AM Magazine 1 2012

16
Driemaandelijkse uitgave van Arbeid & Milieu vzw - jaargang 2012 - nr 1 - januari-februari-maart magazine Dossier groene werkplaatsen: Nico van Damme (VDAB) DOSSIER GROENE WERK- PLAATSEN Afgiftekantoor: 1050 Brussel 5/ Afzender: A&M, Tweekerkenstraat 47, 1000 Brussel Delegee aan het woord: Marc Alexander (hoofdafgevaardigde ACV-Metea bij Nyrstar) ROOD, GROEN EN BLAUW VOOR EEN GROENE(RE) WERKPLEK p4 België-Belgique PB Brussel 5 P209314

description

Het AM Magazine neemt een belangrijke plaats in binnen de informatieve en sensibiliserende werking van Arbeid en Milieu. A&M Magazine brengt een brede mix van reportages, interviews, bedrijfsdossiers, opiniestukken en achtergrondartikels over de zeer uiteenlopende thema's waar sociale en ecologische belangen elkaar raken. A&M Magazine verschijnt vier maal per jaar, in maart, juni, september en december. Soms brengen we een extra editie over een bepaald thema of in het kader van een lopend project van Arbeid & Milieu. U mag informatie overnemen uit de magazines, mits correcte bronvermelding.

Transcript of AM Magazine 1 2012

Page 1: AM Magazine 1 2012

Driemaandelijkse uitgave van Arbeid & Milieu vzw - jaargang 2012 - nr 1 - januari-februari-maart

magazine

Dossier groene werkplaatsen: Nico van Damme (VDAB)DOSSIER

GROENEWERK-PLAATSEN

Afgiftekantoor: 1050 Brussel 5/ Afzender: A&M, Tweekerkenstraat 47, 1000 Brussel

Delegee aan het woord: Marc Alexander (hoofdafgevaardigde ACV-Metea bij Nyrstar)

ROOD, GROEN EN BLAUW VOOR EEN GROENE(RE) WERKPLEK p4

België-BelgiquePB

Brussel 5P209314

Page 2: AM Magazine 1 2012

2 am magazine jaargang 2012 nr 1

EDITORIAALAGENDA

Verander, begin bij jezelf!

We hadden het reeds aangekondigd in de laatste editie van 2011 en nu is het zover: AM Magazine ziet er helemaal anders uit! Met onze excuses voor de kleine vertraging bij het verschijnen van dit nummer. Waarom deze make-over? Aan de inhoud het verhaal dat A&M wil brengen, veranderen we weinig. Des te meer aan de wijze waarop. Voortaan zullen we op twee fronten actief zijn: de gedrukte versie van je magazine wordt versterkt met een online blog van AM Magazine op www.DeWereldMorgen.be.

In ons gedrukt magazine, dat er – al zeggen we het zelf – ook heel wat aantrekkelijker uitziet, maken we meer plaats voor de praktijk: interviews met delegees, verhalen over bedrijven in verandering, handige tips om mee aan de slag te gaan, … telkens met één rode draad, het “dossier”.

Waar we in het gedrukte magazine vooral mikken op een vlotte leesbaarheid, zul je ons niet betrappen op het onderschatten van onze lezers. Wie dieper wil graven in een bepaald onderwerp, zal zeer binnenkort op DeWereldMorgen.be de rode draad uit het dossier in het magazine verder kunnen oppikken met bijkomende info en opiniestukken, naast andere actuele artikels over onze vertrouwde onderwerpen.

De rode draad voor deze editie, en zeker niet voor het laatst, is de groene werkplek of Green Workplace. Het vergroenen van elk bedrijf is een absolute noodzaak en moet zeker ook een zaak worden van vakbonden en werknemers, niet alleen van het management of de PR-afdeling. We laten dit ook graag uitleggen door 2 geïnterviewden die zich hier dagelijks voor inzetten: Nico Van Damme van VDAB en Marc Alexander, ACV-afgevaardigde bij Nyrstar.

Jorre Van Damme coördinator

6 mei 2012: Het groene boekIedereen heeft de mond vol van een duurzame samenleving. Maar wat betekent het en hoe gaan we er naartoe? Uitdagingen zoals de klimaatcrisis kennen we ondertussen. Maar werk maken van de oplossing is een ander paar mouwen. Wat is er nodig voor de noodzakelijke transitie? En wie is er al mee bezig? Deze vragen en uitdagingen vormen het uitgangspunt van Het Groene Boek.

Het Groene Boek is een platform voor uitwisseling en debat over thema’s verbonden met de transitie naar een sociaal-ecologische samenleving. Dit vergt een bewustzijn over wat er fout loopt, nieuwe denkbeelden over een duurzame samenleving, motiverende praktijken en vooral een open dialoog. Als cultureel evenement focust het op de cruciale rol die cultuur hierbij te spelen heeft. Het Groene Boek biedt een staalkaart van deze zoektocht naar een sociaal-ecologische samenleving, waarbij het boek centraal staat.

A&M zal aan één van de “Trage Tafels” aanschuiven. Aan deze tafels kan door de bezoekers gedebatteerd worden over verschillende onderwerpen. A&M zal te vinden zijn aan de trage tafel rond ‘Ecologie en Arbeid’, als inleider van het thema.

Praktisch • Waar? Zuiderpershuis - Waalse Kaai 14 - Antwerpen• € 6 in voorverkoop via www.zuiderpershuis.be• € 8 aan de kassa• Meer info op www.hetgroeneboek.be

6 juni 2012: “Is uw HR klaar voor flexibele mobiliteit?” Mobimix.be, Brussels Metropolitan en de Vlaamse Stichting Verkeerskunde nodigen u uit op 6 juni voor de derde editie van het Mobiliteitscongres met als centraal thema: “Is uw HR klaar voor flexibele mobiliteit?”

Na het voormiddagprogramma is er een afsluitende broodjeslunch en bezoek aan de Mobimix.beurs, dé vakbeurs rond duurzame mobiliteit op 6 en 7 juni. Op 6 juni worden ook de Business Mobility Awards uitgereikt door Hilde Crevits, Vlaams Minister voor Mobiliteit en Openbare Werken.

Hou woensdag 6 en donderdag 7 juni 2012 zeker vrij in uw agenda en neem regelmatig een kijkje op www.brusselsmetropolitan.eu en www.mobimixbeurs.be voor meer info.

September: Workshops ‘Green Workplaces’ In september organiseert A&M in samenwerking met vakbondsafgevaardigden een aantal workshops rond het thema ‘Green Workplaces’, waarbij we op concreet ingaan op het vergroenen van de werkplek. We denken met een brede groep vakbondsafgevaardigden na hoe we dit in verschillende bedrijven ingang kunnen doen vinden. Hou www.a-m.be in de gaten voor meer info en de exacte datum. Verderop in dit magazine vind je meer uitleg over het ‘Green Workplaces’ project.

Page 3: AM Magazine 1 2012

3am magazine jaargang 2012 nr 1

in Am magazine #1 - 2012

DOSSIERGROENEWERK-PLAATSEN

A&M IN ‘T KORT

A&M IN ‘T KORT

DOSSIERGROENEWERK-PLAATSEN

DOSSIERGROENEWERK-PLAATSEN

11

14

4

8

Colofon

AM magazine is een driemaandelijkse uitgave van Arbeid & Milieu vzw. Tweekerkenstraat 47 - 1000 Brussel Tel +32 (0)2 325 35 01 [email protected], www.a-m.be

Het secretariaat van Arbeid & Milieu vzw is op alle gewone werkdagen, van 9u tot 17u bereikbaar.

Redactie: Tweekerkenstraat 47 - 1000 Brussel Druk: De Wrikker Lay-out: West Communicatie Foto cover: Thijs Calu

Arbeid & Milieu magazine is een initiatief van Arbeid & Milieu vzw. Arbeid & Milieu vzw is een samenwerkingsverband waarin de arbeidersbeweging en de milieubeweging paritair vertegenwoordigd zijn. De arbeidersbeweging is momenteel vertegenwoordigd door het ABVV, ACV en ACLVB. De milieubeweging wordt vertegenwoordigd door de Bond Beter Leefmilieu. A&M magazine biedt, aan de hand van reportages, interviews, achtergrondartikels, colums en praktische tips, informatie over thema’s die zich situeren op het raakvlak tussen arbeid en milieu. Om de band tussen arbeid en milieu aan te tonen en te bevorderen. Want wij denken dat het absoluut noodzakelijk is om sociaal en ecologisch welzijn met elkaar te verzoenen. Zonder dat geen duurzame ontwikkeling. Een jaarabonnement op A&M magazine kost € 17,50. U kunt zich abonneren door dit bedrag te storten op het rek.nr. BNP Paribas Fortis BE54 0011 4959 5597, met vermelding 'Abonnement 2012'. Geef ons ook je exacte adres en contactgegevens door via mail of telefoon en laat weten of je een factuur wenst.

Geïnteresseerd in een proefnummer van A&M magazine? Contacteer ons op tel: +32 (0)2 325 35 01 of [email protected] Arbeid & Milieu vzw bestaat sinds 1988 en bracht voorheen 'Arbeid en Milieu Nieuws' uit. Redactieraad: Thijs Calu, Bert De Wel, Mike Desmet, Dominique Kiekens, Suzanne Kwanten, Sara Neirynck, Fredrik Snoeck, Joris Van Damme, Sara Van Dyck, Pieter Verbeek en Timothy Wyffels.

VU: Joris Van Damme Tweekerkenstraat 47 - 1000 Brussel

Arbeid & Milieu is gedrukt op kringlooppapier. Het binnenwerk wordt gedrukt met vegetale inkt.

De redactie is niet gebonden door de inhoud van de genomen advertenties. Mits voorafgaande toestemming mogen artikels overgenomen worden. Dit kan alleen maar de betere verspreiding van milieu informatie in al zijn facetten ten goede komen.

Ook in AM Magazine4 Rood, groen en blauw voor een

groene(re) werkplek Waarom moeten we met z’n allen werken

aan een groenere werkplek? Vergt dit ook aanpassingen van de werknemers? En hoe zorgen we ervoor dat deze transitie rechtvaardig verloopt?

8 Delegee aan het woord – Marc Alexander, hoofdafgevaardigde ACV Metea bij Nyrstar (Balen)

We maken kennis met Marc Alexander, hoofdafgevaardigde van ACV Metea bij Zinkbedrijf Nyrstar. Hij streeft er naar een groenere werkplek op een sociaal rechtvaardige manier.

11 Groene competenties voor een groene economie? VDAB werkt eraan!

Interview met Nico Van Damme – VDAB Nico Van Damme, Strategisch accountmanager

voor de groene ecomie bij de VDAB, legt ons uit wat het belang is van groene competenties en het groener maken van bestaande competenties. VDAB werkte hierrond een traject uit naar aanleiding van de Europese 2020 doelstellingen.

14 A&M in ’t kort In deze rubriek schotelen we je enkele korte

actuele berichten voor. In dit nummer hebben we het over groene bedrijfsdaken, de BBL-campagne ‘Met belgerinkel naar de winkel!’ en kansen voor groene jobs in de visserijsector.

MARC ALEXANDER“Elk uitstel van een fundamentele koers-wijziging in een economisch betere periode maakt de volgende crisis alleen maar dieper.”

Page 4: AM Magazine 1 2012

4 am magazine jaargang 2012 nr 1

Page 5: AM Magazine 1 2012

5am magazine jaargang 2012 nr 1

DOSSIER GROENE

WERKPLAATSENgroene werkplaatsen

Worden er plastieken bekertjes gebruikt in het bedrijfsrestaurant? Werd je werkkledij in dubieuze arbeidsomstandigheden geproduceerd? Wordt er kwistig met dure energie omgesprongen? Wordt duurzaam pendelen niet gestimuleerd? Bij zowat iedere werkgever is op één of meerdere vlakken ruimte voor het vergroenen van de werkplek, en daar kan jij, als delegee, aan meewerken.

ROOD, GROEN EN BLAUW VOOR EEN GROENE(RE) WERKPLEK

Dossier Groene werkplaatsen

copy

right

: Aqu

afin

Page 6: AM Magazine 1 2012

6 am magazine jaargang 2012 nr 1

De groene werkplek en sociale rechtvaardigheid: een geslaagd huwelijk?Vergroenen op zich is natuurlijk nuttig, maar ook het aspect sociale rechtvaardigheid speelt een grote rol. Een vergroening mag uiteraard niet gebeuren op de kap van de werknemer, wel integendeel. Zaak is dus om te zorgen voor een geslaagd huwelijk.Op zich is vergroening nodig voor het voortbestaan van een bedrijf op middellange termijn: we stoten met z’n allen dagelijks miljoenen tonnen broeikasgassen uit, energie en grondstoffen raken uitgeput, de biodiversiteit die nodig is voor de productie van die grondstoffen gaat zienderogen achteruit,... . Vroeg of laat krijgen we de rekening voorgeschoteld van veranderingen die er hoe dan ook komen. En die rekening zal voor sommige bedrijven helaas niet min zijn.De makkelijkste weg voor het management om die stijgende kosten voor het bedrijf op korte termijn te compenseren, is om korte termijn efficiëntiewinsten te gaan zoeken. En die worden dan al te makkelijk gevonden in het loonzakje van de werknemers. Afwachten en pas reageren als het zover is, is dus geen goede strategie. Een bedrijf dat zijn werkplek vergroent, geeft zichzelf en de jobs in dat bedrijf een toekomst. Bovendien: vergroenen is vaak ook een verhaal van investeren. En een bedrijf dat investeert, is vaker ook een bedrijf dat blijft.

What’s in it for me?Natuurlijk is het de bedoeling dat ook de werknemer beter wordt van een groenere werkplek, naast die toegenomen werkzekerheid. En dat blijkt in veel gevallen ook zo te zijn: een recente studie1 toont aan dat werknemers het belangrijker vinden te werken voor een bedrijf met aandacht voor het milieu dan dat het bedrijf louter financieel succesvol is. Naast die bevinding zijn er natuurlijk een aantal concrete voordelen verbonden aan het vergroenen van de werkplek, zowel op

individueel als op collectief niveau. Voor de individuele werknemer is het verwerven van een fietsvergoeding uiteraard een goede zaak. Het gebruik van Fair Trade producten in de personeelsrefter zorgt er dan weer voor dat eerlijke verloning wordt gestimuleerd.Vergroening van een bedrijf moet meer zijn dan het laatste nieuwtje van de PR-afdeling van het bedrijf. Het moet een fundamentele keuze zijn om toekomst te geven aan het bedrijf, en dus aan de jobs. Waar het bedrijfsmanagement zelf niets onderneemt op dat vlak, is het goed om als vakbond de vergroening op de agenda van het overleg te plaatsen en actie te ondernemen.Waar het management zelf initiatieven neemt, is het heel belangrijk om je hier als vakbond voor te interesseren, te kijken welke veranderingen er op stapel staan en wat de gevolgen zijn voor de collega’s op de werkvloer. Hoe kunnen we er tegelijkertijd voor zorgen dat we “ja” kunnen zeggen tegen de noodzakelijke veranderingen, maar dat we daar als werknemers niet de dupe van worden, wel integendeel? Verschillende vragen kunnen daarbij naar boven komen: moeten we opleiding gaan volgen om in die nieuwe omgeving te kunnen blijven werken? Valt daarbij niemand uit de boot? Komen er nieuwe veiligheid- en gezondheidsrisico’s op ons af? Waar nodig kan je dan de nodige bijsturingen op tafel leggen. En hoe

vroeger je hiermee begint, hoe verder je dus vooruitkijkt, des te meer hefbomen je in handen houdt om bij te sturen waar nodig. Maak dus dat je betrokken bent bij de vergroening van je bedrijf, of die nu van onderuit moet komen of van bovenaf begint!

OproepArbeid & Milieu wil je helpen: in het kader van ons ‘Green Workplaces’ project willen we samen met afgevaardigden bekijken hoe we dit thema onder de aandacht kunnen brengen in het bedrijf.Heb je interesse? Bekijk alvast even de toelichting van het project en vraag ernaar bij de contactpersoon binnen jouw vakbond. Hou alvast ook onze agenda in de gaten op www.a-m.be.

Jorre Van Damme, coördinator A&M Thijs Calu, educatief medewerker A&M

Page 7: AM Magazine 1 2012

DOSSIER GROENE

WERKPLAATSEN

7am magazine jaargang 2012 nr 1

groene werkplaatsen

HET GREEN WORKPLACE PROJECT KORT TOEGELICHTWat?Het Green Workplace project is een project van het Europees vakverbond rond vergroening van de werkplek. Op Vlaams niveau wordt dit project getrokken en uitgewerkt door Het ACV, het Vlaams ABVV, het ACLVB en de Bond Beter Leefmilieu, samenwerkend binnen Arbeid & Milieu.

Doel van het project?1. een aantal pilootprojecten opstarten,

i.e. een traject doorlopen met een kleine voortrekkersgroep van afgevaardigden, die binnen hun respectievelijke bedrijven te maken krijgen met uitdagingen van vergroening, of hierin zelf initiatieven (willen) nemen.

2. een bijdrage leveren aan de uitwerking van een beknopt handboek voor vergroening, d.w.z. een brochure van een tiental pagina’s, bruikbaar voor een brede groep van afgevaardigden die in hun bedrijf werk willen maken van vergroening.

3. een aantal workshops organiseren, waar met een bredere groep van afgevaardigden gewerkt wordt aan de bruikbaarheid van het handboek en de rond de haalbaarheid van vergroening op de werkvloer.

Hoe willen we dit project uitwerken?1. Met een maximale betrokkenheid van

afgevaardigden.

2. Vergroening van de werkplek niet alleen zien als maatregelen die de werkomgeving duurzamer maken (zoals energiebesparende maatregelen, afvalbeleid, etc…), maar ook maatregelen die raken aan de processen en activiteit zelf van het bedrijf (best beschikbare technologieën, “better, not cheaper”, nieuwe producten en productiemethoden, etc…).

3. Zowel (1) situaties waar de verandering plaats kan vinden op initiatief van de afgevaardigde(n), als (2) gevallen waar de gevolgen van een beslissing van het management om te vergroenen in goede banen moeten geleid worden, zodat veranderingen ook werken voor de werknemers.

ContactpersonenACV | Fredrik Snoeck | [email protected] | Timothy Wyffels | [email protected] ACLVB | Sara Neirynck | [email protected]

EnergieWaar kan er nog energie bespaard worden? Laten we niet onnodig lichten branden? Wordt er efficiënt omgesprongen met warmte en investeert mijn bedrijf in isolatie? Maken we gebruik van kansen om reststromen te gebruiken binnen het bedrijf of vanuit andere bedrijven in de omgeving? Of kan mij bedrijf misschien zelf energie opwekken, of gezamenlijk met andere bedrijven?

MobiliteitControleer regelmatig de bandenspanning van het wagenpark. Door deze simpele maatregel kan tot 3% brandstof bespaard worden. Ook fietsen kan gestimuleerd worden door het voorzien van een bedrijfsfiets, een fietsvergoeding en de nodige voorzieningen. Carpoolen kan gestimuleerd worden door het aanleggen van een carpooldatabank.

KantineDenk aan Fair Trade koffie voor het personeel, het weren van plastic bekertjes uit de kantine, het invoeren van een Veggiedag, ...

WerkkledijVeel werkkledij wordt nog steeds geproduceerd in heel slechte arbeidsomstandigheden (geen vrije vakbonden, werkweken tot 70 uur, dwangarbeid, kinderarbeid, ...). Wil je deze praktijken niet steunen? Let dan bij de aanschaf van werkkledij. Op www.schonekleren.be kom je te weten waarop je zoal kunt letten bij de aankoop. Op www.labelinfo.be kun je nagaan welke labels bestaan voor kleding, en wat ze betekenen.

AfvalbeleidVermijden we zoveel mogelijk het gebruik van verpakkingsmaterialen? Gebruiken we steeds het meest milieuvriendelijke alternatief? Wordt er maximaal ingezet op hergebruik en recyclage?

BiodiversiteitNeem een kijkje op www.natuurpunt.be/bedrijven en laat je inspireren door een aantal voorbeelden rond het verhogen van de biodiversiteit op je eigen bedrijventerrein. Denk hierbij aan het vermijden van pesticiden, ecologisch inrichten van restgronden, aanleggen van een groendak, ... Biodiversiteit is immers van levensbelang voor heel wat grondstoffen waar bedrijven dagelijks gebruik van maken.

☞ tips voor een groenere werkplek

Page 8: AM Magazine 1 2012

8 am magazine jaargang 2012 nr 1

Marc Alexanderhoofdafgevaardigde ACV-Metea bij Nyrstar (Balen)

Delegee aan het woord

Nyrstar BalenActiviteit Balen: Productie van zink en bijproducten van lood, zilver, koper en andere metalen.Werkgelegenheid wereldwijd: Ongeveer 7000 werknemers, over 5 verschillende continenten. Er zijn 22 vestigingen, waaronder 6 smelters zoals in Balen en 10 mijnen waar de grondstoffen worden gedolven. Werkgelegenheid België: In België zijn er sites: in Balen (420 werknemers) en Overpelt (130 werknemers). Grondstof Balen: Ertsen, maar ook zink o.a. gerecupereerd uit staalschroot.

Marc Alexander (rechts) en Benny Stevens (links) willen als hoofdafgevaardigden van ACV-Metea & ABVV Metaal samen-werken om een duurzame toekomst voor Nyrstar Balen te helpen uitbouwen.

Page 9: AM Magazine 1 2012

9am magazine jaargang 2012 nr 1

DOSSIER GROENE

WERKPLAATSENinterview delegee

A&M gaat op zoek naar vakbondsafgevaardigden die zich engageren voor het vergroenen van hun werkplek. Marc Alexander, ACV-hoofdafgevaardigde bij Nyrstar in Balen en een gedreven student syndicaal werk aan de Sociale Hogeschool in Heverlee is de man die we zoeken: “Ik wil me met deze studie wapenen met de nodige kennis om bij ons de werkplek te helpen vergroenen en een rechtvaardige transitie op gang te brengen en te ondersteunen”. Al gaat dat niet vanzelf, zo blijkt uit ons gesprek.

A&M: Wat is je functie bij Nyrstar?Marc: Ik ben ACV-hoofdafgevaardigde en verkozen in het Comité ter Preventie en Bescherming op het Werk en de ondernemingsraad. Momenteel werk ik 4/5 via tijdskrediet omwille van mijn studies.

A&M: Jullie maken ook gebruik van zogenaamde ‘secundaire grondstoffen’. Wat moeten we hieronder verstaan? Marc: Het bedrijf werkt voornamelijk met ertsen, maar ook in belangrijke mate met recyclagestoffen, die ‘secundaire grondstoffen’ genoemd worden. Die recyclagestoffen worden gehaald uit bijvoorbeeld autowrakken, die in de smeltoven verdwijnen en waarvan het verdampte zink via elektrofilters wordt opgevangen. Dat gerecupereerde en verder verwerkte zink wordt vervolgens toegevoegd aan de ertsen. Vraag is of dit de meest optimale verwerking is van die secundaire grondstoffen. In de staalindustrie bijvoorbeeld bestaat reeds de praktijk om een elektrische oven te bouwen die zich volledig kan richten op het produceren van ijzer uit gerecycleerd materiaal. Dit vergt echter wel een enorme investering

en een gans ander productieproces, waarbij je de ertsen niet meer met cokes moet gaan mengen.

Doorprikken van de kortetermijnwinstenA&M: Nyrstar is een energie-intensief bedrijf, de energierekening is dus enorm. Daarbovenop wordt die energie ook steeds duurder. Investeert Nyrstar in maatregelen om het bedrijf of de bedrijfsactiviteiten op dat vlak te vergroenen, en dus ook energiekosten te besparen?Marc: Ja, reeds jaren geleden besliste men te investeren in een systeem voor warmte-recuperatie, maar de effectieve uitvoering liet aanvankelijk op zich wachten. De opluchting bij de werknemers was dan ook groot toen beslist werd de installatie effectief af te

werken. Onze mensen weten ook dat energie duur is, en dat deze investering een goede beslissing is en terug meer zekerheid geeft voor de toekomst.Bij dit soort strategische keuzes en investeringen op vlak van energie besliste men trouwens om verder te kijken dan de korte termijn terugverdientijd van een jaar, wat uiteraard goed nieuws is. In het kortetermijndenken van de financiële wereld, die ook de bedrijfsdoelstellingen aan beursgenoteerde bedrijven opdringt, was dit niet mogelijk geweest. Hoewel er geen strikte scheidingslijn getrokken kan worden tussen financieel en productiekapitaal, zeker niet voor beursgenoteerde bedrijven zoals Nyrstar. In ieder geval besparen we

nu jaarlijks toch enkele procenten op ons energieverbruik. Als je ons totale verbruik kent, dan is dat wel wat waard. Onlangs kondigde men een besparing van 10% aan, maar die investering en de beslissing om de termijn voor dergelijke investeringen te verlengen werd behouden. Dat is een goed teken: het zou kunnen betekenen dat men nog een tijdje verder wil met de site in Balen en Overpelt.

Men probeert ook stapsgewijs een bepaald aandeel hernieuwbare energie op te bouwen, door het plaatsen van een 8-tal windmolens aan de rand van ons bedrijf en een zonnepanelenpark in

“Bij strategische keuzes en investeringen op energievlak besliste men om verder te kijken dan de korte termijn terugverdientijd van een jaar, anders was ons systeem van warmterecuperatie er nooit gekomen”

Page 10: AM Magazine 1 2012

10 am magazine jaargang 2012 nr 1

Overpelt. Men onderzoekt bovendien de mogelijkheden om bijkomende windmolens te (laten) bijplaatsen.

A&M: Worden werknemers gestimuleerd om bij te dragen aan betere milieuresultaten? Marc: In zekere zin wel, ja. Men heeft bijvoorbeeld een premie ingevoerd waarvan veiligheids- en milieudoelstellingen een belangrijk onderdeel zijn. Een financiële stimulans dus om milieu- en veiligheidsaccidenten te vermijden.

Klimaat- en grondstoffenproblematiek: hand in hand A&M: Jullie werken nog steeds met primaire grondstoffen, de ertsen. Wat zijn de voorspellingen rond de beschikbaarheid van deze grondstof? Moet Nyrstar anticiperen op de eindigheid ervan?Marc: De ertsen zullen er in alle geval nog een tijdje zijn, maar we moeten natuurlijk niet wachten tot het te laat is. Het is wel zo dat zink een hele tijd kan meegaan, voor het terugkomt als recycleerbaar product. Dit is te danken aan de kwaliteit en het maatschappelijk duurzaam nut van zink. Dit metaal maakt andere producten en diensten duurzaam. Die recyclagestroom wordt daardoor met een zekere vertraging beschikbaar, wat volgens mij een drempel is om over te schakelen naar een beleid van grootschalige 100% recyclage op dit moment.De problematiek van de grondstoffenschaarste blijft natuurlijk bestaan, al ben ik ervan overtuigd dat het klimaatprobleem zich eerder zal manifesteren dan het grondstoffenprobleem.

De manier waarop we nu die grondstoffen verwerken moet op vrij korte termijn sowieso worden omgegooid om dat klimaatprobleem aan te pakken. Daarom pleit ik er ook voor om nu reeds te investeren in een strategie naar de CO2 doelstellingen die nodig zijn volgens het IPCC en andere milieufora om de klimaatwijziging een halt toe te roepe: 80 à 95%-reductie van de CO2-uitstoot tegen 2050. Daarvoor zal men noodgedwongen ook moeten kijken naar die recyclagestromen en een duurzamer materialengebruik.Ik denk niet dat het goed komt als we alles overlaten aan de vrije markt. De overheid en internationale bepalingen mogen best wat meer verplichtingen opleggen, ook over de manier van produceren, alsook in andere landen van de wereld waar dit nu te weinig gebeurt. Dat is soms de enige manier om de dictatuur van de ‘luchtbel’-financiële wereld te doorbreken. Die noodzakelijke investeringen moeten uiteraard hier gebeuren en niet in landen waar de lonen of energie goedkoper zijn. Het is juist in een omgeving waar een degelijk wettelijk kader rond milieu en sociale zekerheid bestaat dat men tot een toekomstgerichte investering komt. Dat betekent wel dat men het ultrakortetermijndenken van het kapitaal zal moeten bijsturen.

TotaalverhaalA&M: Ook Nyrstar bleef niet gespaard van de economische en financiële crisis. Wat is jullie antwoord als vakbond als er besparingen of herstructureringen worden aangekondigd? Marc: Wij stellen altijd voor om te besparen op vlak van materialen en energie, in plaats van op mensen. Daarom zijn we ook oprecht blij dat men geïnvesteerd heeft in dat systeem van warmterecuperatie. Belangrijk daarbij als vakbond is om te wegen op de strategische keuzes van het bedrijf en inspraak te hebben in de tewerkstelling, een leefbare arbeidsorganisatie, de verloning en de opleiding van onze werknemers, om die vergroening ook op sociaal vlak in goede banen te leiden.Als vakbondsafgevaardigde streef ik naar een totaalverhaal rond duurzaamheid. Het heeft weinig zin om enkele kleine acties door te voeren zonder enige samenhang, bij een energie- en materialenintensief bedrijf als het onze. Om greenwashing (door middel van een of meerdere kleine acties -‘likjes verf ’ – je groener voordoen dan je in werkelijkheid bent, nvdr.) te vermijden moeten alle acties ingebed worden in een globaal duurzaam verhaal, zowel op sociaal vlak als op milieuvlak. Een crisisperiode met een eventuele tijdelijke stopzetting van de bedrijfsactiviteiten (zoals Nyrstar in 2008-2009 meemaakte) is het verkeerde moment om met grote transitieplannen af te komen, dat doe je als vakbond beter als het economisch meezit. Een moment om er voluit voor te gaan, want elk uitstel van een fundamentele koerswijziging in een economisch betere periode maakt de volgende crisis alleen maar dieper.

Interview:

Jorre Van Damme, coördinator A&M

Thijs Calu, educatief medewerker A&M

“Elk uitstel van een fundamentele koers-wijziging in een economisch betere periode maakt de volgende crisis alleen maar dieper.”

“Het klimaatprobleem zal zich eerder manifesteren dan het grondstoffenprobleem. Alleen al daarom moeten we onze manier van produceren en ons materialengebruik fundamenteel herzien.”

Page 11: AM Magazine 1 2012

DOSSIER GROENE

WERKPLAATSEN

11am magazine jaargang 2012 nr 1

interview

NICOVAN DAMMEGroene competenties voor een groene economie? VDAB werkt eraan!

Een groenere economie betekent groenere jobs. Bepaalde jobs krijgen daarom een andere invulling, sommige jobs verdwijnen en er komen nieuwe jobs bij… . Betekent dat ook dat we andere dingen moeten kennen en kunnen? Jazeker. De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) werkt daarom aan de competenties van de toekomst.

AM: Wat is je functie binnen de VDAB en wat houdt die precies in?Nico Van Damme: Mijn functie binnen

VDAB is strategisch accountmanager voor de groene economie. Mijn grootste uitdaging is de veranderende arbeidsmarkt

as gevolg van de doelstellingen van Europa 20201 te implementeren in alle dienstverleningen van VDAB. In mensentaal komt het erop neer om de arbeidsbemiddeling, loopbaanbegeleiding en beroepsopleiding te vergroenen. Dit doen we in nauwe samenwerking met sectoren, werkgeversfederaties, onderwijs en bedrijven.

AM: Waarom en hoe is VDAB begonnen om specifiek rond groene competenties te werken? Nico: Vooreerst is er de link tussen milieu,

strategisch accountmanager groene economie VDAB

In het competentiecentrum duurzaam bouwen worden verschillende opleidingen gegeven, zoals het plaatsen van zonnepanelen.

1 De Europa 2020 doelstellingen op vlak van klimaat en energie zijn: 20% minder uitstoot van broeikasgassen dan in 1990, 20% van de energie uit duurzame energiebronnen halen, en 20% meer energie-efficiëntie. Daarnaast zijn er nog andere doelstellingen op vlak van werkgelegenheid, armoedebestrijding, onderwijs en onderzoek en ontwikkeling.

Page 12: AM Magazine 1 2012

12 am magazine jaargang 2012 nr 1

welzijn en veiligheid & gezondheid. De VDAB vervult sinds 2006 op het vlak van het welzijnsbeleid en het milieubeleid een voortrekkers- en een voorbeeldrol.In het energiebeleid (Energie 2009-2014) van de Vlaamse regering zijn richtbakens aangegeven voor de beleidsvelden werk, opleiding en onderwijs. Het Vlaams Parlement heeft de VDAB gevraagd ook een voortrekkersrol op te nemen op het vlak

van de ontwikkeling van opleidingen voor ‘groene’ jobs en jobs voor beroepen van de toekomst.Binnen het Werkgelegenheids- en Investeringsplan (WIP) van de Vlaamse Regering had de VDAB de opdracht om opleidingen te organiseren rond “groene jobs” of jobs voor “beroepen van de toekomst”. Enkele voorbeelden van dergelijke opleidingen zijn: het plaatsen van zonnepanelen en zonneboilers, isoleren van ruwbouw en daken, houtskeletbouw,... Maar groene vaardigheden zijn ook steeds meer een onderdeel van de bestaande opleidingen zoals bijvoorbeeld metselaar, bekister, automechanicien en professionele schoonmaak. Concreet betekent dit dat bij de opleidingen aandacht gaat naar de combinatie van de verschillende disciplines met milieu, veiligheid en duurzaamheid.

AM: Wat zijn Groene Jobs voor VDAB?Nico: Het begrip ‘groene banen’ zorgt vaak voor begripsverwarring. Vandaag bestaat er geen eensgezindheid over de afbakening van ‘groene tewerkstelling’. Er is eerder een spectrum van definities, gaande van de meest enge tot de meest ruime betekenis. In een strikte benadering wordt een baan als groen beschouwd wanneer de hoofdactiviteit rechtstreeks verband houdt met het milieu, de zogenaamde eco-industrieën. We denken daarbij aan ecotoerisme, biologische land- en tuinbouw, hernieuwbare energie, elektrische

en hybride auto’s, duurzaam bouwen en ontwerpen, recyclage van afval- en grondstoffen, zuivering van afvalwater, enz…Een strikte benadering heeft als voordeel dat ze toelaat om de sectoren in de eco‐industrie duidelijk af te bakenen. Het nadeel is echter dat ze geen totaalbeeld verschaft van alle werkgelegenheidskansen.In een ruimere opvatting worden banen ook als groen beschouwd als ze bijdragen

tot het beperken van de ecologische voetafdruk van een sector, ook al hebben de activiteiten geen milieudoel op zichzelf. Elk bedrijf dat ernstige inspanningen doet om zijn activiteiten op een duurzame manier uit te oefenen, kan hier als voorbeeld dienen. Een ruimere omschrijving maakt het moeilijker om te zeggen welke banen groen zijn en welke niet, maar stelt ons beter in staat om een inschatting te maken van het groeipotentieel van de economie en de werkgelegenheid als gevolg van de overgang naar een milieuvriendelijke economie. Vlaanderen, en dus ook de VDAB gebruiken de ruimere omschrijving van

groene banen omdat dit beter aansluit bij het arbeidsmarktbeleid.AM: Er worden uiteenlopende zaken verteld over de uitdaging om deze groene vaardigheden, of competenties, in kaart te brengen en tot op de werkvloer te krijgen. Sommigen spreken van een nooit geziene uitdaging, waar anderen zeggen dat zo’n groene competenties in wezen niet bestaan en gewoon een lichte wijziging inhouden voor bestaande profielen. Waarom vindt de VDAB het nodig om specifiek in te zetten op groene vaardigheden?Nico: Samen met de verduurzaming van onze economie stijgt ook de vraag naar technische arbeidsprofielen. Er is nood aan een beter opgeleide beroepsbevolking, die in staat is zich snel aan te passen aan technologische ontwikkelingen en nieuwe vormen van werkorganisatie. Het toevoegen van duurzame accenten in het opleidingsaanbod is een belangrijke hefboom voor het versterken van de vaardigheden van werknemers met het oog op het invullen van de banen van de toekomst.In de eerste plaats doen er zich veranderingen voor in producten en processen als gevolg van de eco‐innovatie. Aan de andere kant spelen ook de

Ook in de bestaande opleidingen, zoals metselaar, bekister of houtskeletbouw is er aandacht voor vergroening.

Patrick Decolvenaer, campusmanager van het competentiecentrum duurzaam bouwen in Hamme.

“Er is nood aan een beter opgeleide beroepsbevolking, die in staat is zich snel aan te passen aan technologische ontwikkelingen en nieuwe vormen van werkorganisatie.”

Page 13: AM Magazine 1 2012

DOSSIER GROENE

WERKPLAATSEN

13am magazine jaargang 2012 nr 1

interview

wijzigingen in de regelgeving een grote rol, bv. de Europese richtlijn rond gebruik van energie en hernieuwbare bronnen, regelgeving rond de verlaging van het E‐peil nieuwbouwwoningen,…In de sectoren die een sterke inhoudelijke invloed ondervinden van het klimaatbeleid, zoals de bouwsector (EPBD‐richtlijn), is er een nood aan bijscholing van diverse beroepen: van architecten tot aannemers en onderaannemers zoals elektriciens, isoleerders en monteurs van centrale verwarming. Ook bij de hernieuwbare energie is er een nijpend tekort aan technici met specifieke kennis, bv. in de windenergie. De nodige competenties vallen echter niet noodzakelijk samen met hoge kwalificaties. De groene economie zal banen creëren voor laaggeschoolden en hooggeschoolden. Het aandeel van de laaggeschoolde arbeid is in sommige sectoren zelfs groter dan gemiddeld en de competenties zijn ook vaak ‘generiek’ van inslag. Groene generieke competenties zoals attitudes op vlak van zuinig energiegebruik, bewust omgaan met grondstoffen en oog voor duurzaamheid moeten ontwikkeld worden bij alle werknemers en bij de arbeidsreserve (de toekomstige werknemers) maar ook bij de werkgevers want ze zijn vereist in vrijwel alle toekomstige jobs.Een transitie naar een duurzame economie heeft veeleer behoefte aan bijsturing en aanpassing van bestaande vaardigheden dan wel aan de ontwikkeling van nieuwe competenties. Voor de VDAB is het evenwicht tussen de generieke groene competenties en vergroende, aangepaste technische competenties belangrijker voor de ontwikkeling van een groene economie

dan enkel in te zoomen op gespecialiseerde groene competenties. Het onderscheid tussen een groen en een gewoon beroep is bovendien moeilijk te maken en is niet altijd zinvol.

AM: De opleidingen voor de sector Bouw zijn reeds voor een groot deel voltooid. Het competentiecentrum in Hamme speelt daar een cruciale rol in. Wat zijn jullie eerste bevindingen?Nico: Door de grote en directe impact van de vergroening op het opleidingsaanbod voor de bouwsector, heeft de VDAB hieraan prioritair aandacht gegeven.In overleg met de bouwsector en de sociale partners van de bouwsector beslisten we tot een gezamenlijke aanpak te komen voor de ontwikkeling van opleidingen die inspelen op de ‘verduurzaming’ binnen

de bouwsector. Naast een algemeen plan van aanpak, opende de VDAB in Hamme zijn eerste competentiecentrum ‘Duurzaam Bouwen’ . In samenwerking met andere opleidingsverstrekkers en industriële partners ontwikkelt de VDAB er nieuwe opleidingen. Ze organiseert er bijvoorbeeld de opleidingen ‘plaatser van zonnepanelen’’, ‘energiesnoeier’ en ‘isoleerder ruwbouw/dak’. Maar ook in de bestaande opleidingen, zoals metselaar, bekister en houtskeletbouwer, besteedt de VDAB aandacht aan groene vaardigheden.

AM: Hoe worden andere sectoren buiten de bouwsector worden nog aangepakt in de toekomst?Nico: Op iets langere termijn (2011-2014) werkt de VDAB aan een integrale strategie (zie kader) rond de verduurzaming van de competenties van de werknemers en werkzoekenden. De langetermijnstrategie richt zich op de uitbouw van de duurzaamheidstrends binnen alle sectoren.

Interview:

Jorre Van Damme, Coördinator A&M

Thijs Calu, Educatief medewerker A&M

Het vervullen een voortrekkersrol op het vlak van duurzaamheid

Focus op alle VDAB doelgroepen

Gericht op de knelpuntberoepen

De integratie van duurzame generieke competenties en van sector- en beroepsspecifieke “groene” competenties

Samenwerking met derden in Groene partnerschappen

Zichtbaar maken van ‘groene’ competenties in de vacatures

“Een transitie naar een duurzame economieheeft veeleer behoefte aan bijsturing en aanpassing van bestaande vaardigheden dan wel aan de ontwikkeling van nieuwe competenties.”

“Attitudes op vlak van zuinig energiegebruik, bewust omgaan met grondstoffen en oog voor duurzaamheid moeten ontwikkeld worden bij alle werknemers en bij de arbeidsreserve (de toekomstige werknemers) maar ook bij de werkgevers want ze zijn vereist in vrijwel alle toekomstige jobs.”

☞ De pijlers van de “groene” VDAB strategie:

Page 14: AM Magazine 1 2012

14 am magazine jaargang 2012 nr 1

A&M in ‘t kort

TIP: BRENG LEVEN OP JE BEDRIJFSDAKEN!

Een groendak is een dak dat bedekt is met planten. Afhankelijk van de beplanting spreekt men van een intensief of een extensief groendak.

Een aantal voordelen op een rijtje:

Een groendak werkt isolerendDe planten op een groendak nemen CO2 op uit de lucht, wat ons

klimaat ten goede komtEen groendak verhoogt de levensduur van het dakEen groendak is een ideale buffer bij zware regenval. Groendaken

houden het regenwater vast en voeren het vertraagd af. De planten op een groendak zorgen voor meer biodiversiteitEen groendak als onderdeel van een aangename omgeving voor

werknemers zorgt voor gelukkigere werknemers

Heeft je bedrijf één of meerdere platte daken waar niets mee gebeurt? Kaart dan misschien op de volgende ondernemingsraad de mogelijkheid van een groendak aan.

Page 15: AM Magazine 1 2012

15am magazine jaargang 2012 nr 1

A&M in ‘t kort

copy

right

: Eut

roph

icatio

n&hy

poxia

Vissers hebben er alle belang bij duurzamer te gaan vissen. Dat toont de studie ‘Jobs lost at sea’1 van de New Economics Foundation aan. “Europese ministers voor de Visserij doen miljoenen euro’s en duizenden jobs verdwijnen doordat ze toelaten dat de overbevissing blijft bestaan”, zegt Rupert Crilly, een van de onderzoekers.Volgens de wetenschappers denkt de Europese visserijsector te veel op korte termijn, waardoor de visbestanden niet kunnen herstellen. Een beleid op lange termijn zou er echter voor kunnen zorgen dat de visbestanden terug gezond worden en er in de toekomst meer vis gevangen kan worden. Op die manier zou er een meeropbrengst van 2,7 miljard euro onstaan, wat op termijn voor een potentieel van 100.000 extra jobs zorgt, op Europees niveau. Die 2,7 miljard euro is meer dan de Europese subsidies die aan de sector worden toegekend.

1 De studie ‘Jobs lost at sea’ vind je op http://bit.ly/wj6Bjc

Bron: deredactie.be en www.neweconomics.org

Met ‘Belgerinkel naar de winkel’ is een campagne van Bond Beter Leefmilieu, die consumenten wil stimuleren boodschappen met de

fiets te doen. Ga na of je gemeente deelneemt op www.belgerinkel.be en misschien win je wel één van mooie

prijzen. In iedere deelnemende gemeente wordt immers een mooie belgerinkelfiets verloot en tal van andere prijzen. Bovendien kan

iedereen met een volle spaarkaart een mooie fietsmandje bekomen

tegen een voordelige prijs. Alle info op www.belgerinkel.be

EUROPEES VISSERIJBELEID MET LANGETERMIJNVISIE KAN VOOR 100.000 EXTRA JOBS ZORGEN

Page 16: AM Magazine 1 2012