Afval - NMEGids · Afval, wat doen we ermee? nme-les voor groep 8 colofon Uitgave: NME Amstelveen...

Afval, wat doen we ermee?

n m e - l e s v o o r g r o e p 8c o l o f o n

Uitgave: NME AmstelveenPostbus 4, 1180 BA AmstelveenTelefoon (020) 540 45 54

[email protected]

Ontwerp en uitvoering: Bart de Koning Foto: Gemeente Amstelveen

Februari 2017© NME Amstelveen

Inhoudsopgave

1. Inleiding ...................................................................................................................................... 3

2. Leerdoelen en inhoud lesproject ............................................................................................. 5

3. Organisatie van de les ............................................................................................................... 7

Bijlagen

A. Werkblad Afval wat doen we er mee? ...................................................................................15

Kopiëren voor de voorbereiding en verwerking.

B. Inhoud van de rondleiding ......................................................................................................17

C. Opdrachten en antwoorden in de lesruimte ....................................................................... 23

Kopiëren voor de begeleiders.

D. Quiz ‘Afval, wat doen we ermee?’ ......................................................................................... 27

Dit werkblad wordt na de binnenopdrachten uitgedeeld.

E. Suggesties: knutselen met afval .............................................................................................31

a a n t e k e n i n g e n

3NME Amstelveen Afval, wat doen we ermee? versie 3.0

‘Ik wist niet dat er van ons afval nog zoveel gemaakt kan worden!’

Op het Afvalbrengstation beleven de leerlingen de verwerking van

het afval van de gemeente Amstelveen. Ze zien op het Overslagstation

hoe het afval uit de inzamelvoertuigen in de restafvalcontainers wordt

gestort. En hoe GFT-afval gescheiden wordt aangeboden. Medewerkers

van het Afvalbrengstation laten zien dat afval in heel veel stromen wordt

gescheiden. Bijna al het afval wordt hergebruikt. Afval=grondstof. De

geuren, de geluiden en de bedrijvigheid van het Afvalbrengstation blijven

de leerlingen nog lang bij. Tijdens het bezoek verdienen de groepjes

‘milieugeld’. Dit motiveert de leerlingen om goed op te letten!

D o e - h e t-z e l f l e s

‘Afval, wat doen we ermee?’ is gedeeltelijk een doe-het-zelf-les.

Voorafgaand aan het bezoek zorgt de leerkracht voor begeleiders.

De kinderen brengen eerst een bezoek aan de stort van de

inzamelvoertuigen (het overslagstation) en aansluitend het

Afvalbrengstation, waar verschillende soorten afval gescheiden worden

ingenomen. Tenslotte doen ze opdrachten in groepjes in een ruimte in

het gebouw Langs de Werf 10. Beide activiteiten staan onder leiding van

een medewerker van het Afvalbrengstation of een NME-medewerker.

Hulpouders/ -begeleiders assisteren bij de binnenopdrachten. Met de

binnenopdrachten en de afsluitende quiz kunnen de leerlingen milieugeld

verdienen. Dit stimuleert de leerlingen extra goed op te letten tijdens de

rondleidingen.

De NME-medewerker blijft voor u aanspreekpunt tijdens de lessen. In

deze handleiding geven we u informatie over de inhoud van de les en

praktische aanwijzingen voor de organisatie. In de bijlagen vindt u onder

andere de opdrachten en werkbladen.

1. Inleiding


2. Leerdoelen en inhoud lesproject

Algemeen doel

Leerlingen doen kennis en ervaring op over hoe je om moet gaan met huishoudelijk afval en welk effect dit heeft op het milieu.

S p e c i f i e k e d o e l e n

• Afvalpreventie: leerlingen kunnen manieren opnoemen om te zorgen dat je minder afval produceert.

• Afvalscheiding: leerlingen kunnen aangeven in welke onderdelen je je afval moet scheiden en in welke bakken het thuishoort.

• Regels voor het aanbieden van huishoudelijk afval: leerlingen kunnen aangeven wanneer en hoe je het afval op straat moet aanbieden.

• Afvalverwerking en kringloop: leerlingen kunnen voor GFT-afval, PMD (Plastic verpakkingsmateriaal, Metaal/ blik en Drankkartons), glas, papier, textiel en bruikbaar grofafval aangeven hoe het gerecycled en hergebruikt wordt.

• Mondiaal: leerlingen vergelijken de omgang met huishoudelijk afval hier, met de omgang met afval in ontwikkelingslanden.

• Leerlingen begrijpen dat afval scheiden een gunstig effect heeft op ons milieu (minder grondstoffen nodig, meer bomen blijven staan, minder CO2 in lucht, minder schadelijke stoffen voor de ozonlaag).

De activiteiten tijdens de les op het Afvalbrengstation en aansluitend in de binnen-ruimte zijn met elkaar verbonden door het verdienen van milieugeld: ‘de eco’. Dit milieugeld staat voor milieuwinst die je boekt als je goed met afval omgaat.

Doelgroep

‘Afval, wat doen we ermee?’ is bedoeld voor groep 8 van het basisonderwijs.

NME Amstelveen Afval, wat doen we ermee? versie 3.06

Activiteitenschema rondom Afvalles

o n d e r d e e l wat g e b e u r t e r ?h o e l a n g

d u u r t h e t ?

w i e h e e f t d e

l e i d i n g ?

Voorbereidende les

op school

Oriënterend gesprek over afval + werkblad maken

en bespreken. Introduceren bezoek aan het

Afvalbrengstation.

45 minuten leerkracht

Ontvangst vóór

Langs de Werf 10

Fietsen neerzetten. Luisteren naar uitleg door

NME-medewerker en medewerker Afvalbeheer.10 minuten

NME-medewerker

en medewerker

Afvalbeheer

Bezoek aan het

afvaloverslagstationRondleiding met hele groep 20 minuten

NME-medewerker

en medewerker

Afvalbeheer

Rondleiding op

Afvalbrengstation Rondleiding met de hele groep 30 minuten

NME-medewerker

en medewerker

Afvalbeheer

Binnenopdrachten De hele groep doet binnenopdrachten 30 minuten

NME medewerker,

leerkracht en

2 hulpouders/

verzorgers

QuizDe hele groep doet binnen een afrondende quiz.

De punten worden berekend. Afsluiting van de les.25 minuten

NME-medewerker

en leerkracht

VerwerkingslesKinderen kijken nogmaals naar hun afvalgedrag en

vergelijken dit met afvalgedrag in ontwikkelingslanden.45 minuten Leerkracht

De leskist ‘Papier maken in de klas’ sluit goed aan op deze lessensessie.


‘Afval, wat doen we ermee?’ bestaat zoals u in het schema kunt zien uit een voorberei-dende les op school, een rondleiding op het overslagstation (hier komen de inzamel-voertuigen hun afval storten) en Afvalbrengstation (gescheiden inname van verschil-lende soorten afval t.b.v. particulieren en bedrijven) en een opdrachtencircuit binnen in het gebouw Langs de Werf 10, afgesloten met een quiz en tot slot een verwerking op school. In de voorbereidende les bespreekt u met de leerlingen hoeveel en wat voor soort huishoudelijk afval we met z’n allen maken. Op een werkblad inventariseren de leerlingen hun eigen afvalproductie.Bij het overslagstation en het Afvalbrengstation krijgen de leerlingen een rondleiding. Binnen doen ze in groepjes een opdrachtencircuit waarin ze verschillende wetens- waardigheden leren over afval en eco’s (=milieugeld) kunnen verdienen. Samen met de NME-medewerker sluit u het bezoek af met een afvalquiz, waarbij de groepjes opnieuw milieugeld kunnen verdienen. Terug op school vergelijken de leerlingen de situatie van huishoudelijk afval hier, met die in ontwikkelingslanden.

Voorbereiding op school

In deze les introduceert u het onderwerp ‘huishoudelijk afval’. De leerlingen weten na afloop:

• welk huishoudelijk afval mensen veroorzaken,• waar dit afval uit bestaat en• dat bijna al het afval kan worden hergebruikt: afval=grondstof

D o e n :

• Kopieer van tevoren het werkblad in bijlage A.

• Introduceer het thema huishoudelijk afval.

• Vertel dat de kinderen een rondleiding krijgen bij het Afvalbrengstation. Hier wordt gezorgd dat al het afval zo goed mogelijk wordt gescheiden, zodat het kan worden hergebruikt.

• Stel de volgende vragen aan de orde (in cursief leest u de mogelijke antwoorden):

Hoeveel afval gooien we weg?De gemiddelde Nederlander gooit 562 kg afval per jaar weg. Daarvan wordt ongeveer de helft hergebruikt. Voorbeelden: glas, papier, groente-, fruit- en tuinafval en spullen die in de kringloopwinkel worden verkocht.

Waaruit bestaat dat afval?Uit allerlei materialen. Het afval dat je apart moet inzamelen is papier, glas, GFT-afval, PMD, textiel, klein chemisch afval (KCA) en grof vuil.

Wat gebeurt er volgens jullie met dat afval?Het restafval, papier en GFT-afval gaat in Amstelveen bij de z.g. laagbouw in drie aparte bakken: eentje voor restafval, een voor papier en eentje voor GFT-afval. Het restafval wordt 1 x per 2 weken opgehaald, het GFT-afval eens per 2 weken. Het GFT-afval gaat naar een composteer inrichting waar er groen gas en compost van gemaakt wordt.

3. Organisatie van de les

8 NME Amstelveen Afval, wat doen we ermee? versie 3.0

Het restafval gaat naar een afvalverbrandingsinstallatie. Sinds begin 2016 kunnen Amstelveners plastic verpakkingen metaal/ blik en drankkartons apart inzamelen. Dit PMD afval wordt 1 x per 2 weken opgehaald en verwerkt tot nieuw plastic. Voor papier en glas zijn er aparte ondergrondse containers. Beide producten worden gerecycled (er wordt respectievelijk nieuw papier en nieuw glas van gemaakt). Oude kleding en schoenen kunnen worden hergebruikt of gaan naar goede doelen. Klein chemisch afval (KCA) wordt onschadelijk gemaakt en gescheiden in nog bruikbare delen. Grofafval wordt gescheiden in verschillende grondstoffen (bijvoorbeeld hout en ijzer). Niet-her-bruikbare delen (bijvoorbeeld hout) worden verbrand in Hoog Rendements ovens. De energie die hierbij vrijkomt, wordt onder andere gebruikt voor stadsverwarming.

Waarom zou je afval willen beperken?Om verschillende producten te maken, heb je verschillende grondstoffen nodig. Bijvoor-beeld bomen voor houten vloeren en meubels en aardolie voor plastics en kunststoffen. Als afval wordt verbrand, gaan die grondstoffen verloren. Dan moeten er nieuwe grondstoffen worden gewonnen.

De productie van dingen kost ook veel energie. Meestal wordt die energie gewonnen uit fossiele brandstoffen. Daarbij komt CO2 vrij.CO2 veroorzaakt de opwarming van de aarde door het broeikaseffect.

Waarom is het nuttig om afval te hergebruiken?Op die manier bespaar je grondstoffen en energie en dat is beter voor het milieu.

D e e l h e t g e k o p i e e r d e w e r k b l a d u i t a a n e l k e l e e r l i n g .

Instructie aan de leerling

• Hoeveel en wat voor afval gooi jij eigenlijk weg? Vul het in op het opdrachtenblad.

• Bedenk wat je weggooit vanaf dat je bent opgestaan totdat je straks weer naar bed gaat. Schrijf ook op wat je ouders voor je weggooien. Je krijgt 10 minuten voor deze opdracht.

• Daarna maak je groepjes van 4 kinderen. Vergelijk de lijsten met elkaar. Geef antwoord op de vragen op je werkblad.

B e s p r e e k d e o p d r a c h t n a m e t d e k i n d e r e n

I n t r o d u c e e r h e t b e z o e k a a n h e t a f va l b r e n g s tat i o n .

Leg de spelregels uit (zie verderop bij ‘Instructie in de lesruimte binnen’). Leg uit hoe ze eco’s kunnen verdienen. Bij elk goed antwoord of goed verrichte opdracht krijgen ze een aangegeven hoeveelheid eco’s. Bij elk fout antwoord betalen ze eco’s aan ‘de bank’. Vraag ze om kleren aan te trekken die vuil mogen worden. Vooral warme kleren en eventueel regenkleding mee te nemen, de kinderen lopen namelijk ruim een uur buiten, door weer en wind.


O r g a n i s e e r h e t b e z o e k a a n h e t a f va l b r e n g s tat i o n .

• Het adres waar we verzamelen is ‘Langs de Werf 10’, dat is op industrieterrein Legmeer. Zoek de route van tevoren uit als u op de fiets komt. Dichtstbijzijnde halte van sneltram 51 is de Sacharovlaan.

• Zorg voor extra begeleiding: minimaal 2 begeleiders zijn nodig. We stellen het erg op prijs wanneer u hen van tevoren instrueert over wat van hen wordt verwacht.

• Kopieer voor de begeleiders bijlage C uit deze handleiding (= opdrachtkaarten bij de circuitopdrachten met korte instructie voor de begeleiders).

• Verdeel de groep in maximaal 6 groepjes voor de binnenopdrachten.

Ontvangst bij het Afvalbrengstation

• Als u met de fiets komt, kunnen de fietsen aan de straatkant van het kantoorgebouw Langs de Werf 10 worden geplaatst, aan de ‘nieten’. De kinderen wachten buiten op de stoep voor de ingang van het gebouw en gaan niet naar binnen.

• De groep wordt ontvangen door een NME-medewerker en een medewerker van het Afvalbrengstation. Zij stellen zichzelf voor aan de groep en spreken gedragsregels af:

- heel belangrijk is dat de kinderen bij elkaar blijven in verband met vrachtauto’s op het terrein en dat zij nergens aankomen, ook geen ‘bruikbaar’ afval meenemen.

• De leerkracht en de meegekomen begeleiders worden gewezen op hun rol. De leerkracht is verantwoordelijk voor de orde en helpt bij de binnenopdrachten.

Aan de begeleiders kan worden gevraagd de groep bij elkaar te houden en het verkeer te regelen bij oversteken (vooruit lopen) en er mede op te letten dat er geen andere onveilige situaties ontstaan, bijvoorbeeld bij het KCA-depot (KCA = klein chemisch afval).

• Daarna gaat de groep naar het overslagstation (waar de inzamelvoertuigen komen lossen). Vraag aan twee ouders om zo nodig het verkeer tegen te houden bij het oversteken. Eerst gaat de groep naar de storthal. De medewerker van het Afvalbreng-station vertelt wat hier allemaal gebeurt.

Overslagstation

• De rondleider vertelt over de restafvalinzameling in Amstelveen. Bij flats gebeurt dit door speciale wagens die geschikt zijn om ondergrondse containers te legen. Bij laagbouw gebeurt dit door de zijladers. Mensen die in laagbouw wonen, hebben in elk geval 1 rolcontainer voor restafval en voor GFT-afval. Beide soorten afval worden op verschillende momenten opgehaald, restafval 1 x per week, GFT-afval 1 x per twee weken. De rolcontainers moeten op speciaal daarvoor aangegeven plekken aan de stoeprand worden neergezet. De zijlader kan 2 containers tegelijk legen.

• GFT wordt niet gestort; afzetcontainers.


Afvalbrengstation

Na de rondleiding op het overslagstation gaat de groep naar het Afvalbrengstation. De medewerker van het Afvalbrengstation/ de NME-medewerker vertelt per bak het een en ander over het soort afval. Over deze informatie worden later vragen gesteld in de afsluitende quiz. De medewerker zal dit van tevoren vertellen.

Circuitopdrachten binnen

In het gebouw Langs de Werf 10 doen de kinderen (helft van de klas) de volgende 6 opdrachten:

o n d e r d e e l o m s c h r i j v i n gm a x i m a a l

a a n ta l p u n t e nt i j d

1. De verpakkingswinkelDoor bewust te kiezen tussen verpakkingen,

kun je afval beperken10 5 minuten

2. Afval scheiden Afval kun je scheiden in verschillende soorten 14 5 minuten

3. Wat gebeurt er met afval

in de natuur?Bodemprofiel. Hoe lang blijft afval in de bodem zitten? 12 5 minuten

4. Wat wordt wat?Puzzel met foto’s. Als je ze goed legt en je draait de

puzzel om staat er een slogan5 5 minuten

5. De leefomgeving Kijkplaat: wat is goed en fout afvalgedrag? 15 5 minuten

6. Afvalopruimers

in de natuur

Platte bak met compost met diertjes/ loeppotjes voor de

verschillende diertjes en eetlepels om mee in de aarde te

wroeten

10 5 minuten

7. De quiz en

korte nabespreking

3 punten per goed beantwoorde vraag,

3 strafpunten per fout antwoord42 25 minuten

Startkapitaal 8

116


Instructie in de lesruimte binnen

d e n m e - m e d e w e r k e r l e g t a a n d e k i n d e r e n u i t w at d e b e d o e l i n g i s va n h e t o p d r a c h t e n c i r c u i t

• Hier ga je 6 verschillende opdrachten doen die over afval gaan. Omdat goed omgaan met afval milieuwinst oplevert, kun je hiermee eco’s verdienen of verliezen. Je krijgt een portemonneetje met alvast 8 eco’s om mee te beginnen (1 biljet van 5 eco, 1 biljet van 2 eco, 1 biljet van 1 eco)’.

• Lees de opdrachten goed door en doe vervolgens de opdracht. Als je klaar bent en niet eerder (!) kijk je achter op de opdrachtkaart om het antwoord te controleren.

• Je gaat naar de begeleider die de bank beheert. Samen kijk je of je het goed hebt gedaan. De begeleider betaalt je de eco’s die je hebt verdiend.

Let op: als je een antwoord fout hebt, moet je eco’s aan de bank terugbetalen. Bij op-drachten met meer vragen moet je de ‘foutpunten’ aftrekken van de verdiende punten. Dus als een opdracht 7 vragen heeft (2 punten te verdienen per goed antwoord) en je hebt er 5 goed en 2 fout, dan is de som: (5x2) 10 – (2x2) 4 = 6 punten. En niet: 14 (=maximum aantal te behalen punten voor de vraag) minus de 4 ‘foutpunten’ = 10 punten.

• Als je klaar bent met een opdracht, zorg je dat alles er weer zo bijstaat als toen je bij de opdracht aankwam. Dan ga je naar de volgende opdracht waar nog geen ander groepje bezig is. Je mag ongeveer 5 minuten over elke opdracht doen. Dus let op je tijd!

d e l e e r k r a c h t s p l i t s t d e g r o e p i n m a x i m a a l 6 s u b g r o e p e n (groepsindeling is al op school gebeurd).

d e n m e - m e d e w e r k e r d e e lt a a n e l k g r o e p j e e e n p o r t e m o n n e e m e t e c o ’ s u i t.

Tijdens de uitvoering

De NME-medewerker, de leerkracht en begeleiders houden goed in de gaten dat de kinderen niet vals spelen (bijvoorbeeld teveel eco’s vragen of spieken op de antwoordkaart voordat de opdracht is afgerond).

Tevens houden zij in de gaten dat de kinderen de spullen weer terugzetten/opruimen.

De NME-medewerker houdt de tijd in de gaten en vertelt na 25 minuten dat de kinderen de opdracht moeten afronden, omdat het tijd is.

Afsluiting opdrachtencircuit

Zorg dat alle opdrachten weer op de juiste manier zijn opgesteld voor de volgende groep.

De groepjes houden de portemonneetjes met eco’s bij zich, tot na de quiz.


Afronding van de les

Na het opdrachtencircuit binnen, stelt de NME-medewerker/ de docent quizvragen. De kinderen krijgen de vragen op papier en zetten een kringetje bij het antwoord dat volgens hen goed is. Alle vragen zijn in de les of tijdens de rondleiding aan de orde geweest.

De NME-medewerker/ de docent geeft de goede antwoorden. De kinderen rekenen uit hoeveel eco’s ze met dit onderdeel hebben verdiend. Deze punten tellen ze vervol-gens op bij het saldo in hun portemonnee.

Voordat de portemonneetjes worden ingeleverd tellen de groepen eerst het geld dat ze in hun portemonneetje hebben. Welke groep heeft gewonnen? Per groep kunnen maximaal 116 punten worden verdiend.

Zorg dat alle portemonneetjes worden ingeleverd en weer het beginbedrag hebben:1 briefje van 5 eco 1 briefje van 2 eco1 briefje van 1 eco

Na de quiz:

• Alle bladen moeten mee naar school

• De potloden en plankjes verzamelen


Verwerking van de les

In ontwikkelingslanden kijken mensen heel anders tegen afval aan. Mensen gooien heel andere dingen weg. Er is ook een groot verschil in hoeveel afval mensen hier en daar weggooien.

U k u n t m e t d e k i n d e r e n d e v o l g e n d e z a k e n b e s p r e k e n :

• Pak de lijsten er nog eens bij van wat jullie weggooien op een dag.

• Schrijf op wat de kinderen in ontwikkelingslanden volgens jullie ook weggooien. (papier hiervoor uitdelen)

• Schrijf daaronder wat de kinderen in ontwikkelingslanden volgens jullie niet weggooien.

• Wat zouden de mensen in ontwikkelingslanden nog kunnen hergebruiken. Hoe zouden ze dat doen denk je?

l a at d e k i n d e r e n i n k l e i n e g r o e p j e s h e t w e r k b l a d a f m a k e n(bijlage A)

Wij kunnen ook zelf ons afval hergebruiken om speelgoed of spelletjes van te maken.

g e b r u i k h e t l e s i d e e i n b i j l a g e E o m d e k i n d e r e n s p e e l g o e d o f s p e l l e t j e s t e l at e n m a k e n va n a f va l .

Meer doen met het thema afval

De leskist ‘Papier maken in de klas’ sluit goed aan bij het thema afval. Stuur een e-mail aan [email protected] wat de mogelijkheden zijn om deze kist te lenen.

15NME Amstelveen Afval, wat doen we ermee versie 2.0

b i j l a g e a

Werkblad voorbereiding en verwerking

Dit werkblad kopiëren voor elke leerling + laten bewaren voor de verwerking.

Hoeveel en wat voor afval gooi jij eigenlijk weg? Vul het in op het

opdrachtenblad. Bedenk wat je weggooit vanaf dat je bent opgestaan

totdat je straks weer naar bed gaat. Schrijf ook op wat je ouders voor

je weggooien. Je krijgt 10 minuten voor deze opdracht.

Klein Chemisch Afval (KCA)

Papierafval

PMD

D e s o o r t e n a f va l z i j n :

Groente-, Fruit- en Tuinafval (GFT)

Textielafval

Glasafval

Naam

A f va l p r o d u c t H o e v e e l S o o r t a f va l

pakje schoolmelk (voorbeeld) 1 (voorbeeld) PMD

Restafval


b i j l a g e a

Nu ga je in een groepje van vier kinderen bij elkaar zitten. Vergelijk jullie lijsten met elkaar. Beantwoord de vragen:

Welke verschillen vallen je op?

Hoe zou dat komen?

Doen jullie thuis aan afvalscheiding?

Als je thuis aan afvalscheiding doet, waarom vinden je ouders dat belangrijk?

NME Amstelveen Afval, wat doen we ermee? versie 3.0 17

b i j l a g e b

Inhoud van de rondleiding (door medewerker Afvalbrengstation en NME-medewerker)

Deze informatie kunt u kopiëren voor de groepsbegeleiders.

In deze bijlage leest u over de onderwerpen die door de medewerker van het Afvalbreng-station meestal worden behandeld.

O v e r s l a g s tat i o n

Inwoners van Amstelveen die in laagbouw wonen, hebben thuis een bak voor restafval

en een aparte bak voor GFT-afval. Het restafval wordt 1 x per 2 weken opgehaald, het

GFT-afval eens per twee weken. Sommige mensen denken dat de afvalverwerkers het

GFT-afval en het gewone afval weer bij elkaar doen. Daarom scheiden ze hun afval niet.

A f va l b r e n g s tat i o n

De bedoeling van het Afvalbrengstation is dat burgers hier hun afval dat ze niet op een

andere manier kwijt kunnen hier naartoe kunnen brengen. De afvalmedewerkers zorgen

ervoor dat het op een veilige en nuttige manier verder verwerkt kan worden. Bij elke

bak wordt wat verteld over het afval.

De kinderen wordt gevraagd goed op te letten, want aan het eind van de rondleiding

krijgen ze een quiz. Daarmee zijn eco’s (milieugeld) te verdienen, want hoe meer je weet

van afvalscheiding, hoe milieuvriendelijker je er mee kan omgaan!

1. Grond/zand: In deze bak kunnen mensen grond storten.

Van de grond in de grondbak wordt een monster genomen om te kijken of deze niet is

vervuild. Als de grond schoon is, wordt deze gebruikt door de gemeente om

bijvoorbeeld grond op te hogen voor plantsoenen.

2. Puin

Puin wordt gemalen en daarna gebruikt als ondergrond voor asfalt, zodat het wegdek

steviger wordt.

3. Gips

Gips mag nooit in de verbrandingsoven terechtkomen, want het hindert het

verbrandingsproces. Het wordt minder heet. Van gebruikt gips kan weer nieuw gips

worden gemaakt.


b i j l a g e b Deze informatie kunt u kopiëren voor de groepsbegeleiders.

4. Matrassen

Oude matrassen worden apart ingezameld. De vulling kan worden gebruikt als

isolatiemateriaal in huizen.

5. Elektrische apparaten

Het onderscheid ‘bruin- en witgoed’ wordt niet meer gemaakt. Alle elektrische

huishoudelijke apparaten gaan in de zelfde bak.

In oude koelkasten zit een gas: CFK. CFK is slecht voor de ozonlaag. Als er een gat komt

in de ozonlaag kun je huidkanker krijgen van de zon. Tegenwoordig kunnen we CFK uit

de koelkasten halen en onschadelijk maken. In de hele wereld wordt het gebruik van

CFK’s nu beperkt, zodat het gat in de ozonlaag weer dicht gaat. In de koelkasten die je

nu koopt zitten geen CFK’s meer. Uit computers wordt o.a. goud gehaald. Dit wordt

weer hergebruikt in nieuwe computers.

6. Harde kunststoffen

Hard plastic kan worden verwerkt tot nieuwe plastic producten.

7. Metalen/ijzer

IJzer kun je goed hergebruiken. Het wordt omgesmolten voor nieuwe producten die van

ijzer worden gemaakt. IJzer is magnetisch. Andere, niet magnetische metalen, zoals

koperen kabels en aluminium worden ook hergebruikt/omgesmolten. Aluminium is erg

goed opnieuw te gebruiken. Er gaat maar 10 % verloren. Zo hoeft er minder nieuw

aluminium gemaakt te worden. Dat is maar goed ook, want aluminium vinden ze

meestal in het tropisch regenwoud. Het maken van aluminium kost ook heel veel

energie.

8. Piepschuim

Het piepschuim wordt eerst gemalen en daarna door verhitting verkleint en

samengeperst tot blokken. Het piepschuim wordt daarna weer gebruikt in de kunststof

verwerkende industrie b.v. isolatie materiaal.

9. Grof afval

Wordt handmatig gescheiden, wat overblijft wordt vermalen en vervolgens verbrand.



10. Restafval

Al het afval dat geen andersoortig afval is. Het wordt verbrand en de vrijkomende

warmte wordt gebruikt voor stadsverwarming.

11. Papier

Papier levert de gemeente geld op, afhankelijk van de marktprijs van oud papier.

Ook papier wordt fijn geperst voordat het wordt vervoerd. Het kan wel 7x worden

hergebruikt. Op het laatst is de vezel zo klein geworden, dat er geen papier meer van

kan worden gemaakt. Door papier steeds opnieuw te gebruiken, heb je minder

grondstof (hout) nodig en hoeven er dus minder bomen te worden gekapt.

12. Vlak glas

Glas kun je omsmelten tot nieuw glas. Flessen gooi je in de buurt in de glasbak. Glazen

ruiten kunnen daar niet in. Die breng je naar het Afvalbrengstation. Draadglas, spiegels

en dubbelglas horen bij het grof afval, omdat er verschillende materialen inzitten.

13. Tuinafval

Wordt gesnipperd en gecomposteerd. De gemeente gebruikt het in de plantsoenen.

14. PMD (plastic verpakkingen, metalen (blik) en drankkartons)

Voorheen was dit alleen plastic afval, maar door de verbetering in het automatisch

scheiden is het mogelijk geworden om ook drink verpakkingen en blikjes toe te voegen.

Al deze materialen worden automatisch van elkaar gescheiden en worden weer voor

hergebruik ingezet.

15. Hout

Hout dat niet bewerkt is met carboleum.

16. Geïmpregneerd hout/bielzen

Hout dat met carboleum is bewerkt hoort eigenlijk te worden afgevoerd als chemisch

afval. Vandaar dat het apart wordt ingezameld.



17. Dakleer

Als het dakleer nog van goede kwaliteit is, kan het worden hergebruikt als dakleer.

Anders kan het worden verwerkt in asfalt. Hierdoor hoeft minder aardolie te worden

opgeboord.

18. Asbest

Asbest komt voor in bouwmateriaal of bijvoorbeeld in oude warmhoudplaatjes of

plantenbakken. Als asbest uit gebouwen wordt verwijderd, doen mensen dat in witte

veiligheidspakken. Het is dus een gevaarlijk goedje. Asbest moet in een afgesloten zak

aangeleverd worden.

Het asbest wordt gecontroleerd gestort, omdat er verder niets meer mee te doen is.

19. Textiel

Hiermee bedoelen we oude en schone kleding, maar ook schoenen die samengebonden

moeten zijn zodat elk stel schoenen compleet blijft. Textiel gaat naar Sympany die

verkoopt de kleding weer en zet de opbrengst in voor goede doelen (je kunt ook even

kijken op www.sympany.nl want ze doen echt veel).

20. Flessen glas

Als het glas binnen in de fabriek komt worden eerst alle materialen zoals steen (van

drank kruiken) en metalen doppen (doormiddel van een magneet) uit het glas gehaald.

Daarna worden de glasresten buiten in de openlucht opgeslagen, hierdoor worden alle

organische resten verwijderd. Als het glas 3 tot 10 weken buiten heeft gelegen is het

goed genoeg en klaar voor de glasfabriek die het glas weer omsmelt naar nieuw glas.

21. Frituurvet

Frituurvet zamelen we op het Afvalbrengstation in, dit laten we ophalen door Roti vet,

dit is een groot vet verwerkend bedrijf die buiten het frituurvet ook voedselresten

verwerkt die ze ophalen bij restaurants e.d. Ze maken van ons oude frituurvet bio

brandstof. Shell voegt al 10% van deze biobrandstof toe aan diesel.


De Boemerang

Hier vind je allerlei gebruiksvoorwerpen zoals meubels, serviezen, kinderspeelgoed. Die

worden opgehaald door een kringloopwinkel De Boemerang. Bij de Boemerang kan je

voor weinig geld tweedehands spullen kopen.

Klein chemisch afval

Klein Chemisch Afval (KCA) is al het afval uit huis dat gevaarlijk is voor het milieu,

bijvoorbeeld: batterijen, verf, medicijnen, sommige soorten lijm. Het wordt gescheiden

door de medewerkers van het Afvalbrengstation. Om hier genoeg kennis van te hebben,

volgen de medewerkers een specifieke cursus.

Verschillende soorten chemisch afval worden op verschillende manieren onschadelijk

gemaakt.

Latexverf is eigenlijk geen chemisch afval. Toch mogen mensen het hier inleveren

(i.v.m. gecontroleerd vervoer, tegen lekken).

TL-buizen bevatten bepaalde gevaarlijke gassen als ze nog heel zijn (kwikdamp).

Als ze al stuk zijn mogen ze bij het grof afval.

Zure en basische stoffen worden onder andere apart gehouden omdat deze samen heftig

reageren.



b i j l a g e c

Elke opdracht staat op een geplastificeerde kaart.

Op de achterkant staan de antwoorden.

Met elke opdracht kunnen eco’s worden verdiend of verloren (bij een fout antwoord).

De leerkracht of een begeleider speelt voor bank en beheert de eco’s.

Opdrachten en antwoorden in de lesruimte.

De verpakkingswinkelAfval scheiden is mooi. Minder afval maken is nog mooier! De meeste spullen die je in de supermarkt koopt, zijn verpakt. Limonade, melk, snoep, fruit enzovoorts. Je kunt kiezen tussen plastic wegwerpbekertjes of bekers die heel lang meegaan, je kunt je boodschappen meenemen in een plastic tas of in een boodschappentas.Op tafel staan telkens producten die je met elkaar kunt vergelijken. De ene zorgt voor meer afval dan de andere. Verdeel de producten in twee groepen; een die zorgt voor het minste afval en een die zorgt voor meer afval.

Antwoorden:Drinkbeker t.o.v. pakjes vruchtensapOplaadbare batterijen t.o.v. wegwerpbatterijenEen doosje drop t.o.v. voorverpakt snoepBroodtrommel t.o.v. boterhamzakjesBoodschappentas t.o.v. wegwerptas

Opdracht 1

Je verdient 2 eco’s voor elk goed antwoord, je betaalt 2 eco’s voor elk fout antwoord. Maximaal te verdienen / verliezen: 10 eco ś.

Afval, haal eruit wat erin zit!In de afvalbak: “alles door elkaar” is het afval nog niet gescheiden. Als je afval door elkaar heen weggooit, kan er niks opnieuw worden gebruikt, of worden gerecycled. Dat is jammer, want het kost veel energie en grondstoffen om bijvoorbeeld nieuw glas of papier te maken. Zorg dat al het afval in de juiste bakken terechtkomt. Als je klaar bent doe dan al het afval weer bij elkaar in de verzamelbak.

Antwoorden:GFT: plastic modellen fruit, boterham Glas: glazen flesjePapier: reclamefolder, envelopPMD: plastic flesje, plastic bestek, leeg blikje, leeg pak melkKCA: batterij Textiel: doekRestafval: stift die niet schrijft

Opdracht 2



b i j l a g e c Opdrachten en antwoorden in de lesruimte.

Wat gebeurt met zwerfvuil in de natuur?Hier zie je een grondprofiel.Van boven naar beneden zijn de grondlagen steeds ouder.Uit oude grondlagen halen mensen soms vondsten uit het verleden.

Hoe lang zouden verschillende soorten afval in de bodem blijven bestaan voordat ze zijn verteerd? Doe de verschillende soorten afval in de juiste gaten van het grond-profiel.

Haal na afloop het afval uit het grondprofiel en doe het terug in het krat.

Antwoorden:Kopje met gebroken oor 2000 jaarGlas 500 jaarPlastic flesje 100 jaarBlikje 20 jaarSinaasappel 1 maandAppel 1 week

Opdracht 3


Wat wordt wat?Glas in de glasbak wordt omgesmolten tot nieuw glas. Maar wat kun je van bananen-schillen maken? Of van een plastic shampoofles?Open de spelkist. Leg de foto’s van soorten afval in de rij boven. Leg daaronder wat er volgens jou van dat afval wordt gemaakt.Doe de schuif dicht, draai de kist om en doe de onderste schuif weer open.Heb je het goed gedaan?Welke slagzin staat er? Wat betekent die slagzin?

Antwoorden:Hard plastic afval wordt LEGOZacht plastic afval wordt NIEUWE PLASTIC FLESA- en B-hout wordt IKEA-kastOud ijzer wordt NIEUWE FIETS

Door verbranding van restafval wordt onder meer ELEKTRICITEIT opgewekt waar de Amsterdamse en Amstelveense trams op rijden.

De slagzin is: “Afval, haal er uit wat er in zit!”. Het betekent dat er in het afval nog heel veel spullen zitten die je nog kunt hergebruiken.

Opdracht 4

Je verdient 5 eco’s als je de slagzin helemaal goed hebt. Je betaalt 5 eco’s als je hem fout hebt. Maximaal te verdienen / verliezen: 5 eco ś.


b i j l a g e c Opdrachten en antwoorden in de lesruimte.

Goed en fout afvalgedragOp de zoekplaat zie je een buurt in Amstelveen. Mensen doen van alles met hun afval.Sommige mensen zijn heel goed bezig! Maar andere mensen doen erg dom!Zet een rood magneetje bij de situaties van slecht afvalgedrag. Zet een groen mag-neetje bij de situaties van goed afvalgedrag.

Antwoorden:Goed afvalgedrag Slecht afvalgedragPapier in papierbak Lege dozen bij boomGlas in glasbak Jongen die blikje weggooitVuilniszak in container restafval Glas op straatChemisch afval apart inzamelen Kapotte vuilniszak met katBellen voor ophalen grof vuil Asbak legen uit autoGFT in de GFT-emmer (binnen) Vuilniszak uit het raamAfval oprapen in de speeltuin Hond poept op stoep

Vogels voer geven wordt altijd goed gerekend. Vanuit het oogpunt van afval is het slecht (trekt ook ongedierte aan), vanuit de liefde voor de natuur bekeken is het goed gedrag.

Opdracht 5

Je verdient 1 eco voor elk goed antwoord, je betaalt 1 eco voor elk fout antwoord. Maximaal te verdienen / verliezen: 15 eco ś.

Afvalopruimers in de natuurAllerlei beestjes maken van groente-, fruit- en tuinafval (GFT) vruchtbare compost. Vooral als je dat afval op een speciale composthoop gooit.

Vang de beestjes die ons GFT-afval opeten en doe ze in het loeppotje met de foto van het diertje. Je stelt de kookwekker op 3 minuten. Zo lang mag je zoeken. Laat de diertjes na afloop weer vrij in de bak.

Opdracht 6

Zoek zoveel mogelijk beestjes. Je verdient 5 eco per soort. Je kunt maximaal 10 punten verdienen.

b i j l a g e c


b i j l a g e d

De quiz ‘Afval wat doen we ermee?’ (de onderwerpen uit deze quiz komen tijdens de rondlieding voldoende aan de orde).

In de lesruimte ontvangen de groepjes een plankje met dit vragenformulier (zonder de antwoorden). Met potlood zetten ze een cirkel om het gekozen antwoord. Voor elk juist antwoord verdien je 3 eco’s. Voor elk fout antwoord betaal je 3 eco’s. De kinderen krijgen de instructie dat ze het beste antwoord moeten kiezen.

De juiste antwoorden zijn vetgedrukt.

Quizvragen en antwoorden, controleblad.

1 . w a a r o m i s a l h e t a f va l s c h e i d e n z o b e l a n g r i j k ?a) Omdat er anders geen werk meer is voor de medewerkers op het Afvalbrengstation.b) Van oude producten kunnen weer nieuwe worden gemaakt, dat is duurzaam en

dus beter voor het milieu.c) Als sommige stoffen bij elkaar komen, kan dit gevaarlijk zijn.

2 . w at w o r d t e r m e t h e t p u i n g e d a a n d at w o r d t i n g e l e v e r d o p h e t a f va l b r e n g s tat i o n ?

a) Puin wordt gebruikt voor de verharding van autowegen en fietspaden.b) Puin wordt gesorteerd en weer hergebruikt voor straten en huizen.c) Puin wordt in een groot gat gestort totdat er een oplossing wordt gevonden om het

te verwerken/ hergebruiken.

3 . o p h e t a f va l b r e n g s tat i o n i s e r o o k e e n c o n ta i n e r v o o r d e b o e m e r a n g . w at i s d e b o e m e r a n g v o o r e e n b e d r i j f ?

a) Een winkel, die allerlei nieuwe huishoudelijke apparaten verkoopt.b) Een winkel die boemerangs verkoopt en lekkere drop.c) Een kringloopwinkel die alleen herbruikbare materialen verkoopt die daar of op

het Afvalbrengstation worden ingeleverd.

4 . w a a r o m w o r d e n k o e l k a s t e n a pa r t i n g e z a m e l d ?a) Omdat er veel koper in koelkasten zit en koper is een kostbaar metaal dat veel geld

opbrengt.b) Als je koelkasten in één van de andere bakken zou gooien, dan zouden die zo vol zijn.c) Omdat in sommige koelkasten nog gassen kunnen zitten die schadelijk zijn voor

het milieu.

5 . w at i s h e t g r o o t s t e v o o r d e e l va n h e t r e c y c l e n va n m e ta l e n ?a) Het gebruikte metaal kan oneindig gerecycled worden en je hebt er minder van

nodig dan de ruwe metalen die nog niet bewerkt zijn.b) Dan hoeven er minder mijnwerkers in de mijnen te werken.c) Het metaal is vaak al geverfd, dat scheelt weer in de kosten.


b i j l a g e d Quizvragen en antwoorden, controleblad.

6 . w a a r o m w o r d t h e t pa p i e r a f va l e e r s t g e p e r s t, v o o r d at h e t w o r d t a f g e v o e r d ?

a) Dat is beter voor de kwaliteit van het papier.b) Dan kan er meer papier op één vrachtwagen.c) Dan wordt het papier lichter van gewicht.

7. w a a r g e b r u i k t d e g e m e e n t e t u i n a f va l v o o r ?a) Het wordt gecomposteerd en dan gebruikt in de Amstelveense plantsoenen.b) Het hout gaat bij de medewerkers op de openhaard.c) De nog goede planten worden gebruikt in de Amstelveense plantsoenen.

8 . h a r d p l a s t i c e n z a c h t p l a s t i c w o r d t a pa r t i n g e z a m e l d , w at g e b e u r t h i e r m e e ?

a) Het wordt verbrand. Daarbij komt CO2 in de lucht.b) Hard plastic wordt gestort in een gat in de grond, en is na 100 jaar verteerd. Zacht

plastic wordt ook gestort en is na 50 jaar verteerd.c) Het wordt verwerkt tot grondstof voor nieuwe materialen van hard en van zacht

plastic.

9 . w at k a n j e h e t b e s t e d o e n a l s j e p e r o n g e l u k e e n s pa a r l a m p o f e e n t l l a m p l a at va l l e n ?

a) zo snel mogelijk een stoffer en blik gaan halen en opruimen voordat iemand er met blote voeten in gaat staan.

b) Snel wegrennen en de deur dicht doen, omdat de kwikdampen die vrijkomen slecht zijn voor je hersenen. Vraag je ouders daarna om de kamer goed te ventileren en de lampresten op te ruimen.

c) Meteen de ramen openzetten zodat de kwikdamp weg kan en daarna de glasresten opruimen.

10. f r i t u u r v e t / o l i e i s g o e d g e n o e g v o o r e e n t w e e d e l e v e n . w a a r k u n n e n w e h e t v o o r h e r g e b r u i k e n ?

a) In de industrie om machines goed te laten lopen.b) Als duurzame biobrandstof, die beter is voor het milieu omdat deze brandstof

CO2 neutraal is.c) De olie wordt verwerkt in shampoos en andere cosmetica producten.

11. w a a r o m z a m e l e n w e k l e d i n g a pa r t i n ?a) Dit is bestemd voor goede doelen.b) De medewerkers van het Afvalbrengstation kunnen ook wel eens warme kleding

gebruiken.c) De kleding wordt ingezameld om poetsdoeken van te maken, waarmee de vuilnis-

wagens worden schoongemaakt.


b i j l a g e d Quizvragen en antwoorden, controleblad.

12. a l s w e a l h e t a f va l i n é é n b a k z o u d e n g o o i e n e n h e t n i e t z o u d e n s c h e i d e n , k o s t d i t m e e r g e l d o m t e v e r w e r k e n . w i e b e ta a l d d i t u i t e i n d e l i j k ?

a) De gemeente.b) Het kost niets extra en niemand hoeft hier dus voor op te draaien.c) De inwoners van de Gemeente Amstelveen, dus ook mijn eigen ouders.

13. h o e k u n n e n w i j e r v o o r z o r g e n d at e r m i n d e r b o m e n g e k a p t w o r d e n ?

a) Door meer wolkenkrabbers te bouwen is er meer ruimte voor bossen.b) Door ons papier afval nog beter te scheiden hebben we minder bomen nodig.c) Door ons papier én metaal beter te scheiden hebben we minder bomen nodig en

minder grondstoffen. Hierdoor hoeven er minder bomen gekapt te worden.

14. o p l o s s i n g e n o m a f va l t e v e r w e r k e n i s ‘ m e n s e n w e r k ’ ; d i t b e t e k e n t :a) Deskundigen zoeken altijd naar de goedkoopste oplossing, ook al is deze oplossing

slecht voor het milieu.b) Deskundigen zoeken altijd naar de beste en milieuvriendelijkste manieren om

afval te verwerken, maar soms kan het toch beter.c) Deskundigen maken nooit fouten.


b i j l a g e e

Lesidee ‘Speelgoed dat niets kost’, uit Natuur aan de Basis, jaargang 17, nummer 4, 2007.

Suggesties knutselen met afval.


b i j l a g e e Suggesties knutselen met afval.

Afval, wat doen we ermee?

n m e - l e s v o o r g r o e p 8c o l o f o n

Uitgave: NME AmstelveenPostbus 4, 1180 BA AmstelveenTelefoon (020) 540 45 54

[email protected]

Ontwerp en uitvoering: Bart de Koning Foto: Gemeente Amstelveen

Februari 2017© NME Amstelveen

Afval - NMEGids · Afval, wat doen we ermee? nme-les voor groep 8 colofon Uitgave: NME Amstelveen...

Documents

Transcript of Afval - NMEGids · Afval, wat doen we ermee? nme-les voor groep 8 colofon Uitgave: NME Amstelveen...