Tijdens een vakantie op Tenerife, samen met een bevriend stel, krijgen ze een ern-stig auto-ongeluk. Vriend Ben overlijdt en Ton en Ank raken in coma. “Drie dagen lang heb ik een geweldig visioen gezien”, vertelt de schilder. “Met de prachtigste kleuren en muziek van Mozart. Daar wilde ik niet meer uitstappen. Ik heb over de horizon gekeken. Sindsdien weet ik dat onze geest eeuwig blijft doorleven en ben ik niet bang meer voor de dood. Een-maal weer wakker bad ik voortdurend de rozenkrans in bed. Een paar keer draaide ik zo hard aan de kraaltjes dat ze tussen mijn benen belandden. Ik dacht steeds: waarom is mijn vriend wel overleden maar ik niet?” “Ik heb antwoord gekregen”, vervolgt hij na het opsteken van een volgende sigaar. “Mijn werk was niet af. God heeft me de kans gegeven om mijn werk af te maken, en die kans heb ik helemaal gepakt.” Een andere vriend van hem, de inmiddels overleden Twentse dichter Willem Wil-mink, verwoordde dit kernachtig in een gedicht: Wie in de schaduw van de doodOp ’t laatst nog weinig weerstand boodmaar toch ontsnapte en genas,ervaart bij heerlijk geurend graseen glimp van een herinnering:dat hij de hemel binnengingen daar het landschap gadesloeg tot iemand riep: ‘Jij bent te vroeg!’

VergevingHet eerste schilderij dat Schulten maakt tijdens zijn herstelperiode, is hiernaast afgebeeld. Het heet Tussen leven en dood. Het hangt in zijn museum. “De lijn in het midden verbeeldt de snelweg op Tene-rife”, vertelt de museumgids daarover. “Linksboven zijn vaag de contouren van een gezicht te zien, van zijn overleden vriend. Verder bevat het schilderij twee kruizen. Het paarse kruis links staat voor de dood. Paars is de kleur van de om-mekeer. Het rechterkruis is geschilderd in groen en blauw. Groen is de kleur van de hoop en stelt de relatie met de aarde voor, met alles wat leeft. Blauw staat voor de verbinding met het mystieke den-ken en drukt het innerlijke gevoel uit.” Schulten: “Iedere keer als ik dat doek zie hangen, denk ik: hoe is het mogelijk dat

we uit dat diepe dal zijn geklommen. Ik ben nu nog optimistischer dan voor het ongeluk.”Kenmerkend voor Schultens schilderijen is het diepe geloof dat het licht sterker is dan de duisternis, schrijft Anselm Grün in Betoverend licht. “Ik heb zelf ervaren dat je de duisternis kunt overwinnen”, zegt Schulten daarover. “Dat is misschien wel de reden dat ik elk doek eerst zwart schilder. Van daaruit schilder ik naar het licht, anders zit er geen emotie in.”Ank heeft behoefte om terug te gaan naar Tenerife om de plek des onheils nog eens te zien en degene te ontmoeten die hen dronken aanreed en daarna wegvluchtte. Ton wil daar eerst niets van weten, maar in 1997 gaat hij overstag. Schulten: “Zonder aankondiging hebben we bij de dader aangebeld. We hebben hem foto’s van Ben laten zien. Ik heb gezegd: ‘Je hebt ons heel wat aangedaan, maar ik wil het je vergeven.’ Hij is ook maar een mens, een christen net als wij, en we hadden een emotioneel gesprek. Ik heb hem verteld dat ik door het ongeluk een diepgelovig mens ben geworden. Dat vond hij indrukwekkend. Hij huilde aan één stuk door. Aan het eind hebben we elkaar omhelsd, kun je je dat voorstel-len? Maar ik heb ook gezegd: ‘We hoeven elkaar niet meer te zien’.”

VibrerenSinds het ongeluk schildert Schulten elke nacht en ochtend, als het stil is om hem heen. Hij maakt gemiddeld twee doeken per maand. Daarbij laat hij zich inspireren door het Twentse landschap. “God spreekt tot mij vanuit de natuur”, zegt hij daarover in de dit najaar ver-schenen biografie Gedroomde werkelijk-heid van Wim van der Beek. Schilders als Paul Klee, Hundertwasser en Kandinsky inspireren hem in zijn toegankelijke en harmonieuze werk, waarvoor de Duitse kunstcriticus Harmut Rau een nieuwe kunststroming in het leven riep: het consensisme. “Ik heb het gevoel dat ik door God geleid word”, zegt Schulten.” ‘Ga maar verder’, zegt hij, ‘Doe maar, gaat wel goed’. Door laag over laag te schilderen, gaan de kleuren vibreren. Bij elk doek probeer ik de prachtige

‘Ik schilder elkdoek eerst zwart. Van daaruit schilder ik naar het licht’

❞

Paspoort

Ton Schulten (Ootmarsum, 1938) is kunstschilder.

1954-1955: seminarie van de broeders van Oudenbosch.v.a. 1956: Academie voor Kunst en Indus-trie, Enschede.1961- 1989: reclamemaker.v.a. 1989: vrij kunstenaarschap.1989: oprichting samen met zijn vrouw van een galerie, sinds 1997 een eigen museum in Ootmarsum. 1991: zwaar auto-ongeluk op Tenerife.2000: publiceert met theoloog Jurjen Beumer Als de dag ontwaakt (Lannoo/Ten Have).2002 en 2011: brengt boeken uit met ge-dichten van Willem Wilmink: Het beloofde land en Stille kracht (Lannoo).2004: Duitse kunstcriticus Hartmut Rau doopt in zijn gelijknamige boek Schulten tot Schilder van het consensisme(W Books).2013: nieuw museum in Ootmarsum, ingezegend door Antoine Bodar 2015: boek, samen met Anselm Grün, Betoverend licht (Ten Have). 2015: publicatie van biografie door Wim van der Beek, Ton Schulten. Gedroomde werkelijkheid (Waanders Uitgevers).t/m 9 januari 2016: expositie ‘Gedroomde werkelijkheid’ in boekhandel Waanders in de Broeren in Zwoille.

Ton Schulten is getrouwd met Ank Lam-merink.

Meer informatie: www.tonschulten.nl.

✽ interview

december 201544

652615.indd 4 8-12-2015 10:15:14