzetbare  

en   gekwalificeerde   vakkrachten.   De  meer   theoretische   opleiding,   de   BOL,   is   niet   altijd   een  goed  alternatief.  Schilder  of  glazenwasser  word  je  niet  door  voornamelijk  in  de  schoolbanken  te  zitten.    

 Aanpak  SterkTeam  Om   te   zorgen   voor   voldoende   stages   en   leerbanen   versterkt   SterkTeam   het   stage-­‐   en  

leerbanenoffensief   van   Samenwerking   Beroepsonderwijs   en   bedrijfsleven   (SBB)   en   de  samenwerkende  kenniscentra.  Samen  werven  we  nieuwe  leerbedrijven  en  extra  leerbanen  en  roepen  we  scholen,  ouders  en  studenten  op  om  stagetekorten  te  melden.  Gemelde  tekorten  

proberen  we  op  te  lossen  in  samenwerking  met  scholen,  gemeenten  en  het  bedrijfsleven.  In  het   kader   van   het   stage-­‐   en   leerbanenoffensief   bezoekt   Mirjam   Sterk   door   het   hele   land  leerbedrijven,   zoals   Albert   Heijn,   Duyvis   Wiener,   Liander,   Tata   Steel,   VDL,   Philips,   Seacon  

Logistics,   Bekkers   Autoschade,   DeltaZuid,   VinkBouw,   Mediamail,   Damen   Shipyards,   De  Wielborgh,  MCN  Montage,  Desert  Tankers,  Verstegen  Spices  &  Sauces,  Q8,  Hutten,  Heineken,  NS,  Hof  van  Zeeland,  Camping  en  Villapark  de  Paardekreek,  Recreatie-­‐Strandpark  de  Zeeuwse  

Kust,  Sitel,  SNT,  Campina,  Specsavers,  Van  Dorp  Installaties,  Shell,  RAI,  McDonald’s,  Brainport  Industries,  Hotel  Zuiderduin  Westkapelle,   Strandpaviljoen  Moio,  European  Gateway  Services  en   Tweewielers   Noord.   Hieronder   wordt   nader   ingegaan   op   het   gezamenlijke   stage-­‐   en  

leerbanenoffensief   van   Samenwerking   Beroepsonderwijs   en   bedrijfsleven   (SBB),   de  samenwerkende  kenniscentra  en  SterkTeam.      

Werven  van  leerbedrijven    In  het  offensief  verleiden  we  bedrijven  die  nog  geen  leerbedrijf  zijn  om  leerbedrijf  te  worden  en  bestaande  leerbedrijven  om  zich  door  te  ontwikkelen  tot  een  breder  leerbedrijf  en  ook  een  

erkenning  aan   te  vragen  voor  het  opleiden  van   jongeren   in  een  andere  sector.  Bijvoorbeeld  

                                                                                                                         7  SBB.  (december  2013).  Barometer.  8  CBS.  Statline.  9  ROA.  (2013).  Schoolverlaters  tussen  onderwijs  en  arbeidsmarkt  2012.  Feiten  en  cijfers.  Maastricht:  Maastricht  University;  DUO  Market  Research.  

 

 7  

een  garagebedrijf  dat  al  jarenlang  monteurs  opleidt  en  ook  een  erkenning  aanvraagt  voor  het  opleiden   van   een   secretaresse.   Om   beter   zicht   te   krijgen   op   het   potentieel   aan   nieuwe  leerbedrijven   in   een   sector   of   een   regio   heeft   SterkTeam   een   bestandskoppeling   mogelijk  

gemaakt  tussen  de  op  Stagemarkt.nl  bekende  leerbedrijven  en  de  bedrijven  ingeschreven  bij  de  Kamer  van  Koophandel.  Het  offensief  wordt  ondersteund  met  de  gezamenlijke  campagne  Word   leerbedrijf,  daar  word   je  beter  van  die  SterkTeam  mede  mogelijk  heeft  gemaakt  en   in  

juni   van   start   is   gegaan.   Het   campagnemateriaal   voor   het   plaatsen   van   advertenties   in  regionale,   lokale  en  vakbladen  stellen  we  ook  beschikbaar  aan  sectoren  en  regio’s  om  eigen  bedrijven  op  te  roepen  leerbedrijf  te  worden.  

 Bij   het   werven   van   bedrijven   laten   we   zien   waarom   andere   bedrijven   ervoor   kiezen   om  leerbedrijf  te  zijn:  10  

 • intrinsieke  motivatie  om  jongeren  een  kans  te  bieden  en  op  te  leiden;  • betrokkenheid  bij  de  eigen  branche  en  invloed  op  de  opleiding  van  toekomstig  personeel;  

• goed   voor   de   naamsbekendheid,   het   imago   -­‐   je   straalt   professionaliteit   en   vakbe-­‐kwaamheid  uit  -­‐  en  daarmee  de  omzet  van  het  bedrijf;    

• instroom   van   nieuwe   jonge   mensen   met   actuele   vakkennis,   die   relatief   goedkoop   zijn  

en  die  zorgen  voor  een  open  en  dynamische  sfeer  en  balans  in  het  personeelsbestand;    • meer   betrokkenheid   en   plezier   van   het   eigen   personeel   door   hen   in   te   zetten  

als   praktijkbegeleider,   wat   hen   doorgroeimogelijkheden   biedt   en   erkenning   voor   hun  

inzet.    We   benadrukken   dat   om   leerbedrijf   te   worden   een   bedrijf   geen   lange,   ingewikkelde   of  

kostbare  procedure  hoeft   te  doorlopen.  Na   aanmelding  op   Stagemarkt.nl   kijkt   een   adviseur  van  het  kenniscentrum  van  de  sector  -­‐  de  schakel  tussen  het  onderwijs  en  de  arbeidsmarkt  -­‐  of  de  werkzaamheden  passen  bij  de  opleiding  van  de  student,  of  er  een  goede  praktijkopleider  

aanwezig   is   en  of  de  werkplek  veilig   is.  Het  afgeven  van  een  erkenning  duurt   gemiddeld  10  dagen.  Soms  is  extra  training  van  de  praktijkopleider  nodig  van  ongeveer  een  dag.  De  kosten  van   de   training,   circa   500   euro,   en   latere   bijscholing   komen   vaak   voor   rekening   van   het  

scholingsfonds  van  de  sector.      Nieuwe  kansen  grijpen  we  aan.  Zo  blijkt  uit  de  bestandskoppeling  tussen  de  op  Stagemarkt.nl  

bekende   leerbedrijven   en   de   bedrijven   ingeschreven   bij   de   Kamer   van   Koophandel   dat   het  toenemende  aantal  zzp’ers  en  kleine  ondernemingen  een  goede  bron  is  om  uit  te  putten.   In  tegenstelling  tot  signalen  uit  de  media  kunnen  zzp’ers  wel  degelijk  leerbedrijf  worden.  Een  op  

de   tien   leerbedrijven   is   zzp’er.   Dat   is   tien   keer   zoveel   als   vijf   jaar   geleden.11  Als   bovendien  meerdere  zzp-­‐ers  en  kleine  ondernemingen  gezamenlijk  een  stage  of   leerbaan  bieden  en  de  inspanningen  voor  het  begeleiden  van  een  student  verdelen,  kunnen  we  nog  meer  jongeren  in  

de  praktijk  opleiden.  Voor  de  zomer  willen  we  enkele  van  deze  stagestraten  op  poten  zetten.  Bij   zzp’ers   en   kleine   ondernemingen   uit   sectoren   als   bijvoorbeeld   de   Kappersbranche,  Detailhandel  of  Kleinschalig  specialistisch  vakmanschap  biedt  dit  kansen.  

 

                                                                                                                         10  Hagens,  K.,  Kraaijvanger,  H.  (2011).  Motieven  en  meerwaarde  van  opleiden  onder  leerbedrijven.  Wehl:  rijnland  advies.  11  SBB.  (december  2013).  Barometer.  

 

 8  

Van  juni  2013  tot  1  maart  2014  zijn  er  16.000  leerbedrijven  bij  gekomen.  Het  gaat  om  13.120  nieuwe  unieke  leerbedrijven  en  2.880  bestaande  leerbedrijven  die  ook  een  erkenning  hebben  gekregen   voor   het   opleiden   voor   een   andere   sector.   Hiermee   hebben   we   tegen   de  

economische   trend   in   het   verlies   van   10.900   unieke   leerbedrijven  met   13.300   erkenningen  door  bedrijfsbeëindiging,  reorganisatie  of  faillissement  kunnen  compenseren.      

Vanaf   maart   doet   Mirjam   Sterk   samen   met   sectoren   en   branches   een   extra   beroep   op  bedrijven   om   leerbedrijf   te   worden   en   stages   te   bieden.   De   komende   maanden   starten  namelijk  veel  jongeren  hun  zoektocht  naar  een  stage.  Het  begin  van  een  piekperiode.  Dat  zie  

je  meestal  ook  terug  in  de  jeugdwerkloosheidscijfers.  Die  stijgen  in  het  2e  kwartaal.  Voor  het  werven  van  nieuwe  leerbedrijven  stelt  Mirjam  Sterk  het  campagnemateriaal  Word  leerbedrijf,  daar  word  je  beter  van  ook  beschikbaar  aan  gemeenten.  Zo  kunnen  (nieuwe)  wethouders  van  

het  campagnemateriaal  gebruik  maken  om  in  hun  lokale  en  regionale  media  bedrijven  op  te  roepen   om   leerbedrijf   te  worden   en   stages   te   bieden.   Dit   ter   ondersteuning   van   het   eigen  regionale  beleid  om  de   jeugdwerkloosheid  aan  te  pakken.  Zo  zetten  veel  regio’s  vouchers   in  

om  bedrijven  die  stages  bieden  financieel  tegemoet  te  komen.      Ook  zal  Mirjam  Sterk  samen  met  minister  Bussemaker  op  14  april  2014  aanwezig  zijn  bij  de  

uitreiking  van  de  Prijs  Beste  Leerbedrijf  en  Prijs  Beste  Praktijkopleider  van  Nederland  2013  in  hun   branche(s).   Er   zijn   namelijk   geen   betere   ambassadeurs   om   nieuwe   leerbedrijven   te  werven  dan  de  beste  leerbedrijven  zelf.  

 

   Oproepen  tot  het  melden  van  stagetekorten  en  helpen  bij  een  oplossing  Jongeren   zijn   zelf   verantwoordelijk   voor   het   vinden   van   een   stage   of   leerbaan.   Zij   kunnen  

daarbij  gebruik  maken  van  Stagemarkt.nl.  Hier  staan  alle  erkende  leerbedrijven  op  die  op  dit  moment   een   stage   of   leerbaan   aanbieden.   Stagemarkt.nl   is   ook   beschikbaar   als   app   voor  smartphones   en   tablets   en   is   ingepast   in   eigen  de  website   van   scholen.  Docenten  bereiden  

jongeren  voor  op  hun  stage  of  leerbaan,  ondersteunen  hen  in  hun  zoektocht  en  zorgen  voor  

Uitgelicht:  Felicitatie  voor  de  erkenning  van  het  12.000e  leerbedrijf    Op   7   januari   2014   feliciteerde   Mirjam   Sterk   leerbedrijf   'Tweewielers   Noord'   in  

Utrecht.  Het  bedrijf  ontving  de  12.000ste  erkenning  aan  een  leerbedrijf  sinds  de  start  van  de  campagne   in   juni  2013.  Tweewielers  Noord   is  opgezet  door   Issa  Ghoula,  een  bevlogen  ondernemer  van  Marokkaanse  afkomst.  Issa  Ghoula  kreeg  van  de  gemeente  

Utrecht   de   kans   om   vanuit   zijn   werkloosheidssituatie   zijn   bedrijf   als   zzp’er   op   te  bouwen.  Nu   begeleidt   hij   Yassin   Brouwer,   die   de  mbo-­‐opleiding   tot   serviceadviseur  mobiliteitsbranche  volgt.  Issa  Ghoula:  “Yassin  spreekt  goed  Engels  en  heeft  op  school  

veel  kennis  opgedaan  van  de   inkoop.  Daar  kan   ik  met  mijn  bedrijf  ook  van   leren  en  mijn  inkoop  verbeteren.  Ik  hoop  dat  ik  Yassin  straks  een  plek  in  mijn  zaak  kan  geven.”      

Mirjam  Sterk:  “Het  is  goed  om  te  zien  dat  zoveel  zzp’ers  en  kleine  ondernemers  hun  passie   en   vakkennis   willen   overdragen   op   de   jongere   generatie.   Jongeren   zijn   de  vakkrachten   van   morgen   en   brengen   nieuwe   energie   en   innovatieve   ideeën   naar  

bedrijven.  Zo   investeren  zzp’ers  en  kleine  ondernemers  ook   in  de  toekomst  van  hun  eigen  bedrijf  en  beroep.”    

 

 9  

een  goede  match  tussen  student  en  bedrijf.  Lukt  het  niet  om  een  geschikte  stage  of  leerbaan  te   vinden   dan   kunnen   studenten,   docenten   of   ouders   dit   melden   bij   het   Meldpunt  Stagetekorten  op  Stagemarkt.nl.  Na  de  melding  gaat  een  adviseur  van  het  kenniscentrum  met  

de  school  om  tafel  om  het  probleem  te  analyseren  en  een  passende  oplossing  te  vinden.    Vanaf  mei  2013  roept  Mirjam  Sterk  -­‐  in  de  media,  via  nieuwsberichten  van  het  onderwijs,  via  

de   kenniscentra   en   bij   haar  wekelijkse   bezoeken   aan   de   regio’s   -­‐   scholen   op   bij   problemen  met  het  vinden  van  stages  en  leerbanen  gebruik  te  maken  van  het  Meldpunt  Stagetekorten.  Het  meldpunt  is  een  vangnet.  Alleen  als  we  weten  waar  problemen  zich  voordoen,  kunnen  we  

die   helpen   oplossen.   Na   een  melding   neemt   het   kenniscentrum   contact   op  met   de   school.  Scholen   moeten   namen   en   rugnummers   aanleveren   van   de   studenten   die   geen   stage   of  leerbaan   kunnen   vinden.   Om   de   juiste   oplossing   voor   het   probleem   te   bieden,   willen   we  

weten  om  welke  studenten  het  gaat,  welke  opleiding  zij  volgen,  in  welke  periode  zij  een  stage  of  leerbaan  nodig  hebben  en  wat  de  reden  is  dat  zij  die  nog  niet  hebben  gevonden.  De  analyse  met  namen  en  rugnummers  kan  leiden  tot  drie  verschillende  oplossingen,  die  ook  preventief  

worden  ingezet:      Oplossing  1:  Jongeren  beter  voorbereiden    

Sommige  jongeren  lukt  het  niet  om  een  stage  of  een  leerbaan  te  bemachtigen  omdat  zij  nog  niet  goed  zijn  voorbereid.  Jongeren  versturen  meestal  50  tot  100  sollicitatiebrieven.  Maar   je  kan   nog   zo   goed   zoeken,   je   presentatie  moet   ook   goed   zijn.   Bedrijven   leggen   de   lat   steeds  

hoger.   Ook   stagiaires   worden   heel   bewust   gekozen.   Het   zijn   mogelijke   toekomstige  werknemers.   Het   leerbedrijf   wil   een   duidelijke   meerwaarde   zien.   Om   een   goede  match   te  krijgen   worden   meerdere   studenten   gevraagd   op   sollicitatiegesprek   te   komen.   Of   iemand  

wordt  aangenomen  is  vooral  afhankelijk  van  werknemersvaardigheden  (soft  skills).  Breekt  een  bedrijf  een  stage  voortijdig  af,  dan  komt  dat  meestal  door  een  gebrek  aan  motivatie  van  de  student.12  Vooral   allochtone   jongeren  hebben  meer  moeite  om  een   stageplaats   te   vinden.13  

Zij   moeten   vaker   solliciteren   en   hebben   –   naar   eigen   ervaring   –   ook   vaker   te   maken   met  discriminatie   of   negatieve   beeldvorming.   Kan   een   jongere   geen   stage   of   leerbaan   vinden  omdat  de   jongere  nog  onvoldoende   is   voorbereid  op  de   stage,  dan   is  niet  het  bedrijfsleven  

maar  de  school  aan  zet.  Zie  verder  School  en  Toekomst.    Oplossing  2:  Een  rem  zetten  op  de  instroom  in  opleidingen  met  weinig  kans  op  werk  

Sommige  jongeren  lukt  het  niet  om  een  stage  of  leerbaan  te  vinden  omdat  zij  gekozen  hebben  voor  een  opleiding  waar  de  kans  op  werk  slecht   is.  Bedrijven    hebben  simpelweg  geen  werk  voor  hen.  Het  aantal  studenten  in  een  opleiding  is  groter  dan  het  absorptievermogen  van  het  

bedrijfsleven.  Oftewel,  het  onderwijs  sluit  niet  aan  bij  de  behoefte  van  de  arbeidsmarkt.      Als  sprake  is  van  een  structurele  mismatch  op  de  middenlange  of  langere  termijn  roepen  we  

de   school  op   in  gesprek   te  gaan  met  de   student  om  een  andere   studie   te  kiezen  en  dus  op  zoek  te  gaan  naar  een  stage  of  leerbaan  in  een  andere  opleidingsrichting.  Scholen  hebben  de  verantwoordelijkheid  om  jongeren  te  begeleiden  bij  het  maken  van  een  goede  keuze  voor  een  

                                                                                                                         12  Hol,  N.  &  Keuken,  L.  (2013).  Nationaal  Stage  Onderzoek  Studenten  2013.  Culemborg:  Stageplaza.  13  Huijnk,  W.,  Gijsberts,  M.,  Dagevos,  J.  (2014).  Jaarrapport  integratie  2013.  Participatie  van  migranten  op  de  arbeidsmarkt.  Den  Haag:  SCP;  Hol,  N.  &  Keuken,  L.  (2013).  Nationaal  Stage  Onderzoek  Studenten  2013.  Culemborg:  Stageplaza;  JOB.  (2013).  JOB-­‐monitor  2012.  Studententevredenheid  in  het  mbo.  Amsterdam:  Jongeren  Organisatie.  

 

 10  

studie  of  loopbaan.  Voor  het  voeren  van  ombuigingsgesprekken  krijgen  de  scholen  ook  extra  geld   vanuit   de   Aanpak   Jeugdwerkloosheid   van   het   kabinet,   het   zogenaamde   programma  School   Ex   2.0.   Ook   stimuleren   we   scholen   om   een   verdere   instroom   van   studenten   in  

opleidingen  met  weinig  kans  op  werk  te  voorkomen  door  met  elkaar  -­‐  scholen,  bedrijfsleven,  kenniscentrum   en   gemeenten   -­‐   om   tafel   te   gaan   en   tot   afspraken   te   komen   (zie   box).   Zie  verder  School  en  Toekomst.  

 

   

Oplossing  3:  Gericht  nieuwe  stageplekken  werven  en  creëren    Als   een   student   wel   goed   voorbereid   is   en   heeft   gekozen   voor   een   opleiding   met   goede  kansen  op  werk,  maar  geen  stage  of   leerbaan  kan  vinden  door  een  gebrek  aan  aanbod,  dan  

zoeken  we  nieuwe   stages  en   leerbanen.  Dit   doen  de   kenniscentra  door   gericht   te   kijken  bij  bestaande   leerbedrijven   of   zij   (meer)   stages   of   leerbanen   kunnen   bieden   en   door   zo   nodig  nieuwe   leerbedrijven   te  werven  met  mailings,   inzet   van   social  media,   advertenties   en   door  

langs  te  gaan  bij  bedrijven.      Ook  zoeken  we  slimme  oplossingen.  Zo  creëren  we  duostageplekken  bij  bedrijven.  Dit  doen  

we  onder  andere   in  de  Zorg,  de  Bouw  en  de  Carrosserie.  Bij   een  duostage   lopen   studenten  iets  minder  dagen  stage,  zodat  ze  een  stageplek  bij  een  bedrijf  kunnen  delen  of  lopen  ze  stage  bij  meerdere  vestigingen  van  een  bedrijf.  Ook  brengen  we  de  mogelijkheden  die  er   zijn  om  

bedrijven  financieel  tegemoet  te  komen  onder  de  aandacht:  subsidies  van  de  Rijksoverheid  en  

Uitgelicht:  Numerus  fixus  voor  opleiding  jeugdzorg  in  regio    Oost-­‐Utrecht  Op   24   maart   2014   was   Mirjam   Sterk   aanwezig   bij   een   bijeenkomst   van   de   mbo-­‐scholen,  het  kenniscentrum,  de  gemeenten  en  het  werkgeversservicepunt  in  de  regio  Amersfoort  over  de  aanpak  van  de  stage-­‐  en  leerbanenproblematiek  in  onder  andere  

de  Jeugdzorg.    Vanaf  1  januari  2015  worden  gemeenten  verantwoordelijk  voor  de  uitvoering  van  de  

Jeugdzorg.  Gemeenten  krijgen  hiervoor  minder  budget  dan  nu  beschikbaar  is.  Dit  leidt  tot  een  afname  van  de  werkgelegenheid  met  25  tot  30  procent.  Omdat  ook  het  soort  werk   gaat   veranderen,   zijn   bovendien   medewerkers   nodig   met   een   hoger  

opleidingsniveau.  In  de  regio  Amersfoort  is  in  deze  sector  nu  al  een  tekort  aan  stages  en  leerbanen  voor  jongeren.  Gelet  op  deze  ontwikkelingen  hebben  de  mbo-­‐scholen  in  de   regio   samen   met   het   kenniscentrum,   de   gemeenten   en   het   bedrijfsleven  

afgesproken   om   de   instroom   in   de   opleiding   voor   Jeugdzorg   vanaf   het   schooljaar  2014/2015  te  beperken  tot  twee  klassen  en  om  te  buigen  naar  een  HBO-­‐toeleidende  opleiding.   De   leerbedrijven   hebben   toegezegd   stageplaatsen   te   bieden   voor   de  

studenten  uit  deze  twee  klassen.    Mirjam  Sterk:  “Ik  vind  het  goed  om  te  zien  hoe  de  ROC’s  in  de  regio  Amersfoort  hun  

verantwoordelijkheid  nemen  en  niet  meer  studenten  opleiden  voor  de  Jeugdzorg  dan  dat  er  banen  zijn.  Door  de  decentralisatie  van  de   Jeugdzorg  staan  veel  banen  op  de  tocht.  Door  een  numerus  fixus  in  te  stellen  voorkomen  we  stagetekorten  en  leiden  we  

jongeren  niet  op  voor  werkloosheid.”    

 

 11  

vouchers   van   gemeenten,   als   onderdeel   van   de   regionale   Aanpak   Jeugdwerkloosheid.  Daarnaast  gaan  we  met  gemeenten  in  gesprek  over  de  inzet  van  social  return,  zodat  bedrijven  gestimuleerd   worden   stageplekken   te   bieden   als   ze   in   aanmerking   willen   komen   voor  

opdrachten  van  de  gemeente,  bijvoorbeeld  de  renovatie  van  scholen  en  overheidsgebouwen.  En   we   realiseren   meer   stageplekken   door   ook   de   weekenden   en   de   vakantieperiode   te  benutten  bij  bedrijven  waar  het  werk  gewoon  door  gaat,  zoals  in  de  Detailhandel,  Horeca  en  

Toerisme  of  de  Zorg.  Kan  er  echt  geen  stageplek  gevonden  worden  bij  een  bedrijf,  dan  wordt  er   gekeken  of  praktijksimulatie  als  uitzonderingsmaatregel  mogelijk   is.  De   sector  moet  deze  uitzonderingssituatie   wel   goedkeuren.   De   locatie   van   de   praktijksimulatie   krijgt   dan   als  

crisismaatregel  een  tijdelijke  erkenning.      

   Na  de  oproep  van  Mirjam  Sterk  in  mei  2013  om  stagetekorten  te  melden  verdubbelde  in  drie  

maanden   tijd   het   aantal   meldingen.   In   het   schooljaar   2013/2014   (van   september   2013   tot  maart  2014)  hebben  13  scholen  483  stagetekorten  gemeld.  Op  alle  gemelde  stagetekorten  is  actie   ondernomen.  De  oproep  heeft   bovendien  een   impuls   gegeven   aan  het   overleg   tussen  

scholen,   bedrijfsleven,   kenniscentra   en   gemeenten   in   de   regio   over   de   verwachte   aantallen  studenten,   de   behoefte   en   het   absorptievermogen   van   bedrijven   en   de   stagerijpheid   van  studenten.  Zo  kunnen  we  stagetekorten  voorkomen.    

 

Uitgelicht:  Wijkleerbedrijf  in  15  gemeenten  Bij   een   WijkLeerbedrijf   worden   buurtbewoners   die   wat   extra   handjes   kunnen  gebruiken   thuis   geholpen   door   studenten   van   niveau   1   en   2   van   de  mbo-­‐opleiding  

Zorg  en  Welzijn.  Dit  zijn  vaak  kwetsbare  studenten  die  veel  begeleiding  nodig  hebben  en   die   moeilijk   een   stageplaats   kunnen   vinden.   Bij   het   WijkLeerbedrijf   kunnen   de  studenten  hun  diploma  halen,  zodat  ze  kunnen  doorstromen  naar  niveau  3.  Hiermee  

maken  ze  later  meer  kans  op  een  baan  in  de  Zorg.  De  zorginstelling  in  de  wijk  is  hun  vaste   honk,   daar   worden   zij   voorbereid   en   begeleid.   Ook   voor   de   buurt   is   het  WijkLeerbedrijf  een  aanwinst.  Bewoners  kunnen  langer  zelfstandig  wonen  en  formele  

zorgkosten   worden   bespaard.   Het   WijkLeerbedrijf   zorgt   voor   sociale   cohesie   en  levendigheid   in   de   buurt.   Het   WijkLeerbedrijf   speelt   zo   in   op   recente   politieke  ontwikkelingen:  het  aanpakken  van  de  jeugdwerkloosheid,  de  decentralisatie  van  de  

Zorg  en  het  vormgeven  van  de  participatiemaatschappij.      In   15   gemeenten   hebben   scholen,   zorginstellingen,   het   kenniscentrum   en   de  

gemeente   WijkLeerbedrijven   opgezet:   Leeuwarden,   Zwolle,   Hengelo,   Veenendaal,  Amersfoort,   Utrecht,   Haarlem,   Den   Haag,   Leiden,   Rotterdam   (3x),   Uden,   Tilburg   en  Eindhoven.   Mirjam   Sterk   bezocht   enkele   WijkLeerbedrijven   en   ondersteunt   de  

verdere  uitrol  van  het  innovatieve  concept.      Mirjam  Sterk:  “Het  WijkLeerbedrijf  is  de  plek  waar  jong  en  oud  elkaar  ontmoeten  en  

elkaar  verder  helpen.  Jongeren  krijgen  een  opleiding.  Ouderen  krijgen  zorg.  Een  mooi  initiatief,   met   goede   resultaten   -­‐   een   slagingspercentage   van   80%   -­‐   en  maatschappelijk  rendement!”  

 

 12  

Nu  de  komende   tijd  veel   studenten  op  zoek  gaan  naar  een  stage   zullen  wellicht  weer  meer  meldingen   binnen   komen.   Mirjam   Sterk   zal   bij   haar   bezoeken   aan   de   arbeidsmarktregio’s  komende   maanden   een   vinger   aan   de   pols   houden.   Zo   ook   in   Brabant,   waar   al   tekorten  

gemeld   zijn   en   waar   zij   op   16   april   een   conferentie   bijwoont   van   Pact   Brabant,   het  samenwerkingsverband   van   werknemers,   werkgevers,   onderwijsinstellingen,   UWV,  gemeenten  en  de  provincie.  

 Werven  van  extra  leerbanen    SterkTeam  werkt   sinds   de   zomer   van   2013   samen  met   Samenwerking  Beroepsonderwijs   en  

bedrijfsleven   (SBB)   en   de   samenwerkende   kenniscentra   in   het   kader   van   het   stage-­‐   en  leerbanenoffensief  en  het  actieteam  crisisbestrijding  om  bedrijven  en  sectoren  te  stimuleren  de  €600  miljoen,  die  het  kabinet  heeft  gereserveerd  als  cofinanciering  voor  de  sectorplannen,  

ook   in   te   zetten   voor   het   realiseren   van   extra   leerbanen.   SterkTeam   weet   zich   bij   haar  inspanningen  gesteund  door  de  afspraak  in  het  Herfstakkoord  dat  tenminste  een  derde  van  de  €600  miljoen  wordt   ingezet  voor  de  aanpak  van  de   jeugdwerkloosheid.  Daarnaast  krijgt  een  

bedrijf  vanaf  1   januari  2014  ook  een  deel  van  de  kosten  voor  de  begeleiding  van  de   jongere  vergoed   vanuit   de   Subsidieregeling   praktijkleren   van   het   ministerie   van   OCW   (maximaal  €2.700  per  leerbaan).    

 Op   de   Jeugdtop   van   7   oktober   2013   hebben   14   sectoren   en   3   bedrijven(koepels)   -­‐  McDonald’s,  Philips  en  Brainport  Industries  (80  toeleveranciers   in  de  hightech  maakindustrie  

in   Brabant)   -­‐   in   aanwezigheid   van  premier   Rutte,  minister  Asscher,  minister   Bussemaker   en  Mirjam  Sterk  minstens  10.000  extra  leerbanen  toegezegd.  Zij  dienden  als  een  goed  voorbeeld  voor   andere   sectoren.   Aan   de   Jeugdtop   ging   een   bezoek   aan   sectoren   en   bedrijven   en   een  

werksessie   van   SterkTeam   vooraf.   Een   sessie  waarin   sectoren   de  mogelijkheden   voor   extra  leerbanen   verkenden   en   elkaar   inspireerden   met   creatieve   oplossingen.   Bijvoorbeeld  jongeren  het  eerste  jaar  de  meer  theoretische  opleiding,  de  BOL,  laten  volgen  en  het  tweede  

jaar   laten   instromen   in   een   leerbaan,   zodat   jongeren  meer   praktijkuren   krijgen   dan   bij   een  volledige   overstap   naar   de   BOL.   De   werksessie   bracht   ook   knelpunten   in   de   Regeling  cofinandiering   sectorplannen   aan   het   licht.   Met   hulp   van   SterkTeam   is   de   Regeling  

cofinanciering   sectorplannen   aangepast   (verduidelijkt   en   verruimd):   maximering   van   de  bijdrage   aan   de   loonkosten   van   een   jongere   met   een   leerbaan   en   cofinanciering   voor   de  volledige  duur  van  de  leerbaan.    

   In   maart   2013   hebben   van   de   sectoren   die   7   oktober   aanwezig   waren   vier   sectoren   een  beschikking/voornemensbrief   op   het   ingediende   sectorplan   ontvangen.   In   totaal   is   nu  

financiering   toegezegd   voor   ruim   6.600   extra   leerbanen.   Bouw   en   Infra:   2.500   extra  leerbanen,  2.500   leermeesters  ouder  dan  55   jaar  behouden  als   leermeester  om  de  jongeren  te  begeleiden.  Schilderen  &  Onderhoud  en  afbouw:  1.335  extra  leerbanen,  50  workshops  voor  

in   totaal   800   werknemers   om   de   jongeren   te   begeleiden.   Procestechniek:   750   extra  leerbanen,   versneld   opleiden   van   200   werkloze   jongeren   met   baangarantie.   Transport   en  Logistiek:  1.250  extra  leerbanen,  vergroten  kwaliteit  1.283  praktijkopleiders  door  middel  van  

tweedaagse   trainingen.  McDonald’s,   Philips   en   Brainport   Industries   bieden   extra   leerbanen  zonder  gebruik   te  maken  van  de  cofinanciering  vanuit  de  sectorplannen.  Gezamenlijk  zijn  zij  goed  voor  794  extra   leerbanen.  Als  sectorplannen  zijn  goedgekeurd,  verkent  SterkTeam  met  

sectoren  en   regio’s  hoe   zij   de  extra   leerbanen  voor   jongeren  bij   bedrijven  willen   realiseren.  Ook   stimuleert   SterkTeam   sectoren   die   nog   geen   sectorplan   hebben   ingediend,   gebruik   te  maken  van  de  tweede  indieningstermijn  die  vanaf  1  april  2014  van  start  gaat.    

 

 13  

 De  werving  van  nieuwe  leerbanen  moet  uiteindelijk  leiden  tot  meer  kansen  op  leerbanen  voor  studenten  die   komend   schooljaar  met  hun  mbo-­‐opleiding  willen   starten.  De   zoektocht  naar  

leerbanen  kent  zijn  piek  in  het  derde  kwartaal  van  het  jaar.  Dit  zien  we  ook  terug  in  de  stijging  van   de   jeugdwerkloosheidscijfers,   in   combinatie   met   het   aantal   afgestudeerden   dat   na   de  vakantie   op   zoek   gaat   naar   een   baan.   SterkTeam   gaat   de   komende  maanden   op   pad   langs  

sectoren   en   bedrijven   om   zoveel   mogelijk   extra   leerbanen   bij   werkgevers   in   de   praktijk   te  realiseren.      

 

Uitgelicht:  Bouw  en  Infra  van  start  met  realisatie  extra  leerbanen  Om   het   verwachte   tekort   aan   vakkrachten   aan   te   pakken   hebben   de   samenwerkende  

partners   in   het   goedgekeurde   sectorplan   Bouw   en   Infra   afgesproken   om   2.500   extra  

leerbanen   te   creëren   en   2.500   leermeesters   ouder   dan   55   jaar   te   behouden   als  

leermeester  om  de   leerlingen   te  begeleiden  en  vakkennis  over   te  dragen.  Aannemers  en  

opdrachtgevers  kunnen  de  extra  leerbanen  realiseren  door  bijvoorbeeld  een  bouwproject  

uit  te  voeren  als  leerlingbouwplaats.  Op  een  leerlingbouwplaats  voeren  leerlingen  met  een  

leerbaan  de  werkzaamheden  uit  onder  begeleiding  van  leermeesters.  Mirjam  Sterk  heeft  al  

verschillende  leerlingbouwplaatsen  bezocht.  Onlangs  nog  op  25  maart  2014  in  Oss.  Mirjam  

Sterk  werd  daar  door  Bouwend  Nederland  en  Fundeon  bijgepraat  over  de  uitvoering  van  

het  sectorplan.    

Mirjam  Sterk:  “Het  is  mooi  om  te  zien  hoe  Bouw  en  Infra  investeert  in  extra  leerbanen  voor  

jongeren.   Trekt   de   economie   weer   aan,   dan   profiteert   de   Bouw   daar   snel   van.   Een  

investering   in   leerbanen   nu,   is   een   investering   in   de   toekomst.   De   toekomst   van   de  

jongere,  de  toekomst  van  de  bedrijven  en  de  toekomst  van  de  Nederlandse  economie.”    

 

 

 14  

Werk    Feiten  en  cijfers  Stand  jeugdwerkloosheid  

In  de  afgelopen  jaren  is  de  jeugdwerkloosheid  opgelopen  tot  historische  hoogte.  Dit  geldt  niet  alleen  voor  Nederland.  Ook   in  de   rest   van  Europa   is  het  voor   jongeren  moeilijk  om  werk   te  vinden.   In   februari   2014   bedraagt   de   jeugdwerkloosheid   in   Nederland   16,3%.   Een   op   de  

vijftien  jongeren  is  werkloos.  In  totaal  zijn  135.000  jongeren  op  zoek  naar  werk  voor  meer  dan  twaalf  uur  per  week.  Meer  dan  de  helft  van  deze  groep  is  op  zoek  naar  een  bijbaan,  stage  of  leerbaan.  Iets  minder  dan  de  helft  zoekt  een  baan.  

 In   februari   2014   bedraagt   de   totale   werkloosheid   8,8%.   Een   op   de   vijf   werklozen   is   een  jongere.  De   jeugdwerkloosheid   ligt   altijd   hoger   dan  de   totale  werkloosheid.  Dat   is   verklaar-­‐

baar,   omdat   ook   schoolgaande   jongeren   op   zoek   naar   een   bijbaan,   stage   of   leerbaan   deel  uitmaken   van   de  werkloze   beroepsbevolking   en   jongeren   na   het   behalen   van   hun   diploma  meestal   een   tijd   moeten   zoeken   naar   een   eerste   baan.   In   ontwikkelde   economieën   is   de  

jeugdwerkloosheid   doorgaans   twee   tot   drie   maal   hoger   dan   de   totale   werkloosheid.14  In  Nederland  schommelt  de  ratio  de  afgelopen  tien  jaar  rond  de  twee.    

Ontwikkeling  jeugdwerkloosheid  In   februari   2014   bedraagt   de   ratio   jeugdwerkloosheid/totale   werkloosheid   1,85.   Een   jaar  geleden   bedroeg   deze   nog   2,01.   De   daling   van   de   ratio   toont   aan   dat   de  

werkloosheidsproblematiek   onder   jongeren   is   afgenomen   in   vergelijking   met   die   van   de  andere  leeftijdsgroepen.  Dat  komt  doordat  het  aantal  werkloze  jongeren  niet  is  toegenomen.  Bij   de   andere   leeftijdsgroepen  daarentegen   is   het   aantal  werklozen   gestegen  met   16%.  Dat  

het  jeugdwerkloosheidspercentage  ten  opzichte  van  een  jaar  geleden  toch  is  toegenomen  van  15,5%   naar   16,3%,   komt   doordat   er   minder   jongeren   zijn   gaan   werken.   Het  werkloosheidspercentage   is   immers   de   uitkomst   van   een   breuk,   waarin   de   werkloze  

beroepsbevolking  wordt   afgezet   tegen   de  werkloze   en  werkzame   beroepsbevolking   samen.  Tegelijkertijd  zien  we  dat  het  aantal  jongeren  in  de  niet-­‐beroepsbevolking  is  toegenomen.  Een  toename   die   voor   een   belangrijk   deel   wordt   veroorzaakt   doordat   meer   jongeren   ervoor  

hebben   gekozen   om   door   te   leren,   met   name   in   het   hoger   onderwijs.   Daar   is   het   aantal  inschrijvingen   ten   opzichte   van   het   voorgaande   schooljaar   met   4%   gestegen. 15  De  ontwikkeling  van  de  jeugdwerkloosheid  afgelopen  jaar  stelt  enerzijds  gerust.  Anderzijds  is  het  

aantal  jeugdwerklozen  voor  Nederland  historisch  gezien  aan  de  hoge  kant.      Dynamiek  

Van  alle  leeftijdsgroepen  is  de  arbeidsmarkt  voor  jongeren  het  meest  dynamisch.  Alleen  al  in  het  middelbaar  beroepsonderwijs   (mbo)  gingen  afgelopen  schooljaar  ruim  220.000   jongeren  op  zoek  naar  een  stage  of  een  leerbaan.16  Daarnaast  stromen  jaarlijks  meer  dan  200.000  afge-­‐

studeerden  de  arbeidsmarkt  op.  Een  groot  deel  hiervan   lukt  het  werk  te  vinden.  Tweederde  

                                                                                                                         14  Morsy,  H.  (2012).  Scarred  Generation  -­‐  In  advanced  economies,  the  crisis  sparked  a  huge  increase  in  unemployment  among  younger  workers  that  will  take  a  long  time  to  abate.  Finance  &  development,  49(1),  15-­‐18.  15  DUO.  Basisregistratie  Onderwijsnummer.  16  SBB.  (december  2013).  Barometer.  

 

 15  

van   de   jongeren   vond   in   2012   binnen   zes  maanden   een   baan.   Dat   is   meer   dan   bij   andere  leeftijdsgroepen.  Van  de   jongeren  met   een  uitkering  heeft   het  merendeel   deze  minder   dan  zes  maanden.  Langdurige  werkloosheid   -­‐   langer  dan  een   jaar   -­‐  komt  onder   jongeren  relatief  

weinig   voor.17  In   2012   heeft   90%   van   de   schoolverlaters   in   het   beroepsonderwijs   anderhalf  jaar   na   hun   afstuderen   een   baan   gevonden.   Daarbij   heeft   driekwart   van   de   werkende  jongeren  werk  gevonden  dat  past  bij  hun  opleiding  wat  betreft  niveau  en  richting.18  

 De   dynamiek   wordt   voor   een   deel   bepaald   door   de   effectiviteit   van   het   zoekgedrag   van  jongeren.   In   hun   zoektocht   naar   werk   maken   jongeren   weinig   gebruik   van   hulp   van   de  

overheid   en   social   media   als   LinkedIn.   Jongeren   zoeken   vooral   via   internet,   kranten,  uitzendbureaus   of   hun   eigen   netwerk. 19  Naast   hulp   van   uitzendbureaus   is   netwerken  tegenwoordig   de   manier   om   een   baan   te   vinden,   mits   het   netwerk   ook   bestaat   uit  

hoogopgeleiden,   professionals   en   mensen   die   op   enige   afstand   staan,   zoals   kennissen,  collega’s   en   buren.   Vooral   die   geven   toegang   tot   nieuwe   netwerken   en   aanvullende  hulpbronnen.20  Door  succesvol  netwerken  vind   je  eerder  een  baan,  een  betere  baan  en  een  

beter   betaalde  baan.21  Ook  werkgevers   bespaart   het   kosten.22  Bijna   driekwart   van  de  open-­‐staande   vacatures  wordt   via   via   ingevuld.23  De  effectiviteit   van  het  netwerk   van   jongeren   is  meestal   nog   niet   zo   groot.   Tijdens   hun   schoolperiode   zijn   jongeren   niet   zo   bezig   met   hun  

netwerk.  De  aandacht  gaat  dan  uit  naar  het  behalen  van  het  diploma.24    Of  en  hoe  snel  een  jongere  een  baan  vindt,  wordt  ook  bepaald  door  de  vraag  in  hoeverre  de  

opleiding  en  vaardigheden  van   jongeren  aansluiten  bij  de  behoefte  van  werkgevers.  Volgens  Europees   onderzoek   van   McKinsey   en   het   Joint   Employment   Report   van   de   Raad  Werkgelegenheid,  Sociaal  Beleid,  Volksgezondheid  en  Consumentenzaken  (EPSCO)  zit  er  een  

kloof   tussen   de   vraag   van   bedrijven   en   het   aanbod   van   werkzoekende   jongeren.25  Deze  mismatch   speelt   ook   in   Nederland.   De   populaire   opleidingen   onder   studenten   bieden   vaak  minder   goede   kansen   op   een   baan.26  Ook   vragen   bedrijven   steeds   vaker   om   excellent  

                                                                                                                         17  CBS.  Statline.  18  ROA.  (2013).  Schoolverlaters  tussen  onderwijs  en  arbeidsmarkt  2012.  Feiten  en  cijfers.  Maastricht:  Maastricht  University.  19  Manpower.  (2012).  Jong  Talent,  nieuw  realisme  op  de  arbeidmarkt.  20  UWV.  (2011).  Arbeidsmarktprognose  2011  –  2012,  met  een  doorkijk  naar  2016;  Cuelenaere,  C.,  Burg,  C.L.  van  der,  Veldhuis,  V.,  Veermand,  T.J.  (2012).  Vraag  en  aanbod  van  laaggeschoold  werk.  Leiden:  Astri;  Esch,  W.  van,  Petit,  R.,  Neuvel,  J.  &  Karsten,  S.  (2011).  Sociaal  kapitaal  in  het  mbo:  slagboom  of  hefboom?  Onderzoek  onder  mbo’ers  en  docenten.  ’s-­‐Hertogenbosch/Utrecht:  ecbo.  21  Esch,  W.  van  ,  Petit,  R.,  Neuvel,  J.  &  Karsten,  S.  (2011).  Sociaal  kapitaal:  hefboom  of  slagboom?  Utrecht/’s-­‐Hertogenbosch:  Expertisecentrum  Beroepsonderwijs;  Granovetter,  M.S.  (1974).  Getting  a  job.  A  study  of  social  contacts  and  careers.  Cambridge,  Mass.:  Harvard  University  Press;  Lin,  N.  &  Ao,  D.  (2008).  The  invisable  hand    of  social  capital:  an  exploratory  study.  In  Lin  &  Ericson  (2008).  Social  capital:  an  international  research  program.  Oxford:  Oxford  University  Press;  Völker,  B.  &  Flap,  H.  (2008).  Reproduction  of  Inequality  in  the  Netherlands  through  the  Creation  of  and  Returns  to  Social  Capital?  Paper  International  Social  Capital  Conference  Taipei.  22  Franzen,  A.,  Hangartner,  D.  (2006).  Social  networks  and  labour  market  outcomes.  The  non-­‐monetary  benefits  of  social  capital.  European  Sociological  Review,  22(4):  353-­‐368.  23  UWV.  (2011).  Arbeidsmarktprognose  2011  -­‐2012,  met  een  doorkijk  naar  2016.  Amsterdam:  UWV.  24  Petit,  R.,  Kuijvenhoven,  G.,  Esch,  W.  van.  (2011).  Zien  en  gezien  worden  als  toekomstig  werknemer.  ’s-­‐Hertogenbosch/Utrecht:  ecbo.  25  McKinsey.  (2013).  Education  to  employment:  Getting  Europe’s  youth  into  work;  EPSCO.  (2014).  Joint  Employment  report/Annual  Growth  Survey.  26  Ministerie  van  OCW.  (2014).  Nieuwe  voortijdig  schoolverlaters,  Convenantjaar  2012-­‐2013  Voorlopige  cijfers,  pp.  37  –  40.  

 

 16  

vakmanschap   (hard   skills)   en   goede   werknemersvaardigheden   (soft   skills).   Daarbij   staan  motivatie,  zelfvertrouwen  en  sociale  en  communicatieve  vaardigheden  -­‐  zoals  taalbeheersing,  netheid  en  beleefdheid  -­‐  centraal.  Ook  wanneer  een  kandidaat  niet  helemaal  voldoet  aan  de  

formele  vereisten,  zijn  werkgevers  bij  een  gemotiveerde  kandidaat  bereid  te   investeren.  Het  gaat  om  het  vertrouwen  dat  men  een  bepaalde    taak  tot  een  goed  einde  weet  te  brengen.27      

Voor   bepaalde   jongeren   is   het   nog   moeilijker   om   werk   te   vinden.   De   werkloosheid   onder  jongeren   zonder   startkwalificatie   is   bijna   anderhalf   keer   zo   hoog   als   onder   jongeren   met  startkwalificatie   (13%   versus   19%   eind   2013).   En   de   werkloosheid   onder   niet-­‐westerse  

allochtone  jongeren  is  bijna  drie  keer  zo  hoog  als  onder  autochtone  jongeren.  Bovendien  is  de  werkloosheid   onder   niet-­‐westerse   allochtone   jongeren   in   de   afgelopen   vijf   jaar   sterker  opgelopen  dan  onder  autochtone  jongeren  (van  16%  naar  31%  eind  2013  versus  van  6%  naar  

12%  eind  2013).28  Deze  groepen  zijn  traditioneel  al  kwetsbaar  op  de  arbeidsmarkt  en  kunnen  zich  minder   snel   aanpassen   aan   exogene   veranderingen,   zoals   de   economische   crisis.  Naast  een   laag  opleidingsniveau,  kiezen  allochtone   jongeren  nog   te  vaak  voor  een  studie  met  een  

slecht   arbeidsmarktperspectief.   Ook   spelen   taalachterstand,   negatieve   beeldvorming   onder  werkgevers,   een   eenzijdig   netwerk   en   een   gebrekkige   beheersing   van   werknemers-­‐vaardigheden  (soft  skills)  een  rol.29  Deze  jongeren  werken  als  gevolg  daarvan  vaker  in  flexibele  

banen   en   in   sectoren   die   gevoelig   zijn   voor   conjuncturele   veranderingen.30  Laag   opgeleide  jongeren  met  meerdere  problemen  als  taalachterstand,  schulden  en  problemen  thuis  hebben  de  grootste  afstand  tot  de  arbeidsmarkt.  Zij  stellen  zich  vaak  afwachtend  op  en  mijden  contact  

met  instanties,  terwijl  intensieve  begeleiding  wel  succesvol  kan  zijn.31    Direct  een  vaste  baan  zit  er  voor  veel  jongeren  niet  in.  Meer  dan  60%  van  de  jongeren  stroomt  

in  op  een  baan  met  een  flexibel  arbeidscontract.32  Flexibel  werk  heeft  ook  de  functie  van  een  soort   verlengde   proeftijd   en   kan   zo   de   toegang   tot   de   arbeidsmarkt   vergroten.33  Door   de  economische  crisis  willen  veel  werkgevers  echter  geen  risico  lopen.  Dat  brengt  met  zich  mee  

dat  jongeren  vaak  van  baan  wisselen.  Zij  hebben  een  grotere  kans  om  werkloos  te  worden  of  een  transitie  te  maken  naar  een  andere  baan.34  Echter,  ook  zonder  conjuncturele  tegenwind  hebben   jongeren   te  maken  met   een   veranderende  arbeidsmarkt.   In  de   afgelopen  15   jaar   is  

het  aandeel  jongeren  dat  werkzaam  is  op  een  flexibel  arbeidscontact  toegenomen  van  39%  in  1999   naar   58%   in   2013.35  De   groeiende   instroom   in   flexibel  werk   is   ongeveer   gelijk   aan   de  

                                                                                                                         27  Freese  ,  C.,  Meulen  Bosma,  A.  van  der  &  Wilthagen,  T.  (2012).  Werkzekerheid  voor  mensen  met  een  afstand  tot  de  arbeidsmarkt.  Onderzoek  naar  factoren  die  ten  grondslag  liggen  aan  de  mismatches  tussen  het  bedrijfsleven  en  werkzoekenden  met  bijzondere  aandacht  voor  arbeidsmotivatie.  Tilburg:  Tilburg  University;  Kanfer,  R.,  Wanberg,  C.  &  Kantrowitz,  M.  (2001).  Job  search  and  employment:  a  personality  motivational  analysis  and  meta  analytic  review.  Journal  of  applied  psychology  86,  837-­‐855;  Hooft,  E.,  van,  Ottervanger,  M.  &  Dam,  A.  van  (2007).  Verklarende  factoren  van  werkzoekgedrag  en  werkhervatting.  Onderzoeksrapport  Erasmus  Universiteit  Rotterdam.  28  CBS.  Statline.  29  Huijnk,  W.,  Gijsberts,  M.,  Dagevos,  J.  (2014).  Jaarrapport  integratie  2013.  Participatie  van  migranten  op  de  arbeidsmarkt.  Den  Haag:  SCP.  30  CBS.  Statline.  31  Bosselaar,  H.,  Maurits,  E.,  Molenaar-­‐Cox,  P.G.M.,  Prins,  R.  (2010).  Multiproblematiek  bij  cliënten.  Verslag  van  een  verkenning  in  relatie  tot  (arbeids)participatie.  Astri.  32  CBS.  Statline.  33  Cörvers,  F.,  Euwals,  R.,  Grips,  A.  de  (2011).  Zonder  flexibele  krachten  meer  werkloosheid.  Me  Judice.  34  Gaalen,  R.  van,  Goudswaard,  A.,  Sanders,  J.,  Smits,  W.  (2013).  Dynamiek  op  de  Nederlandse  arbeidsmarkt.  De  focus  op  flexibilisering.  Den  Haag/Heerlen:  CBS  en  TNO.  35  CBS.  Statline.  

 

 17  

afname  van  de   instroom   in  vaste  arbeidscontracten.  De  doorstroom  vanuit  een   flexcontract  naar  een  vast  contract   is   relatief  stabiel  en  beperkt   tot  20%.  Op  30-­‐jarige   leeftijd  heeft  20%  van   de   werkenden   nog   een   tijdelijk   arbeidscontract   (oudere   jongeren).36  Bedrijven   hebben  

steeds  meer  behoefte  aan  een  flexibele  opzet  van  hun  organisatie.  Een  kleine  vaste  kern  voor  de   primaire   processen   van   de   organisatie   en   een   flexibele   schil   die   kan  mee   bewegen  met  veranderingen  in  de  vraag.  Het  klassieke  traject  van  een  carrière  binnen  een  organisatie  wordt  

ingewisseld  voor  een  loopbaan  met  overstappen  tussen  organisaties.37      Verwachting  

Voor  echte  groei  van  de  werkgelegenheid  is  eerst  enige  periode  economische  groei  nodig.  Het  CPB  verwacht  op  basis  van  de  raming   in  de  CEP  dat  de  werkloosheid   (conform  de  nationale  definitie)   in   2014   oploopt   tot   8,75%   (685.000   personen)   ten   opzichte   van   8,3%   (659.000  

personen)  in  2013.  In  2015  verwacht  het  CPB  een  daling  naar  8,5%.38  De  jeugdwerkloosheid  is  meestal   twee   keer   zo   hoog   als   de   totale   werkloosheid.   Daarvan   uitgaande   zal   de  jeugdwerkloosheid   in   2014   oplopen   tot   ruim   17%   en   in   2015   weer   gaan   dalen.   Jongeren  

profiteren  doorgaans  als   eerste   van  economisch  herstel.  Desalniettemin  blijven   tot  2018  de  arbeidsmarktperspectieven   voor   schoolverlaters   uit   het   mbo   en   hoger   onderwijs   over   het  algemeen   matig,   omdat   het   aanbod   schoolverlaters   het   aantal   baanopeningen   overstijgt.  

Hoewel  deze  perspectieven  sterk  verschillen  tussen  en  binnen  opleidingsrichtingen.39      Aanpak  SterkTeam  SterkTeam   kan   geen   nieuwe   banen   creëren.   Daarvoor   is   een   stijging   in   de   vraag   naar  producten   en   diensten   en   dus   economische   groei   nodig.   SterkTeam   kan   wel   bijdragen   aan  snellere  en/of  betere  matches  voor  jongeren  op  de  arbeidsmarkt.  Zo  probeert  SterkTeam  de  

dynamiek   op   de   arbeidsmarkt   van   jongeren   gaande   te   houden   en   de   werkloosheidsduur  zoveel  mogelijk   te   bekorten.   SterkTeam  wil   jongeren   arbeidsfit  maken   en   houden   door   het  zoekgedrag   van   jongeren   te   verbeteren   -­‐  met   name   de   inzet   van   hun   netwerk   -­‐,   door   hun  

vaardigheden  bij   te   leren  die  nodig  zijn  om  werk   te  vinden  en  werk   te  houden  en  door  hen  werkervaring   te  bieden.  Dit  versterkt  hun  positie  op  de  arbeidsmarkt  als  de  economie  weer  aantrekt.  

 Dit   doet   SterkTeam   door   samen   met   VNO-­‐NCW,  MKB-­‐Nederland,   sectoren,   gemeenten   en  UWV  werkgevers   te   stimuleren   jongeren   aan   de   slag   te   helpen   en   door   landelijke   acties   te  

organiseren   met   uitzendbureaus,   arbeidsmarktregio’s   en   een   aantal   toonaangevende  bedrijven.  Hieronder  wordt  hier  nader  op  ingegaan.  Daarnaast  organiseert  SterkTeam  samen  met   VNG   en   een   aantal   arbeidsmarktregio’s   voor   de   zomer   van   2014   een   landelijke  

bijeenkomst  om  goede  en  ook  nieuwe  initiatieven  van  arbeidsmarktregio’s  om  jongeren  naar  werk   toe   te   leiden   te   presenteren   en  uit   te  wisselen.  Dit   in   aanvulling   op  de   leercirkels   die  SterkTeam   elk   kwartaal   samen  met   het  ministerie   van   SZW   organiseert   voor   alle   regionale  

projectleiders  Aanpak  Jeugdwerkloosheid.    

                                                                                                                         36  CBS.  Statline.  37  WRR.  (2013).  Naar  een  lerende  economie.  Amsterdam  University  Press.  38  CPB.  (2014).  Centraal  Economisch  Plan  2014.  39  ROA.  (2013).  De  arbeidsmarkt  naar  opleiding  en  beroep  tot  2018.  Maastricht  University.  

 

 18  

Voor   de   inzet   van   SterkTeam   op   het   verbeteren   van   vaardigheden   van   jongeren   en   het  verbreden  van  hun  netwerk  zie  ook  School  en  Toekomst,  Ondernemen,  Coaching  en  Jongeren  aan  Zet.    

 Stimuleren  van  werkgevers    Om   jongeren   aan   de   slag   te   helpen,   en   dan   met   name   jongeren   met   een   afstand   tot   de  

arbeidsmarkt,   stimuleert   SterkTeam   de   inzet   van   financiële   incentives   voor   en   door  werkgevers.  Dat  kan  net  dat   laatste  zetje  zijn  voor  werkgevers  om  personeel  aan  te  nemen.  Gemeenten   en   sectoren   kunnen   hiervoor   de   financiële  middelen   gebruiken   die   het   kabinet  

beschikbaar   heeft   gesteld   voor   de   cofinanciering   van   de   regionale   aanpak   van   de  jeugdwerkloosheid   (€25   miljoen   en   €36   miljoen   ESF-­‐middelen)   en   de   sectorplannen   (€600  miljoen).  

 Inmiddels  maakt  ruim  tweederde  van  de  arbeidsmarktregio’s  gebruik  van  financiële  incentives  om  werkgevers  financieel  tegemoet  te  komen  als  ze  jongeren  een  (leerwerk)baan  bieden.  De  

naamgeving  varieert  van  een  voucher,  een  cheque,  een  plaatsingsbonus,  (een  variant  op)  de  Startersbeurs  tot  een  loonkostensubsidie.  Vooral  de  inzet  van  financiële  incentives  heeft  van  september  2013  tot  en  met  januari  2014  voor  plaatsingen  gezorgd.  Aandachtspunt  is  wel  dat  

veel  van  de  meest  succesvolle  regio’s  het  plafond  van  hun  beschikbare  budget  bereiken.40  Om  meer  jongeren  aan  de  slag  te  helpen  wil  SterkTeam  kijken  in  hoeverre  werkgevers  bereid  zijn  een   grotere   eigen   bijdrage   te   leveren   aan   instrumenten   als   de   Startersbeurs,   zoals   in  

Amsterdam  al  gebeurt  (zie  box).      Van   de   sectoren   die   tot   nu   toe   een   beschikking/goedkeuringsbrief   op   hun   ingediende  

sectorplan  hebben  ontvangen,  zet  vooralsnog  alleen  Bouw  en  Infra  specifiek  in  op  het  bieden  van   banen   voor   langdurig   werkloze   jongeren,   in   totaal   250.   Als   sectorplannen   zijn  goedgekeurd,  verkent  SterkTeam  met  sectoren  hoe  zij  de  afspraken  in  de  regio’s  in  de  praktijk  

willen  brengen.      Naast   de   financiële   incentives   van   gemeenten   en   sectoren   kunnen   werkgevers   vanaf   1   juli  

2014   ook   in   aanmerking   komen   voor   een   premiekorting   als   ze   een   jongere   met   een  werkloosheids-­‐   of   bijstandsuitkering  minimaal   een   halfjaarcontract   geven   voor  minstens   32  uur   per  week.   De   premiekorting   is   van   toepassing   op   jongeren   die   vanaf   1   januari   2014   in  

dienst  zijn  getreden  en  bedraagt  €3.500  per  jaar  (voor  2014  maximaal  €1.750).  De  werkgever  ontvangt  de  premiekorting  voor  de  duur  van  de  dienstbetrekking,  met  een  maximum  van  2  jaar.   In   aanloop   naar   1   juli   2014   zal   SterkTeam   samen   met   onder   andere   UWV   deze  

mogelijkheid  actief  onder  de  aandacht  brengen  van  werkgevers.    Daarnaast  maakt  SterkTeam  afspraken  met  grote  werkgevers  over  het  aan  de  slag  helpen  van  

jongeren.   Hiervoor   gebruikt   SterkTeam   de   convenanten   die   UWV   vanuit   het   Landelijk  Werkgeversservicepunt  met  grote  werkgevers  en  sectoren  afsluit  over  de  vervulling  van  hun  vacatures   en   de   daarbij   in   te   zetten   instrumenten   en   middelen.   SterkTeam   haakt,   met  

ondersteuning  van  UWV,  ook  gemeenten  aan  bij  de  af  te  sluiten  convenanten.  Zo  kunnen  niet  alleen   jongeren   met   een   werkloosheidsuitkering,   maar   ook   jongeren   met   een  bijstandsuitkering   of   jongeren   zonder   uitkering   worden   bemiddeld.   De   afgelopen  maanden                                                                                                                            40  Visser,  S.  de,  Witkamp,  A.  (2014).  Monitor  Regionale  Aanpak  jeugdwerkloosheid.  Meting  1.  Zoetermeer:  Panteia.  

 

 19  

heeft   dit   vorm   gekregen   bij   de   vervulling   van   de   vacatures   bij   de   nieuwe   vestigingen   van  BurgerKing   en   de   uitbreiding   van   het   convenant   met   Defensie   (zie   box).   Met   een   grote  drogisterijketen  en  een  grote  kledingketen  zijn  samenwerkingsafspraken  in  voorbereiding.    

 Ook  zijn  er  steeds  meer  internationale  bedrijven  die  wereldkundig  maken  bij  te  willen  dragen  aan   de   aanpak   van   de   jeugdwerkloosheid,   zoals   Nestlé,   Microsoft,   Hilton   en   Coca   Cola.  

SterkTeam  gaat  met  hen  in  gesprek  om  te  kijken  naar  mogelijkheden  voor  samenwerking.  Een  aantal  van  deze  bedrijven  heeft   in  Nederland  baanopeningen  voor   jongeren.  Een  aantal  ook  niet.   In   dat   geval   kijkt   SterkTeam  hoe   zij   op   een   andere  manier   bij   kunnen  dragen   aan   een  

betere  toekomst  voor  jongeren.  Dat  kan  door  stages  of  leerbanen  aan  te  bieden  (zie  Stages  en  leerbanen),  door  jongeren  te  helpen  bij  het  maken  van  een  studiekeuze  met  gastlessen  of  een  bedrijfsbezoek   (zie   School   en   Toekomst),   door   deelname   aan   activiteiten   van  

jongereninitiatieven  of  Hete  Pepers  (zie  Jongeren  aan  Zet)  of  door  bedrijfsmentoren  te  bieden  die  jongeren  ter  zijde  staan  of  trainingen  geven  (zie  Coaching).  De  invloed  van  deze  bedrijven  reikt   vaak   verder   dan   het   eigen   bedrijf.   Zij   willen   ook   graag   een   appèl   doen   op   hun  

toeleveranciers  en  afnemers  om  te  participeren.      De   komende   maanden   gaat   SterkTeam   met   meer   individuele   ondernemingen   en   lokale  

werkgeversverenigingen   het   gesprek   aan   om   hen   te   stimuleren   banen   te   bieden   voor  jongeren  of  op  andere  wijze  bij   te  dragen  aan  de  aanpak  van  de   jeugdwerkloosheid.  Om  de  verschillende  mogelijkheden   voor   werkgevers   in   beeld   te   brengen   ontwikkelt   SterkTeam   in  

afstemming  met  onder  andere  VNO-­‐NCW  en  MKB-­‐Nederland  een  keuzekaart.    

 

Uitgelicht:  Intentieverklaring  met  Defensie,  UWV  en  gemeenten  Op   27   maart   2014   tekenden   Mirjam   Sterk,   UWV,   Defensie   en   de   wethouder   van  Leeuwarden   de   intentieverklaring   om   samen   jongeren   aan   het   werk   te   helpen   bij  Defensie.   Leeuwarden   tekende   namens   de   gemeenten   in   de   arbeidsmarktregio  

Friesland,  als  eerste  van  vijf  pilotregio’s.  De  ondertekening  vond  plaats  op  een  open  dag   van   de   marine   in   Den   Helder.   Afspraken   over   de   uitvoering   en   de   specifieke  verantwoordelijkheden   passend   bij   de   regionale   situatie   leggen   Defensie   en   de  

gemeenten  uit  de  arbeidsmarktregio’s  vast  in  een  convenant.      Jaarlijks   heeft   Defensie   4.000   nieuwe   medewerkers   nodig   en   kunnen   zij   3.000  

leerlingen  plaatsen   voor   de  opleiding   van  Defensie.   Voor   zowel   de   vacatures   als   de  opleidingsplaatsen   geldt   over   het   algemeen   een   maximumleeftijd   van   27   jaar.  Daarmee   is   Defensie   een   grote   werkgever   met   goede   kansen   voor   jongeren.  

SterkTeam  zet  zich  in  om  samen  met  Defensie  jongeren  te  verleiden  bij  Defensie  aan  de  slag  te  gaan.    

Defensie  wil  ook  jongeren  met  een  afstand  tot  de  arbeidsmarkt  een  kans  bieden.  Op  basis   van   het   reeds   bestaande   convenant   tussen   UWV   en   Defensie   levert   UWV    

 

 20  

   

 

 

jaarlijks   duizenden   sollicitanten   aan,   voornamelijk   jongeren   met   een  

werkloosheidsuitkering,   van   wie   honderden   een   baan   vinden   bij   Defensie.   Op  initiatief  van  SterkTeam  worden  aanvullende  convenanten  gesloten  met  gemeenten  uit   vijf   pilotregio’s   om   ook   jongeren  met   een   bijstandsuitkering   of   jongeren   zonder  

uitkering  aan  de  slag  te  helpen.  Jaarlijks  leveren  de  vijf  pilotregio’s:    • 500  jongeren  als  sollicitant  voor  de  reguliere  vacatures;  

• 100   jongeren   zonder   startkwalificatie,   die   bij   defensie   instromen   en   een  startkwalificatie  kunnen  behalen;  

• 100   jongeren   voor   werkfitstages,   die   na   afloop   van   drie   maanden   een  

getuigschrift   ontvangen,  waarmee   ze   een   grotere   kans  maken   op   een   baan   bij  een  andere  werkgever.  

 

Mirjam  Sterk:  “Defensie  is  een  werkgever  die  elk  jaar  weer  duizenden  jongeren  nodig  heeft.   Zij   kunnen   daarmee   echt   een   verschil   maken   in   de   strijd   tegen   jeugd-­‐werkloosheid.  Met  de  ondertekening  van  de   intentieverklaring   laten  Defensie,  UWV  

en  gemeenten  zien  dat  zij  zich  ook  hard  willen  maken  voor  jongeren  met  een  afstand  tot  de  arbeidsmarkt.  Dat   is   fantastisch,  want  ook  deze   jongeren  verdienen  een  kans  om  mee  te  bouwen  aan  een  sterker  Nederland.”  

Uitgelicht:  Startersbeurs  in  Amsterdam  De  Startersbeurs  is  een  initiatief  van  Ton  Wilthagen,  FNV  Jong  en  CNV  Jongeren.  Het  

idee   van  de   Startersbeurs   is   dat   afgestudeerde   jongeren  bij   een  bedrijf  werk-­‐  maar  vooral   ook   leerervaring   kunnen   opdoen.   Jongeren   werken   in   de   praktijk   aan  competenties   en   vaardigheden   die   belangrijk   zijn   op   de   arbeidsmarkt   en   die  

aansluiten  bij  het  opleidingsniveau.  De   jongere  ontvangt  per  maand  een  vergoeding  van   circa   €500   netto.   Daarnaast   kan   de   werkgever   €100   per   maand   in   een  scholingsspaarpot  storten,  waarmee  de  jongere  na  afloop  een  cursus  of  opleiding  kan  

volgen.   Na   zes   maanden   krijgt   de   jongere   van   de   gemeente   en   de   werkgever   een  ondertekend   werkervaringscertificaat,   waarin   wordt   aangegeven   welke   ervaring   is  opgedaan  en  welke  competenties  verder  zijn  ontwikkeld.  Als  de  werkgever  de  jongere  

niet  in  dienst  neemt,  dan  kan  de  aantoonbare  werk-­‐  en  leerervaring  de  jongere  verder  helpen  bij  het  vinden  van  een  baan.      

De   Startersbeurs   heeft   mede   door   ondersteuning   van   SterkTeam   een   grote   vlucht  genomen.  Ruim  100  gemeenten  maken  al  gebruik  van  het  instrument.  Gemeenten  die  de  Startersbeurs  als  instrument  willen  inzetten,  zijn  vrij  om  er  een  eigen  invulling  aan  

te  geven.    In   Amsterdam   ging   de   Startersbeurs   als   onderdeel   van   de   Amsterdamse   campagne  

tegen   jeugdwerkloosheid   Hoezo   werkloos?!   van   start   op   6   januari   2014.   De  Startersbeurs  richt  zich  op  jongeren  tussen  de  18  en  26  jaar  met  een  startkwalificatie,  die  minder  dan  12  uur  per  week  werk  hebben,  geen  rijksbekostigd  onderwijs  volgen  

en  geen  uitkering  ontvangen  (of  bereid  zijn  deze  te  beëindigen).  Jongeren  ontvangen  tenminste   netto   €500   per   maand.   Hiervan   draagt   de   gemeente   €250   bij   en   de  werkgever  €250  of  meer.    

 Mirjam  Sterk:  “Met  de  Startersbeurs  krijgen  jongeren  de  kans  om  werkervaring  op  te  doen,  maar  juist  ook  leerervaring.  Jongeren  met  een  vers  diploma  op  zak  hebben  vaak  

nog  de  nodige  vaardigheden  te  leren.  Wat  zij  in  de  aanbieding  hebben,  sluit  nog  niet  helemaal   aan  bij  wat  werkgevers   vragen.  Werkgevers   krijgen  op  hun  beurt   de   kans  om  kennis  te  maken  met  energieke  jongeren  die  met  een  frisse  blik  naar  het  bedrijf  

kijken.  De  kans  dat  een  jongere  uiteindelijk  een  baan  bemachtigt,  wordt  zo  groter.”  

 

 21  

   

Landelijke  acties    SterkTeam   zet   landelijke   acties   op   touw   met   uitzendbureaus,   arbeidsmarktregio’s   en   een  aantal  grote  bedrijven  -­‐  die  de  actie  vanaf  de  start  ondersteunen  -­‐  om  jonge  baanzoekers  een  

gezicht  te  geven,  hen  te  helpen  bij  hun  zoektocht  naar  werk,  hen  te  trainen  in  solliciteren,  hen  werkervaring   te   bieden,   hun   netwerk   te   vergroten,   hun   werknemersvaardigheden   te  verbeteren  en  om  bedrijven  te  laten  zien  dat  jongeren  nieuwe  energie,  recente  vakkennis  en  

een  frisse  blik  te  bieden  hebben.      Voor   de   landelijke   acties   zijn   uitzendbureaus   een   belangrijke   samenwerkingspartner.   Naast  

het   informele   netwerk   van   werkgevers   worden   de   meeste   banen   vervuld   via   het  uitzendbureau.  Ook  veel  jongeren  vinden  hun  eerste  baan  via  een  uitzendbureau.  Dat  kan  een  bijbaan   zijn   tijdens   de   studie   of   een   eerste   baan   na   de   studie.41  Bovendien   investeren  

uitzendbureaus   relatief   veel   in   de   ontwikkeling   van   hun   medewerkers.   Evenveel   als  werkgevers  doen  bij  medewerkers  met  een  vast  arbeidscontract.  Van  de  750.000  flexkrachten  die   jaarlijks   via   flexorganisaties   aan   de   slag   gaan,   volgt   inmiddels   15,8%   een   opleiding  

(scholieren   en   studenten   niet   meegerekend).   Dit   percentage   is   bijna   net   zo   hoog   als   bij  werknemers  in  vaste  dienst  van  een  werkgever  (16,4%).  Het  is  bovendien  aanzienlijk  meer  dan  flexkrachten   met   een   direct   arbeidscontract   bij   een   werkgever   (10%). 42  Ook   zijn   in   het  

sectorplan   van   de   uitzendbranche   afspraken   gemaakt   over   scholing   en   duurzame   plaatsing  van   flexkrachten   zonder   startkwalificatie.   In   de   acties   in   samenwerking  met   uitzendbureaus  heeft    het  versterken  van  de  positie  van  jongeren  op  de  arbeidsmarkt  via  scholing,  trainingen,  

workshops  en  online   tools   een  plek.   Komende  maanden   krijgt   dit   onder   andere   vorm   in  de  samenwerking  met  Adecco  met  de  actie  Way  to  Work  op  30  april.  Een   jaarlijks   terugkerend  internationaal   event,   waarin   jongeren   adviezen,   training   en   coaching   krijgen.   Onderdeel  

hiervan   zijn   de   ‘streetdays’,   waarin   Adecco   straatactiviteiten,   coachsessies   en   bedrijfs-­‐bezoeken   organiseert.   Ook   ondersteunt   SterkTeam   Tempo-­‐Team   bij   de   lancering   van   de   T-­‐scan.  Met  de  T-­‐scan  krijgen  1.000  jongeren  een  beoordeling  en  advies  over  hun  aanwezigheid  

op  het  internet  en  hoe  dit  overkomt  op  werkgevers.    

                                                                                                                         41  CBS.  Statline.  42  Jong,  G.  de,  Vermeulen,  H.,  Warmerdam,  J.  (2012).  OpleidingsMonitor  Flexbranche  2012.  ITS,  Radboud  Universiteit  Nijmegen.  

die  minder  dan  12  uur  per  week  werk  hebben,  geen  rijksbekostigd  onderwijs  volgen  en  geen  uitkering  ontvangen  (of  bereid  zijn  deze  te  beëindigen).  Jongeren  ontvangen  tenminste   netto   €500   per   maand.   Hiervan   draagt   de   gemeente   €250   bij   en   de  

werkgever  €250  of  meer.      Mirjam  Sterk:  “Met  de  Startersbeurs  krijgen  jongeren  de  kans  om  werkervaring  op  te  

doen,  maar  juist  ook  leerervaring.  Jongeren  met  een  vers  diploma  op  zak  hebben  vaak  nog  de  nodige  vaardigheden  te  leren.  Wat  zij  in  de  aanbieding  hebben,  sluit  nog  niet  helemaal   aan  bij  wat  werkgevers   vragen.  Werkgevers   krijgen  op  hun  beurt   de   kans  

om  kennis  te  maken  met  energieke  jongeren  die  met  een  frisse  blik  naar  het  bedrijf  kijken.  De  kans  dat  een  jongere  uiteindelijk  een  baan  bemachtigt,  wordt  zo  groter.”    

 

 

 22  

Voor   de   landelijke   acties   kiest   SterkTeam   altijd   momenten   die   meerwaarde   hebben   voor  jongeren.  Zo  startte  SterkTeam  samen  met  Randstad  de  actie  Jeugd  op  Zoek  aan  het  einde  van  de  zomervakantie.  Het  moment  waarop  heel  veel   jongeren  met  een  vers  diploma  op  zak  na  

hun  vakantie  op  zoek  gaan  naar  werk.  Dat  zie  je  in  de  jeugdwerkloosheidscijfers  in  het  derde  kwartaal   ook   altijd   terug.   De   actie   Piekwerk  met   Studentenwerk   en   23   arbeidsmarktregio’s  duurde  van  eind  november  tot  begin  januari.  In  aanloop  naar,  tijdens  en  vlak  na  de  feestdagen  

is  het  bij  sommige  sectoren  en  bedrijven  drukker  dan  anders  en  juist  in  drukke  tijden  werken  jongeren  graag.  Voor  Piekwerk  biedt  de  zomervakantie  weer  nieuwe  mogelijkheden.  Oók  voor  jongeren   die   nog   een   opleiding   volgen   en   die   straks   de   arbeidsmarkt   opkomen.   Ervaring  

opdoen   via   vrijwilligerswerk,   een   bijbaan,   een   vakantiebaan,   een   tijdelijke   baan,   een  detachering   of   uitzendwerk   versoepelt   de   overgang   van   school   naar   de   arbeidsmarkt   (het  vermindert  de  frictiewerkloosheid).43    

 Het  effect  van  de  landelijke  acties  reikt  verder  dan  de  actie  alleen.  Dat  is  ook  de  bedoeling.  Zo  hebben  SterkTeam  en  Randstad  naar  aanleiding  van  een  gesprek  tussen  Mirjam  Sterk  en  de  

toenmalige   CEO   van   Randstad   Nederland   de   actie   Jeugd   op   Zoek   opgezet.   In   5   weken   tijd  10.000  jongeren  aan  de  slag,  dat  resultaat  wilden  we  halen.  Maar  dat  was  niet  het  enige.  We  wilden  jeugdwerkloosheid  op  de  kaart  zetten,  jongeren  letterlijk  een  gezicht  geven,  de  aanpak  

van  de  jeugdwerkloosheid  onderwerp  van  gesprek  maken.  Niet  alleen  bij  ondernemers,  maar  ook   bij   de   overheid,   het   onderwijs   en   de   politiek.   Zij   hebben   de   banen,   de  verantwoordelijkheid   en   de   financiële   middelen   om   voor   jongeren   een   verschil   te   kunnen  

maken.  Jongeren  wilden  we  de  boodschap  meegeven  dat  werkervaring  opdoen,  investeren  in  jezelf,   in   beweging   blijven   nodig   zijn   om   een   plek   op   de   arbeidsmarkt   te   bemachtigen.  Nu,  maar  zeker  ook  op  de  arbeidsmarkt  van  de  toekomst.  Het  resultaat  van  de  actie  mag  er  zijn:  

8.281   jongeren   zijn   aan   werk   geholpen   en   nog   eens   1.000   jongeren   zaten   in   een  sollicitatieprocedure.  Een  half  jaar  later  is  bijna  vier  van  de  vijf  jongeren  nog  aan  het  werk,  via  Randstad  of  anderszins.  Wat  het  andere  doel  van  de  actie  betreft,   jeugdwerkloosheid  op  de  

kaart  te  zetten,  dat  is  meer  dan  bereikt.        

     

                                                                                                                         43  SER.  (2011).  Levensloopbanen:  gevolgen  van  veranderende  arbeidspatronen.  

Uitgelicht:  Actie  Jeugd  op  Zoek    Naar   aanleiding   van   een   gesprek   tussen   Mirjam   Sterk   en   de   toenmalige   CEO   van  Randstad  Nederland  is  de  actie  Jeugd  op  Zoek  opgezet  door  Randstad  en  SterkTeam.  

In  5  weken  tijd  10.000  jongeren  aan  de  slag,  dat  resultaat  wilden  we  halen.  Maar  dat  was   niet   het   enige.   We   wilden   jeugdwerkloosheid   op   de   kaart   zetten,   jongeren  letterlijk   een   gezicht   geven.  Niet   alleen  bij   ondernemers,  maar  ook  bij   de  overheid,  

het   onderwijs   en   de   politiek.   Jongeren   wilden   we   de   boodschap   meegeven   dat  werkervaring  opdoen,  investeren  in  jezelf,  in  beweging  blijven  nodig  zijn  om  een  plek  op  de  arbeidsmarkt  te  bemachtigen.  Nu,  maar  zeker  ook  op  de  arbeidsmarkt  van  de  

toekomst.    De  actie  startte  aan  het  einde  van  de  zomervakantie.  Het  moment  waarop  jongeren  

met  een  vers  diploma  op  zak  op  zoek  gaan  naar  werk  en  de  jeugdwerkloosheidscijfers  pieken.  Van  28  augustus  2013  tot  5  oktober  2013  gingen  werkzoekende  jongeren  met  Randstad   in  de   ‘Jeugd  op  Zoek-­‐bus’   langs  bij  werkgevers   in  Nederland,  op  zoek  naar  

een   baan.   Ook   Mirjam   Sterk   en   minister   Asscher   reisden   mee.   Jongeren   kregen  sollicitatietrainingen  en  online  tools  om  te  ontdekken  wat  voor  werk  bij  hen  past  en  tips   om   positief   op   te   vallen   in   het   sollicitatieproces.   Bij   werkgevers   hielden   ze  

pitches.   Op   5   oktober   hadden   de   medewerkers   van   Randstad   8.281   jongeren   aan  werk  geholpen.  Nog  eens  1.000  zaten  toen  in  een  sollicitatieprocedure.    Een  half  jaar  later  is  ruim  vier  van  de  vijf  jongeren  nog  aan  het  werk,  via  Randstad  of  anderszins.  

 Mirjam  Sterk:  “Elk  werk  telt!  Een  vaste  baan,  tijdelijk  werk  via  een  uitzendbureau  of  losse  opdrachten.  Zo  doen  jongeren  werkervaring  op,  bouwen  ze  aan  hun  netwerk  en  

leren  ze  vaardigheden  bij.  Met  Jeugd  op  Zoek  heeft  Randstad,  hoewel  de  doelstelling  ambitieus   was,   ruim   8.200   jongeren   aan   een   baan   geholpen.   We   hebben  jeugdwerkloosheid  op  de  kaart  gezet.  Dat  is  een  resultaat  waar  we  allemaal  trots  op  

 

 23  

   

 

   

De  actie  startte  aan  het  einde  van  de  zomervakantie.  Het  moment  waarop  jongeren  met  een  vers  diploma  op  zak  op  zoek  gaan  naar  werk  en  de  jeugdwerkloosheidscijfers  pieken.  Van  28  augustus  2013  tot  5  oktober  2013  gingen  werkzoekende  jongeren  met  

Randstad   in  de   ‘Jeugd  op  Zoek-­‐bus’   langs  bij  werkgevers   in  Nederland,  op  zoek  naar  een   baan.   Ook   Mirjam   Sterk   en   minister   Asscher   reisden   mee.   Jongeren   kregen  sollicitatietrainingen  en  online  tools  om  te  ontdekken  wat  voor  werk  bij  hen  past  en  

tips   om   positief   op   te   vallen   in   het   sollicitatieproces.   Bij   werkgevers   hielden   ze  pitches.   Op   5   oktober   hadden   de   medewerkers   van   Randstad   8.281   jongeren   aan  werk  geholpen.  Nog  eens  1.000  zaten  toen  in  een  sollicitatieprocedure.    Een  half  jaar  

later  is  ruim  vier  van  de  vijf  jongeren  nog  aan  het  werk,  via  Randstad  of  anderszins.    Mirjam  Sterk:  “Elk  werk  telt!  Een  vaste  baan,  tijdelijk  werk  via  een  uitzendbureau  of  

losse  opdrachten.  Zo  doen  jongeren  werkervaring  op,  bouwen  ze  aan  hun  netwerk  en  leren  ze  vaardigheden  bij.  Met  Jeugd  op  Zoek  heeft  Randstad,  hoewel  de  doelstelling  ambitieus   was,   ruim   8.200   jongeren   aan   een   baan   geholpen.   We   hebben  

jeugdwerkloosheid  op  de  kaart  gezet.  Dat  is  een  resultaat  waar  we  allemaal  trots  op  kunnen  zijn.”    

Uitgelicht:  Actie  Piekwerk    De  aanloop  naar  de  feestdagen  biedt  goede  kansen  om  werkervaring  op  te  doen.   In  

de  horeca,  in  de  supermarkten,  in  de  winkels,  in  de  distributiecentra,  in  de  webshops  is   het   drukker   dan   anders,   de   zogenaamde  piekperiode.   Bedrijven   kunnen  dan   veel  extra  handen  gebruiken.  Juist  in  drukke  tijden  werken  jongeren  graag.  Maar  liefst  73%  

wil   aan   de   slag.   Ook   tijdens   de   kerstvakantie,   tijdens   de   feestdagen   of   in   de  avonduren.  StudentenWerk,  een  uitzendorganisatie  gericht  op  jongeren,  wees  op  de  mogelijkheden.  23  van  de  35  arbeidsmarktregio’s  sloten  zich  bij  de  actie  Piekwerk  aan  

met   hun   eigen   netwerk   van   gemeenten,   UWV,   werkgeversverenigingen   en  uitzendorganisaties.  Landelijke  bedrijven  als  Wehkamp,  T-­‐Mobile,  Hunkemöller,  SNT-­‐klantencontact,   zorgaanbieder   Nuevo,   NS   Stations   en   Cendris   hebben   hun   deuren  

voor   jongeren  geopend.  Mirjam  Sterk  bezocht  onder  andere  de  kerstmarkt   in  Assen  en  callcenter  SNT  in  Groningen  waar  het  in  de  eindejaarsperiode  extra  druk  is.      

Mirjam  Sterk:  “Door  een  beperkt  netwerk  en  te  weinig  werkervaring  komen  jongeren  er   bij   sollicitaties   nu   vaak   niet   doorheen.   Tijdelijk   werk   biedt   een   inkomen   en   wat  belangrijk  is  voor  jongeren:  ze  bouwen  een  netwerk  op  en  doen  ervaring  op.  Piekwerk  

biedt  kansen.  Elk  werk  telt.”      

   Mirjam  Sterk:  “Elk  werk  telt!  Een  vaste  baan,  tijdelijk  werk  via  een  uitzendbureau  of  

losse  opdrachten.  Zo  doen  jongeren  werkervaring  op,  bouwen  ze  aan  hun  netwerk  en  leren  ze  vaardigheden  bij.  Met  Jeugd  op  Zoek  heeft  Randstad,  hoewel  de  doelstelling  ambitieus   was,   ruim   8.200   jongeren   aan   een   baan   geholpen.   We   hebben  

jeugdwerkloosheid  op  de  kaart  gezet.  Dat  is  een  resultaat  waar  we  allemaal  trots  op  kunnen  zijn.”    

 

 24  

Jongeren  aan  Zet    Feiten  en  cijfers  Jongeren  van  nu  staan  optimistisch  in  het  leven  

De   huidige   generatie   kent   zijn   kracht.   De   werkzoekende   jongeren   van   nu,   hoog-­‐   en  laagopgeleid,    staan  optimistisch  in  het  leven.  Ze  hebben  een  sterk  vooruitgangsgeloof,  ook  al  gaat  dat  soms  met  vallen  en  opstaan.  Ze  zitten  niet  bij  de  pakken  neer.  Dit  in  tegenstelling  tot  

de   generatie   uit   de   jaren   tachtig,  waarmee   nogal   eens   een   vergelijking  wordt   gemaakt.   De  jongeren  van  toen  gaven  aan  de  grip  op  het   leven  te  verliezen.  Doemdenken,  generatie-­‐nix,  no-­‐future,  verloren  generatie:  allemaal  termen  uit  die  tijd.44  De  jongeren  van  nu  hebben  een  

instelling   die   hen   verder   brengt.   Voor   het   zoeken   én   vinden   van   werk   zijn   motivatie   en  zelfvertrouwen  onmisbaar.45      

Jongeren  verenigen  zich  In   hun   zoektocht   naar   werk   nemen   veel   jongeren   zelf   het   initiatief.   Zij   verwachten   steeds  minder   van   de   overheid.   Vooral   hoger   opgeleiden   zoeken   het   contact   met   (onbekende)  

anderen   en   verenigen   zich   in   gezamenlijke   (lichte)   gemeenschappen. 46  Een   verstandige  aanpak,   want   sociaal   kapitaal   kan   het   verschil   maken.   Door   succesvol   netwerken   vind   je  eerder   een   baan,   een   betere   baan   en   een   beter   betaalde   baan.47  Ook  werkgevers   bespaart  

het   kosten.48  Bijna   driekwart   van   de   openstaande   vacatures  wordt   via   via   ingevuld.49  Hoger  opgeleiden  beseffen  dit  goed.  Het  belang  van  een  sociaal  netwerk  op  de  arbeidsmarkt  is  hen  bekend.50    

   Aanpak  SterkTeam  SterkTeam  wil  de  jeugdwerkloosheid  niet  alleen  aanpakken  voor  jongeren,  maar  juist  ook  met  jongeren   en   liefst   door   eigen   initiatief   van   jongeren.   SterkTeam   zet   zich   in   voor   een   groter  bereik   van   jongereninitiatieven   die   van   onderop   zijn   ontstaan   en   jongeren   helpen   bij   hun  

zoektocht  naar  werk.  Dit  past  bij  de  meer  bescheiden  rol  van  de  overheid:  rijk  en  gemeenten  

                                                                                                                         44  Dekker,  F.  (2013).  Bankzitten.  Jeugdwerkloosheid  in  Nederland.  Den  Haag:  Boom  Lemma.  45  Freese  ,  C.,  Meulen  Bosma,  A.  van  der  &  Wilthagen,  T.  (2012).  Werkzekerheid  voor  mensen  met  een  afstand  tot  de  arbeidsmarkt.  Onderzoek  naar  factoren  die  ten  grondslag  liggen  aan  de  mismatches  tussen  het  bedrijfsleven  en  werkzoekenden  met  bijzondere  aandacht  voor  arbeidsmotivatie.  Tilburg:  Tilburg  University;  Kanfer,  R.,  Wanberg,  C.  &  Kantrowitz,  M.  (2001).  Job  search  and  employment:  a  personality  motivational  analysis  and  meta  analytic  review.  Journal  of  applied  psychology  86,  837-­‐855;  Hooft,  E.,  van,  Ottervanger,  M.  &  Dam,  A.  van  (2007).  Verklarende  factoren  van  werkzoekgedrag  en  werkhervatting.  Onderzoeksrapport  Erasmus  Universiteit  Rotterdam.  46  Dekker,  F.  (2013).  Bankzitten.  Jeugdwerkloosheid  in  Nederland.  Den  Haag:  Boom  Lemma.  47  Esch,  W.  van  ,  Petit,  R.,  Neuvel,  J.  &  Karsten,  S.  (2011).  Sociaal  kapitaal:  hefboom  of  slagboom?  Utrecht/’s-­‐Hertogenbosch:  Expertisecentrum  Beroepsonderwijs;  Granovetter,  M.S.  (1974).  Getting  a  job.  A  study  of  social  contacts  and  careers.  Cambridge,  Mass.:  Harvard  University  Press;  Lin,  N.  &  Ao,  D.  (2008).  The  invisable  hand    of  social  capital:  an  exploratory  study.  In  Lin  &  Ericson  (2008).  Social  capital:  an  international  research  program.  Oxford:  Oxford  University  Press;  Völker,  B.  &  Flap,  H.  (2008).  Reproduction  of  Inequality  in  the  Netherlands  through  the  Creation  of  and  Returns  to  Social  Capital?  Paper  International  Social  Capital  Conference  Taipei.  48  Franzen,  A.,  Hangartner,  D.  (2006).  Social  networks  and  labour  market  outcomes.  The  non-­‐monetary  benefits  of  social  capital.  European  Sociological  Review,  22(4):  353-­‐368.  49  UWV.  (2011).  Arbeidsmarktprognose  2011  -­‐2012,  met  een  doorkijk  naar  2016.  Amsterdam:  UWV.  50  Dekker,  F.  (2013).  Bankzitten.  Jeugdwerkloosheid  in  Nederland.  Den  Haag:  Boom  Lemma.  

 

 25  

spreken  jongeren  steeds  meer  aan  op  hun  eigen  verantwoordelijkheid  en  vermogens.  Én  het  geeft  ruimte  aan  het  optimisme,  de  creativiteit,  de  vernieuwende  ideeën  en  de  energie  van  de  nieuwe   generatie.   Om   dit   doel   te   bereiken   werkt   SterkTeam   ook   samen   met   jongeren-­‐

organisaties  en  Microsoft.  Hieronder  wordt  hier  nader  op  ingegaan.    Vergroten  bereik  jongereninitiatieven    

Sinds   eind   2012   duiken   steeds  meer   jongereninitiatieven   op   die   andere   jongeren   online   en  offline   ondersteunen   bij   hun   zoektocht   naar   werk   door   hun   netwerk   te   verbreden   en   hun  vaardigheden   verder   te   ontwikkelen.   Ongestuurd   en   ongevraagd   door   maatschappelijke  

instituties,  maar   ingegeven  door  eigen  wensen  en  ambities.   SterkTeam   laat  het  positivisme,  de  veerkracht  en  de  proactiviteit  van  jongeren  zien  door  jongereninitiatieven  een  podium  te  bieden.   Ook   helpt   SterkTeam   hen  met   het   vergroten   en   versterken   van   hun   netwerk   door  

verbindingen   te   leggen   met   overheid   en   bedrijfsleven.   Zo   worden   jongereninitiatieven  effectiever,   invloedrijker   en   duurzamer.   Hoe   sterker   de   jongereninitiatieven,   hoe   meer  jongeren  op  weg  worden  geholpen  naar  werk.  De  jongereninitiatieven  waar  SterkTeam  tot  nu  

toe   mee   samen   werkt,   zijn   DeBroekriem   (focus   op   training   netwerk-­‐   en   sollicitatie-­‐vaardigheden),   Try   Before   You   Get   The   Job!   (focus   op   motivatie;   wat   wil   je,   wat   kan   je?),  Young  Ambition   (focus  op  praktijkervaring  met  young  professionals)  en  NLworkXX   (focus  op  

ondernemen).   Zij   organiseren   in   ruim   15   regio’s   online   en   offline   activiteiten   als  meet-­‐ups,  workshops,   trainingen,   speeddates,   masterclasses   en   discussieplatforms.   Ook   ondersteunt  SterkTeam  activiteiten  waar  jongereninitiatieven  de  krachten  bundelen,  zoals  de  Zin  in  Werk  

Week   in  Utrecht  en  de  Werkfabriek   in  Amsterdam,  waar  ook   recruiters,  uitzendorganisaties  en  werkgevers  aanwezig  waren.    

Om   meer   jongeren   te   bereiken   ondersteunen   SterkTeam   en   Microsoft   komend   jaar   het  project   Hete   Pepers   van   de   NJR,   het   netwerk   van   landelijke   jongerenorganisaties   in  Nederland,   CNV   Jongeren   en   FNV   Jong.   Hete   Pepers   organiseert   12   events   in   het   land   in  

samenwerking  met   jongereninitiatieven  om  het   netwerk   van   jongeren   te   verbreden  en  hen  vaardigheden   te   leren   die   hun   positie   op   de   arbeidsmarkt   versterken,   zoals   effectief  netwerken,  solliciteren,  ondernemende  vaardigheden  en  technologische  vaardigheden.  Voor  

de   events   worden   ook   bedrijven,   headhunters   en   uitzendbureaus   uitgenodigd   om   de  baankansen  voor  jongeren  te  vergroten.  Op  Hetepepers.nl  is  een  online  community/netwerk  te  vinden  en  een  toolbox  met  webinars  en  open  online  opleidingen.  Dit   is  ook  de  plek  waar  

jongereninitiatieven   zich   presenteren   en   laten   zien   wat   zij   voor   jonge   baanzoekers,  gemeenten,  scholen  en  werkgevers  kunnen  betekenen.    

Hete   Pepers   is   voor   Microsoft   onderdeel   van   het   YouthSpark   programma.   Een   groot  wereldwijd  programma  waarmee  Microsoft  zich  committeert  om  jongeren  hun  potentieel  te  laten  realiseren  door  middel  van  kansen  in  opleiding,  werkgelegenheid  en  ondernemerschap.  

Microsoft   wil   initiatief   van   jongeren   zelf   stimuleren   en   hen   trainen   om   sneller   een   betere  positie   op   de   arbeidsmarkt   te   verwerven.   Microsoft   brengt   kennis   en   expertise   in   op   het  gebied   van   technologie   en   technologische   vaardigheden   en   leert   jongeren   hoe   zij   daar   hun  

voordeel  mee  kunnen  doen:  hoe  kan  je  jezelf  goed  presenteren  online  en  offline,  hoe  kan  je  efficiënt  werken   en   vooral   sámenwerken?   Technologie   neemt   grenzen  weg   en   ondersteunt  jongeren  om  het  maximale  uit  zichzelf  te  halen.    

   

 

 26  

     

   

Uitgelicht:  DeBroekriem  

DeBroekriem   vindt   dat   je   je   tijd   in-­‐between-­‐jobs   aan  moet   grijpen   om   jezelf   en   je  

talenten  te  blijven  ontwikkelen.  Werk  zoeken  is  een  fulltime  baan,  maar  dat  betekent  niet   dat   je   hiermee   de   hele   dag   druk   bent.   DeBroekriem   verleidt   je   in   beweging   te  komen   en   mee   te   doen   met   één   van   de   vele   workshops   op   het   gebied   van  

persoonlijke  ontwikkeling  of  pluk-­‐de-­‐dag-­‐activiteiten  zoals  vrijwilligerswerk  en  sport.  Zo  blijf  je  gemotiveerd  en  geïnspireerd  tijdens  je  zoektocht  naar  een  nieuwe  baan  en  vergroot  je  je  netwerk  en  verbeter  je  je  sollicitatievaardigheden.  

 DeBroekriem   is   begonnen   in   2012   in   Utrecht   waar   enkele   jonge   werkzoekenden  regelmatig  samenkwamen  om  elkaar  te  helpen.  De  behoefte  onder  jongeren  om  zich  

te  verenigen  bleek  groot  en  DeBroekriem  groeide  snel.  Met  hulp  van  SterkTeam  vond  DeBroekriem   ook   andere   ingangen   in   het   land.   Inmiddels   is   De   Broekriem   een  officiële   samenwerking   aangegaan   met   acht   regio’s:   Groningen,   IJsselVechtstreek,  

Achterhoek,   Helmond-­‐De   Peel,   Haaglanden,   Midden-­‐Utrecht,   west-­‐Brabant   en  Zuidoost-­‐Brabant.  Pilots  lopen  in  zes  regio’s:  Groot  Amsterdam,  Amersfoort,  Midden-­‐Gelderland,   Zuid-­‐Holland   Centraal,   Rijk   van   Nijmegen   en   Zuid-­‐Kennemerland.   Ook  

voert   DeBroekriem   activiteiten   uit   in   steden   als   Zutphen   en   Wageningen.   In   2013  organiseerde  DeBroekriem  400  activiteiten  voor  5.000  deelnemers.      

Op  17  maart  2014  was  Mirjam  Sterk  bij  de  aftrap  van  DeBroekriem   in  Breda  samen  met  de  wethouder.  Mirjam  Sterk:  “DeBroekriem  laat  zien  hoe  de  jongeren  van  nu  in  het   leven   staan.   Optimistisch   en   ondernemend.   Vaardigheden   waarmee   je   verder  

komt   op   de   arbeidsmarkt.   Pro-­‐actieve   jongeren   zijn   waardevol   voor   elk   bedrijf   en  organisatie.”  

 

 27  

 

Uitgelicht:  Kick-­‐off  Hete  Pepers  bij  Microsoft    Op   26   maart   2014   is   het   project   Hete   Pepers   gelanceerd   bij   Microsoft   Nederland.  Hete   Pepers   is   een   publiek-­‐private   samenwerking   tussen   jongerenorganisaties,  

SterkTeam  en  Microsoft.  Tijdens  de  kick-­‐off  stonden  de  21st  century  skills  centraal.  De  jongeren   van   tegenwoordig   onderscheiden   zich   door   hun   kennis   van   technologie,  digitalisering   en   nieuwe  media.   Hete   Pepers   organiseert   het   hele   jaar   door   events  

samen   met   jongereninitiatieven   om   deze   skills   nog   verder   te   ontwikkelen.   Slagen  jongeren  daarin  dan  krijgen  ze  een  certificaat  van  Microsoft.      

Mirjam  Sterk:  “Jongeren  werken  hard  aan  het  verbeteren  van  hun  eigen  toekomst.  Ze  organiseren   online   en   offline   netwerkbijeenkomsten   en   workshops   om   zichzelf   en  anderen   actief   en   betrokken   te   houden.   SterkTeam   wil   het   bereik   van  

jongereninitiatieven  vergroten.  Met  de  start  van  Hete  Pepers  werkt  SterkTeam  samen  met  jongerenorganisaties  en  Microsoft  om  dit  doel  te  realiseren.”    

Bij   de   kick-­‐off   werd   ook   duidelijk   wat   het   antwoord   was   op   de   vraag   ‘Waarom   de  naam   Hete   Pepers?’:   Hete   Pepers   zijn   alle   bijbaners,   stagiairs,   bijna   afgestudeerde  studenten   en   starters   die   klaar   zijn  met   de   jeugdwerkloosheid   en   zichzelf  wapenen  

tegen  het  argument  ‘te  weinig  werkervaring’.  Want  al  vanaf  de  schoolbanken  kun  je  aan   je   competenties  en   skills  werken.  Vrijwilligerswerk,   je  netwerk  uitbouwen,   voor  jezelf  beginnen…  Dit  is  het  moment  om  jezelf  uit  te  dagen.  Voor  je  netwerk  en  voor  je  

ontwikkeling.  Want  dat  is  nog  altijd  de  beste  manier  om  werk  te  vinden.      

 

 28  

School  en  Toekomst    Feiten  en  cijfers  Het  belang  van  een  goede  voorbereiding  op  het  werkende  leven  

Een   deel   van   de   jeugdwerkloosheid   wordt   veroorzaakt   door   een   mismatch   op   de  arbeidsmarkt.  Jongeren  kiezen  voor  studies  waar  te  weinig  werk  voor  is.  Populaire  opleidingen  onder  studenten  bieden  vaak  minder  goede  kansen  op  een  baan.51  Dat  is  jammer.  Zeker  als  er  

ook   sectoren   zijn  met   goede   kansen   op  werk,   zoals   de   techniek.   Ook   kiezen   jongeren   voor  studies   die   niet   goed   bij   hen   passen.   Bijna   een   op   de   vijf   studenten   heeft   spijt   van   de  gemaakte   studiekeuze.   Een   groot   deel   van   de   uitval   in   het   onderwijs   is   het   gevolg   van   een  

verkeerde  studiekeuze.52  Verlaat  je  zonder  startkwalificatie  het  onderwijs,  dan  is  de  kans  dat  je   werkloos   thuis   komt   te   zitten   bijna   anderhalf   keer   zo   groot. 53  Een   niet   succesvolle  studiekeuze,   onnodig   grote   studie-­‐uitval   en   onderbenutting   van   capaciteiten   kosten  

Nederland  jaarlijks  7  miljard  euro.54      Naast   een   verkeerde   studiekeuze   kan   ook   het   onvoldoende   beheersen   van   vaardigheden  

oorzaak  zijn  van  de  mismatch  op  de  arbeidsmarkt.  Bedrijven  vragen  steeds  vaker  om  excellent  vakmanschap   (hard   skills)   en   goede   werknemersvaardigheden   (soft   skills).   Daarbij   staan  motivatie,   zelfvertrouwen   en   sociale   en   communicatie   vaardigheden   -­‐   zoals   taalbeheersing,  

netheid   en   beleefdheid   -­‐   centraal.55  Ook   loopbaanvaardigheden  worden   steeds   belangrijker  om  je  staande  te  houden  op  een  steeds  flexibeler  wordende  arbeidsmarkt.56  Keuzes  houden  niet   op   met   het   behalen   van   een   diploma.   De   arbeidsmarkt   is   dynamisch.   Life-­‐time  

employment  heeft  plaats  gemaakt  voor  life-­‐time  employability.  Ondernemende  vaardigheden  -­‐  als  souplesse,  zelfsturing  en  een  onderzoekende  houding  -­‐  zijn  nodig  voor  het  bijsturen  van  je  loopbaan.57  

 De  voorbereiding  van  jongeren  op  het  werkende  leven  laat  nog  te  wensen  over    Om  de  kloof  te  overbruggen  tussen  wat  de  arbeidsmarkt  vraagt  en  wat  jongeren  in  hun  mars  

hebben,  is  het  belangrijk  om  jongeren  al  vanaf  jonge  leeftijd  te  leren  inzien  wat  voor  werk  er  allemaal   is,  wat   ze   kunnen  en  willen  en  wat  een  werkgever  en  werken   van  hen   vraagt.  Dat  blijkt  geen  gemakkelijke  opgave.    

 

                                                                                                                         51  Ministerie  van  OCW.  (2014).  Nieuwe  voortijdig  schoolverlaters,  Convenantjaar  2012-­‐2013  Voorlopige  cijfers,  pp.  37  –  40.  52  Smulders,  H.  (2012)  Leren  kiezen,  een  onmisbare  competentie.  Canon  beroepsonderwijs.  Ecbo;  ROA.  (2009).  Zonder  diploma.  Aanleiding,  Kansen  en  Toekomstintenties.  Maastricht:  Maastricht  University.  53  CBS.  Statline.  54  De  Nationale  Denktank.  (2007).  Succes  op  school!  12  frisse  ideeën  voor  onderwijs  als  intermediair  tussen  leerlingen,  arbeidsmarkt  en  maatschappij.  55  Freese  ,  C.,  Meulen  Bosma,  A.  van  der  &  Wilthagen,  T.  (2012).  Werkzekerheid  voor  mensen  met  een  afstand  tot  de  arbeidsmarkt.  Onderzoek  naar  factoren  die  ten  grondslag  liggen  aan  de  mismatches  tussen  het  bedrijfsleven  en  werkzoekenden  met  bijzondere  aandacht  voor  arbeidsmotivatie.  Tilburg:  Tilburg  University;  Kanfer,  R.,  Wanberg,  C.  &  Kantrowitz,  M.  (2001).  Job  search  and  employment:  a  personality  motivational  analysis  and  meta  analytic  review.  Journal  of  applied  psychology  86,  837-­‐855;  Hooft,  E.,  van,  Ottervanger,  M.  &  Dam,  A.  van  (2007).  Verklarende  factoren  van  werkzoekgedrag  en  werkhervatting.  Onderzoeksrapport  Erasmus  Universiteit  Rotterdam.  56  WRR.  (2013).  Naar  een  lerende  economie.  Amsterdam  University  Press.  57  Smulders,  H.  (2012)  Leren  kiezen,  een  onmisbare  competentie.  Canon  beroepsonderwijs.  

 

 29  

De  meeste   jongeren   leven   in   het   hier-­‐en-­‐nu   en  maken   niet   of   nauwelijks   plannen   voor   de  toekomst.   Ze   zijn   vaak  niet   in   staat   alternatieven  af   te  wegen  en  daaruit   de  beste   keuze   te  maken.  Het  puberbrein  van  veel  jongeren  wordt  vooral  gedreven  door  impulsiviteit,  willekeur  

en   emotie   (zoals   erbij   willen   horen).   Ze   staken   het   zoeken   naar   mogelijke   toekomstige  opleidingen  of  loopbanen  dan  ook  al  snel.  Daarbij  helpt  het  niet  dat  jongeren  in  hun  zoektocht  stuiten  op  een  grote  hoeveelheid  complexe  informatie  over  verschillende  opleidingen,  kansen  

op  werk,  wat  je  gaat  verdienen  of  welke  school  het  beste  is.  Al  die  informatie  wordt  op  allerlei  manieren  aangeboden  door  evenzoveel  partijen.  Word  er  als   jongere  maar  eens  wijs  uit.  De  informatie   die   jongeren   krijgen,   gaat   grotendeels   langs   en   over   hen   heen.   Beroepen,   de  

arbeidsmarkt,  het  werkende  leven:  het  heeft  allemaal  nog  weinig  betekenis.  Ook  hun  kennis  van  wat  ze  zelf  leuk  en  interessant  vinden  is  nog  beperkt.  Bij  de  keuze  voor  een  opleiding  laten  ze  zich  vooral  leiden  door  hun  rapportcijfers.58  

 Scholen  bereiden   jongeren  nog  onvoldoende  voor  op  het  werkende   leven.  De  aandacht  van  scholen  gaat  vooral  uit  naar  het  binnen  boord  houden  van  leerlingen,  de  studievoortgang  en  

prestaties   en   veel   minder   naar   wat   ze   ná   de   opleiding   gaan   doen.   Binnen   het   voortgezet  onderwijs  komt  aandacht  voor  het  kiezen  van  een  studie  of  loopbaan  pas  op  gang  rondom  de  profielkeuze   en   neemt   dan   weer   af.   Daarbij   richten   docenten   zich   vooral   op   informatie-­‐

uitwisseling  en  veel  minder  op  het  ontwikkelen  van  loopbaanvaardigheden.59    Ook  de  directe  omgeving  -­‐  ouders,  familie  en  vrienden  -­‐  heeft  niet  altijd  de  kennis  en  kunde  

om  jongeren  goed  voor  te  bereiden  op  het  werkende  leven.  Zij  spreken  voornamelijk  uit  eigen  ervaring.   Dat   breekt   vooral   jongeren   uit   achterstandswijken   op,   onder   wie   veel   allochtone  jongeren.   Hun   ouders   willen   graag   helpen,   maar   weten   te   weinig   van   de   Nederlandse  

arbeidsmarkt  en  de  opleidingen  die  hiervoor  nodig  zijn.  Ze  zijn  meestal    laag  opgeleid  en  niet  of  op  een   laag  niveau  werkzaam.60  Ook  verder   in  hun  omgeving   zijn  weinig   rolmodellen.  De  jongeren  wonen   in   eenzijdig   samengestelde  wijken   en   hebben   vooral   vrienden   in   de   eigen  

etnische  groep,  waarbinnen  pas  de   laatste   jaren  een  beter  opgeleide  voorhoede   in  opkomst  is.61  Zij  kiezen  -­‐  ingegeven  door  ervaring  en  wensen  van  hun  ouders  -­‐  te  vaak  voor  studies  met  een  slecht  arbeidsmarktperspectief.62  De  helft  van  de  allochtone  jongeren  volgt  een  opleiding  

Economie   en  Handel   (vooral  mannen)   of   Zorg   en  Welzijn   (vooral   vrouwen).   Bij   studies  met  betere   kansen   op   werk,   zoals   de   techniek,   zijn   ze   ondervertegenwoordigd.   Ook   kiezen  allochtone   jongeren   veel   vaker   voor   de   beroepsopleidende   leerweg   (BOL),  waar   de   jongere  

een   of   twee   dagen   stage   loopt   en   de   rest   van   de   doordeweekse   dagen   doorbrengt   in   de  schoolbanken,  dan  voor  de  beroepsbegeleidende  leerweg  (BBL),  waar  een  jongere  drie  of  vier  dagen  werkt  en  de  overige  doordeweekse  dagen  naar  school  gaat.63  Juist  voor  deze  groep  zou  

                                                                                                                         58  Smulders,  H.  (2012)  Leren  kiezen,  een  onmisbare  competentie.  Canon  beroepsonderwijs.  Ecbo;  ROA.  (2009).  Zonder  diploma.  Aanleiding,  Kansen  en  Toekomstintenties.  Maastricht:  Maastricht  University;  Blijswijk,  M.  van,  Cremer,  R.,  Manschot,  M.,  Coetsier,  D.  (2010).  Sjakie  en  de  sociale  Zekerheid:  “Ik  jouw  AOW  betalen?  Mooi  niet!”.  Hoofddorp:  TNO.  59  Onderwijsraad.  (2014).  Overgangen  in  het  onderwijs.  60  CBS.  (2012).  Jaarrapport  Integratie  2012.  61  Crul  M.,  Rezai  S.,  Waldring  I.  en  Lelie  F.  (2013).  Pathways  to  success.  Rotterdam/Amsterdam:  Erasmus  Universiteit  Rotterdam/Vrije  Universiteit  Amsterdam.  62  Wolf  ,  R.,  (2013).  Studeren  tussen  de  regels.  Een  onderzoek  naar  sociale  hulpbronnen  en  de  leeromgeving  als  studiesuccesfactoren  voor  niet-­‐westerse  allochtone  studenten.  63  SBB.  (maart  2014).  Barometer.  

 

 30  

een  goede  voorbereiding  op  het  werkende  leven,  zoals  voorlichting  over  de  mogelijkheden  die  de  BBL  biedt,  een  emanciperend  effect  hebben  en  de  loopbaanperspectieven  verbeteren.    Aanpak  SterkTeam  SterkTeam  roept  scholen  op  werk  te  maken  van  een  betere  aansluiting  van  het  onderwijs  op  de   arbeidsmarkt   en   zet   zich   in   voor   een   groter   bereik   van   initiatieven   die   van   onderop   zijn  

ontstaan  en  jongeren  voorbereiden  op  het  werkende  leven.  Initiatieven  in  en  buiten  de  school  waarbij   het   bedrijfsleven   is   betrokken,   die   aansluiten   bij   de   belevingswereld   van   jongeren,  zodat   jongeren   kunnen   ervaren   wat   het   is   om   te   gaan   werken   en   wat   werken   aan  

vaardigheden  van  hen  vraagt.  SterkTeam  besteedt  daarbij  bijzondere  aandacht  aan  de  kansen  die  de  techniek  biedt  en  de  specifieke  problematiek  waar  vooral  allochtone  jongeren  mee  te  maken   hebben.   Hieronder   wordt   hier   nader   op   ingegaan.   Zie   ook   Ondernemen   voor   de  

invulling  van  loopbaanvaardigheden  voor  jongeren.    Vergroten  bereik  initiatieven  in  en  buiten  het  onderwijs  met  betrokkenheid  

van  het  bedrijfsleven  SterkTeam  zet  zich  in  voor  initiatieven  in  en  buiten  de  school  die  van  onderop  zijn  ontstaan  en  waarbij   het   bedrijfsleven   is   betrokken.   Door   bijvoorbeeld   stage   te   lopen   bij   een   bedrijf   of  

praktijkopdrachten   uit   te   voeren   of   een   proefsollicitatie   te   doen   gaat   abstracte   informatie  voor  jongeren  leven.  Maar  ervaring  opdoen  is  niet  genoeg.  De  ervaring  krijgt  pas  betekenis  als  jongeren   het   gesprek   erover   aangaan   met   een   ander.64  Ook   werknemers   kunnen   door   het  

geven  van  gastlessen  hier  een  rol  bij   spelen.  Zeker   jonge  werknemers.  Peers  zijn  belangrijke  ‘influentials’.  Zij  kunnen  bij  uitstek  een  realistisch  verhaal  over  hun  werk  vertellen,  uitleggen  hoe   zij   hun   keuze   hebben   gemaakt   en   of   hun   indrukken   klopten.   SterkTeam   zet   deze  

initiatieven  in  de  schijnwerpers,  schaalt  ze  op  door  meer  bedrijven  aan  te  laten  sluiten  en  rolt  ze   uit   naar   andere   plekken   in   het   land.   Zo   krijgen   de   initiatieven  meer   impact.   SterkTeam  werkt   tot  nu   toe   samen  met  de  volgende   initiatieven:   Jet-­‐Net  en   Jet-­‐Net   junior   (zie  box)  en  

TechniekTalent/Ambassadeurs   van   de   Techniek   (100   jongeren   die   werken   in   de   techniek  geven  gastlessen  op  vmbo,  havo  en  vwo),  die  jongeren  verleiden  te  kiezen  voor  een  opleiding  in  de  techniek.  JINC  (zie  box),  K!X  (zie  box),  IMC  Basis-­‐/Weekendschool  (in  zeven  steden  geven  

professionals   over   hun   vakgebied   les   aan   jongeren   van   tien   tot   veertien   jaar   uit  achterstandswijken)  en  Champs  on  Stage  (in  vier  steden  lopen  3e  en  4e  jaars  vmbo-­‐studenten  stage  bij  bedrijven),  die  jongeren  uit  achterstandswijken  voorbereiden  op  het  werkende  leven.  

En  Werken  aan   je  Toekomst   (zie  box),  een   lesprogramma  voor  mbo’ers.  Dit   in  aanvulling  op  het  kabinetsbeleid,  zoals  hieronder  beschreven.      

De   afgelopen   jaren   hebben   het   ministerie   van   OCW   en   de   verschillende   onderwijskoepels  geïnvesteerd  in  het  verbeteren  van  de  informatievoorziening  aan  studenten  en  de  rol  van  het  onderwijs   bij   de   voorbereiding   van   jongeren   op   het   werkende   leven.   Het   moment   van  

aanmelden   voor   een   studie   in   het   hoger   onderwijs   is   vervroegd   en   er   komt   een  studiekeuzecheck.   De   komst   van   de   studiebijsluiter   voor   studenten,   waarin   ze   kunnen   zien  wat  hun  kansen  zijn  op  de  arbeidsmarkt  met  bepaalde  opleidingen,  is  een  goede  stap  vooruit  

die  nog  voor  de  zomer  gezet  zal  worden.  Ook  worden  scholen  gestimuleerd  om  een  visie  en  beleidsplan  te  ontwikkelen,  om  hun  decanen,  mentoren  en  docenten  te  trainen,  om  gebruik  te  maken  van  de  kennis  die  centraal  wordt  ontsloten  en  samen  te  werken  met  andere  scholen  

                                                                                                                         64  Smulders,  H.  (2012)  Leren  kiezen,  een  onmisbare  competentie.  Canon  beroepsonderwijs.  Ecbo.  

 

 31  

in   de   regio.   Er   wordt   een   omslag   gemaakt   van   kennis   en   informatie   over   banen   naar   het  aanleren   van  meer   duurzame   loopbaanvaardigheden.   Speciale   aandacht  wordt   besteed   aan  de   keuze   voor   techniek.   Een   sector   waar   veel   baankansen   liggen   nu   en   in   de   toekomst.  

Hierover   zijn   in   het   Techniekpact   afspraken   gemaakt.   Ook   maakt   studie-­‐   en  loopbaanoriëntatie  onderdeel  uit  van  de  Aanpak  Jeugdwerkloosheid  van  het  kabinet.  Met  het  programma   School   Ex   2.0   worden   jongeren   in   het   middelbaar   beroepsonderwijs   (mbo)  

gestimuleerd   langer   door   te   leren   en   te   kiezen   voor   opleidingen  met   goede   kansen   op   de  arbeidsmarkt.   Mbo-­‐scholen   voeren   ombuigingsgesprekken   als   studenten   kiezen   voor  opleidingen   met   weinig   arbeidsmarktperspectief.   Ook   loopbaangesprekken   tijdens   de  

opleiding  en  bij  de  afronding  ervan  zijn  erop  gericht  om  de  kansen  op  de  arbeidsmarkt  beter  in  beeld  te  brengen  en  doorstuderen  te  stimuleren.      

Aan   scholen  de  uitdaging  om  alles  wat  de  afgelopen   jaren   in  gang   is   gezet  en   is  ontwikkeld  beter  te  benutten  en  het  begeleiden  van  leerlingen  en  studenten  bij  de  voorbereiding  op  het  werkende  leven  structureel   in  te  bedden  in  het  curriculum  van  basisonderwijs  tot  aan  hoger  

onderwijs.65  En  zo  invulling  te  geven  aan  hun  wettelijke  taak  en  de  ambitie  om  het  onderwijs  meer   loopbaangericht   te   maken   (speerpunt   kwaliteitsagenda,   onderwerp   bestuursakkoord  2012-­‐2015,  onderwerp  voorgenomen  sectorakkoord,  naast  de   lumpsum  financiering  blijft  de  

subsidie   van   1.3   miljoen   euro   voor   verbetering   van   loopbaanoriëntatie   in   het   voorgezet  onderwijs  en  middelbaar  beroepsonderwijs  behouden  tot  en  met  2017).    

Daarnaast  werkt  de  Minister  van  OCW  aan  het  wetsvoorstel  Macrodoelmatigheid  mbo  om  het  aanbod   van   opleidingen   op  mbo-­‐scholen   beter   te   laten   aansluiten   op   de   arbeidsmarkt.   Nu  geldt   voor   mbo-­‐scholen   een   zorgplicht   arbeidsmarktrelevantie.   De   Inspectie   ziet   daar   in  

principe  op  toe,  maar  een  sanctie  vanuit  de  Inspectie  is  een  hele  zware  ingreep,  die  nog  nooit  heeft  plaatsgevonden  op  deze  grond.  Voor  de  zomer  zal  de  minister  de  nieuwe  maatregelen  bekendmaken.   Zeker   is   in   ieder   geval   dat   de   regels   aangescherpt   worden   en  

onderwijsinstellingen  onderling  en  met  het  bedrijfsleven  en  gemeenten  om  tafel  moeten  om  knelpunten   aan   te   pakken.   Dat   wil   niet   zeggen   dat   er   geen   goede   voorbeelden   zijn.   Mbo-­‐scholen  kunnen  zelf  al  besluiten  tot  het  instellen  van  een  numerus  fixus  en  het  stoppen  met  

aanbieden  van  bepaalde  opleidingen  (zie  box  bij  Stages  en  Leerbanen).      

                                                                                                                         65  Onderwijsraad.  (2014).  Overgangen  in  het  onderwijs.  

 

 32  

     

   

 

Uitgelicht:  Jet-­‐Net  (junior)  Jet-­‐Net,   het   Jongeren   en   Technologie   Netwerk   Nederland,   is   een   samenwerking  tussen  bedrijven,  onderwijs   en  overheid.  Aan   Jet-­‐Net   zijn  90  bedrijven,  175   scholen  

uit  het  primair  en  voortgezet  onderwijs  en  35  partners  verbonden.  Doel  is  leerlingen  een   reëel   beeld   te   geven   van  bèta   en   technologie   en  hen   te   interesseren   voor   een  bètatechnische  vervolgopleiding.  Het  Jet-­‐Net  bedrijf  en  de  school  ontwikkelen  allerlei  

klassikale   activiteiten   zoals   gastlessen,   bedrijfsbezoeken   en   ontmoetingen   met  experts   in   de   technologie   en   begeleiden   leerlingen   bij   profielwerkstukken   en   de  profielkeuze.  Het  netwerk  is  groeiende  en  op  zoek  naar  nieuwe  bedrijven.  SterkTeam  

helpt  Jet-­‐Net  daarbij.      Op   19  maart   2014  maakte  Mirjam   Sterk   kennis   met   de   activiteiten   van   Jet-­‐Net   bij  

Siemens  in  Den  Haag.  Mirjam  Sterk:  “Het  is  belangrijk  dat  jongeren  zich  oriënteren  op  hun  toekomst.  Dat  zij  al  op  school  nadenken  over  wat  ze  leuk  vinden  en  waar  ze  goed  in   zijn.   Bedrijven   als   Siemens   helpen   jongeren   daarbij.   Zij   laten   zien   welke  

mogelijkheden  de   techniek  biedt.   Investeren   in  een  goede  studiekeuze  nu,  vergroot  de  kansen  van  jongeren  op  werk  in  de  toekomst.”      

Uitgelicht:  JINC  JINC   helpt   jongeren   van   acht   tot   zestien   jaar   uit   achterstandswijken   die   opgroeien  met   sociaaleconomische   achterstand   naar   een   goede   start   op   de   arbeidsmarkt.   In  samenwerking   met   bedrijven   en   scholen   stelt   JINC   een   programma   op   voor  

basisscholen  en  scholen  uit  het  voorbereidend  middelbaar  beroepsonderwijs  (vmbo)  gericht   op   taalontwikkeling,   beroepsoriëntatie   en   sociale   vaardigheden.  Bedrijfsbezoeken  (‘bliksemstages’)  helpen  de  leerlingen  bij  het  vormen  van  een  beeld  

bij   een   beroep.  Medewerkers   van   bedrijven   zijn   trainer   of   coach   en   dragen   zo   hun  kennis   en   ervaring   over.   Professionals   en   ondernemers   komen   op   uitnodiging   van  JINC  naar  scholen  voor  een  presentatie  of  workshop.  JINC  is  een  non-­‐profitorganisatie  

en   wordt   grotendeels   gefinancierd   door   het   bedrijfsleven.   JINC   is   actief   in  Amsterdam,  Rotterdam,  Utrecht,  Kennemerland,  Brabant  en  Almere.  In  2013  bereikte  JINC  ruim  28.000  leerlingen.  SterkTeam  helpt  JINC  met  de  uitrol  naar  Eindhoven,  Den  

Bosch  en  Almere.      Op   25  maart   2014   gaf  Mirjam   Sterk   samen  met   de  wethouder   het   startschot   voor  

JINC   in   Eindhoven.   Mirjam   Sterk:   “Elk   kind   verdient   een   eerlijke   kans.   Ook   als   het  opgroeit  in  een  omgeving  met  minder  voorbeelden  en  rolmodellen  om  zich  aan  op  te  trekken.   Het   is   goed   om   te   zien   dat   bedrijven   zich   inspannen   om   ook   de  

toekomstperspectieven  van  deze  jongeren  te  verbeteren.”    

 

 33  

   

 

 

Uitgelicht:  K!X  Bij  K!X  leren  leerlingen  van  het  vmbo  en  mbo  vaardigheden  om  hun  kansen  op  werk  na  school  te  vergroten.  Speciale  K!X-­‐teams  organiseren  voor  hun  school  activiteiten,  

waaraan   alle   leerlingen   kunnen   meedoen.   Het   gaat   bijvoorbeeld   om   een  sollicitatiegesprek   voeren,   een   netwerk   opbouwen,   organiseren,   presenteren   en  communiceren.   Ook   gaan   K!X-­‐teams   langs   bij   werkgevers.   Zo   krijgen   jongeren   een  

beter   beeld   van   het  werk   en  wat   een  werkgever   vraagt   en   krijgen  werkgevers   een  beter  beeld  van  jongeren  uit  achterstandswijken.  Bij  het  vmbo  richten  K!X-­‐teams  zich  ook   op   de   oriëntatie   op   technische   studies   en   beroepen.   K!X   is   een   project   van  

Forum.  Met  hulp  van  SterkTeam  wordt  het  aantal  K!X-­‐teams  verdubbeld  van  25  naar  50  in  2014.      

In   juli   2013  was  Mirjam   Sterk   op   bezoek   bij   het   K!X-­‐team   op   het   Globe   College   in  Utrecht.  Zij  beloofde  daar  twee  meisjes  een  dag  mee  te  nemen  op  haar  tour  door  het  land.  Die  belofte  heeft  Mirjam  Sterk  op  20  november  2013   ingelost.  De  meisjes   zijn  

mee  geweest  naar  Den  Bosch.  Mirjam  Sterk:  “Met  mij  en  mijn  team  lopen  regelmatig  jongeren   een   dagje  mee.   Vaak   gaan   ze   ook   nog   even   langs   bij   minister   Asscher   of  staatssceretaris  Klijnsma.  Zo  krijgen  ze  een  beeld  van  wat  het  is  om  op  een  ministerie  

te   werken   of   in   de   politiek.   Hoe   meer   werkgevers   hun   deuren   openen   voor   een  meeloopstage,  hoe  beter.”    

Uitgelicht:  Gastles  minister  Asscher  en  Mirjam  Sterk  over  solliciteren  op  ROC  Albeda  Op   18   maart   2014   gaven   minister   Asscher   en   Mirjam   Sterk   een   gastles   over  solliciteren  aan  studenten  op  het  ROC  Albeda  in  Rotterdam.  Hiermee  onderstreepten  zij  het  belang  van  een  goede  voorbereiding  op  een  stage  of  een  baan.   In  de  gastles  

spraken  zij  met  de  studenten  over  hoe  je  kan  reageren  als  je  in  een  sollicitatiegesprek  geconfronteerd   wordt   met   weerstanden   of   negatieve   beeldvorming.   Hier   kunnen  jongeren  uit  Rotterdam  Zuid,  waaronder  veel  allochtone  jongeren,  bij  hun  sollicitatie  

mee   te  maken   krijgen.  Ook  wordt  de   studenten  geleerd  dat   je  discriminatie   kan  en  moet  melden.   De   gastles   was   onderdeel   van   een   serie   lessen   over   solliciteren,   die  onderdeel   zijn   van   het   lesprogramma   ‘Werken   aan   je   Toekomst’.   SterkTeam   helpt  

mee  met  de  invulling  daarvan.  Zo  spreekt  ook  Randstad  met  jongeren  over  houding,  competenties   en   aandachtspunten   van   werkgevers   en   oefent   met   hen   met  rollenspellen.    

 Mirjam  Sterk:   “Jongeren  moeten   zich   goed   voorbereiden  op  hun   sollicitatiegesprek.  Vooral  voor  allochtone  jongeren  is  het  belangrijk  dat  ze  weten  hoe  te  reageren  als  je  

in   een  gesprek   geconfronteerd  wordt  met  weerstanden  of  negatieve  beeldvorming.  Want  ook  zij  verdienen  een  kans  om  mee  te  bouwen  aan  een  sterker  Nederland.”    

     

 

 34  

Ondernemen  

 Feiten  en  cijfers  Het  belang  en  de  ontwikkeling  van  ondernemerschap  

Één   op   de   acht   werkende   Nederlanders   verdient   zijn   geld   als   ondernemer.   Daarmee   is  Nederland   een   van   de  meest   ondernemende   landen   in   Europa   en   ondernemender   dan   de  Verenigde   Staten.66  Van   de   kenniseconomieën   in   Europa   heeft   geen   enkel   ander   land  meer  

nieuw  en  aankomend  ondernemerschap  dan  Nederland.67  Dat   is  een  positieve  ontwikkeling.  Ondernemers   zijn   de   drijvende   kracht   achter   onze   economie.   Ze   zorgen   voor   inkomsten   en  banen.  En  ze  dragen  met  vernieuwende  producten  en  diensten  bij   aan  het  oplossen  van  de  

maatschappelijke   problemen   nu   en   in   de   toekomst.   Vooral   succesvolle   doorgroeiende  bedrijven  met   ambitieuze  ondernemers  hebben  een  hogere   arbeidsproductiviteit,   scheppen  meer  hoogwaardige  banen  en  investeren  meer  in  innovatie.  

 Ook  steeds  meer  jongeren  zijn  gemotiveerd  om  te  ondernemen.  Ongeveer  tweederde  van  de  studenten   ziet   zichzelf   als   een   ondernemend   persoon,   waarbij   ondernemerschap   een  

belangrijk  onderdeel  is  van  de  beroepswens.  Dit  is  een  verdubbeling  ten  opzichte  van  zes  jaar  geleden.68  De  kans   is  dan  ook  groot  dat  de  generatie   jongeren  die  nu  opgroeit  ergens   in  de  carrière  een  periode  ondernemer  is.  De  laatste  cijfers  laten  een  tendens  zien  dat  jongeren  hier  

al  in  een  vroeg  stadium  voor  kiezen.  3%  van  de  studenten  in  het  hoger  onderwijs  heeft  al  een  bedrijf.   Ten   opzichte   van   andere   landen   een   bovengemiddelde   score. 69  Daarnaast   was  afgelopen  jaar  de  grootste  groep  startende  ondernemers  tussen  de  25  en  29  jaar  en  het  jaar  

ervoor  was  al  een  enorme  groei  te  zien  in  het  aantal  starters  tussen  de  20  en  34  jaar.70  Wel  is  het   voor   duurzaam   ondernemerschap   belangrijk   dat   jongeren   de   juiste   houding,   kennis   en  vaardigheden  hebben.    

 Het  belang  van  ondernemende  werknemers  Naast   innovatieve   ondernemers   zijn   ook   ondernemende   werknemers   belangrijk   voor   een  

sterke   economie.   De   Nederlandse   economie   en   arbeidsmarkt   veranderen.   Globalisering,  technologische   toepassingen,   organisatorische   veranderingen   en   ontwikkelingen   op   HRM-­‐gebied  hebben  een  grote  invloed  op  het  werk  dat  we  in  Nederland  doen  en  ook  hoe  we  dat  

werk   doen.   Toenemende   concurrentie   en   korter   wordende   looptijden   van   producten   en  diensten  zetten  druk  op  functieduur  en  baanduur.  Zeker  in  een  open  economie  als  de  onze.71  Bedrijven   hebben   steeds   meer   behoefte   aan   een   flexibele   opzet   van   hun   organisatie.   Een  

kleine  vaste  kern  voor  de  primaire  processen  van  de  organisatie  en  een  flexibele  schil  die  kan  mee  bewegen  met  veranderingen   in  de  vraag.  Het  klassieke   traject  van  een  carrière  binnen  een  organisatie  wordt  ingewisseld  voor  een  loopbaan  met  overstappen  tussen  organisaties.72  

                                                                                                                         66  Timmermans,  N.G.L.,  Snel,  D.  (2013).  Internationale  Benchmark  Ondernemerschap  2013.  Zoetermeer:  EIM/Panteia.  67  Amoros,  J.E.,  Bosma,  N.  (2014).  Global  Entrepreneurship  Monitor  2013.  68  Aa,  R.  van  der,  Geel,  S.  van,  Nuland,  E.  van.  (2012).Ondernemerschap  in  het  onderwijs.  Tweemeting.  Eindrapport.  Rotterdam:  Ecorys.  69  Global  University  Entrepreneurial  Spirit  Students‘  Survey  2011-­‐2012.  Main  findings  for  the  Netherlands.  Rotterdam:  Erasmus  Universiteit/Erasmus  Centre  for  Entrepreneurship.  70  Kamer  van  Koophandel.  (2014).  Startersprofiel  2013.  71  WRR.  (2007).  Investeren  in  werkzekerheid.  Amsterdam  University  Press.  72  RR.  (2013).  Naar  een  lerende  economie.  Amsterdam  University  Press.  

 

 35  

Werknemers  zullen  zich  in  een  dynamische  omgeving  sneller  en  vaker  moeten  aanpassen.  Dit  vraagt   om   ondernemende   vaardigheden,   zoals   proactiviteit,   vindingrijkheid,   flexibiliteit,  daadkracht,   doorzettingsvermogen,   zelfredzaamheid   en   de   bereidheid   je   te   willen   blijven  

ontwikkelen.  Oftewel  werknemers  die  activiteiten  initiëren,  die  creëren  en  innoveren,  die  zich  richten  op  de  behoefte  en  verwachtingen  van  de  klant,  die  kunnen  plannen  en  organiseren  en  die  beslissingen  durven  te  nemen  en  daar  de  verantwoordelijkheid  voor  kunnen  dragen.  Maar  

liefst  tweederde  van  de  bedrijven  geeft  de  voorkeur  aan  sollicitanten  met  een  ondernemende  houding.  Voor  ruim  een  kwart  is  het  zelfs  een  belangrijk  vereiste  bij  sollicitaties.73    Aanpak  SterkTeam  SterkTeam   vindt   het   belangrijk   dat   jongeren   ondernemerschap   als   carrièreoptie   overwegen  en  zich  ondernemende  vaardigheden  eigen  maken  om  zich  te  kunnen  redden  op  een  steeds  

dynamischer  wordende  arbeidsmarkt.  Daarom  wil  SterkTeam  het  bereik  vergroten  van  goede  initiatieven  in  en  buiten  het  onderwijs  die  ondernemerschap  en  ondernemende  vaardigheden  bij  jongeren  vergroten.  Voor  zover  het  gaat  om  initiatieven  voor  leerlingen  en  studenten  ziet  

SterkTeam  deze  als  een  mooie  invulling  van  de  benodigde  loopbaanvaardigheden  en  daarmee  als   een   aanvulling   op   de   taak   van   het   onderwijs   om   jongeren   voor   te   bereiden   op   het  werkende  leven.  Zie  daarvoor  ook  School  en  Toekomst.  

 Met  ondernemende  jongeren  de  inzet  voor  komend  jaar  bepalen    Een   paar   initiatieven   heeft   SterkTeam   al   omarmd   (zie   box).   We   willen   graag   verder   gaan.  

Daarom   daagt   SterkTeam   organisaties   met   jonge   ondernemende   mensen   uit   -­‐   zoals   Frisse  Blikken,  Jonge  Honden  en  Kairos  Society  -­‐  om  met  creatieve  ideeën  te  komen  hoe  SterkTeam  kan  zorgen  voor  meer  jonge  ondernemers  en  meer  ondernemende  jongeren.  Dit  in  aanvulling  

op  het  kabinetsbeleid,  zoals  hieronder  beschreven.    De   afgelopen   jaren   is   gezamenlijk   door   het  ministerie   van   EZ,   het  ministerie   van   OCW,   de  

(koepel)organisaties  uit  het  onderwijs,  de  studenten(organisaties)  en  het  bedrijfsleven  stevig  geïnvesteerd   in  het  stimuleren  en  professionaliseren  van  scholen   (van  de  basisschool   tot  en  met  het  hoger  onderwijs)  om   leerlingen  en   studenten  ondernemerschap  en  ondernemende  

vaardigheden  bij  te  brengen.74  De  kiem  voor  vernieuwend  en  ambitieus  ondernemerschap  ligt  in  het  onderwijs.   ‘Jong  geleerd,   is  oud  gedaan’  gaat  ook  hier  op.  Een  start  op  de  basisschool  met   ondernemerschapsonderwijs   heeft   een   positief   effect   op   de   ondernemende  

vaardigheden  van  leerlingen  later.75  Zo  oefenen  kinderen  op  basisscholen  met  hun  eigen  mini-­‐onderneming.  En  gaat  op  het  voorbereidend  middelbaar  beroepsonderwijs  een  pilot  van  start  van  ‘Wijzer  in  Geldzaken’,  het  ministerie  van  EZ  en  OCW  om  ondernemerschapsonderwijs  en  

financiële   educatie   met   elkaar   te   integreren.   In   het   middelbaar   beroepsonderwijs   kunnen  studenten   in   de   vrije   keuzeruimte   deelnemen   aan   het   ondernemerschapsprogramma   ‘CE  ondernemerschap’   en   is   het   streven   dat   jongeren   met   de   invoering   van   de   nieuwe  

kwalificatiestructuur  in  alle  mbo-­‐sectoren  een  specialistenopleiding  tot  ondernemer  op  niveau  4   kunnen   volgen.   In   het   hoger   onderwijs   leren   studenten   hoe   ze   een   slim   idee   kunnen  omzetten   in  een  businessplan  voor  een  geslaagde  onderneming  met  hulp  van  onder  andere  

                                                                                                                         73  Kenniscentrum  Handel.  (2012).  Bedrijvenpanelonderzoek.  Ondernemende  houding  van  medewerkers.  74  Brief  Tweede  Kamer,  Kabinetsreactie  op  het  onderwijsraadadvies  “Onderwijs  in  ondernemerschap”  van  27  juni  2013,  535046,  29  oktober  2013.  75  Praag,  C.M.  van,  Rosendahl  Huber,  L.  &  Sloof,  R.  (2012).  The  effect  of  early  entrepreneurship  education:  Evidence  form  a  randomized  field  experiment.  IZA  Discussion  Paper  no.  7612.  

 

 36  

de   Centres   of   Entrepreneurship.   Ook   in   Europees   verband   is   vorig   jaar   het   belang   van  onderwijs   in   ondernemerschap   en   ondernemende   vaardigheden   benadrukt   in   het  Entrepreneurship  2020  action  plan  van  de  Europese  Commissie.    

   

     

                                                                                                                         76  Een  Social  Impact  Bond  (SIB)  is  een  innovatief  financieringsarrangement  waarbij  overheid,  investeerders  en  sociaal  ondernemers  samenwerken  om  een  sociaal-­‐maatschappelijk  probleem  aan  te  pakken  door  het  sluiten  van  prestatiecontracten  waarbij  (private)  investeerders  vooraf  de  benodigde  financiering  verzorgen  en  de  overheid  achteraf  uitbetaalt  als  afgesproken  maatschappelijk  resultaten  zijn  bereikt.  

Uitgelicht:  De  Buzinezzclub  Jongeren  die  geen  werk  en  een  afgeronde  opleiding  hebben,  maar  wel  talent,   lef  en  een  droom,  kunnen  bij  de  Buzinezzclub  een  intensief  en  persoonlijk  coachingstraject  volgen  om  uit  de  uitkering   te  komen  en   zelfstandig  ondernemer   te  worden.  Als  dat  

niet   lukt   worden   de   jongeren   naar   een   baan   of   opleiding   begeleid.   Ondernemers  bieden  stageplekken  en  coachen  de   jongeren,  ook  nadat  ze  een  eigen  onderneming  zijn   gestart.   Van   2009   tot   2014   begeleidde   de   Buzinezzclub   ruim   380   jongeren   in  

Rotterdam  en  Arnhem.   Jongeren  die  meedoen,   verlaten   gemiddeld   zeven  maanden  sneller   de   uitkering,   blijkt   uit   onderzoek   van   Ortec   in   opdracht   van   de   gemeente  Rotterdam.  In  2013  hebben  de  ABN  AMRO  en  Start  Foundation  met  een  Social  Impact  

Bond11   €680.000   geïnvesteerd   in   de   Buzinezzclub   om   in   2014   en   2015   160  Rotterdamse  werkloze   jongeren   zonder   diploma   naar   werk   of   terug   naar   school   te  begeleiden.  SterkTeam  helpt  de  Buzinezzclub  uitrollen  naar  andere  steden.    

 Op  10  maart  2014  deed  Mirjam  Sterk  bij  de  start  van  de  Buzinezzclub  in  Den  Haag  een  oproep   aan   Haagse   ondernemers   om   zich   aan   te   sluiten   bij   het   netwerk   van   de  

Buzinezzclub   en   jongeren   als   coach   ter   zijde   te   staan.   Mirjam   Sterk:   “Je   dromen  waarmaken.  Dat  is  wat  deze  jongeren  willen.  De  Buzinezzclub  helpt  hen  daarbij  door  het  bieden  van  kennis,  coaching  en  een  netwerk  van  ondernemers.  De  Buzinezzclub  is  

een  mooi  en  effectief  initiatief  van  een  bevlogen  sociaal  ondernemer.”    

 

 37  

 

Uitgelicht:  Ondernemerschapspaspoort  In   het   najaar   van   2013   reikte  Mirjam   Sterk   op   het   Koning  Willem   I   College   in   Den  Bosch   de   eerste   ondernemerschapspaspoorten   uit   aan   drie   jonge   ondernemende  

studenten.   Het   paspoort   is   een   initiatief   van   Ondernemend.nu,   een  samenwerkingsverband  van  partners  in  het  Netwerk  Onderwijs  en  Ondernemerschap  in   Nederland.   In   het   document   kunnen   jongeren   ervaringen   met   ondernemen  

vastleggen   die   ze   op   school   hebben   opgedaan.   Ze   kunnen   het   later   bijvoorbeeld  gebruiken   als   ervaringsbewijs   bij   een   sollicitatie.   SterkTeam   zet   zich   in   voor   een  breder   gebruik   van   het   ondernemerschapspaspoort   in   het   onderwijs.   Op   1   maart  

2014   wordt   het   paspoort   ingezet   op   acht   scholen   in   het   voortgezet   onderwijs   en  zeven  ROC’s.      

Mirjam   Sterk:   “Met   het   paspoort   in   de   hand   kunnen   jongeren   laten   zien   wat   ze  hebben   gedaan,   wat   ze   kunnen   en   wat   ze   waard   zijn.   Het   is   een   belangrijk  reisdocument  op  weg  naar  een  ondernemend  bestaan.”  

 

 

 38  

Coaching  

 Feiten  en  cijfers  Hogere  werkloosheid  onder  jongeren  zonder  startkwalificatie  en  niet-­‐westerse  

allochtone  jongeren  Voor   bepaalde   jongeren   is   het   nog   moeilijker   om   werk   te   vinden.   De   werkloosheid   onder  jongeren   zonder   startkwalificatie   is   bijna   anderhalf   keer   zo   hoog   als   onder   jongeren   met  

startkwalificatie   (13%   versus   19%   eind   2013).   En   de   werkloosheid   onder   niet-­‐westerse  allochtone  jongeren  is  bijna  drie  keer  zo  hoog  als  onder  autochtone  jongeren.  Bovendien  is  de  werkloosheid   onder   niet-­‐westerse   allochtone   jongeren   in   de   afgelopen   vijf   jaar   sterker  

opgelopen  dan  onder  autochtone  jongeren  (van  16%  naar  31%  eind  2013  versus  van  6%  naar  12%  eind  2013).77  Deze  groepen  zijn  traditioneel  al  kwetsbaar  op  de  arbeidsmarkt  en  kunnen  zich  minder  snel  aanpassen  aan  exogene  veranderingen,  zoals  de  economische  crisis.    

 De   oorzaken   van   hun   mindere   arbeidsmarktpositie   komen   grotendeels   overeen.   Zo   is   hun  keuze  voor  een  opleiding  vaak   suboptimaal.78  Veel   jongeren  zonder   startkwalificatie  hebben  

het  onderwijs  verlaten  door  een  verkeerde  studiekeuze.79  En  allochtone  jongeren  kiezen  nog  te  vaak  voor  een  studie  met  een  slecht  arbeidsmarktperspectief.  Ook  verloopt  hun  zoektocht  naar  een  stage  of  een  baan  vaak  moeizaam  door  negatieve  beeldvorming  onder  werkgevers,  

een   eenzijdig   netwerk   en   een   gebrekkige   beheersing   van   werknemersvaardigheden   (soft  skills).80  Zij  werken  als  gevolg  daarvan  vaker  in  flexibele  banen  en  in  sectoren  die  gevoelig  zijn  voor  conjuncturele  veranderingen.81  

 Sociaal  kapitaal  is  de  nieuwe  sociale  scheidslijn  Veel   van   deze   jongeren   zijn   afkomstig   uit  minder   sterke   sociale  milieus82  en   woonachtig   in  

achterstandswijken   in  de  grote  steden.  Zij  hebben  weinig  sociale  hulpbronnen  om  zich  heen  die  goed  kunnen  helpen  bij  het  maken  van  een  studiekeuze  of  bij  het  zoeken  naar  een  stage  of  een  baan.  Hun  ouders  weten  te  weinig  van  de  Nederlandse  arbeidsmarkt  en  de  opleidingen  

die   hiervoor   nodig   zijn.   Ze   zijn   meestal     laag   opgeleid   en   niet   of   op   een   laag   niveau  werkzaam.83  Ook   verder   in   hun   omgeving   zijn   weinig   rolmodellen.   De   jongeren   wonen   in  eenzijdig   samengestelde   wijken   en   hebben   vooral   vrienden   in   de   eigen   etnische   groep,  

waarbinnen  pas  de  laatste  jaren  een  beter  opgeleide  voorhoede  in  opkomst  is.84    

                                                                                                                         77  CBS.  Statline.  78  Petit,  R.,  Esch,  W.  van,  Meer,  M.  van  der  &  Smulders,  H.  (2013).  Kansen  en  keuzes  voor  de  toekomst.  Routes  in  het  onderwijs  en  naar  de  arbeidsmarkt  van  niet‑westerse  allochtonen.’s-­‐Hertogenbosch:  ecbo.  79  ROA.  (2009).  Zonder  diploma.  Aanleiding,  Kansen  en  Toekomstintenties.  Maastricht:  Maastricht  University  80  Huijnk,  W.,  Gijsberts,  M.,  Dagevos,  J.  (2014).  Jaarrapport  integratie  2013.  Participatie  van  migranten  op  de  arbeidsmarkt.  Den  Haag:  SCP.  81  CBS.  Statline.  82  Heckman,  J.  (2011).  Integrating  personality  psychology  into  economics.  NBER  Working  Paper  No.  17378.  Cambridge:  NBER.  83  CBS.  (2012).  Jaarrapport  Integratie  2012;  Kuijpers,  M.,  Meijers,  F.  (2009).  Beroepsbeelden,  -­‐  wensen  en  -­‐voorkeuren  van  allochtone  ouders.  Utrecht:  Forum.  84  Crul  M.,  Rezai  S.,  Waldring  I.  en  Lelie  F.  (2013).  Pathways  to  success.  Rotterdam/Amsterdam:  Erasmus  Universiteit  Rotterdam/Vrije  Universiteit  Amsterdam;  Huijnk,  W.,  Gijsberts,  M.,  Dagevos,  J.  (2012).  Jaarrapport  integratie  2011.  Den  Haag:  SCP.  

 

 39  

Sociaal   kapitaal   vormt   een   nieuwe   sociale   scheidslijn   op   de   arbeidsmarkt. 85  Sociale  hulpbronnen   spelen   een   essentiële   rol   bij   het   maken   van   een   goede   studiekeuze   en   het  vinden  van  een  stage  of  een  baan.  Jongeren,  zeker  jongeren  in  het  beroepsonderwijs,  moeten  

op   jonge   leeftijd   vergaande   keuzes   maken   over   hun   onderwijsloopbaan.   De   belangrijkste  ‘influentials’   zijn   dan   hun   ouders   en   ‘peers’.   Zijn   die   onvoldoende   geëquipeerd   om   hen   te  ondersteunen,  dan   leidt  dat  tot  suboptimale  keuzes.  Ook  bij  de  zoektocht  naar  een  stage  of  

werk   maakt   een   goed   netwerk   het   verschil.   Door   succesvol   netwerken   vind   je   eerder   een  baan,  een  betere  baan  en  een  beter  betaalde  baan.86  Ook  werkgevers  bespaart  het  kosten.  87  Bijna   driekwart   van   de   openstaande   vacatures   wordt   via   via   ingevuld.88  Het   moet   dan   wel  

gaan   om   een   groot   en   heterogeen   netwerk   met   ook   hoger   opgeleiden,   professionals   en  mensen   die   op   enige   afstand   staan,   zoals   kennissen,   collega’s   en   buren.   Vooral   die   geven  toegang  tot  nieuwe  netwerken  en  aanvullende  hulpbronnen.89    

 Aanpak  SterkTeam  SterkTeam  wil  jongeren  uit  achterstandswijken  helpen  de  vooruitgang  die  zij  hebben  geboekt  

in  het  onderwijs  beter  te  gelde  te  maken  door  hun  netwerk  uit  te  breiden  met  professionals  uit  het  bedrijfsleven.  Zij  kunnen   jongeren  ondersteunen  bij  het  maken  van  een  studiekeuze,  het  zoeken  naar  een  stage  of  een  baan  of  het  starten  van  een  onderneming.  Hiervoor  brengt  

SterkTeam   het   concept   Link2Work   -­‐   een   initiatief   van   de   SER,   het   ministerie   van   SZW   en  SterkTeam  -­‐  in  de  praktijk.  Hieronder  wordt  hier  nader  op  ingegaan.    

SterkTeam   vindt   sociaal   kapitaal   een   groot   goed.   Daarom   verkent   SterkTeam   of   ook  coachingsinitiatieven  buiten  achterstandswijken  werken  met  of  baat  hebben  bij  de   inzet  van  bedrijfsmentoren   en   of   zij   daarbij   ondersteuning   kunnen   gebruiken   van   SterkTeam   en   het  

bedrijfsleven.  Zo  kunnen  we  het  netwerk  van  meer  jongeren  verstevigen.      In  de  praktijk  brengen  van  Link2Work,  het  sociaal  kapitaal  voor  jongeren  

uit  achterstandswijken  Het   idee   van   Link2Work   is   dat   jongeren,   die   door   lokale   jongereninitiatieven   en   scholen  ondersteund  worden,  worden  gekoppeld  aan  bedrijven  en  bedrijfsmentoren:  de   Link2Work.  

SterkTeam  enthousiasmeert  steden  om  met  Link2Work  aan  de  slag   te  gaan,  ondersteunt  bij  de  voorbereiding  van  de  start,  helpt  bij  de  opschaling  door  het  werven  van  nieuwe  bedrijven  en  denkt  mee  bij  de  doorontwikkeling  van  het  concept  en  de  aanpak.  Link2Work  is   in  maart  

van  start  gegaan  in  Amsterdam  en  Rotterdam  Zuid.  De  komende  maanden  zet  Sterkteam  zich  in  voor  de  uitrol  naar  drie  andere  steden.  

                                                                                                                         85  Huijnk,  W.,  Gijsberts,  M.,  Dagevos,  J.  (2014).  Jaarrapport  integratie  2013.  Participatie  van  migranten  op  de  arbeidsmarkt.  Den  Haag:  SCP.  86  Esch,  W.  van  ,  Petit,  R.,  Neuvel,  J.  &  Karsten,  S.  (2011).  Sociaal  kapitaal:  hefboom  of  slagboom?  Utrecht/’s-­‐Hertogenbosch:  Expertisecentrum  Beroepsonderwijs;  Granovetter,  M.S.  (1974).  Getting  a  job.  A  study  of  social  contacts  and  careers.  Cambridge,  Mass.:  Harvard  University  Press;  Lin,  N.  &  Ao,  D.  (2008).  The  invisable  hand    of  social  capital:  an  exploratory  study.  In  Lin  &  Ericson  (2008).  Social  capital:  an  international  research  program.  Oxford:  Oxford  University  Press;  Völker,  B.  &  Flap,  H.  (2008).  Reproduction  of  Inequality  in  the  Netherlands  through  the  Creation  of  and  Returns  to  Social  Capital?  Paper  International  Social  Capital  Conference  Taipei.  87  Franzen,  A.,  Hangartner,  D.  (2006).  Social  networks  and  labour  market  outcomes.  The  non-­‐monetary  benefits  of  social  capital.  European  Sociological  Review,  22(4):  353-­‐368.  88  UWV.  (2011).  Arbeidsmarktprognose  2011  -­‐2012,  met  een  doorkijk  naar  2016.  Amsterdam:  UWV.  89  Esch,  W.  van,  Petit,  R.,  Neuvel,  J.  &  Karsten,  S.  (2011).  Sociaal  kapitaal  in  het  mbo:  slagboom  of  hefboom?  Onderzoek  onder  mbo’ers  en  docenten.  ’s-­‐Hertogenbosch/Utrecht:  ecbo.  

 

 40  

 SterkTeam  merkt  dat  bedrijven  en  bedrijfsmentoren  enthousiast  zijn  om  jongeren  op  weg  te  helpen.   Het   biedt   hen   de   mogelijkheid   om   te   helpen   bij   het   aanpakken   van   de  

jeugdwerkloosheid   in   hun   eigen   omgeving   en   daarbij   hun   eigen   kapitaal   in   te   zetten   (hun  netwerk,   kennis   en   expertise).   Zo   kan   elke   professional   een   bijdrage   leveren   én   zelf  leerervaringen   opdoen   (de   civil   society).   Naast   bedrijven   willen   ook   jongeren-­‐   en  

ouderverenigingen  en  serviceclubs  als  Junior  Chamber  International  (een  netwerkorganisatie  voor  persoonlijke  ontwikkeling  voor  ondernemende  mensen  van  25  tot  40  jaar)  een  rol  spelen  bij  het  coachen  van  jongeren.  Dat  kunnen  ze  op  allerlei  manieren  doen.  Door  1-­‐op-­‐1-­‐coaching,  

door   jongeren   trainingen   aan   te   bieden   die   in   of   door   het   bedrijf   worden   gegeven,   door  jongeren   aan   te   bevelen   aan   professionals   in   hun   netwerk,   door   een   bedrijfsbezoek   te  organiseren,   door   andere   bedrijven   te   verleiden   mee   te   doen   aan   Link2Work   of   door  

ondersteuning  te  bieden  bij  de  doorontwikkeling  en  uitrol  naar  andere  steden  van  Link2Work.      

     

 

   

Uitgelicht:  Oproep  op  Jonge  Ambtenarendag  Op  27  maart  2014  vond  de  Jonge  Ambtenarendag  2014  (JAD14)  plaats   in  Den  Haag.  Mirjam  Sterk   riep   jonge  ambtenaren  op  om  hun  enthousiasme  en  maatschappelijke  

betrokkenheid   in   te   zetten   voor   de   aanpak   van   de   jeugdwerkloosheid.   Jonge  ambtenaren  zijn  vaak  al  maatschappelijk  actief.  Bijvoorbeeld  als  mentor  bij  Link2Work  in  Amsterdam  of   het  mentorproject   Zaak&Co   in  Den  Haag  of   als   vrijwilliger   bij  Den  

Haag   Cares.   Deze   vrijwilligers   vormen   een   actief   netwerk   van   betrokken   young  professionals  die  graag  iets  terug  doen  voor  hun  stad.  Daarnaast  ontwikkelen  ze  door  jongeren  te  begeleiden  zelf  vaardigheden  die  op  de  werkvloer  waardevol  zijn.      

 Mirjam   Sterk:   “Steeds   meer   professionals   uit   het   bedrijfsleven   buiten   de   directe  omgeving  van  jongeren  helpen  hen  in  hun  zoektocht  naar  werk  of  bij  het  kiezen  van  

een   opleiding.   Ze   ondersteunen  de   jongeren,  maar   leren   er   zelf   ook   van.   Een  mooi  voorbeeld  van  de  civil  society.”  

Uitgelicht:  Start  Link2work  Amsterdam    Op  3  maart  2014  ging  in  Amsterdam  op  ROC  Top  Link2Work  van  start  met  speeddates  

tussen  jongeren  en  75  bedrijfsmentoren  van  onder  andere  Nestlé,  Randstad,  Defensie  en  Jimmy  Woo.  Sommige  jongeren  zoeken  werk,  maar  missen  een  netwerk.  Zoals  de  18-­‐jarige  Jeswin,  die  sociaal  maatschappelijke  dienstverlening  studeert  en  aan  de  slag  

wil   in  de  Zorg,  een  hele  andere  richting  dan  zijn  ouders.  Een  kruiwagen,   iemand  die  weet  hoe  het  eraan  toegaat  in  de  Zorg,  kan  hem  op  weg  helpen.      

Mirjam  Sterk:  “Er  zijn  veel  jongeren  uit  achterstandswijken  die  wat  willen  maken  van  hun   leven   en   betrokken   werkgevers   die   jongeren   willen   helpen.   Link2Work   brengt  hen   bij   elkaar.   Dat   helpt   de   jongeren,   maar   het   brengt   ook   energie   en   ideeën   in  

bedrijven   en   organisaties.   Iedereen   verdient   een   kans   om  mee   te   bouwen   aan   een  sterker  Nederland.”    

 

 41  

   

Mirjam  Sterk:  “Er  zijn  veel  jongeren  uit  achterstandswijken  die  wat  willen  maken  van  hun   leven   en   betrokken   werkgevers   die   jongeren   willen   helpen.   Link2Work   brengt  hen   bij   elkaar.   Dat   helpt   de   jongeren,   maar   het   brengt   ook   energie   en   ideeën   in  

bedrijven   en   organisaties.   Iedereen   verdient   een   kans   om  mee   te   bouwen   aan   een  sterker  Nederland.”