Afstudeerverslag Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan

Fan alleskinner oant PC winner Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan

Hille Saakstra

SAMENVATTING

Een toegepast onderzoek naar het opleiden van jonge kaatsers

Fan alleskinner oant PC winner 2

Hille Saakstra

Hanze Hogeschool Groningen, Instituut voor Sportstudies Koninklijke Nederlandse Kaats Bond

25 april 2011


Inhoudsopgave

Voorwoord ........................................................................................................................................... 4Inleiding................................................................................................................................................ 5Doel van het onderzoek.........................................................................................................................................5Achtergrond van het onderzoek...........................................................................................................................5Belang van het onderzoek.....................................................................................................................................5Afbakening ..............................................................................................................................................................6Onderzoeksvraag....................................................................................................................................................6Structuur van het verslag........................................................................................................................................6Onderzoeksopzet en methoden........................................................................................................ 7Onderzoeksmethoden............................................................................................................................................7Interviewmethode...................................................................................................................................................7Selectie gesprekspartners.......................................................................................................................................8Interviews..................................................................................................................................................................9Literatuurstudie................................................................................................................................... 10Literatuurverkenning van talentopleidingen uit Nederland.............................................................................10Literatuurverkenning van talentopleidingen uit het buitenland......................................................................12Verkenning van LTAD modellen uit Nederland .................................................................................................14Verkenning van LTAD modellen uit het buitenland ..........................................................................................15Conclusie ........................................................................................................................................... 17Interviews................................................................................................................................................................17Literatuur.................................................................................................................................................................18Resultaten........................................................................................................................................... 19Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan ..........................................................................................................19Thematraining behendigheid ..............................................................................................................................20Aanbevelingen.................................................................................................................................. 21Opleidingsstructuur ...............................................................................................................................................21Wedstrijdstructuur ..................................................................................................................................................21Kwaliteit trainer/coaches .....................................................................................................................................21Werkgroep LTKO ....................................................................................................................................................21Samenvatting..................................................................................................................................... 22Nederlands.............................................................................................................................................................22Abstract in English..................................................................................................................................................23Dankwoord......................................................................................................................................... 24Literatuurlijst........................................................................................................................................ 25Bijlage 1 .............................................................................................................................................. 26Verslagen interviews .............................................................................................................................................26

Interview Technisch Coördinator KNKB ..........................................................................................................26Interview Verenigingconsulenten ...................................................................................................................26Interview Hoofd Bondscoach..........................................................................................................................28Interview Bondscoach Jeugd .........................................................................................................................29Interview voormalig Bondscoach ...................................................................................................................30Interview “kaats” fysiotherapeut.....................................................................................................................31Interview docent trainersopleiding & trainer/coach Hoofdklasse parturen..............................................32

Bijlage 2 .............................................................................................................................................. 33Presentatie Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan......................................................................................33Uitwerking Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan .......................................................................................42Bijlage 3 .............................................................................................................................................. 60Draaiboek thematraining behendigheid...........................................................................................................60Beelden thematraining.........................................................................................................................................66


Voorwoord Het zal januari 2008 zijn geweest toen ik voor het eerst kennis maakte met het “Long Term Athlete Development” model van dr. Istvan Balyi. In een college over de visie op sportonderwijs kwamen opleidingsmodellen uit heel de wereld ter sprake. Uit dit college is het LTAD model mij het meest bijgebleven. Al tijdens het college ontstonden bij mij ideeën over hoe dit eventueel in Nederland te gebruiken. Later als hoofdtrainer van een grote sportvereniging ben ik mij verder in het LTAD model gaan verdiepen, met als doel het te gaan gebruiken om de opleidingsstructuur binnen de vereniging beter vorm te geven. Al snel werd mij duidelijk dat ik op dat moment te weinig tijd had om dit goed te kunnen ontwikkelen en te kunnen implementeren. Echter het idee om wat met dit model te gaan doen binnen het kaatsen was er nog steeds. Dus besloot ik aantekeningen van mijn ideeën te maken en deze te bewaren voor later. De kans om daadwerkelijk wat met dit model te doen kwam toen ik een keuze voor mijn afstudeeronderzoek moest gaan maken. Van mijn vader, destijds bij de Koninklijke Nederlandse Kaats Bond verantwoordelijk voor het technische beleid, had ik begrepen dat men binnen de bond naarstig opzoek was naar vernieuwing op dit gebied. De talentontwikkelingsplannen waren niet meer van deze tijd en ook de uitvoering van deze plannen liet steeds meer te wensen over. Voor mij was dit een uitgelezen kans om het LTAD model gericht op het kaatsen uit te werken en te introduceren. In dit verslag kunt u terug lezen hoe ik het originele model heb vertaald naar het kaatsen. Hille Saakstra


Inleiding In dit hoofdstuk zullen de contouren van mijn afstudeeronderzoek zichtbaar worden, ik beschrijf wat het probleem is en wat ik wil gaan onderzoeken.

Doel van het onderzoek Het doel van dit onderzoek is inzicht te krijgen in hoe de opleiding van kaatstalenten op de lange termijn het beste georganiseerd kan worden. Ik zal proberen inzicht in de manier van organiseren te krijgen door reeds bestaande talentopleidingen te bestuderen en ervaringen van mensen uit het “veld” te peilen. Deze bevindingen moeten dan leiden tot een opleidingsmodel gebaseerd op het Canadese Long Term Athlete Development model.

Achtergrond van het onderzoek Het onderzoek vindt plaats in opdracht van de Koninklijke Nederlandse Kaats Bond. Deze bond, met ruim 13.500 leden, moet na het wegvallen van de Breedtesport Impuls op diverse terreinen bezuinigen. Een van de gebieden waarop bezuinigd moet worden is die van de talenttrainingen. De afgelopen jaren is veel geld afkomstig uit de Breedtesport Impuls besteed aan het organiseren en verbeteren van de talenttrainingen zoals die door de KNKB werden aangeboden. Om uitvoering te geven aan deze talenttrainingen heeft de toenmalige bondscoach een talentontwikkelingsplan geschreven. Een van de speerpunten uit dit plan was dat ieder jeugdlid van een kaatsvereniging de mogelijkheid moest hebben om te trainen. Een gevolg van dit streven was dat jeugdleden van verenigingen waar geen trainingen worden georganiseerd een plaats kregen bij de talenttrainingen van de KNKB. Wat er onder andere toe heeft geleid dat er in bijna alle jeugdcategorieën 4 talentengroepen trainen onder de verantwoordelijkheid van de KNKB. Hoewel de KNKB erkent een verantwoordelijkheid te hebben in het opleiden van jonge kaatsers, is deze situatie niet langer houdbaar. Ook in vergelijking met andere sportbonden valt de KNKB uit de toon, geen enkele bond heeft zoveel talentgroepen onder haar hoede. Naast de noodzaak om op financieel gebied de talentopleidingen te hervormen is er ook een groot sporttechnische reden om dit te doen. Op dit moment ontstaan er in navolging van de voetbalwereld op verschillende plaatsen in Friesland initiatieven tot het oprichten van de zogenoemde kaatsscholen. Deze kaatsscholen zijn vaak onafhankelijk van verenigingen en proberen het gat op te vullen dat er aan het ontstaan is nu de KNKB gaat snijden in haar talentgroepen. De verwachting is dat deze trend zal doorzetten en dat verenigingen samen met kaatsscholen een belangrijke rol gaan spelen in de opleiding van jonge kaatsers. Voor de sport kaatsen is het van groot dat de kwaliteit van deze opleidingen gewaarborgd is. In dat kader vindt de KNKB dat het verantwoordelijk is voor het opleiden en bijscholen van trainer/coaches en verenigingen.

Belang van het onderzoek De verantwoordelijkheid voor het opleiden van jonge kaatsers is in de loop van de tijd voor een deel naar de KNKB verschoven. Door de herstructurering binnen de KNKB zal de verantwoordelijk voor het opleiden van jonge kaatsers weer bij de verenigingen komen te liggen. Om te voorkomen dat verenigingen hierdoor in de verlegenheid worden gebracht is het belangrijk om de kennis die er is over het opleiden van jonge kaatsers met de verenigingen te delen. Kennis op dit gebied staat voor een deel omschreven in de cursusboeken en is beschikbaar voor trainer/coaches die de trainerscursus van de KNKB volgen. Wanneer er nieuwe ontwikkelingen zijn worden de cursusboeken aangepast en worden alleen de trainer/coaches in dienst van de KNKB bijgeschoold. Om verenigingen in staat te stellen kwalitatief goede kaatsopleidingen aan te bieden is het van belang deze kennis en informatie ook beschikbaar te stellen aan trainer/coaches in dienst van verenigingen. Deze informatie moet niet alleen gericht zijn op de trainer/coach, de informatie moet ook geschikt zijn voor verenigingbestuurders. Samen met de trainer/coach zijn zij verantwoordelijk voor de opleiding binnen de eigen vereniging en ook zij moeten weten hoe dit op een effectieve manier te organiseren.


Afbakening Ik heb ervoor gekozen dit onderzoek op twee punten af te bakenen. In mijn onderzoek heb ik mij allereerst gericht op hoe de structuur van het Canadese Long Term Athlete Development model aan te passen aan de situatie binnen de Koninklijke Nederlandse Kaats Bond. Deze keuze heb ik gemaakt omdat het Canadese sportsysteem behoorlijk verschilt in vergelijking met de Nederlandse. Naast de aanpassing aan het Nederlandse systeem moet het model ook aangepast worden aan de kaatssport. Het originele Canadese model is vooral een algemeen model en geschikt voor iedere sport. Dus naast de aanpassing aan het Nederlandse sportsysteem moet het model ook worden aangepast aan de structuur van de KNKB. Er moet dan gedacht worden aan de categorie indeling en wedstrijdorganisatie. De tweede afbakening is de keuze om mij te richten op de inhoud van de opleiding van jonge kaatsers. Welke vaardigheden moeten er wanneer worden aangeboden en welke richtlijnen kunnen bijdragen aan een effectieve opleiding. In mijn ogen is deze informatie van groot belang om de continuïteit in het opleiden van jonge kaatsers te waarborgen. Wanneer de KNKB alleen aangeeft dat ze het aantal talentgroepen gaat terug brengen en dat deze kaatsers weer bij de eigen vereniging moeten gaan trainen ontstaan er problemen. Het is belangrijk verenigingen handvaten te geven hoe ze deze trainingen kunnen organiseren. Deze informatie is niet alleen van belang voor de vereniging, ook trainer/coaches kunnen er hun voordeel mee doen. Zij zullen te maken krijgen met betere kaatsers, wat zal betekenen dat dit ook meer van hen zal vragen. Hoewel de twee punten hierboven de speerpunten van mijn onderzoek zullen zijn, zal ik hier en daar ook aanbevelingen doen op gebieden die raakvlakken hebben met het onderzoek en daar niet direct onder vallen. Deze aanbevelingen kunnen in de toekomst een aanleiding zijn om verder te onderzoeken, met het doel de opleidingsstructuur en inhoud beter tot zijn recht te laten komen.

Onderzoeksvraag Op basis van de hierboven genoemde probleemomschrijving en afbakening ben ik gekomen tot de volgende onderzoeksvraag:

Hoe kunnen de Koninklijke Nederlandse Kaats Bond, federaties, verenigingen en kaatsscholen het opleiden van kaatsers in een leeftijd van 7 t/m 21 jaar binnen het LTAD model de komende 4 jaar organiseren?

De hierboven gestelde onderzoeksvraag is de hoofdonderzoeksvraag die leidend is voor het door mij uitgevoerde onderzoek. Naast deze hoofdonderzoeksvraag zijn er nog twee deelvragen:

1. Hoe moet het LTAD model Kaatsen worden vormgegeven?

2. Welke fysieke, mentale, technische en tactische vaardigheden moeten worden aangeboden tijdens het opleiden van kaatsers in de leeftijd van 7 t/m 21 jaar?

Deze twee deelvragen zijn nodig om te kunnen komen tot een handzame uitwerking die verenigingen, trainer/coaches en ander bij het opleiden van jonge kaatser betrokken belangstellenden voorzien van die informatie die hen handvaten geeft om een effectieve opleiding te ontwikkelen.

Structuur van het verslag Dit onderzoeksverslag is opgedeeld in 3 delen. Het eerste deel van dit verslag bestaat uit het introduceren van mijn onderzoeksonderwerp (zie hoofdstuk inleiding) en het uitleggen van hoe ik van plan ben het onderzoek uit te voeren (zie hoofdstuk onderzoeksmethoden). Deze twee hoofdstukken worden gevolgd door het weergeven van mijn bevindingen (zie hoofdstukken literatuurstudie en conclusie). Op basis van de door mij verzamelde gegevens presenteer ik vervolgens het resultaat en kom ik met een aantal aanbevelingen (zie hoofdstukken resultaat en aanbevelingen). Verder zijn in de bijlagen de documenten te vinden waarna ik verwijs in de verschillende hoofdstukken van dit onderzoeksverslag.


Onderzoeksopzet en methoden In het vorige hoofdstuk heb ik uiteengezet wat het probleem is dat ten grondslag ligt aan mijn onderzoek en wat ik wil gaan onderzoeken. In dit hoofdstuk omschrijf ik hoe ik een antwoord wil vinden op de vragen die ik heb geformuleerd naar aanleiding van het probleem.

Onderzoeksmethoden Voor het beantwoorden van mijn onderzoeksvragen heb ik twee strategieën gebruikt. Als eerste heb ik met behulp van een literatuurstudie in beeld proberen te brengen welke kennis er al voor handen is als het gaat om talentopleidingen. Ik heb daarbij gekeken naar talentopleidingen uit binnen- en buitenland, hoe men deze opleidingen organiseert en wie daarin een rol spelen. Later tijdens de literatuurstudie ben ik mij meer gaan richten op de inhoud van een aantal van deze talentopleidingen. In hoofdstuk 3 zijn de resultaten van mijn literatuurstudie te vinden. Wat vooraf te verwachten viel en ook logisch is (het kaatsen is immers een kleine sport), was dat ik tijdens mijn literatuurstudie weinig tot geen informatie over het kaatsen zou aantreffen. Gedurende mijn literatuurstudie bleek dit ook uit te komen, buiten de door de KNKB ontwikkelde en gepubliceerde cursusboeken is er geen informatie beschikbaar over het opleiden van jonge kaatsers. Ook de informatie uit de cursusboeken viel tegen, deze gingen veelal over methodieken in plaats van opleidingsstructuren. Voor de resultaten van mijn onderzoek en het te ontwikkelen LTAD model Kaatsen is informatie over de specifieke situatie binnen de kaatswereld van belang. Alleen met deze informatie is een goede vertaling van het Canadese Long Term Athlete Development model mogelijk. Dit betekend dat ik zelf informatie uit de kaatswereld moet gaan verzamelen die betrekking heeft op het opleiden van jonge kaatsers. Bij het verzamelen van deze informatie heb ik gebruik gemaakt van ongestructureerde interviews. De onderbouwing van deze keuze en hoe ik deze interviews heb toegepast komen in de volgende paragraaf aanbod.

Interviewmethode Bij diverse verenigingen en de KNKB is veel kennis aanwezig over het opleiden en begeleiden van jonge kaatsers. Het kaatsen heeft de beschikking over vele vrijwilligers die zich al jaren inzetten voor de jonge kaatsers. De kennis en ervaring die deze mensen bezitten zijn van grote waarde voor het kaatsen en kunnen een belangrijke rol spelen in het organiseren van de talentopleidingen. Omdat veel van deze kennis niet terug is te vinden in de cursusboeken heb ik besloten een aantal deze mensen op te zoeken en hen te vragen hun kennis met mij te delen. De gesprekken met deze door mij gekozen mensen hebben op een ongestructureerde manier plaats gevonden, ook wel ongestructureerde interviews genoemd. Het grote voordeel van deze manier van interviewen is dat de gesprekspartners alle ruimte krijgen om te antwoorden op mijn vragen vanuit hun eigen opvattingen en meningen. Op deze manier komen er ook onderwerpen ter tafel die in een gestructureerd interview niet ter tafel waren gekomen. In dit voordeel schuilt tevens een nadeel, namelijk dat er geen duidelijke lijn zit in het interview. Voor mij betekende dit dat ik tijdens het interview goed moest notuleren wat er ter tafel kwam en alert moest zijn op zaken die voor mij van belang zouden kunnen zijn. Naast dat deze manier van interviewen een alertere houding van mij vraagt heeft het interviewen van mensen in zijn algemeenheid nog een ander nadeel. Het resultaat van het interview kan vertekend raken door de houding van de interviewer. Onbewust geef je vaak verbale en non-verbale reacties wanneer je met iemand in gesprek bent. Bijvoorbeeld door te knikken bij de antwoorden die er worden gegeven. De gesprekspartner kan hierdoor denken dat hij het juiste antwoord geeft en vergeten te antwoorden vanuit zijn eigen mening en opvatting. De kwaliteit van de beoogde informatie daalt hierdoor. Ondanks deze nadelen heb ik bewust gekozen voor deze manier van interviewen. De informatie waar ik naar opzoek ben, tips en handvaten op de talentopleidingen vorm te geven, is niet uniform en iedereen heeft zijn keuzes gemaakt vanuit zijn eigen opvatting en mening. Juist die informatie is belangrijk en komt naar mijn idee te weinig naar voren in gestructureerd interview.


Selectie gesprekspartners In de vorige paragrafen heb ik al aangegeven dat ik opzoek ben naar informatie over hoe de talentopleidingen te organiseren binnen de Koninklijke Nederlandse Kaats Bond. Een deel van deze informatie heb ik kunnen vinden in literatuur over talentopleidingen van andere sporten. Het gaat dan vooral om algemene informatie over talentopleidingen en de ontwikkeling van kinderen. Literatuur die specifiek gaat over het opleiden van talenten binnen het kaatsen is er nauwelijks. Toch is er binnen het kaatsen veel kennis en ervaring aanwezig over het opleiden van talentvolle jongeren. Dit blijkt uit het simpele feit dat er jaarlijks nog altijd jeugdige kaatsers doorstromen en mee kunnen komen op het hoogste niveau. Om deze informatie toch in beeld te krijgen is het nodig onderzoek te doen en mensen die betrokken zijn bij het opleiden van jonge kaatsers te vragen hun kennis en ervaring te delen. Maar om welke kennis en ervaring gaat het dan en welke mensen bezitten deze kennis en ervaring dan? Deze vragen kwamen in mij op toen ik dit onderzoek aan het voorbereiden was. Om te zorgen dat de informatie naar waar ik op zoek was ook zinvolle informatie zou worden heb ik eerst aan de hand van de literatuur in kaart gebracht welke informatie er nog ontbrak. Hier kwamen de volgende punten uit naar voren:

• Een visie gericht op het opleiden van jonge kaatsers • Welke organisatie is waar verantwoordelijk voor het opleiden van jonge kaatsers • Welke mentale, fysieke, technische en tactische vaardigheden moeten wanneer worden

aangeboden per categorie Deze 3 punten, die in mijn ogen een belangrijke rol spelen in het opleiden van jonge kaatsers, ontbreken in de literatuur die ik heb onderzocht. Met name een visie op het opleiden en wie welke verantwoordelijkheid heeft zijn in mijn ogen van groot belang, zij bepalen namelijk het grootste deel van de talentopleiding. De visie moet een helder beeld scheppen over met welke gedachte er opgeleid moet worden. Welke organisatie waar verantwoordelijk is moet aangeven wie wat moet doen in het opleidingsproces van jonge kaatsers. Doet iedereen alles of heeft iedereen zijn eigen verantwoordelijkheden zijn vragen die helder moeten worden gesteld. Over de mentale, fysieke, technische en tactische vaardigheden heb ik in de literatuur wel voldoende informatie kunnen vinden. Echter ontbreekt in deze literatuur welke vaardigheden op welk moment belangrijk zijn in de ontwikkeling van de jonge kaatser. Nadat ik had bepaalt naar welke informatie ik zoek, ben ik gaan kijken naar waar ik deze informatie eventueel zou kunnen vinden. Al snel kwam ik tot de conclusie dat het voor veel mensen niet moeilijk is hun mening onder woorden te brengen aangaande de eerste twee punten. Echter niet iedere mening is even waardevol, met name de groep mensen die het oneens zijn met de herstructureringsplannen van de KNKB zullen blijven volharden in de eigen visie. Toch zal ik mij niet helemaal afsluiten voor hun argumenten. Het grote deel van de groep mensen met wie ik heb gesproken zijn mensen die de keuze van de KNKB om de talentopleiding te herstructureren respecteren en hierin kansen zien voor het kaatsen. Daarnaast heb ik bij het selecteren van mijn gesprekspartners gekeken naar de ervaring die de persoon heeft, hoe meer aantoonbare ervaring deze persoon heeft hoe waardevoller hij als gesprekspartner voor mij is. Het maken van een keuze voor een gesprekspartner aangaande het derde punt was eenvoudig te maken. De kaatswereld is een zeer conservatieve wereld en de ontwikkelingen op het gebied van de mentale, fysieke, technische en tactische vaardigheden zijn dan ook enorm gestagneerd. De kennis over deze vaardigheden komt voor het allergrootste deel bij de twee ontwikkelaars van de trainersopleiding vandaan en wordt door de huidige trainers en coaches veelvuldig gereproduceerd. In het volgende hoofdstuk ga ik in op welke personen ik heb geselecteerd als gesprekspartner en welke achtergrond ze hebben.


Interviews Er zijn mensen die al jaren actief betrokken zijn bij het opleiden van jonge kaatsers. Een aantal van deze mensen heb ik geïnterviewd. Mijn gesprekspartners bestonden vooral uit personen die op dit moment of in het korte verleden actief betrokken waren bij het opleiden van jonge kaatsers. Dit kan op verschillende manieren zijn, de een als beleidsbepaler, de ander als trainer/coach, maar ook mensen die besturen of andere ondersteunende taken vervullen hebben hun kennis en ervaring met mij gedeeld. Het eerste gesprek dat ik heb gevoerd over deze onderwerpen was het gesprek met de technisch coördinator van de KNKB. Deze vrouw die in vaste dienst is bij de bond was in eerste instantie ook de opdrachtgeefsters uit naam van de bond wegens het ontbreken van een bondscoach. De technisch coördinator heeft in dat gesprek uit de boeken gedaan welke koers de bond wil gaan varen op speltechnisch vlak en heeft aangegeven dat de nog te benoemen bondscoach binnen deze kaders moet handelen. Aansluitend aan het verhelderen van deze opdracht heb ik met haar een gesprek gevoerd over hoe het beleid er de afgelopen jaren uit heeft gezien, wat de kracht van dit beleid was en waar dit beleid tekort schoot. Dit gesprek gaf mij waardevolle informatie in de meest brede zin van het woord. Niet alleen gaf dit richting aan het zoeken naar informatie met betrekking tot de drie eerder genoemde onderzoeksvragen. Ook gaf het mij een referentie kader met betrekking tot het nieuw te ontwikkelen beleid. De vervolg gesprekken ben ik begonnen met de twee verenigingsondersteuners van de KNKB, deze twee heren hebben vanuit de bond de taak verenigingen bij te staan met raad en daad. Zij komen bij veel verenigingen over de vloer en hebben in dat opzicht veel kijk op de situatie bij verenigingen. Ik heb met deze twee heren gesproken om te horen wat hun inzicht en visie is met betrekking tot het herstructureren van de talentopleiding. Waar liggen de mogelijkheden en wat zijn de valkuilen op organisatorisch gebied. Mijn interview ronde ben ik bewust met deze mannen begonnen om een duidelijk beeld te krijgen van hoe het er op verenigingsgebied voor staat. Na deze eerste twee gesprekken heeft het onderzoek tijdelijk stilgelegen vanwege het ontbreken van een bondscoach. Begin mei 2010 werd er uiteindelijk een bondscoach benoemd en was het voor mij mogelijk het onderzoek te hervatten door het gesprek met hem aan te gaan. Voor mij was het van groot belang zijn visie op het opleiden van jonge kaatsers te kennen, hij is immers verantwoordelijk voor het beleid op dit gebied. In een anderhalf uur durend gesprek heeft hij mij zijn visie met betrekking tot talentopleidingen weergegeven. De informatie die hij met mij deelde was voor mij van grote waarde omdat deze man zijn sporen ruimschoots heeft verdiend in de internationale sportwereld. Als voormalig bondscoach van de KNGU en Mastercoach NOC-NSF was zijn visie en expertise meer dan welkom. Binnen de KNKB is er ook nog een bondscoach jeugd actief, deze is voornamelijk verantwoordelijk voor de uitvoering van de talenttrainingen en het scouten van talentvolle kaatsers. Met haar heb ik gesproken over de organisatie van de talentopleidingen. Voor haar benoeming tot bondscoach jeugd is zij bij vele verenigingen trainer/coach geweest en onder haar leiding hebben kaatsers van allerlei leeftijden aansprekende resultaten weten te boeken op Nederlandse Kampioenschappen. Haar kennis en zicht over hoe een talentopleiding te organiseren bleken een waardevolle input voor het onderzoek. De interviews met huidige twee bondscoaches hebben veel input gegeven over de richting die zij op willen in de nieuwe opleidingsstructuur. De KNKB moest echter twee nieuwe bondscoaches benoemen omdat hun voorganger zich niet kon vinden in de nieuwe koers van de bond. Hij was van mening dat zijn visie op het opleiden van talenten daarin te weinig tot zijn recht kwam. Zijn kijk op het opleiden van jonge kaatsers en het feit dat hij docent/ontwikkelaar van de trainersopleiding is maakten hem een interessante gesprekspartner voor mijn onderzoek. Het gesprek met deze voormalig bondscoach leverde veel interessante informatie op, ook geen wonder wanneer je al 25 jaar als trainer/bondscoach/ontwikkelaar en docent actief bent in het kaatsen. Ook met zijn collega opleider heb ik gesproken. Samen met de voormalig bondscoach is hij verantwoordelijk voor de inhoud en ontwikkeling op kaatstechnisch en tactisch vlak binnen het kaatsen. Dit maakt hem voor mij een waardevolle gesprekspartner, te meer ook omdat hij in het dagelijks leven opleider is aan het Centraal Instituut Opleidingen Sportleiders. Naast deze mensen die een duidelijk connectie hebben met de KNKB ben ik ook opzoek gegaan naar mensen die in mindere mate verbonden zijn aan de KNKB. Bijvoorbeeld een verenigingsbestuurder en mensen die trainingen bij de kaatsscholen verzorgen. Helaas waren de mensen van de kaatsscholen niet bereid hun kennis en ervaring met mij te delen, wat ik teleurstellend vindt. Last but not least heb ik nog gesprekken gevoerd met een fysiotherapeut die veel geblesseerde kaatsers behandeld, samen met hem ben ik gaan kijken naar hoe het nieuw te ontwikkelen opleidingsmodel een bijdrage kan leveren aan het terug dringen van overbelastingsblessures. De samenvattingen van de interviews zijn te vinden in de bijlage van dit onderzoeksverslag.


Literatuurstudie Dit hoofdstuk gaat over het literatuuronderzoek. In dit hoofdstuk worden resultaten uit eerdere onderzoeken en bronnen weergegeven die van waarde zijn voor mijn onderzoek. In de inleiding heb ik al aangegeven dat naast het bezuinigen er ook een sporttechnische reden is om de talentopleiding van de KNKB te hervormen. In de kaatswereld ontstaan er hier en daar initiatieven tot de oprichting van particuliere talentopleidingen. Willen deze initiatieven en de hervormde talentenopleiding van de KNKB een toe gevoegde waarde hebben voor de sport kaatsen, dan is het belangrijk dat de inhoud van deze opleidingen aangepast is aan de huidige tijd en de daarbij behorende eisen. Eerder heb ik al aangegeven dat er in het verleden weinig onderzoek is gedaan naar het opleiden van jonge kaatsers en dat de huidige documentatie is gebaseerd op de visie van de voormalig bondscoach. In de literatuurstudie heb ik mij in eerste instantie gericht op welke visies er zijn met betrekking tot talentontwikkeling, talentherkenning en talentopleidingen waarna ik vervolgens heb gekeken naar de daadwerkelijke inhoud van de talentopleidingen. Uit de door mij gevonden onderzoeken en artikelen heb ik elementen gehaald waarvan ik denk dat ze relevant kunnen zijn voor mijn onderzoek. In de volgende paragrafen presenteer ik mijn bevindingen.

Literatuurverkenning van talentopleidingen uit Nederland Een van de leidende documenten over talentopleidingen in Nederland is het Masterplan Talentontwikkeling 2006-2010 van het Nederlands Olympisch Comité (NOC-NSF). Aanleiding om dit plan te schrijven is om ondersteuning te bieden aan de ambitie van Nederland om structureel een plaats te veroveren in de top 10 van verschillende sport wereldranglijsten. Het plan is samengesteld door deskundigen van Nederlandse sportbonden na de Olympische Spelen van Athene in 2004. Bij het opstellen van dit plan zijn deze deskundigen begonnen met het maken van een analyse van de huidige situatie in Nederland. Uit deze analyse viel te concluderen dat wij het als klein land op bepaalde terreinen erg goed doen en hier successen mee boeken. Naast deze sterke punten kwam men ook tot de conclusie dat er op een aantal terreinen nog winst te boeken is. Zo viel het op dat er bij veel sportbonden geen opleidingsprogramma’s of selectiesystemen aanwezig waren die rekening hielden met de leeftijd en de ontwikkeling van jonge kinderen. Men kwam tot de ontdekking dat in de opleidingsprogramma’s vaak gebruik wordt gemaakt van schema’s en structuren die ontwikkeld zijn voor volwassenen. De deskundigen schrijven dat dit verbeterd moet worden en geven de sportbonden de opdracht mee om opleidingsprogramma’s te schrijven voor de lange termijn. Om te zorgen dat deze opleidingsprogramma ook daadwerkelijk tot vernieuwing en verbetering leiden worden er tevens enkele richtlijnen voor de programma’s gegeven. Een van de eerste punten die men aandraagt is dat de inhoud, omvang en kwaliteit van het programma moet aansluiten bij de opleidingsfase van het kind en een reëel uitzicht moet bieden op een internationale toppositie. Men bedoelt hiermee te zeggen dat het opleidingstraject in verschillende fases moet worden opgedeeld van beginner tot expert. Waarbij de inhoud, omvang en kwaliteit van iedere fase logisch in elkaar over moet lopen en een bijdrage moet leveren om uiteindelijk als expert de internationale top te halen. Om de inhoud en kwaliteit van het programma te kunnen waarborgen stellen de deskundigen dat er gebruik moet worden gemaakt van wetenschappelijk onderzoek. Als voorbeeld hiervan geven ze het onderzoek van Ericsson en Charness uit 1994 naar het aantal trainingsuren dat nodig is om in iets te kunnen uitblinken. Een tweede punt wat de deskundigen naar voren brengen naar aanleiding van hun analyse zijn de randvoorwaarden die horen bij de talentopleidingen. Men stelt dat talenten over dezelfde faciliteiten moeten kunnen beschikken als topsporters. Het gaat daarbij niet alleen om het gebruik van moderne materialen en accommodaties. Het gaat veel meer om zaken als mentale en medische begeleiding. Als voorbeelden noemt men sportpsychologen, sportartsen, fysiotherapeuten en voedingsdeskundigen. Deze experts moeten samenwerken in een team rond de talenten dat onder leiding staat van een talentcoach. Daar waar topsporters vaak getraind worden door de bondscoach moet deze functie ook gecreëerd worden voor talentvolle sporters. Deze talentcoach is gespecialiseerd in het begeleiden, coachen en trainen van talentvolle kinderen en moet de intentie hebben dit voor een langere tijd te doen. Het trainen en coachen van talentvolle kinderen wordt op deze manier een specialiteit en draagt er aan bij dat de continuïteit en kwaliteit van de talentopleiding verbeteren.


Een ander punt dat uit de analyse naar voren kwam en in mijn ogen relevant is voor mijn onderzoek is de invloed die sportbonden hebben op initiatieven in de regio. Met name als het gaat om de kwaliteit die deze initiatieven bieden maken de deskundigen zich zorgen. Veel van deze initiatieven vinden dat ze los staan van de sportbonden en dulden dan ook geen bemoeienis van hen. Het gevolg hiervan is dat er weinig tot geen controle is op de inhoud, omvang en kwaliteit van de aangeboden programma’s. De angst van de deskundigen is dat dit ten koste gaat van de stabiliteit en continuïteit van de talentopleidingen in de regio. Om de inhoud, omvang en kwaliteit van regionale talentopleidingen te kunnen waarborgen pleiten de deskundigen voor regionale talentcoaches die verantwoordelijk zijn voor opleidingsprogramma in de regio en hierbij steun van de sportbonden krijgen. Om de hierboven genoemde punten zoveel mogelijk kans van slagen te geven stellen de deskundigen voor te gaan werken met het Long Term Athlete Development model van Istvan Balyi uit Canada. Volgens hen is dit raamwerk uitermate geschikt is om de sterke punten in de Nederlandse situatie verder te versterken en de zwakke punten aan te pakken, bovendien is het gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Iedere sportbond moet in staat worden gesteld dit model te vertalen naar de sportspecifieke eisen en situatie. Een verdere verkenning naar onderzoek op het gebied van talentopleidingen in Nederland leverde weinig recent en/of relevant materiaal op. Het verleggen van mijn verkenning naar talentontwikkeling leverde mij meer resultaten op. Zoekende naar Nederlandse literatuur over talentontwikkeling kwam ik veelvuldig de naam van dr. Jacques H.A. van Rossum tegen. Dr. van Rossum is bewegings-wetenschapper en doet al ruim 20 jaar onderzoek naar talentontwikkeling. Vele publicaties over talentontwikkeling in binnen- en buitenland zijn door hem geschreven. Zo ook het artikel “Op zoek naar het LTAD model”, dat het blad Sportgericht in 2007 publiceerde. Dit artikel trok mijn speciale aandacht omdat het gaat over het Long Term Athlete Development (LTAD) model van Istvan Balyi. Het model dat de deskundigen van de verschillende sportbonden in Nederland aanbevelen en ik wil gaan gebruiken voor het hervormen van de talentopleiding bij de KNKB. In dit artikel gaat Van Rossum opzoek naar de achtergrond van dit model. Al eerder gaf ik aan dat van Rossum veelvuldig onderzoek heeft gedaan naar de ontwikkeling van talentvolle sporters. In dat kader had hij nog nooit eerder gehoord van het LTAD model van Istvan Balyi, iets dat vragen bij hem oproept. Deze kritische kijk op het model wordt sterker wanneer hij tijdens zijn zoektocht geen enkele wetenschappelijke publicatie kan vinden bij diverse gerenomeerde wetenschappelijke bronnen. Omdat het model wel veel aandacht krijgt in diverse tijdschriften en op congressen besluit van Rossum om het model zelf aan een onderzoek te onderwerpen. Een van de eerste punten die hem opvalt en die relevant is voor mijn onderzoek is dat het model onderscheid maakt in de ontwikkeling tussen jongens en meisjes. Het model, dat is opgebouwd uit verschillende elkaar opvolgende ontwikkelingsfases, maakt op basis van leeftijd onderscheid in de ontwikkeling van jongens en meisjes. De FUNdamentals fase, bijvoorbeeld, duurt voor jongens van hun 6de tot hun 9de levensjaar (3 jaar), terwijl deze fase voor meisjes van hun 6de tot hun 8de levensjaar (2 jaar) loopt. Voor van Rossum roept dit vraagtekens op, waarom heeft een jongen meer tijd nodig om de vaardigheden onder de knie te krijgen dan een meisje? Nergens in het model wordt hier een antwoord op gegeven en ook de bibliografie beantwoord deze vraag niet, stelt van Rossum. Het volgende punt dat van Rossum op valt, is de verschillen in uitwerking die hij tegenkomt van de verschillende sporten. Volgens van Rossum worden de ontwikkelingsfases uit het oorspronkelijke model van Istvan Balyi niet klakkeloos overgenomen. De conclusie die van Rossum hier uit trekt is dat het ontwikkelingstraject dat het LTAD model weergeeft gezien moet worden als een schets. Waarbij de sportbonden deze schets kunnen invullen en aanpassen met de ontwikkelingstaken die horen bij de specifieke sport. Naast deze kritische noten van van Rossum constateert hij ook dat het model, waar in zijn ogen het fysiek-biologische aspect de overhand heeft ook enkele pluspunten kent. Het model geeft aan dat specialisatie in een sport zo laat mogelijk moet plaatsvinden om kinderen eerst een zo breed mogelijke motorische basis mee te geven door de grondvormen van bewegen te ontwikkelen. Volgens van Rossum, ondanks het ontbreken van de wetenschappelijke onderbouwing, niet iets waar we bezwaar tegen hoeven te hebben.


Literatuurverkenning van talentopleidingen uit het buitenland In de inleiding heb ik al aangegeven dat het mijn plan is om de talentopleiding van de KNKB te hervormen aan de hand van het LTAD model geschreven door de Canadees Istvan Balyi. In deze paragraaf presenteer ik de informatie die relevant is voor mijn onderzoek over dit model. Balyi, tegenwoordig beleidsmedewerker bij het National Coaching Institute British Colombia in Canada, heeft in de begin van de jaren ’90 de basis voor het huidige LTAD model gelegd. Balyi ontwikkelde destijds voor zijn werkgever, de Canadese Ski Bond, een periodiseringsmodel van 8 jaar. Door de jaren heen heeft Balyi dit periodiseringsmodel verder ontwikkeld en in 2004 heeft dit geleid tot de introductie van het Long Term Athlete Development model zoals wij dat nu kennen. Om ervoor te zorgen dat iedere sportorganisatie een mogelijkheid heeft om zelf een LTAD model te ontwikkelen heeft Balyi samen met het Canadian Sport Centres een resource paper uitgegeven dat daar handvaten voor geeft. Balyi heeft in het LTAD model de ontwikkeling van kinderen en jong volwassen opgedeeld in 7 fases waarin de fysieke, mentale, emotionele en cognitieve ontwikkeling centraal staat. De 7 fases van het model zijn gebaseerd op de ontwikkelingsleeftijd van het kind en niet op de kalenderleeftijd. Door ontwikkelingstaken, die zijn afgestemd op de ontwikkeling van het kind, aan deze fases te koppelen sluit het model veel beter aan bij de ontwikkeling van kinderen en jong volwassenen. Het beter kunnen aansluiten bij de ontwikkelingsleeftijd van kinderen en jong volwassenen is volgens Balyi van groot belang. Het huidige systeem kent volgens Balyi veel tekortkomingen die er de oorzaak van zijn dat het potentieel van talenten onvolledig wordt ontwikkeld. Een van de tekortkomingen die hier een grote rol in speelt is de te vroege specialisatie van onze kinderen. In een poging om kinderen enthousiast te maken en te behouden voor onze sport brengen we ze op een te vroege leeftijd al sportspecifieke vaardigheden bij. Het gevolg, volgens Balyi, is dat trainers minder tijd besteden aan de grondvormen van bewegen en daardoor minder vaardig worden in deze grondvormen. In de ogen van Balyi zijn de grondvormen van bewegen van groot belang voor het met plezier deelnemen aan sport op latere leeftijd. Ze vormen de basis van waaruit kinderen en jong volwassenen de sportspecifieke vaardigheden moeten aanleren. Balyi geeft dus aan dat kinderen en jong volwassenen die trainen volgens het huidige systeem dus ondertraint zijn. Een andere belangrijke tekortkoming die Balyi aanhaalt is dat het huidige systeem zich teveel richt op de korte termijn resultaten en geen oog heeft voor de ontwikkeling op de lange termijn. Gevolg is dat in trainingen en wedstrijden alles gericht is op het winnen en scoren. Volgens Balyi staat deze manier van denken en werken het ontwikkelen op de lange termijn in de weg. Om ervoor te zorgen dat de hierboven genoemde punten worden verbeterd en zo te komen tot een effectievere talentopleiding komt Balyi met 10 aandachtspunten. Wanneer sportorganisaties rekening houden met deze 10 aandachtspunten in hun vertaling van het LTAD model moeten ook deze talentopleidingen op termijn meer rendement op kunnen leveren. Het eerste punt wat Balyi aanvoert is de zogenoemde “10 jaar regel”. Wetenschappelijk onderzoek1 heeft aangetoond dat er minimaal 10 jaar van trainen en 10.000 trainingsuren nodig zijn om het potentieel van een kind volledig te ontwikkelen. Voor een sporter betekend dit dat hij 10 jaar lang dagelijks 3 uren moet trainen om zijn potentieel volledig tot wasdom te laten komen. Een ander punt uit deze lijst zijn de grondvormen van bewegen. Eerder gaf ik al aan dat Balyi het beheersen van de grondvormen van bewegen ziet als de basis voor de sportspecifieke vaardigheden. De gedachte die hier achter zit is: wanneer een kind op latere leeftijd met plezier wil deelnemen aan sporten als basketbal, korfbal, handbal, rugby of softbal zal het eerst de vaardigheid vangen moeten beheersen. Wordt het vangen niet of onvoldoende beheerst dan zal het kind veel moeite hebben deze sporten goed te kunnen spelen. Volgens Balyi is het belangrijk dat de grondvormen van bewegen met plezier en via spel de kinderen worden aangeleerd. Het aandachtspunt ontwikkelingsleeftijd vormt een van de belangrijkste aandachtspunten binnen het LTAD model van Balyi. Balyi stelt dat het afgaan op de kalender leeftijd van kinderen en jong volwassenen een slechte keuze is. Het is beter af te gaan op de ontwikkelingsleeftijd van kinderen en jong volwassenen. De reden die Balyi hiervoor geeft is dat de ontwikkeling van kinderen en jong volwassen nooit gelijk loopt. Volgens Balyi heeft wetenschappelijk onderzoek2 aangetoond dat kinderen en jong volwassenen qua ontwikkeling in 3 groepen te verdelen zijn. De eerste groep zijn de kinderen die gezien hun leeftijd verder in de ontwikkeling zijn dan hun gemiddelde leeftijdsgenoten. De tweede groep zijn de kinderen waar de ontwikkeling gelijk loopt aan die van hun gemiddelde leeftijdsgenoten. En de derde groep zijn de kinderen waarvan de ontwikkeling trager verloopt dan die van hun leeftijdsgenoten. Wanneer zoals in het huidige systeem er van ontwikkeling op basis van

1 Ericsson en Charness, 1994 2 J.M. Tanner, 1973


gemiddelden wordt uitgegaan zijn de eerste en derde groep altijd in het nadeel. Aan de eerste groep sporters zal structureel minder tijd worden besteed omdat ze de vaardigheden al beter beheersen. Hetzelfde geldt min of meer voor de derde groep ook deze groep is in het huidige systeem kwetsbaar door de mindere beheersing van vaardigheden. Met andere woorden de eerste groep traint structureel op een te laag niveau en de derde groep traint structureel op een te hoog niveau. Het is volgens Balyi dan ook beter om uit te gaan van de ontwikkelingsleeftijd en de daaraan gekoppelde ontwikkelingstaken. Pas wanneer een kind de ontwikkelingstaak beheerst kan hij de volgende stap in zijn ontwikkeling zetten. Op deze manier krijgen alle kinderen en jong volwassenen de juiste basis mee en zal ongeacht de ontwikkelingssnelheid het algemene niveau stijgen. Een aantal maal is in de tekst hierboven de term ontwikkelingstaak naar voren gekomen. In het LTAD model zijn deze ontwikkelingstaken gekoppeld aan de zogenoemde “Windows of Trainability” en de “physical, mental, cognitive and emotional development”. Over de “physical, mental, cognitive and emotional development” is Bayli kort in zijn toelichting. Ze horen thuis binnen de ontwikkeling van kinderen en jong volwassenen, zeker wanneer je wilt komen tot een unifiorm opleidingstraject. Om dit kracht bij te zetten levert Balyi 3 A4-tjes met kant-en-klare instructies voor trainers, coaches en begeleiders aan, die zo overgenomen kunnen worden. Waar Balyi wel meer aandacht aan besteed zijn de “Windows of Trainability”. “Windows of Trainability” zijn periodes in de ontwikkeling van kinderen en jong volwassenen waarin het effect van bepaalde training groter is dan normaal. Het gaat dan om trainingen gericht op het verbeteren van het uithoudingsvermogen, de kracht, de snelheid, de coördinatie en de lenigheid. In Nederland wel bekend als de motorische grondeigenschappen. In het overzicht wat aangeeft welke eigenschap op welk moment het beste kan worden getraind maakt Balyi onderscheid in de ontwikkeling van een jongen en een meisje. Zo hebben jongens volgens Balyi meer tijd nodig om de coördinatieve onderdelen (vaardigheden) onder de knie te krijgen dan de meisjes. En blijkbaar geldt dit niet alleen voor de coördinatie, volgens het overzicht hebben jongens bij bijna alle onderdelen meer tijd nodig of is het beter er later mee te starten dan bij meisjes. Balyi adviseert dan ook om het opleidingstraject van jongens en meisjes te scheiden. Het laatste aandachtpunt wat ik nog wil benoemen, is dat wat Balyi “Continuous Improvement” noemt. Balyi benadrukt dat het van groot belang is dat het LTAD model zich moet blijven ontwikkelen, hij haalt daarbij de Japanse filosofie Kai zen aan. Balyi geeft aan dat het LTAD doorlopend tegen de lamp moet worden gehouden en getoetst moet worden aan de hand van nieuwe wetenschappelijke onderzoeken en innovaties zonder dat daarbij “de klanten” uit het oog worden verloren. Naast de resource paper die Balyi samen met het Canadian Sport Centres heeft uitgegeven, heeft ook Ian Stafford samen met Sports Coach UK een handleiding over het LTAD model uitgegeven. Staffords “Coaching for Long Term Athlete Development” is bedoelt voor trainer/coaches en sportverenigingen in het Verenigd Koninkrijk. Met dit boekje, waarin hij het LTAD model heeft vertaald naar het Britse sportsysteem, wil hij een bijdrage leveren aan het verbeteren van de deelname en prestaties van de Britten. In grote lijnen komt de uitwerking van Stafford overeen met het originele model, zo heeft Stafford het opleidingstraject net als dat van Balyi verdeeld in fases. En ook de 10 aandachtspunten zijn gelijk gebleven. Het grote verschil in de uitwerking van Stafford zit hem in de gerichtheid. Stafford richt zich nadrukkelijk op de trainer/coaches die met het model moeten werken en spreekt deze mensen dan ook aan in zijn uitwerking. Een mooi voorbeeld daarvan is de paragraaf “Happy accidents?” in de inleiding. Stafford haalt hier een 16 jarige jongen aan die via een soort sportkeuzetest op zijn school per toeval in aanraking kwam met het roeien. Een jaar na zijn eerste kennismaking met het roeien werd deze jongen tweede op de Nationale Kampioenschappen en op zijn 18de (2 jaar na de kennismaking) herhaalde hij dit alleen toen op de Wereld Kampioenschappen. Met het zojuist genoemde voorbeeld in het achterhoofd stelt Stafford de volgende vraag. Moeten trainer/coaches blijven wachten tot er toevallig een talentje voorbij komt of is het verstandig om meer systematisch te werk te gaan bij het herkennen en ontwikkelen van jonge kinderen. Hoewel Stafford weet dat toevalligheden nooit uit te sluiten zijn geeft hij aan dat een meer systematische aanpak op den duur meer talentvolle sporters zal opleveren. Stafford verlegt hiermee min of meer ook het uitgangspunt van het LTAD model. In het originele LTAD model van Istvan Balyi is het uitgangspunt een bijdrage te leveren aan een gezonde en actieve levensstijl van de bevolking. Dat de gekozen aanpak ook voor een goede basisopleiding bij talentvolle sporters zorgt is een mooie bijkomstigheid maar niet direct het doel. In zijn vertaling geeft Stafford juist aan dat dit wel het doel moet zijn3, hij geeft aan dat deze basisopleiding juist ten grondslag moet liggen aan het op latere leeftijd vaardig worden in sportspecifieke vaardigheden. Deze basisopleiding wordt door zowel Balyi4 als Stafford5 “Physical Literacy” genoemd. Vrij vertaald in het Nederlands betekend dit fysieke competentie, anders gezegd deze basisopleiding moet 3 Zie Coaching for Long-Term Athlete Development, p. 7 4 Zie Canadian Sport for Life, p. 5 5 Zie Coaching for Long-Term Athlete Development, p 17


kinderen fysiek vaardig maken. De basisopleiding bestaat uit het ontwikkelen van de grondvormen van bewegen en het ontwikkelen van de eerste sportspecifieke vaardigheden. Daar waar Balyi deze basisopleiding inzet om bij te dragen aan een actieve en gezonde leefstijl op latere leeftijd. Ziet Stafford deze basisopleiding meer als kans om het niveau in de breedtesport omhoog te brengen. Om hier vervolgens weer de talenten voor de topsport uit te halen. Een ander belangrijk verschil tussen de handleiding van Balyi en Stafford is de aandacht die er wordt geschonken aan wat er van de trainer/coaches mag worden verwacht. Eerder al gaf ik aan dat de handleiding van Stafford meer op de trainer/coach is gericht dan die van Balyi. Samen met een andere kijk op het toepassen van de basisopleiding heeft Stafford gemeend een apart hoofdstuk aan de opleiding en de vaardigheden van de trainer/coaches te moeten wijden. In zijn handleiding benoemt Balyi wel een aantal maal dat het belangrijk is dat ook de jeugd wordt getraind door zogenoemde “high performance coaches” maar daar blijft het dan ook bij. Stafford daarentegen haalt het “dual development model” van Harrison en Crouch6 naar voren om aan te geven welke kwaliteiten en vaardigheden er van een trainer/coach mogen worden verwacht. Dit model geeft aan dat in tegenstelling tot dat wat nu soms wordt aangenomen de trainer/coach wel degelijk een zeer belangrijke rol speelt in de ontwikkeling van jonge kinderen. Met name in de eerste jaren is de rol van de trainer/coach cruciaal. In deze jaren moeten de kinderen zo breed mogelijk worden opgeleid en moet de trainer/coach kennis hebben van de grondvormen van bewegen en hoe deze op een uitdagende en plezierige manier aan te bieden. Pas nadat de kinderen dit goed onder de knie hebben kan er begonnen worden met het aanleren van sportspecifieke vaardigheden. Naast sportspecifieke kennis moet de trainer/coach in deze fase ook beschikken over kennis hoe kinderen en jong volwassenen leren, te samen moet dit zorgen voor een effectieve ontwikkeling van de vaardigheden. Pas dan komen we terecht op het punt waarvan wij op dit moment denken dat onze beste trainer/coaches moeten werken, namelijk bij de wat oudere talentvolle jeugd. Volgens het “dual development model” is het werken met deze talenten makkelijker dan met de kinderen en jong volwassenen uit de eerdere fases. Uiteraard moet de trainer/coach wel beschikken over de nodige kennis om te komen tot een evenwichtig trainingsprogramma. Echter omdat presteren in deze fase steeds belangrijker wordt is het van groot belang dat alle verschillende trainingsonderdelen goed op elkaar zijn afgestemd. Veel trainer/coaches zullen hierbij gebruik maken van experts omdat het voor hen zelf simpelweg niet te doen is om van alle trainingsonderdelen alle ins en outs te kennen. Hoewel er wel degelijk verschil zit in de rol die de trainer/coach heeft in de verschillende fases van de ontwikkeling, vinden Harrison en Crouch het onterecht dat de oudere jeugd de betere coaches moeten hebben en dat de jonge kinderen het wel kunnen doen met de goed willende vrijwilligers. Zij pleiten er dan ook voor om de opleiding en ontwikkeling van trainer/coaches aan te passen. En ervoor te zorgen dat de trainer/coaches geschoold worden op basis van de fase waarin ze werkzaam zijn.

Verkenning van LTAD modellen uit Nederland Naar aanleiding van het Masterplan Talentontwikkeling en het daaruit voortgevloeide format Meerjaren Opleidingsplan zijn verschillende sportbonden in Nederland begonnen met het ontwikkelen van een eigen Meerjaren Opleidingsplan. Een van de Nederlandse sportbonden die hier veel tijd en energie in heeft gestoken is de Koninklijke Nederlandse Zwem Bond (KNZB), voor zowel het zwemmen als het waterpolo hebben zij een compleet opleidingsplan ontwikkeld volgens het format Meerjaren Opleidingsplan. Opvallend aan dit Meerjaren Opleidingsplan Zwemmen (MOZ) is dat het een volledige schematisch uitwerking is. Bij bijna alle fases, alleen van de TrainTrainen fase is een toelichting gepubliceerd, ontbreekt een toelichting op de informatie uit de schema’s. Deze schematische uitwerking zorgt er echter wel voor dat het een overzichtelijk geheel is en het geeft op een korte en bondige manier informatie over hoe er getraind kan worden. Het gaat daarbij veel verder dan alleen sportspecifieke vaardigheden. Naast het sportspecifieke is er veel aandacht voor de randvoorwaarden, als (para)medische begeleiding, materiaal en faciliteiten. Een sterk punt uit deze uitwerking is dan ook de informatie die het geeft over met welk materiaal de trainer/coach het beste kan werken per fase. Hierbij wordt niet alleen “traditioneel” oefenmateriaal genoemd, men noemt ook het gebruik van audiovisueel materiaal om feedback mee te geven. Het MOZ geeft de trainer/coach een goed overzicht over wat in welke fase goed is om te doen en kan in dat opzicht trainer/coaches veel ondersteuning bieden bij het opleiden van jonge zwemmers. Een ander Nederlandse sportbond die als leidend mag worden beschouwt op het gebied van de Meerjaren Opleidingsplannen is de Nederlandse Triatlon Bond (NTB). Ook deze sportbond is in 2006 6 Harrison en Crouch, 2002


begonnen met het ontwikkelen van een eigen Meerjaren Opleidingsplan Triatlon voor de Olympische Afstand. In grote lijnen lijkt deze uitwerking van het Meerjaren Opleidingsplan (MJOP) veel op die van de KNZB, wat niet verwonderlijk is omdat het MOZ volgens de literatuurlijst is gebruikt bij de tot stand komen van het MJOP. Deze vergelijking komt het meest tot zijn uiting in de schematische uitwerking die beide sportbonden gebruiken om het opleidingsplan weer te geven. Daarnaast heeft de NTB in tegenstelling tot de KNZB er wel voor gekozen om een toelichting te schrijven bij het schematische overzicht. Zij doen dat in twee delen, het eerste deel geeft vooral algemene informatie en gaat in op hoe men tot het MJOP is gekomen. Het tweede deel van de toelichting is volledig gericht op de trainingstechnische achtergrond van het MJOP. Dit document geeft veel informatie over hoe men de vaardigheden en kwaliteiten die genoemd worden in de schema’s kan ontwikkelen in de trainingen. Het geeft richtlijnen hoe te komen tot oefenvormen, tips om een hoog rendement te boeken en voorbeelden van testen om de opbrengst van deze trainingen te meten. Dit doet de toelichting niet alleen op het gebied van de fysieke en sporttechnische vaardigheden. Ook de mentale en tactische vaardigheden komen aanbod. Deze door de NTB ontwikkelde en gepubliceerde toelichting kan door trainer/coaches gebruikt worden als een ware bron om te komen tot effectieve trainingen met een hoog rendement.

Verkenning van LTAD modellen uit het buitenland Waar er in Nederland momenteel veel sportbonden bezig zijn met het ontwikkelen van een Meerjaren Opleidingsplan zijn er in Canada, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk al veel sportspecifieke LTAD modellen in gebruik genomen. Een van de sportbonden uit Canada dat al een aantal jaren met een eigen sportspecifiek LTAD model werkt is Tennis Canada. Tennis Canada heeft voor het tot stand komen van het LTAD model een regiegroep in het leven geroepen die als taak hebben het LTAD tot stand te brengen en verder te ontwikkelen. Deze regiegroep is gekomen tot een zeer compleet LTAD model waarin niet alleen aandacht is voor de valide sporters, ook de minder valide sporters (het rolstoeltennis) zijn in dit LTAD model meegenomen. Voor de uitwerking begint met het presenteren van het daadwerkelijke LTAD model geeft het eerst informatie over wat het LTAD model inhoud en wat de zwakke punten zijn in het huidige opleidingsmodel. Vervolgens begint men met het uiteenzetten van welke zaken van invloed zijn geweest voor het tot stand komen van het LTAD model tennis. De zaken die hier worden genoemd zijn vrijwel gelijk aan de 10 aandachtspunten die Balyi in zijn handleiding voor het LTAD model noemt, met dit verschil dat Tennis Canada op enkele punten een toevoeging heeft. Zo maakt Tennis Canada bijvoorbeeld de opmerking bij het periodiseren dat de focus op korte termijn resultaten schadelijk kunnen zijn voor een succesvolle sportbeoefening op latere leeftijd. Men voegt daar aan toe dat trainer/coaches en ouders hier over geschoold moeten worden en moeten inzien dat succes motivatie voor een langere tijd vraagt. Deze toevoegingen worden niet alleen gegeven voor de valide sporters, daar waar nodig worden er bij deze 10 aandachtspunten ook toevoegingen gegeven voor het rolstoeltennis. Na deze uitleg komt men bij het daadwerkelijke LTAD model tennis. Met behulp van een afbeelding geeft men in een opslag een overzicht van hoe het LTAD model is opgebouwd. Er wordt hierbij onderscheid gemaakt tussen een recreatieve stroom en een prestatieve stroom. Echter de basis voor ieder kind dat begint met tennis is hetzelfde, zo begint ieder kind van een jaar of 6 in de “FUNdamentals” fase en stroomt het vervolgens door naar de “Developing” fase. Vanaf deze fase is er een verschil met het originele LTAD model van Balyi. In het originele model groeien kinderen in principe door in de volgende fases en kunnen ze naar de “Active for Life” fase overstappen wanneer ze niet meer competitief willen sporten. In het model van Tennis Canada kunnen kinderen na de “Developing” fase al bewust kiezen (of gedwongen worden) om over te stappen naar de “Active for Life” fase. Vanaf hier wordt dus het onderscheid gemaakt in een recreatieve stroom en een prestatieve stroom. De recreatieve stroom heeft als doel om kinderen en jong volwassenen actief te houden en probeert op deze manier een bijdrage te leveren in het voorkomen van gezondheidsklachten. Voor de prestatieve stroom geldt dat er geprobeerd gaat worden om er uit te halen wat er in zit. Uiteraard is het altijd mogelijk om van de prestatieve stroom over te stappen naar de recreatieve stroom (al dan niet gedwongen). Andersom zal moeilijker zijn maar lijkt niet onmogelijk. Na het geven van een schematisch overzicht van de fases gaat de uitwerking verder met het beschrijven van de verschillende fases die door Tennis Canada zijn aangebracht. Hier wijkt Tennis Canada enigszins af van het originele model. Het model van Tennis Canada telt in totaal 8 fase, 1 fase meer dan het originele model. Men heeft ervoor gekozen om na de “Training to Win” fase, die Tennis Canada de naam “Learning to be a Pro” geeft, een extra fase toe te voegen. Deze fase heeft de naam van “Living as a Pro” gekregen en richt zich op tennissers van 22 jaar en ouder. Door deze toevoeging zijn er ook wat veranderingen qua leeftijd in de onderliggende fases. In het originele model van Balyi kan het zijn dat de fases “Learning to Compete” en “Learning to Win” parallel aan elkaar lopen. In het model van Tennis Canada is dit niet


aan de orde, tennissers gaan pas naar de volgende fase wanneer dit volgens de structuur van het model aan de orde is. Het beschrijven van de verschillende fases gebeurt in het LTAD model van Tennis Canada op een duidelijke en volledige manier. Per fase wordt eerst aangegeven waar het in die specifieke fase om hoort te draaien. Dit doet men niet alleen voor het tennis zelf, ook worden school, thuis en eventuele andere sporten meegenomen. Vervolgens worden de doelstellingen van de specifieke fase benoemd, gevolgd door richtlijnen voor trainer/coaches en ouders. Deze doelstellingen en richtlijnen zijn vooral bedoelt om trainer/coaches een duidelijke richting te geven over hoe men de trainingen kan organiseren om een zo optimaal mogelijk resultaat te kunnen boeken. Deze informatie wordt aangevuld met een tabel waarin op mentaal, fysiek, tactisch en technisch gebied wordt aangegeven wat de kinderen zouden moeten kunnen en waarop getraind moet worden per fase. De informatie per fase wordt vervolgens gecompleteerd met een overzicht van het aanbevolen aantal wedstrijden dat er gespeeld zou moeten worden. Op de hierboven geschetste manier wordt iedere fase van het LTAD model tennis besproken en ook nu geldt weer er is niet alleen aandacht aan de valide sporters geschonken ook het rolstoeltennis komt aanbod.


Conclusie In dit hoofdstuk vat ik de uitkomst van de interviews en het literatuur onderzoek samen. De punten die ik in dit hoofdstuk benoem zijn mijn uitgangspunten geweest voor het ontwikkelen van het LTAD model kaatsen.

Interviews Aan het begin van mijn onderzoeksverslag heb ik al even kort benoemd met welke mensen ik allemaal een onderhoud heb gehad over hoe de vernieuwde talentopleiding van het kaatsen mogelijk vorm zou kunnen worden gegeven. Ik heb geprobeerd met mensen te spreken die op allerlei verschillende manieren betrokken zijn bij het opleiden van kaatsers, persoonlijk vind ik het nog altijd erg jammer dat de mensen die verantwoordelijk zijn voor het opleiden bij de diverse kaatsscholen niet open stonden voor een gesprek. De resultaten van de overige gesprekken hebben mij een helder beeld gegeven over waar men graag aanpassingen wil zien en hoe mijn gesprekspartners deze aanpassingen voor ogen hebben. Als paal boven water staat dat het niet meer van deze tijd is dat de KNKB per categorie 4 selectiegroepen heeft en dat de taak van het opleiden van kaatsers voor het grootste deel bij de verenigingen komt te liggen. Bij het voeren van de gesprekken komt naar voren dat bij het verschuiven van de verantwoordelijkheid er twee gevaren op de loer liggen, namelijk de kwaliteit van opleiden en de mogelijkheid tot deelname. Belangrijk is dat de verenigingen worden ondersteunt bij het ontwikkelen van een eigen opleidingsplan en dat ieder jeugd lid van een vereniging de mogelijkheid heeft tot deelname aan trainingen. Uit de door mij gevoerde gesprekken over hoe trainingen te organiseren werd mij duidelijk dat het tijd nodig heeft voor de kaatswereld anders begint te denken. Volgens mijn gesprekspartners heeft het verleden inmiddels uitgewezen dat de KNKB daar een centralere rol in moet spelen en deze taak niet meer moet neerleggen bij de huidige federaties. Men zou graag zien dat de KNKB het initiatief neemt voor het opzetten van trainingsregio’s met steunverenigingen. In deze opzet kunnen verenigingen en jonge kaatsers aankloppen bij de KNKB, die vervolgens in overleg kijkt of er een mogelijkheid is om deze jonge kaatsers bij een buurt vereniging te laten mee trainen. Ook de gesprekken over de inhoud van het opleiden leverde waardevolle informatie. Het werd mij duidelijk dat de trainingen op dit moment te eenzijdig ingericht zijn. Alles is gericht op het zo snel mogelijk onder de knie krijgen van de kaatsvaardigheden om maar prijzen in de wacht te kunnen slepen. Een gevaarlijke en achterhaalde gedachte volgens mijn gesprekspartners, men constateert dat kaatsende kinderen die op deze manier opgeleid worden op den duur stil komen te staan in hun ontwikkeling. Mijn gesprekspartners pleiten voor een meer geleidelijkere opbouw, die als voordeel heeft dat er meer tijd aan de vaardigheden kan worden besteed. Ook geeft het ruimte om aandacht te besteden aan vaardigheden die bijdragen aan het makkelijker en efficiënter bewegen. Als laatste komt uit de gesprekken naar voren dat de KNKB er voor moet waken dat het de verenigingen laat “zwemmen” bij het opleiden van de jonge kaatsers. De KNKB moet het initiatief nemen in het willen delen van kennis en proberen verenigingen te betrekken bij het verder ontwikkelen van de jeugdopleidingen.


Literatuur In een eerder hoofdstuk heb ik een beschrijving gegeven van de literatuur die ik heb gevonden en heb gelezen in mijn zoektocht naar informatie over talentopleidingen en talentontwikkeling. Het mag duidelijk zijn dat ik lang niet alle literatuur die ik heb gevonden tijdens mijn verkenning heb beschreven. Ik heb er bewust voor gekozen om alleen die literatuur te beschrijven die in mijn ogen relevant is voor de situatie waarin mijn onderzoek plaatsvindt. De literatuur samenvattend kunnen we stellen dat het LTAD model in Nederland nog niet onomstreden is. Nederlandse (en enkele buitenlandse) wetenschappers hebben veel moeite met de wetenschappelijke onderbouwing van het originele LTAD model. Zij stellen dat de wetenschappelijke bewijzen die aangevoerd worden voor dit model veroudert zijn, onvoldoende bewezen in sportsituaties of nooit gepubliceerd zijn. Ondanks deze bezwaren heeft NOC-NSF toch gekozen om het opleiden van talenten een impuls te geven door te gaan werken volgens dit model. Dit voorbeeld is gevolgd door een aantal sportbonden in Nederland, zij hebben met behulp van een format een eigen sportspecifiek LTAD model ontwikkeld. In het buitenland is er over het algemeen minder weerstand tegen het LTAD model. Voor een groot deel heeft dit te maken met de meer optimistischere kijk op zaken van met name wetenschappers uit de Verenigde Staten, Canada en Verenigd Koninkrijk. Waar men in Europa vaak nog aanvullend onderzoek wil doen om beter beslagen ten ijs te komen. Daar kiest men er in deze landen eerder voor om over te gaan tot publicatie en het toepassen op basis van deze eerste onderzoeksresultaten. Dit blijkt ook wel uit het grote aantal sportspecifieke LTAD modellen dat al in de Verenigde Staten, Canada en het Verenigd Koninkrijk is ontwikkeld en wordt toegepast.


Resultaten In dit hoofdstuk omschrijf ik wat de resultaten van mijn onderzoek zijn en hoe ik basis van die resultaten tot het LTAD model Kaatsen ben gekomen. In de hoofdstukken hierboven omschrijf ik al veel over het Canadese LTAD model en enkele vertalingen daarvan. Naast deze informatie die ik uit de literatuur heb kunnen halen heb ik voor de vertaling van het LTAD model naar het kaatsen ook gebruik gemaakt van de kennis en expertise van mensen uit de kaatswereld. Met behulp van het interviewen van deze mensen ben ik uiteindelijk tot het Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan gekomen.

Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan Het Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan (LTKO) is een door mij gemaakte vertaling van het Canadese LTAD model voor de KNKB. De eerste stap die ik heb gezet na het bestuderen van het originele model en de diverse vertalingen daarvan is het neerzetten van een structuur die vergelijkbaar is met het origineel. Het originele model en de verschillende vertalingen hebben het volledige ontwikkelingstraject van jonge sporters tot topsporters allemaal opgedeeld in ontwikkelingsfases. Voor het LTKO heb ik dit ook gedaan en om duidelijkheid te creëren heb ik aan deze fases de competitiecategorieën zoals het kaatsen die kent gekoppeld. De hiermee ontstane structuur is daarmee gelijk aan die van de meeste Nederlandse vertalingen van het LTAD model, ook deze sportbonden hebben er voor gekozen iedere fase aan een competitiecategorie te koppelen. Vervolgens ben ik gaan kijken naar welke informatie er per fase terug te vinden moet zijn, hiervoor heb ik veel gebruik gemaakt van de beschikbare literatuur en de informatie uit de door mij gehouden interviews. Het artikel geschreven door dr. van Rossum heeft hierin een belangrijke rol gespeeld, aan de hand van zijn artikel heb ik er bewust voor gekozen een aantal zaken weg te laten in het LTKO. Het gaat hierbij met name om zaken uit het originele model waar weinig tot geen wetenschappelijke onderbouwing voor is te vinden. De belangrijkste daarvan is het verschil in ontwikkeling tussen een jongen en een meisje. Zoals dr. van Rossum al aangeeft bestaat er tot op heden geen enkel wetenschappelijk bewijs voor het feit dat de ontwikkeling van een meisje vlotter verloopt dan die van een jongen. Ik heb er in het LTKO dan ook voor gekozen om de ontwikkeling van jongens en meisjes gelijk te laten verlopen. Om die reden ook heb ik besloten om een ander belangrijk punt uit het originele LTAD model weg te laten, de “Windows of Trainability”. De “Windows of Trainability” maken namelijk ook onderscheidt in de ontwikkeling van jongens en meisjes. In een poging van mij om deze “Windows” eventueel toch in aangepaste vorm te kunnen gebruiken heb ik gezocht naar de wetenschappelijke bron er van. Al snel tijdens deze zoektocht kwam ik tot dezelfde conclusie als dr. van Rossum, ook ik kan het onderzoek dat tot de “Windows of Trainability heeft geleid niet vinden. In navolging van het LTAD model van Tennis Canada heb ik er in het LTKO ook voor gekozen om per fase de mentale, fysieke, technische en tactische vaardigheden weer te geven. Aangevuld met richtlijnen en tips voor de gebruikers van het LTKO vormen zij de kern. Alle relevante informatie per fase is op deze manier op 1 ½ A4tje terug te vinden. Ik ben tot deze manier van uitwerken gekomen na het voeren van een tweetal feedback gesprekken. Het eerste feedback gesprek was met Tjalling v/d Berg nadat ik een eerste opzet had gemaakt. Tjalling gaf aan dit deze eerste versie er al heel behoorlijk uit zag en was zeer te spreken over de door mij neergezette structuur. Als grootste punt van kritiek gaf Tjalling de hoeveelheid tekst die ik gebruikte, in zijn ogen moest dit korter en bondiger. Om dit te kunnen realiseren heeft hij mij geïntroduceerd bij Ruben Bakema, co-auteur van het boek Vinden-Binden-Scoren en bewegingswetenschapper. Volgens Tjalling is Ruben een meester in het redigeren van teksten en heeft hij veel kennis van opleidingsmodellen. Samen met Ruben heb ik mijn eerste versie eens kritisch tegen het ligt gehouden. Een van de punten waar Ruben mee kwam was het weergeven van de structuur in een afbeelding. Mensen zien dan in 1 oogopslag waar het omgaat zonder lange teksten te hoeven lezen. Een ander punt dat Ruben aangaf was het nadrukkelijker benoemen van de ontwikkelingsleeftijd. In mijn eerste uitwerking benadrukte ik te veel de kalenderleeftijd zoals die gemiddeld genomen zou kunnen verlopen. Ruben pleitte ervoor om beter te benadrukken dat de ontwikkeling uit gaat van hoe ver het kind in zijn of haar ontwikkeling is en kan voldoen aan de vaardigheden behorend bij de fase, in plaats van het benoemen van de leeftijd passend bij een gemiddelde ontwikkeling. Daarnaast moesten mijn teksten korter en bondiger worden en meer uitnodigen tot lezen. De tip die ik hiervoor van Ruben kreeg was, benoem alleen het noodzakelijke en probeer iedere alinea qua zinnen en woorden anders op te bouwen. De tekst wordt hier “verrassend” van en daardoor beter leesbaar.


Op basis van deze feedback heb ik toen het LTKO aangepast en uitgewerkt. Nadat dit voltooid was stelde Tjalling voor om de inhoud uit het LTKO te gaan presenteren om zo de laatste plooien glad te strijken. Dit gehele proces heeft uiteindelijk geleid tot de uitwerking van het Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan dat terug te vinden is in de bijlage van dit verslag.

Thematraining behendigheid Naast het ontwikkelen van het Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan heb ik een thematraining ontwikkeld gericht op de behendigheid. Deze thematraining is ontwikkeld in de lijn van het LTKO en is uitgevoerd op zondag 28 november 2010. Doel van deze thematraining was om aan de hand van de behendigheid van een kind te testen hoe ver deze is in zijn ontwikkeling. De thematraining behendigheid maakt deel uit van een serie van 3 thematrainingen die de scouts van de KNKB inzicht moeten geven in welke kinderen eventueel uitgenodigd zouden kunnen worden voor deelname aan de talentopleidingen. Voor het ontwikkelen van de oefenvormen voor de thematrainingen heb ik gekeken naar de inhoud van de “FUNdament” fase van het LTKO en naar het werkboek “An introduction to the FUNdamentals of movement”. Dit werkboek geeft een goede onderbouwing van hoe trainingen en oefenvormen kunnen worden georganiseerd en bijdragen aan het ontwikkelen van jonge sporters. De oefenvormen uit dit boek zijn allemaal gebaseerd op het ontwikkelen van de grondvormen van bewegen. Naast deze grondvormen van bewegen gaat het werkboek ook in op de basiseigenschappen voor sportvaardigheden, balans, coördinatie, behendigheid en snelheid. Het werkboek geeft aan dat het testen van jonge sporters op deze vaardigheden een goed beeld moet geven van hoe ver ze zijn in hun ontwikkeling. Voor het ontwikkelen van de oefenvormen voor de thematraining behendigheid heb ik mij dan ook gericht op het inzichtelijk maken van de balans, coördinatie, behendigheid en snelheid. Ik heb deze oefenvormen zo ik proberen te maken dat ze een duidelijke relatie met het kaatsen hebben en een meetbaar resultaat opleveren. Uiteindelijk heeft dat geresulteerd in een viertal oefenvormen waarin jonge kaatsers een kans krijgen om te laten zien wat ze kunnen. Het draaiboek en de evaluatie van de thematraining is terug te vinden in de bijlage van dit onderzoeksverslag.


Aanbevelingen In dit hoofdstuk doe ik een aantal aanbevelingen die de vernieuwing en de herstructurering van de talentopleidingen ten goede kunnen komen. Een deel van deze aanbevelingen zijn terug te vinden in het LTKO, de andere aanbevelingen geef ik mee als mogelijke denk richtingen voor de toekomst.

Opleidingsstructuur Om de kracht van het LTKO optimaal te kunnen benutten is het van belang de opleidingsstructuur van jonge kaatsers enigszins aan te passen. In de eerste 3 fases richt het LTKO zich op het ontwikkelen van een aantal basisvaardigheden die een grote rol spelen in de mogelijkheid te kunnen presteren op latere leeftijd. Op dit moment is men erg gericht op het willen winnen en heerst het idee dat hoe meer ik win, hoe hoger mijn niveau is en hoe hoger ik moet trainen. Waarbij men het deelnemen aan de KNKB trainingen als het hoogst haalbare ziet. Deze manier van denken moet worden veranderd in de gedachte dat jonge kaatsers eerst een goede beheersing moet krijgen van de basisvaardigheden voor er over winnen gesproken kan worden. Het aanleren en ontwikkelen van deze basisvaardigheden kan prima bij de lokale vereniging gebeuren of een vereniging uit een naast gelegen plaats. Het trainen met de eigen vriendjes op fiets afstand van het ouderlijk huis geeft kinderen meer plezier dan wekelijks een halfuur reizen om met relatief onbekenden te kunnen trainen.

Wedstrijdstructuur Wat voor de opleidingsstructuur geldt, geldt in grote lijnen ook voor de wedstrijdstructuur. Bij de opleidingsstructuur gaf ik al aan dat alles gericht is op het willen winnen om maar het hoogste niveau te kunnen halen. De wedstrijden op het hoogste niveau worden wekelijks door de KNKB georganiseerd en vinden plaats door de hele provincie. Vergelijkbaar met de trainingen is het verstandiger ook de wedstrijden lokaler te organiseren. Ook hier geldt dat het met vriendjes spelen van wedstrijden op fiets afstand van het ouderlijk huis meer plezier zal opleveren dan het wekelijks een eind van huis spelen met relatief onbekenden. Ook de frequentie van de wedstrijden mag minder, nu kunnen jonge kaatsers wekelijks van begin mei tot eind augustus deelnemen aan een wedstrijd. Voor kaatsers uit de tweede en derde fase van het LTKO mag dit best twee wekelijks zijn. Trainingen kunnen op deze manier wat meer in het teken van de ontwikkeling staan en de nadruk op het winnen zal afnemen.

Kwaliteit trainer/coaches De vernieuwde manier van het opleiden van jonge kaatsers vraagt ook een andere manier van begeleiden door de trainer/coaches. Nu is het nog zo dat hoe hoger het spelniveau hoe beter de trainer/coach geschoold. Met de intrede van het LTKO wordt het belangrijk dat ook de jongste jeugd de beschikking krijgt over goed geschoolde trainer/coaches. Naast de speltechnische kennis moeten trainer/coaches nu ook kennis hebben van zaken als motorisch leren, cognitieve ontwikkeling en de grondvormen van bewegen. Dit betekend dat de opleiding tot trainer/coach hierop aangepast moet worden en dat de huidige trainer/coaches bijgeschoold moeten worden. Deze bijscholingen zouden eigenlijk gekoppeld moeten worden aan een licentiesysteem waarin trainer/coaches verplicht worden om zich jaarlijks te laten bijscholen. Op deze manier blijven de trainer/coaches op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen en is de kwaliteit beter gegarandeerd.

Werkgroep LTKO Om in de toekomst te voorkomen dat de talentopleidingen weer verouderd raken is het van belang dat het huidige LTKO doorlopend ontwikkeld wordt. Ik pleit dan ook voor de oprichting van een werkgroep LTKO. Deze werkgroep moet worden belast met het doorlopend vernieuwen en bijstellen van de talentopleidingen. Zij moeten deze vernieuwingen uitwerken, invoeren en voor de bijscholing van trainer/coaches zorgen. Met de oprichting van deze werkgroep moet niet te lang worden gewacht, iedere dag doe zich er weer nieuwe ontwikkelingen voor.


Samenvatting Hier geef ik samengevat weer wat ik heb onderzoek, hoe ik dit heb gedaan, wat het resultaat is en het eventuele vervolg op mijn onderzoek. Ik doe dit zowel in het Nederlands als in het Engels. In this chapter I will give an abstract of my research. I will explain to you what I studied, how I did this, what the results are and witch consequents this has for the near future.

Nederlands Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Koninklijke Nederlandse Kaats Bond (KNKB) en heeft als doel het vernieuwen en herstructureren van de talentopleidingen. Dit is noodzakelijk in verband met de verslechterde financiële en veranderende sportieve positie van de KNKB. Financieel bekeken is het belangrijk dat de organisatie gaat inkrimpen, er moeten dus trainingsgroepen verdwijnen. Sportief gezien moet er worden vernieuwd, er wordt momenteel getraind volgens een achterhaalde visie. Door het schrijven van een nieuw talentenopleidingsplan kan zowel de vernieuwing als de herstructurering doorgevoerd worden. Het vernieuwde talentenopleidingsplan wordt een vertaling van het Canadese Long Term Athlete Development model (LTAD). Dit model wordt momenteel wereldwijd door alle grote sportorganisaties vertaald naar de eigen sport om het opleiden van talentvolle sporters een impuls te geven. Om het originele LTAD model op een goede manier naar het kaatsen te vertalen ben ik gaan kijken naar wat de inhoud van het Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan (LTKO) zou moeten zijn. Dit heb ik op twee verschillende manieren gedaan, allereerst heb ik gekeken naar de beschikbare literatuur. Ik ben daarbij gestuit op verschillende artikelen die ingingen op de manier waarop Istvan Balyi, de geestelijk vader van het LTAD model, tot dit ontwikkelingsmodel is gekomen. In de door mij aangetroffen artikelen waren enkele opmerkelijke verschillen te ontdekken, het ene artikel pleite voor het gebruiken van het model. Terwijl het andere artikel juist grote kanttekeningen plaatste bij het gebruiken van het model. Voorstanders van het model gaven aan dat het grote kansen bied om kinderen in het beginsel goed te leren bewegen, wat hen op latere leeftijd zal helpen om gezond en actief te blijven. Critici daarentegen twijfelen nogal aan de gestelde beweringen van het model. Zij hebben grote twijfels bij de wetenschappelijke onderbouwing van het model, met name het onderscheid dat er wordt gemaakt in de ontwikkeling tussen jongens en meisjes stuit op grote bezwaren. De wetenschappelijke onderbouwing voor dit verschil is te dun, stellen zei. Onderzoeken die als basis voor deze keuze hebben gediend zijn niet terug te vinden op gerenommeerde plaatsen of zijn dusdanig oud dat het maar de vraag is of dit op de huidige tijd van toepassing kan zijn. Naast deze artikelen heb ik ook gekeken naar de door verschillende sportbonden al ontwikkelde LTAD modellen. Ik heb daarbij vooral gekeken naar wat de structuur van deze modellen is en welke informatie er wordt gegeven. Bij het bekijken van deze vertalingen viel op dat over het algemeen de structuur dezelfde is en dat er verschillen te ontdekken vielen in de informatie die er wordt gegeven. De ene vertaling geeft een keurige onderbouwing van de vaardigheden die men wil ontwikkelen waar andere vertalingen alleen kort de vaardigheden per fase weergeven. Na de literatuur te hebben bestudeerd en een eerste schets van het LTKO te hebben gemaakt ben ik mij gaan richten op de inhoud die het model moet gaan geven. Om ervoor te zorgen dat de informatie ook daadwerkelijke van betekenis is voor de trainer/coaches en verenigingen heb ik interviews gehouden met mensen uit de kaatswereld. Ik heb hen gevraagd naar hun kijk op het opleiden van talentvolle kaatsers en wat zij in deze opleiding terug zouden willen zien. Een veel gehoorde mening tijdens de interviews was dat de breedtesport niet vergeten mag worden. Niet alleen de echte talenten moeten goede mogelijkheden hebben om te trainen, ook de groep kaatsers daaronder moet de mogelijkheid hebben om te trainen. Een ander punt waar men zich zorgen om maakte was de inhoud van de trainingen, naar de mening van de experts ligt het accent in trainingen nu te vaak op het scoren en gaat dit ten koste van de ontwikkeling van de kaatsvaardigheden. De informatie opgedaan uit de literatuur en uit de interviews hebben uiteindelijk geleid tot het ontstaan van het Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan. Het Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan is bedoeld als visie stuk en handvat voor trainer/coaches en verenigingen om te komen tot een effectieve talentenopleiding. Het LTKO is ten opzichte van het originele model wel op een aantal plaatsen aangepast. Met name de onderdelen waarbij een degelijke wetenschappelijke onderbouwing ontbrak zijn weg gelaten of sterk aangepast. Daarnaast geeft het LTKO op een bepaald aantal plaatsen ook meer informatie dan andere modellen, bijvoorbeeld over de opleidingsstructuur


en de trainer/coach opleiding. Ook heeft het LTKO geleid tot de ontwikkeling van thematrainingen die gezien kunnen worden als een soort van test om talenten mee te scouten.

Abstract in English This research is performed on behalf of the Royal Dutch Kaats Federation (KNKB) and aims to renew and restructure the training course for talented kaats players. This is necessary because of the recent changes in a sportive point of view and the deteriorating financial position of the KNKB. Financially it is important that the organization will downsize, this will mean that the number of training groups under the auspices of the KNKB must be reduced. From a sport technically point of view there must be renewed, players are currently trainend according to an outdated vision. By writing a new player development model, both the renewal and restructuring can be implemented. The new player development model is based on the Canadian Long Term Athlete Development model. Currently this model is worldwide translated by several major sports organizations to their own specific sport in order to give the development of their players a boost. To translate the original LTAD model in a good way to the kaats game I took a close look to what the content of the player development model should be. This I have done in two different ways, first I looked at the available literature. I have encountered several articles who discus the way Istvan Balyi, the father of the LTAD model, has come to his development model. In the articles I found where some notable differences to discover, some articles strongly support the use of the model. While other articles point out great reservations about using the model. Proponents of this model indicate that this model gives children major opportunities to learn the fundamentals of movement, which gives them great benefits to stay active and healthy in subsequent life. Opponents on the other hand doubting on the claims made by the model, in particular the distinction that is made in the development between boys and girls encounters serious objections. The opponents indicate that the scientific basis for this difference is too delicate. Studies who have served as a basis for this claim can not be found on leading sites or are so old that it can be questioned if they can be applicable nowadays. Besides these articles I also looked at different LTAD models who already have been developed by various sport organizations. I specifically studied on the structure and what kind of information is given by these models. I noticed that these developed models generally have the same structure and that the difference can be discovered in the given content. Some models give a decent justification of the skills they want to develop, while others only give a summary of the skills per phase. After studying the literature and to have made a first draft of the player development model, I started to focus on the content that the model has to give. To ensure that the given information will be meaningful for the trainer/coaches and clubs I interviewed people who have experience in training kaats players. I have asked them about their vision on the training of kaats players and what content they would like to see in the training course. A opinion frequently heard during the interviews was that the recreational sport should not be forgotten. Not only the talented kaats players should have good opportunities to train, the less talented players also should have the opportunity to train. Another point where the experts are worried about is the content of the training. The emphasis in training now is too much on winning and scoring. Something which is detrimental to the development of kaats skils, in the eyes of the experts. The information gained from literature and from interviews finally resulted in the formation of the Long Term Kaats Player Development model (LTKO). The LTKO is designed as a vision document and a reference for trainer/coaches and clubs to achieve an effective long term player training course. Compared to the original LTAD model the LTKO is changed on an number of places. Especially the parts without a sound scientific basis are left out or are significantly modified. The LTKO also gives even more information on a number of places compared to other models, for example on the trainings course structure and the trainings course of the trainer/coaches. The development of the LTKO has also led to the development of themed training type that could be seen as a kind of test to scout talented kaats players.


Dankwoord Voor het uitvoeren van dit onderzoek en het tot stand komen van het Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan ben ik vele mensen een woord van dank verschuldigd. Sommigen hebben een actieve bijdrage geleverd, anderen hebben kritisch meegedacht en suggesties aangedragen. Zonder iedereen te kort te doen die gezorgd heeft dat ik dit onderzoek heb kunnen uitvoeren, wil ik de volgende mensen in het bijzonder bedanken.

• Tjalling van den Berg, voor het fungeren als inspiratiebron, het beschikbaar stellen van zijn netwerk en het geven van een podium om mijn passie voor de sport te kunnen uitdragen.

• Sierd Wijnalda, voor het geven van vertrouwen en de broodnodige sturing vanuit de opleiding om te kunnen komen tot een resultaat dat trots maakt.


Literatuurlijst Athletics Canada (niet gedateerd) Athletics Canada Long Term Athlete Development. Beschikbaar op: http://www.athletics.ca/files//Development/LTAD_EN.PDF Atletiekunie (2009) Meerjaren Opleidingsplan Sprint. Beschikbaar op: http://www.atletiekunie.nl/upload/File/Dutch%20Athletics%20Team/meerjarenplan%20sprint%202009.pdf Balyi, I., Cardinal, C., Higgs, C., Norris, S. & Way, R. (2005) Long Term Athlete Development – Canadian Sport for Life. Vancouver: Canadian Sport Centres ISBN: 0-9738274-0-8 Berg, T. van den & Bakema, R. (2010) Red de Nederlandse sport vanuit de school. Lichamelijke Opvoeding april 2010, jaargang 98. Beschikbaar op: http://www.eco-coach.nl/files/red%20de%20Nederlandse%20sport%20vanuit%20school.pdf Berg, T van den & Bakema, R. (2009) Coachen: Vinden, Binden, Scoren. Baarn: Tirion Sport ISBN: 978-90-4391-263-1 Berg, T. van den, Groothoff, C. & Wallenburg, S. (2009) Op zoek naar de X-factor bij motorische vaardigheden. Lichamelijke Opvoeding juli 2009, jaargang 97. Beschikbaar op: http://www.eco-coach.nl/files/artikel%20X-factor%20bij%20motorische%20vaardigheden.pdf Bompa, T.O. (2006) Ruff Guide to Talent Development. Website Sport Development (http://www.sportdevelopment.org.uk). Beschikbaar op: http://www.sportdevelopment.org.uk /index.php?option=com_content&view=article&id=48:rgltad&catid=47:ruffguides Ericsson, K.A. & Charness, N. (1994) Expert Performance: It’s structure and acquisition. American Psychologist. Huijbers, J. & Murphy, P. (2006) Totaalcoachen, begeleiden met Action Type. Nieuwegein: Arko Sports Media ISBN: 978-90-5472-029-4 Koninklijke Nederlandse Zwem Bond. (2007) Meerjaren Opleidingsplan Zwemmen. Beschikbaar op: http://www.knzb.nl/StippWebDLL/Resources/Handlers/DownloadBestand.ashx?ID=1000002577 Loo, H van der. (2007) Talent Centraal. Sportgericht nr 3./2007, jaargang 61. Beschikbaar op: http://www.sportgeneeskunde.com/uploads/490/3022/VSG2624.pdf Nederlands Olympisch Comité. (2006) Publieksversie Masterplan Talentontwikkeling 2006-2010, Talent Centraal. Arnhem: NOC-NSF. Beschikbaar op: http://www.nocnsf.nl/xu/document/cms/streambin.asp?requestid=6D4D351E-0556-4195-A473-50C28BA82124 Nederlandse Triatlon Bond. (2008) Meerjaren Opleidingsplan, de weg naar de internationale top. Beschikbaar op: http://www.nedtriathlonbond.org/LinkClick.aspx?fileticket=UhrHJGoIn60%3d&tabid=163&mid=687 Rossum, J.H.A. van. (2007) Op zoek naar het LTAD-model. Sportgericht nr. 3/2007, jaargang 61. Beschikbaar op: http://www.eco-coach.nl/files/LTAD%20Sportgericht.pdf Stafford, I. (2005) Coaching for Long Term Athlete Development. Leeds: Sports Coach UK ISBN: 978-1-902523-70-9 Tennis Canada (niet gedateerd) Long Term Athlete Development Plan for the Sport of Tennis in Canada. Beschikbaar op: http://www.lovemeansnothing.ca/misc/LTADallenglish.pdf


Bijlage 1

Verslagen interviews

Interview Technisch Coördinator KNKB Datum: 6 april 2010 Aanwezig: Ymkje Broersma (Technisch Coördinator KNKB) Onderwerp: Welke koers wil de KNKB de komende jaren gaan varen als het gaat om het opleiden

van jonge kaatsers? Toen ik begin maart bij het Hoofdbestuurslid Technische Zaken informeerde naar wat de mogelijkheden waren om een afstudeeronderzoek te doen naar het opleiden van talenten gaf deze aan dat ik daarvoor eens contact moest leggen met de Technisch Coördinator die op het bondsbureau van de KNKB werkzaam was. In het beleidsplan dat een aantal jaren geleden was geschreven stond namelijk ook dat er een nieuw talentontwikkelingsplan ontwikkeld moest worden en volgens moest dat begin 2011 klaar liggen. Ymkje Broersma is al ruim 10 jaar als coördinator Technische Zaken werkzaam op het bondsbureau van de KNKB. Ymkje is van oorsprong sportleraar en heeft daarvoor gestudeerd aan de Christelijke Academie voor Lichamelijke Opvoeding in Zwolle. Naast haar functie bij de KNKB is Ymkje ook nog hoofdtrainer voor de dames bij de Waterpolo Opleiding Noord Nederland (RTC Waterpolo Heerenveen). Op het moment dat ik dit gesprek met Ymkje heb is zij verantwoordelijk voor het invullen van het technisch beleid van de KNKB. Deze taak hoort normaal bij de bondscoach, echter in januari is het contract met de vorige bondscoach beëindigd en men is er niet in geslaagd tijdig een nieuwe bondscoach te vinden. Het vervelende hieraan is dat het idee wat Ymkje heeft nog niet is afgestemd met de eventueel nieuw te benoemen bondscoach. We lopen dus het gevaar dat wat nu besproken wordt niet volledig door hem/haar gedragen wordt en we een deel van het werk over kunnen doen. We beginnen het gesprek met het uiteenzetten van de plannen zoals de KNKB die heeft geformuleerd in haar beleidsplannen. Daarin staat vermeld dat de KNKB zich de komende tijd gaat richten op het vernieuwen en herstructureren van de talentopleidingen. Ymkje verteld dat beide noodzaak zijn, de herstructurering van de talentopleidingen is vooral van groot belang i.v.m. het moeten bezuinigen. Ymkje geeft aan dat de vorige bondscoach werkte vanuit de visie dat de KNKB een grote verantwoordelijkheid had in het opleiden en trainen van kaatsers. Een gevolg hiervan was dat de KNKB in iedere categorie bijna 4 trainingsgroepen had. Financieel was dat tot ruim een jaar geleden geen probleem, de KNKB had hier geld van de Breedtesport Impuls voor gereserveerd. Echter die is nu verdwenen waardoor het financieel niet langer haalbaar is 4 trainingsgroepen per categorie in stand te houden. Los van de financiën plaats Ymkje ook vraagtekens bij het feit of het wenselijk is om in iedere categorie 4 trainingsgroepen te handhaven. En hiermee komen we ook direct op het vernieuwen van de talentopleiding. Op dit moment werkt de KNKB met een Talent Opleidingsplan dat op 6 A4-tjes is samengevat, volgens Ymkje bevat het weinig concrete informatie en is het vooral gestoeld op ervaringen van trainers. Ymkje geeft aan dat deze manier van werken niet langer kan, de KNKB zit in een kwaliteitsverbeteringproces van NOC-NSF. Een van de eisen om van een 1 sterren bond een 2 sterren bond te worden is dat plannen op speltechnisch gebied beter verankert worden. Ondanks haar drukke bezigheden is Ymkje alvast begonnen met het op hoofdlijnen opzetten van een plan. Ymkje verteld dat ze dit heeft gedaan aan de hand van Meerjaren Opleidingsplan Zwemmen/Waterpolo. Hoe langer en meer Ymkje over dit MOZ, iets waar ze bijscholingen voor het gevolgd in het kader van haar werk bij het RTC, hoe enthousiaster ze wordt. Ymkje is ervan overtuigd dat hier veel kansen en mogelijkheden liggen voor de KNKB. Voor voelt de eerste opzet die Ymkje heeft gemaakt als een soort van cadeautje, zonder het van elkaar te weten wilde ik haar ook het voorstel doen om te gaan werken volgens de LTAD model (ook de basis van het MOZ). Ik laat Ymkje dan ook mijn eerste opzetje zien dat ik heb uitgedacht na het lezen van het originele LTAD model. Ymkje is blij verrast dit te zien en vindt het een goed uitgangspunt om vanuit te beginnen. We spreken dat het LTAD/MOZ het uitgangspunt gaat worden voor de nieuwe talentopleidingen en dat ik daar volledig verantwoordelijk voor de ontwikkeling daarvan wordt. Zo aan het einde van het gesprek deelt Ymkje nog veel voor mij waardevolle informatie waarover zij beschikt vanuit haar functie bij het RTC in Heerenveen.

Interview Verenigingconsulenten


Datum: 21 april 2010 Aanwezig: Jan Metselaar en Siebe Groothoff (verenigingsconsulenten KNKB) Onderwerp: Welke rol kunnen de KNKB, federaties en verenigingen spelen in het opleiden van

kaatsers? Na een korte introductie over het doel van het Meerjaren Opleidingsplan Kaatsen en de bedoeling van deze ochtend zijn we gestart met het interview. De centrale vraag waar het om draait deze ochtend is de verantwoordelijkheid voor het opleiden van kaatsers. Jan en Siebe geven duidelijk aan dat deze verantwoordelijkheid in het beginsel bij de verenigingen ligt. Zij zullen actief aan ledenwerving moeten doen door bijvoorbeeld het organiseren van de scholenprojecten en kaboutertrainingen. Toch maken Jan en Siebe een kanttekening bij de verantwoordelijkheid van de verenigingen, zij geven namelijk aan dat lang niet alle bij de KNKB aangesloten verenigingen in staat zijn om dit op een goede manier te organiseren. De oorzaak hiervan is divers, zo heeft de ene vereniging simpel weg te weinig leden in een categorie om goede trainingen aan te bieden. Weer andere verenigingen hebben geen (gediplomeerde) trainers of ontbreekt het aan een trainerscoördinator, ook geeft het vinden van een geschikte accommodatie vaak problemen. Om toch alle jeugdleden van de verenigingen de kans te geven om te kunnen trainen zien Jan en Siebe een oplossing in het clusteren van verenigingen in regio’s. Zij pleiten ervoor om “kaatsend” Friesland op te delen in 4 á 5 regio’s en om de federaties af te schaffen. Zij zien geen heil meer in de huidige federatiestructuur. Als reden hiervoor geven zij de te grote diversiteit bij de federaties, veel federaties vinden zich autonoom en stellen dat ze niks met de KNKB van doen hebben. Bij veel federaties ontbreekt een duidelijke visie en wilskracht om van toegevoegde waarde te zijn voor het opleiden van jeugdkaatsers, een sprekend voorbeeld hiervan is het organiseren van de welpen trainingen in de regio. Wel geven Jan en Siebe als dringend advies mee dat er duidelijk gemaakt moet worden dat het dan om KNKB regio’s gaat en dat de regie van deze regio’s ook bij de KNKB ligt. Op deze manier verdwijnt iedere link met de federaties en daarmee het negatieve imago wat deze hebben. Door “kaatsend” Friesland in regio’s op te delen creëer je volgens Jan en Siebe een beter organiseerbaar geheel. Zij geven aan dat deze regio’s een belangrijke rol kunnen gaan spelen in het organiseren van wedstrijden en trainingen onder coördinatie van de KNKB. Jan en Siebe geven duidelijk aan dat de regie bij de KNKB moet blijven, daar moet de “knowhow” gebundeld worden en overgedragen worden richting de regio’s. Als voorbeeld geven zij de TC, per categorie zijn er vanuit de KNKB 2 TC leden en in iedere regio zijn er 2 scouts. Zij vormen het scoutingsteam voor die categorie en zijn bijvoorbeeld verantwoordelijk voor het indelen van de regiotrainingsgroepen en de bondstrainingsgroepen. Een verder voordeel van deze structuur is volgens Jan en Siebe dat de jeugdleden dichter bij huis kunnen trainen. Waar sommige ouders nu nog uit het oosten van Friesland naar Franeker rijden om te kunnen trainen kunnen ze dan bijvoorbeeld in Dokkum trainen en zijn ze i.p.v. 60 minuten maar 15 minuten onderweg. Verder zien Jan en Siebe als groot voordeel van deze structuur dat de KNKB haar diensten beter in de regio kan aanbieden, je kunt hierbij denken aan bijvoorbeeld de trainersopleidingen of regiobijeenkomsten voor de trainers. Met name de regiobijeenkomsten kunnen voor een toegevoegde waarde zorgen als het gaat om het overbrengen van ervaringen of nieuwe trainingsmethodes en dit zal het algehele niveau van de trainers alleen maar ten goede komen volgens deze mannen. Wat voor de trainingen geldt, geldt volgens Jan en Siebe ook voor wedstrijden. Ook deze kunnen prima in de regio worden georganiseerd, jeugdleden hoeven dan niet meer heel Friesland door om aan wedstrijden mee te doen. Ook kan deze manier van organiseren van wedstrijden gebruikt worden als opstap naar het “kaatsen in teams” op latere leeftijd. Bijvoorbeeld door het organiseren van een afdelingscompetitie. De opzet van zo’n competitie kan dan zijn dat er in de regio’s voorrondes worden gehouden met als doel plaatsing voor een landelijke finale dag. Uit iedere regio komen dan de 4 beste teams naar de finale dag met als inzet de nationale titel. Wel stellen beide mannen dat het voor ieder jeugdlid mogelijk moet zijn om hieraan deel te kunnen nemen. Dus belemmeringen als 1 team per afdeling of het alleen maar mogen uitkomen voor de vereniging behorend bij jouw woonadres moeten worden weggenomen.


Interview Hoofd Bondscoach Datum: 20 mei 2010 Aanwezig: Tjalling v/d Berg (Bondscoach Kaatsen, Master Coach NOC-NSF) Onderwerp: Hoe ziet de bondscoach het opleiden van jeugd kaatsers de komende jaren voor

zich? Na een even kort met elkaar te hebben gesproken over de benoeming van Tjalling als Bondscoach Kaatsen en de reacties die dit teweeg heeft gebracht gaan we van start. De centrale vraag van dit gesprek is, welke visie heeft Tjalling op het opleiden van kaatsers in de leeftijd van 7 t/m 21 jaar. Ik geef bij Tjalling aan dat de kijk die hij hier op heeft voor mij de basis gaat vormen voor het te ontwikkelen LTAD model kaatsen. Tjalling geeft aan dat we met het kaatsen terug moeten naar de basis, het kaatsen begint bij de verenigingen. Zij moeten (en dat kan m.b.v. het schoolkaatsproject van de KNKB en CIOS) de jeugd weer enthousiast maken voor het kaatsen. Met een goede begeleiding en een goed plan kunnen deze kinderen dan een vervolg krijgen bij de verenigingen. In het opleiden en bijscholen van de trainers moet hier ook aandacht aan worden besteed en daarbij moet er niet alleen gekeken worden naar de kaatstechniek. We moeten ook gaan kijken naar bijvoorbeeld de grondvormen van bewegen. Welke van deze grondvormen kunnen een toegevoegde waarde vormen voor de sport kaatsen en daardoor bijdragen aan de algemene motorische ontwikkeling van de jeugd. Tjalling geeft aan dat we dan misschien wat minder kaatsspecifiek bezig zijn, maar dat we daar later veel profijt van kunnen hebben. Volgens Tjalling leren we de kinderen op deze manier niet alleen het “kunstje” kaatsen maar dragen we ook wezenlijk bij aan het ontwikkelen van atleten. Als ik begin over het onderwerp regie (wie moet de regie hebben in het opleiden van de kaatsers) komt Tjalling helemaal los. Hij geeft aan groot voorstander te zijn van de ontwikkeling die zich op dit ogenblik voordoen in de kaatswereld. Hij ziet graag meer initiatieven ontstaan als de kaatsscholen en de kaatsteams zoals die er nu al zijn. Hij vindt dat de KNKB dit ook geheel vrij moeten laten. Misschien hier en daar wat voorwaarden stellen in de zin van verplicht een gediplomeerde hoofdtrainer maar verder er niet teveel mee bemoeien. Ditzelfde ziet hij voor eventuele regio’s laat die alles maar zelf regelen, niet teveel mee bemoeien. Wel vindt Tjalling dat er scherp gekeken moet worden naar het opleiden en bijscholen van de trainers, hij vindt dat wel een belangrijk onderwerp. Hoe men zaken wil organiseren moet men zelf weten, maar er moet wel uniformiteit blijven in het opleiden van kaatsers. Met als doel de kwaliteit hoog te houden. Kijken we naar de rol de KNKB in dit geheel dan zal die in de toekomst steeds meer faciliterend worden verwacht Tjalling. Waar de KNKB nu in iedere categorie nog 2 of meer selectiegroepen heeft, zal dat in de toekomst beperkt worden tot de twee oudste categorieën. De overige categorieën trainen bij de eigen vereniging of wanneer dit problemen geeft in de regio. De taak van de KNKB zal meer komen te liggen op het scholen van kader en het ondersteunen van de regio’s en verenigingen daar waar men hier om vraagt.


Interview Bondscoach Jeugd Datum: 9 juni 2010 Aanwezig: Siemke Andela (Bondscoach Jeugd) Onderwerp: Hoe ziet de bondscoach het opleiden van jeugd kaatsers de komende jaren voor

zich? Net als Tjalling is Siemke midden mei benoemd tot Bondscoach, Siemke en Tjalling zullen veel samenwerken. Tjalling geeft hierbij de grote lijnen aan en zal zich vooral richten op de junioren en senioren, Siemke zal zich wat meer gaan richten op de jongere categorieën. Na een korte introductie van het LTAD model komen we al snel uit bij de trainingen. Siemke verteld dat ze blij was met het feit dat er onlangs uit onderzoeken is gebleken dat kinderen minder goed bewegen dan ± 20 jaar geleden. Siemke is al vele jaren actief als trainster bij de KNKB en heeft in die hoedanigheid ook veel testdagen georganiseerd. Ze legt dan ook direct het verband met deze testdagen, het is Siemke opgevallen dat er de laatste jaren minder “talenten” te ontdekken waren op deze dagen. Het was Siemke opgevallen dat kinderen van tegenwoordig steeds minder soepel bewegen dan een aantal jaren terug. Ze vindt dan ook dat we hier iets mee moeten doen. Als ik begin over wie waar verantwoordelijk is met opleiden van de jeugd dan geeft Siemke aan dat daarin wat moet veranderen. Dat de KNKB in alle categorieën nu 2 of meer selectiegroepen heeft is niet meer van deze tijd. Bovendien zit de KNKB financieel in zwaar weer en moet er flink bezuinigd worden. Siemke geeft dan ook aan dat de verenigingen weer een grotere rol moeten gaan spelen in het opleiden van de jeugd. De laatste 10 jaar is het aantal trainingsgroepen bij de KNKB steeds verder gegroeid, wat heeft geleid dat er in sommige categorieën wel 3 of 4 trainingsgroepen waren. De oorzaak hiervan was dat de KNKB zich steeds meer verantwoordelijk is gaan voelen voor het opleiden van de jeugd, met name voor de jeugd die bij hun eigen vereniging beperkte mogelijkheden tot trainen hadden. Siemke geeft aan dat dit zeer zeker niet de taak moet zijn van de KNKB en geeft aan dat hier verandering in moet komen. Siemke geeft wel aan dat dit op een goede geplande manier moet gebeuren, we moeten niet van de een op andere dag willen overstappen op andere structuur! Haar grootste angst is dan ook dat dit ten koste van de jeugd gaat, we moeten ervoor zorgen dat iedereen ook in de nieuwe structuur een goede plaats krijgt! Om ervoor te zorgen dat iedereen een goede plek krijgt in de nieuwe structuur ziet Siemke heil in het creëren van regio’s met steunverenigingen. Aan de KNKB dan de taak om hier een coördinerende rol in te gaan spelen, door bijvoorbeeld spelers en trainers op de goede plaats onder te brengen. Waarbij kwaliteit bewaking niet vergeten mag worden!


Interview voormalig Bondscoach Datum: 24 juni 2010 Aanwezig: Jan de Groot (voormalig Bondscoach, docent trainersopleiding KNKB) Onderwerp: Hoe moet het opleiden van jeugd kaatsers er de komende jaren uit komen te zien en

welke accenten moeten in welke fase worden gelegd? Jan de Groot is tot januari 2010 24 jaar bondscoach van de KNKB geweest. Jan is mede verantwoordelijk voor de trainingsstructuur zoals die er nu staat, samen met andere mensen hebben zijn zij ruim 20 jaar geleden met niks begonnen. Wegens een verschil van inzicht over het te voeren beleid op technisch gebied hebben Jan de KNKB in januari er voor gekozen om ieder een eigen weg te gaan. Naast zijn functie als bondscoach is Jan samen met Dirk v/d Leest ook verantwoordelijk voor het opleiden van nieuwe kaatstrainers. In het dagelijks leven is Jan docent Lichamelijke Opvoeding op een school in het VO. Na een korte introductie van het LTAD model en mijn voorlopige vertaling daarvan richting het kaatsen begint Jan direct met het geven van adviezen over het model. Zo geeft Jan aan dat de categorieën welpen en pupillen ontzettend belangrijk zijn, in die categorieën moet het gebeuren. Wat Jan daarmee wil zeggen is dat hier de basis moet worden gelegd. Belangrijk daarbij is volgens Jan dat er veel aandacht aan de hand-oog coördinatie moet worden besteedt en later aan de oog-voet coördinatie. Volgens Jan kan er in deze fase het beste volgens een stappenplan worden gewerkt, (Jan schuift mij een door hem ontwikkeld voorbeeld toe). Op die manier is het volgens Jan makkelijker om grote verschillen uit het opleiden van jeugd kaatsers te halen. Als voorbeeld haalt Jan enkele praktijkervaringen aan van de KNKB testdagen, hij verteld dat hij daar kaatsers van dezelfde leeftijd van verschillende clubs in actie heeft gezien met grote onderlinge verschillen! De ene maakte een perfecte 3-pas maar raakt geen bal en de ander kan heel goed een bal raken alleen maakt nog geen 3-pas! Om talentvolle kaatsers beter te kunnen scouten en begeleiden ziet Jan een oplossing in het gebruik van het eerder genoemde stappenplan. Ook geeft Jan aan dat er iets moet gebeuren aan de fysieke voorwaarden van de kinderen, hij vindt dat kinderen over het algemeen steeds minder bewegelijk zijn. Hij denkt dat hierdoor ook een stuk plezier in sporten verloren gaat, immers de kinderen hebben moeite om de bewegingen uit te voeren en het is algemeen bekend dat kinderen een negatieve gedachten hebben over dingen die moeilijk voor hen zijn. Jan pleit er dan ook voor om in iedere training ± 15 minuten te besteden aan algemene bewegingsvaardigheden die voordelig voor het kaatsen zijn. Al pratende over het kaatsen komen we ook op de verantwoordelijkheden van de KNKB ten aanzien van het opleiden van de jeugd. Jan vindt dat de KNKB daar toch een belangrijke taak in heeft en hij denkt daarbij niet alleen aan het opleiden van trainers of het bijscholen daarvan. Jan geeft aan zich zorgen te maken over de grote groep kaatsers die (nog) niet bij de absolute top hoort, de groep die net onder de top zit. Deze zijn voor een kleine sport als het kaatsen erg belangrijk volgens Jan, deze groep mag dan in het nieuwe systeem ook niet buiten de boot vallen. Dit kan de doodsteek voor het kaatsen worden aldus Jan. Jan reageert wat argwanend op mijn idee om deze kaatsers wat meer in de regio op te vangen. Hij geeft aan zich sterk af te vragen of dit gaat lukken, de afgelopen 10 jaar zijn er verschillende initiatieven geweest om de huidige federaties enthousiast te maken om mee te werken aan een trainingsstructuur waarin iedereen dichtbij huis onder goede begeleiding kan trainen. Jan geeft aan dat de gedachte hierachter niet het probleem is, het probleem is veel meer de organisatie op de een of andere manier zijn de organisaties niet sterk genoeg. Jan geeft aan meer te zien in steunverenigingen, dit zijn grote sterke verenigingen die op het gebied van trainingen dan steun kunnen bieden aan kleinere buurtverenigingen. Ik geef Jan aan dat ik mijn goed kan vinden in zijn gedachten gang en dat ik zijn adviezen ter harte neem.


Interview “kaats” fysiotherapeut Datum: 29 juni 2010 Aanwezig: Jelle Eijzenga (sportfysiotherapeut) Onderwerp: Wat kan helpen het aantal overbelastingsblessures in het kaatsen te verminderen? Jelle Eijzenga is een gerenommeerde sportfysiotherapeut die in Berlikum een eigen praktijk heeft met ruime oefenruimte. Al sinds de start van zijn praktijk behandeld Jelle met enige regelmaat kaatsers die met blessures kampen. Ik heb Jelle benaderd om te achterhalen welke soorten blessures hij zoal behandeld bij kaatsers, hoe hij denkt dat deze zijn ontstaan en wat er moet gebeuren om deze blessures te voorkomen. Jelle verteld dat hij jaarlijks vele kaatsers behandeld van jong tot oud, van recreatieve kaatser tot “professional”. Jelle geeft aan dat er naast het niveau ook op het gebied van de blessures een onderscheid te maken is tussen de recreatieve kaatsers en de “professionele” kaatsers. Wanneer we naar de recreatieve kaatsers kijken dan valt op dat daar veelal de acute blessures voorkomen. Dit zijn spierscheuringen en/of breuken die ontstaan doordat er van buitenaf grote kracht op wordt uitgeoefend die het de spier of het gewricht niet kan opvangen. Gevolg is dat de spier/bot scheurt, oprekt of breekt. Vaak ontstaan deze blessures “later” op de dag wanneer de kaatser al wat vermoeider is en de timing van de bewegingen te wensen overlaat. Oorzaak van deze blessures moet volgens Jelle gezocht worden in de getraindheid van de kaatsers. Deze kaatsers kaatsen vaak onvoorbereid wedstrijden en zien dan wel waar het schip strand. Jelle geeft aan dat wanneer deze kaatsers zich structureel voorbereiden op wedstrijden dat het aantal acute blessures zal dalen. Te meer ook omdat er geen lichamelijk contact is bij het kaatsen. Bij de “professionele” kaatsers komt Jelle vaak een heel ander type blessure tegen, de overbelastingsblessures. Bij deze blessure raken bepaalde spieren overbelast door een te eenzijdige belasting van deze spier. Met andere woorden deze spier wordt dusdanig vaak en zwaar belast dat hij gaat zwellen. Volgens Jelle zijn hier twee oorzaken voor mogelijk, de eerste zit ‘m in de trainingsarbeid die wordt verricht. Wanneer de kaatser veelvuldig oefenvormen doet die constant dezelfde spieren belast dan is het natuurlijk een kwestie van tijd voor hier iets mis gaat, geeft Jelle aan. De andere oorzaak van een overbelastingsblessure kan het herhaaldelijk verkeerd uitvoeren van een beweging zijn. Door het verkeerd of onvolledig uitvoeren van een beweging kan de belasting op andere spieren te groot worden en dus overbelasting ontstaan. In beide gevallen is de rol van de trainer/coach cruciaal. In de ogen van Jelle moet hij ervoor zorgen dat er het hele jaar door op een gevarieerde manier getraind wordt, zodat de belasting op de spieren goed verdeeld is. Ook de kwaliteit van de trainer/coach is volgens Jelle van groot belang. Hij moet weten niet alleen weten hoe kaatsbewegingen moeten worden uitgevoerd en moeten worden gecorrigeerd. Hij moet volgens Jelle ook verstand hebben van hoe er in het algemeen bewogen moet worden. Jelle stelt namelijk dat hoe beter de kaatser in algemene zin beweegt hoe kleiner de kans op blessures is. Helemaal mooi zou het volgens Jelle zijn wanneer er in de kaatstrainingen bij jonge kinderen structureel aandacht wordt besteed aan zaken als balans, coördinatie en snelheid. In eerste instantie algemeen, dus gericht op meerdere sporten en later meer kaatsspecifiek. Jelle is van mening dat dit een grote bijdragen kan leveren aan het tegen gaan van blessures.


Interview docent trainersopleiding & trainer/coach Hoofdklasse parturen Datum: 2 juli 2010 Aanwezig: Dirk v/d Leest (docent trainersopleiding & trainer/coach Hoofdklasse parturen) Onderwerp: Hoe kunnen de sportspecifieke vaardigheden het beste worden opgebouwd? Dirk v/ Leest is samen met Jan de Groot verantwoordelijk voor het opleiden van nieuwe trainers binnen het kaatsen. Daarnaast heeft Dirk jarenlange ervaring als trainer/coach van allerlei verschillende kaatsers en parturen. Ook vandaag de dag is Dirk nog actief als trainer/coach van parturen die uitkomen op de Hoofdklasse. In het dagelijks leven is Dirk actief als opleider van het CIOS in Heerenveen. Ik heb Dirk vooral benadert om mij te kunnen helpen bij het indelen van kaatsvaardigheden gekoppeld aan de fase van het LTAD model kaatsen. Na het uitleggen en het laten zien van een eerste opzet van het LTAD model kaatsen begint Dirk direct met het stellen van vragen aan mij over het model. Dirk is erg op zoek naar het hoe en waarom van het model. Op hoofdlijnen probeer ik Dirk de achtergrond van het model uit te leggen en hoe ik denk dat dit het kaatsen kan helpen. Dirk geeft aan mij op een groot deel van de punten te kunnen volgen en zegt ook dingen te herkennen vanuit de praktijk waarin het model kan ondersteunen. Een belangrijke tip die Dirk mij mee geeft is dat de uitwerking van het model moet uitnodigen tot gebruik. Wanneer we over de inhoud van de kaatsvaardigheden gaan praten dan geeft Dirk aan dat dit even een andere manier van denken van hem vraagt. Hij geeft aan dat hij altijd gewend is geweest te denken in de methodieken en niet zo zeer in fases. Na Dirk wat op weg te hebben geholpen krijgt hij de smaak te pakken en komen we vrij vlot tot een indeling van wat er van een jonge kaatser in welke fase verwacht mag worden. Nadat we een eerste indeling hebben gemaakt en daar nog eens verder over spreken komen we beide tot inzicht dat het overzicht nog niet helemaal compleet is. Al sprekend en de oude methodische lijn erbij pakkend voegen we hier en daar wat vaardigheden toe die in onze ogen het overzicht wat completer maken. Hetzelfde doen we ook voor de tactiek en het fysieke, in eerste instantie niet helemaal de bedoeling maar Dirk heeft de smaak te pakken en wordt steeds enthousiaster. Ik besluit zijn enthousiasme niet te temperen en maak dankbaar gebruik van de kennis en ervaring die Dirk met mij wil delen. Aan het einde van de middag zijn Dirk en ik tevreden over de resultaten die we hebben geboekt. Op technisch, tactisch en fysiek gebied hebben we veel vaardigheden in de fases van het LTAD model kunnen passen. Al met al een waardevolle middag.


Bijlage 2

Presentatie Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan


Uitwerking Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan

Fan alleskinner oant PC

winner!

Friesland Bank Kaatsacademie

Inhoudsopgave


Voorwoord Inleiding Structuur LTKO

Hoofdlijnen Actieve Start FUNdament Leren Trainen Train Trainen Leren Strijden Leren Winnen Actief voor het Leven

Aanvullingen Muurkaatsen Coaching Opleidingsstructuur

Bijlagen Overzicht vaardigheden per fase


Voorwoord “Coaching is maatwerk in begeleiding, met oog voor details” Ik begin hierboven bewust met een quote uit het boek “Coachen, vinden-binden-scoren” van Tjalling van den Berg en Ruben Bakema. Deze quote doet mij namelijk sterk denken aan de situatie zoals ik die vaak terug zie op de kaatsvelden. Dikwijls zie ik dan trainer/coaches, bestuurders, ouders en andere belangstellenden kinderen behandelen als mini volwassenen. We trainen jonge kinderen in structuren van volwassenen, we spreken over kaatscarrières en gebruiken kinderen om de eigen ambitie na te streven. Het gevolg van deze aanpak kan zijn dat kinderen opgebrand raken of blessures oplopen. Vaak gaat het dan om de kinderen die in eerste instantie veel plezier en voldoening uit het kaatsen halen. Door ze te behandelen als mini volwassenen halen deze kinderen steeds minder voldoening en plezier uit het kaatsen en uiteindelijk keren ze het kaatsen de rug toe. Hier ligt een grote uitdaging voor ons als bestuurders, trainer/coaches, ouders en andere belangstellenden. Willen we kinderen plezier aan het kaatsen laten beleven zullen we ons meer moeten richten op het kind zelf en stoppen het als een mini volwassenen te behandelen. Met het Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan (LTKO) hoop ik een waardevolle bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van kinderen, pubers en jong volwassenen binnen het kaatsen. Ik heb geprobeerd om op een overzichtelijke en toegankelijke manier informatie met jullie te delen, die handvaten geeft om kinderen met plezier het kaatsen te laten beleven en te behouden voor de sport waar wij zoveel passie voor hebben. Hille Saakstra


Inleiding Het Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan (LTKO) heeft als doel het potentieel aan kaatstalent dat in Friesland rondloopt zo optimaal mogelijk te ontwikkelen. Het LTKO wil dit bereiken door een heldere structuur neer te zetten waarin is terug te vinden wat op welk moment belangrijk is in de ontwikkeling van de jonge kaatser. Steeds meer sportbonden, trainer/coaches en verenigingen maken gebruik van een meerjaren ontwikkelingsplan. De structuur die men hier veelal voor gebruikt is het Canadese Long Term Athlete Development model (LTAD). In dit model dat is ontwikkeld onder leiding van Dr. Istvan Balyi wordt de ontwikkeling van jonge sporters in 7 fases opgedeeld. Centraal in dit model staat de jonge sporter en zijn ontwikkelingsleeftijd. Het model wil dat trainer/coaches hun programma afstemmen op deze leeftijd en de sporters die vaardigheden aanbiedt die zorgen voor groei en ontwikkeling in hun sport. Het Canadese LTAD model vormt ook de basis voor het LTKO. Ook het LTKO kent 7 fases en door aan te sluiten bij de ontwikkelingsleeftijd wil het LTKO jonge kaatsers de kans bieden te groeien in het kaatsen. Er wordt daarbij gebruik gemaakt van fysieke, mentale, cognitieve en emotionele kenmerken in de ontwikkeling van kinderen, pubers en jong volwassenen. Door vaardigheden stapsgewijs aan te bieden in de 7 fases denken wij het beste resultaat te behalen. Het overslaan van stappen of fases om tijdwinst te boeken wordt afgeraden, wetenschappelijk onderzoek1 heeft aangetoond dat het 8 tot 12 jaar duurt voor een getalenteerde kaatser tot wasdom komt. Daarbij moeten we niet vergeten dat in het verleden behaalde resultaten geen garanties bieden voor de toekomst. Structuur

Structuur LTKO

1 Ericsson en Charness (1994), Expert performance: its structure and acquisition


In de afbeelding op de vorige bladzijde is de structuur van het LTKO schematisch weergegeven en te zien dat er binnen het LTKO ruimte is voor zowel de prestatiekaatser als de recreatiekaatser. De eerste 3 fases (Actieve Start, FUNdament en Leren Trainen) van het LTKO moeten zorgen voor een basis aan vaardigheden bij jonge kaatsers. Het hebben van plezier en op een uitdagende manier kaatsen zijn in deze fases de speerpunten. De fases Train Trainen, Leren Strijden en Leren Winnen zijn het vervolg op de eerste 3 fases en zijn veel meer competitie gericht. Vaardigheden die in deze fases aanbod komen leveren een bijdrage om door te kunnen groeien naar de Hoofdklasse. Hoewel het plezier in het kaatsen belangrijk blijft, komt de nadruk meer op het presteren te liggen. Blijft er nog een fase onbesproken, de Actief voor het Leven fase. Dit is de breedtesport fase, kaatsers die het kaatsen als ontspanning zien naast hun dagelijkse bezigheden en niet voor het hoogst haalbare gaan kunnen in deze fase worden geplaatst. Deze kaatsers willen in hun vrije tijd graag op een laagdrempelige manier kaatsen en zo fit blijven. Of deze kaatser nu 8 of 80 is maakt niet uit, de nadruk in deze fase ligt op het ontspannen en met plezier kaatsen. Binnen het LTKO wordt de jonge kaatser centraal gesteld en moet er gekeken worden naar de ontwikkelingsleeftijd van de kaatser. Een kaatser kan dan ook pas naar de volgende fase van het LTKO wanneer hij/zij de vaardigheden uit de vorige fase voldoende onder de knie heeft. Door op deze manier te werken is er voor iedere kaatser ruimte binnen het LTKO. Kaatsers die zich snel ontwikkelen kunnen hierdoor eerder naar de volgende fase en de kaatsers die zich wat langzamer ontwikkelen krijgen de ruimte om zich alle vaardigheden eigen te maken. Onderstaande afbeelding geeft aan de hand van de biologische leeftijd een beeld van de gemiddelde ontwikkeling van een kaatser. Fases gekoppeld aan de categorieën


Hoofdlijnen In dit deel van het LTKO worden de verschillende fases besproken. Iedere fase is opgebouwd uit een aantal speerpunten, richtlijnen en tips die de trainer/coaches, bestuurders, ouders en andere vrijwilligers kunnen ondersteunen in de uitvoering. Samen met de vaardigheden uit de bijlage geven de speerpunten informatie over wat er het beste per fase kan worden aangeboden. Bij de richtlijnen staan punten die op organisatorisch gebied helpen bij het aanbieden van de speerpunten, handig voor trainer/coaches en bestuurders. De tips zijn voor iedereen bedoelt die betrokken is bij het kaatsende kind. Het doel van de tips is om ondersteuning te bieden aan de ontwikkeling van het kaatsende kind.

Beschrijving Ieder kind de kans bieden om te beginnen met kaatsen Veel kinderen maken in deze fase voor het eerst kennis met het kaatsen. Deze kennismaking moet vooral plezierig zijn en kinderen moeten enthousiast worden gemaakt voor het kaatsen. Leg in trainingen de nadruk op balans, coördinatie en behendigheid, waarbij het voor ieder kind mogelijk is succes te boeken. Op deze manier kan de eerste stap worden gezet om later met plezier te blijven kaatsen. Speerpunten

- Introduceer het kaatsen in een eenvoudige vorm - Geef kinderen de ruimte om het kaatsen te ontdekken - Kies voor oefenvormen waarbij de nadruk ligt op de balans, coördinatie, behendigheid en

snelheid - Laat kinderen succes ervaren en werk op deze manier aan hun zelfvertrouwen

Richtlijnen

- Bied een programma aan waarin kinderen van begin mei tot eind augustus wekelijks 1-2 maal kunnen kaatsen

- Ontwikkel een gevarieerd programma waarin de ontwikkeling van de balans, coördinatie en behendigheid centraal staan

- Maak in trainingen gebruik van aangepast materiaal om succes en plezier te garanderen - Zorg voor een veilige en stimulerende omgeving waar kinderen met plezier naar toekomen

Tips

- Bied kinderen de mogelijkheid om 4-5 maal per week 60 minuten actief te bewegen - Laat kinderen naast het kaatsen ook deelnemen aan andere sporten, bijvoorbeeld zwemmen,

gymnastiek, judo of atletiek - Leg de nadruk op plezier en deelnemen

Actieve Start Kabouters, 6-8 jaar


Beschrijving Op een plezierige en uitdagende manier leren kaatsen Het hebben van plezier in het kaatsen staat in deze fase voorop. Al spelend de kinderen laten ontdekken hoe het kaatsen werkt. Gebruik hierbij oefenstof die eenvoudig en toch uitdagend is. Maak gebruik van materiaal wat past bij de leeftijd van de kinderen om ze de basisvaardigheden van het kaatsen bij te brengen. Winnen en het halen van resultaat is in deze fase onbelangrijk. Speerpunten

- Begin met het aanleren van de basisvaardigheden kaatsen - Betrek bij de ontwikkeling van de balans, coördinatie, behendigheid en snelheid nu zowel de

linker als de rechter lichaamshelft - Leer kinderen spelenderwijs de spelregels van het kaatsen en laat ze deze onder begeleiding zelf

toepassen - Benadruk dat iedereen zijn best doet en moedig kinderen aan elkaar positief te benaderen

Richtlijnen

- Bied kinderen een programma aan waarin ze van begin april tot eind augustus wekelijks 1-2 maal kunnen kaatsen

- Zorg dat er in het programma naast de ontwikkeling van de basisvaardigheden kaatsen regelmatig ruimte is voor de ontwikkeling van de balans, coördinatie, behendigheid en snelheid

- Maak daar waar dit voor meer succes en beleving zorgt gebruik van aangepast materiaal - Stel groepen samen die overzichtelijk zijn en waarin ruimte is voor individuele aandacht - Plezier moet centraal staan tijdens de trainingen en wedstrijden, iedereen moet met een

glimlach naar de training komen Tips

- Geef kinderen de mogelijkheid om naast het kaatsen nog 2-3 sporten te beoefenen - Stimuleer Fair-Play - Leer kinderen dingen samen met andere kinderen doen

FUNdament Welpen, 8-10 jaar


Beschrijving Op een uitdagende manier steeds verder ontwikkelen in het kaatsen Kinderen leren in deze fase steeds beter kaatsen en de nadruk moet dan ook liggen op het beheersen van de basisvaardigheden. Aan het einde van deze fase hebben de kinderen een goed basisniveau van de kaatsen bewegingsvaardigheden. Vanuit dit basisniveau kunnen de kinderen in de volgende fases doorgroeien naar de absolute top of kiezen om op recreatief niveau te blijven kaatsen. Speerpunten

- Aan het einde van deze fase moeten de kinderen de basisvaardigheden kaatsen beheersen - Gebruik oefenvormen met lichte weerstand (eigen lichaamsgewicht) om de balans, coördinatie

en behendigheid te ontwikkelen - Leer kinderen zich voorbereiden op een training of wedstrijd met behulp van een warming-up - Laat kinderen al kaatsend ontdekken op welke manier je, je kunt opstellen in het veld - Start met het ontwikkelen van het vermogen om te focussen en door te zetten

Richtlijnen

- Bied een programma aan waarin kinderen vanaf begin maart tot eind augustus wekelijks 2 maal 60 minuten kunnen trainen

- Ontwikkel een programma dat werkt aan een solide basis door trainingen op elkaar af te stemmen en dat wekelijks aandacht besteed aan de balans, coördinatie, behendigheid en snelheid

- Laat kinderen 2 wekelijks deelnemen aan wedstrijden in de eigen regio en 1 maal per 3-4 weken aan KNKB wedstrijden

- Stel trainingsgroepen samen op basis van de ontwikkelingsleeftijd en zorg voor mogelijkheden om kinderen individueel te begeleiden

Tips

- Het is aan te raden om kinderen naast de kaatstrainingen ook 2-3 maal per week deel te laten nemen aan een andere sport

- Benadruk dat het leveren van prestaties mogelijks is wanneer het kind moeite (trainen) wil doen om wat te bereiken

- Geef kinderen kleine verantwoordelijkheden, bijvoorbeeld het klaar zoeken van de sporttas of het smeren van de boterhammen

Leren Trainen Pupillen, 10-12 jaar


Beschrijving Ontwikkelen van een basis voor toekomstige prestaties Deze fase kan worden gezien als de eerste stap richting de Hoofdklasse. Aan het einde van deze fase heeft de kaatser kennisgemaakt met alle vaardigheden die nodig zijn om de Hoofdklasse te halen en weet hij wat zijn sterke en zwakkere punten zijn. Hoewel de resultaten voor de kaatser steeds belangrijker worden mag niet worden vergeten dat de nadruk op de lange termijn moet blijven liggen. Speerpunten

- Leg de nadruk op de lange termijn prestaties, deze gaan voor resultaten op de korte termijn - Verfijn de basisvaardigheden en ontwikkel de beheersing van de kaatsvaardigheden - Ontwikkel een fysieke basis voor toekomstige prestaties door de rompstabiliteit te vergroten - Start met het leren kaatsen vanuit verschillende tactieken en het observeren van tegenstanders - Bereid het voorbereiden op een wedstrijd uit met het nemen van voldoende rust en het eten van

goede voeding - Leer kaatsers het stellen van prestatiedoelen op de korte en middenlange termijn

Richtlijnen

- Ontwikkel een jaarplan waarin de kaatser van begin januari tot eind augustus wekelijks 2 maal 75 minuten traint

- Laat kaatsers 1 maal per 2 weken deelnemen aan wedstrijden op KNKB niveau en daar waar mogelijk nog in de eigen regio

- Bied de kaatser een compleet programma aan waarin mentale begeleiding is opgenomen, 1-2 fysieke testen staan gepland en het muurkaatsen wordt aangeboden

- Schakel daar waar nodig experts in voor blessures, voeding, mentale- en fysieke training - Maak structureel gebruik van een logboek die zowel door trainers als kaatsers worden ingevuld

Tips

- Kaatsen is nu de hoofdsport van de kaatser, laat deelname aan andere activiteiten in het teken staan van het kaatsen

- Geef de kaatser de mogelijkheid om deel te nemen aan sporten die aanvullend op het kaatsen zijn, bijvoorkeur het muurkaatsen (andere sporten die aanvullend zijn: tennis of badminton)

- Maak kaatsers zelf verantwoordelijk voor hun uitrusting en voorbereiding - Betrek de kaatser bij het team van mensen om hem heen, leer hem daarmee dingen afstemmen

Train Trainen Schooljeugd, 12-14 jaar


Beschrijving Bereid en gemotiveerd om vaardigheden te ontwikkelen om te kunnen presteren Het kaatsen op de Hoofdklasse komt nu steeds dichterbij en de kaatser moet zich daar steeds bewuster van worden. Vanaf deze fase horen de trainingen en wedstrijden in het teken te staan van het leveren van kwaliteit. Er moet worden toegewerkt naar een hoog basis niveau dat wekelijks kan worden gehaald en houvast bied om verder te kunnen groeien. Speerpunten

- Met het steeds belangrijker worden van de korte termijn resultaten mogen de prestaties op de lange termijn niet worden vergeten

- Ontwikkel een eigen stijl en train de kaatsvaardigheden regelmatig op wedstrijdintensiteit - Ontwerp een trainingsprogramma dat is afgestemd op de individuele kaatser en zijn positie - Begin met het benoemen van prestatiemomenten en leer kaatsers zich aanpassen aan ontstane

situaties - Leer de kaatsers dat vanaf nu bij het voorbereiden ook de verwachte omstandigheden horen en

welke gevolgen dit voor de uitrusting en voeding heeft - Ga met kaatsers prestatiedoelen stellen op de lange termijn

Richtlijnen

- Ontwerp een jaarplan vanaf begin december tot eind augustus waarin wekelijks 2 maal 90-120 minuten kan worden getraind

- Het is belangrijk dat de kaatser zich nu wekelijks kan meten met de besten uit zijn categorie - Stel een individueel trainingsprogramma op waarbij de ontwikkelingsleeftijd en positie het

uitgangspunt vormen, er gewerkt wordt aan de stabiliteit van de spiergroepen en via meting de vooruitgang wordt bijgehouden

- Onderhoud regelmatig contact met experts op het gebied van voeding, blessurepreventie, mentale- en fysieke training

- Zorg voor een logboek waarin de bevindingen van spelers, trainers en experts worden opgenomen

Tips

- Kaatsen heeft vanaf deze fase een grote invloed op het dagelijks leven van de kaatser, om optimaal te kunnen presteren is het belangrijk om andere activiteiten en verplichtingen in dienst van de kaatsprestaties te plannen

- Laat kaatsers richting het einde van deze fase steeds vaker zelf beslissingen nemen en evalueer deze beslissingen met hem/haar

- Stimuleer een positieve leefstijl met weinig alcohol, geen tabak, voldoende rust en regelmaat - Kaatsen is een buitensport en het weer kan van invloed zijn op de omstandigheden, laat ze het

weer in de gaten houden om zich zo goed te kunnen voorbereiden

Leren Strijden Jeugd, 14-17 jaar


Beschrijving Willen winnen en vaardigheden ontwikkelen om topprestaties te leveren In deze fase moet alles wat de kaatser de afgelopen jaren heeft mee gekregen op z’n plaats vallen en resulteren in prestaties. Wekelijks een constant hoog niveau halen en tonen mee te kunnen komen op de Eerste Klas moet het doel zijn. Alles zal dan ook in het teken moeten staan om optimaal te kunnen presteren. Speerpunten

- Leg in wedstrijden de nadruk op presteren - Het verfijnen van de eigen stijl en de kaatsvaardigheden moet zoveel mogelijk gebeuren op

wedstrijdintensiteit - Spreek voor het seizoen prestatiemomenten af en stem de jaarplanning voor de individuele

kaatser daar op af - Leer spelen vanuit de eigen kracht en afgestemd op de omstandigheden en zwakke punten van

de tegenstander - Individualiseer de voorbereiding op een wedstrijd en geef de kaatser daar zelf de

verantwoordelijkheid over Richtlijnen

- Schrijf een jaarplan op basis van de prestatiemomenten met wekelijks 2-3 trainingen van 90-120 minuten beginnend in november en eindigend in september

- Stel een programma samen dat de kaatser in staat stelt optimaal te presteren en geef experts ruimte om innovaties aan te brengen

Tips

- Zorg voor een goede balans tussen het kaatsen en de maatschappelijke carrière - Geef kaatsers af en toe vrij af om op te kunnen laden

Leren Winnen Junioren, 17-21 jaar


Beschrijving Kaatsen als ontspanning en onderdeel van een actieve leefstijl Kaatsen om te ontspannen van de dagelijkse bezigheden en om fit te blijven zijn de belangrijkste motieven van mensen in deze fase. In een ongedwongen sfeer wekelijks een balletje slaan en veel plezier beleven moeten kenmerkend zijn voor de activiteiten georganiseerd in deze fase. Speerpunten

- Met plezier wekelijks de mogelijkheid hebben om een balletje te slaan - Fit blijven door op eigen niveau wekelijks actief deel te nemen - Kaatsen om te kunnen ontspannen van de dagelijkse bezigheden - Ontwikkelen en onderhouden van de basisvaardigheden kaatsen

Richtlijnen

- Bied een programma aan waarin leden van begin mei tot eind augustus wekelijks 1-2 maal 75 minuten kunnen deelnemen aan kaatsactiviteiten

- Geef leden de mogelijkheid om 1 maal in de 2-3 weken deel te nemen aan activiteiten binnen de eigen vereniging of in de regio

- Creëer een sfeer die mensen bind en uitnodigt terug te komen Tips

- Bied mensen de mogelijkheid als vrijwilliger onderdeel van de organisatie uit te maken

Actief voor het Leven Alle categorieën


Aanvullingen Muurkaatsen Binnen het LTKO wordt een aantal maal over het muurkaatsen gesproken als aanvulling op het Friese kaatsen. Vooral buiten het kaatsseizoen geeft het muurkaatsen mogelijkheden je als kaatser door te kunnen ontwikkelen. Nu is het vaak zo dat kaatsers begin februari starten met trainen en eind augustus als er nog 2/3 wedstrijden te verkaatsen zijn stoppen met trainen. Grof gerekend betekend dit dat de kaatsers 5 maanden niks doen tussen de seizoenen in. Deze periode kan prima worden ingevuld met het muurkaatsen dat begint in oktober en eindigt in maart.

Het grote voordeel van muurkaatsen ten opzichte van andere sporten die in de winterperiode kunnen worden beoefend is dat beide kaatsvormen veel overeenkomsten hebben. Beide sporten hebben een explosief karakter en vragen een hoge reactie- en handelingssnelheid. Met dit verschil dat het muurkaatsen vaak net even wat meer op dit gebied vraagt dan het Friese kaatsen. Hierdoor kan het muurkaatsen dan ook ideaal gebruikt worden als voorbereiding op het kaatsseizoen.

Coaching Trainer/coaches hebben een centrale rol binnen het LTKO. Het is hun taak de speerpunten uit de fases toe te passen in de trainingen. Het werken volgens deze speerpunten vraagt een andere aanpak dan dat de trainer/coaches tot nu toe gewend waren. Om dit succesvol te laten verlopen is het verstandig om de vaardigheden van de trainer/coach te koppelen aan de ontwikkeling van de kaatsers.

Ontwikkeling Kaatser Ontwikkeling trainer/coach

In bovenstaande afbeelding is goed te zien wat er van een trainer/coah wordt verwacht om te kunnen aansluiten bij de ontwikkeling van de kaatser. Het is belangrijk dat trainer/coaches over deze kennis en vaardigheden beschikken en de opleidingsprogramma’s hier op aan te passen en deze voor iedereen beschikbaar te maken.

Leren Winnen Leren Strijden Train Trainen Leren Trainen FUNdament Actieve Start


Naast de kennis en vaardigheden die een trainer/coach op vaktechnisch gebied moet bezitten is het ook van groot belang dat hij/zij beschikt over sterke vaardigheden op het gebied van communicatie en samenwerking. Overleggen en afstemmen met de kaatser en experts is een ‘must have’ alleen op deze manier kan de trainer/coach het beste in de kaatser naar boven halen. Om dit te realiseren is het belangrijk dat de er vertrouwen in elkaar is en er op een eerlijke en open manier kan worden gecommuniceerd. Het overleggen en afstemmen kan prima via het SOSO-principe: • Sluit aan, volg de kaatser door vragen te stellen en in eigen woorden terug te koppelen wat hij

heeft gezegd. • Open staan, laat de kaatser ongegeneerd weten wat voor vlees hij met jouw in de kuip heeft. • Structuur aanbrengen, nodig de kaatser uit en leid hem vervolgens in de gewenste richting. • Open kaart spelen, blijf terug koppelen hoe de kaatser er voor staat (positief).

Opleidingsstructuur Door de introductie van het LTKO veranderd er ook wat in de opleidingsstructuur binnen het kaatsen. Nu is het nog vanzelfsprekend dat de KNKB in iedere leeftijdscategorie 2 selectiegroepen heeft die 1 maal per week trainen onder leiding van een selectietrainer. Met de komst van het LTKO moet dit worden aangepast, de opleidende rol moet worden neerlegt bij de verenigingen die worden ondersteund door de KNKB. Dit betekend dat de KNKB opleidingen moet organiseren die trainer/coaches en bestuurders helpen om zelf volgens het LTKO trainingen en activiteiten te organiseren die de kaatsers in staat stellen om zich te ontwikkelen. Een andere vorm van ondersteuning die de KNKB kan bieden is door als tussenpersoon op te treden en verenigingen met elkaar in contact te brengen om ieder jeugdlid een kans te bieden om te kunnen trainen. Pas in de Train Trainen fase krijgt de KNKB weer een opleidende rol. Vanaf deze fase heeft de KNKB in de schooljeugd en de jeugd categorie een zogenaamde TOPgroep. De kaatsers in deze groep zijn gescout in de Leren Trainen fase en moeten het potentieel hebben om uit te groeien tot een Hoofdklasser. In deze TOPgroepen worden ze dan begeleidt door twee hoog gekwalificeerde trainers die de regie voeren over het ontwikkelingsprogramma van de kaatser. Aan het einde van de jongens/meisjes categorie moet er duidelijk zijn welke kaatsers het echte talent bezitten om door te kunnen stromen naar de Jong Talenten selectie. De kaatser komt hier in een team met specialisten te terecht en het doel is om wekelijks te presteren.

LerenWinnen

LerenStrijden

TrainTrainen

LerenTrainen

FUNdament

ActieveStart

Professionele Teams Jong Talenten (KNKB) TOPgroep (KNKB) TOPgroep (KNKB) Verenigingen Steunpunten Kaatsscholen


Bijlagen

Mentaal Fysiek Tactisch Technisch - Plezier hebben in de

kaatstrainingen en activiteiten

- Controle over eigen emoties

- Kan samenwerken met andere kaatsers

- Staat met een positieve houding op het veld

Ontwikkelen balans, coördinatie, behendigheid en snelheid door: - rennen - wenden/keren - springen - werpen/vangen - slaan - stuiten

- Leren score bij te houden - Leren wat een zitbal, voor,

buiten, kwaad, boven en een kaats is

- Spelen van het beginnerspel

Opslag: - Opgooi, armzwaai, 1-pas Uitslag: - Instappen, armzwaai Tussenspel: - Lichaam achter de bal, 2

handen keren

Mentaal Fysiek Tactisch Technisch - Plezier hebben in de

kaatstrainingen en wedstrijden

- Respect tonen voor trainers, scheidsrechters, tegenstanders en vrijwilligers

- Leren op een positieve manier om te gaan met fouten

Ontwikkelen van de linker en rechter lichaamshelft op het gebied van balans, coördinatie, behendigheid en snelheid door: - rennen - wenden/keren - springen - werpen/vangen - slaan - stuiten

- Spelen van aangepaste, kortere wedstrijden

- Leren waar te staan in het veld (perk, opslag)

Opslag: - Opgooi, armzwaai, 3-pas Uitslag: - 3-pas instappen, vingers Tussenspel: - Keren van een

opstuitende bal

Actieve Start Kabouters, 6-8 jaar

FUNdament Welpen, 8-10 jaar


Mentaal Fysiek Tactisch Technisch - Leren dat trainen helpt je

te ontwikkelen (toewijden)

- Ontwikkelen kalm en positief te blijven

- Leren focussen op een opdracht

Introduceren van weerstand bij het ontwikkelen van de balans, coördinatie, behendigheid en snelheid.

Leren hoe op te stellen, 2 man voor de kaats, 1 achter/1 voor

Opslag: - Aanloop, 3-pas, zuiver

opslaan (65-70%) Uitslag: - Schikken, raakpunt Tussenspel: - Retourneren van een

opstuitende bal

Mentaal Fysiek Tactisch Technisch - Ga werken met

prestatiedoelen op korte en middenlange termijn

- Leer kaatsers ontspannen en focussen in “opwindende” situaties

- Ontwikkelen “geen excuus” stijl en altijd klaar zijn om te strijden

Leggen van een basis voor toekomstige prestaties - Coördinatie: links/rechts, complexe situatie

- Snelheid: snel kunnen bewegen en reageren in verschillende richtingen

- Kracht: rompstabiliteit

- Kaatsen vanuit verschillende tactieken: directe winst, kaatsen leggen

- Leren tegenstanders observeren

Opslag: - Plaatsen, buig/strek,

zuiver opslaan (70%) Uitslag: - Pols, plaatsen Tussenspel - Dropkick, plaatsen

Leren Trainen Pupillen, 10-12 jaar

Train Trainen Schooljeugd, 12-14 jaar


Mentaal Fysiek Tactisch Technisch - Leer kaatsers hun eigen

gedachten controleren - Start met het aanleren

van routines ter voorbereiding op wedstrijden

- Geef kaatsers verantwoordelijkheden en laat ze meedenken

- Stel prestatiedoelen voor de lange termijn

Individueel programma gericht op ontwikkelingsleeftijd en positie - Optimale voorbereiding: taperen en pieken

- Kracht: explosiviteit, rompstabiliteit

- Snelheid: snel kunnen reageren in specifieke situaties

- Coördinatie: profiteren van fysieke kwaliteiten

- Voorbereiden op basis van positie en tegenstander

- Kunnen aanpassen aan de omstandigheden

- Al kaatsend de tegenstander observeren

- Ontwikkel de vaardigheden tot volledige beheersing

- Werk met de kaatser aan een “eigen stijl”

- Train regelmatig in wedstrijdsituaties

- Speel af en toe oefenwedstrijden

Mentaal Fysiek Tactisch Technisch - Leer zich herpakken bij

achterstand en tegenslagen

- De drive hebben om te willen presteren

- Volledig focussen om te presteren

- Verantwoordelijkheid dragen voor eigen daden en beslissingen

- Kunnen omgaan met kritiek

Individueel programma om de fysieke vaardigheden te onderhouden en te ontwikkelen voor maximale prestaties - Kracht: explosieve

krachtuithoudingsvermogen

- Snelheid: snel kunnen accelereren, decelereren en van richting veranderen

- Coördinatie: vaardigheden toepassen in snelle, complexe situaties

- Ontwikkel een effectieve wedstrijdtactiek

- Kaatsen vanuit eigen kracht en proberen te profiteren van de zwakke punten van de tegenstander

- Blijf vaardigheden verfijnen tot volledig beheersing en ter verbetering van de “eigen stijl”

- Train vaardigheden veelvuldig in wedstrijdsituaties

- Speel regelmatig oefenwedstrijden

Leren Strijden Jeugd, 14-17 jaar

Leren Winnen Junioren, 17-21 jaar


Mentaal Fysiek Tactisch Technisch - Kaatsen om te

ontspannen - Genieten van het

kaatsen

- Fit blijven door actief te kaatsen

- Op eigen niveau kunnen strijden tegen andere kaatsers

- Basistactiek

- Onderhouden van de basisvaardigheden

- Naar behoefte vaardigheden ontwikkelen

Actief voor het Leven Alle categorieën


Bijlage 3

Draaiboek thematraining behendigheid Datum: 27 februari 2011 Locatie: Sporthal “De Trije” te Franeker Tijdstip: 12:30 t/m 15:30 Aantal deelnemers: 40 (4 groepen van 10 personen) Aantal begeleiders: 12 (2 per onderdeel, 1 groepsbegeleider) Aantal onderdelen: 6 (na het 2de onderdeel 15 minuten pauze) Tijd per onderdeel: 20 minuten (2 minuten wisseltijd) Doel: Aan het einde van de activiteiten hebben de deelnemers, trainer/coaches, scouts en ouders een inzicht gekregen in hoeverre de deelnemers de algemene bewegingsvaardigheden voor sport (balans, coördinatie en behendigheid) beheersen. Tijdsschema: 12:30 – 12:50 Ontvangst deelnemers 12:50 – 12:55 Welkoms woord 13:00 – 13:20 Ronde 1 13:22 – 13:42 Ronde 2 13:42 – 14:57 Pauze 14:00 – 14:20 Ronde 3 14:22 – 14:42 Ronde 4 14:50 - 15:00 Afsluiting


Onderdeel 1 Balans en coördinatie Bij deze oefenvorm wordt er gewerkt met een evenwichtsbalk (of een Zweedse bank met evenwichtslat). Op dit smalle vlak moeten de deelnemers hun evenwicht zien te bewaren en tegelijkertijd een bal vangen en gooien.

• 1 van de deelnemers staat op de evenwichtsbalk en moet op 1 been en met 1 hand 10 toegeworpen ballen proberen te vangen.

Om een goed beeld van de deelnemer te krijgen is het verstandig om hem eerst 2/3 “proefballen” toe te gooien. Niveau 1:

Vangt de meeste ballen gebruikmakend van 2 benen en 2 handen. Niveau 2: Vangt de meeste ballen gebruikmakend van 1 been en met 2 handen. Niveau 3: Vangt 7 van de 10 ballen gebruikmakend van 1 been en 1 hand. Niveau 4: Vangt 7 van de 10 ballen gebruikmakend van het rechterbeen en de linkerhand of andersom.


Onderdeel 2 Behendigheid en coördinatie Bij deze oefenvorm wordt er gewerkt in een mini parcours waarin meerdere handelingen moeten worden verricht.

• De deelnemer start met zijn rug naar de muur en gaat al zijwaarts zigzaggend van dopje naar dopje. Aangekomen bij het laatste dopje draait hij zich om en probeert met een 3-pas het gemarkeerde deel op de muur te raken (bovenhands gooiend)

Om een goed beeld van de deelnemer te krijgen is het verstandig hem eerst 2/3 oefen pogingen te geven. Niveau 1:

Voert de zigzag haperend uit, laat een geen/gebrekkige 3-pas zien en mist geregeld het gemarkeerde vlak.

Niveau 2:

Voert de zigzag en de 3-pas voldoende uit maar mist het gemarkeerde vlak geregeld (5 of minder van de 10 ballen raak).

Niveau 3:

Voert de zigzag voldoende uit, laat een vloeiende 3-pas zien en raakt met 7 van de 10 ballen het gemarkeerde vlak.

Niveau 4:

Voert de zigzag en de 3-pas vloeiend uit en raakt met 7 van de 10 ballen het gemarkeerde vlak.

Oefening 3 Behendigheid


Bij deze oefenvorm wordt er gewerkt in een mini parcours waarin in meerdere handelingen moeten worden verricht.

• De deelnemer moet over de hordes springen en vervolgens een via de muur aangegooide bal met 1 hand vangen.

Om een goed beeld van de deelnemers te krijgen is het belangrijk om ze het parcours eerst 2 maal te laten oefenen. Niveau 1: Voert het parcours haperend uit en vangt de meeste ballen met 2 handen. Niveau 2: Voert het parcours voldoende uit en vangt de meeste ballen met 2 handen. Niveau 3: Voert het parcours voldoende uit en vangt 7 van de 10 ballen met 1 hand. Niveau 4: Voert het parcours vloeiend uit en vangt 7 van de 10 ballen met 1 hand.


Oefening 4 Reactie snelheid Bij deze oefenvorm wordt er gewerkt in een vierkant waarin de deelnemer vrij kan bewegen.

• De deelnemer staat in een vierkant van 8 m2. Onverwacht valt er een bal die hij na de stuit moet pakken.

Om een goed beeld van de deelnemer te krijgen is het verstandig hem 2/3 ballen te laten oefenen. Niveau 1: Reageert traag op de vallende bal en vangt met 2 handen minder dan 5 van de 10 ballen. Niveau 2:

Reageert goed op de vallende bal en vangt met 2 handen 6 van de 10 ballen (of hoger). Niveau 3:

Reageert goed op de vallende bal en vangt met 1 hand 7 van de 10 ballen. Niveau 4: Reageert vlot op de vallende bal en pakt ‘m geregeld met 1 hand voor de stuit.


Score formulier Naam: .................................................................... Datum: ....................................

Niv

ea

u 1

Niv

ea

u 2

Niv

ea

u 3

Niv

ea

u 4

Onderdeel 1

Onderdeel 2

Onderdeel 3

Onderdeel 4

Totaal


Beelden thematraining

Afstudeerverslag Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan

Business

Transcript of Afstudeerverslag Lange Termijn Kaatser Ontwikkelingsplan