ALLES rondom residuen:

wat moeten we weten?

page 2 • Alles over residuen • winter 2011/2012

Inhoud presentatie

Wat is een MRL?

Waar staan ARfD en ADI voor?

Food Chain projecten Bayer CropScience

page 3 • Alles over residuen • winter 2011/2012

Residuen:

Resten van gewasbeschermingsmiddelen die achterblijven op het gewas kunnen resten zijn op zowel bladeren als vruchten.

Residuen van een bespuiting tijdens de teelt: zijn gewenst om het gewas voldoende bescherming te geven tegen ziekte of plaag.

Residuen bij de oogst: zijn nodig om het geoogste product te beschermen tegen schimmels tijdens bewaring.

Wat zijn residuen?

Belangrijke begrippen

• MRL : Handelsnorm

• ARFD: toxicologische norm korte termijn

• ADI: toxicologische norm lange termijn!

page 4 • Alles over residuen • winter 2011/2012

page 5 • Alles over residuen • winter 2011/2012

Handelsnorm (MRL= maximale residu limiet):

Handelsnorm: MRL wordt bepaald voor voedingsmiddelen die in

handelsverkeer worden gebracht! Is dus uitsluitend een

handelsnorm en is geen risiconorm! Wordt vastgesteld voor de

gehele EU!

MRL bepaling:

De norm wordt vastgesteld op basis van de toepassing die

landbouwkundig gezien noodzakelijk is voor een effectieve

bestrijding van ziekte of plaag in een gewas (GAP)!

Wat is een MRL

page 6 • Alles over residuen • winter 2011/2012

Handelsnorm (GAP)

UITGANGSPUNT =

Bepaling van de Goede landbouwkundige toepassing (Good

Agricultural Practice = GAP)

- per gewas

- per product (en formulering van product: WP, SC, …)

• Doseringen middel zoals etiket

• Hoeveel bespuitingen nodig?

• Wat is de interval tussen opeenvolgende

bespuitingen?

• Noodzakelijke veiligheidstermijn?

• …

LANDBOUWKUNDIGE NOODZAAK IS DE BASIS VOOR MRL SETTING!

page 7 • Alles over residuen • winter 2011/2012

Handelsnorm: Middel x in spruiten

0

0,2

0,4

0,6

0,8

0 3 7 14 21 28

Proef 1

Proef 2

Proef 3

Proef 4

Proef 5

Proef 6

Proef 7

Proef 8

mg actieve stoffen per kg product

MRL

Dagen na toepassing

VT

3 toepassingen in een

dosering van 0,5 kg per ha.

Toepassingen

page 8 • Alles over residuen • winter 2011/2012

Handelsnorm: Middel x in tomaten

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

0 1 3 7

Proef 1

Proef 2

Proef 3

Proef 4

Proef 5

Proef 6

Proef 7

Proef 8

Mg actieve stof per kg product

Dagen na toepassing

MRL MRL

VT VT Toepassing

page 9 • Alles over residuen • winter 2011/2012 9

Toxicologische norm

ADI (Acceptabele Dagelijkse Inname)

Gemiddelde hoeveelheid van een stof die je gedurende je gehele leven

dagelijks kunt innemen zonder dat dit gezondheidsrisico’s geeft. ADI

berekening van belang bij toelating middel, niet bij incidentele overschrijding

van MRL norm.

ARfD (Acute Referentie Dosis)

De hoeveelheid van een stof die je gedurende 1 maaltijd of 1 dag kunt

innemen zonder dat dit enig gezondheidseffect geeft. Bij overschrijding van

MRL wordt er direct gekeken of er een acuut gezondheidsrisico is!

page 10 • Alles over residuen • winter 2011/2012

Toxicologische norm (bepaling drempelwaarde)

Lange termijn tox. Studies

(chronische tox. Studies)

Korte termijn tox. Studies

(acute tox. Studies)

Dosis zonder

effect

Aanvaardbare

Dagelijkse

Inname Veiligheidsfactor

100

= de hoeveelheid product/kg

lichaamsgewicht die een mens

gedurende zijn hele leven

dagelijks kan opnemen zonder

enig effect : ADI

Acute Referentie

Dosis

= de hoeveelheid product/kg

lichaamsgewicht die een mens in

een korte tijd kan opnemen (bijv.

gedurende 1 maaltijd of 1 dag)

zonder dat er een effect is: ARfD

page 11 • Alles over residuen • winter 2011/2012

Foodchain Activiteiten BCS

Snel inspelen op issues in de markt, bijvoorbeeld:

bij MRL overschrijdingen,

import vanuit niet EU landen,

Russische MRL eisen etc.

Op basis van residuonderzoek adviezen geven omtrent afbraakpatroon

van middelen

Projecten (zowel in NL als wereldwijd)

in samenwerking met retailers, telersverenigingen, handel, voorlichting:

met sector meedenken, anticiperen op eisen vanuit de markt

niet alleen m.b.t. residuen, maar bijvoorbeeld ook kwaliteit

Presentatie • 9 maart 2012

Residu beheersing in de tomaten teelt

Project in samenwerking met the Greenery, Bayer CropScience

Doelstelling project:

Inventarisatie ‘probleemstoffen’ in de tomaten teelt

Na inventarisatie hoe kunnen residu niveau’s zonder het inboeten

aan bestrijdingseffecten verlaagd worden van stoffen die lang

aanwezig zijn

Spuittechniek is nader onder de loep genomen

• De actieve stof van Teldor, fenhexamid, is lang en stabiel aanwezig

na een toepassing deze stof is als voorbeeldstof bekeken qua

residu gedrag

Presentatie • 9 maart 2012

Teldor in de tomaten teelt

• Geregistreerd en toegepast ter bestrijding van Botrytis in o.a. de

tomaten teelt

• Dosering: 0,1 %, 1500 liter water per 2 meter gewaslengte, 3

toepassingen

• MRL: 1 mg/kg

Getest in 2009: 3 spuitsystemen

Gehele gewas

Alleen de stammen

Alleen de bladeren

Presentatie • 9 maart 2012

Teldor alleen op de stam gespoten

Presentatie • 9 maart 2012

Teldor alleen op de bladeren gespoten

Presentatie • 9 maart 2012

Teldor op het gehele gewas

Presentatie • 9 maart 2012

Residu verloop Teldor na 1 toepassing

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

DAA1 DAA3 DAA7 DAA11 DAA14 DAA18 DAA28

Hele gewas Alleen blad Alleen stammen

Fenhexamid in mg/kg

1/3 MRL

Presentatie • 9 maart 2012

Conclusie

• Met aangepaste spuittechniek zijn er veel mogelijkheden

om de tomaten met zo weinig mogelijk residu te bedekken

• Voor meeste ziekten en plagen kan een keuze worden

gemaakt voor alleen stammen of alleen blad behandelen

• Vrijwel alleen bij tomatengalmijt moet het gehele gewas

behandeld worden

• kortom residu management in tomatenteelt kan veel

profijt hebben van aangepaste spuittechniek!

Residu management in vruchtgroenten

• MRL is gebaseerd op het etiket. MRL wordt

op EU niveau vastgesteld op worst case toepassing in

EU.

• Voorbeeld: Indien in NL alleen druppelen op etiket en

Spanje ook spuiten met zelfde product dan hebben we

residu pakket voor beide toepassingen en wordt gekeken

welke toepassing hoogste residu geeft MRL wordt op

basis daarvan vastgesteld (=worst case)

• Spuiten in vruchtgroenten op basis van max. 1500 liter

water per ha.

Residu management in vruchtgroenten

• Implementering van spuittechnieken met

name in tomaat mogelijkheden!

• Maak gebruik van nuttige insecten (open deur)

• Spuit middelen in blokken maar wissel wel af (max. 2-3x)

• Wissel middel met twee actieve stoffen bij voorkeur niet af

met ander middel met twee actieve stoffen

• Maak voor het seizoen een plan van aanpak voor

aanwezigheid eerste vruchten een preventieve aanpak

van bepaalde ziekten en plagen

Hartelijk dank voor uw aandacht