Als de dokter niets vinden kan …

SOLK: somatisch onvoldoende verklaarde

lichamelijke klachten

Anne-Marie Derksen

Indeling Definitie Epidemiologie Pathofysiologie Prognose Diagnose Behandeling Preventie

Symptomen

Ziekte versus klachten

Definitie SOLK“Lichamelijke klachten die langer dan enkele weken duren en waarbij, bij adequaat medisch onderzoek, geen somatische aandoening wordt gevonden die de klacht voldoende verklaart”

Definitie somatoforme stoornis“Somatisch onverklaarde lichamelijke klachten die voldoen aan de criteria van de DSM-IV”

‘Patiënten met somatische klachten die niet vallen binnen de angst-, stemmings- of psychotische stoornissen’

Indeling psychiatrie-somatiek

Psychiatrie: Somatoforme stoornis:

Conversiestoornis Pijnstoornis Hypochondrie Stoornis in de

lichaamsbeleving Somatisatiestoornis Ongedifferenteerde

somatoforme stoornis Somatoforme stoornis

nao

Somatiek: Functionele syndromen:

CVS IBS Fibromyalgie Atypische PODB Hyperventilatie syndroom Spierspanningshoofdpijn

Epidemiologie

Mensen met lich. klachten 80-90%(afgelopen 2 weken)

Chronisch moe 30%

HA vindt niets 30-50%Specialist vindt niets 40-60%

Functioneel syndroom 20-30%

Continuüm Ongecompliceerde kortdurende lich. klacht SOLK ± uitgesproken somatisatie SOLK syndromen Somatoforme stoornissen Somatisatie stoornis

Biopsychosociale modelBiologisch Psychologisch Sociaal

Predisponerend genetica trauma, hechting, neiging tot neg emoties, perfectionisme

omgang met ziekte in familie

Uitlokkend vermoeidheid infectieziekte

stress life events

Onderhoudend conditie-verlies

ongerustheid, vermijding, machteloosheid

weinig sociale steun

Pathofyiologische verklaringen 1. Niet-herkende, somatische ziekte 2. Psychologische verklaringen 3. De hersenen als centrale regelkamer 4. Autonoom ZS, stresshormonen 5. Hyperventilatie 6. Immuunsysteem

Niet-herkende, somatische ziekte

Psychologische verklaringen (1)

Psychologische verklaringen (2) Pavlov Skinner

Psychologische verklaringen (3) Verwachtingen

De hersenen als centrale regelkamer

Pijnmatrix

fMRI

Immuunsysteem

Hyperventilatie Eerder: Gezien als het

verklarend mechanisme bij medisch onverklaarde klachten

Werkzaamheid van behandeling door niet-specifieke factoren

Autonoom zenuwstelsel, stresshormonen

Prognose SOLK Bij 50-75% van de mensen met SOLK in

een eerstelijnspopulatie nemen de klachten af in de loop van het eerste jaar tot vijftien maanden.

Bij 10-30% nemen de klachten echter toe in de tijd.

Diagnostiek (1) Huisarts Somatisch specialist Psychiater

Diagnostiek (2) Middelengebruik? Nagebootste stoornis, agravatie,

simulatie? Psychiatrische stoornis? Somatoforme stoornis? Subklinische somatisatiestoornis,

verstoorde lichaamsbeleving of hypochondrie?

SOLK!

Behandeling Stepped care met monitoring

Consultation letter CGT Farmacologie

Disease management

Preventie

Doel: Optimaliseren van hulpverlening op de specifieke problemen van ouderen met SOLK

1: Determinanten van SOLK en gerelateerde zorgbehoeftes

2: Ontwikkelen van interventies: Multidisciplinair: Consultation letter Eerstelijn: Coachingsgroep gericht op

empowerment en versterking restcapaciteit Tweedelijn: Psychotherapie groep CGT en PMT

Psychologische verklaringen (1)

Psychologische verklaringen (2)

Psychologische verklaringen (2)

Epidemiologie (2)Prevalentie bij HA:

Somatoforme stoornis NAO 13% Hypochondrie 1-5% Pijnstoornis 2% Somatisatiestoornis

0.5% Conversiestoornis

0.2% Stoornis in de lichaamsbeleving 0%

Lumpers <-> Splitters Overlap Aan mode onderhevig Gemeenschappelijke

kenmerken belangrijkst Epidemiologie vgl Behandeling vgl

Prognose vgl Artsen perspectief

Specifieke klachten Aansluiten bij pt Volgens biopsycho-

sociale model

Behandeling gericht op rehabilitatie

Prognose varieert Patiënten perspectief