Algemeen Gedeelte Initiator · Het kennen van de relatie sportbeoefening en sportblessures Het...

Veilig sportenPreventief luik

Algemeen Gedeelte Initiator

Luc [email protected]/initiator

mailto:[email protected]

Overzicht van de presentatie

Inleiding en situering

Invloed van sporten op gezondheid

Blessurepreventie

Taak van de sportbegeleider

2




Blessurepreventie


3


1. Doelstelling van de cursus2. Opbouw van de cursus

4

1. Doelstelling van de cursus

Brug slaan tussen preventie en blessurebehandeling, met nadruk op het bevorderen van gezond en veilig sporten en voorkomen van blessures

De cursist kan:De positieve en negatieve effecten van fysieke inspanning op de gezondheid onderscheidenMensen stimuleren tot fysieke activiteit in gezonde omstandighedenVanuit cijfergegevens van de specifieke sporttak de risicofactoren eigen aan de sport weergevenConcrete stappen ondernemen om blessurepreventie op het niveau van de club te bevorderenVanuit de opmaak van zijn persoonlijk sportprofiel de risicofactoren bij het sporten aangevenRisicofactoren bij de sporters herkennen en aangepaste preventieve maatregelen nemenHet evenwicht in de belasting-belastbaarheid voor zijn sporters bewaken

5

2. Opbouw van de cursus

Drie delen

Invloed van sporten op de gezondheid

Blessurepreventie

Taak van de sportbegeleider in de blessurepreventie

Werkwijze:

Opdrachtvormen vanuit de sport en eigen ervaring

Reflectie en bespreking

Interactief

6




Blessurepreventie


7


1. Gezond en veilig sporten: kernbegrippen2. Effecten van fysieke inspanning

8

1. Gezond en veilig sporten: kernbegrippen

GezondheidFysieke

activiteitFysieke fitheid

9

10


Gezondheid Fysieke activiteit Fysieke fitheid

Gezondheid :Toestand van geestelijk, lichamelijk en sociaal

welbevinden en al dan niet voorkomen van aandoeningen,

ziekte en vroegtijdijdige sterfte

Geestelijk : ontspanning van de geest …

Lichamelijk : Preventie , diabetes , botontkalking ….

Sociaal : Langere levensverwachting ….

Genetische factoren

Omgevingsfactoren (milieu, sociaal-economische factoren)

Persoonlijke leefstijlfactoren (voeding, hygiëne, beweging, ontspanning)

Aanwezigheid en de kwaliteit van gezondheidszorg (preventief en curatief)

11


Gezondheid Fysieke activiteit Fysieke fitheid


Specifiek

Meetbaar

Aanvaardbaar

Realistisch

Tijdsgebonden

12

GezondheidFysieke



Frequentie

Intensiteit

Tijdsduur

Type activiteit

Recuperatie

13

GezondheidFysieke



Signalen

14

GezondheidFysieke



Kracht

Lenigheid

Uithouding

Snelheid

Coördinati

Evenwicht15

Gezondheid Fysieke activiteitFysieke fitheid


Opdracht

1. Kan je voor jouw sport de vijf fysieke basiseigenschappen, in de mate dat ze het meest aan bod komen, in volgorde plaatsen en aantonen waarom?

16

2. Effecten fysieke inspanning

17

18


POSITIEF

Fysiek

Mentaal

Aanbevelingen

FrequentieIntensiteit

DuurSoort belasting

NEGATIEF

Overbelasting

Onvoorzichtigheid

Sportletsel

Acuut

Chronisch

19


Opdracht

1. Overloop voor jezelf welke fysieke activiteiten je doet per week naar type, duur, frequentie en intensiteit.

2. Evalueer vervolgens of het nodig is om de mate van fysieke activiteit aan te passen om gezondheidsbevorderend te zijn.

20





Blessurepreventie


21

Blessurepreventie

1. Wat?2. Omvang van sportblessures3. Blessurepreventie in Vlaanderen

22

1. Wat?

23

1. Wat?

Blessurepreventie = het geheel van preventieve maatregelen dat je kan nemen om schade aan de gezondheid te voorkomen.

80% van de blessures kan voorkomen worden!

Primaire preventie: het voorkomen van de primaire oorzaken van het ontstaan van blessuresHet inzien van het belang van sporten op de gezondheidHet kennen van de relatie sportbeoefening en sportblessuresHet kennen van de risicofactorenHet nemen van maatregelen

Secundaire preventie: het vroegtijdig ingrijpen bij de eerste tekenen van blessurevorming en het nemen van herstelbevorderende maatregelen

Tertiaire preventie: het voorkomen van de gevolgen van blessures

24

2. Omvang van blessures

Registratie is nodig!

Incidentie = aantal blessures per periode, meestal een jaar, in verhouding met het aantal uren sportbeoefening.

25


Opdrachten

1. Hoeveel sporters in Vlaanderen beoefenen jouw sport in georganiseerd verband?

2. Wat zijn de meest voorkomende blessures in jouw sporttak?• Verstuikte enkel • Knieblessure • Tenniselleboog • Spierscheur

26


Opdrachten

3. Welke lichaamsdelen worden het meest getroffen?

27


Opdrachten

4. In welke leeftijdscategorie komen de meeste letsels voor?

5. Wie geraakt het meest geblesseerd: mannen of vrouwen?

28


Opdrachten

6. Wat zijn de oorzakelijke relaties

• Lichaamscontact medespeler/tegenstrever

• Bodemgesteldheid

• Materiaal (ballen, toestellen…)

• Persoonlijke kledij

• Overtreding van de spelregels

• Weersomstandigheden

• Accommodatie

• …………………29


Opdrachten

7. Spelerspositie

• Aanvallend

• Verdedigend

• Doelverdediger

30

3. Wie doet aan blessure-preventie in Vlaanderen?

Blessurepreventie in Vlaanderen

In de sportclub

De sportbeoefenaar

De sportbegeleider

De sportarts – sportkinesist

Het clubbestuur

Overkoepelende instanties

Sport Vlaanderen

Huisartsen en sportartsen

Sportfederaties

BOIC: Olympic Health Foundation

Rode Kruis Vlaanderen31


De sportbeoefenaarZelf verantwoordelijkheid opnemen

Goede leefstijl

Aanvoelen en begrijpen van signalen van lichaam

Bewust zijn van grenzen waarbinnen men mag ‘bewegen’

Gebruik maken van beschermende materialen

Toepassen van beschermende maatregelen (fair play!)

Preventief advies inwinnen

Bijhouden van persoonlijk gezondheidssportboekje:Gezondheidsanamnese

Sportanamnese

Functioneel onderzoek32


De sportbegeleider

Centrale figuur

Bewaken van het evenwicht tussen belasting en belastbaarheid (primaire preventie)

Voornaamste symptomen van blessures herkennen (secundaire preventie)

Sporter na genezing op verantwoorde wijze begeleiden (tertiaire preventie)

Belang van goede communicatie!

33


De sportarts

Uitvoeren van sportmedisch onderzoek

Adviseren van een geblesseerde sporter

Verlenen van advies bij het uitvoeren van blessurepreventieve programma’s

34


Het clubbestuur

Voorzien van de nodige faciliteiten:Nodige materialen en accommodaties voor verzorging

Bereikbaarheid van de accommodatie voor de hulpdiensten

Voorzien van medische begeleiding

Organiseren van informatiesessies naar ouders

Plaatsen van voorlichtingsartikels in het clubblad

Aanstellen van voldoende en bekwame sportbegeleiders

Scheppen van voldoende oefengelegenheid

Enz.

35


Opdracht

1. Wat maakt het dat jouw sport veilig of gevaarlijk is?

2. Je zou graag beter zicht willen hebben op je lichamelijkemogelijkheden en beperkingen, waar ga je te rade? Welkegegevens zijn nuttig om te registreren en waarom?

3. Hoe is de visie op blessurepreventie in jouw sportclubuitgewerkt? Wie staat in voor wat? Geef concretevoorbeelden.

36




Blessurepreventie


37


1. De balans tussen belasting en belastbaarheid2. De persoonsgebonden risicofactoren3. De omgevingsgebonden risicofactoren

38

1. De balans tussen belasting en belastbaarheid

Ken het verschil tussen belasting en belastbaarheid

Hou de balans in evenwicht

Herken een verstoorde balans

Hou rekening met de risicofactoren

39

2. De persoonsgebonden risicofactoren

Belastbaarheid:Persoonsgebonden risicofactoren

Leeftijd

Geslacht

Lichamelijke kenmerken (lichaams-

samenstelling, lichaamsbouw, gewicht

Lichamelijke fitheid en trainingstoestand

Gezondheidstoestand (sporten met

koorts, rugklachten, vroegere letsels)

Mentaliteit en leefwijze (mentale ingesteldheid, pers. lichaamsverzorging, voeding)

Belasting:Omgevingsgebonden risicofactoren

De sportbelasting (aard van de sport,

niveau van de sportbeoefening, opbouw

en intensiteit training)

Persoonlijke uitrusting en materiaal

(sportmateriaal, kledij en schoenen)

Accommodatie

Sporten buiten (weersomstandigheden,

milieu,sporten op hoogte)

Andere factoren (spelregels en fair play, ouders)

40


1. LeeftijdVan kleuter tot het jonge schoolkind (4 tot 7 jaar)

Het schoolkind (7 tot 11 jaar)

De adolescent (11 tot 18 jaar)

De volwassene (> 18 jaar)

De oudere sporter

Ontwikkelingskenmerken!

Begeleidingstips!

41


2. GeslachtMan

Vrouw

Aandachtspunten!

Begeleidingstips!

42


3. Lichamelijke kenmerkenLichaamsamenstelling: tot welk type behoor je?

Lichaamsbouw: hoe is je lichaamsbouw?

Lichaamsgewicht: hoe ga je om met je gewicht?

Aandachtspunten!

Begeleidingstips!

43


4. Lichamelijke fitheid en trainingstoestandVijf basiseigenschappen (uithouding, kracht, lenigheid, snelheid, coördinatie)

Aandachtspunten!

Begeleidingstips!

44


5. GezondheidstoestandSporten met koorts

Vroeger opgelopen letsels of ziekten

Rugklachten

Aandachtspunten!

Begeleidingstips!

45


6. Mentaliteit – leefwijzeMentale ingesteldheid:

Hoe ga je om met stress?

Persoonlijke lichaamsverzorging:

Waar moet je extra op letten?

Voeding

Wat zijn je voedingsgewoonten bij het sporten?

Wat en wanneer drink je bij het sporten?

Gebruik je voedingssupplementen?

Hoe ga je om met alcohol, koffie, roken, drugs?

Aandachtspunten!

Begeleidingstips!46

3. De omgevingsgebonden risicofactoren

Belastbaarheid:Persoonsgebonden risicofactoren

Leeftijd

Geslacht

Lichamelijke kenmerken (lichaams-

samenstelling, lichaamsbouw, gewicht

Lichamelijke fitheid en trainingstoestand

Gezondheidstoestand (sporten met

koorts, rugklachten, vroegere letsels)

Mentaliteit en leefwijze (mentale ingesteldheid, pers. lichaamsverzorging, voeding)

Belasting:Omgevingsgebonden risicofactoren

De sportbelasting (aard van de sport,

niveau van de sportbeoefening, opbouw

en intensiteit training)

Persoonlijke uitrusting en materiaal

(sportmateriaal, kledij en schoenen)

Accommodatie

Sporten buiten (weersomstandigheden,

milieu,sporten op hoogte)

Andere factoren (spelregels en fair play, ouders)

47


1. De sportbelasting zelfAard van de sport

Niveau van de sportbeoefening

Opbouw van de training

Intensiteit van de trainingIntensiteit/zwaarte

Duur

Aantal herhalingen

Aantal series

Pauzes

Duur en aard van de herstelfase

Aandachtspunten!

Begeleidingstips!48


2. Persoonlijke uitrusting en materialenSportmaterialen

Sportkledij

Sportschoenen

Aandachtspunten!

Begeleidingstips!

49


2. Persoonlijke uitrusting en materialenSportmaterialen

Instrumentaal

Persoonlijke uitrusting

Bescherming

SportkledijVocht- en temperatuurregeling

Ademen

Goede pasvorm

Voldoen aan de eisen van de sport

SportschoenenBescherming

Steun

Schokdemping

Stabiliteit

50

Aandachtspunten! Begeleidingstips!


3. AccommodatieDemping en veerkracht

Contacttijd

Vlakheid

Stroefheid

Aandachtspunten!

Begeleidingstips!

51


3. AccommodatieUitloopmogelijkheden

Hinderlijke obstakels

Rondslingerende sportzakken

Onvoldoende of slechte verlichting

Slechte verluchting

Geen afscheiding tussen de speelvelden

Onverzorgde kleedkamers

Combinatie sportzaal-cafetaria…

Aandachtspunten!

Begeleidingstips!

52


4. Sporten buitenWeersomstandigheden

Het milieu

Sporten op hoogte

Aandachtspunten!

Begeleidingstips!

53


5. Andere factorenSpelregels en fair play

Ouders

Aandachtspunten!

Begeleidingstips!

54

Vragen?

55

Algemeen Gedeelte Initiator · Het kennen van de relatie sportbeoefening en sportblessures Het...

Documents

Transcript of Algemeen Gedeelte Initiator · Het kennen van de relatie sportbeoefening en sportblessures Het...