1

1 BESTE LEZER

2 Wereld Alzheimer Dag 2011

3 THEEHUIS

4 ALZHEIMER CAFE

VAN GROTE INVLOED

REGIO WEETJES

5

6

7 UITGELICHT

NIEUWSBRIEF AFDELING

ZAANSTREEK/WATERLAND

Beste lezer,

We naderen alweer het einde van het jaar, de herfst is ingetreden en de bladeren beginnen te verkleuren en vormen al vallend een prachtig bladerdek op de paden. Het wordt langzaam aan kouder. De handschoenen en das zijn uit de kast gehaald en thuis zetten we de verwarming een graadje hoger om thuis lekker bij te komen. Wij, bestuur en vrijwilligers, zijn inmiddels bijgekomen van alle drukte van het afgelopen seizoen en hebben de accu’s opgeladen voor het nieuwe seizoen. Wij zitten vol nieuwe plannen en ideeën en hebben er zin in! In deze Nieuwsbrief kunt u weer het een en ander lezen over het Turks Theehuis en de Alzheimer Cafés. Daarnaast treft u informatie aan over de impact van dementie, een terugblik op de Wereld Alzheimer Dag over de boottocht van dit jaar, regio wetenswaardigheden en een prachtige overpeinzing van Toon Hermans. Het bestuur hoopt u dit seizoen weer ergens te mogen ontmoeten, wellicht is dit tijdens het Alzheimer Café, het Theehuis, de Wereld Alzheimer Dag of elders tijdens een informatie bijeenkomst. Het bestuur van de afdeling Zaanstreek/Waterland wenst u in ieder geval een goed en informatief seizoen!

WERELD ALZHEIMER DAG 2012 Vorig jaar organiseerden wij in september de Wereld Alzheimer Dag met een fantastische boottocht . Het was zo’n succes dat besloten is deze vaartocht opnieuw te herhalen en zodoende konden wij dit jaar veel belangstellenden blij maken. Dit was te merken aan

het hoge aantal aanmeldingen en hierdoor was de boot al snel volgeboekt. Ondanks dat we natuurlijk liever meer zon hadden gehad, mochten we toch niet mopperen over het weer. Het was redelijk. De stemming aan boord was in ieder geval opperbest!

2

1

2

AFDELING

ZAANSTREEK/WATERLAND

Op 15 september 2012 was het zover en ging men enthousiast aan boord van de Claes Horn. Alle bootgasten kregen kort na aanvang koffie aangeboden met een heerlijk gebakje en onderwijl verzorgde Fred Kerkvliet muzikale optredens.

Voor medische ondersteuning wordt altijd gezorgd en dit keer stelde zorgaanbieder De Zorgcirkel belangeloos een arts (specialist ouderenzorg) beschikbaar. We mochten de heer dr. Jalal Walizadda verwelkomen. Na een tijdje varen kwamen we aan bij de Zaanse Schans en werd hier aangemeerd. Iedereen die dat wilde kon hier een uurtje passagieren, maar aan boord blijven kon natuurlijk ook. Daarna volgde er aan boord een verzorgde lunch bestaande uit soep, broodjes en drank. Vervolgens maakte de boot zich op voor de terugvaart, dus alle hens aan dek! De nodige dankwoorden werden gezegd en boeketten werden uitgereikt, waarbij een jarige niet werd vergeten.

THEEHUIS Het Alzheimer Theehuis werd vorig jaar feestelijk geopend en gaat nu zijn tweede seizoen in .

Tijdens de druk bezochte feestelijke opening vond de première plaats van de film “Meneer Bahtiyar”. Alzheimer Theehuis is een trefpunt voor Turkse mensen met dementie, hun partners, familieleden en vrienden. Ook hulpverleners en andere belangstellenden zijn van

harte welkom. Turkse geïnteresseerden kunnen elkaar op iedere laatste donderdag van de maand treffen in het Alzheimer Theehuis. Er is altijd een interessante ochtend voorbereid met verschillende thema’s en gastsprekers. De gasten praten met elkaar over de dingen die ze meemaken en over mogelijkheden voor hulp en dienstverlening en dat allemaal in een gemoedelijke sfeer. Het programma duurt ongeveer twee uur en vindt plaats in het Turks. Het nieuwe seizoen gaat van start op donderdag 29 november 2012 in een nieuwe locatie, het Grand Café van het Evean Erasmushuis. De zaal is open vanaf 9.30 uur. Het programma start om 10.00 uur en eindigt om 12.00 uur. De toegang is gratis. Waar? Grand Café Erasmushuis, Noorderven 79, 1504 AL Zaandam Door Cock Willemse

3

3

AFDELING

ZAANSTREEK/WATERLAND

ALZHEIMER CAFE

Het afgelopen seizoen is voor onze Cafés enerverend geweest. Dankzij de inzet van onze vrijwilligers hebben we mooie avonden waar kunnen maken. Het is steeds weer spannend om de juiste gastsprekers in onze Cafés te krijgen. Dit seizoen is dat prima gelukt. Daarbij hebben we geprobeerd om via nieuwe invalshoeken bepaalde thema's te bespreken. Zo was er een verhalenvertelster die het onderwerp draaglast op een heel speciale manier bespreekbaar kon maken. Zij werd ondersteund door haar vaste violist. Bijzonder en ontroerend. Het nieuwe jaar zijn we in beide Cafés : Koog aan de Zaan en Purmerend gestart met een speciale spellen avond. Heel instructief: iedereen lekker bezig. We hadden ook met tegenslag te kampen. Twee van onze vrijwilligers werden ernstig ziek en gingen een heel onzekere periode tegemoet. Met beide gaat het op dit moment een stuk beter en zij worden langzaam maar zeker weer actief in onze Cafés. Daar zijn wij voor het seizoen 2012 - 2013 heel blij mee! De opkomst van onze gasten in Purmerend was echt hartverwarmend. De mensen waren blij met het Café. Iedereen kon er zijn vragen, opmerkingen, zorgen ,

kwijt. Of wat materiaal verzamelen bij de informatie tafel. In Koog aan de Zaan was er steeds een kleine groep mensen die naar het Café kwamen. Dat maakte de bijeenkomsten zeer intiem. Maar omdat de opkomst van de gasten in Koog aan de Zaan te wensen overliet hebben we besloten ons nieuwe seizoen ons te vestigen met het Café in Zaandam in het Erasmushuis. Onze Alzheimer Cafés kunnen alleen maar goed 'draaien' dankzij die hele speciale inzet van onze vrijwilligers. Zij bepalen mede de sfeer in onze Cafés. We kijken terug op een fijn 2011- 2012. En ondersteund door de Werkgroep Alzheimer cafés Zaanstreek Waterland , waarin de zorgorganisaties vertegenwoordigd zijn, gaan we nu weer met elkaar een informatief, warm, instructief seizoen tegemoet! Zegt het voort. iedereen die te maken heeft met Dementie, of zeer geïnteresseerd is, is zeer welkom in onze cafés in: Zaandam: de eerste woensdag van de maand en in Purmerend de 2e woensdag van de maand! Door Marijke Lichtenauer

VAN GROTE INVLOED Dementie heeft een grote invloed op het leven van mensen met dementie en hun familie. Iemand met dementie wordt naarmate het ziekteproces vordert steeds afhankelijker van zijn omgeving. De mantelzorger krijgt te maken met een continu proces van verlies en veranderende zorgtaken. Voor iemand met dementie wordt de wereld steeds onduidelijker. Hij is onzeker en vecht voor zijn eigen identiteit. Door aan te sluiten bij de belevingswereld laat u de persoon met dementie in zijn waarde en komt hij zoveel mogelijk tot zijn recht. Dit kan door het bieden van herkenning, veiligheid, vertrouwdheid en geborgenheid. Een gesprek met een persoon met dementie kan erg verwarrend zijn. Vaak verzandt het in een verhaal waar geen touw aan vast te knopen is. Voor een gesprek zijn twee mensen nodig. Maar hoe kunt u begrijpen wat de uw naaste bedoelt? En hoe kunt u ervoor zorgen dat hij u begrijpt? Rustig en

duidelijk spreken is belangrijk, maar ook uw lichaamshouding helpt hem u te begrijpen. Als u uw naaste vraagt iets te doen, is het voor u soms moeilijk te zien of hij u begrepen heeft. Als u hem iets vraagt, kunt u dat het beste doen vlak vóór het moment dat het moet gebeuren. Korte, gerichte vragen komen beter over dan meerkeuze of open vragen. Ook vragen naar 'waarom' kunt u beter vermijden. Mensen met dementie zijn, net als iedereen, bang om te falen. Formuleer een vraag altijd zo dat de kans op falen het kleinst is.

4

5

4

AFDELING

ZAANSTREEK/WATERLAND

Zo voorkomt u dat uw naaste bang wordt iets fout te doen en daarom maar helemaal niets doet. Vergissingen corrigeren heeft geen zin, omdat iemand met dementie nauwelijks iets onthoudt. Daarom stelt hij ook veelvuldig dezelfde vragen. U kunt zich daar het beste bij neerleggen. Het kan hem onzeker en angstig maken als u hem steeds met zijn missers confronteert. Angst en irritatie Als u de uw naaste iets vraagt, krijgt u vaak een antwoord dat overduidelijk niet klopt. Ga er altijd van uit dat hij niet bewust staat te liegen. Door fantasie camoufleert hij zijn gebrek aan herinnering. Fantasie wordt voor hem soms werkelijkheid. Een welles-nietes discussie heeft geen zin en leidt alleen tot irritaties. Ook fluisteren kan funest zijn. Fluisterende mensen geven de persoon met dementie het gevoel dat hij erbuiten gehouden wordt. Uw lichaamstaal Mensen met dementie zijn gevoelig voor lichaamstaal. Hoe u iets zegt, is vaak belangrijker dan wat u zegt. Ook wanneer hij u niet meer herkent en begrijpt, kunt u zo contact houden. Probeer altijd oogcontact te houden met uw naaste. Praat met uw handen, gezicht en ogen. Let ook op de toon van uw stem. U krijgt vaak een beter contact als u zijn hand vasthoudt. Als hij niet meer kan praten en u niet meer begrijpt, kunt u met lichaamstaal contact houden. Zijn lichaamstaal De lichaamstaal van uw naaste kan u veel vertellen. Lichaamstaal laat zien hoe hij zich voelt als hij het niet kan zeggen. Probeer altijd uit te vinden wat hij duidelijk probeert te maken met zijn gedrag. Reageer op de gevoelens die erachter zitten. Probeer erop aan te sluiten en neem zijn gevoelens serieus. Geduld Iemand met dementie laat vaak zinnen door elkaar lopen, verbastert woorden of weet sommige woorden niet meer. Dit verergert naarmate de ziekte vordert. Hij wordt steeds onduidelijker en gaat meer nietszeggende woorden gebruiken. Dit mag echter geen reden zijn om gesprekken uit de weg te gaan. Ook meepraten zonder hem te begrijpen is niet goed. Probeer altijd uw geduld te bewaren, uw naaste wil namelijk iets meedelen. Probeer hoe dan ook uit te vinden wat. Herhaal bijvoorbeeld woorden die u wel begreep, of antwoord

op wat u denkt dat hij wilde zeggen. Een reactie van zijn kant zet u dan vaak op het goede spoor. Let ook goed op zijn lichaamstaal. Met veel geduld lukt het u meestal om erachter te komen wat hij zegt. Dit is voor u en hem goed. Het voorkomt gevoelens van onmacht. Ook op een andere manier kan uw geduld op de proef worden gesteld. Iemand met dementie kan vragen of verhalen eindeloos herhalen. Meestal komt dit gedrag voort uit onrust. Probeer hem daarom op zijn gemak te stellen. Als dat niet lukt, kunt u het beste proberen hem af te leiden. Waar moet ik over praten? Het is soms moeilijk een gesprek met iemand met dementie te voeren. Waar moet u het over hebben? Wat u zegt, vergeet hij immers meteen. Onthoud dat het doel van het gesprek is veranderd. Informatie uitwisselen, elkaar op de hoogte houden, dat is door de geheugenstoornis niet meer mogelijk. Gesprekken zijn nu belangrijk omdat zij aandacht en warmte uitstralen. De persoon met dementie onthoudt niet wat u zegt, maar geniet ervan als u enthousiast vertelt. Probeer te praten over dingen die hij op hetzelfde moment kan horen, zien, ruiken, voelen of aanraken. Gebruik bijvoorbeeld een foto als geheugensteuntje. Waarover u het beste kunt praten, is een kwestie van proberen. Meestal verlopen gesprekken over 'vroeger' het beste. Zij verhogen ook het zelfvertrouwen van de persoon met dementie.

5

AFDELING

ZAANSTREEK/WATERLAND

ZAANSTREEK/WATERLAND

REGIO WEETJES

BUDDY Project

Sinds kort is er het BUDDY project voor partners en (jong) dementerenden in Zaanstreek/Waterland. Vanuit de ketenzorg dementie voor de regio Zaanstreek/Waterland is het initiatief gekomen om een vrijwilligersproject op te zetten specifiek gericht op thuiswonende (jonge) dementerende en hun mantelzorger(s). Met jong dementerende wordt de doelgroep bedoeld waarbij de diagnose Alzheimer voor het 65e jaar is vastgesteld. Het project is bestemd voor mensen die een vorm van dementie hebben en het leuk vinden om met een vaste buddy samen dingen te ondernemen. Bijvoorbeeld samen fietsen, wandelen, winkelen of een musea bezoeken.

Naast samen dingen ondernemen biedt de buddy ook een luisterend oor zowel voor de mensen met dementie als de mantelzorger. Inmiddels is er gestart met het werven van ‘buddy’s’. De buddy’s krijgen een gedegen training voordat zij daadwerkelijk bij iemand thuiskomen. Ook wordt er goed gekeken of er een match is met de cliënt en mantelzorgers en er dezelfde interesses zijn. Het buddy project is een samenwerking tussen De Zorgcirkel, Evean Zorg, Dijk & Duin en Centrum Mantelzorg. Alzheimer Nederland ondersteunt dit project middels het beschikbaar stellen van een informatiepakket en materiaal voor de basistraining aan vrijwilligers.

UITGELICHT

'Weten van vergeten' Allochtone ouderen vormen een steeds groter wordende groep in Zaanstad. Door de huidige ontwikkeling in de WMO, de vraag van de politiek om zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid, vormen deze ouderen een kwetsbare groep. Uit onderzoek blijkt dat dementie vaak wordt gezien als vergeetachtigheid en iets dat bij ouder worden hoort. Dat dementie een ziekte is, hoe

de ziekte kan worden herkend en wat het ziekteverloop is, is vaak nog weinig bekend in allochtone groepen. Het aantal allochtone ouderen met dementie groeit explosief en zal de komende tien jaar ruim verdubbelen. Hiermee stijgt het aantal dementerenden van allochtone afkomst vijf maal zo sterk als het aantal autochtone. De zorg voor mensen met dementie wordt hoofdzakelijk door de familie geleverd.

7

6

Vandaag is de dag, hij komt maar één keer,

morgen dan is het vandaag al niet meer.

Niet zeuren, geniet van het leven, het mag, maar doe het vandaag, want vandaag is de dag.

6

Wij hopen dat deze nieuwsbrief u heeft uitgenodigd tot een inspirerend leesuurtje!

De nieuwsbrief kwam tot stand met de medewerking van: Marijke Lichtenauer - Cock Willemse

Vormgeving: Nel Koppers November 2012

© Alzheimer Nederland Zaanstreek/Waterland

AFDELING

ZAANSTREEK/WATERLAND

ZAANSTREEK/WATERLAND

Twintig procent van de mantelzorgers raakt door de zorg overbelast. Uit onderzoek blijkt dat de belasting van de allochtone mantelzorger nog hoger is, onder andere door onbekendheid met dementie en een geringer bereik van zorg- en welzijnsvoorzieningen. Daarom is Alzheimer Nederland gestart met het unieke voorlichtingsprogramma 'Weten van vergeten' voor Turkse en Marokkaanse mantelzorgers die in hun omgeving te maken hebben met vergeetachtigheid en/of dementie.

Bij de boer, elke dag buitengewoon Landzijde is het concept van een groep boerderijen in Beemster en Waterland en het idee hierachter is het samenbrengen en samenwerken van meerdere zorgboerderijen, zodat mensen die ondersteuning zoeken bij hun dagbesteding in Noord-Holland makkelijker een zorgboerderij kunnen vinden in zijn of haar directe woonomgeving.

Daarnaast draagt Landzijde bij tot sterk sociaal en economisch platteland, waarbij ook kleinschalige zorgboerderijen tot hun recht komen. De zorgboerderij is een omgeving die door haar kernkwaliteiten (kleinschaligheid, persoonlijkheid, echtheid, planten en dieren, ruimte en de eenvoudige sociale structuur) een bijzondere bijdrage kan leveren aan dagopvang en dagbesteding voor mensen met dementie. Elke boerderij is uniek in zijn soort. Dat komt door de soort bedrijfsvoering, melkvee, vleesvee, paarden, kleinere dieren, groente of fruit verbouwen, enz. maar ook doordat elke boer weer anders is in zijn manier van ondersteunen. De boer blijft vooral boer en

is geen therapeut maar vooral een zorgzame begeleider. Door de problematiek van dementie ziet Landzijde het daarom al enige jaren als haar taak om zich hierin te ontwikkelen en een bijdrage te leveren. Op verschillende zorgboerderijen is er ruime ervaring opgedaan met deze doelgroep. Wanneer ouderen zo lang als mogelijk is zelfstandig willen blijven wonen dan zijn ook het hebben van een dagbesteding of dagopvang en ondersteuning van de mantelzorger nodig. De kennis die hier is opgedaan wordt door Landzijde verspreid onder andere zorgboerderijen. In samenwerking met de gemeente Zaanstad en Alzheimer Nederland en een zorgboerderij in Zaandam wordt een nieuw concept ‘ontmoetingsboerderij’ verder uitgewerkt.