pag. 1

Allochtone leerlingenFons van de Vijver, Johnny Fontaine en

Mark Schittekatte

1. Het klassieke theoretische raamwerk: vertekening en equivalentie

2. Het belang van acculturatie voor diagnostiek bij allochtone kinderen

3. Implicaties voor diagnostiek4. Selectie van diagnostische middelen

pag. 2

1. Het klassieke theoretische raamwerk: vertekening en equivalentie

Vertekening/bias

• systematisch

• onbedoeld

pag. 3

• Externe vertekening

• Interne vertekening‣ constructvertekening‣ methodevertekening:

‧eigenschappen van testee‧eigenschappen van tester‧kennis van het Nederlands en andere communicatie-

problemen

‣ itemvertekening

pag. 4

Equivalentie

• kwalitatieve equivalentie: vergelijkbaarheid van de eigenschappen die worden gemeten

• kwantitatieve equivalentie: vergelijkbaarheid van de scores

Relaties tussen equivalentie en vertekening

vertekening tast de equivalentie aan

pag. 5

2. Het belang van acculturatie voor diagnostiek bij allochtone kinderen

Acculturatie

• Achtergrondvariabelen‣ Eigenschappen van cultuur‣ Eigenschappen van allochtone groep‣ Eigenschappen van persoonlijkheid

pag. 6

• Acculturatieoriëntaties‣ positieve relaties met etnische cultuur (EC)‣ positieve relaties met gastcultuur (GC)

EC

Ja Neen

Ja Integratie Assimilatie

GC

Neen Separatie Marginalisatie

pag. 7

• Acculturatie-uitkomsten‣ Psychologische aanpassing: geluk, geestelijke

gezondheid‣ Socioculturele aanpassing: werk, deelname aan

culturele leven

pag. 8

Acculturatieoriëntaties en prestaties op cognitieve tests• Onderzoek lagere schoolkinderen

‣273 Vlaamse lagere schoolkinderen (6-12)‧141 jongens, 132 meisjes‧182 getest op school, 74 thuis, 17 ergens anders

‣271 Migranten lagere schoolkinderen (6-12)‧139 jongens, 132 meisjes‧126 Turkse herkomst, 103 Marokkaanse herkomst, 42 gemengde

herkomst‧36 eerste, 232 tweede generatie, 3 missend‧197 getest op school, 51 thuis, 23 ergens anders

pag. 9

Tabel. Hoogst ladende items op de acculturatieschaal

Lading Item

.592 Zijn je beste vrienden Vlaams?

.556 Denk je in het Nederlands?

.518 Heb je veel Vlaamse vrienden?

.495 Spreek je altijd Nederlands met je broers/zussen?

.477 Spreek je thuis altijd Nederlands met je ouders?…-.570 Speel je Turkse spelletjes?-.573 Spreek je altijd Turks met je broers/zussen?-.597 Spreek je thuis altijd Turks met je ouders?-.607 Zijn je beste vrienden Turks?-.671 Denk je in het Turks?

pag. 10

Tabel. IQ-scores (WISC-III) van Vlaamse en migrantenkinderen

IQ-score Vlaams Migranten

Totaal IQ 105.85 90.19 ***

Verbaal IQ 106.96 89.70 ***

Performaal IQ 103.06 92.90 ***

pag. 11

Tabel. Gemiddelde Totaal IQ voor Vlaamse en migrantenkinderen volgens acculturatiegroep N IQ-scoreVlamingen 173 105.85Migranten1 9 98.44Migranten2 34 98.41Migranten3 88 91.74Migranten4 97 88.08Migranten5 36 84.00Migranten6 7 81.14

pag. 12

Totaal IQ

1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 7,00

groupaccul

80

85

90

95

100

105

110

Me

an

of

ws

toti

q

pag. 13

Tabel. Gemiddelde Verbaal IQ voor Vlaamse en migrantenkinderen volgens acculturatiegroep N IQ-scoreVlamingen 173 106.96Migranten1 9 98.44Migranten2 34 98.12Migranten3 88 91.63Migranten4 97 87.32Migranten5 36 82.64Migranten6 7 78.00

pag. 14

Verbaal IQ

1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 7,00

groupaccul

80

90

100

110

Me

an

of

ws

ve

rbiq

pag. 15

Tabel. Gemiddelde Performaal IQ voor Vlaamse en migrantenkinderen volgens acculturatiegroep N IQ-scoreVlamingen 173 103.06Migranten1 9 99.44Migranten2 34 97.47Migranten3 88 93.71Migranten4 97 91.71Migranten5 36 88.94Migranten6 7 88.86

pag. 16

Performaal IQ

1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 7,00

groupaccul

90

95

100

Me

an

of

ws

pe

rfiq

pag. 17

• Onderzoek bij leerlingen secundair onderwijs‣290 Vlaamse leerlingen (13-16)

‧141 jongens, 149 meisjes‧ 31 BIJZ, 110 BSO, 97 TSO, 52 ASO

‣260 Migranten leerlingen (13-16)‧131 jongens, 129 meisjes ‧25 BIJZ, 105 BSO, 88 TSO, 41 ASO‧119 Turks, 107 Marokkaans, 34 gemengd‧27 eerste, 230 tweede generatie, 3 missing

‣Allen getest op school

pag. 18

Tabel. Gemiddelde IQ-score (WISC-III)

gecontroleerd voor geslacht en school type

IQ-score Vlaams Migrant

Totaal IQ 93.113 83.719 ***

Verbaal IQ 95.068 83.554 ***

Performaal IQ 92.194 87.120 ***

pag. 19

Tabel. Gemiddelde totaalscore voor adaptatie en behoud

Behoud

Adaptatie Laag Hoog

Laag 79.746 80.623

Hoog 96.149 81.553* Gecontroleerd voor schooltype en geslacht

pag. 20

1 2

low vs high maintenance

80

85

90

95

Est

imat

ed M

arg

inal

Mea

ns

low vs high

adaptation

1

2

Estimated Marginal Means of Total IQ

pag. 21

Tabel. Gemiddelde performaalscore voor adaptatie en behoud

Behoud

Adaptatie Laag Hoog

Laag 84.222 85.303

Hoog 95.679 86.397

* Gecontroleerd voor schooltype en geslacht

pag. 22

1 2

low vs high maintenance

84

86

88

90

92

94

96E

stim

ated

Mar

gin

al M

ean

slow vs high

adaptation

1

2

Estimated Marginal Means of Performal IQ

pag. 23

Tabel. Gemiddelde verbaalscore voor adaptatie en behoud

Behoud

Adaptatie Laag Hoog

Laag 79.376 79.787

Hoog 97.313 80.579

* Gecontroleerd voor schooltype en geslacht

pag. 24

1 2

low vs high maintenance

80

85

90

95

Est

imat

ed M

arg

inal

Mea

ns

low vs high

adaptation

1

2

Estimated Marginal Means of Verbal IQ

pag. 25

Conclusie acculturatie:

• Er zijn substantiële relaties tussen IQ en acculturatie

• Het effect is het grootste op verbaal IQ, maar er is toch nog een effect op performaal IQ

• De richting van het verband is niet duidelijk

Belangrijk om acculturatie mee op te nemen in diagnostiek