Hoofdstuk 4: Pruiken en RevolutiesLes 1 – par. 1

De Pruikentijd

De standenmaatschappij

• Al sinds de middeleeuwen• 1e De Geestelijkheid• 2e De Adel• 3e Het Volk

Geestelijkheid (1e stand)

• Veel macht• Invloed op de koning• Invloed op de bevolking• Veel land (10%)• Bij 1% van de bevolking

• Privileges • Hoefde geen belasting

te betalen• Eigen rechtbank

Adel (2e stand)

• Veel macht• Invloed op de politiek• Bezat 20% van het land• Vormde 1½ % van de bevolking • Besturen groot deel der bevolking

• Privileges • Maar beetje belasting betalen• Eigen rechtbank

De 3e stand, het Volk

• Gewoonweg de 3e stand genoemd• Verzameling van allerlei groepen

• Veelal boeren• Arme stadsbewoners

• Veelal werkzaam in de nijverheid; een klein deel in de industrie• Rijke burgers, de bourgeoisie

• Bourgeoisie wordt vanaf eind 17e eeuw steeds groter, rijker• Verdiende veel geld in de handel en industrie

• Geen macht, lees: invloed op het bestuur• Wel veel belasting betalen

bourgeoisie

De Verlichting

• Onderzoekers (lees: verlichters) in de 18e eeuw vormen een andere visie op onderzoek en kijk op de wereld• Met verstand (ratio) • Verstand wordt belangrijker gevonden dan Gevoel• Zelf denken = jezelf ontwikkelen / kritisch nadenken = uit het

duister komenBenaderenOnderzoek

• Hierdoor zou de kennis toenemen en maatschappelijke problemen kunnen worden opgelost

Verlichters en de politiek 1• De Verlichters waren

voor • Volkssoevereiniteit

Geregeerd worden door een absolute vorst is volgens de Engelse filosoof Hobbes noodzaak:“Om vrede te bereiken moet ieder mens bereid zijn om zijn vrijheid op te geven. Hiervoor moet men een overeenkomst sluiten: het sociale contract. Daarin wordt overeengekomen dat iedereen het onbeperkte recht op zelfverdediging overdraagt aan de Leviathan, een absolute vorst of soeverein.”

De Verlichters dachten hier anders over!

Verlichters en de staat 1

• De staat moet in dienst staan van de mens• Macht bij het volk• Iedereen rechten/plichten• Deze Ideeën hebben direct invloed op

• De Trias Politica van Montesquieu is een ander deel van het

fundament voor de (Franse) grondwet (1791)• Zie dia >>

Verlichters en de staat 2

Trias Politica

Uitvoerende macht:

koning/ministers

Wetgevende Vergadering

(NV)

Rechtelijke macht

Grondwet / wetten gelden voor iedereen

• Volgens Rousseau was een koning overbodig

• De vrije mens moet voor het algemeen welzijn een contract sluiten met de maatschappij

• wat goed is voor het volk, is ook goed voor jou! = De Algemene Wil

• Ga je tegen de Algemene Wil in, dan wordt je gedwongen je aan te passen• Hetgeen voor je eigen

bestwil/vrijheid is

Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)

Verzamelen van kennis

• Kennis vergaren/bijeen brengen• Ontstaan van encyclopedieën

• Verzameling van kennis en ideeën• Populair bij vooral de rijke burgerij• En absoluut niet bij de koning (de machthebbers)!

Huiswerk

• Lees 4.1• Maak 2fg, 3 & 4