Afstudeeronderzoek De Nacht van de Kaap - Onderzoeksrapport

8

INLEIDING.......................................................................................................................11

HOOFDSTUK 1: ACHTERGROND.......................................................................................131.0 Inleiding................................................................................................................................141.1 Organisatie............................................................................................................................141.2 Aanleiding.............................................................................................................................141.3 Doel.......................................................................................................................................141.4 Probleemstelling & deelvragen.............................................................................................151.5 Operationalisering.................................................................................................................15

HOOFDSTUK 2: METHODIEK............................................................................................172.0 Inleiding................................................................................................................................182.1 Inside-out methode...............................................................................................................18

2.1.1 Deskresearch.............................................................................................................182.1.2 Fieldresearch.............................................................................................................18

HOOFDSTUK 3: BELEVING...............................................................................................213.0 Inleiding................................................................................................................................223.1 Een introductie op beleving..................................................................................................223.2 Visies op beleving..................................................................................................................233.3 Gehanteerde visie op beleving..............................................................................................243.4 Meten van beleving...............................................................................................................24

3.6.1 Het Guest Journey Model..........................................................................................253.5 Regisseren van belevenisconcepten.....................................................................................25

3.5.1 Doelgroep & Visie.....................................................................................................263.5.2 Waarden...................................................................................................................263.5.3 Bouwstenen van belevenisconcepten........................................................................26

3.6 Conclusie...............................................................................................................................27

HOOFDSTUK 4: DE NACHT VAN DE KAAP.........................................................................294.0 Inleiding................................................................................................................................304.1 Katendrecht..........................................................................................................................304.2 Achtergrond Nacht van de Kaap...........................................................................................314.2 Doelgroepen.........................................................................................................................32

4.2.1 De Rotterdamse festivalbezoeker..............................................................................324.2.2 De door JMR beoogde doelgroep van De Nacht van de Kaap...................................324.2.3 De werkelijke bezoeker van De Nacht van de Kaap...................................................334.2.4 De leefstijl van De Nacht van de Kaap bezoeker.......................................................34

4.3 Financiën...............................................................................................................................354.4 Identiteit van De Nacht van de Kaap volgens Noordman......................................................35

4.4.1 Structurele elementen...............................................................................................364.4.2 Semi-statische elementen.........................................................................................364.4.3 Inkleurende elementen.............................................................................................364.4.4 De identiteit in één zin..............................................................................................37

4.5 Imago....................................................................................................................................374.5.1 Imago Rotterdamse festivals.....................................................................................384.5.2 Imago volgens Bernstein...........................................................................................384.5.3 Het imago volgens betrokkenen...............................................................................40

4.6 Huidige Belevingswaarde volgens het Guest Journey Model................................................414.6.1 Context......................................................................................................................41

Inhoudsopgave

9

4.6.2 Doen & Emoties........................................................................................................414.6.3 Ondergaan & Zintuigen.............................................................................................414.6.6 Betekenis...................................................................................................................41

4.7 Conclusies.............................................................................................................................424.7.1 Conclusie Katendrecht...............................................................................................424.7.2 Conclusie Achtergrond Nacht van de Kaap...............................................................424.7.3 Conclusie Doelgroepen..............................................................................................424.7.4 Conclusie Financiën...................................................................................................424.7.5 Conclusie Identiteit....................................................................................................424.7.6 Conclusie Imago........................................................................................................434.7.7 Conclusie Belevingswaarde.......................................................................................43

HOOFDSTUK 5: MARKTOMGEVING.................................................................................455.0 Inleiding................................................................................................................................465.1 Trends & ontwikkelingen......................................................................................................46

5.1.1 Relevante trends en ontwikkelingen.........................................................................465.2 Benchmarking.......................................................................................................................48

5.2.1 Benchmarking criteria...............................................................................................485.2.2 Keuze voor benchmarking partners..........................................................................495.2.3 Opzet van de vergelijking..........................................................................................495.2.4 Analyse benchmarking partners...............................................................................495.2.5 Verschillen & overeenkomsten..................................................................................50

5.3 Het Rotterdamse evenementenbeleid..................................................................................515.3.1 Een festivaljaar met up’s en downs...........................................................................515.3.2 Ambitie & visie..........................................................................................................515.3.3 Concrete aanpak.......................................................................................................525.3.4 Beoordeling evenementen........................................................................................53

5.4 Het Rotterdamse vergunningenbeleid..................................................................................545.4.1 Het proces van de vergunningaanvraag...................................................................54

5.5 Conclusies.............................................................................................................................545.5.1 Conclusie Trends & Ontwikkelingen..........................................................................545.5.2 Conclusie Benchmarking...........................................................................................555.5.3 Conclusie Rotterdams evenementenbeleid...............................................................565.5.4 Conclusie Rotterdams vergunningenbeleid...............................................................56

HOOFDSTUK 6: CONCLUSIES...........................................................................................576.0 Inleiding................................................................................................................................586.1 SWOT....................................................................................................................................586.2 Confrontatiematrix................................................................................................................586.3 Hoofdaandachtspunten........................................................................................................59

6.3.1 Belevingswaarde aanscherpen.................................................................................596.3.2 Creatief omgaan met beleid......................................................................................596.3.3 Bewaken van financiën.............................................................................................60

6.4 Ultieme Uitdaging.................................................................................................................606.5 Eigen visie op De Nacht van de Kaap.....................................................................................60

HOOFDSTUK 7: AANBEVELINGEN....................................................................................617.0 Inleiding................................................................................................................................627.1 Belevingswaarde aanscherpen..............................................................................................627.2 Creatief omgaan met beleid..................................................................................................62

Afstudeeronderzoek Jeanine Roelse & Bas WierikxOnderzoek naar de belevingswaarde van De Nacht van de Kaap

10

7.3 Bewaken van financiën.........................................................................................................62BRONVERMELDING.........................................................................................................63

Literatuur.......................................................................................................................................64Overige publicaties........................................................................................................................64Internet bronnen...........................................................................................................................65Interviews......................................................................................................................................66

BIJLAGEN........................................................................................................................67Bijlage 1: Interview Rotterdams Wijktheater.................................................................................69Bijlage 2: Interview Rotterdam Festivals........................................................................................71Bijlage 3: Interview Kwiezien.........................................................................................................73Bijlage 4: Interview Cultuurscout Feijenoord.................................................................................75Bijlage 5: Interview JMR.................................................................................................................77Bijlage 6: Interview Deelgemeente Feijenoord..............................................................................79Bijlage 7: Interview IJssalon Bleij....................................................................................................81Bijlage 8: Interview Kun jij de Kaap aan?........................................................................................83Bijlage 9: Interview Skyway Foundation.........................................................................................85Bijlage 10: Interview Kaap Belvedere.............................................................................................87Bijlage 11: Interview Theater Walhalla..........................................................................................89Bijlage 12: Interview Koen ten Haken............................................................................................91Bijlage 13: Interview Dienst Kunst & Cultuur.................................................................................93Bijlage 14: Interview Deli Bird........................................................................................................95Bijlage 15: Interview Rotterdamse Raad voor Kunst & Cultuur......................................................97Bijlage 16: Interview Rotterdamse Museumnacht.........................................................................99Bijlage 17: Vragenlijst enquête....................................................................................................101Bijlage 18: Enquêteresultaten......................................................................................................105Bijlage 19: Overige opmerkingen uit de enquête.........................................................................109Bijlage 20: Uitleg Guest Journey Model.......................................................................................111Bijlage 21: Regisseren van belevenisconcepten...........................................................................112Bijlage 22: Uitleg Mentalitymodel en doelgroepenmethode NBTC.............................................113Bijlage 23: Financiën Nacht van de Kaap 2009.............................................................................114Bijlage 24: Financiën Nacht van de Kaap 2010.............................................................................115Bijlage 25: Begroting Nacht van de Kaap 2011.............................................................................116Bijlage 26: Identiteit volgens Noordman......................................................................................117Bijlage 27: Locatieoverzicht Nacht van de Kaap...........................................................................119Bijlage 28: Artiestenoverzicht Nacht van de Kaap........................................................................120Bijlage 29: Keuze benchmarking partners....................................................................................121Bijlage 30: Verschil A-, B- en C-evenementen..............................................................................122Bijlage 31: Toelichting SWOT-analyse..........................................................................................123Bijlage 32: Toelichting Confrontatiematrix...................................................................................125

Inhoudsopgave

1212

INLEIDING

13

Voor u ligt een onderzoeksrapport dat is geschreven naar aanleiding van het afstudeeronderzoek naar de huidige belevingswaarde van De Nacht van de Kaap. Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van JMR Bureau voor Creatieve Stadsontwikkeling en Eventmarketing (JMR). De hoofdvraag die aan het eind van dit onderzoeksrapport wordt beantwoord, luidt: Hoe kan de belevingswaarde voor bezoekers van De Nacht van de Kaap verhoogd worden?

In hoofdstuk één vindt u een omschrijving van de achtergrond van dit onderzoek. Hierin is allereerst een beknopte beschrijving gegeven van de organisatie waarvoor dit onderzoek wordt uitgevoerd, gevolgd door de aanleiding en het doel van dit onderzoek. In dit hoofdstuk zijn tevens de probleemstelling, deelvragen en operationalisering weergegeven. In hoofdstuk twee zijn de onderzoeksmethoden beschreven en in hoofdstuk drie is ingegaan op het begrip beleving; de kern van dit onderzoek. Daarom zijn diverse visies op dit begrip gegeven en is omschreven hoe de huidige belevingswaarde van De Nacht van de Kaap gemeten is. In hoofdstuk vier vindt u een korte omschrijving van Katendrecht en haar geschiedenis. Vervolgens zijn in dit hoofdstuk de achtergrond, de doelgroep, de financiële situatie, het imago en de huidige belevingswaarde van het festival omschreven. In hoofdstuk vijf is ingegaan op de marktomgeving van het festival, waarbij de relevante trends en ontwikkelingen zijn opgesomd, benchmarking partners zijn vergeleken en een weergave is gegeven van het huidige Rotterdamse evenementen- en vergunningenbeleid. In hoofdstuk zes zijn de conclusies van dit onderzoek uitgewerkt in een SWOT-analyse, gevolgd door een confrontatiematrix, hoofdaandachtspunten, een ultieme uitdaging en een eigen visie op De Nacht van de Kaap. In het laatste hoofdstuk zijn aanbevelingen aan JMR gedaan, over hoe zij de huidige belevingswaarde voor bezoekers van het festival kunnen verhogen. In het adviesrapport zijn deze aanbevelingen verder uitgewerkt in concrete adviezen.

Tot slot is een uitgebreide bronnenlijst toegevoegd en zijn in de bijlagen verschillende stukken te vinden die dit onderzoeksrapport aanvullen. In bijlagen 1 t/m 16 zijn de uitwerkingen van interviews met betrokken partijen te vinden. Bijlagen 17 t/m 19 ondersteunen de enquête en geven de resultaten die hieruit zijn voortgekomen weer. In bijlagen 20 en 21 zijn uitwerkingen te vinden van het meten en regisseren van belevenissen en bijlagen 22 t/m 28 vormen een toelichting op de interne analyse van De Nacht van de Kaap; te vinden in hoofdstuk vier. Bijlagen 29 en 30 geven een lichten de omgevingsanalyse van het festival toe en de laatste twee bijlagen vormen een toelichting op de eindconclusies.


14

HOOFDSTUK 1: ACHTERGROND

Hoofdstuk 1: Achtergrond

15

1.0 InleidingIn dit hoofdstuk wordt de achtergrond van dit afstudeeronderzoek beschreven. Allereerst is een

korte beschrijving gegeven van de organisatie waarvoor dit onderzoek wordt uitgevoerd, waarna de aanleiding en het doel van dit onderzoek worden toegelicht. Vervolgens zijn de probleemstelling en deelvragen opgesomd en zijn deze afgebakend aan de hand van een operationalisering.

1.1 OrganisatieDe opdrachtgever voor dit afstudeeronderzoek is JMR Bureau voor Creatieve Stadsontwikkeling

en Eventmarketing (JMR). JMR werd in 1993 door Jasper Scholte, Mark Rouwenhorst en Robert van Driesten opgericht onder de naam JMR Produkties. De heren leerden elkaar kennen toen ze samen in een band speelden. Gezamenlijk werd vaak gefilosofeerd over evenementen in Rotterdam en wat daarin beter kon. Dat was het begin van JMR. Robert van Driesten is inmiddels niet meer werkzaam bij JMR en Leo van der Velden heeft zijn plaats overgenomen. In de loop der jaren is ook de naam van het evenementenbureau veranderd. De naam JMR Produkties dekte niet langer alle activiteiten van het bedrijf en daarom is in 2007 de bedrijfsnaam veranderd in JMR Bureau voor Creatieve Stadsontwikkeling en Eventmarketing.1

JMR is werkzaam in de festivalsector. Met verschillende evenementen probeert JMR niet alleen een mooi concept neer te zetten, maar ook de stad Rotterdam op de kaart te zetten. Inmiddels organiseert en bedenkt JMR al 18 jaar festivals. De publieksevenementen van het bedrijf trekken jaarlijks zo’n 1,5 miljoen bezoekers.1

Voor JMR moet een evenement verrassend en spannend zijn en een ervaring bieden die mensen niet hadden willen missen. Daarbij luisteren zij naar de wensen van hun opdrachtgevers en bezoekers.2 Daarnaast vindt JMR het belangrijk dat een festival de stad meerwaarde geeft en iets betekent voor de bewoners van de stad. Festivals bieden een podium waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en leren kennen.1

1.2 AanleidingDit afstudeeronderzoek richt zich op het festival ‘De Nacht van de Kaap’. Dit is een groeiend

festival dat reeds twee succesvolle edities heeft beleefd (in 2009 en 2010). JMR beoogt het succes van dit festival de komende jaren te behouden en door te zetten. Om die reden is dit onderzoek uitgevoerd. Om het succes van De Nacht van de Kaap te behouden en te bevorderen, is het van belang om het festival te onderscheiden van andere festivals. Door de belevingswaarde van dit festival voor de doelgroep te verhogen, zal worden getracht meer bezoekers, sponsoren en subsidiënten te trekken.3

1.3 DoelIn dit afstudeeronderzoek is gekeken hoe de belevingswaarde voor de bezoekers van De Nacht

van de Kaap verhoogd kan worden. De Nacht van de Kaap is een festival waarbij bezoekersbeleving hoog in het vaandel staat. Gezien bezoekersbeleving één van de belangrijkste elementen van het festival is en de organisatie voor wie dit onderzoek wordt uitgevoerd veel waarde hecht aan bezoekersbeleving,1 is het belangrijk deze belevingswaarde constant te verhogen en te vernieuwen.

De bevindingen die voortkomen uit dit onderzoek, worden allereerst uitgewerkt in een adviesrapport. Op basis van de voorkeur van de opdrachtgever, worden de gekozen adviezen vervolgens uitgewerkt in een implementatieplan. Het volgen van dat implementatieplan, zal op de lange termijn leiden tot een hogere belevingswaarde voor de bezoekers van De Nacht van de Kaap.

1 JMR, (2009), JMR Portfolio, JMR Bureau Voor Creatieve Stadsontwikkeling en Eventmarketing, Rotterdam, pp. 3-42 http://www.jmr.nl/read/7092?sublist=6924, geraadpleegd op 15-03-20113 http://www.nu.nl/economie/2302401/disco-sterft-langzame-dood.html, geraadpleegd op 15-03-2011


16

Indirect zou dit kunnen leiden tot het eenvoudiger verkrijgen van subsidie, fondsen en sponsoring en een langer bestaan van het festival.

1.4 Probleemstelling & deelvragenDe hoofdvraag die beantwoord wordt in dit onderzoek, luidt: Hoe kan de belevingswaarde voor

bezoekers van De Nacht van de Kaap verhoogd worden? Dit is een voorschrijvende probleemstelling, omdat met het beantwoorden van deze vraag een advies aan JMR wordt gedaan voor het verhogen van de belevingswaarde van bezoekers van De Nacht van de Kaap. Uiteindelijk zal worden beschreven hoe dit advies het beste kan worden geïmplementeerd in het festival.

Om tot een antwoord op de hoofdvraag te komen, zijn de volgende deelvragen beantwoord: 1. Wat is beleving?2. Hoe kan belevingswaarde voor festivalbezoekers gemeten worden?3. Wat zijn de karakteristieke kenmerken van De Nacht van de Kaap?4. Wat zijn de identiteit en het imago van De Nacht van de Kaap?5. Wat is de huidige belevingswaarde van De Nacht van de Kaap voor bezoekers?6. Wat zijn de wensen en behoeften van bezoekers ten aanzien van de belevingswaarde van De

Nacht van de Kaap?7. Wat zijn de huidige trends en ontwikkelingen in de vrijetijdssector in Rotterdam, die

toepasbaar zijn op De Nacht van de Kaap?8. Met welke twee festivals kan De Nacht van de Kaap vergeleken worden?9. Hoe implementeren de twee festivals, vergelijkbaar met De Nacht van de Kaap, beleving?10.Hoe ziet het huidige evenementenbeleid in Rotterdam eruit?

1.5 Operationalisering- Belevingswaarde - Betekenis of belang dat een individu of een groep hecht aan beleving.4 Dit

begrip wordt verder uitgewerkt in hoofdstuk drie van dit onderzoeksrapport.- Nacht van de Kaap - De Nacht van de Kaap is een live muziekfestival dat de afgelopen twee jaar

heeft plaatsgevonden in Katendrecht. Dit festival laat de historische tijden van Katendrecht als zeemanskwartier en uitgaansgebied herleven. Een uitgebreide beschrijving van dit festival is te vinden in hoofdstuk vier.5

- Verhogen – Het doel van dit onderzoek is niet om de belevingswaarde van De Nacht van de Kaap te veranderen, maar te verhogen. Hierbij blijven bestaande aspecten van het festival behouden en is door middel van nieuwe aspecten meer waarde aan de beleving van het festival gegeven.

- Festival - Een activiteit voor geïnteresseerden over een bepaald onderwerp.6 Vaak gerelateerd aan kunst en cultuur of sport.7 Vaak één- of meerdaags, op een buitenlocatie en met een bepaalde entertainmentwaarde.8

- Trend - Een koers die zich gedurende een wat langere periode in bepaalde, duidelijke richting beweegt.9 In dit onderzoek is alleen gekeken naar trends in de vrijetijdssector die toepasbaar zijn op De Nacht van de Kaap.

- Ontwikkeling - Een geleidelijke verandering in een zekere richting. 10 In het onderzoek worden alleen ontwikkelingen in de vrijetijdssector belicht die toepasbaar zijn op De Nacht van de Kaap.

4 http://www.encyclo.nl/begrip/waarde, geraadpleegd op 14-01-20115 http://www.denachtvandekaap.nl, geraadpleegd op 14-01-20116 http://nl.wikipedia.org/wiki/festival, geraadpleegd op 14-01-20117 http://www.encyclo.nl/zoek.php?woord=festival, geraadpleegd op 14-01-20118 Interview Marieke Müller, JMR, 03-11-20109 http://www.encyclo.nl/begrip/trend, geraadpleegd op 14-01-201110 http://www.encyclo.nl/begrip/ontwikkeling, geraadpleegd op 14-01-2011


17

- Identiteit - Een weergave van de inhoudelijke opzet van De Nacht van de Kaap. Het is het totaal van middelen waarmee De Nacht van de Kaap zich profileert.11,12

- Imago – Hoe De Nacht van de Kaap overkomt op haar bezoekers en welk beeld bezoekers van het festival hebben.13

- Vergelijken – Festivals waar De Nacht van de Kaap mee vergeleken is, zijn festivals met een toonaangevende thematiek, zelfde soort opzet en inhoud, die (grotendeels) gratis toegankelijk zijn, zich richten op dezelfde doelgroep, plaatsvinden in Rotterdam, gehouden worden in dezelfde periode en (deels) in de openlucht plaatsvinden.

11 Mulder, M., (2010), Hoorcollege Imago & Identiteit – Minor Citybranding, gevolgd op 06-09-201012 Hospers, G., (2009), Citymarketing in perspectief, Wereldschool, Lelystad, pp. 16-2213 Grinten, J. van der, (2004), Mind the Gap – Stappenplan identiteit en imago, Boom, Amsterdam, pp. 53-54


18

HOOFDSTUK 2: METHODIEK


19

2.0 Inleiding Om een antwoord te krijgen op de hoofdvraag en deelvragen, is gebruik gemaakt van desk- en

fieldresearch. Ter ondersteuning van deze methoden is de inside-out benadering toegepast. De uitleg van deze methoden geeft een beeld van de manier waarop dit afstudeeronderzoek is uitgevoerd.

2.1 Inside-out methodeDe inside-out methode houdt in dat de interne omgeving van De Nacht van de Kaap centraal

staat in dit onderzoek. Hier is voor gekozen omdat de positionering van De Nacht van de Kaap het uitgangspunt vormt voor het advies over het verhogen van belevingswaarde van het festival voor bezoekers. Externe factoren zijn wel van invloed op De Nacht van de Kaap en de belevingswaarde voor bezoekers van het festival, maar niet leidend in het uiteindelijke advies en implementatieplan.

2.1.1 DeskresearchBij de uitvoer van dit onderzoek is deskresearch gedaan in de vorm van literatuurstudie. Met

behulp van diverse beleids- en projectplannen en websites, zijn het begrip beleving, De Nacht van de Kaap en de omgeving waarin het festival zich bevindt, geanalyseerd. In de externe analyse is gekeken naar relevante trends en ontwikkelingen, vergelijkbare festivals en het huidige Rotterdamse evenementen- en vergunningenbeleid. In de bronnenlijst is een overzicht te vinden van literatuur die bij dit onderzoek is gebruikt.

Voor de analyse van het begrip beleving is gebruik gemaakt van het Guest Journey Model van T. Thijssen (2007). Dit model beschrijft beleving vanuit het oogpunt van bezoekers in tegenstelling tot het model van Van Gool & Van Wijngaarden, waarbij het evenement centraal staat. In dit onderzoek wordt gericht op belevingswaarde voor bezoekers van De Nacht van de Kaap. In het model van Pine & Gilmore wordt een festival als geheel geplaatst in de hoek van actieve of passieve participatie en de mate van absorptie of onderdompeling.14 De Nacht van de Kaap bestaat uit verschillende aspecten, welke allen bijdragen aan de volledige beleving van het festival. Het plaatsen van het hele festival in één van de categorieën, geeft daarom geen duidelijk beeld van de totale bezoekersbeleving. Ook is voor het Guest Journey Model gekozen, omdat beleving hiermee inzichtelijk kan worden gemaakt en concrete waarden hieraan kunnen worden gekoppeld. Dit model sluit goed aan bij de missie15 en visie15 van JMR en de doelstellingen van dit onderzoek.

2.1.2 Fieldresearch Rotterdam Festivals - Reinier Weers Restaurant Kwiezien - Karin Muires Cultuurscout Feijenoord - Roelof Kok JMR - Jasper Scholte Deelgemeente Feijenoord - Joeri Viergever IJssalon Bleij - Michiel Bruin

Rotterdamse Museumnacht – Manon Beuzenberg

Skyway Foundation - Ronald Ligtenberg Kaap Belvedere - Linda Malhebre Theater Walhalla - Harry-Jan Bus Deli Bird - Wiland Toelen R’damse Dienst Kunst & Cultuur - Aukje Bolle

Interviews - In het kader van fieldresearch, zijn enquêtes afgenomen en interviews gehouden met externe deskundigen; personen of organisaties die afgelopen twee edities, of één daarvan, betrokken waren bij De Nacht van de Kaap, actief zijn binnen de evenementenbranche en/of ervaring hebben met het ontwikkelen van belevingsconcepten. De interviews zijn semigestructureerd verlopen, waarbij voldoende ruimte was voor eigen inbreng van de respondent. Voor dit onderzoek zijn de volgende partijen geïnterviewd:

14 Pine, B.J., Gilmore, J.H., (2008), De beleveniseconomie – Werk is theater en elke onderneming creeert zijn eigen podium, Sdu Uitgevers bv, Den Haag15 http://www.jmr.nl/read/7092?sublist=6922, geraadpleegd op 15-03-2011


20

Kun jij de Kaap aan? - Stefan Herwig Rotterdams Wijktheater - Stefan van Hees &

Hans Verhoef

Projectmanager Nacht van de Kaap 2010 - Koen ten Haken

Rotterdamse Raad voor Kunst & Cultuur - Michel Schelvis

De uitwerkingen van deze interviews zijn te vinden in bijlagen 1 t/m 16.

Enquêtes – Bij de uitvoer van dit onderzoek zijn enquêtes afgenomen onder bezoekers van De Nacht van de Kaap in 2009 en/of 2010. De enquête (zie bijlage 17) is online gepubliceerd via www.thesistools.nl. Omdat het festival pas na de afstudeerperiode plaatsvindt was het niet mogelijk bezoekers live te ondervragen. De enquête heeft 36 dagen online gestaan (van 10 maart 2011 tot 13 april 2011) en is verspreid via de volgende kanalen:

Website Theater Walhalla Nieuwsbrief Theater Walhalla Bezoekers aan de Ode Website Rotterdams UITburo Facebook ‘Het grootste Danspaleis van

Nederland’ Facebook Bas Wierikx Facebook Jeanine Roelse Uitnodigingenbestand Nacht van de Kaap Interviewpartners Bewoners Katendrecht

Mailing Rotterdams Wijktheater Mailing JMR Mailing restaurant Kwiezien Mailing Creatieve Energie Katendrecht Mailing Kun jij de Kaap aan? Mailing IJssalon Bleij Wijkkrant April Katendrechtse Bewoners

Organisatie Kantoormedewerkers JMR Medewerkers Instore Events

In totaal bezochten in 2010 ongeveer 4.000 mensen De Nacht van de Kaap. Dit aantal is als populatie aangehouden. Bij een steekproefmarge van 7%, een betrouwbaarheidspercentage van 95% en een verwachte uitkomst van 70%, zijn netto 159 respondenten nodig voor een representatieve steekproef.16 Een steekproefmarge van 5% is gangbaar. Dit werd niet haalbaar geacht, gezien het aantal beschikbare contacten vanuit JMR met betrekking tot de populatie en het tijdstip van dit onderzoek. Daarom is gekozen voor een steekproefmarge van 7%. Om de uitkomst van het onderzoek te bevorderen, zijn vrijkaarten voor De Nacht van de Kaap 2011 ter beschikking gesteld.

Uiteindelijk hebben 170 personen de enquête ingevuld. Hiermee is voldaan aan het benodigde aantal respondenten dat nodig is voor een representatieve steekproef. Uitspraken op basis van deze enquête kunnen daarom voor waar worden aangenomen. Een overzicht van de enquêteresultaten is te vinden in bijlagen 18 en 19.

16 http://www.allesovermarktonderzoek.nl/Extra/Steekproef.aspx, geraadpleegd op 01-04-2011Hoofdstuk 2: Methodiek

21Afstudeeronderzoek Jeanine Roelse & Bas WierikxOnderzoek naar de belevingswaarde van De Nacht van de Kaap

22

HOOFDSTUK 3: BELEVING

Hoofdstuk 2: Methodiek

23

3.0 InleidingBeleving is een veel gebruikt begrip in de huidige vrijetijdssector. De vraag is echter wat beleving

nu eigenlijk is en hoe dit gemeten kan worden? In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het begrip beleving in de breedste zin van het woord. Er worden verschillende visies op beleving beschreven en diverse soorten van beleving worden onderscheiden. Uiteindelijk is een eigen visie op beleving ontwikkeld, die is gekoppeld aan een methode om beleving te meten. Aan de hand daarvan zal de belevingswaarde voor bezoekers van De Nacht van de Kaap gemeten worden en een advies worden gegeven over het verhogen hiervan.

3.1 Een introductie op belevingIn de loop der jaren zijn consumenten zaken anders gaan ervaren. Dit is veroorzaakt door de

ontwikkeling van kennis, het vormen van verbindingen binnen sociaal-maatschappelijke structuren, trends en het ontwikkelen van waarden. Door deze ontwikkelingen zijn mensen vrij geworden om eigen keuzes te maken en houden ze er andere normen en waarden op na. Deze ontwikkeling is terug te voeren naar de ontwikkeling van de economie. Voorheen hielden mensen zich bezig met de ontwikkeling van grondstoffen. Met de komst van de Industriële Revolutie verschoof de aandacht van grondstofwinning naar productie. Vervolgens werd het fenomeen marketing uitgevonden en waren succesvolle bedrijven, de bedrijven die erin slaagde service aan hun producten toe te voegen. Alleen het product was niet meer waardevol genoeg voor de consument. Inmiddels is service een vanzelfsprekendheid geworden en bedrijven trachten zich tegenwoordig te onderscheiden door een belevenis toe te voegen aan hun product. Dit wordt de beleveniseconomie genoemd. De waarde van de belevenis bepaald de prijs die de consument betaald.17,18,19,20

Een voorbeeld van een goede beleving is ‘het Harley-gevoel’. Wie een Harley Davidson koopt, koopt niet alleen een motor, maar tegelijkertijd een belevenis en een imago. Harley-rijders zijn vrijdenkende onafhankelijke mensen. Deze waarden zijn belangrijk voor de doelgroep die Harley Davidson beoogt te trekken. Zelfs zo belangrijk dat Harley Davidson een op zichzelf staande cultuur is geworden. Harley-rijders laten een tattoo zetten, hebben een eigen fanclub opgericht en organiseren eigen Harley-dagen. Het gaat zelfs zo ver dat Harley Davidson het eerste bedrijf ter wereld is dat een geluid als onderdeel van haar merk heeft vastgelegd.21,22

Bovengenoemd voorbeeld illustreert dat het bij het trekken van bezoekers naar een festival niet zozeer draait om het trekken van de aandacht, maar het realiseren van een duurzame relatie. In de beleveniseconomie draait het niet alleen om het toevoegen van entertainment, maar ook om het integreren van waarden voor de bezoeker. Het gaat erom de bezoeker te raken. De bezoeker moet het festival in het hart sluiten. In een maatschappij waar alles mogelijk lijkt, gaat het om de toevoeging van emoties en fantasieën aan het festival. Rationele zaken zijn te kopiëren, maar emoties zijn uniek en persoonlijk.23 Het doel van het creëren van belevenissen is het oproepen van emoties die zich vervolgens uiten in gevoelens. De emotie vormt hierbij het innerlijk proces en de gevoelens de uiting van deze emotie.24

17 Nijs, D., Peters, F., (2006), Imagineering- Het creeren van belevingswerelden, Boom, Amsterdam, pp. 22-2718 http://www.slideshare.net/Carolederks/samenvatting-belevenis-economie-presentation, geraadpleegd op 15-03-201119 http://www.vastgoedkennis.nl/docs/MRE/08/Erdman.pdf, geraadpleegd op 15-03-201120 Boswijk, A., Thijssen, T., Peelen, E., (2005), Een nieuwe kijk op de experience economy – Betekenisvolle belevenissen, Pearson Education Benelux, Amsterdam, pp. 2-321 Nijs, D., Peters, F., (2006), Imagineering- Het creeren van belevingswerelden, Boom, Amsterdam, pp. 21-2222 Beunders, N., Boers, H., (2007), De andere kant van de vrije tijd, ToerBoek, Leiden, pp. 125-12823 Nijs, D., Peters, F., (2006), Imagineering- Het creeren van belevingswerelden, Boom, Amsterdam, pp. 34-4524 Nijs, D., Peters, F., (2006), Imagineering- Het creeren van belevingswerelden, Boom, Amsterdam, p. 65


Product/dienst Zintuigelijke waarneming Emotie Belevenis Ervaring Zingeving

24

Het proces van ervaren begint bij het product of de dienst, waaraan emoties worden gekoppeld door zintuiglijke waarnemingen. Deze emoties leiden tot een belevenis. Het totaal aan belevenissen zorgt voor een bepaalde ervaring, die zin geeft aan de belevenis.25

Figuur 1: Het ervaringsproces25

Vaak gaan mensen er vanuit dat beleving een positieve ervaring is. Een sportieve uitputtingsslag is echter ook een beleving, maar dit is niet de beleving die de meeste festivalmakers op het oog hebben. Veelal wordt een slechte ervaring beter onthouden dan een goede.26

Er bestaat een verschil tussen een beleving en een belevenis. Een belevenis doet zich voor als mensen een bepaalde indruk opdoen en gaat in op wat iemand beleeft. Een beleving is het totaal van ervaringen, die men opbouwt door het leren van belevenissen. Waar het op neer komt, is dat een beleving is opgebouwd uit een optelsom van verschillende belevenissen. Deze belevenissen zijn de stuurbare aspecten van de totale beleving.27 Om de belevingswaarde van De Nacht van de Kaap in kaart te brengen, is het daarom van belang eerst inzicht te krijgen in de belevenis die de bezoekers van het festival ervaren. Deze is stuurbaar, waardoor de totale beleving van het festival veranderd.

3.2 Visies op belevingEr zijn veel verschillende visies en gedachten over het begrip beleving. Pine en Gilmore stellen:

‘Een belevenis of ‘experience’ doet zich voor wanneer consumenten zodanig geïnvolveerd raken dat ze een blijvende indruk opdoen. De gebeurtenis is memorabel en zeer persoonlijk. Emotioneel, fysiek, intellectueel of zelf spiritueel wordt de consument geraakt. Het is de beleving van de tocht in de achtbaan, dat eerste popconcert, een bijzondere sportprestatie, het ongeluk aan de andere kant van de snelweg, enzovoort.’28

Beunders & Boer zien beleving als de essentie van een vrijetijdsproduct. Het is wat mensen primair trekt in een vrijetijdsproduct. Onder beleving verstaan zij: ‘De emotionele toestand waarin de vrijetijdsbesteder verkeert, gedurende de deelname aan een vrijetijdsactiviteit. Vrijetijdsbeleving varieert in intensiteit, van moment tot moment en is sterk individueel getint (…) De optimale vrijetijdsbeleving wordt gekenmerkt door een flow (...) Beleving is cultureel bepaald. De tijd, de maatschappij en de directe omgeving waarin we leven, zijn in belangrijke mate bepalend voor de wijze waarop we tegen zaken aankijken en hoe wij ze beleven.’29

Boswijk, Thijssen & Peelen definiëren beleving als: ‘Een onmiddellijk, relatief geïsoleerde gebeurtenis met een complex aan emoties die indruk maken en een bepaalde waarde vertegenwoordigen voor het individu binnen de context van een specifieke situatie.’ Zij stellen dat een betekenisvolle belevenis alle zintuigen bij de gebeurtenis betrekt, sprake is van een verhoogde concentratie en focus, een veranderend tijdsbesef optreedt, men emotioneel geraakt wordt, uniek is voor elk individu, een intrinsieke waarde vertegenwoordigd en waarbij contact is met de omgeving door te doen en te ondergaan.30

25 Boswijk, A., Thijssen, T., Peelen, E., (2005), Een nieuwe kijk op de experience economy – Betekenisvolle belevenissen, Pearson Education Benelux, Amsterdam, pp. 19-2026 Interview Ronald Ligtenberg, Skyway Foundation, 09-03-2011, zie bijlage 9: pp. 85-8627 Erdman, P. H., (2008), Op zoek naar beleving – Onderzoek naar een belevingsconcept voor wonkelgebieden, Breda28 Nijs, D., Peters, F., (2006), Imagineering- Het creeren van belevingswerelden, Boom, Amsterdam, pp. 50-5229 Beunders, N., Boers, H., (2007), De andere kant van de vrije tijd, ToerBoek, Leiden, p. 55, 7630 Boswijk, A., Thijssen, T., Peelen, E., (2005), Een nieuwe kijk op de experience economy – Betekenisvolle belevenissen, Pearson Education Benelux, Amsterdam, p. 23, 27

Hoofdstuk 3: Beleving

25

Ook de betrokkenen bij De Nacht van de Kaap houden er diversie visies op beleving op na. Stefan Herwig stelt dat beleving hetgeen is wat een festival uniek maakt. Het is de flow die mensen ervaren en de manier waarop mensen opgaan in het festival.31 Zaken als aankleding en verlichting dragen hier volgens Reinier Weers aan bij. Het gaat erom dat mensen een bepaalde emotie meemaken en dat een festival een memorabele ervaring wordt. Deze ervaring moet uniek zijn.32 Volgens Ronald Ligtenberg is beleving sterk afhankelijk van een persoon en zijn of haar context. Wat voor de één heel bijzonder is, kan voor de ander dagelijkse kost zijn. Het is niet makkelijk om voor ieder persoon beleving op maat aan te bieden, maar het is in zijn ogen wel mogelijk om beleving in de juiste richting te sturen.33 Volgens Koen ten Haken is beleving dat mensen als ze ergens naar toe gaan, ze daar nog een aantal dagen aan terug denken en erover napraten. Beleving is niet altijd positief, maar het feit dat je het nog een aantal dagen voelt is essentieel. Hierbij is de sfeer belangrijk.34 Jasper Scholte, organisator van De Nacht van de Kaap, en Harry-Jan Bus, initiatiefnemer van het festival, omschrijven beleving als ‘iets dat klopt!’ Jasper Scholte geeft daarbij aan dat festivals echt moeten zijn en de juiste, passende ingrediënten moeten bezitten. In het geval van De Nacht van de Kaap is dat volgens hem dat het festival rauw en echt moet zijn.35Harry-Jan Bus beschrijft beleving in festivals als een geheim. Hij benadrukt hierbij dat het gaat om een gevoel dat mensen niet goed kunnen omschrijven waarom ze het zo leuk hebben gehad.36

3.3 Gehanteerde visie op belevingWat blijkt is dat een eenduidige visie op het begrip beleving niet bestaat. Dit is opvallend, gezien

het feit dat het begrip beleving veelvuldig terug komt in de ontwikkeling van beleid en bij het organiseren van festivals. In dit onderzoek zal daarom een visie op beleving worden gehanteerd, die is samengesteld uit de in de voorgaande paragraaf omschreven visies en de theorie. Deze visie luidt:

‘Beleving is voor iedere festivalbezoeker uniek en wordt beïnvloed door iemands persoonlijke context. Onder andere de achtergrond, levenssituatie, normen en waarden van de festivalbezoeker zijn van invloed op de manier waarop iemand een festival beleeft. Ook omgevingsfactoren als tijd en plaats zijn van belang. Het is niet mogelijk om iedere festivalbezoeker dezelfde ervaring te bieden. De organisatie van een festival kan wel sturen in de richting van de door haar gewenste bezoekersbeleving, door alle aspecten van het belevenisconcept op elkaar af te stemmen. Met De Nacht van de Kaap wordt ingezet op een positieve beleving voor bezoekers, waarbij gestreefd wordt naar de ultieme belevenis in de vorm van ‘flow’. Hierbij treedt een sterke verstoring van tijdsbesef, een sterke persoonlijke betrokkenheid en een gevoel van vreugde op. Een betekenisvolle beleving raakt mensen op persoonlijk en emotioneel vlak en laat een blijvende indruk achter die een bepaalde waarde vertegenwoordig.’

3.4 Meten van belevingVoor het meten van beleving, zijn diverse methoden. Om de belevingswaarde voor bezoekers

van De Nacht van de Kaap in kaart te brengen, is gekozen om gebruik te maken van het Guest Journey Model (GJM) van T. Thijssen (2007).

31 Interview Stefan Herwig, Kun jij de Kaap aan?, 03-3-2011, zie bijlage 8: pp. 83-8432 Interview Reinier Weers, Rotterdam Festivals, 23-2-2011, zie bijlage 2: pp. 71-7233 Interview Ronald Ligtenberg, Skyway Foundation, 09-03-2011, zie bijlage 9: pp. 85-8634 Interview Koen ten Haken, Projectmanager Nacht van de Kaap 2010, 11-03-2011, zie bijlage 12: pp. 91-9235 Interview Jasper Scholte, JMR, 28-2-2011, zie bijlage 5: pp. 77-7836 Interview Harry-Jan Bus, Theater Walhalla, 11-03-2011, zie bijlage 11: pp. 89-90


26

3.6.1 Het Guest Journey ModelEmoties zijn voor ieder persoon uniek. Aangezien beleving voortkomt uit emoties, maakt dit het

begrip beleving zeer complex. Het Guest Journey Model (GJM) plaats betekenisvolle belevenissen in een model, dat uitgaat van een bepaalde context van de festivalbezoeker, in een bepaald proces van doen en ondergaan in de tijd, op een bepaalde plaats. Hierbij worden door middel van zintuiglijke waarnemingen emoties opgeroepen die een bepaalde betekenis geven aan een activiteit. Door het invullen van dit model wordt de totale bezoekersbeleving van De Nacht van de Kaap inzichtelijk en ontstaat de mogelijkheid om de totaalbeleving van bezoekers te beïnvloeden. De kenmerken van een betekenisvolle belevenis zijn in het model weergegeven.37

Figuur 2: Guest Journey Model37

Zie bijlage 20 voor een uitgebreide toelichting op bovenstaand model.

3.5 Regisseren van belevenisconceptenBeleving is niet direct te beïnvloeden, maar een belevenis wel. Dit kan gedaan worden door het

ontwikkelen van belevenisconcepten. De kaders waar bij het ontwikkelen van een concept op ingespeeld kan worden, zijn in het Guest Journey Model omschreven als: zintuigen, emoties, doen en ondergaan. Deze kunnen worden omgezet in de door Nijs & Peters gedefinieerde belevenis-bouwstenen. Sterke belevenisconcepten houden jarenlang stand en weten veel mensen te boeien; gedacht kan worden aan Pinkpop, Lowlands en Disneyland. Deze concepten hebben een duidelijke inhoud, zijn sterk en goed communiceerbaar en spreken voor zich. Een goed belevenisconcept boeit de consument en blijft deze ook boeien.38 Bij het regisseren van belevenisconcepten, kunnen de volgende stappen worden doorlopen: doelgroep, visie, eindwaarden, instrumentele waarden en conceptontwikkeling.

37 http://saxion.nl/files/storage/hbs/Thijssen%20Groen%20Pijls%20klantbeleving%202010.pdf, geraadpleegd op 15-03-201138 Nijs, D., Peters, F., (2006), Imagineering- Het creeren van belevingswerelden, Boom, Amsterdam, p. 80


27

3.5.1 Doelgroep & VisieBij het ontwikkelen van belevenisconcepten is de doelgroep belangrijk. Bij het regisseren van

belevenisconcepten voor individuele bezoekers, is een andere benadering nodig dan voor georganiseerde groepen.39 Bij De Nacht van de Kaap gaat het om het regisseren van de belevenis voor individuele bezoekers. De algemene kenmerken van deze bezoekers zijn beschreven in hoofdstuk vier.

De volgende stap is het ontwikkelen van een visie. Het begrip visie en concept zijn nauw met elkaar verbonden. Een visie is een bundel opvattingen; een stelling ten opzichte van een bepaald onderwerp. Een concept is de fysieke essentie hiervan. Het gaat om de manier waarop de organisatie De Nacht van de Kaap bedoelt.40 Dit is het gevoel waarmee de organisatie wil dat de bezoekers terugdenken aan het festival. De visie van Harry-Jan Bus op De Nacht van de Kaap is als volgt: ‘Het gevoel dat mensen mee moeten krijgen na afloop van het festival is de sfeer, het feit dat jong en oud door elkaar is geweest en dat het een bijzondere avond was. De Nacht van de Kaap heeft de sfeer van vroeger, maar ook weer niet. Het feit dat de sfeer van vroeger, nu wordt neergezet maakt het leuk. De Nacht van de Kaap is een gezellig en kleinschalig festival.’41 Jasper Scholte wil dat mensen na afloop van De Nacht van de Kaap denken: ‘Wat een leuk festival! Jammer dat het is afgelopen, maar volgend jaar gaan we weer.’ Hij wil dat bezoekers ‘honger hebben naar meer’, een bijzondere ervaring hebben meegemaakt en een goed gevoel aan het festival overhouden. Ook hoopt hij mensen te inspireren met muziek die zij nog niet kennen.42

3.5.2 WaardenAan deze visie kunnen eindwaarden voor de festivalbezoekers worden gekoppeld. Dit wordt

gedaan, omdat het gedrag van de consument wordt bepaald door de waarden die hij nastreeft. De eindwaarden voor de bezoekers van De Nacht van de Kaap, die gekoppeld kunnen worden aan de visie van Jasper Scholte en Harry-Jan Bus, zijn plezier en gezelligheid. Hierbij zijn de sfeer van vroeger en nu, de kleinschaligheid van het festival, de ontdekking van nieuwe muziek en een mix van jong en oud publiek belangrijk. Dit zijn de instrumentele waarden van De Nacht van de Kaap.

3.5.3 Bouwstenen van belevenisconceptenNadat de visie, eindwaarden en bijbehorende instrumentele waarden zijn omschreven, moet een

belevenisconcept ontwikkeld worden. Dit kan gedaan worden aan de hand van de zes bouwstenen voor betekenisvolle belevenisconcepten; communicatie, fysieke omgeving, personeel, netwerk, producten/diensten en identiteit. Door deze bouwstenen op elkaar af te stemmen, stuurt de conceptontwikkelaar welke beleving bezoekers zullen ervaren. Deze belevenis wordt ook beïnvloed door de persoonlijke, sociaal-culturele en fysieke omgeving van het individu. Het totaal van de zes bouwstenen vormt het belevenisconcept, dat beïnvloed kan worden door zintuigprikkeling, animatie, storytelling en thematisering.43

De schematische weergave van bovenstaand proces, met uitleg over de zes bouwstenen, is te vinden in bijlage 21.

39 Nijs, D., Peters, F., (2006), Imagineering- Het creeren van belevingswerelden, Boom, Amsterdam, pp. 232-23740 Nijs, D., Peters, F., (2006), Imagineering- Het creeren van belevingswerelden, Boom, Amsterdam, pp. 81-8341 Interview Harry-Jan Bus, Theater Walhalla, 11-03-2011, zie bijlage 11: pp. 89-9042 Interview Jasper Scholte, JMR, 28-02-2011, zie bijlage 5: pp. 77-7843 Nijs, D., Peters, F., (2006), Imagineering- Het creeren van belevingswerelden, Boom, Amsterdam, pp. 116-118, 237-253


28

3.6 ConclusieBeleving is een begrip dat steeds meer wordt gebruikt om de waarde van een dienst of product

voor de consument aan te geven. Ook in festivals wordt dit begrip steeds meer gehanteerd. Opvallend is dat geen vaste criteria worden gebruikt om beleving te meten en dat diverse partijen een andere visie op beleving hanteren. Op basis van theorie en de meningen van de geïnterviewden, is een visie op beleving opgesteld, welke in de rest van dit onderzoek zal worden gebruikt:

‘Beleving is voor iedere festivalbezoeker uniek en wordt beïnvloed door iemands persoonlijke context. Onder andere de achtergrond, levenssituatie, normen en waarden van de festivalbezoeker zijn van invloed op de manier waarop iemand een festival beleeft. Ook omgevingsfactoren als tijd en plaats zijn van belang. Het is niet mogelijk om iedere festivalbezoeker dezelfde ervaring te bieden. De organisatie van een festival kan wel sturen in de richting van de door haar gewenste bezoekersbeleving, door alle aspecten van het belevenisconcept op elkaar af te stemmen. Met De Nacht van de Kaap wordt ingezet op een positieve beleving voor bezoekers, waarbij gestreefd wordt naar de ultieme belevenis in de vorm van ‘flow’. Hierbij treedt een sterke verstoring van tijdsbesef, een sterkte persoonlijke betrokkenheid en een gevoel van vreugde op. Een betekenisvolle beleving raakt mensen op persoonlijk en emotioneel vlak en laat een blijvende indruk achter die een bepaalde waarde vertegenwoordig.’

De beleving voor de bezoekers van De Nacht van de Kaap zal gemeten worden aan de hand van het Guest Journey Model. Deze beleving is opgebouwd uit een optelsom van verschillende belevenissen, welke de stuurbare aspecten van de totale beleving zijn. Aan de hand van de zes belevenisbouwstenen van Nijs en Peters, kunnen deze belevenissen geregisseerd worden. Daarnaast kan gebruik gemaakt worden van storytelling, zintuigprikkeling, animatie en thematisering.


30

HOOFDSTUK 4: DE NACHT VAN DE KAAP

Hoofdstuk 4: De Nacht van de Kaap

31

4.0 InleidingOm de belevingswaarde van De Nacht van de Kaap te kunnen verbeteren, moet eerst naar de

oorsprong van het festival gekeken worden. Grotendeels kan deze oorsprong worden beschreven aan de hand van de plannen en evaluaties van De Nacht van de Kaap, door diverse betrokken partijen te spreken en Katendrecht, het toneel van het festival, te bezoeken. In dit hoofdstuk wordt een weergave gegeven van de essentie van het festival, door een beschrijving van de geschiedenis van Katendrecht, de achtergrond, de doelgroepen, de financiën, de identiteit, het imago en de huidige belevingswaarde voor bezoekers van De Nacht van de Kaap.

4.1 KatendrechtIn 1895 behoorde Katendrecht nog tot de deelgemeente Charlois, die destijds werd geannexeerd

om ruimte te maken voor de uitbreiding van de Rotterdamse haven. Voor de bouw van de Rotterdamse haven onderging Katendrecht een grote transformatie. In 1911 was de nieuwe haven voltooid en brak een nieuw tijdperk voor het schiereiland aan. Het gebied bestond nu voornamelijk uit goedkope arbeiderswoningen, silo’s, spoorterrein, zeemanskroegen en boardinghuizen (huizen waar aangemeerde zeemannen tijdelijk verbleven). Door de nieuwe havenfunctie van het gebied en de personen die deze nieuwbouw aantrok, veranderde het gebied in een beruchte volksbuurt.44

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de Kaap misschien wel de enige plek waar de soldaten niet de dienst uitmaakten. Katendrecht was een ‘veilige haven’ voor alle Rotterdammers, waar genoten werd van jazzmuziek (wat eigenlijk verboden was) en onderduikers een onderduikadres vonden. Door deze geschiedenis, was Katendrecht na de Tweede Wereldoorlog dé plek om het Rotterdamse uitgaansleven te beleven. Het was het enige stukje Rotterdam dat nog overeind stond, de horeca en detailhandel bloeiden op en prostitutie vierde hoogtij. Tot aan de jaren ’70 ging dit prima, de hoeren werden gezien als gewone wijkbewoners, maar hier kwam met de komst van bordeelhouders een einde aan. Tegen de zin van de Kaapenezen in, werden panden massaal opgekocht en omgetoverd tot bordeel. In 1972 bevonden zich in Katendrecht 121 bordelen met 385 prostituees. In die tijd waren veel opstootjes tussen bewoners en bordeelhouders en werden, op initiatief van de bewoners, diverse actiecomités opgericht. Onder druk van deze actiegroep besloot de Gemeente in 1975 actie te ondernemen. Katendrecht onderging een grote renovatie en uiteindelijk is de prostitutie volledig uit Katendrecht verdwenen.44,45,46

Op dit moment is Katendrecht volop in ontwikkeling. Om deze ontwikkeling te ondersteunen, stimuleert de Rotterdamse Raad voor Kunst & Cultuur, kunsten cultuurinitiatieven in Katendrecht. 47 Op papier is Katendrecht nog een Vogelaarwijk, omdat het dezelfde postcode heeft als Afrikaanderwijk. De laatste tijd is de wijk veranderd van een achterstandswijk, in een ‘place to be’. in Katendrecht bevinden zich veel creatieve ondernemers en bewoners, mede aangetrokken door campagnes als ‘Kun jij de Kaap aan?’. Desondanks bestaat nog een zeker mate van problematiek in de kern van de wijk. Als gekeken wordt naar inkomen en woningbezit, doet Katendrecht niet onder voor andere achterstandswijken. De grote scheiding tussen het welvarende en het minder welvarende Katendrecht blijft bestaan. Door initiatieven zoals De Nacht van de Kaap, wordt getracht deze groepen samen te brengen. Bij de actieve oud-Kaapenezen bestaat een gevoel van wantrouwen ten opzichte van nieuwe initiatieven op het schiereiland.48 Katendrecht verliest haar ruige en initiatieven zoals De Nacht van de Kaap en Theater Walhalla, geven Katendrecht een boost.49,50

4.2 Achtergrond Nacht van de Kaap

44 http://www.historischkatendrecht.nl/paginas/geschiedenis, geraadpleegd op 16-02-201145 http://www.opkatendrecht.nl/paginas/geschvanafWO2, geraadpleegd op 28-02-201146 Interview Jasper Scholte, JMR, 28-02-2011, zie bijlage 5: pp. 77-7847 Interview Michel Schelvis, Rotterdamse Raad voor Kunst & Cultuur, 24-03-2011, zie bijlage 15: pp. 97-9848 Interview Roelof Kok, Cultuurscout Feijenoord, 24-02-2011, zie bijlage 4: p. 7549 Interview Joeri Viergever, Deelgemeente Feijenoord, 01-03-2011, zie bijlage 6: pp. 79-8050 Interview Stefan Herwig, Kun jij de Kaap aan?, 03-03-2011, zie bijlage 8: pp. 83-84


32

De Nacht van de Kaap is een, grotendeels gratis toegankelijk, live muziekfestival waarbij men beoogt de oude tijden in Katendrecht te doen herleven binnen de kaders van de 21 ste eeuw. Het festival heeft haar naam te danken aan de oude bijnaam van Katendrecht: ‘De Kaap’. Met behulp van het festival wil de organisatie een beeld schetsen van de geschiedenis van Katendrecht, toen Katendrecht een rosse buurt en zeemanskwartier was.51 Naast het herdenken van deze geschiedenis, wordt ook vooruitgekeken naar de toekomst van Katendrecht. Harry-Jan Bus, de directeur van theater Walhalla, heeft het eerste initiatief genomen voor De Nacht van de Kaap en heeft vervolgens JMR erbij betrokken om het festival op te zetten en uit te voeren. Hoewel Theater Walhalla nog steeds nauw betrokken is, is JMR 100% risicodragend en eigenaar van het festival. De inhoudelijke inbreng van Theater Walhalla ligt rond de 15%.52

Officieel wordt De Nacht van de Kaap door JMR georganiseerd in opdracht van SOCI (Stichting Ondersteuning Culturele Initiatieven). Omdat JMR een commercieel bedrijf is, kan het geen subsidie ontvangen. Daarom is SOCI in het leven geroepen. SOCI handelt in opdracht van JMR en telt een driekoppig passief bestuur: Marissa Kostense (voorzitter), Jaqueline Bloemhard en Lisette Derksen.53

De Nacht van de Kaap heeft de afgelopen twee jaar plaatsgevonden op de eerste zaterdag van september; dit valt in het weekend van de Wereldhavendagen. De Nacht van de Kaap is samen met de Wereldhavendagen, het Shantyfestival, het Cartoonfestival Rotterdam en het Maritiem Kwartier, onderdeel van het Rotterdamse Maritieme Weekend.54,55 Na een succesvolle editie in 2009 (2000 bezoekers) en een verdubbeling van het aantal bezoekers in 2010 (4000 bezoekers), is besloten om in 2011 opnieuw een editie van De Nacht van de Kaap te organiseren. Dit jaar richt de organisatie zich op 8000 bezoekers.52,56

Met De Nacht van de Kaap probeert JMR het oude Katendrecht van kort na de oorlog op een vermakelijke manier neer te zetten. Door middel van zeemansliederen, een ode en nostalgische aankleding wordt het oude Katendrecht nieuw leven in geblazen. Het Deliplein vormt het hart van het festival, waar de bestaande horecaondernemingen en leegstaande panden worden omgebouwd tot ouderwetse scheepvaart cafés. Zowel de aankleding van de cafés, als de namen op de gevels, doen denken aan het oude Katendrecht. Op het Deliplein werd in 2009 de oude kiosk teruggeplaatst en werden optredens vanuit deze locatie verzorgd. In 2010 is de kiosk niet neergezet, maar is wel muziek geprogrammeerd op het plein. Ook werden de oude Feniksloods en de historische kantine van Fa. Steinweg Handelsveem BV omgebouwd tot oude Katendrechtse locaties. Tot slot was ook in Theater Walhalla een deel van de muziekprogrammering terug te vinden.56

Op alle locaties is muziek en/of theater geprogrammeerd. De muziek die centraal staat bij Nacht van de Kaap zijn de oude zeemans- en levensliederen. Naast ‘oude’ muziek, worden ook hedendaagse artiesten geprogrammeerd, die passen binnen het thema. 57

51 http://www.denachtvandekaap.nl, geraadpleegd op 17-02-201152 Interview Jasper Scholte, JMR, 28-02-2011, zie bijlage 5: pp. 77-7853 Interview Marieke Müller, JMR, 07-03-201154 http://www.havenmuseum.nl/maritiem_kwartier/maritiemkwartier.html, geraadpleegd op 17-02-201155 http://www.rotterdamfestivals.nl/blog/?messageID=794, geraadpleegd op 17-02-201156 JMR, (2011), Projectplan Nacht van de Kaap 2011, Rotterdam, p. 357 JMR, (2011), Projectplan Nacht van de Kaap 2011, Rotterdam, p. 8


33

4.2 DoelgroepenIn het verleden is door JMR nooit onderzoek gedaan naar de kenmerken van bezoekers van De

Nacht van de Kaap. Vanuit COS Rotterdam, Rotterdam Festivals en eigen onderzoek zijn gegevens bekend over de bezoekers van De Nacht van de Kaap en over de Rotterdamse festivalbezoeker in het algemeen. Daarnaast heeft de organisatie een visie op de doelgroep, die zij met De Nacht van de Kaap willen trekken.58

4.2.1 De Rotterdamse festivalbezoekerBijna elke Rotterdammer heeft wel eens gehoord van minstens één Rotterdams festival en circa

tweederde van de Rotterdammers heeft één of meer Rotterdamse festivals bezocht. Dit aantal is de afgelopen jaren vrijwel onveranderd gebleven. Gemiddeld bracht de Rotterdamse festivalbezoeker een bezoek aan drie festivals.59 Als gekeken wordt naar leeftijd, etniciteit, inkomen en opleiding van Rotterdamse festivalbezoekers, ontstaat onderstaand beeld.

Figuur 3: Percentage Rotterdammers dat Rotterdamse festivals heeft bezocht, in samenhang met geslacht, leeftijd, etniciteit, inkomen en opleiding in 2009.60

4.2.2 De door JMR beoogde doelgroep van De Nacht van de KaapJMR meent dat de typische bezoeker van De Nacht van de Kaap zich niet makkelijk laat vangen.

Het is deels de oud-Kaapenees, deels de nieuw-Kaapenees, deels de potentiële-Kaapenees en de mensen uit Rotterdam die het leuk vinden om in Katendrecht te gaan stappen. De Nacht van de Kaap wordt bezocht door mensen uit zeer gevarieerde leeftijdsgroepen. Zo komen ook families gezamenlijk naar het festival. Rotterdammers met oudere ouders, kunnen zien hoe hun ouders vroeger gingen stappen op de Kaap. Het festival trekt een brede doelgroep.58 Daarnaast onderscheidt JMR de muzikale omnivoor en muzikanten uit Nederland, gezellige mensen, theaterliefhebbers, inwoners van Rotterdam met een brede culturele interesse, buurtbewoners en geïnteresseerde ‘oudere’ jongeren uit Rotterdam. Bij De Nacht van de Kaap gaat het om een verassende mix van publiek. Naast de doelgroep bezoekers, wordt ook gericht op externe relaties, zoals subsidiënten, overheid, podia, pers, media en het bedrijfsleven.61

58 Interview Jasper Scholte, JMR, 28-2-2011, zie bijlage 5: pp. 77-7859 Heessels, M., Epskamp, M., de Graaf, P. en de Vries, C., (2009), Rotterdammers in hun vrijetijd, COS Rotterdam, pp. 44-4560 De Vries, C. en Epskamps, M., (2009), Cultuurparticipatie van Rotterdammers’, COS Rotterdam, pp. 19-2061 JMR, (2011), Projectplan Nacht van de Kaap 2011, Rotterdam, pp. 10-11


34

4.2.3 De werkelijke bezoeker van De Nacht van de KaapDe Nacht van de Kaap is een regionaal georiënteerd festival. Uit onderzoek van Rotterdam

Festivals in 2010 blijkt dat 88% van de bezoekers aan het festival afkomstig is uit de regio Rotterdam, 10% uit de rest van het land en 2% uit het buitenland.62 De eigen enquêteresultaten (zie bijlage 18) benaderen deze cijfers. Daaruit blijkt dat 74,9% van de bezoekers afkomstig is uit Rotterdam en 25,1% elders uit Nederland. Volgens onderzoek van het COS in opdracht van Rotterdam Festivals, was in 2010 3,4% van de bezoekers aan De Nacht van de Kaap 25 jaar of jonger, 42% tussen de 25 en 45 jaar, 44,3% tussen de 45 en 65 jaar en 10,3% 65 jaar of ouder. Van hen was 5,1% laag opgeleid, 25,3% gemiddeld opgeleid en 69,6% hoog opgeleid. Qua verdeling naar geslacht, is de verhouding man (50,6%) vrouw (49,4%) nagenoeg gelijk.63 Uit eigen onderzoek blijkt dat 1,4% van de bezoekers van De Nacht van de Kaap jonger was dan 20 jaar, 56,9% tussen de 21 en 51 jaar, 27,3% tussen 50 en 60 jaar en 14,4% ouder dan 61 jaar. Van hen was 15,1% laag opgeleid, 20,9% gemiddeld opgeleid en 61,1% hoog opgeleid. Qua verdeling naar geslacht, bestaat volgens eigen onderzoek een verhouding van 38,1% mannen en 61,9% vrouwen.

Figuur 4: Percentage bezoekers dat De Nacht van de Kaap in 2010 heeft bezocht, in samenhang met herkomst, leeftijd, opleiding en geslacht; volgens het COS.

Figuur 5: Percentage bezoekers dat De Nacht van de Kaap in 2010 heeft bezocht, in samenhang met leeftijd, opleiding en geslacht; volgens eigen onderzoek.

62 http://www.rotterdamfestivals.nl/media/092%20Bijlage%20II%20schema%20op%2058%20x%2083%20C.pdf, geraadpleegd op 27-02-201163 Reijnen, A., (2010), Imago Rotterdamse festivals, COS Rotterdam, pp. 12, 18-19


Regionaa

l

Landeli

jk

Buitenlan

d

> 20 ja

ar

20 - 50 ja

ar

51 - 60 ja

ar

> 60 ja

ar

Laag o

pgelei

d

Gemiddeld

opgelei

d

Hoog opge

leid

ManVro

uw0%

10%20%30%40%50%60%70%80%

Regionaa

l

Landeli

jk

Buitenlan

d

> 25 ja

ar

25 - 45 ja

ar

45 - 65 ja

ar

> 65 ja

ar

Laag o

pgelei

d

Gemiddeld

opgelei

d

Hoog opge

leid

ManVro

uw0%

10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

35

Uit de enquêteresultaten komt tevens naar voren dat 10% van de bezoekers van De Nacht van de Kaap, slechts één festival per jaar bezoekt, 46,4% bezoekt 2 tot 4 festivals per jaar en 43,6% bezoekt meer dan 4 keer per jaar een festival. Bij dit festivalbezoek wordt de muziek door 92,9% het belangrijkst gevonden, gevolgd door aankleding (56,4%), thematiek (53,6%), entreeprijs (52,1%), afstand tot de woning (33,6%) en aantal bezoekers (24,3%).

4.2.4 De leefstijl van De Nacht van de Kaap bezoekerDe algemene leefstijl van bezoekers van De Nacht van de Kaap kan op verschillende manieren

omschreven worden. Zo kan gebruik gemaakt worden van het BSR-model van Buhrs64, de doelgroepenmethode van het NBTC (Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen)65 of het Mentalitymodel66. Het BSR-model van Buhrs richt zich met name op leefwensen van bewoners in een gebied en is daarom minder geschikt om op de bezoekers van De Nacht van de Kaap toe te passen. De doelgroepenmethode van het NBTC geeft een duidelijk indeling, gebaseerd op leefstijlen, leeftijd en inkomen. Dit model is daarom geschikt om de beoogde doelgroep van De Nacht van de Kaap te segmenteren. Ook het Mentalitymodel, dat uitgaat van de waarden en status van de bezoeker, is toegepast op de bezoekers van De Nacht van de Kaap. In bijlage 22 is een beschrijving van het Mentalitymodel en de doelgroepenmethode van het NBTC te vinden.

De Nacht van de Kaap is volgens het Mentalitymodel, op basis van opleidingsniveau en interesse, het meest aantrekkelijk voor Postmoderne Hedonisten en Kosmopolieten. De Postmoderne Hedonisten hebben een impulsieve en avontuurlijke leefstijl. Ze ambiëren het leven in het hier en nu en het opdoen van nieuwe ervaringen. Belevenissen staan hierbij centraal. Werk is ondergeschikt aan privé. Kunst en populaire cultuur zijn belangrijke vrijetijdsbestedingen.67 De Kosmopolieten zijn de statusbewuste, ambitieuze carrièrejagers. De Kosmopolieten integreren waarden als ontplooien en beleven met succes en genieten. Ze zijn consumptiegericht en hebben interesse in kunst en cultuur.68

Als gekeken wordt naar de twee groepen uit het Mentalitymodel die aansluiten bij De Nacht van de Kaap, vertaalt zich dat in de groep ‘Postmoderns’ uit het NBTC-model. Deze groep heeft dezelfde beschrijving als de twee eerder omschreven groepen.69

64 Buhrs, M., (2008), ‘Gebiedsmarketing – Kiezen voor een succesvolle toekomst voor locatie, wijk en stad’, Scriptum, Schiedam, pp. 43-5365 http://www.nbtc.nl/corporate/nl/hollandmarketing/bezoekersdoelgroepen/, geraadpleegd op 28-02-201166 http://www.motivaction.nl/specialismen/mentality-tm, geraadpleegd op 28-02-201167 http://www.motivaction.nl/mentality-tm/postmoderne-hedonisten, geraadpleegd op 01-03-201168 http://www.motivaction.nl/mentality-tm/de-kosmopolieten, geraadpleegd op 03-03-201169 NBTC, (2008), Travel en lifestyle segmentation, NBTC, p. 6


36

Figuur 6: Mentality-milieus in Nederland volgens NBTC (links) en Motivaction (rechts)70,71

4.3 FinanciënIn bijlagen 23 en 24 is een overzicht gegeven van de financiën van De Nacht van de Kaap in 2009

en 2010. In bijlage 25 is de begroting voor De Nacht van de Kaap 2011 opgenomen. Opvallend is dat in 2010 een verlies van € 27.723,92 euro is geleden, voornamelijk veroorzaakt door de hogere kosten ten opzichte van 2009; met uitzondering van verzekeringen en overige kosten.72,73 Dit verlies was volledig voor de rekening van JMR. Ondanks dit verlies, wil de organisatie van De Nacht van de Kaap het in 2011 groter aanpakken. De organisatie gelooft in het concept en ziet veel mogelijkheden voor de toekomst. Daarom zal JMR ook in 2011 geen organisatiekosten (a raison van € 20.000,-) in rekening brengen en daarmee zelf wederom als hoofdsponsor optreden.74 Voor 2011 is een bedrag van € 193.625,- begroot; in 2009 is € 93.984,- uitgegeven en in 2010 € 127.575,34. In 2011 verwacht JMR meer subsidie te ontvangen, € 146.000,- t.o.v. € 80.000,- in 2010, meer inkomsten te genereren uit sponsoring, € 24.500,- t.o.v. € 1.500,- in 2010, en meer eigen inkomsten te hebben, € 17.625,- t.o.v. € 13.351,42 in 2010. Inkomsten aan subsidie en sponsoring zullen naar verwachting afkomstig zijn van Rotterdam Festivals, het OBR, Dienst Kunst & Cultuur Rotterdam, Stichting Bevordering van Volkskracht, Deelgemeente Feijenoord, Woonstad Rotterdam, de SS Rotterdam, projectontwikkelaar Proper Stok, de Popunie, ‘Kun jij de Kaap aan?’ en Pact op Zuid. Naast een stijging van de inkomsten, wordt een stijging van alle kosten verwacht. De procentuele kostenstijging in 2011 is het hoogst voor de verzekeringen en de personeelskosten. Kijkend naar absolute cijfers, zijn de programmakosten in 2011 de hoogste kostenpost.72,73,75

Kijkend naar beleving, lijkt de organisatie ook in De Nacht van de Kaap haar eigen missie en visie na te leven. JMR beoogt festivals neer te zetten die mensen niet willen missen, waar mensen elkaar ontmoeten en waar verschillende disciplines samen komen tot één groot evenement.76 In de financiën komt dit terug in de posten aankleding/decor en programma.72,73,75

4.4 Identiteit van De Nacht van de Kaap volgens NoordmanHet is niet eenvoudig om de identiteit van een festival in één zin samen te vatten. Desondanks

heeft elk festival iets eigens. Enkele specifieke kenmerken die gezamenlijk het festival maken tot wat het is. Dit is de identiteit van het festival en deze is objectief en meetbaar. Het is het totaal van middelen waarmee een festival zich profileert.77,78 Identiteit schept houvast en eigenheid en is voor een deel aan verandering onderhevig.79 Het is belangrijk om de unieke elementen van De Nacht van de Kaap te onderscheiden, om de identiteit van het festival aan te duiden. Deze elementen dienen een dusdanig beeld van het festival te geven, dat dit een weergave vormt van het geheel. Het festival moet beschreven worden op basis van de essentiële eigenschappen die het bezit. Deze zijn niet altijd op zichzelf uniek, maar de combinatie hiervan vormt het unieke karakter.80

De identiteit van de Nacht van de Kaap kan op diverse manieren omschreven worden. In dit onderzoek is identiteit van het festival beschreven aan de hand van de theorie van Noordman. De keuze voor deze identiteitstheorie, is tot stand gekomen uit een vergelijking tussen diverse

70 NBTC, (2008), Travel en lifestyle segmentation, NBTC, p. 271 http://www.motivaction.nl/mentality-uitgelegd, geraadpleegd op 03-03-201172 JMR, (2010), Afrekening Nacht van de Kaap 2009, Rotterdam73 JMR, (2010), Afrekening Nacht van de Kaap 2010, Rotterdam74 JMR, (2011), Projectplan Nacht van de Kaap 2011, Rotterdam, p. 1575 JMR, (2010), Begroting Nacht van de Kaap 2011, Rotterdam76 http://www.jmr.nl/read/7092?sublist=6924, geraadpleegd op 16-02-201177 Mulder, M., (2010), Hoorcollege Imago & Identiteit – Minor Citybranding, gevolgd op 06-09-201078 Hospers, G., (2009), Citymarketing in perspectief, Wereldschool, Lelystad, pp. 16-2279 http://www.idee-pmc.nl/zijn/identiteit.html, geraadpleegd op 16-02-201180 http://www2.arts.kuleuven.be/cs/node/218 - geraadpleegd op 17-02-2011


37

theorieën. Zo is gekeken naar de theorie van Van der Grinten81 en Buursink82. De theorie van Noordman is gekozen, omdat deze het best toepasbaar is op De Nacht van de Kaap en de meest uitgebreide beschrijving geeft van identiteit. In deze theorie wordt alleen gelet op de werkelijke identiteit, in tegenstelling tot de theorie van Jaap van der Grinten. In bijlage 26 is een uitleg van identiteit volgens Noordman opgenomen.

4.4.1 Structurele elementenLigging - De Nacht van de Kaap vindt elk jaar plaats in de wijk Katendrecht te Rotterdam. Beide

jaren speelde het festival zich af op het Deliplein en de daar omheen liggende locaties.83

Historie - De Nacht van de Kaap is in 2009 ontstaan uit een idee van Harry-Jan Bus, directeur van Theater Walhalla. Het festival dankt haar naam aan de oude bijnaam van Katendrecht: ‘De Kaap’.84

4.4.2 Semi-statische elementenOmvang - In 2009 trok De Nacht van de Kaap zo’n 2.000 bezoekers. In 2010 waren dat er 4.000.85

Het festival is onderdeel van het Rotterdamse Maritieme Weekend.86 De wijk Katendrecht heeft een totale omvang van 5,6 km2.87,88

Uiterlijk - Wanneer wordt gekeken naar het uiterlijk van De Nacht van de Kaap, moet gedacht worden aan de verschillende locaties die deelnemen aan het festival. Het epicentrum van het festival is het Deliplein. Hier zijn tal van nostalgische cafés te vinden, welke doen denken aan de goede oude tijd van de Kaap. De overige locaties zijn te vinden in het locatieoverzicht in bijlage 27. Alle locaties worden jaarlijks eenmalig omgetoverd tot ouderwets scheepvaartcafé. Ook bezoekers dragen bij aan het uiterlijk van het festival. Een deel gaat verkleed als kapitein, matroos of dame van lichte zeden.89

Innerlijk - De drijfveer van De Nacht van de Kaap is het doen herleven van oude tijden in Katendrecht met een knipoog naar het heden en een blik op de toekomst. Dit wil men bewerkstelligen door middel van het uiterlijk en de live muziek van verschillende artiesten (zie bijlage 28). De muziek die centraal staat bij De Nacht van de Kaap, zijn de internationale zeemans- en levensliederen. Ook worden hedendaagse artiesten geprogrammeerd die passen binnen het thema.84

4.4.3 Inkleurende elementenSymboliek - Beelden die de persoonlijkheid van De Nacht van de Kaap karakteriseren, zijn onder

andere de naamborden met de namen van cafés uit het verleden boven de cafés die deelnemen aan het festival. Ook het logo van De Nacht van de Kaap en de intieme foto van de matroos en zijn vriendin aan de Katendrechste kade90 symbolisch voor het festival. De thema’s van de afgelopen twee edities waren de Ode aan Johnny Hoes in 2009 en de Ode aan Jaap Valkhof in 2010. Deze mensen kunnen als helden van het festival gezien worden. Daarnaast worden de zeemannen en de oud-Kaapenezen als helden van het festival gezien.84

81 Grinten, J. van der, (2010), Mind the gap – stappenplan identiteit en imago, Boom Lemma, Amsterdam, pp. 14-16 82 Santen, E. van, (2008), Citymarketing als hulpmiddel voor een sterk imago, De Wijde Blik, Amsterdam, p. 1783 JMR, (2010), Evaluatie Nacht van de Kaap 2010, Rotterdam, pp. 5-784 Interview Jasper Scholte, JMR, 28-2-2011, zie bijlage 5: pp. 77-7885 JMR, (2011), Projectplan Nacht van de Kaap 2011, Rotterdam, p. 386 http://www.rotterdamfestivals.nl/blog/?messageID=794, geraadpleegd op 28-02-021187 http://nl.wikipedia.org/wiki/Katendrecht, geraadpleegd op 28-02-021188 http://maps.google.nl/maps?hl=nl&tab=wl, geraadpleegd op 28-02-021189 JMR, (2011), Projectplan Nacht van de Kaap 2011, Rotterdam, pp. 6-890 http://www.denachtvandekaap.nl/, geraadpleegd op 28-02-2011


Ligging, historie, omvang, uiterlijk, innerlijk, symboliek, gedrag, communicatie

Op het Deliplein (en omliggende locaties) in Katendrecht.

Nostalgisch uitziende locaties, bezoekers verkleed naar thema.

2000 bezoekers in 2009, 4000 bezoekers in 2010.

Ontstaan in 2009 naar een idee van Harry-Jan Bus.

Gedrukte media (posters, flyers etc.), free-publicity, internet, radio en tv.

Herleven van oude tijden anno nu door live vertolking van internationale zeemans- en levensliederen.

Namen van illustere cafés, logo van De Nacht van de Kaap, de Ode, zeemannen en oud-Kaapenezen.

De Ode, kroegentocht en het herleven van roemruchte jaren op de Kaap met een knipoog naar het heden.

38

Gedrag - Een karakteristieke actie die de afgelopen twee edities van De Nacht van de Kaap heeft plaatsgevonden, is de Ode. Tevens zijn er een aantal locaties (zie bijlage 27) die jaarlijks onderdeel uitmaken van de kroegentocht. Het overkoepelende thema van De Nacht van de Kaap is ook onderdeel van het gedrag.89

Communicatie - Communicatie over De Nacht van de Kaap, loopt via verschillende kanalen. In 2009 zijn 15.000 programmaboekjes verspreid in Rotterdam en omgeving, 5.000 programmaboekjes verspreid in Katendrecht en tijdens de Wereldhavendagen, 250 A0 posters opgehangen in CAR frames en peperbussen in Rotterdam, 1.500 A2 posters opgehangen in Rotterdam en omgeving en werd het festival aangekondigd op een zes bij zes billboard. Daarbij hebben kranten als het AD, de Havenloods en Maasstad aandacht besteed aan het festival.91 Ook zijn radiocommercials uitgezonden op Radio Rijnmond in het programma Live uit Lloyd en is een korte rapportage uitgezonden door een lokale Katendrechtse partij. Daarnaast is in 2009 de website www.denachtvandekaap.nl ontwikkeld en is de Facebook pagina van Het Grootste Danspaleis van Nederland – De Nacht van de Kaap opgezet.92,93

In 2010 zijn 20.000 programmaboekjes verspreid in Rotterdam en omgeving, 5.000 programmaboekjes verspreid in Katendrecht en tijdens de Wereldhavendagen en 250 A0 posters opgehangen in CAR frames in Rotterdam. Ook in 2010 is aandacht aan het festival besteed in het AD, de Havenloods, de Maasstad, de NL10, het UITmagazine, diverse Wereldhavendagenboekjes, Echo01, het krantje van de Katendrechtse Bewoners Organisatie en nieuwsbank.91 Daarnaast was De Nacht van de Kaap in 2010 genomineerd voor de Gouden Grasspriet.94 Ook zijn radiocommercials uitgezonden op radio Rijnmond en is wederom gebruik gemaakt van De Nacht van de Kaap website en de Facebook pagina. Extra communicatie in 2010 vond plaats door de uitzending van de Ode op RTV Rijnmond en een 50 minuten durende special over De Nacht van de Kaap op NPS Cultura.92

4.4.4 De identiteit in één zinDe identiteit van De Nacht van de Kaap laat zich samenvatten in onderstaand schema.

4.5 ImagoDe Nacht van de Kaap wordt door diverse bezoekers anders beleefd en kent meerdere verhalen.

Door de barvrouw die tijdens het festival werkzaam is in de bar op het Deliplein wordt het festival

91 JMR, (2010), Evaluatie Nacht van de Kaap 2010, Rotterdam, pp. 10-1192 JMR, (2011), Projectplan Nacht van de Kaap 2011, Rotterdam, pp. 12-1393 http://www.facebook.com/profile.php?id=100000497684663#!/pages/Het-Grootste-Danspaleis-van-Nederland-Nacht-van-de-Kaap/149636765062609, geraadpleegd op 28-02-201194 http://www.rotterdamfestivals.nl/index.php?pageID=74, geraadpleegd op 28-02-2011


Figuur 7: De identiteit van De Nacht van de Kaap volgens Noordman

39

anders beleefd dan door de inwoonster van Deliplein 20A95. Door een verschil in voorkennis, ervaringen en persoonskenmerken, heeft iedereen een ander beeld bij een festival. Als grote groepen echter min of meer hetzelfde beeld hebben, spreken we van een imago.96

Imago is een belangrijke succesfactor, die wordt gevormd door interne en externe factoren. Wanneer wordt gekeken vanuit de organisatie, speelt de communicatie een belangrijke rol bij imagovorming. Elk contact dat de bezoeker met de organisatie heeft, levert een bepaalde ervaring op. Ook de invulling van De Nacht van de Kaap zelf en externe factoren, zoals berichten uit de media en de branche waarin het festival zich bevindt, zijn van invloed op de imagovorming. Door de ervaring van de bezoeker met al deze factoren bij elkaar op te tellen, wordt een imago gevormd.97

4.5.1 Imago Rotterdamse festivalsIn september 2010 is door het COS in opdracht van Rotterdam Festivals een imagometing gedaan

naar Rotterdamse openluchtfestivals. Gemiddeld zijn Rotterdammers positief over Rotterdamse festivals en jongeren voelen zich hierdoor aangetrokken. Festivals dragen bij aan het culturele leven in de stad en geven de stad een feestelijk karakter. De Nacht van de Kaap was in 2010 bij 41% van de respondenten bekend; met name bij de oudere doelgroep. Desondanks heeft slechts 8% van de ondervraagden het festival in 2010 daadwerkelijk bezocht; in 2009 was dat 6%. Van de respondenten die De Nacht van de Kaap in 2010 bezochten, is het festival door 92% positief gewaardeerd.98

4.5.2 Imago volgens BernsteinBij imago-onderzoek wordt vaak gebruik gemaakt van kwalitatieve gegevens, terwijl

kwantitatieve gegevens bruikbaarder zijn. Bernstein ontwikkelde een methode om de door de organisatie gewenste identiteit te vergelijken met het huidige imago. Deze methode is toegepast voor het meten van het imago van De Nacht van de Kaap.

Het imago van De Nacht van de Kaap is geoperationaliseerd in acht losstaande begrippen en een totaalcijfer. Zowel de organisatie als de bezoekers van het festival, hebben hun waardering in een cijfer (1 t/m 10) gegeven voor de geoperationaliseerde begrippen.99,100 Het ‘werkelijke beeld van bezoekers’ geeft de gemiddelde cijfers die bezoekers van De Nacht van de Kaap hebben gegeven weer. Het ‘beeld van de organisatie’ vormt een weergave van hoe JMR De Nacht van de Kaap beoordeelt. Het ‘gewenste beeld van de organisatie’ is hoe JMR verwacht dat het festival door bezoekers gewaardeerd zal worden.

Werkelijk

beeld van bezoekers

Beeld van de organisatie

Gew

enst beeld van de

Het programma 7,8

8,0

8,5

De aankleding van de locaties 7,7

7,5

8,0

De thematiek 7 8 7

95 Interview Magda Herkink (barvrouw) & Kim Walter (inwoonster)96 Hospers, G., (2009), Citymarketing in perspectief, Wereldschool, Lelystad, pp. 16-2297 Grinten, J. van der, (2004), Mind the Gap – Stappenplan identiteit en imago, Boom, Amsterdam, pp. 53-5498 Reijnen, A., COS, (2010), Imago Rotterdamse Festivals, Servicedienst Gemeente Rotterdam, Rotterdam, pp. 11-1499 Kwakkel, W., (2006), Identiteitsonderzoek bij Alpha Landelijk, p. 11100 Mulder, M., (2010), Hoorcollege Imago & Identiteit – Minor Citybranding, gevolgd op 06-09-2010


40

,5

,0

,5

De muziek 8,0

8,0

8,5

De service van de medewerkers 8,0

7,5

7,5

Communicatie vooraf aan het festival 7,5

7,0

8,0

Communicatie tijdens het festival 7,2

7,0

8,0

Communicatie na het festival 6,8

7,0

7,5

Totaalcijfer 8,1

8,0

8,5

Figuur 8: Cijfers voor De Nacht van de Kaap

De cijfers De Nacht van de Kaap zijn verwerkt in een ‘spinnenweb’. Elke spaak is onderdeel van een tienpuntsschaal. Het 5,0 punt is weergegeven in het midden en het 9,0 punt aan de uiteinden, omdat cijfers daarbuiten niet genoemd zijn.


41

Figuur 9: Spinnenwebmodel De Nacht van de Kaap

Wanneer wordt gekeken naar het beeld dat bezoekers hebben van De Nacht van de Kaap, valt op dat dit zeer positief is. In totaal scoort het festival onder bezoekers een 8,1. Het hoogste cijfer wordt gegeven voor de muziek en de service van medewerkers. De communicatie na afloop van het festival scoort het laagst, gevolgd door de communicatie tijdens het festival. Ook JMR is tevreden over het festival, maar ziet verbeterpunten. De organisatie beoordeelt het festival zelf met een 8,0. Thematiek en programmering zien zij als de sterkere punten van het festival. Communicatie, zowel voor, tijdens als na afloop van het festival, scoort het slechts. Hier kan in de toekomst veel winst behaald worden.

De verschillen tussen het werkelijke imago van De Nacht van de Kaap en het beeld dat de organisatie van haar eigen festival heeft, zijn deels positief en deels negatief. Bezoekers waarderen de aankleding van locaties, service van medewerkers, communicatie vooraf en tijdens het festival en het geheel hoger dan de organisatie zelf. Het programma, de thematiek en de communicatie na afloop worden door bezoekers echter minder positief ervaren dan door de organisatie. Desondanks ligt de score voor thematiek bijna een halve punt hoger dan het verwachtte beeld van JMR. De muziek wordt door de organisatie en de bezoekers hetzelfde beoordeeld.

Het meest tegenvallende resultaat is het verschil tussen de beoordeling van het programma door

bezoekers en het gewenste beeld van het programma door JMR. Tevens had JMR verwacht hoger te scoren op het gebied van aankleding, muziek, communicatie en de totale beoordeling.

Uit de enquêteresultaten blijkt dat 75,9% van de respondenten bij De Nacht van de Kaap denkt aan gezelligheid en een positieve sfeer. Ook de muziek en het programma worden door 52,4% van de


5,05,56,06,57,07,58,08,59,0Programma

Aankleding v/d locaties

Thematiek

Muziek

Service van medewerkers

Communicatie vooraf

Communicatie tijdens

Communicatie na

Imago Nacht van de Kaap

Publiek

Eigen beeld

Gewenst beeld

5,05,56,06,57,07,58,08,59,0Programma

Aankleding v/d locaties

Thematiek

Muziek

Service van medewerkers

Communicatie vooraf

Communicatie tijdens

Communicatie na

Imago Nacht van de Kaap

Publiek

Eigen beeld

Gewenst beeld

42

bezoekers met het festival geassocieerd. Daarnaast denken mensen bij De Nacht van de Kaap aan nostalgie (26,9%), het publiek dat het festival bezoekt (17,9%), feest (15,9%), een alternatief en uniek festival (8,3%), cultuur en theater (7,6%), hoeren (6,2%), een avondje uit (6,2%), de Ode (5,5%), het open karakter van het festival (5,5%), matrozen en zeelieden (5,5), eten en drinken (4,8%), kleinschaligheid (4,1%), de haven (4,1%) en het weer (3,4%). Daarnaast is 56,2% van de bezoekers van mening dat het festival goed aansluit bij de geschiedenis van Katendrecht.

Wanneer wordt gekeken naar de aansprekendheid van verschillende programmaonderdelen, scoort het feest op het Deliplein met 93% het hoogst. Dit programmaonderdeel wordt op de voet gevolgd door de programmering in de kleine cafés (92,3%) en het theater in Theater Walhalla (87,8%). De programmering in het Rotterdams Wijktheater spreekt het minst aan (73,2%).

4.5.3 Het imago volgens betrokkenenOp basis van de interviews ontstaat ook een beeld van het imago van De Nacht van de Kaap.

Hieronder zijn een aantal citaten van geïnterviewden weergegeven:- Jasper Scholte - JMR: ‘It’s an original! De Nacht van de Kaap is een internationaal zeemans- en

levensliederen festival met een rauw randje.’101

- Stefan van Hees - Rotterdams Wijktheater: ‘De Nacht van de Kaap zou de Wereldhavendagen hip moeten maken.’102

- Reinier Weers – Rotterdam Festivals: ‘De Nacht van de Kaap waarborgt een soort gevoel van romantiek. Het festival positioneert zich anders dan anderen en geeft een betekenis aan de bezoeker. De Nacht van de Kaap raakt mensen in hun hart!’103

- Karin Muires – Restaurant Kwiezien: ‘De Nacht van de Kaap is één van de leukere dingen die in Katendrecht gebeurd. Een nostalgische kroegentocht, die de oude tijden in Katendrecht doet herleven. Ik heb een kroegentocht gedaan met mensen die ik nog nooit eerder had gezien.’104

- Roelof Kok – Cultuurscout Feijenoord: ‘De Nacht van de Kaap is een goede weergave van de goeie ouwe tijd in Katendrecht. Vroeger was het elke nacht De Nacht van de Kaap.’ 105

- Stefan Herwig – Kun jij de Kaap aan?: ‘De Nacht van de Kaap brengt mensen bij elkaar en zorgt voor verbroedering. De enige plek in Rotterdam waar een festival als dit plaats zou kunnen vinden is Katendrecht. Het festival is een schot in de roos!’ 106

- Harry-Jan Bus – Theater Walhalla: ‘De Nacht van de Kaap is een festival met de beleving van de roemruchte jaren ’50, maar dan anno nu. Het idee erachter klopt! Het publiek voelt dat en weet dat dit bijzonder is. Dit zorgt voor een unieke belevenis.’107

- Aukje Bolle –Rotterdamse Dienst Kunst & Cultuur: ‘De Nacht van de Kaap appelleert aan het roemruchte verleden van Katendrecht. Het heeft iets werkelijks, maar ook iets ludieks.’108

- Koen ten Haken – Projectmanager Nacht van de Kaap 2010: ‘De essentie van De Nacht van de Kaap is dat mensen één nacht weer kunnen genieten van ouderwetse gezelligheid. Het is een soort authentiek stappen, met veel gezelligheid, muziek en niet te veel poespas.’109

- Wiland Toelen – Deli Bird: ‘De Nacht van de Kaap is een begrip in Rotterdam! Ik weet zeker dat het festival de komende jaren een succes zal blijven.’110

101 Interview Jasper Scholte, JMR, 28-2-2011, zie bijlage 5: pp. 77-78102 Interview Stefan van Hees en Hans Verhoef, Rotterdams Wijktheater, 21-2-2011, zie bijlage 1: pp. 69-70103 Interview Reinier Weers, Rotterdam Festivals, 23-2-2011, zie bijlage 2: pp. 71-72104 Interview Karin Muires, Restaurant Kwiezien, 24-2-2011, zie bijlage 3: pp. 73-74105 Interview Roelof Kok, Cultuurscout Feijenoord, 24-2-2011, zie bijlage 4: p. 75106 Interview Stefan Herwig, Kun jij de Kaap aan?, 03-03-2011, zie bijlage 8: pp. 83-84107 Interview Harry-Jan Bus, Theater Walhalla, 11-03-2011, zie bijlage 11: pp. 89-90108 Interview Aukje Bolle, Rotterdamse Dienst Kunst & Cultuur, 14-03-2011, zie bijlage 13: pp. 93-94109 Interview Koen ten Haken, Projectmanager Nacht van de Kaap 2010, 11-03-2011, zie bijlage 12: pp. 91-92110 Interview Wiland Toelen, Deli Bird, 16-03-2011, zie bijlage 14: pp. 95-96


44

4.6 Huidige Belevingswaarde volgens het Guest Journey Model4.6.1 Context

De persoonlijke, fysieke en sociaal-culturele context van de bezoekers van De Nacht van de Kaap zijn reeds geanalyseerd in de doelgroepomschrijving (zie paragraaf 4.2). Het festival wordt door 70,2% van de respondenten bezocht in een groep van 2 tot 6 personen.

4.6.2 Doen & EmotiesBij het bezoeken van De Nacht van de Kaap hoort een bepaalde focus, die kan leiden tot ‘flow’

(zie paragraaf 3.3). De bezoekers van De Nacht van de Kaap ervaren een duidelijke verstoring van tijdsbesef. 82,2% van de respondenten had het gevoel dat de tijd snel of erg snel ging. Voor 4,2% van de bezoekers leek de tijd lang of erg lang te duren. Daarnaast was het gevoel van vreugde bij 95,7% van de bezoekers aanwezig en ervoer 32,9% een gevoel van verbazing.

De persoonlijke betrokkenheid van bezoekers bij De Nacht van de Kaap is, op basis van de enquêteresultaten, niet volledig te bepalen. Wel is gebleken dat slechts 15,3% van de bezoekers het gevoel had eigen inbreng te kunnen leveren voorafgaand aan het festival. Slechts 16,7% van de bezoekers geeft echter aan hier behoefte aan te hebben. Tijdens het festival heeft 22,1% van de bezoekers, naar eigen zeggen, inbreng gehad in het festival. Slechts 12,3% van de ondervraagden geeft aan hier behoefte aan te hebben.

4.6.3 Ondergaan & ZintuigenHet contact dat bezoekers hebben met andere bezoekers en/of de organisatie, geeft ook

betekenis aan de belevingswaarde van het festival. De unieke identiteit van het festival, authenticiteit en prikkeling van zintuigen die bezoekers voor, tijdens en na De Nacht van de Kaap ondergaan, dragen hieraan bij.

Zonder dat hier specifiek naar gevraagd is, geeft 8,3% van de bezoekers aan De Nacht van de Kaap te ervaren als een uniek festival. Tevens geeft 46,8% van de bezoekers aan nieuwe mensen te hebben leren kennen tijdens het festival. Het contact dat bezoekers hebben met de organisatie, komt voort uit communicatie. De communicatie voorafgaand aan het festival scoort gemiddeld een 7,5, de communicatie tijdens het festival een 7,2 en de communicatie na afloop een 6,8.

De Nacht van de Kaap scoort hoog op het gebied van authenticiteit. 56,2% van de bezoekers geeft aan dat De Nacht van de Kaap voldoende of goed aansluit bij de geschiedenis van Katendrecht en 26,9% denkt bij De Nacht van de Kaap aan nostalgie. De zintuigen die voornamelijk geprikkeld worden tijdens een bezoek aan De Nacht van de Kaap zijn zien (87,9%) en horen (89,3%). Voelen en proeven worden beiden door 21,4% van de bezoekers ervaren en ruiken slechts door 10%.

4.6.6 BetekenisBovenstaande beschrijving resulteert in de huidige belevingswaarde voor bezoekers van De

Nacht van de Kaap en is te meten aan de hand van de totaalwaardering, de herhalings- en de aanbevelingsbereidheid. De bezoekers van De Nacht van de Kaap waarderen het festival gemiddeld met een 8,1. Slechts 3,4% van de ondervraagden geeft een onvoldoende voor het festival als geheel. Daarbij geeft 82,3% van de ondervraagden aan het festival in 2011 weer te gaan bezoeken, 15,2% weet het nog niet. Slechts 2,5% van de bezoekers is niet bereid tot een herhalingsbezoek. De aanbevelingsbereidheid van bezoekers is met 91,1% erg hoog.

Zowel uit de interviews, als de enquêteresultaten blijkt dat de drukte in verschillende locaties afbreuk doet aan de totale belevingswaarde van het festival. Een aantal locaties waren overvol en dit ging ten koste van de festivalsfeer.


45

4.7 Conclusies4.7.1 Conclusie Katendrecht

De Nacht van de Kaap speelt zich af in Katendrecht en beoogt de oude tijden op het schiereiland te doen herleven binnen de kaders van de 21ste eeuw. Toen Katendrecht tot de Rotterdamse haven behoorde, bestond de wijk voornamelijk uit zeemanskroegen, gokhuizen en hoeren. Katendrecht was hét uitgaansgebied van Rotterdam. Met de komst van bordeelhouders, raakte het gebied in verval en werd Katendrecht een achterstandswijk. Op last van de bewoners, werden de bordelen opgekocht en gerenoveerd door de Gemeente. Zo werd de prostitutie uit het gebied verbannen. Tegenwoordig is Katendrecht veranderd in een ‘place to be’ en bevinden zich veel creatieve ondernemers en bewoners in het gebied. Een sterk punt van De Nacht van de Kaap, is dat het festival de geschiedenis van Katendrecht goed weergeeft en inspeelt op ontwikkelingen in het gebied.

4.7.2 Conclusie Achtergrond Nacht van de KaapHarry-Jan Bus, de directeur van theater Walhalla, heeft het eerste initiatief genomen voor De

Nacht van de Kaap. Hij heeft JMR bij het festival betrokken voor de opzet en de uitvoer. De voorgaande twee edities van De Nacht van de Kaap, hebben plaatsgevonden op de eerste zaterdag van september. De Nacht van de Kaap is onderdeel van het Rotterdamse Maritieme Weekend. Dit is een sterk punt, omdat het festival hiermee aansluit bij de thema’s van de stad. Hiermee vergroot het festival haar kansen op subsidie. De Nacht van de Kaap is een gebiedsgeoriënteerd festival dat het icoon ‘Wereldhavendagen’ ondersteunt en kleur geeft.

4.7.3 Conclusie DoelgroepenDe bezoekers van De Nacht van de Kaap, passen in het profiel van de Rotterdamse

festivalbezoekers. Deze groep bestaat grotendeels uit mensen met een boven modaal inkomen en een HBO of WO opleiding. JMR beoogt een zeer algemene en brede doelgroep naar het festival te trekken, maar maakt geen specifiek onderscheid in persoonskenmerken. Uit dit onderzoek blijkt dat de doelgroep van De Nacht van de Kaap voornamelijk afkomstig is uit de regio Rotterdam, tussen de 25 en 65 jaar oud is en een bovengemiddeld inkomen heeft. De leefstijl van deze doelgroep, sluit het beste aan bij die van de Postmoderne Hedonisten en de Kosmopolieten; ook wel de Postmoderns genoemd. Deze doelgroep sluit naadloos aan bij de identiteit van het festival. Het feit dat de bezoekers van De Nacht van de Kaap beleving belangrijk vinden, bevestigt de waarde van dit onderzoek. Daarnaast biedt de brede doelgroep mogelijkheden om meer mensen naar het festival te trekken. Het toont aan dat het festival voor een brede doelgroep aantrekkelijk is.

4.7.4 Conclusie FinanciënOndanks de voorgaande succesvolle edities van het festival, blijkt dat De Nacht van de Kaap er

financieel slecht voor staat. In 2010 is een verlies van € 27.723,92 euro geleden, voornamelijk veroorzaakt door hoge kosten. Om het voortbestaan van het festival te waarborgen, zullen de kosten in de toekomst binnen de perken moeten blijven en zal ingezet moeten worden op het genereren van meer inkomsten.

4.7.5 Conclusie IdentiteitDe Nacht van de Kaap is een internationaal zeemans- en levensliederen-festival in Katendrecht,

dat de roemruchte jaren van de Kaap doet herleven anno nu, door de bezoekers mee te nemen op een nostalgische kroegentocht, langs de illustere cafés van weleer. Deze identiteit is terug te vinden in alle facetten van het festival en wordt door de organisatie op allerlei manieren uitgedragen. De identiteit van het festival is erg sterk en wordt door de geïnterviewde partijen en respondenten van de enquête bevestigd.


46

4.7.6 Conclusie ImagoHet imago van De Nacht van de Kaap is positief. 75,9% van de bezoekers denkt terug aan

gezelligheid en een positieve sfeer. Dit is een sterk punt van het festival, omdat een goed imago één van de succesfactoren van een festival is. Uit de enquêteresultaten en de uitwerkingen van de interviews komt naar voren dat een eenduidig beeld van De Nacht van de Kaap bestaat. In totaal scoort het festival onder bezoekers gemiddeld een 8,1. De communicatie, zowel na afloop als tijdens het festival, scoort het laagst. Hier liggen mogelijkheden voor verbetering.

Wanneer wordt gekeken naar de aansprekendheid van verschillende programmaonderdelen, scoort het feest op het Deliplein met 93% het hoogst en het programma in het Rotterdams Wijktheater met 73,2% het laagst. Dit verschil kan gekoppeld worden aan de communicatie tijdens het festival. Bezoekers zijn onvoldoende op de hoogte van de programmering buiten het Deliplein en daar leiden organisaties als het Rotterdams Wijktheater onder.

Ook de geïnterviewde partijen zijn positief over De Nacht van de Kaap. Het beeld dat zij van het festival hebben zou als volgt kunnen worden samengevat: ‘De Nacht van de Kaap is een nostalgische kroegentocht, die een goede weergave geeft van de goeie ouwe tijd in Katendrecht, anno nu. Het festival brengt mensen bij elkaar en raakt hen in het hart.’

4.7.7 Conclusie BelevingswaardeDe belevingswaarde voor bezoekers van De Nacht van de Kaap is hoog. Het festival wordt positief

gewaardeerd en de aanbevelings- en herhalingsbereidheid zijn groot. Gezien deze aanbevelings- en herhalingsbereidheid is de door JMR verwachte verdubbeling van het aantal bezoekers van het festival in 2011 reëel. Een deel van de bezoekers ervaart tijdens De Nacht van de Kaap een gevoel van flow, dat samenhangt met een verstoord tijdsbesef, persoonlijke betrokkenheid en een gevoel van vreugde. Daarnaast blijkt dat De Nacht van de Kaap een festival is dat mensen bij elkaar brengt. Ook dit geeft betekenis aan de belevingswaarde van het festival. De communicatie van het festival vanuit de organisatie moet echter beter om de belevingswaarde te verhogen. Ook de spreiding van het aantal bezoekers over de verschillende locaties, moet verbeterd worden.


48

HOOFDSTUK 5: MARKTOMGEVING

Hoofdstuk 5: Marktomgeving

49

5.0 InleidingOp dit punt in het onderzoek is een duidelijk beeld ontstaan van het begrip beleving en De Nacht

van de Kaap. Bij de ontwikkeling van een advies ten aanzien van het verhogen van de belevingswaarde voor bezoekers van het festival, dient ook rekening gehouden te worden met externe factoren. Zo moet gekeken worden naar trends en ontwikkelingen en kunnen andere festivals als voorbeeld dienen voor De Nacht van de Kaap. Tot slot moeten Rotterdamse festivals voldoen aan regels en voorschriften. In dit hoofdstuk wordt helderheid gecreëerd in voorgenoemde zaken en de invloed hiervan op het festival.

5.1 Trends & ontwikkelingenBij trendonderzoek wordt onderscheid gemaakt tussen trends en ontwikkelingen. Trends zijn

langdurige, fundamentele, autonome maatschappelijke ontwikkelingen. Deze zijn onafhankelijk en niet bij te sturen door beleid of te beïnvloeden door andere factoren. Een trend is altijd een ontwikkeling, maar een ontwikkeling is niet altijd een trend. Bij een ontwikkeling geldt: hoe langer de termijn waarover de ontwikkeling zich afspeelt, hoe onzekerder de voorspelling.111

Trends en ontwikkelingen die een belangrijke rol spelen voor De Nacht van de Kaap, spelen zich af in de Rotterdamse festivalsector, welke valt binnen de Rotterdamse beleidskaders Economische Zaken en Kunst en Cultuur.112

5.1.1 Relevante trends en ontwikkelingenMeer behoefte aan verrassing, avontuur, spektakel en unieke belevenissen - De behoefte aan

festivals met een hoge, positieve belevingswaarde neemt toe. Dit betekent dat het voor festivals noodzakelijk is om onderscheidend te zijn en te blijven. Dit speelt niet alleen bij bezoekers van festivals, maar wordt ook door subsidiënten als een steeds belangrijker criterium gezien voor het verlenen van subsidie.113, 114

Behoefte aan authenticiteit - Door de toegenomen globalisering en massaproductie, is sprake van een uniforme wereldwijde cultuuruiting. Door deze ontwikkeling, verlangen bezoekers van festivals weer naar ‘echtheid’ en ‘eerlijkheid’. Soms is alleen de schijn hiervan, gemaakte authenticiteit, al voldoende.114,115

Belangstelling voor cultuur neemt toe - De belangstelling voor cultuur neemt toe. In Rotterdam is het percentage Rotterdammers dat een culturele voorstelling heeft bezocht de afgelopen jaren toegenomen.116 Hierdoor is ruimte voor uitbreiding binnen het huidige festivalaanbod.114

Aantal festivals en bezoekers nemen toe - Het aantal festivals is de afgelopen tien jaar toegenomen.117 Inmiddels telt Rotterdam jaarlijks zo’n 1600 klein- en grootschalige festivals.118 Ook het aantal mensen dat een festival bezoekt is toegenomen. Om als festival te overleven in dit grote aanbod, is het van belang onderscheidend en uniek te zijn.114

111 Beunders, N., Boers, H., (2007), De andere kant van de vrije tijd, ToerBoek, Meppel, pp. 130-131112 http://www.rotterdamfestivals.nl/media/092%20Bijlage%20II%20schema%20op%2058%20x%2083%20C.pdf, geraadpleegd op 27-02-2011113 http://www.ad.nl/ad/nl/1038/Rotterdam/article/detail/443782/2009/11/12/Minder-festivals-Rotterdam-krijgen-subsidie.dhtml, geraadpleegd op 16-03-2011114 Rotterdam Festivals, (2010), Herijking Evenementenbeleid- Dieper in de stad, verder in de wereld, Gemeente Rotterdam, Rotterdam, p. 29115 Beunders, N., Boers, H., (2007), De andere kant van de vrije tijd, ToerBoek, Meppel, pp. 146-147116 De Vries, C. en Epskamps, M., (2009), Cultuurparticipatie van Rotterdammers’, COS Rotterdam, p. 9117 http://www.rotterdamfestivals.nl/media/080124_rf_cultuurplan_festival_LR_incl_corr.pdf, geraadpleegd op 16-03-2011118 http://www.rotterdam.nl/eCache/TER/10/73/681.html, geraadpleegd op 24-03-2011


50

Meer informatievoorziening en een kritischere consument - Door toenemende laagdrempelige informatievoorziening worden consumenten kritischer. Consumenten zijn in staat sneller informatie in te winnen. Deze informatie wordt met elkaar vergeleken, alvorens een keuze wordt gemaakt.119

Belang van festivals voor de stad wordt steeds meer erkend - Vanuit de overheid wordt steeds meer het belang van festivals voor de stad ingezien. Het gaat daarbij met name om de spin-off van deze festivals. Dit speelt op het gebied van sociale aspecten, economische betekenis en de positieve invloed op het imago en de identiteitsvorming van de stad.120 Ook wordt ingezien dat festivals bij kunnen dragen aan de economische levensvatbaarheid van steden. Door deze ontwikkeling ontstaat steeds meer concurrentiestrijd tussen steden en Gemeenten voor het binnenhalen van festivals.121

Aangescherpte veiligheidseisen - Naar aanleiding van de strandrellen bij ‘Sunset Grooves’ in Hoek van Holland, is in 2010 het vergunningenbeleid in Rotterdam aangescherpt. Deze maatregelen leiden tot hogere kosten voor festivalorganisatoren en doen afbreuk aan de festivalsfeer voor bezoekers. Verwacht wordt dat kosten voor veiligheidsmaatregelen zullen blijven stijgen.122

Bezuinigingen in de kunsten cultuursector - Op dit moment is sprake van een crisis in Nederland. Dit heeft gevolgen voor de Rotterdamse kunsten cultuursector. Zo is in 2010 een bezuiniging van € 300.000,- doorgevoerd vanuit Rotterdam Festivals, waarvan € 200.000,- namens het OntwikkelingsBedrijf Rotterdam en € 100.000,- namens de Dienst Kusnt en Cultuur.123 Dit is slechts een klein deel van de bezuinigingen in de kunsten cultuurbudgetten omdat het cultuurplan tot en met 2012 nog van kracht is. Vanaf 2013 zal het nieuwe cultuurplan van kracht worden, waarin miljoenen worden gekort. Het is onduidelijk waar deze bezuinigingen precies worden doorgevoerd. Het gevaar van deze bezuinigingen is dat alleen festivals met internationale potentie overblijven en dat de kleinschalige festivals verloren gaan. Gevolg hiervan is dat veel culturele initiatieven in Rotterdam verloren gaan.120 Met name grotere festivals, festivals met geringe kwaliteit en festivals met onvoldoende onderscheidend vermogen, zullen deze gevolgen ondervinden.124,125

Minder subsidie voor Katendrecht - Katendrecht is op papier een Vogelaarwijk126, omdat het dezelfde postcode kent als de Afrikaanderwijk. Op basis daarvan komt geld binnen voor initiatieven die de ontwikkeling van de wijk stimuleren. Inmiddels valt Katendrecht, vanwege de snelle vooruitgang, niet meer onder de Vogelaarwijken. De wijk profiteert nog wel van het geld dat hiervoor beschikbaar is. De argumenten op basis waarvan twee jaar geleden subsidie aangevraagd kon worden, zijn minder krachtig en zullen in de toekomst niet meer opgaan.127

119 Rotterdam Festivals, (2010), Herijking Evenementenbeleid- Dieper in de stad, verder in de wereld, Gemeente Rotterdam, Rotterdam, p. 29120 Interview Aukje Bolle, Rotterdamse Dienst Kunst & Cultuur, 14-03-2011, zie bijlage 13: pp. 93-94121 http://www.rotterdamfestivals.nl/media/080124_rf_cultuurplan_festival_LR_incl_corr.pdf, geraadpleegd op 16-03-2011122 Rotterdam Festivals, (2010), Evenementenkalender 2011, Rotterdams UITburo, Rotterdam, p. 3123 Rotterdam Festivals, (2007), Cultuurplan 2009-2012 – Festivals, Rotterdam Festivals, Rotterdam, pp. 6-7124 Rotterdam Festivals, (2010), Herijking evenementenbeleid - Dieper in de stad, verder in de wereld, Gemeente Rotterdam, Rotterdam, p. 26125 Interview Michel Schelvis, Rotterdamse Raad voor Kunst & Cultuur, 24-03-2011, zie bijlage 15: pp. 97-98126 http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/aandachtswijken/40-aandachtswijken/rotterdam/rotterdam-oud-zuid, geraadpleegd op 31-03-2011127 Interview Joeri Viergever, Deelgemeente Feijenoord, 01-03-2011, zie bijlage 6: pp. 79-80


51

Vergroening - In tegenstelling tot de landelijke vergrijzing128, is in Rotterdam sprake van vergroening. Ruim 22% van de inwoners van Rotterdam is 20 jaar of jonger. Dit percentage zal de komende decennia ligt blijven stijgen.129

Multiculturalisering – Mede door de toegenomen mobiliteit op mondiaal niveau, is de bevolkingssamenstelling van veel westerse landen de afgelopen decennia veranderd. Zo ook in Rotterdam. De afgelopen jaren is het aantal autochtone bewoners in de stad afgenomen en het aantal allochtone bewoners toegenomen. In 2010 was 52% van de Rotterdamse bevolking autochtoon, ten opzichte van 48% allochtonen. In 2009 was deze verhouding 53% autochtonen ten opzichte van 47% allochtonen.130 Door de veranderende samenstelling van de demografie, veranderen ook de wensen en behoeften van deze bewoners en treedt een verandering in vrijetijdsbesteding op.131

5.2 BenchmarkingBenchmarking omvat het kritisch vergelijken van verschillende prestaties en werkwijzen in de

eigen onderneming, met die van andere organisaties.132 In dit kader wordt De Nacht van de Kaap vergeleken met twee andere festivals; de benchmarking partners. Allereerst worden criteria opgesteld, waar benchmarking partners aan moeten voldoen. Vervolgens wordt een keuze gemaakt met welke festivals De Nacht van de Kaap vergeleken kan worden en wordt gekeken op basis waarvan deze vergelijking plaatsvindt. De gekozen benchmarking partners worden nader geanalyseerd, waarna de verschillen en overeenkomsten worden uitgewerkt.133

5.2.1 Benchmarking criteria De Nacht van de Kaap wordt vergeleken met andere Rotterdamse festivals. Omdat dit een groot

aantal benchmarking partners oplevert, is gekozen om specifiekere criteria voor de benchmarking partners op te stellen. De belangrijkere eigenschappen van De Nacht van de Kaap zijn de opzet als kroegentocht, met zowel binnen als buiten een muzikale programmering, de sterk aanwezige thematiek en de brede doelgroep. Een vergelijkbaar festival zal ook aan deze eigenschappen moeten voldoen. Dit resulteert in de volgende criteria:

- Doelgroep: De Nacht van de Kaap trekt een zeer brede doelgroep. Vergelijkbare festivals moet eenzelfde brede doelgroep trekken.

- Thematiek: In De Nacht van de Kaap staat het oude Katendrecht anno nu centraal. Dit sluit aan bij het Rotterdamse thema ‘maritieme havenstad’. Vergelijkbare festivals hoeven niet dezelfde thematiek te hebben, maar het is wel belangrijk dat het festival om een duidelijk thema draait, welke aansluit bij de thematiek van de stad.

- Opzet en inhoud: De opzet van De Nacht van de Kaap is essentieel voor de identiteit van het festival. Bij een vergelijkbaar festival is eenzelfde opzet, met meerdere locaties en een muzikale programmering, een vereiste.

128 http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/bevolking/publicaties/artikelen/archief/2003/2003-1175-wm.htm, geraadpleegd op 16-03-2011129 Rotterdam Festivals, (2010), Herijking Evenementenbeleid- Dieper in de stad, verder in de wereld, Gemeente Rotterdam, Rotterdam, p. 29130 http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=37713&D1=0&D2=0&D3=1,3-4,31-32,40-41&D4=5-16,115,123,126,131,135,195,244,259,267,270,272,309,314,321,323,360,418,457,509,594,661,672,760,773,l&D5=l&HD=101213-1411&HDR=G4,T,G1,G2&STB=G3, geraadpleegd op 21-03-2011131 Beunders, N., Boers, H., (2007), De andere kant van de vrije tijd, ToerBoek, Meppel, pp. 138-139132 Verhage, B., (2004), Grondslagen van de marketing, Houten, Wolters-Noordhoff, pp. 143-145 133 http://management.about.com/cs/benchmarking/a/Benchmarking.htm, geraadpleegd op 14-03-2011


52

Daarnaast zijn een aantal aanvullende criteria opgesteld, die waarborgen dat de benchmarking partners met dezelfde middelen en restricties te maken hebben als De Nacht van de Kaap. Daarom zijn de volgende aanvullende criteria opgesteld:

- Periode: De Nacht van de Kaap vindt plaats in het zomerseizoen. Vergelijkbare festivals moet plaatsvinden in de periode april t/m oktober.

- Entreeprijs: De Nacht van de Kaap is een grotendeels gratis toegankelijk festival. Vergelijkbare festivals moeten ook (deels) gratis toegankelijk zijn, omdat deze dan ook weinig geld uit entree ontvangen en dus afhankelijk zijn van fondsen, sponsoren en subsidies.

De benchmarking partners van De Nacht van de Kaap moeten voldoen aan de eerste drie criteria en één van de twee aanvullende criteria.

5.2.2 Keuze voor benchmarking partnersDe twee festivals die het best aan eerder genoemde criteria voldoen, zijn De Wereld van Witte

de With en De Rotterdamse Museumnacht. In bijlage 29 is een tabel opgenomen met daarin de uitwerking van de criteria voor De Nacht van de Kaap en deze vergelijkbare festivals.

5.2.3 Opzet van de vergelijkingHet doel van deze benchmark is, om te kijken hoe de organisaties van De Wereld van Witte de

With en De Rotterdamse Museumnacht belevenissen voor bezoekers regisseren. Gekeken is óf en hoe zij gebruik maken van de zes bouwstenen voor het regisseren van belevenisconcepten. Om overlap te voorkomen, zijn de bouwstenen identiteit en product/dienst samengevoegd tot ‘het festival’. De bouwstenen personeel en netwerk zijn niet benoemd, omdat deze niet expliciet worden ingezet ter ondersteuning van de belevingswaarde voor bezoekers.

5.2.4 Analyse benchmarking partnersDe Rotterdamse Museumnacht

Het festival: De Rotterdamse Museumnacht is een festival, dat is bedoeld om publiek op een laagdrempelige manier kennis te laten maken met het culturele aanbod in Rotterdam. In de ruim 40 deelnemende musea en galeries vinden rondleidingen, acts, showelementen, beeldende kunst, theater, film, performances, workshops, muziek- en dansvoorstellingen plaats. De kwaliteit van het programma staat voorop. De Rotterdamse Museumnacht onderscheidt zich van Museumnachten in ander steden, door naast het programma dat zich binnen de muren van de instellingen afspeelt ook een buitenprogramma aan te bieden.134

Communicatie: Tijdens De Rotterdamse Museumnacht is in 2010 de MuseumUitmailPublieksprijs ingevoerd, waarbij bezoekers hun stem konden uitbrengen. Dit werd gezien als toevoeging bij de communicatie tussen de organisatie en de bezoekers van het festival.134

Fysieke omgeving: De combinatie van musea en galeries maakt De Rotterdamse Museumnacht aantrekkelijk voor bezoekers. Bezoekers kunnen kiezen uit grootschalige activiteiten in musea en kleine activiteiten in galeries met een intiemere sfeer. Duizenden mensen krijgen door het festival een impressie van de kwaliteit van het kunsten cultuuraanbod in Rotterdam. Dit werkt als stimulans op bezoekers om vaker één van de ruim 40 musea of galeries te bezoeken.134

134 Interview Manon Beuzenberg, Rotterdamse Museumnacht, 17-03-2011, zie bijlage 16: p. 99


53

Overige: De Rotterdamse Museumnacht maakt gebruik van socio-ecologische animatie.135 Door gebruik te maken van buitenprogrammering, plattegronden136 en bewegwijzering wordt het festival één geheel; ondanks het feit dat sommige locaties ver bij elkaar vandaan liggen.137

De Wereld van Witte de WithHet festival: De Wereld van Witte de With is een kunstfestival waarbinnen de beeldende

discipline centraal staat en ruimte is voor andere kunstuitingen. De organisatie wil bezoekers kennis laten maken met vernieuwende, internationale en Rotterdamse kunstenaars.138

Communicatie: Tijdens het festival maakt De Wereld van Witte de With gebruik van QR-codes. Bij alle programmaonderdelen zijn deze codes te vinden. Als deze codes met een mobiele telefoon worden gescand, worden automatisch de bijbehorende webpagina’s geopend.139

Fysieke omgeving: De Wereld van Witte de With speelt zich al jaren in en om galeries aan de Witte de Withstraat af, welke als bijnaam ‘de Rotterdamse Kunst-as’ draagt.138 Het belang van het festival voor deelnemende kunstinstellingen is de afgelopen jaren gegroeid. Het festival heeft een groot draagvlak, wat zich heeft uitgebreid met organisaties buiten de kunst-as. De Wereld van Witte de With heeft in haar missie opgenomen, dat de straat het museum moet worden. Door de programmering in kunstinstellingen de straat op te trekken, is een brug ontstaan tussen de binnen- en buitenprogrammering.140

Overige: In de huidige opzet heeft De Wereld van Witte de With, volgens haar organisatie, het plafond bereikt. Door in te zetten op meer diepgang in de programmering, wil de organisatie het festival naar een Europees niveau trekken. De Wereld van Witte de With moet hét Europese kunstfestival worden, waar jonge kunstenaars elkaar kunnen ontmoeten en zich kunnen profileren. Dit wordt nagestreefd door verschillende kunstinstellingen en kunstenaars nauw te betrekken bij de opzet van het festival. 141

5.2.5 Verschillen & overeenkomstenAls bovenstaande twee festivals met De Nacht van de Kaap vergeleken worden, vallen een aantal

zaken op. Waar De Wereld van Witte de With streeft naar internationale bekendheid, is De Rotterdamse Museumnacht met name bedoeld voor Rotterdammers. De Nacht van de Kaap richt zich op het Rotterdamse publiek, maar bezit wel de ambitie om uit te groeien tot een internationaal bekend festival.

Zowel De Wereld van Witte de With als De Rotterdamse Museumnacht, hebben naast binnenprogrammering ook buitenprogrammering, waarmee wordt ingespeeld op de beleving van de bezoekers. Mede hierdoor ontstaat een betere samenhang tussen de verschillende locaties. Bij De Nacht van de Kaap is wel een buitenprogrammering ter aanvulling van de binnenprogrammering, maar deze wordt niet gebruikt om de samenhang met verderop gelegen locaties te versterken.

De Wereld van Witte de With is een sterk locatie gebonden evenement. De Rotterdamse kunst-as is bij uitsteek dé plek voor het festival. Door de nauwe verbondenheid met de verschillende kunst 135 Nijs, D., Peters, F., (2006), Imagineering- Het creeren van belevingswerelden, Boom, Amsterdam, p. 241136 http://www.rotterdamsemuseumnacht.nl/plattegrond.php?n=, geraadpleegd op 21-03-2011137 Interview Manon Beuzenberg, Rotterdamse Museumnacht, 17-03-2011, zie bijlage 16: p. 99138 http://www.festivalwww.nl/#!nederlands/missie-festival, geraadpleegd op 16-03-2011139 http://festivalwww.blogspot.com/2010/09/snel-op-onze-mobiele-website.html, geraadpleegd op 21-03-2011140 Stichting de Loodsen, (2010), De Wereld van Witte de With - Kunstenfestival van Europese jonge makers, Rotterdam, Stichting de Loodsen, pp. 2-3141 Stichting de Loodsen, (2010), De Wereld van Witte de With - Kunstenfestival van Europese jonge makers, Rotterdam, Stichting de Loodsen, pp. 3-7


54

instellingen, is het mogelijk om elk jaar weer een editie van het festival neer te zetten. De Rotterdamse Museumnacht heeft een minder duidelijke gebiedsgebondenheid. Bij De Nacht van de Kaap is, net als bij De Wereld van Witte de With, wel een sterke gebiedsgebondenheid, omdat het festival aansluit op het verleden van Katendrecht.

5.3 Het Rotterdamse evenementenbeleidVóór de jaren ’90 was in Rotterdam weinig te vinden op het gebied van festivals en

evenementen. Langzamerhand realiseerde de Gemeente zich dat festivals een goede manier zijn om mensen naar de stad te trekken. De Gemeente Rotterdam ging aan de slag met dit onderwerp en zo werden initiatieven als Rotterdam Festivals, Rotterdam Topsport en Rotterdam Marketing opgericht.

Het succes van Rotterdam als festivalstad, hangt samen met de ontwikkeling van het evenementenbeleid. Rotterdam was de eerste stad in Nederland die een samenhangend evenementenbeleid ontwikkelde. Het EK voetbal in 2000 en Rotterdam als Culturele Hoofdstad van Europa in 2001, waren samen de eerste aanzet tot de huidige internationale ambities. In 2002, 2005 en 2006 was Rotterdam Evenementenstad van Nederland en de afgelopen tien jaar was de stad genomineerd voor deze prijs.142,143 Inmiddels telt Rotterdam jaarlijks zo’n 1600 klein- en grootschalige evenementen.144 Met het vernieuwde evenementenbeleid, wil de Gemeente Rotterdam de stad nog steviger op de kaart zetten als internationale festivalstad.145

5.3.1 Een festivaljaar met up’s en downsIn 2010 begon het Rotterdamse festivaljaar met veel aandacht voor de rellen bij Sunset Grooves

in Hoek van Holland. Festivalstad Rotterdam leek tijdelijk niet meer te functioneren en het wegvallen van de Dance Parade in 2010 deed hier nog een schepje bovenop. Gedurende de zomermaanden herstelde de Rotterdamse festivalsector zich. Met de komst van de Grand Depart en het winnen van de IFEA World Festival & Event City prijs, leken eerder gemaakte missers vergeten. Desondanks werd in datzelfde jaar een nieuw evenementenbeleid met strengere veiligheidseisen ontwikkeld.146

5.3.2 Ambitie & visieMet het vernieuwde evenementenbeleid zet Rotterdam in op duurzaamheid en het verbeteren

van de kwaliteit van leven in de stad. De Gemeente wil dit onder de aandacht brengen van het nationale en internationale publiek. Het verwerven van een stevige (inter)nationale positie door het voortborduren op de huidige kwaliteiten van de stad, vormt daarbij het uitgangspunt. Daarnaast streeft de Gemeente naar meer bezoekersbeleving en verbondenheid van festivals met het Rotterdamse stadsleven. Festivals zijn onderdeel van een groter geheel en moeten gezamenlijk een weergave geven van de Rotterdamse thema’s. De Rotterdamse festivals dienen te zijn vormgegeven door een heldere en efficiënte evenementencoördinatie. Ieder Rotterdams festival heeft, los van de waarde die het heeft voor de stad, allereerst een eigen inhoudelijke waarde.146,147

De Gemeente Rotterdam vindt het belangrijk dat de Rotterdamse festivals worden gedragen door de inwoners, diep doordringen in de stad en deze in binnen- en buitenland profileren. De

142 http://www.respons.nl/artikelen/Recreatie%20&%20Toerisme%20-%20Amsterdam%20heeft%20grootste%20evenementenaanbod.pdf, geraadpleegd op 21-03-2011143 http://www.evenementenprijzen.nl/, geraadpleegd op 21-03-2011144 http://www.rotterdam.nl/eCache/TER/10/73/681.html, geraadpleegd op 24-03-2011145 Rotterdam Festivals, (2010), Herijking Evenementenbeleid – Dieper in de stad, verder in de wereld, Gemeente Rotterdam, Rotterdam, pp. 10-11146 Rotterdam Festivals, (2010), Evenementenkalender 2011, Rotterdams UITburo, Rotterdam, p. 3147 Rotterdam Festivals, (2010), Herijking Evenementenbeleid – Dieper in de stad, verder in de wereld, Gemeente Rotterdam, Rotterdam, p. 12


55

Gemeente Rotterdam beoogt de stad te profileren als: ‘Rotterdam als jonge, internationale stad aan het water met een daadkrachtige en nuchtere mentaliteit’.148

Om de ambitie en de visie van de Gemeente Rotterdam als festivalstad ten uitvoer te brengen, is Rotterdam Festivals opgericht. In onderstaande tabel is de ambitie van de Gemeente Rotterdam door Rotterdam Festivals geconcretiseerd.

Rotterdam Festivals: Inzet voor de toekomstVan NaarRegionale / Nationale aantrekkingskracht

Nationale / Internationale aantrekkingskracht

Een landing maken en weer opstijgen

Draagvlak, verdieping en worteling in de stad

Zwaartepunt op centrum Programmeren vanuit de identiteit van plekken en wijken, zonder het centrum te verzwakken

Imago van grootschaligheid Imago van veelzijdigheid en relevantieMooie evenementen met uitschieters

Betekenisvolle evenementen, topkwaliteit

Eendaags Twee- of driedaagsDe grootste Soms de grootste, maar altijd de besteBlijvendRotterdamse thema’sSterke coördinatie en professioneel opgezetVeel laagdrempelige festivals en festivalonderdelenRotterdam loopt als festivalstad voorop in Nederland

Figuur 10: Ambities voor de toekomst door Rotterdamse Festivals149

5.3.3 Concrete aanpakRotterdammers zijn trots op hun festivals.150 Samen weerspiegelen de festivals de thema’s van de

stad en een aantal festivals hebben een internationale reputatie. Daarnaast genereren de festivals positieve media-aandacht en geven ze Rotterdam een economische impuls.151 De Gemeente hanteert in het evenementenbeleid de volgende aandachtspunten:

Meer betekenis en rendement uit het bestaande aanbod - Bij dit aandachtspunt ligt de focus op sterk met de stad verbonden, jaarlijks terugkerende festivals en thema’s. Festivals moeten het verhaal van de stad vertellen en de organisatie moet een duidelijk beeld hebben van wat gevierd wordt met het festival. De festivals moeten aansluiten bij de thema’s van de stad Rotterdam: maritieme havenstad, jongerenstad, multiculturele stad, een stad die durft, (inter)nationale sportstad, een stad met een kosmopolitisch en (inter)nationaal cultuurklimaat en een stad van moderne architectuur.152 De iconen vormen hierbij het gezicht van Rotterdam. Dit zijn publieksevenementen die kunnen dienen als internationale netwerkbijeenkomst, met internationale mogelijkheden en hoge bezoekersaantallen. Deze iconen moeten worden omringd door kleine en middelgrote festivals, die zorgen voor een levendig en divers aanbod en een evenwichtig op elkaar afgestemd geheel, waarin voor iedere doelgroep iets van waarde te vinden is. Deze kleinere en

148 Rotterdam Festivals, (2010), Herijking Evenementenbeleid – Dieper in de stad, verder in de wereld, Gemeente Rotterdam, Rotterdam, p. 12149 Rotterdam Festivals, (2007), Cultuurplan 2009-2012 – Festivals, Rotterdam Festivals, Rotterdam, p. 8 150 http://www.cos.rotterdam.nl/Rotterdam/Openbaar/Diensten/COS/Pers/Driekwart Rotterdammers trots op festivals.pdf, geraadpleegd op 28-03-2011151 Rotterdam Festivals, (2010), Herijking Evenementenbeleid – Dieper in de stad, verder in de wereld, Gemeente Rotterdam, Rotterdam, pp. 13-15152 Rotterdam Festivals, (2010), Evenementenkalender 2011, Rotterdams UITburo, Rotterdam, p. 2


56

middelgrote festivals zijn essentieel voor het totale aanbod en zijn erg Rotterdams. Hieronder vallen ook gebiedsgeoriënteerde festivals, die een gewenste sfeer in een deelgebied creëren en een ontmoetingsplaats voor bewoners vormen.153

De basis weer op orde - Rotterdam Festivals en Rotterdam Topsport vormen de loketten voor Rotterdamse publieksevenementen. Zij financieren, ondersteunen en begeleiden Rotterdamse festivalorganisatoren. Deze partijen beoordelen of een festival ondersteuning krijgt. Rotterdam Festivals bezit een databestand, waarin alle beoogde festivals voor aankomende periode worden opgenomen. Zo kunnen festivals in een vroegtijdig stadium worden ingedeeld en ontstaat een goede spreiding over het aantal data en locaties. Het OntwikkelingsBedrijf Rotterdam (OBR), de Rotterdamse Dienst Kunst & Cultuur (dKC) en de Dienst Sport & Recreatie (Senr) vervullen vanuit de Gemeente Rotterdam een opdrachtgeversrol voor Stichting Staf City Marketing. Deze stichting voert de besluitvorming over grote, sector overschrijdende en complexe festivals en staat onder leiding van de wethouder Economie, Haven en Milieu. Naast de inhoud, wordt een festival door de burgemeester, de hoofdofficier van justitie en de korpschef beoordeeld op openbare orde en veiligheid. Op basis daarvan wordt door de burgemeester een vergunning verleend.153

Naar een internationale focus - Rotterdamse festivals moeten meer de ‘unique sellingpoints’ van de stad worden. De Gemeente Rotterdam heeft als doel festivals nadrukkelijk onderdeel te maken van de internationale citymarketing en enkele internationaal aansprekende festivals (zoals EK’s en WK’s) in te kopen. Het Evenementenfonds is de motor achter het bereiken van deze doelstelling. Deze vergelijkt concurrerende festivals met internationale uitstraling en beoordeelt welke festivals navolging verdienen. Ook de themajaren moeten bijdragen aan de internationale focus van Rotterdam. Om hier meer rendement uit te halen, wordt ingezet op eerdere ontwikkeling hiervan en het beter benutten van de in de stad aanwezige kennis en ervaring.153

5.3.4 Beoordeling evenementenBij de beoordeling van festivals wordt door Rotterdam Festivals gekeken naar kwaliteit en

bezoekersbeleving, aansluiting bij de identiteit van Rotterdam, deugdelijkheid van het plan en de plaats binnen het totaalaanbod. Ook de impact van een festival, bijvoorbeeld via media, vernieuwing en verrassing spelen een rol bij de beoordeling.154

De dKC, het OBR en de Rotterdamse Raad voor Kunst & Cultuur (RRKC) zijn ook betrokken bij de subsidieverstrekking. Rotterdam Festivals ontvangt gemeentelijke subsidie uit de cultuurbegroting (via de dKC) en uit economische middelen (via het OBR). Deze subsidie besteden zij aan de ondersteuning van Rotterdamse festivals. Idealiter hebben partijen met ondersteuning van Rotterdam Festivals, de dKC niet meer nodig. Projecten die al begeleiding en kennis van Rotterdam Festivals krijgen, kunnen echter nog steeds de dKC benaderen.155 De RRKC geeft advies aan de Gemeente op het gebied van kunst en cultuur en subsidieverdeling. Daarnaast stellen zij eens in de vier jaar een cultuurplan op. De adviezen van de RRKC zijn niet bindend, maar worden wel op hoge waarde geschat. De RRKC beoogt meer kwaliteit en meer samenwerking tussen organisaties.156

Het is belangrijk voor festivalorganisatoren, om aan te tonen dat het festival goed past binnen het huidige beleid. Waar dit vroeger kon aan de hand van een goed netwerk en een mooi verhaal, moet nu duidelijk worden uit de ingediende plannen hoe de organisatie het beleid ten uitvoer brengt

153 Rotterdam Festivals, (2010), Herijking Evenementenbeleid – Dieper in de stad, verder in de wereld, Gemeente Rotterdam, Rotterdam, pp. 16-25154 Rotterdam Festivals, (2010), Evenementenkalender 2011, Rotterdams UITburo, Rotterdam, p. 4, 14155 Interview Aukje Bolle, Rotterdamse Dienst Kunst & Cultuur, 14-03-2011, zie bijlage 13: pp. 93-94156 Interview Michel Schelvis, Rotterdamse Raad voor Kunst & Cultuur, 24-03-2011, zie bijlage 15: pp. 97-98


57

in haar festivals. Organisaties met de nodige kennis en ervaring, zullen dit duidelijk op papier moeten kunnen zetten.156

5.4 Het Rotterdamse vergunningenbeleidHet Rotterdamse evenementenbeleid hangt nauw samen met het vergunningenbeleid. Het

verschil tussen het evenementen- en het vergunningenbeleid, is dat het evenementenbeleid gecoördineerd wordt door Rotterdam Festivals en dient als stimuleringsbeleid. Het vergunningenbeleid let op de veiligheidsaspecten en stelt eisen en restricties aan festivals. Dit beleid wordt opgesteld door de Gemeente Rotterdam en kan per deelgemeente aangevuld worden met een eigen deelgemeentebeleid. Deze dient echter eerst goedgekeurd te worden door Directie Veiligheid en Rotterdam Festivals.157,158

In het nieuwe vergunningenbeleid van 2010 zijn de veiligheidseisen aangescherpt en aanbevelingen naar aanleiding van de Strandrellen in Hoek van Holland opgenomen. De ‘Nota Evenementenvergunningen’ geeft een overzicht van regels en restricties die voorheen over meerdere nota’s verspreid stonden. 157,159

5.4.1 Het proces van de vergunningaanvraag

Voordat een vergunningaanvraag in behandeling wordt genomen, wordt deze door Rotterdam Festivals (bij sportevenementen door Rotterdam Topsport) getoetst op eisen uit het evenementenbeleid. Indien Rotterdam Festivals akkoord gaat, voert de Gemeente per festival, samen met o.a. de politie en hulpdiensten, een risicoscan uit met het oog op het publieksprofiel (onder andere type bezoekers), het ruimteprofiel (onder andere openbaar of gesloten ruimte, geluids- en verkeersoverlast) en het activiteitenprofiel (onder andere tijdstip en politieke gevoeligheid). De risicoscan wordt ingevuld op basis van de vergunningaanvraag, eerdere ervaringen met de festivalorganisator en ervaringen met soortgelijke festivals. Op basis daarvan worden festivals geclassificeerd in de A-, B- of C-categorie, die de inzet van politie, Gemeente en hulpdiensten bepaald. Naast de A-, B- of C-categorie, bestaat de categorie ‘kleinschalig’. De classificatie bepaalt onder andere welke plannen en maatregelen noodzakelijk zijn voor de uitvoer van het festival. 159,160,

161 Het verschil tussen de categorieën festivals is terug te vinden in bijlage 30.

De Burgemeester verleent, in overleg met onder andere politie en hulpdiensten, wel of geen vergunning. Hij verbindt hieraan een reeks regels en voorschriften op het gebied van bereikbaarheid, openbare orde, veiligheid, milieu (geluid, afval en luchtkwaliteit) en communicatie. Uiteindelijk is de festivalorganisator verantwoordelijk voor de naleving van deze regels en voorschriften, de beheersbaarheid en een ordelijk verloop van het festival. De vergunningverlener is verantwoordelijk voor de handhaving hiervan.162

5.5 Conclusies5.5.1 Conclusie Trends & Ontwikkelingen

Het Rotterdamse festivalaanbod stijgt en vormt een bedreiging voor De Nacht van de Kaap; de concurrentie neemt toe. Met de toenemende vraag naar cultuur neemt echter ook het aantal

157 Interview Reinier Weers, Rotterdam Festivals, 23-2-2011, zie bijlage 2: pp. 71-72158 Directie Veiligheid, (2010), Nota Evenementenvergunningen – Procedures, voorschriften en afspraken rond evenementen in Rotterdam, Directie Veiligheid Gemeente Rotterdam, Rotterdam, pp. 4-5159 http://www.rotterdam.nl/eCache/TER/10/73/681.html, geraadpleegd op 24-03-2011160 http://www.rotterdam.nl/Directie%20Veilig/PDF/Aanmeldprocedure%20festivals%202011.pdf, geraadpleegd op 24-03-2011161 Directie Veiligheid, (2010), Nota Evenementenvergunningen – Procedures, voorschriften en afspraken rond evenementen in Rotterdam, Directie Veiligheid Gemeente Rotterdam, Rotterdam, pp. 7-8, 17-18162 Directie Veiligheid, (2010), Nota Evenementenvergunningen – Procedures, voorschriften en afspraken rond evenementen in Rotterdam, Directie Veiligheid Gemeente Rotterdam, Rotterdam, pp. 7-16


58

festivalbezoekers toe, dat kansen voor het festival oplevert. Voor De Nacht van de Kaap is het van belang om onderscheidend te zijn en in te spelen op de wensen en behoeften van de consument. Deze consument wordt steeds kritischer, vergelijkt verschillende festivals en maakt op basis daarvan een onderbouwde keuze voor zijn/haar vrijetijdsbesteding. Zaken die meespelen in deze keuze zijn belevingswaarde, uniekheid en authenticiteit van een festival. Dit speelt niet alleen bij de bezoekers, maar ook subsidiënten gaan dit als steeds belangrijkere criteria voor het verlenen van subsidie zien. Door een betekenisvolle belevingswaarde voor bezoekers van De Nacht van de Kaap te creëren, kan het festival zich onderscheiden van andere festivals en meerwaarde bieden voor bezoekers.

De samenstelling van de Rotterdamse bevolking verandert en biedt kansen voor De Nacht van de Kaap. Door een toename van het aantal jongeren in Rotterdam, ligt hier een mogelijkheid voor het aantrekken van meer bezoekers. Ook multiculturalisering biedt mogelijkheden voor het festival. Het internationale karakter van het festival en de ambitie van de organisatie om internationale bekendheid voor het festival te verwerven, sluiten goed aan bij de multiculturele samenstelling van de Rotterdamse bevolking.

Vanuit de Gemeente Rotterdam wordt steeds meer het belang ingezien van het huisvesten van spraakmakende festivals. De Nacht van de Kaap bezit de potentie om nationaal meer bekendheid te genereren , past binnen de thematiek van de stad Rotterdam (maritieme havenstad) en sluit aan bij één van de iconen binnen de Rotterdamse festivals (Wereldhavendagen). Dit zal de overlevingskansen van De Nacht van de Kaap vergroten.

Ondanks positieve ontwikkelingen in de festivalbranche, is sprake van een economische crisis. Vanaf 2013 zal het nieuwe cultuurplan van kracht worden, waarin miljoenen gekort zullen worden. Festivalorganisatoren zullen zich meer moeten inzetten om subsidies en vergunningen binnen te kunnen halen. Daarnaast zullen ze andere bronnen moeten aanboren om de financiële haalbaarheid van het evenement te waarborgen. Het verbeteren van Katendrecht vormt in de toekomst ook geen legitimatie meer voor het ontvangen van subsidie. Naast deze vermindering van inkomsten, is sprake van hogere kosten om te kunnen voldoen aan de aangescherpte veiligheidseisen. Naar verwachting zullen ook deze kosten blijven stijgen. De veiligheidseisen, die meer beveiliging en hekken verplicht stellen, doen afbreuk aan de festivalsfeer voor bezoekers. Deze maatregelen vormen bedreigingen voor De Nacht van de Kaap op het gebied van financiën en bezoekersbeleving.

5.5.2 Conclusie BenchmarkingDe Nacht van de Kaap kan een aantal dingen leren van De Wereld van Witte de With en De

Rotterdamse Museumnacht. Allereerst kan gekeken worden naar de inzet van buitenprogrammering. Het doel van buitenprogrammering kan breder gezien worden dan alleen een extra toevoeging als locatie. Nu wordt de buitenprogrammering alleen gezien als een onderdeel van de programmering. Buitenprogrammering kan echter ook ingezet worden om verschillende locaties meer op elkaar aan te laten sluiten en kan tevens als routing van het festival worden gebruikt. Door op de route van de ene naar de andere locatie van het festival belevingsaspecten toe te voegen, blijft de bezoeker in de sfeer van het festival.

Uit de vergelijking tussen De Nacht van de Kaap en Wereld van Witte de With, blijkt ook dat gebiedsgebondenheid een gemeenschappelijke factor is. De Nacht van de Kaap speelt al in op de geschiedenis van het gebied, maar kan nog meer aansluiting bij het gebied zoeken.

Als laatste kan De Nacht van de Kaap leren van De Rotterdamse Museumnacht op het gebied van bezoekersparticipatie. Bezoekers kunnen bij De Rotterdamse Museumnacht hun stem uitbrengen op het museum of de galerie met het leukste programma. Op die manier worden bezoekers actief


59

betrokken bij het festival. Het betrekken van bezoekers bij de uitvoer en/of organisatie van het festival kan zorgen voor een verhoogde bezoekersbeleving.

5.5.3 Conclusie Rotterdams evenementenbeleidDe Gemeente Rotterdam ziet festivals als een belangrijk middel om de stad te promoten. Om de

ambitie en visie van de Gemeente Rotterdam als festivalstad ten uitvoer te brengen, heeft Rotterdam Festivals deze vertaald in concrete aandachtspunten die zijn uitgewerkt in het Rotterdamse evenementenbeleid. Dit beleid biedt kansen voor De Nacht van de Kaap, omdat het festival het verhaal van Katendrecht en de stad Rotterdam vertelt en aansluit bij het thema ‘Rotterdam als maritieme havenstad’. Het is essentieel om festivals die fungeren als grote publiekstrekker te omringen met festivals zoals De Nacht van de Kaap. De Nacht van de Kaap is een gebiedsgeoriënteerd festival dat een ontmoetingsplaats moet vormen voor bewoners van Katendrecht en een toevoeging moet zijn op de binnenstadactiviteiten.

In het Rotterdamse evenementenbeleid, beoogt de Gemeente draagvlak te creëren bij bewoners voor festivals. Wanneer bewoners een festival steunen, heeft de organisatie meer kans op subsidie en een plekje op de Rotterdamse evenementenkalender. JMR zou de ambassadeursrol van bewoners bij De Nacht van de Kaap kunnen benutten, om de kansen op subsidie voor het festival te vergroten.

De waarde van dit onderzoek wordt bevestigd doordat kwaliteit en bezoekersbeleving een belangrijke rol spelen in de beoordeling van festivals. Opvallend is dat bezoekersbeleving nergens gedefinieerd wordt. Ook uit de interviews blijkt dat niemand precies weet aan welke facetten beleving gekoppeld wordt. De bezuinigingen in de kunsten cultuursector zorgen voor nog meer eisen op het gebied van bezoekersbeleving. Minder subsidiegelden zijn beschikbaar en om hiervoor in aanmerking te komen, moet JMR kunnen aantonen dat De Nacht van de Kaap goed past binnen het beleid en waardevol is voor de stad.

5.5.4 Conclusie Rotterdams vergunningenbeleidHet Rotterdamse vergunningenbeleid is na de strandrellen in Hoek van Holland sterk

aangescherpt. De Nacht van de Kaap is op dit moment een A-evenement, omdat het een laag risico heeft wegens de identiteit van het festival en de doelgroep die het festival trekt. Het festival heeft impact op de omgeving van het Deliplein en gevolgen voor het verkeer op het Deliplein en in de omliggende straten. Voor De Nacht van de Kaap is een vergunning vereist en deze dient minimaal vier weken voorafgaand aan het festival te worden aangevraagd bij Deelgemeente Feijenoord. Wanneer JMR goed weet om te gaan met de bezoekersbeleving van De Nacht van de Kaap, ontwikkelen ze mogelijkheden voor het ontvangen van een vergunning, subsidie en eventuele andere financieringsmogelijkheden. In het huidige culturele klimaat in Rotterdam, zijn professionele organisaties nodig die kwaliteit leveren en doelgroepgericht met marketing omgaan.


60

HOOFDSTUK 6: CONCLUSIES


61

6.0 InleidingIn voorgaande hoofdstukken is een situatieanalyse van De Nacht van de Kaap geschetst, waaruit

de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen van het festival blijken. Door deze uitkomsten in te voeren in een SWOT-analyse en in een confrontatiematrix tegenover elkaar te zetten, kunnen de hoofdaandachtspunten worden vastgesteld. Hieruit vloeit een ‘ultieme uitdaging’ voort. Deze vormt uiteindelijk de basis voor de strategie die zal worden gebruikt om de belevingswaarde voor bezoekers van De Nacht van de Kaap te verhogen.

6.1 SWOTUit voorgaande hoofdstukken blijkt dat De Nacht van de Kaap vele sterktes, zwaktes, kansen en

bedreigingen kent. In onderstaande SWOT-analyse zijn de belangrijkere aspecten weergegeven.

INTERNE OMGEVINGSterktes Zwaktes

Belevingswaarde Financiële haalbaarheidIdentiteit Routing van het festivalImago Verhouding bezoekers - locatiesAansluiting op Wereldhavendagen Betrokkenheid ondernemers en

bewonersEXTERNE OMGEVING

Kansen BedreigingBeleveniseconomie Economische crisisVeranderende bevolkingssamenstelling R’dam

Vergunningenbeleid

Toegenomen belangstelling voor cultuur

Toename aantal festivals

EvenementenbeleidFiguur 11: SWOT-analyse De Nacht van de Kaap

In bijlage 31 is een toelichting op bovenstaande tabel gegeven.

6.2 ConfrontatiematrixIn de confrontatiematrix worden de relaties tussen de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen

uit de SWOT-analyse tegenover elkaar gezet. Sterke punten stellen de organisatie in staat om in te spelen op kansen. Dit soort situaties kunnen door JMR worden uitgebuit en zijn weergegeven door een ‘+’ of een ‘++’. De zwakke punten zorgen ervoor dat JMR zich niet goed kan wapenen tegen bedreigingen. Deze situaties worden aangegeven met een ‘-’ of een ‘--’. JMR moet deze situaties vermijden. De met een ‘+/-’ aangegeven combinaties, staan voor zaken die elkaar opheffen. Zo zorgen sterktes ervoor dat bedreigingen minder bedreigend zijn. Daar tegenover kunnen zwaktes ervoor zorgen dat kansen minder goed kunnen worden benut.


62

INTERNE OMGEVINGSterktes Zwaktes

Belevingswaarde

Identiteit

Imago

Aansluiting op W

ereldhavendagen

Financiële haalbaarheid

Routing van het festival

Verhouding bezoekers t.o.v. locaties

Betrokkenheid ondernem

ers en bewoners

EXTE

RNE

OM

GEV

ING

Kans

en

Beleveniseconomie ++ +/- +/- +/-

Veranderende bevolkings-samenstelling Rotterdam

+

Toegenomen belangstelling voor cultuur

+

Evenementenbeleid ++ + ++ +/- +/-

Bedr

eigi

ngen

Economische crisis +/- -- -

Vergunningenbeleid +/- +/- - --

Toename aantal festivals +/- +/- +/- --

Figuur 12: Confrontatiematrix De Nacht van de Kaap

In bijlage 32 is een toelichting op bovenstaande tabel gegeven.

6.3 HoofdaandachtspuntenIn de confrontatiematrix zijn een aantal veelvoorkomende aspecten te onderscheiden. Deze

bieden aanknopingspunten voor het formuleren van een ultieme uitdaging. Daarvoor moeten eerst de hoofd- van de bijzaken gescheiden worden, in de vorm van hoofdaandachtspunten.

6.3.1 Belevingswaarde aanscherpenHoewel De Nacht van de Kaap op dit moment een hoge belevingswaarde voor de bezoekers

biedt, kan deze op een aantal punten verbeterd worden. Zo kan de communicatie voorafgaand, tijdens en na afloopt van het festival verbetert worden. Ook de verhouding tussen het aantal bezoekers en het aantal locaties, speelt een rol bij de belevingswaarde. Zeker met het oog op mogelijke uitbreiding van het festival, zijn deze aspecten van belang. Tot slot moet rekening worden gehouden met de doelgroep. Hierbij speelt de veranderende bevolkingssamenstelling een rol.

6.3.2 Creatief omgaan met beleidBeleving speelt een steeds grotere rol in het evenementenbeleid, maar een concrete definitie

hiervan ontbreekt. Andere belangrijke aspecten van het evenementenbeleid, zijn aansluiting van

Hoofdstuk 6: Conclusies

63

kleine festivals op grote festivals, aansluiting op de thema’s van de stad en de betrokkenheid van bewoners en ondernemers. In het vergunningenbeleid zijn aangescherpte veiligheidseisen van kracht. Het is van belang om de beleving van de bezoekers niet in gevaar te brengen, ondanks het implementeren van veiligheidsmaatregelen. Door creatief met het beleid om te gaan, kan De Nacht van de Kaap hier haar voordeel meedoen.

6.3.3 Bewaken van financiënOm het voortbestaan van De Nacht van de Kaap in de komende jaren te garanderen, moet

ingespeeld worden op de financiële haalbaarheid van het festival. Enerzijds is sprake van een daling van inkomsten door de economische crisis en de daarmee gepaard gaande bezuinigingen, anderzijds stijgen de kosten van De Nacht van de Kaap door de scherpere veiligheidseisen vanuit het vergunningenbeleid.

6.4 Ultieme UitdagingOp basis van voorgaande hoofdaandachtspunten kan een centraal probleem geformuleerd

worden. Gezien ‘probleem denken’ niet het uitgangspunt van dit onderzoek vormt, wordt liever gesproken van een ultieme uitdaging. Deze ultieme uitdaging luidt: ‘Hoe kan JMR een verhoogde belevingswaarde voor bezoekers van De Nacht van de Kaap inzetten, ter bevordering van de (financiële) positie van het festival, binnen de kaders van het vernieuwde beleid?’.

6.5 Eigen visie op De Nacht van de KaapDe Nacht van de Kaap is een sterk festival. Door de opzet en thematiek, ontstaat een goede,

nostalgische sfeer van het oude Katendrecht in de huidige tijdsgeest. Zowel de bezoekers, als de betrokkenen van het festival, hebben De Nacht van de Kaap in het hart gesloten. De hoge mate van herhalings- en aanbevelingsbereidheid bieden groeipotentie voor het festival. Het zwakste punt van De Nacht van de Kaap is haar financiële positie.

Naast het verbeteren van de financiële positie, moet gewerkt worden aan het verhogen van de

belevingswaarde van De Nacht van de Kaap. Een duidelijke routing ontbreekt en dit doet afbreuk aan de huidige belevingswaarde van het festival. Wanneer De Nacht van de Kaap wilt uitbreiden, moet gelet worden op het aantal locaties en de aansluiting daarvan op het huidige concept. De kleinschaligheid van het festival kan verloren gaan, wanneer locaties te groot worden. Daarnaast kan uitbreiding van het festival strengere veiligheidseisen met zich meebrengen, die afbreuk doen aan de belevingswaarde voor bezoekers. Tot slot kan een duidelijke en creatieve communicatie zorgen voor een betere beleving voorafgaand en na afloop van het festival.

Op het gebied van bewonersparticipatie bestaat ook een kans voor het festival. Door bewoners

actiever bij het voortraject en de uitvoer te betrekken, wordt de band van het festival met het gebied versterkt en ontstaat meer diepgang in de programmering.

Hoewel de kracht van De Nacht van de Kaap als festival duidelijk is bij de organisatie en de

bezoekers, kan dit nog meer benut worden ten opzichte van subsidiënten. Door een duidelijke profilering van het festival in het projectplan, kan de kans op subsidie vergroot worden. Hierbij moet de nadruk liggen op de speerpunten van het Rotterdamse evenementen en vergunningenbeleid. Een duidelijke profilering van het festival, kan ook gebruikt worden om sponsoren te werven.


64

HOOFDSTUK 7: AANBEVELINGEN

Hoofdstuk 7: Aanbevelingen

65

7.0 InleidingOm de ultieme uitdaging aan te gaan en voort te borduren op de eigen visie, zijn deze vertaald in

aanbevelingen. Dit zijn de strategische hoofdlijnen die JMR kan inzetten ter bevordering van de (financiële) positie van De Nacht van de Kaap, binnen de kaders van het vernieuwde Rotterdamse evenementen- en vergunningenbeleid. Een verhoogde bezoekersbeleving vormt hierbij het belangrijkste uitgangspunt.

7.1 Belevingswaarde aanscherpenDe belevingswaarde voor bezoekers van De Nacht van de Kaap moet op een aantal punten

worden verbeterd. Allereerst moet beleving in de routing worden aangebracht, die van en naar locaties buiten het Deliplein leidt. Ook moet gelet worden op het aantal bezoekers dat het festival trekt en de capaciteit van de betrokken locaties. Door hier een balans in te vinden, kan de bezoekersbeleving versterkt worden. Tot slot moet gelet worden op de veranderende samenstelling van de Rotterdamse bevolking.

7.2 Creatief omgaan met beleidOm de positie van De Nacht van de Kaap te versterken, moet het festival passen binnen de

kaders van het huidige evenementen- en vergunningenbeleid. Het festival moet aansluiten op het evenementenbeleid en dit benutten om een plek op de Rotterdamse evenementenkalender veilig te stellen en subsidie te verkrijgen. Waar het festival nu aansluit op de Wereldhavendagen en het maritieme thema van de stad, mist het de betrokkenheid van de bewoners van Katendrecht. Daarnaast moet de betrokkenheid van de ondernemers versterkt en behouden worden. Ook moet JMR creatief omgaan met de veiligheidseisen, gesteld in het vernieuwde vergunningenbeleid. Het naleven van de veiligheidseisen, mag niet ten koste gaan van de bezoekersbeleving.

7.3 Bewaken van financiën

Om de financiële gezondheid van De Nacht van de Kaap te waarborgen, moet gezocht worden naar andere inkomstenbronnen. Op die manier wordt De Nacht van de Kaap minder afhankelijk van subsidie en kan bovendien het verlies worden verkleind.


66

BRONVERMELDING

Hoofdstuk 7: Aanbevelingen

67

Literatuur Beunders, N., Boers, H., (2007), De andere kant van de vrije tijd, ToerBoek, Leiden Boswijk, A., Thijssen, T., Peelen, E., (2005), Een nieuwe kijk op de experience economy –

Betekenisvolle belevenissen, Pearson Education Benelux, Amsterdam Buhrs, M., (2008), ‘Gebiedsmarketing – Kiezen voor een succesvolle toekomst voor locatie, wijk en

stad’, Scriptum, Schiedam Glabbeek, van E.E.M., (2005), GWO, Een praktisch naslagwerk ter bevordering van effectieve

mondelinge en schriftelijke communicatie, LAB, Oudeland Grinten, J. van der, (2004), Mind the Gap – Stappenplan identiteit en imago, Boom, Amsterdam Hospers, G., (2009), Citymarketing in perspectief, Wereldschool, Lelystad Janssen, D., F. Jansen, G. Kinkhorst e.a. (2002), Zakelijke communicatie deel 1, Uitgeverij Wolters-

Noordhoff, Groningen/Houten Janssen, D., F. Jansen, G. Kinkhorst e.a. (2002), Zakelijke communicatie deel 2, Uitgeverij Wolters-

Noordhoff, Groningen/Houten Nijs, D., Peters, F., (2006), Imagineering- Het creeren van belevingswerelden, Boom, Amsterdam Pine, B.J., Gilmore, J.H., (2008), De beleveniseconomie – Werk is theater en elke onderneming

creeert zijn eigen podium, Sdu Uitgevers bv, Den Haag Verhage, B., (2004), Grondslagen van de marketing, Houten, Wolters-Noordhoff Verhoeven, N. (2007), Wat is onderzoek? Praktijkboek methoden en technieken voor het hoger

beroepsonderwijs, Uitgeverij Boom, Amsterdam

Overige publicaties Directie Veiligheid, (2010), Nota Evenementenvergunningen – Procedures, voorschriften en

afspraken rond evenementen in Rotterdam, Directie Veiligheid Gemeente Rotterdam, Rotterdam Erdman, P. H., (2008), Op zoek naar beleving – Onderzoek naar een belevingsconcept voor

wonkelgebieden, Breda Heessels, M., Epskamp, M., de Graaf, P. en de Vries, C., (2009), Rotterdammers in hun vrijetijd,

COS Rotterdam JMR, (2009), JMR Portfolio, JMR Bureau Voor Creatieve Stadsontwikkeling en Eventmarketing,

Rotterdam JMR, (2010), Afrekening Nacht van de Kaap 2009, Rotterdam JMR, (2010), Afrekening Nacht van de Kaap 2010, Rotterdam JMR, (2010), Begroting Nacht van de Kaap 2011, Rotterdam JMR, (2010), Evaluatie Nacht van de Kaap 2010, Rotterdam JMR, (2011), Projectplan Nacht van de Kaap 2011, Rotterdam JMR, (2011), Routebeschrijving 2011, Rotterdam Kwakkel, W., (2006), Identiteitsonderzoek bij Alpha Landelijk Mulder, M., (2010), Hoorcollege Imago & Identiteit – Minor Citybranding, gevolgd op 06-09-2010 NBTC, (2008), Travel en lifestyle segmentation, NBTC Reijnen, A., (2010), Imago Rotterdamse festivals, COS Rotterdam Rotterdam Festivals, (2007), Cultuurplan 2009-2012 – Festivals, Rotterdam Festivals, Rotterdam Rotterdam Festivals, (2010), Evenementenkalender 2011, Rotterdams UITburo, Rotterdam Rotterdam Festivals, (2010), Herijking Evenementenbeleid- Dieper in de stad, verder in de wereld,

Gemeente Rotterdam, Rotterdam Rotterdam Festivals, (2010), Jaarverslag Rotterdam Festivals, Rotterdam Santen, E. van, (2008), Citymarketing als hulpmiddel voor een sterk imago, De Wijde Blik,

Amsterdam Stichting de Loodsen, (2010), De Wereld van Witte de With - Kunstenfestival van Europese jonge

makers, Rotterdam, Stichting de Loodsen Vries, de C. en Epskamps, M., (2009), Cultuurparticipatie van Rotterdammers’, COS Rotterdam

Internet bronnen


68

http://festivalwww.blogspot.com/2010/09/snel-op-onze-mobiele-website.html, geraadpleegd op 21-03-2011

http://management.about.com/cs/benchmarking/a/Benchmarking.htm, geraadpleegd op 14-03-2011

http://maps.google.nl/maps?hl=nl&tab=wl, geraadpleegd op 28-02-0211 http://nl.wikipedia.org/wiki/festival, geraadpleegd op 14-01-2011 http://nl.wikipedia.org/wiki/Katendrecht, geraadpleegd op 28-02-0211 http://saxion.nl/files/storage/hbs/Thijssen%20Groen%20Pijls%20klantbeleving%202010.pdf,

geraadpleegd op 15-03-2011 http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=37713&D1=0&D2=0&D3=1,3-

4,31-32,40-41&D4=5-16,115,123,126,131,135,195,244,259,267,270,272,309,314,321,323,360,418,457,509,594,661,672,760,773,l&D5=l&HD=101213-1411&HDR=G4,T,G1,G2&STB=G3, geraadpleegd op 21-03-2011

http://www2.arts.kuleuven.be/cs/node/218 - geraadpleegd op 17-02-2011 http://www.ad.nl/ad/nl/1038/Rotterdam/article/detail/443782/2009/11/12/Minder-festivals-

Rotterdam-krijgen-subsidie.dhtml, geraadpleegd op 16-03-2011 http://www.allesovermarktonderzoek.nl/Extra/Steekproef.aspx, geraadpleegd op 01-04-2011 http://www.denachtvandekaap.nl, geraadpleegd op 14-01-2011 http://www.denachtvandekaap.nl/read/kaartverkoop, geraadpleegd op 31-03-2011 http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/bevolking/publicaties/artikelen/archief/2003/2003-1175-

wm.htm, geraadpleegd op 16-03-2011 http://www.cos.rotterdam.nl/Rotterdam/Openbaar/Diensten/COS/Pers/Driekwart

Rotterdammers trots op festivals.pdf, geraadpleegd op 28-03-2011 http://www.encyclo.nl/begrip/trend, geraadpleegd op 14-01-2011 http://www.encyclo.nl/begrip/ontwikkeling, geraadpleegd op 14-01-2011 http://www.encyclo.nl/begrip/waarde, geraadpleegd op 14-01-2011 http://www.encyclo.nl/zoek.php?woord=festival, geraadpleegd op 14-01-2011 http://www.evenementenprijzen.nl/, geraadpleegd op 21-03-2011 http://www.facebook.com/profile.php?id=100000497684663#!/pages/Het-Grootste-Danspaleis-

van-Nederland-Nacht-van-de-Kaap/149636765062609, geraadpleegd op 28-02-2011 http://www.facitylymanagement.nl/LinkClick.aspx?fileticket=bOAAjD%2BIi%2Bs%3D&tabid=2242,

geraadpleegd op 15-03-2011 http://www.festivalwww.nl/#!nederlands/missie-festival, geraadpleegd op 16-03-2011 http://www.festivalwww.nl/#!nederlands/programma, geraadpleegd op 15-03-2011 http://www.havenmuseum.nl/maritiem_kwartier/maritiemkwartier.html, geraadpleegd op 17-

02-2011 http://www.historischkatendrecht.nl/paginas/geschiedenis, geraadpleegd op 16-02-2011 http://www.idee-pmc.nl/zijn/identiteit.html, geraadpleegd op 16-02-2011 http://www.jmr.nl/read/7092?sublist=6922, geraadpleegd op 15-03-2011 http://www.jmr.nl/read/7092?sublist=6924, geraadpleegd op 15-03-2011 http://www.motivaction.nl/mentality-tm/de-kosmopolieten, geraadpleegd op 03-03-2011 http://www.motivaction.nl/mentality-tm/postmoderne-hedonisten, geraadpleegd op 01-03-2011 http://www.motivaction.nl/mentality-uitgelegd, geraadpleegd op 03-03-2011 http://www.motivaction.nl/specialismen/mentality-tm, geraadpleegd op 28-02-2011 http://www.nbtc.nl/corporate/nl/hollandmarketing/bezoekersdoelgroepen/, geraadpleegd op

28-02-2011 http://www.nu.nl/economie/2302401/disco-sterft-langzame-dood.html, geraadpleegd op 15-03-

2011 http://www.opkatendrecht.nl/paginas/geschvanafWO2, geraadpleegd op 28-02-2011 http://www.respons.nl/artikelen/Recreatie%20&%20Toerisme%20-%20Amsterdam%20heeft

%20grootste%20evenementenaanbod.pdf, geraadpleegd op 21-03-2011

Bronvermelding

69

http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/aandachtswijken/40-aandachtswijken/rotterdam/rotterdam-oud-zuid, geraadpleegd op 31-03-2011

http://www.rotterdam.nl/Directie%20Veilig/PDF/Aanmeldprocedure%20festivals%202011.pdf, geraadpleegd op 24-03-2011

http://www.rotterdam.nl/eCache/TER/10/73/681.html, geraadpleegd op 24-03-2011 http://www.rotterdamfestivals.nl/blog/?messageID=794, geraadpleegd op 17-02-2011 http://www.rotterdamfestivals.nl/index.php?pageID=74, geraadpleegd op 28-02-2011 http://www.rotterdamfestivals.nl/media/080124_rf_cultuurplan_festival_LR_incl_corr.pdf,

geraadpleegd op 16-03-2011 http://www.rotterdamfestivals.nl/media/092%20Bijlage%20II%20schema%20op%2058%20x

%2083%20C.pdf, geraadpleegd op 27-02-2011 http://www.rotterdamsemuseumnacht.nl/index2.php?n=1, geraadpleegd op 15-03-2011 http://www.rotterdamsemuseumnacht.nl/pers/PB_10eRdamseMuseumnacht_febr2011.pdf,

geraadpleegd op 15-03-2011 http://www.rotterdamsemuseumnacht.nl/plattegrond.php?n=, geraadpleegd op 15-03-2011 http://www.rotterdamsemuseumnacht.nl/programma.php?n=, geraadpleegd op 15-03-2011 http://www.slideshare.net/Carolederks/samenvatting-belevenis-economie-presentation,

geraadpleegd op 15-03-2011 http://www.teachingexpertise.com/articles/mihaly-csikszentmihalyis-theory-of-flow-1674,

geraadpleegd op 15-03-2011 http://www.vastgoedkennis.nl/docs/MRE/08/Erdman.pdf

Interviews Interview Aukje Bolle, Rotterdamse Dienst Kunst & Cultuur, 14-03-2011, zie bijlage 13: pp. 93-95 Interview Harry-Jan Bus, Theater Walhalla, 11-03-2011, zie bijlage 11: pp. 89-90 Interview Jasper Scholte, JMR, 28-2-2011, zie bijlage 5: pp. 77-78 Interview Joeri Viergever, Deelgemeente Feijenoord, 01-03-2011, zie bijlage 6: pp. 79-80 Interview Karin Muires, Restaurant Kwiezien, 24-2-2011, zie bijlage 3: pp. 73-74 Interview Koen ten Haken, Projectmanager Nacht van de Kaap 2010, 11-03-2011, zie bijlage 12:

pp. 91-92 Interview Magda Herkink (barvrouw) & Kim Walter (inwoonster) Interview Manon Beuzenberg, Rotterdamse Museumnacht, 17-03-2011, zie bijlage 16: p. 99 Interview Marieke Müller, JMR, 03-11-2010 Interview Marieke Müller, JMR, 07-03-2011 Interview Michel Schelvis, Rotterdamse Raad voor Kunst & Cultuur, 24-03-2011, zie bijlage 15: pp.

97-98 Interview Reinier Weers, Rotterdam Festivals, 23-2-2011, zie bijlage 2: pp. 71-72 Interview Roelof Kok, Cultuurscout Feijenoord, 24-02-2011, zie bijlage 4: p. 75 Interview Ronald Ligtenberg, Skyway Foundation, 09-03-2011, zie bijlage 9: pp. 85-86 Interview Stefan Herwig, Kun jij de Kaap aan?, 03-3-2011, zie bijlage 8: pp. 83-84 Interview Stefan van Hees en Hans Verhoef, Rotterdams Wijktheater, 21-2-2011, zie bijlage 1: pp.

69-70 Interview Wiland Toelen, Deli Bird, 16-03-2011, zie bijlage 14: pp. 95-96


70

BIJLAGEN

Bronvermelding

71

Hierna volgen een aantal bijlagen, die dienen als toevoeging op het in voorgaande hoofdstukken uitgewerkte onderzoek.

Bijlage 1: Interview Rotterdams WijktheaterBijlage 2: Interview Rotterdam FestivalsBijlage 3: Interview KwiezienBijlage 4: Interview Cultuurscout FeijenoordBijlage 5: Interview JMRBijlage 6: Interview Deelgemeente FeijenoordBijlage 7: Interview IJssalon BleijBijlage 8: Interview Kun jij de Kaap aan?Bijlage 9: Interview Skyway FoundationBijlage 10: Interview Kaap BelvedereBijlage 11: Interview Theater WalhallaBijlage 12: Interview Koen ten HakenBijlage 13: Interview Dienst Kunst & CultuurBijlage 14: Interview Deli BirdBijlage 15: Interview Rotterdamse Raad voor Kunst & CultuurBijlage 16: Interview Rotterdamse Museumnacht

De uitwerkingen van bovengenoemde interviews, vertegenwoordigen de meningen van de geïnterviewde partijen en zijn niet leidend voor dit onderzoek.

Bijlage 17: Vragenlijst enquêteBijlage 18: Enquêteresultaten Bijlage 19: Overige opmerkingen uit de enquête Bijlage 20: Uitleg Guest Journey ModelBijlage 21: Regisseren van belevenisconceptenBijlage 22: Uitleg Mentalitymodel en doelgroepenmethode NBTCBijlage 23: Financiën Nacht van de Kaap 2009Bijlage 24: Financiën Nacht van de Kaap 2010Bijlage 25: Begroting Nacht van de Kaap 2011Bijlage 26: Identiteit volgens NoordmanBijlage 27: Locatieoverzicht Nacht van de KaapBijlage 28: Artiestenoverzicht Nacht van de KaapBijlage 29: Keuze benchmarking partnersBijlage 30: Verschil A-, B- en C-evenementenBijlage 31: Toelichting SWOT-analyseBijlage 32: Toelichting Confrontatiematrix


72

Bijlage 1: Interview Rotterdams WijktheaterOp 21 februari 2011 is in het Rotterdamse Wijktheater te Katendrecht een interview gehouden

met Stefan van Hees, artistiek leider van het Rotterdams Wijktheater, en Hans Verhoef, acteur en productieleider. Met hen is gesproken over De Nacht van de Kaap in de huidige opzet en hoe dit festival in de toekomst beter kan.

Het Rotterdams WijktheaterHet Rotterdams Wijktheater maakt inmiddels 18 jaar theatervoorstellingen voor mensen in de

Rotterdamse wijken. Ze maken diverse voorstellingen, zoals een dagprogramma voor allochtone vrouwen, voorstellingen voor jongeren en locatieprojecten. Het Rotterdams Wijktheater is één van de deelnemende locaties tijdens De Nacht van de Kaap. Voor de eerste editie van het festival, is het theater door JMR benaderd. In overleg met JMR is in 2009 en 2010 een band geprogrammeerd en heeft het Wijktheater de randprogrammering neergezet. In 2011 wil het Rotterdams Wijktheater graag weer betrokken worden bij De Nacht van de Kaap.

Het Rotterdams Wijktheater richt zich op bewoners van Katendrecht, terwijl De Nacht van de Kaap zich richt op het Rotterdamse uitgaanspubliek. Het publiek dat tijdens De Nacht van de Kaap het Rotterdams Wijktheater bezoekt, is daarom anders dan de gemiddelde bezoeker van het Deliplein. Door de diverse doelgroepen die het festival trekt, wordt een breed publiek bereikt. Dit maakt het festival erg aantrekkelijk.

Tijdens De Nacht van de Kaap trekt het Rotterdams Wijktheater voornamelijk eigen publiek. Door middel van een mailing worden de vaste bezoekers van het theater op de hoogte gebracht van de programmering tijdens De Nacht van de Kaap en hier wordt veel respons aan gegeven. De aanloop van andere festivalbezoekers is echter gering. Het Wijktheater is een stuk verwijderd van het Deliplein. Omdat weinig gedaan wordt om bezoekers van het Deliplein naar het Wijktheater te trekken, brengen alleen mensen die op de hoogte zijn van de activiteiten van het theater een bezoek.

De identiteit van De Nacht van de KaapVolgens Stefan van Hees en Hans Verhoef is De Nacht van de Kaap ‘een feestje!’. Het festival

betekent de ontsluiting van Katendrecht en draagt bij aan een beter imago van het schiereiland. De kleinschaligheid, tijdelijkheid en ‘kneuterigheid’ van het festival zijn uniek en moeten in de toekomst behouden blijven. De kleine activiteiten die tijdens De Nacht van de Kaap plaatsvinden, zorgen voor gezelligheid en een knus gevoel. Ook het ondergrondse en stoute karakter van het festival, dat voortkomt uit de geschiedenis van Katendrecht, zijn belangrijk. De ruimte die het festival biedt voor opkomende artiesten en jong talent is waardevol. De bezoekers maken in feite hun eigen feestje, waardoor mensen nooit precies weten wat tijdens De Nacht van de Kaap gaat gebeuren. Dit is uniek en opvallend voor de identiteit van het festival. De tijdelijkheid en het zigeunergevoel die De Nacht van de Kaap te bieden heeft, is bijzonder. Op het moment dat het festival uitgegroeid tot een massa-evenement, is De Nacht van de Kaap zichzelf niet meer.

VerbeterpuntenWanneer wordt gekeken naar zaken die volgens Stefan van Hees en Hans Verhoef beter kunnen,

wordt allereerst de routing en communicatie tijdens het festival genoemd. Het is voor bezoekers niet duidelijk welke locaties allemaal betrokken zijn bij De Nacht van de Kaap, waardoor sommige mensen alleen het Deliplein bezoeken. Dit is een gemiste kans. De bebording vanaf het Deliplein naar de betrokken locaties zou beter kunnen en ook aankleding zou hierbij een grote rol kunnen spelen. De aankleding concentreert zich op dit moment met name op het Deliplein, maar zou doorgetrokken moeten worden naar de andere locaties.

Ook de programmering in de kleine cafés kan beter en tijdens het festival zou meer eten aanwezig moeten zijn. Bij een uitgaansnacht hoort een lekkere hap en dat wordt nu gemist. Ook

Bijlage 1: Interview Rotterdams Wijktheater

73

moet de organisatie proberen vernieuwend te blijven. De jaarlijkse Ode is leuk, maar na verloop van tijd voegt dit niet meer zoveel toe.

De betrokken organisaties zouden eerder benaderd moeten worden en meer inbreng moeten krijgen in het festival. De communicatie vooraf naar bezoekers is prima, maar de communicatie naar organisaties kan beter. De organisatie van De Nacht van de Kaap komt voornamelijk vanuit Theater Walhalla en JMR en pas op het laatste moment worden andere locaties benaderd.

De Nacht van de Kaap, dat onderdeel is van het Maritieme Weekend, zou de Wereldhavendagen ‘hip’ moeten maken. Door De Nacht van de Kaap beter aan te laten sluiten op de Wereldhavendagen en dit naar bezoekers te communiceren, zou een ultiem weekend neergezet kunnen worden waarbij mensen overdag de Wereldhavendagen bezoeken en ’s avonds en ’s nachts het Katendrechtse nachtleven induiken. Uitbreiding van het festival naar meerdere dagen, zou volgens Stefan van Hees een goede optie zijn.

Ideeën voor de toekomstDe betrokkenheid van de Katendrechtse bewoners is belangrijk. Bewoners zijn de ambassadeurs

van het festival en het is belangrijk dat zij het festival promoten. Zij zouden meer betrokken moeten worden bij de organisatie en de uitvoer van het festival. Wanneer dit onvoldoende gebeurt, zullen de bewoners zich na verloop van tijd tegen het festival gaan keren.

Over een eventuele uitbreiding van de festiviteiten naar de Atjehstaat en de SS Rotterdam is het Rotterdams Wijktheater erg positief. Dit zou de stroom festivalbezoekers dichter bij het theater brengen, waardoor het theater meer bekendheid kan genereren tijdens het festival. Het creëren van een route door heel Katendrecht zou een positieve bijdrage aan het festival leveren.

Een andere mogelijkheid is het aanbieden van vervoer tussen de verschillende locaties door bijvoorbeeld TukTuks of de Bertus Bus. Dit is een bus die is ingericht als kroeg. Hier zouden mensen op en af kunnen stappen om zich van de één naar de andere locatie te verplaatsen. Zeker wanneer de SS Rotterdam als locatie aan het festival wordt toegevoegd, is het, wegens de lange afstand tot de SS Rotterdam, belangrijk om mensen vervoer aan te bieden.


74

Bijlage 2: Interview Rotterdam FestivalsOp 23 februari 2011 is in het Groothandelsgebouw te Rotterdam een interview gehouden met

Reinier Weers. Met hem is gesproken over De Nacht van de Kaap in de huidige opzet, het Rotterdamse evenementenbeleid en het begrip belevingswaarde.

Achtergrond Reinier WeersReinier Weers werkt inmiddels vier jaar bij Rotterdam Festivals. Hiervoor werkte hij zes jaar als

cultureel ambtenaar voor de Gemeente Delft en was hij zakelijk leider van Rotjoch, een organisatie voor jongeren theater. Daarnaast was hij betrokken bij de Rotterdamse Schouwburg en het International Film Festival Rotterdam. Oorspronkelijk is hij opgeleid tot leraar Nederlands.

Rotterdam FestivalsRotterdam Festivals coördineert de evenementen in Rotterdam en is verantwoordelijk voor het

evenementenbeleid. De afgelopen jaren heeft Rotterdam zich ingezet om de grootste festivalstad van Nederland te worden en internationale bekendheid te genereren. Door het grote aanbod van festivals, is het nodig om een verbinding te leggen tussen enerzijds het evenementenbeleid (stimulering) en anderzijds het vergunningenbeleid (controleren en beheersen). Dit is de reden dat Rotterdam Festivals is opgericht. Elke festivalorganisator moet een aanvraag bij Rotterdam Festivals indienen in september. Rotterdam Festivals maakt een festivalkalender, waarin de spreiding van de festivals over het aantal beschikbare data en locaties vormgegeven wordt. Daarnaast wordt gekeken naar de financiële bijdrage vanuit Rotterdam Festivals. Voor november wordt dit teruggekoppeld naar de festivalorganisatoren. Indien hun festivals de goedkeuring van Rotterdam Festivals hebben ontvangen, kunnen zij vanaf 1 november een vergunningen aanvragen.

Betrokkenheid bij Nacht van de KaapDe Nacht van de Kaap wordt financieel ondersteund door Rotterdam Festivals. De Gemeente

Rotterdam kijkt naar de thema’s van de stad en welke festivals daarin passen. De Nacht van de Kaap past goed in het maritieme thema Rotterdam en draagt bij aan het verspreiden van het nieuwe en verbeterde imago van Katendrecht. Dit maakt het festival tot een gebied gebonden project, dat bijdraagt aan het profiel van de wijk.

De Nacht van de Kaap is een nostalgisch project. Ieder jaar slaagt de organisatie er weer in, om hier met een nieuw thema en een nieuwe programmering vorm aan te geven. Door de gevarieerde programmering, worden veel verschillende doelgroepen aangetrokken.

BelevingWanneer bezoekers bij De Nacht van de Kaap aankomt, hebben zij meteen door waar het over

gaat. Zaken als aankleding en verlichting dragen hier erg aan bij. Het gaat erom dat alle aspecten bijdragen aan de beleving van de bezoekers. Iedereen die op De Nacht van de Kaap afkomt maakt een bepaalde emotie mee. Dit kan bijvoorbeeld een nostalgisch gevoel zijn of de verassing van het nieuwe Katendrecht. Dit verrassingsaspect is belangrijk en hier ligt een grote uitdaging voor de organisatie. Wanneer De Nacht van de Kaap elk jaar hetzelfde is, verliest het festival haar charme.

Beleving is één van de criteria die Rotterdam Festivals hanteert, bij het verlenen van subsidies. Beleving kan verschillende dingen betekenen. Het kan de bewegwijzering zijn op een evenementen, het thema of de waarden van een festival zelf. Door het toevoegen van belevingsaspecten wordt het festival een memorabele ervaring, die uniek is voor iedere festivalbezoeker.

Om de bezoekersbeleving bij festivals te meten, wordt door Rotterdam Festivals bij middelgrote evenementen een publieksonderzoek gehouden. Hiervoor zijn verschillende methoden. Eén daarvan is de kwantitatieve methode. Op het festival worden zoveel mogelijk bezoekers in korte tijd geïnterviewd over hun beleving tijdens het festival. Hier worden vragen gesteld als: ‘kon je de weg

Bijlage 2: Interview Rotterdam Festivals

75

goed vinden?’, ‘ben je voldoende op de hoogte van het festivalaanbod?’, ‘Hoe vind je de aankleding van dit festival?’ en ‘hoe beoordeel je de programmering?’. Afgelopen jaar is met een aantal mensen die vaker festivals bezoeken, dieper ingegaan op de beleving van een festival. Deze mensen is gevraagd welke onderdelen meer of minder bijdragen aan een goede beleving tijdens een festival.

Sinds twee jaar wordt door Rotterdam Festivals marktonderzoek gedaan naar de merkwaarde van de festivals. De Wereldhavendagen komt tot op heden als sterkste merk uit de bus.

BeleidEr is een belangrijk verschil tussen het evenementenbeleid en het vergunningenbeleid. Het

evenementenbeleid, dat gecoördineerd wordt door Rotterdam Festivals, is het stimuleringsbeleid en het vergunningenbeleid let op de veiligheidsaspecten en stelt bepaalde eisen en restricties aan evenementen. Het evenementenbeleid wordt vormgegeven door een samenwerking van Rotterdam Festivals, Rotterdam Topsport, het OntwikkelingsBedrijf Rotterdam, de Dienst Kunst en Cultuur en Rotterdam Marketing. Dit wordt goedgekeurd door de Raad en het College. Binnen Rotterdam Festivals is ook iemand verantwoordelijk om de koppeling tussen het evenementenbeleid en het vergunningenbeleid duidelijk vorm te geven.


76

Bijlage 3: Interview KwiezienOp 24 februari 2011 is een interview gehouden met Karin Muires van restaurant Kwiezien aan de

Delistraat te Katendrecht. Kwiezien is één van de vele locaties die open is tijdens De Nacht van de Kaap. Met Karin Muires is gesproken over haar betrokkenheid bij De Nacht van de Kaap, de inhoud van het festival, de betrokkenheid van bewoners en de huidige ontwikkeling van Katendrecht.

Achtergrond Karin MuiresKarin Muires is een horecaonderneemster in hart en nieren. Jarenlang heeft zij een restaurant

gerund in Dordrecht, maar als echte Rotterdamse wilde ze graag een restaurant in haar eigen stad openen. Na diverse gespreken met de Gemeente, werd haar gevraagd wat zij ervan zou vinden om een restaurant in Katendrecht te openen. Na het aanhoren van de plannen die de Gemeente met het gebied had, werd Karin Muires enthousiast en opende zij Restaurant Kwiezien in Katendrecht. Binnen drie maanden liep het restaurant erg goed en de keuze voor een vestiging op het Rotterdamse schiereiland was daarmee een succes.

De Nacht van de Kaap & Restaurant KwiezienTijdens De Nacht van de Kaap is Kwiezien open voor gasten die willen komen eten. Na 22:00 uur

blijft het restaurant open als café/wijnbar. Tijdens de eerste editie van De Nacht van de Kaap was door Harry-Jan Bus van Theater Walhalla een band geprogrammeerd in het restaurant. In 2010 was geen speciale programmering neergezet, maar liepen de straatmuzikanten om beurten binnen om het publiek te vermaken. Karin Muires laat de programmering in haar restaurant graag over aan de organisatie. Wel wil Karin Muires dat rekening wordt gehouden met de restaurantfunctie, de identiteit en de vaste bezoekers van Kwiezien.

De identiteit van De (Nacht van de) KaapKarin Muires heeft zelf alleen in 2010 De Nacht van de Kaap bezocht. Ze heeft het festival ervaren

als één van de leukste dingen die in Katendrecht gebeuren, ‘een feestje’. Karin Muires omschrijft De Nacht van de Kaap als een nostalgische kroegentocht, die de oude tijden in Katendrecht doet herleven; ondanks dat vroeger 87 cafés open waren en nu een stuk minder. Het idee dat overal in Katendrecht wat gebeurt, vindt zij erg leuk.

De Nederlandstalige muziek en de Ode trekken haar persoonlijk niet aan, maar ze beseft dat dit wellicht een andere doelgroep aantrekt. De doelgroep en het aanbod van het festival zijn volgens haar erg breed. Alleen jonge jongeren (jonger dan 20 jaar) ontbreken op het festival. De diverse doelgroepen mixen goed met elkaar en er is veel interactie onderling. Het ontmoetingsaspect is tijdens De Nacht van de Kaap duidelijk aanwezig. Mensen kunnen een kroegentocht houden met totaal onbekenden. Er heerst een echt wij-gevoel.

De toekomst van De Nacht van de KaapHet idee om het festival uit te bereiden over het hele schiereiland, spreekt Karin Muires erg aan.

Persoonlijk denkt ze dat gokpaleis Las Vegas beter aansluit bij De Nacht van de Kaap dan de SS Rotterdam, omdat de SS Rotterdam minder betrokken is bij de rest van Katendrecht. De eigenaren van het gokpaleis laten zich daarentegen regelmatig zien op vergaderingen van de ondernemers-vereniging. Karin Muires verwacht dat andere ondernemers in Katendrecht ook positieve ideeën hebben bij het festival. De overlast is gering en de opbrengsten van het festival zij groot.

De beleving voorafgaand aan het festival volgens zou Karin Muires beter kunnen. In feite komt het erop neer dat het festival er ineens is. Op voorhand wordt weinig over het festival gepraat. Mensen leven niet hoorbaar naar het festival toe, ondanks de drukke bezoekersaantallen. Uit de hoge bezoekersaantallen blijkt wel dat bezoekers het festival positief ervaren. Na afloop wordt wel veel nagepraat over De Nacht van de Kaap.

Bijlage 3: Interview Kwiezien

77

De Nacht van de Kaap blijft leuk, zolang het haar kleine en kneuterige karakter blijft behouden. Als het festival te groot wordt, verliest het haar charme. Wanneer voldoende voorzieningen getroffen worden en het festival wordt uitgespreid over het hele schiereiland, kan het festival zeker nog groeien. De bezoekersaantallen moeten echter niet te hoog worden.


78

Bijlage 4: Interview Cultuurscout FeijenoordOp 24 februari 2011 is op het kantoor van JMR Bureau voor Creatieve Stadsontwikkeling en

Eventmarketing te Rotterdam een interview gehouden met Roelof Kok. Met hem is gesproken over De Nacht van de Kaap in de huidige opzet, actuele zaken die spelen op het gebied van kunst en cultuur in de wijk, het begrip beleving en bewonersparticipatie.

Achtergrond Roelof KokRoelof Kok heeft aan de Kunstacademie gestudeerd. Na zijn opleiding is hij twaalf jaar kunstenaar

geweest en is toen gaan werken met cultuurprojecten in Vreewijk. Vanuit die functie is hij het sociaal cultureel werk ingerold. Nu is Roelof Kok sinds viereneenhalf jaar cultuurscout van de deelgemeente Feijenoord. Het is zijn taak om verbanden te leggen tussen culturele partijen binnen de deelgemeente en om bewonersinitiatieven te ondersteunen.

De Nacht van de Kaap en KatendrechtIn de organisatie van De Nacht van de Kaap speelt Roelof Kok geen rol. Hij is als bezoeker

aanwezig geweest bij het festival in 2009. Naar zijn mening geeft De Nacht van de Kaap een goede weergave van ‘die goeie ouwe tijd in Katendrecht’. Als wordt gekeken naar de geschiedenis van het schiereiland, was Katendrecht vroeger hét uitgaanscentrum van Rotterdam. Vroeger was het elke nacht De Nacht van de Kaap.

Wat volgens Roelof Kok duidelijk zichtbaar is, is dat het publiek dat op De Nacht van de Kaap afkomt, niet hetzelfde is als de Kaapenezen die vroeger op het schiereiland woonden. Het is moeilijk om oud Kaapenezen naar het festival te trekken. Volgens Roelof Kok voelen zij zich wellicht overrompeld door de vernieuwingen die Katendrecht de afgelopen jaren heeft doorgemaakt. De beste manier om deze groep toch te trekken, is door samen te werken met bewonersorganisaties en andere bewonersinitiatieven. Bewoners zouden vanaf het begin bij De Nacht van de Kaap betrokken moeten worden en centraal moeten staan in de organisatie van het festival. Het moet echter wel een uitgangspunt van de organisatie zijn om in te zetten op participatie van bewoners. Participatie kan een onderdeel zijn van de belevingswaarde, maar het is geen vereiste. De organisatie maakt hier haar eigen keuzes in. Participatie is daarentegen wel een belangrijk criterium voor financiering van het festival uit het oogpunt van subsidies.

Op dit moment is Katendrecht langzaam haar ruige imago aan het verliezen. Door de grote hoeveelheid nieuwbouw en de vele gezinnen met kinderen die in de wijk zijn komen wonen, is Katendrecht meer een voorzieningswijk geworden. In Katendrecht is een duidelijke grens tussen het oude en het nieuwe deel van de wijk en dit zorgt voor een groep ontevreden bewoners. Bij de actieve oud Kaapenezen bestaat een gevoel van wantrouwen ten aanzien van nieuwe initiatieven op het schiereiland. Wanneer zij niet bij de ontwikkeling van Katendrecht betrokken worden, zal dit wantrouwen steeds verder groeien.

Op dit moment zijn aardig wat initiatieven vanuit de Katendrechtse bewoners op het gebied van kunst en cultuur. Deze initiatieven worden echter niet betrokken bij de ontwikkelingen van zaken als De Nacht van de Kaap en de SS Rotterdam. Zaak is om deze initiatieven zo toonaangevend te maken voor het gebied, dat de politiek hier niet langer omheen kan. Een goed voorbeeld van een cultureel initiatief in Katendrecht is CEK; Cultuur Energie Katendrecht. Deze organisatie houdt zich bezig met het ondersteunen van culturele bewonersinitiatieven.

Bijlage 4: Interview Cultuurscout Feijenoord

80

Bijlage 5: Interview JMROp 28 februari 2011 is op het kantoor van JMR Bureau voor Creatieve Stadsontwikkeling &

Eventmarketing (JMR) te Rotterdam een interview gehouden met Jasper Scholte, afgevaardigde van de directie van JMR. Met hem is gesproken over zijn rol in de organisatie van De Nacht van de Kaap, de essentie en de oorsprong van het festival en de geschiedenis van Katendrecht.

Organisatorische verdelingJasper Scholte is creatief directeur bij JMR. Hij is actief betrokken bij de organisatie van De Nacht

van de Kaap en mede verantwoordelijke voor de inhoudelijke programmaring van het festival. Hij houdt zich voornamelijk bezig met het creatief productionele gedeelte van het festival.

Harry-Jan Bus, directeur van theater Walhalla, heeft het eerste initiatief genomen voor De Nacht van de Kaap. Hij heeft vervolgens JMR betrokken bij de opzet en uitvoer van het festival. Hoewel Theater Walhalla nog steeds nauw betrokken is bij het festival, is JMR 100% risicodragend en dus eigenaar van het festival. Op dit moment ligt de financiële investering van JMR rond de € 60.000,-. De inhoudelijke inbreng van Theater Walhalla ligt rond de 15%. De samenwerking tussen JMR en Theater Walhalla bevalt goed en de expertise van beide partijen sluit goed op elkaar aan.

De identiteit van De Nacht van de KaapKatendrecht heeft van oudsher altijd een ‘status aparte’ in Rotterdam. Het is een gebied met een

unieke identiteit, ‘it’s an original’. Vroeger kwamen veel verschillende nationaliteiten in Katendrecht. Veel buitenlanders kennen Katendrecht dan ook als een legendarisch uitgaanscentrum in Nederland.

De Nacht van de Kaap vindt niet voor niets plaats tijdens de Wereldhavendagen. Het is een internationaal zeemans- en levensliederen festival met een rauw randje. Met levensliederen wordt ook jazz, blues, funk, soul en salsa bedoeld. Het gaat om alle muziek die over ‘het leven’ gaat. Het is essentieel dat het festival klopt met de geschiedenis en het karakter van Katendrecht. Een levensliederenfestival van bijvoorbeeld de TROS, sluit niet aan op het ruige verleden van de Kaap.

De insteek van De Nacht van de Kaap is niet de participatie van de bewoners van Katendrecht. De bewoners(organisaties) in Katendrecht worden wel op de hoogte gehouden van het festival, maar ze worden niet speciaal gevraagd om mee te denken over de invulling van het festival. Mocht een bewoner of een organisatie (meer) inbreng willen op het festival, dan is dat mogelijk. Ze moeten dan zelf het initiatief nemen. De ondernemers wordt wel verteld dat als ze zelf ideeën hebben voor het festival, dat die welkom zijn.

De doelgroepDe typische bezoeker van De Nacht van de Kaap laat zich niet makkelijk vangen. Het is deels de

oud-Kaapenees, deels de nieuw-Kaapenees, deels de potentiële-Kaapenees en de mensen uit Rotterdam die het leuk vinden om in Katendrecht te gaan stappen. Het festival wordt bezocht door mensen uit zeer gevarieerde leeftijdsgroepen. Zo komen ook hele families naar het festivals. Rotterdammers met oudere ouders, kunnen zien hoe hun ouders vroeger gingen stappen op de Kaap. De Nacht van de Kaap trekt een hele brede doelgroep, omdat het ‘een original’ is; alles klopt!

De Nacht van de Kaap is een goede gelegenheid om aan de wereld te laten zien wat Rotterdam is. De geschiedenis van Katendrecht is net zo’n onderdeel van de stad als De Kuip, het gemeentehuis en Het Kasteel. De Nacht van de Kaap is iets voor Rotterdammers om trots op te zijn.

Bijlage 5: Interview JMR

81

Succes- en faalfactorenHet meest succesvolle aspect van De Nacht van de Kaap is dat in alle locaties live muziek . Het

meest kritieke punt aan het festival zijn de financiën. Het moeilijkste van De Nacht van de Kaap is om een klein evenement groot te maken en tegelijkertijd een groot evenement klein te houden. Één van de ambities van JMR is om internationaler te programmeren.

De specials, de ode aan Johnny Hoes in 2009 en de ode aan Jaap Valkhof in 2010, zijn op RTV Rijnmond uitgezonden. Het zou mooi zijn als dat in de toekomst ook op de nationale tv zou worden uitgezonden. Dat zou goed zijn voor de bekendheid van het festival.

Toekomst Nacht van de KaapIn 2011 wordt het thema van De Nacht van de Kaap exotisch Katendrecht. Hier wordt op

ingespeeld met muzikale programmering. Zo wordt bijvoorbeeld gedacht aan Hawaiiaanse Hula muziek voor de special. Om meer mensen te trekken wordt bij de komende editie eerder gestart met de communicatie en wordt de promotie meer landelijk gericht. Er moet rekening mee gehouden worden dat niet teveel publiek wordt aangetrokken, want dan wordt het te druk en kan niet iedereen overal naar binnen. Om dit op te vangen, zou gekozen kunnen worden voor een uitbreiding naar meerdere dagen. JMR zou een uitslaap arrangement kunnen aanbieden op de S.S. Rotterdam en de loodsen van Santos en Gokpaleis Las Vegas zouden gebruikt kunnen worden als extra locaties. Het is echter de vraag of dat niet ten koste gaat van de charme van het festival.

Het is dit jaar honderd jaar geleden dat de Chinezen voor het eerst op de Kaap aankwamen. Daar wilt JMR bij de editie van 2011 iets mee doen op de Atjehstraat. Het is nog niet zeker hoe dit precies invulling moet krijgen, maar JMR wil deze historische gebeurtenis niet zomaar voorbij laten gaan.

BelevingBeleving is dat het klopt! Een festival moet echt zijn en de juiste, passende ingrediënten hebben.

In het geval van De Nacht van de Kaap moet het rauw en echt zijn. Het moet kloppen met de geschiedenis van Katendrecht; een wijk met toekomst en hoop, waarvan het verleden niet vergeten mag worden. Zo moet gekeken worden naar het DNA van Katendrecht en hoe dat levend gehouden kan worden. Als je op De Nacht van de Kaap een commerciële artiest als Jan Smit programmeert, sluit dat niet aan bij de essentie van het festival en de geschiedenis van Katendrecht. Dit gaat dat ten koste van de beleving voor bezoekers.


82

Bijlage 6: Interview Deelgemeente FeijenoordOp 1 maart 2011 is op het kantoor van Deelgemeente Feijenoord een interview gehouden met

Joeri Viergever, gebiedsregisseur van Katendrecht. Met hem is gesproken over zijn achtergrond, betrokkenheid bij De Nacht van de Kaap, het huidige Rotterdamse evenementenbeleid en de subsidiëring van Rotterdamse festivals.

Achtergrond & BetrokkenheidJoeri Viergever heeft Sociale Geografie gestudeerd in Utrecht en is inmiddels acht jaar werkzaam

bij de Deelgemeente Feijenoord. Hij is bij de Deelgemeente begonnen als beleidsmedewerker Ruimtelijke Ordening & Verkeer en Vervoer. Hij is nu vier jaar gebiedsregisseur Katendrecht en twee jaar gebiedsregisseur van het Noordereiland. Joeri Viergever is betrokken bij de coördinatie van festivals en de financiering vanuit Pact op Zuid en Woonstad.

Joeri Viergever is vanaf het begin betrokken geweest bij de gebedsontwikkeling van Katendrecht. De woningbouw in de wijk is verbeterd en op het gebied van kunst en cultuur zijn diverse plannen ten uitvoer gebracht; waaronder de start van Theater Walhalla.

KatendrechtKatendrecht is in korte tijd veranderd van een achterstandswijk naar een ‘place to be’. In de wijk

bevinden zich veel creatieve ondernemers en bewoners, mede aangetrokken door campagnes als ‘Kun jij de Kaap aan?’. Desondanks bestaat nog een bepaalde problematiek in de kern van de wijk. Als men kijkt naar inkomen en woningbezit, doet de wijk niet onder voor andere achterstandswijken. De grote scheiding tussen het welvarende en het minder welvarende Katendrecht blijft bestaan en deze groepen probeert men onder andere door verschillende evenementen samen te brengen. Laagdrempelige ontmoeting en mensen mobiliseren om te participeren in deze evenementen, is voor de Deelgemeente erg belangrijk. Een evenement als De Nacht van de Kaap draagt hier zeker aan bij.

Katendrecht is op papier een Vogelaarwijk (achterstandswijk), omdat het dezelfde postcode kent als de Afrikaanderwijk. Op basis daarvan komt op dit moment nog veel geld binnen voor o.a. De Nacht van de Kaap. Inmiddels zou Katendrecht, vanwege de snelle vooruitgang, niet meer onder de Vogelaarwijken vallen. De wijk profiteert echter nog wel van het geld dat hierdoor ter beschikking is. De argumenten op basis waarvan twee jaar geleden subsidie aangevraagd kon worden, namelijk Katendrecht erbovenop helpen en imagoverbetering van de wijk, worden steeds minder krachtig. Binnen de Deelgemeente gaat het meeste geld naar de ‘minste’ wijken en daar valt Katendrecht inmiddels buiten. Overal wordt bezuinigd en ook Katendrecht zal daar de komende jaren de gevolgen van ondervinden.

De Nacht van de KaapDe Nacht van de Kaap is volgens Joeri Viergever één van de meest succesvolle festivals van de

afgelopen jaren, ondanks dat het valt binnen de kleinschalige evenementen. Het tot diep in de nacht feesten met een grote verscheidenheid aan mensen, is volgens Joeri Viergever uniek. De sfeer tijdens het festival is goed en de bezoekersaantallen zijn de afgelopen jaren verdubbeld. Joeri Viergever verwacht dat de hoge bezoekersaantallen zullen blijven. Het voordeel van de kleinschaligheid van De Nacht van de Kaap, is het feit dat men weinig rekening hoeft te houden met extreme veiligheidseisen en verkeersomleidingen.

Het ontmoetingsaspect binnen De Nacht van de Kaap is erg belangrijk. Het festival heeft een brede doelgroep en deze mensen worden op een zeer eenvoudige en niet dwingende manier samen gebracht. Het festival kijk naar de mensen buiten Katendrecht, maar ook naar de inwoners van de wijk zelf. In Katendrecht bestaan drie verschillende groepen: de oud-Kaapenezen, de migranten en de nieuwe-Kaapenezen. De oud-Kaapenezen voelen weinig binding met bijvoorbeeld het Deliplein.

Bijlage 6: Interview Deelgemeente Feijenoord

83

Door initiatieven als De Nacht van de Kaap en Theater Walhalla worden deze mensen toch met het ‘nieuwe Katendrecht’ verbonden.

De Ode en het Chineese themajaar ziet Joeri Viergever als goede toevoegingen aan het festival. Dit herinnert de oud-Kaapenezen aan de goede periodes van Katendrecht. Het trekken van deze groep mensen zal echter lastig blijven. De essentie is uiteindelijk om mensen te kennen, zelf gekend te worden en mensen samen te brengen. Hier probeert ook de Deelgemeente aan bij te dragen.

De Nacht van de Kaap krijgt subsidie uit verschillende potjes van de Gemeente Rotterdam. De bezuinigingen binnen de Rotterdamse evenementenbranche zijn groot en hier zal ook De Nacht van de Kaap uiteindelijk de gevolgen van ondervinden.

De toekomst van De Nacht van de KaapBelangrijk voor de toekomst van De Nacht van de Kaap zijn onder andere de betrokkenheid van

het Rotterdams Wijktheater en Theater Walhalla. Zij kennen de inwoners en ondernemers van de wijk en weten deze mensen goed te betrekken bij het festival. Joeri Viergever zou in de toekomst graag meer ondernemersinitiatieven terug zien. Hij ziet de 2011 editie van het festival als hoogtepunt van de afgelopen jaren, wegens de toevoeging van het Chinese thema en het naleven van de hippe jaren ’60 en ’70. Dit zijn in zijn ogen de belangrijkere elementen uit de Katendrechtse geschiedenis.

Wanneer De Nacht van de Kaap uitgroeit tot een groter evenement, heeft dit gevolgen voor het krijgen van vergunningen. Hij raad aan bij de basis te blijven en ondernemers meer bij het festival te betrekken. Wanneer het festival groter wordt, zouden de andere loodsen ook bij het festival betrokken kunnen worden.

BelevingBeleving is voor de Deelgemeente Feijenoord geen criterium voor het verlenen van subsidie aan

festivals. Joeri Viergever vindt dit wel een zeer interessant onderwerp, maar heeft geen idee op basis waarvan beleving gemeten wordt door de Gemeente. Sfeer, imago en participatie zijn in zijn ogen pluspunten om een organisatie subsidie voor een festival te verlenen. Ook de mogelijkheid voor het aantrekken van bezoekers van buitenaf is belangrijk. Hij ziet mogelijkheden voor De Nacht van de Kaap om mensen beter door te laten stromen vanuit de Wereldhavendagen.


84

Bijlage 7: Interview IJssalon BleijOp 3 maart 2011 is bij IJssalon Beij op de Brede Hilledijk, een interview gehouden met Michiel

Bruin. Met hem is gesproken over zijn rol bij De Nacht van de Kaap, zijn beleving van het festival en de ontwikkeling van Katendrecht.

Achtergrond Michiel BruinJuli 2009 is IJssalon Bleij geopend. In 2007 is Michiel Bruin echter al begonnen met de renovatie

van het pand waar de IJssalon zich op dit moment vestigt. Michiel Bruin heeft gekozen voor Katendrecht omdat de sfeer in de wijk hem aansprak en hij kansen voor de toekomst zag.

De Nacht van de Kaap & KatendrechtTijdens De Nacht van de Kaap heeft Michiel Bruin op eigen initiatief, in overleg met JMR, zelf de

programmering in en om zijn IJssalon neergezet. Zo werd Braziliaanse muziek gedraaid vanaf een ijskar en de ijssalon was open voor gasten. Michiel Bruijn heeft dit zelf bekostigd. Bij de ijssalon zelf was veel publiek (in 2010 meer dan in 2009), maar in de omliggende straten was het een stuk minder druk dan op het Deliplein. De Nacht van de Kaap is volgens Michiel Bruin eigenlijk ‘een Deliplein feestje’. De doorstroom vanaf het Deliplein naar andere locaties moet beter kunnen. Nu zijn de afstanden tussen de verschillende locaties te groot en is te weinig programmering op de route. Als het festival groter wordt, zullen meer locaties buiten het Deliplein gebruikt moeten worden om de bezoekersaantallen op te vangen. De locaties die de organisatie nu op het oog heeft voor de editie van 2011, zoals Las Vegas en de SS Rotterdam, zijn goede voorbeelden van extra mogelijkheden. Vroeger waren de cafés op de Kaap ook over het hele eiland verspreid.

De Nacht van de Kaap is een goede gebiedspromotor voor Katendrecht. Het festival trekt veel mensen uit de stad. Aan de andere kant is het festival meer een feest voor hippe stadsmensen en minder voor oud-Kaapenezen. Nu komt voornamelijk hoogopgeleid, blank stadspubliek op het festival af. De Nacht van de Kaap wordt nu vooral gezien als festival voor de nieuw-Kaapenezen. De oud-Kaapenezen zijn niet negatief over het festival, maar zijn wel afwachtend. Desondanks bezoeken ook zij delen van het festival.

De oud-Kaapenezen zijn een apart slag Rotterdammers. Het zijn wat starre en wantrouwige mensen, die de goede tijden van Katendrecht hebben meegemaakt. Zij hebben de wijk kapot zien gaan door maatregelen van de Gemeente. Sindsdien is door de Gemeente altijd verbetering belooft, maar daar kwam nooit veel van terecht. Ook met de komst van de SS Rotterdam heeft de Gemeente veel beloftes gedaan, die niet zijn nagekomen. Zo zouden de inwoners van de Kaap betrokken worden bij het schip, maar hier is niets van terecht gekomen. Daarnaast werd Katendrecht met de komst van de SS Rotterdam een betaald parkeer zone, zonder dat hierover overleg was gevoerd met bewoners. Na een actie in de wijk is dit teruggedraaid. De inwoners op de Kaap hebben een bepaalde invloed op het eiland en zullen niet snel beslissingen accepteren waar ze niet achter staan. De Kaapenezen zijn de baas in Katendrecht.

Bijlage 7: Interview IJssalon Bleij

86

Bijlage 8: Interview Kun jij de Kaap aan?Op 3 maart 2011 is een interview gehouden met Stefan Herwig, gebiedsontwikkelaar van

Katendrecht en betrokken bij de promotie van De Nacht van de Kaap vanuit de organisatie ‘Kun jij de Kaap aan?’. Met hem is gesproken over de wijk Katendrecht, de inhoud van De Nacht van de Kaap en hoe de bezoekersbeleving van het festival verhoogt kan worden.

Achtergrond & BetrokkenheidStefan Herwig was communicatieadviseur bij Consonant Communicatiegroep en is sinds kort zijn

eigen communicatiebureau begonnen, dat advies geeft aan overheden en maatschappelijke organisaties over hun communicatieaanpak. Bij gebiedsontwikkeling gaat het erom bewoners te betrekken bij een gebied, positionering en imago-ontwikkeling van een gebied. Één van de projecten waar Stefan Herwig zich mee bezig houdt is de ontwikkeling van Katendrecht. Het doel is om mensen nieuwsgierig te maken en te werken aan het imago van de wijk.

KatendrechtVoorheen was Katendrecht een onveilig gebied, waar geen goede mix was tussen verschillende

bewonersgroepen. Inmiddels heeft het gebied zich ontwikkeld door de bouw van nieuwe woningen en culturele initiatieven. Het gevoel dat mensen bij Katendrecht hebben is positiever en dit moet uitgedragen worden naar de buitenwereld. De manier waarop dit gepromoot wordt is erg belangrijk om nieuwe bewoners en bezoekers naar de wijk te trekken. Initiatieven als De Nacht van de Kaap en Theater Walhalla geven Katendrecht een boost.

Katendrecht is een gebied in opkomst, waar de afgelopen jaren veel verbeterd is. De wijk is echter nog niet af. Als iemand in het weekend Katendrecht bezoekt, is er veel te doen en ademt de wijk een goede sfeer uit. Op een maandagochtend is de wijk echter leeg en onaantrekkelijk.

De identiteit van De Nacht van de KaapStefan Herwig is vanaf 2009 betrokken bij De Nacht van de Kaap. In de eerste fase van de

campagne is getracht mensen nieuwsgierig te maken en bekendheid van het festival te genereren. In de tweede fase is getracht, door middel van het festival, te laten zien wat Katendrecht te bieden heeft. In het kader daarvan is in 2010 een succesvolle foto-actie gehouden. Voor de marketing van Katendrecht is een festival als De Nacht van de Kaap erg belangrijk. Stefan Herwig is daarom blij dat hij ook in 2011 vanaf het begin betrokken is bij het festival. De Nacht van de Kaap is een goede promotie van de stad en heeft afgelopen jaren veel bezoekers getrokken. Hij verwacht dat in 2011 de bezoekersaantallen wederom zullen stijgen.

Stefan Herwig bemoeit zich niet met de inhoud van De nacht van de Kaap, maar handelt namens projectontwikkelaars als Pact op Zuid, Woonstad Rotterdam, de Gemeente Rotterdam, Achmea, het European China Center, Wooncompas en het Bouwfonds. Zij financieren een deel van het festival en hij zorgt voor de promotiecampagne. Stefan Herwig stelt in samenwerking met JMR een mooie campagne op voor De Nacht van de Kaap, die vervolgens wordt voorgelegd aan eerder genoemde organisaties om de financiering rond te krijgen.

De Nacht van de Kaap brengt mensen bij elkaar en zorgt voor verbroedering. Het festival geeft een goed beeld van de geschiedenis van Katendrecht, met een duidelijke knipoog. Het festival is in dat opzicht goed zoals het is en uniek in Rotterdam. De enige plek in Rotterdam waar een festival als dit plaats zou kunnen vinden, is Katendrecht. Het beste aspect van het festival is de levendigheid en de koppeling naar het verleden van de Kaap. Wellicht speelt het feit dat mensen zich kunnen voorstellen dat dit in de toekomst elke avond in Katendrecht zo kan zijn ook een rol. Het idee dat Katendrecht bruist en dat wat plaatsvindt alleen op die plek kan, is uniek. De muziek en aankleding van de kroegen zijn basiselementen die behouden moeten blijven.

Bijlage 8: Interview Kun jij je Kaap aan?

87

De Nacht van de Kaap trekt volgens Stefan Herwig niet de migranten doelgroep die in Katendrecht te vinden is. Oud-Kaapenezen zijn afwachtend, maar bezoeken het festival uiteindelijk wel. Door deze mensen meer eigen inbreng in te geven, zou JMR deze doelgroep ook aan kunnen trekken. Op dit moment bezoeken voornamelijk nieuw-Kaapenezen het festival.

De toekomst van De Nacht van de KaapStefan Herwig kijkt uit naar De Nacht van de Kaap 2011. Het Chinese themajaar is een goede kans

en het feit dat JMR hier mee aan de slag gaat stemt hem positief. Voorheen zijn geen kansen gemist, maar afgelopen jaar zijn er wel nieuwe kansen bijgekomen; bijvoorbeeld het Letteren Café Tsjechov & Co. De nieuwe cafés in Katendrecht zijn anders dan de reeds bestaande cafés.

De routing tijdens De Nacht van de Kaap zou beter kunnen, maar de huidige routing is volgens Stefan Herwig geen belemmering voor het festival. Locaties als het Rotterdams Wijktheater en cafés buiten het Deliplein trekken misschien minder bezoekers, maar mensen die deze locaties leuk vinden, komen daar uiteindelijk wel terecht. Het is niet wenselijk om mensen veel verplaatsingen te laten maken tijdens het festival. Het Deliplein moet het epicentrum van het festival blijven.

Door het aanbieden van arrangementen en programmaonderdelen voorafgaand aan het festival, kan het festival meer waarde krijgen voor bezoekers. Het voor- en natraject van De Nacht van de Kaap zouden beter kunnen. De Nacht van de Kaap is een festival dat iets stouts over zich heeft en hier zou men op in kunnen spelen door middel van ludieke acties. Hierdoor gaat het festival vooraf meer leven bij potentiële bezoekers.

Ook het natraject van De Nacht van de Kaap zou beter kunnen. Op dit moment worden nieuwe initiatieven op dit gebied ontwikkeld, maar er zijn nog weinig zaken concrete. De Nacht van de Kaap is voor zo’n jong festival al erg ver, maar het moet zich blijven ontwikkelen.

BelevingBeleving is hetgeen dat een festival uniek maakt. De Nacht van de Kaap zou bijvoorbeeld niet op

een andere locatie plaats kunnen vinden dan op het Deliplein en is anders dan andere festivals. Ook de flow die mensen ervaren en de manier waarop mensen opgaan in het festival, door zich bijvoorbeeld te verkleden, zijn belangrijk. Dit is iets wat niet opgedrongen moet worden, maar wat vanuit bezoekers zelf moet komen.


88

Bijlage 9: Interview Skyway FoundationOp 9 maart 2011 is in restaurant Deli Bird in Katendrecht een interview gehouden met Ronald

Ligtenberg. Met hem is gesproken over het begrip beleving, het meten van beleving en het regisseren hiervan.

Achtergrond Ronald LigtenbergRonald Ligtenberg werkte voorheen als communicatie manager bij Nighttown Rotterdam. Hij

vatte het idee op om iets onmogelijks, mogelijk te maken. In 2003 is voor het eerst Sencity georganiseerd (toen nog Deaf Valley geheten); een muziek evenement voor doven. Op Sencity wordt muziek vertaalt in andere zintuigen. Zo zijn niet alleen muziek, maar ook een trillende dansvloer, een AromaJockey, smaaksensaties, VJ’s, masseurs en kappers toegevoegd. De eerste editie van Sencity was meteen een succes. In navolging van dit concept, is Stichting Skyway opgericht en wordt nog steeds gezocht naar nieuwe uitdagingen. Inmiddels is Sencity een wereldwijd concept met edities in bijna alle werelddelen. Naast zijn werkzaamheden bij Stichting Skyway, is Ronald Ligtenberg ook docent Imagineering aan het Euro College.

BelevingBeleving is een breed begrip en veel mensen hebben een ander idee van wat beleving is. Vaak

worden de begrippen beleving, imagineering en ervaring door elkaar gebruikt en gaan mensen ervanuit dat beleving een positieve ervaring is. In feite is een uitputtingsslag ook een beleving, maar dit is niet de beleving die de meeste festivalmakers op het oog hebben. Beleving is sterk afhankelijk van een persoon en zijn context. Wat voor de één heel bijzonder is, kan voor de ander dagelijkse kost zijn. Het is niet eenvoudig om voor ieder persoon de juiste beleving aan te bieden, maar het is wel mogelijk om alle factoren zo in te zetten dat beleving wordt gestuurd in de gewenste richting.

De eerste stap om een bepaalde beleving neer te kunnen zetten, is een duidelijke visie. Voordat een organisatie een festival neerzet, moeten zij een idee hebben van wat ze ermee willen bereiken. ‘Wat wil je dat mensen beleven op jouw festival?’ Aan deze visie worden waarde gekoppeld, die gezamenlijk een bepaalde eindwaarde vormen. Aan die eindwaarde kunnen instrumentele waarden gekoppeld worden. Dit zijn eigenschappen die aan een product of dienst toegekend kunnen worden.

De eindbeleving (functionele waarde) van een festival wordt opgebouwd door zes bouwstenen: communicatie, personeel, fysieke omgeving, identiteit, netwerk en het festival zelf. Door alle bouwstenen te benutten, bepaalt een festivalorganisator welke beleving bezoekers doormaken. De communicatie kan bijvoorbeeld gericht worden op de doelgroep die met het festival getrokken moet worden. Door het personeel goed te informeren, kunnen zij de sfeer goed overbrengen en de fysieke omgeving vormt het decor van het festival. De identiteit maakt de context waarbinnen de beleving plaatsvindt en het netwerk staat voor de contacten die iemand tijdens de beleving opdoet. Dit kunnen mensen zijn waarmee de bezoeker is gekomen, maar ook de nieuwe ontmoetingen die tijdens het festival zijn ontstaan. Het festival zelf bestaat uit een aantal waarden, welke de klant wel of niet aanspreken. Over het algemeen wordt een slechte ervaring beter onthouden dan een goede.

Naast deze zes bouwstenen, kan beleving ook beïnvloed worden door zintuigprikkeling, animatie en thematiek. Bij alle aspecten is het van essentieel belang dat de visie en de eindwaarde centraal staan. Bovenstaand proces wordt in feite in 6 fasen doorlopen en begint na afloop weer opnieuw.

Fase 1: Analyse – In deze fase wordt onderzocht wat het festival precies is. Het is van belang om zoveel mogelijk informatie over de oorsprong en de visie van het festival te verzamelen.

Fase 2: Brainstormen - Uit de informatie die is verzameld tijdens de analysefase, kunnen waarden worden achterhaald. Hieruit vloeit een idee voort.

Bijlage 9: Interview Skyway Foundation

89

Fase 3: Verdieping - In deze fase moet het idee worden verfijnd en teruggekoppeld naar de analysefase. Een duidelijke eindwaarde, welke is onderbouwd vanuit de visie en andere informatie uit de eerste stap, moet worden ontwikkeld.

Fase 4: Creatie - In deze fase wordt het idee omgezet in de uitwerking van een concept. Alle bouwstenen moeten worden uitgewerkt om samen met de andere instrumenten (zintuigprikkeling, animatie en thematisering) de bezoeker te sturen naar de door de organisator gewenste beleving.

Fase 5: Implementatie - In deze fase worden bovenstaande fasen uitgevoerd.

Fase 6: Evaluatie - Na afloop moet geëvalueerd worden of de gestelde eindwaarde goed is overgebracht op de bezoekers. Heeft de bezoeker de gewenste beleving ervaren?


90

Bijlage 10: Interview Kaap BelvedereOp 10 maart 2011 is een interview gehouden met Linda Malhebre van Kaap Belvedere. Met haar

is gesproken over haar rol bij De Nacht van de Kaap en haar beleving van het festival.

Achtergrond Linda MalhebreLinda Malhebre is na haar studie Vrijetijdsmanagement aan de Hogeschool gaan werken bij

Rotterdam Festivals (periode 1993 – 2000). Vervolgens is zij terecht gekomen bij Kaap Belvedere en daar werkt ze tegenwoordig met vier anderen zelfstandige ondernemers. Gezamenlijk zetten zij, op vrijwillige basis, regelmatig een leuke programmering in Kaap Belvedere neer.

In Kaap Belvedere wordt maandelijks de volkskeuken georganiseerd, waarbij een goede sfeer heerst. Kaap Belvedere was tijdens de Tweede Wereldoorlog een Jazz-café, waar internationale muziekanten hun muzikale kunsten vertoonden; wat eigenlijk verboden was. Kaap Belvedere is daarna een filmhuis voor kinderen geweest en vervolgens een locatie waar worstelwedstrijden werden georganiseerd. De roemruchte geschiedenis van Kaap Belvedère zou Linda Malhebre tijdens De Nacht van de Kaap graag met andere bezoekers delen.

De identiteit van De Nacht van de KaapTijdens De Nacht van de Kaap is Kaap Belvedere een eigen plekje met een eigen sfeer. In 2009 is

in Kaap Belvedere muziek gemaakt door Harry-Jan Bus en in 2010 stond een Iers bandje te spelen. Tijdens de laatste editie was het echter veel te druk, waardoor Linda Malhebre zelf weinig heeft meegekregen van het festival. De drukt ging ten koste van de sfeer. Mensen sprongen op de tafels, spullen gingen kapot en er werd veel gedronken.

Linda weet nog niet of ze dit jaar weer meedoet aan de Nacht van de Kaap. Ze vindt het een ontzettend leuk festival, maar de drukte van afgelopen jaar wil ze niet nogmaals meemaken. Ze is van mening dat meer mensen naar De Nacht van de Kaap kunnen komen, maar dat hier de faciliteiten ook beter op afgestemd moeten worden. Groter is niet automatisch leuker.

Volgens Linda Malhebre is De Nacht van de Kaap een festival van zeemansliederen en muziek. Het festival heeft duidelijk haar eigen charme. Ze zou het leuk vinden als het festival echt gaat over de geschiedenis van Katendrecht, omdat deze zo uniek is. Waar het festival voor moet waken, is dat het geen zuipfestijn wordt. Muziek moet de essentie van het festival blijven.

VerbeterpuntenOndanks dat Linda Malhebre in 2010 zelf weinig van het festival heeft meegekregen, is ze van

mening dat het festival op een aantal punten kan verbeteren. De participanten moeten beter en eerder geïnformeerd worden en ze hoopt dat volgend jaar meer ruimte is voor eigen inbreng. Daarnaast zou de routing van het festival beter kunnen. Dit zou men kunnen bewerkstelligen door meer muziek op straat te programmeren, zodat mensen automatisch van de één naar de andere locatie worden getrokken.

Bijlage 10: Interview Kaap Belvedere

92

Bijlage 11: Interview Theater WalhallaOp 11 maart 2011 is op het kantoor van Theater Walhalla aan de Veerhavenkade te Rotterdam

een interview gehouden met Harry-Jan Bus. Met hem is gesproken over zijn rol in de organisatie van De Nacht van de Kaap en de essentie van het festival.

Achtergrond Harry-Jan BusIn 2006 heeft Harry-Jan Bus, samen met Rachel van Olm, Theater Walhalla opgericht. In eerste

instantie wilden zij een kleinschalig theater opzetten, maar dit groeide al snel uit tot meer. Theater Walhalla organiseert veel op het gebied van theater en festivals in Katendrecht. Sommige projecten richten zich op de wijk, andere op de regio. De Nacht van de Kaap is zelfs regio-overschrijdend.

Katendrecht is niet nieuw voor Harry-Jan Bus. In 1978 werkte hij als vleesbezorger voor Chinese restaurants in Katendrecht. Hij was daardoor reeds op de hoogte van de roemruchte geschiedenis van het schiereiland en heeft een deelte daarvan zelf meegemaakt. Omdat Harry-Jan Bus en Rachel van Olm de geschiedenis van Katendrecht onderdeel vinden van het Rotterdamse cultureel erfgoed, proberen zij dit via De Nacht van de Kaap en Theater Walhalla aan anderen te tonen.

Organisatie van De Nacht van de KaapHet idee voor De Nacht van de Kaap komt oorspronkelijk van Harry-Jan Bus. Voor de

productionele kant van het festival heeft Harry-Jan Bus JMR benaderd. Productioneel is De Nacht van de Kaap volledig van JMR. Als initiatiefnemer is Theater Walhalla op creatief gebied nauw betrokken bij het festival. Harry-Jan Bus is erg te spreken over de samenwerking met JMR.

De identiteit van De Nacht van de KaapDe Nacht van de Kaap is een festival met de beleving van de roemruchte jaren ’50, anno nu. In de

jaren ‘50 was Katendrecht een groot uitgaanscentrum waar overal live muziek werd gespeeld. Omdat de scheepvaart erg internationaal was, werd daar door cafés op ingespeeld door muziekstijlen uit de herkomstgebieden van de schippers te spelen. Zo kregen de zeemannen een gevoel van thuis, ondanks dat ze mijlen van huis waren. Daar tegenover stond dat de kroegbazen een vol café hadden.

Vroeger was Katendrecht een wijk waar zeelui, bewoners, studenten en mensen uit de stad gingen stappen en waar men een verscheidenheid aan mensen door elkaar zag. Het was het enige gebied waar tijdens de Tweede Wereldoorlog en de wederopbouw van Rotterdam nog uitgegaan kon worden. Rode Zand (voor Katendrecht de hoerenbuurt) was afgebroken en de Schiedamse Dijk was plat gebombardeerd. In de jaren ‘50/’60 was Katendrecht daarom heel populair.

De Nacht van de Kaap is een festival, waarbij je overal naar binnen kan en waar overal live

muziek wordt gespeeld. In principe is dit geen origineel concept. In Utrecht bestaat bijvoorbeeld het smartlappenfestival en in Rotterdam kent men de Museumnacht. Dit zijn echter concepten die zijn ontstaan vanuit de horeca, waarbij het thema ondergeschikt is aan de kroegentocht. Bij De Nacht van de Kaap draait het echter meer om de geschiedenis van Katendrecht. Vroeger konden mensen in Katendrecht 24 uur per dag uitgaan. Dit wordt eens per jaar herbeleeft tijdens De Nacht van de Kaap.

Het ‘Nacht van de Kaap’-gevoelHet gevoel dat mensen mee moeten krijgen na afloop van De Nacht van de Kaap, is dat het een

bijzondere avond was. Dat de sfeer van vroeger nu wordt neergezet maakt het leuk. Het is een gezellig en kleinschalig festival met een gemixt publiek.

Harry-Jan Bus wist vanaf het begin dat De Nacht van de Kaap een succes zou worden. Het idee klopt en het publiek voelt dat. Dit zorgt voor een unieke belevenis. Het festival is bijvoorbeeld niet opgezet als een gekostumeerd feest, maar bezoekers komen spontaan verkleed.

De toekomst van De Nacht van de Kaap

Bijlage 11: Interview Theater Walhalla

93

In 2011 is het thema van De Nacht van de Kaap ‘exotisch Katendrecht’. Hier wordt op ingespeeld door de oude Katendrechtse band, genaamd de Kilima Hawaaiians, te programmeren. Dit was een band die Hawaiiaanse muziek speelden, maar zelf nog nooit op Hawaii was geweest. Deze muziek staat dit jaar centraal tijdens het festival.

Vorig jaar was het te druk tijdens De Nacht van de Kaap, waardoor sommige mensen nergens naar binnen konden. Bij aankomende editie moet meer op het plein geprogrammeerd worden, zodat ook voor de mensen die niet in één van de cafeetjes naar binnen kunnen iets te doen is. Ook moet goed gekeken worden naar de locaties en wat mogelijk is in de locaties waar inmiddels nieuwe ondernemers zijn gevestigd. Als het festival wil uitbreiden, is het belangrijk dat voldoende ruimte beschikbaar is. Als het te druk wordt gaat dit ten koste van de kleinschaligheid van het festival. In dat geval zullen meer locaties moeten worden toegevoegd om dezelfde sfeer te behouden.

Het is een idee om in de toekomst entree te heffen voor het hele festival, in plaats van alleen

voor de Ode en de toegang tot Het Grootste Danspaleis van Nederland. Iedereen krijgt dan een polsbandje en kan daarmee overal naar binnen. Zo kan gekeken worden naar het aantal bezoekers en wordt ervoor gezorgd dat het niet te druk wordt. Dit komt ten goede aan de beleving van bezoekers en de financiën van de organisatie.

Het voortraject richting bezoekers moet eerder opgestart worden. Hoe eerder de kaartverkoop begint, hoe meer tijd mensen hebben om een kaartje te kopen. Ook de communicatie en organisatie van het festival zoude eerder van start moeten gaan. Zo kunnen ondernemers beter bij het festival betrokken worden.

Als toevoeging aan De Nacht van de Kaap, noemt Harry-Jan Bus een semi-illegale camping. Dan kunnen mensen langer blijven. Hier is genoeg plek voor in Katendrecht, maar dit moet niet té georganiseerd zijn. Ook de semi-illegale camping moet wel het beruchte randje hebben, wat De Nacht van de Kaap kenmerkt.

Visie op festivalsDe laatste jaren is, als gevolg van gewelddadigheden op festivals, een verkramping opgetreden

van de evenementensector. Sindsdien is veel regelgeving opgesteld, waardoor alles omhekt en beveiligd moet worden. Harry-Jan Bus is echter van mening dat mensen zich pas als beesten gaan gedragen, als ze als beesten behandeld worden. Hij vindt dat bij festivals niet alles ‘hufterproof’ gemaakt moet worden, maar juist breekbaar en open. zo creëer je eigen verantwoordelijkheid en sociale controle onder bezoekers. Dit is echter wel afhankelijk van het type festival.

BelevingBeleving is een geheim. Het is het gevoel dat je niet goed kan omschrijven waarom je het zo leuk

hebt gehad op een evenement. Het is het overkoepelende gevoel. Het gevoel dat iets georganiseerd is, waarvan je niet ziet dat het georganiseerd is. Mensen komen los van kleine imperfecties. Alles klopt. Mensen hebben niet meer het idee ‘het is leuk, maar…’. Beleving kan ook zijn dat je in een loods staat waar niks aan gedaan is. Authenticiteit is mooi. De organisatie van een festival moet inspelen op de originele sfeer en de omgeving waarbinnen wordt geopereerd. Zo moet het decor van Katendrecht ook gebruikt worden voor het festival. Het liefst ziet Harry-Jan Bus een open podium zonder dak, zodat Katendrecht zelf als achtergrond fungeert.


94

Bijlage 12: Interview Koen ten HakenOp 11 maart 2011 is een interview gehouden met Koen ten Haken, projectmanager van De Nacht

van de Kaap in 2010. Met hem is gesproken over de inhoud van het festival in voorgaande jaren en mogelijkheden voor de toekomst.

Achtergrond Koen ten HakenKoen ten Haken was tijdens De Nacht van de Kaap 2010 projectmanager. Hij was

verantwoordelijk voor de organisatie en de uitvoer van het festival. Wegens de drukte bij JMR was hij niet alleen projectleider, maar ook producent en artiestenbegeleider. Inmiddels is Koen ten Haken niet meer werkzaam bij JMR. Op dit moment werkt hij bij Holland Dance Festival.

De identiteit van De Nacht van de KaapDe essentie van De Nacht van de Kaap is dat mensen één nacht weer kunnen genieten van

ouderwetse gezelligheid. Het is een soort authentiek stappen, met veel gezelligheid, muziek en niet te veel poespas. Het doel van het festival is om de oude gloriedagen van Katendrecht terug te brengen en mensen te laten genieten. De jongere doelgroep kent de geschiedenis niet of nauwelijks en voor hen is dit aspect daarom niet zo belangrijk. Voor de oud-Kaapenezen is het echter leuk om de oude tijden op de Kaap wederom te ervaren. Zij willen graag een avondje weg zoals vroeger.

De koppeling tussen De Nacht van de Kaap en de geschiedenis van Katendrecht wordt volgens Koen ten Haken erg goed gemaakt, maar wel met een bewuste knipoog. Door het spelen van oude zeemans- en levensliederen uit verschillende landen, wordt de geschiedenis van Katendrecht herbeleeft. Ook de oude kroegnamen en de aankleding van de kroegen dragen hieraan bij.

Het leukste aspect van De Nacht van de Kaap is volgens Koen ten Haken de kroegentocht. Sterk aan het concept is de combinatie tussen de kroegentocht, de Ode en Het Grootste Danspaleis van Nederland. Als ergens op bespaart zou moeten worden, zou dat moeten gebeuren bij de Ode. Dit kost veel geld, maar levert weinig op.

CommunicatieDe communicatie met betrekking tot De Nacht van de Kaap intern (JMR en Harry-Jan Bus) is

goed. De doelstellingen van Harry-Jan Bus en JMR zijn wellicht niet hetzelfde, maar uiteindelijk sluiten deze wel op elkaar aan. JMR denkt commercieel en Harry-Jan Bus wil volgens Koen ten Haken graag iedereen tevreden houden en goodwill voor zijn eigen theater kweken bij de bewoners van Katendrecht en de Gemeente Rotterdam. Harry-Jan Bus loopt geen financieel risico, maar JMR wel. Daarom staat JMR anders in de organisatie van het festival dan Harry-Jan Bus.

De communicatie van het festival naar de buitenwereld kan beter. De communicatie naar het publiek moet eerder op gang komen. Met name de kaartverkoop, indien dit in 2011 vorm zal krijgen, moet zo snel mogelijk op gang komen, zodat mensen kaarten kunnen kopen en inkomsten gegenereerd worden. De communicatie na afloop van het festival is gering, maar niet noodzakelijk. Het na-traject kan beter, maar mensen moeten niet te lang vermoeid worden met informatie.

ParticipatieDe ondernemers van Katendrecht worden goed bij De Nacht van de Kaap betrokken, indien ze

dat zelf willen. Zij krijgen een plekje in het programmaboekje en kunnen hun wensen aangeven. De bewoners van Katendrecht worden echter onvoldoende betrokken bij het festival. JMR wil graag haar eigen hart volgen en zelf invulling geven aan het festival. De organisatie staat wel open voor bewonersinitiatieven, maar is hier niet bewust naar op zoek.

Bijlage 12: Interview Koen Ten Haken

95

FinanciënHet is voor JMR belangrijk om inkomsten te genereren uit De Nacht van de Kaap. Het idee

bestaat, om aan het begin van Katendrecht entree te heffen voor het hele festival. Zo genereert de organisatie meer inkomsten en hebben ze beter inzicht in de bezoekers(aantallen). De vraag is alleen of dit mogelijk is en of mensen dit, na twee jaar waarin het festival deels gratis te bezoeken was, zullen waarderen. In de kroegen van JMR ontvangt JMR het geld uit de horecaomzet. In de locaties van ondernemers in Katendrecht, wordt door JMR echter niets verdiend. Daarom wordt gedacht om een kleine bijdrage aan ondernemers te vragen, om deel te mogen nemen aan het festival. Om de goodwill van locatiehouders te behouden, is dit tot op heden nog niet gedaan.

VerbeterpuntenKoen ten Haken vraagt zich af of de jongere doelgroep van De Nacht van de Kaap beter bereikt

wordt, als meer bekendere artiesten worden geprogrammeerd. De Ode zou zich niet alleen moeten richten op de oudere doelgroep, maar ook op jongeren.

De Nacht van de Kaap heeft de potentie om te groeien tot een groter festival. Om de intimiteit van het festival te behouden en te zorgen dat het niet te druk wordt, moeten meer locaties bij het festival betrokken worden.

De SS Rotterdam is een onderdeel van Katendrecht dat volgens Koen ten Haken goed bij De Nacht van de Kaap past. Het is zowel kostentechnisch, als qua routing, erg moeilijk om deze locatie bij het festival te betrekken.

BelevingVolgens Koen ten Haken is beleving dat mensen nog een aantal dagen een fijn gevoel hebben van

iets dat ze hebben gedaan. Het feit dan men nog een aantal dagen denkt aan die gebeurtenis. Beleving is niet altijd positief, maar het feit dat je het nog een aantal dagen voelt is essentieel. In festivals is sfeer belangrijk voor een positieve beleving. Iedereen moet zich happy en blij voelen, zijn of haar zorgen vergeten, gewoon een avondje genieten en erover napraten.


96

Bijlage 13: Interview Dienst Kunst & CultuurOp 14 maart 2011 is in het kantoor van de Dienst Kunst & Cultuur (dKC) te Rotterdam een

interview gehouden met Aukje Bolle. Met haar is gesproken over de rol van de Dienst Kunst & Cultuur in het Rotterdamse beleid, De Nacht van de Kaap en het begrip beleving.

Achtergrond & BetrokkenheidAukje Bolle is beleidsadviseur bij de Rotterdamse Dienst Kunst & Cultuur. Zij is verantwoordelijk

voor de muziekportefeuille. Ze neemt aanvragen in behandeling voor projecten binnen de discipline professionele muziek en adviseert het Gemeentebestuur vanuit haar expertise.

De Nacht van de Kaap heeft de afgelopen drie jaar wel subsidieaanvraag gedaan bij de dienst Kunst & Cultuur, maar deze is beide keren afgewezen. Dit omdat de focus van het festival niet ligt op het inhoudelijke muzikale programma, maar met name op de kroegentocht en de beleving daarvan. Dit is de enige formele link tussen het dKC en De Nacht van de Kaap.

Rol van de Dienst Kunst & CultuurDe dKC heeft de functie van gemeentelijk loket voor het aanvragen van cultuursubsidies.

Rotterdam Festivals ontvangt gemeentelijke subsidie uit de cultuurbegroting en economische middelen. Rotterdam Festivals verstrekt tevens subsidies aan culturele festivals. Of verschillende subsidieloketten overlap vertonen, en of dat wenselijk is, is onderdeel van de overwegingen ten aanzien van gemeentelijke subsidieverstrekking. Idealiter hebben partijen met ondersteuning van Rotterdam Festivals, de dKC niet meer nodig. Projecten die al begeleiding en kennis van Rotterdam Festivals krijgen, kunnen echter nog steeds de dKC benaderen als financier. In sommige gevallen komt subsidie uit meerdere hoeken (de dKC en het OntwikkelingsBedrijf Rotterdam). Een initiatief met een hoogwaardige culturele programmering kan subsidie krijgen uit de dKC en op het gebied van inrichting en beleving subsidie uit Rotterdam Festivals.

De dKC verleent verschillende vormen van subsidie. Het grootste deel van de cultuurbegroting is vastgelegd in meerjarige ondersteuning van instellingen in het cultuurplan. Daarnaast bestaat een flexibel cultuurbudget voor incidentele aanvragen. Dit is onderverdeeld in een aantal disciplines. Beoordeling van subsidieaanvragen gebeurt op basis van een advies van de Rotterdamse Raad voor Kunst & Cultuur (RRKC). Het belangrijkste beoordelingscriterium is artistieke, inhoudelijke kwaliteit.

De identiteit van De Nacht van de KaapAukje Bolle heeft de afgelopen twee edities van De Nacht van de Kaap bezocht met vrienden. Ze

vond het erg leuk, gezellig en druk. Hoewel Aukje Bolle daar privé aanwezig was, heeft ze toch vanuit haar professionele blik gekeken naar het festival. De Nacht van de Kaap appelleert aan het roemruchte verleden van Katendrecht. Dit is duidelijk uitgewerkt in het concept en alle bezoekers hebben daar een bepaald gevoel bij. De Nacht van de Kaap heeft iets werkelijks, maar ook iets ludieks. Een minpuntje aan het festival in 2010 was het Grootste Danspaleis van Nederland en de overgang daar naartoe. Door de met plastic beklede hekken, de beveiligers, de muntjes en de entreekaartjes, worden mensen uit de festivalsfeer getrokken.

De Gemeente heeft een beleid geschreven over de beveiliging en het gebruik van hekken op festivals. Hierbij kan de vraag gesteld worden wie verantwoordelijk is voor de uitvoer van die regels. Niemand schrijft voor hoe de beveiliging moet wordt geïnstrueerd en of het plastic op de hekken blauw of zwart moet zijn. Het gaat erom welke kwaliteit je als organisatie wilt uitstralen en hoe je dit binnen de huidige regels doet.

Bijlage 13: Interview Dienst Kunst & Cultuur

97

Huidige culturele klimaatOp dit moment is sprake van een crisis in Nederland. Dit heeft gevolgen voor Rotterdam en de

kunst en cultuur sector. Daarnaast merken instelling en projecten, die mede door de overheid worden gefinancierd, ook krapte op andere vlakken. Dit zorgt voor spannende tijden voor de mensen die van deze sector afhankelijk zijn. Op dit moment wordt nog niet heel veel gekort op de budgetten, omdat het cultuurplan tot en met 2012 nog van kracht is. Hierin zijn vaste afspraken opgenomen, die tot het einde van de huidige cultuurplan periode voor het grootste deel ongewijzigd blijven. Vanaf 2013 zal het nieuwe cultuurplan van kracht worden, waarin miljoenen gekort worden. Dit zal ten gevolge hebben dat veel projecten verloren gaan.

De keuze voor welke culturele initiatieven wel of geen subsidie krijgen, is geen kwestie van overlevingsrecht. Het totaalaanbod wordt integraal bekeken en het is de bedoeling om een zo compleet mogelijke basisstructuur te hebben. Vervolgens wordt gekeken waar nog mogelijkheden zijn. Zo wordt onder andere gekeken naar publieksbereik, betekenis voor de stad, de economische en/of sociaal-maatschappelijke spin-off, het toekomstperspectief en het inverdienvermogen.

Beleving

Volgens Aukje Bolle heeft alles een belevingswaarde. Vanuit de Gemeente Rotterdam wordt bijvoorbeeld gekeken naar hoe bezoekers de stad beleven of hoe bewoners naar de stad kijken. Als bezoeker van een festival beleef je vooral het festival. Hierbij zal een bezoeker, als hij zich bijvoorbeeld ergert aan de hekken, niet gelijk rekening houden met het feit dat dit nou eenmaal de regels zijn of welke organisatie hierachter zit.


98

Bijlage 14: Interview Deli BirdOp 16 maart 2011 is een interview gehouden met Wiland Toelen van restaurant Deli Bird aan de

Delistraat te Katendrecht. Deli Bird is één van de vele locaties die open is tijdens De Nacht van de Kaap. Met Wiland Toelen is gesproken over zijn betrokkenheid bij De Nacht van de Kaap, de inhoud van het festival en toekomstmogelijkheden.

Achtergrond Wiland ToelenWiland Toelen heeft vijf jaar lang een soortgelijk etablissement in Hillegersberg gehad, als de Deli

Bird. Wegens weinig groeipotentie, wilde hij verhuizen naar een nieuwe locatie. Na het bekijken van een aantal locaties in Rotterdam, heeft hij uiteindelijk de Deli Bird gevestigd in Katendrecht. Hij was al enigszins bekend met het schiereiland wegens de afterparty van de Dance Parade die hier een aantal jaren heeft plaatsgevonden.

In Katendrecht heeft de laatste jaren een transformatie plaatsgevonden, die zijn weerga niet kent. De reden dat Katendrecht wel slaagt en andere wijken op Rotterdam Zuid niet, is volgens Wiland Toelen iets wat niet benoemt kan worden. De Kaap is een mooi stukje authentiek Rotterdam.

De Nacht van de Kaap & de Deli BirdTijdens De Nacht van de Kaap is de Deli Bird afgelopen twee jaar omgetoverd tot café. Aan het

begin van de avond had de locatie nog haar restaurantfunctie en later op de avond was allereerst een strijkorkest geprogrammeerd, gevolgd door een DJ. Wiland Toelen stelt zijn ruimte graag ter beschikking voor het festival. De Deli Bird is tijdens De Nacht van de Kaap, naar eigen zeggen, een klein danspaleis tot in de vroege uurtjes. De programmering in het restautant is door JMR georganiseerd en de samenwerking met JMR beviel goed. Wiland Toelen vraag zich af of de samenwerking met JMR zo vrijblijvend zal blijven als het festival groeit. Indien dit verandert, hoeft dat in zijn ogen niet per definitie nadelig te zijn.

De Nacht van de KaapDe Nacht van de Kaap is een begrip in Rotterdam. Wiland Toelen weet zeker dat het festival de

komende jaren een succes zal blijven, omdat er geen festival in Rotterdam is waar men vrij, zonder entree, in en uit de kroegen kan lopen. De verhalen die hij hoort van bezoekers, zijn alleen maar positief. Ook ligt het festival goed bij de bewoners van Katendrecht. Wiland Toelen heeft nog nooit wanklanken gehoord over het festival. De huidige inwoners van Katendrecht zijn grotendeels geen oorspronkelijke Kaapenezen. Iedereen die op het schiereiland woont heeft echter een soort Katendrechts kleed aangetrokken en voelt een bepaalde verbondenheid met het gebied.

De Nacht van de Kaap wordt bezocht door een zeer divers publiek. Dit komt onder andere doordat de ondernemers in Katendrecht erg divers zijn. Dé Nacht van de Kaap bezoeker bestaat in de ogen van Wiland Toelen niet. Het beeld dat mensen bij De Nacht van de Kaap hebben is dat van matrozen, de haven, Katendrecht en een oude hoerenbuurt. De koppeling met deze geschiedenis van het schiereiland wordt goed gemaakt. Wiland Toelen mist het verhaal van de Chinese gemeenschap in Katendrecht. Dit aspect komt echter wel terug in andere Katendrechtse festivals.

De ondernemers die deelnemen aan De Nacht van de Kaap, hebben baat bij het festival; al is het alleen maar wegens financiële baten. Wiland Toelen zou zelf graag meer inbreng in het festival hebben, maar daar heeft hij op dit moment de tijd en ruimte niet voor. Hij is daarom blij dat JMR de programmering in zijn locatie verzorgt. Als betrokken ondernemer bij De Nacht van de Kaap, heeft Wiland Toelen weinig meegekregen van het programma.

De Nacht van de Kaap leeft onder bewoners en bezoekers van Katendrecht. Op dit moment wordt door verschillende mensen al gevraagd naar de plannen voor De Nacht van de Kaap 2011.

Bijlage 14: Interview Deli Bird

99

De toekomst van De Nacht van de KaapVolgens Wiland Toelen is groei niet altijd per definitie goed. De Kaap heeft in de volksmond een

onbehouwen en rauw etiket. Wiland Toelen is niet positief over het idee om entree te heffen voor De Nacht van de Kaap. Hij ziet dan liever dat JMR de ondernemers om een bijdrage vraagt, dan dat bezoekers van het festival hiermee lastig worden gevallen. Entree heffen zou afbreuk doen aan het open karakter aan De Nacht van de Kaap.

Een echte bierbar ontbreekt op het plein. Vroeger zaten veel cafés op het plein. Bij De Nacht van de Kaap worden de locaties wel ingericht, maar een ‘echte’ bar ontbreekt. Op dit moment staat wel een tapwagen op het plein, maar bij slecht weer kunnen mensen nergens heen.


100

Bijlage 15: Interview Rotterdamse Raad voor Kunst & CultuurOp 24 maart 2011 is een interview gehouden Michel Schelvis. Met hem is gesproken over zijn rol

in de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur (RRKC), het vernieuwde Rotterdamse vergunningen- en evenementenbeleid en de veranderingen in de evenementensector van de afgelopen jaren.

Achtergrond Michel SchelvisMichel Schelvis is lid van de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur (de Raad). Hij houdt zich

bezig met cultuureducatie en de creatieve industrie van Rotterdam. Naast zijn functie in de Raad, is hij docent op de opleiding Vrijetijdsmanagement aan de Hogeschool van Rotterdam. Hier is hij tevens voorzitter van de examencommissie.

De Rotterdamse Raad voor Kunst en CultuurDe Raad geeft gevraagd en ongevraagd advies aan de Gemeente Rotterdam op het gebied van

kunst en cultuur en subsidieverdeling. Daarnaast stelt de Raad eens in de vier jaar een cultuurplan op. De adviezen van de Raad zijn niet bindend, maar worden wel op hoge waarde geschat. De Raad beoogt meer kwaliteit en meer samenwerking tussen organisaties.

Gebiedsontwikkeling door kunst en cultuurDoor kunst en cultuur in een wijk te programmeren, kan gewerkt worden aan de ontwikkeling

van dat gebied. Door bijvoorbeeld een evenement naar een wijk te halen, wordt een bepaalde doelgroep naar het gebied getrokken. Hierdoor worden bedrijven aangetrokken die aansluiten bij die doelgroep. Door de komst van kunstenaars komen bijvoorbeeld hippe koffiebarretjes naar het gebied. Dit trekt meer bedrijven en projectontwikkelaars, waardoor het gebied hipper wordt. Door het aantrekkelijker worden van het gebied, stijgen de grondprijzen. Door de stijgende huur- en koopprijzen wordt een nieuwe doelgroep aangetrokken en verandert het imago en de identiteit van het gebied. Dit proces wordt ‘Gentrification’ genoemd.

Omdat Katendrecht een wijk in ontwikkeling is, stimuleert de Raad kunsten cultuurinitiatieven in Katendrecht. Hierdoor zou ook deze wijk zich verder moeten ontwikkelen. Op dit moment is Katendrecht al ver op weg.

Het huidige culturele klimaat in RotterdamOp dit moment zijn financiën en bezuinigingen een belangrijk onderwerp in de Rotterdamse

kunsten cultuursector. Op de begroting moet 20% gekort worden, maar het is niet duidelijk waar deze bezuinigingen precies worden doorgevoerd. Het gevaar van de bezuinigingen is dat alleen festivals met internationale potentie overblijven en dat kleinschalige festivals verloren gaan. Festivalorganisatoren zullen zich meer moeten inzetten om subsidies en vergunningen binnen te halen. Daarnaast zullen ze andere bronnen moeten aanboren om de financiële haalbaarheid van het festival te waarborgen. Het is belangrijk voor festivalorganisatoren, om aan te tonen dat het festival goed past binnen het huidige beleid. Waar dit vroeger kon aan de hand van een goed netwerk en een mooi verhaal, moet nu duidelijk worden uit de ingediende plannen hoe de organisatie het beleid ten uitvoer brengt in haar festivals. Organisaties met de nodige kennis en ervaring, zullen dit duidelijk op papier moeten zetten.

Naast de aansluiting op het beleid, wordt ook kwaliteit en bezoekersbeleving van een festival een steeds belangrijker punt, waarmee een festival zich kan onderscheiden. Hierbij draait het om de behoefte vanuit de bezoeker. Door veranderingen in de samenleving, zijn ook deze behoeften veranderd. Daarmee is ook de manier van benaderen van de doelgroep veranderd. Zo gebeurd bijvoorbeeld steeds meer online.

Een ander aspect, dat een steeds grotere rol gaat spelen in de festivalbranche, is veiligheid. Dit speelt in heel Nederland, maar met name in Rotterdam. Het profiel bezoekers en het festival zelf,

Bijlage 15: Interview Rotterdamse Raad voor Kunst & Cultuur

101

bepalen hoe veilig een evenement is. Als alle aspecten van een festival op elkaar en de doelgroep aansluiten, ontstaat een betere sfeer en zullen minder snel incidenten plaatsvinden.

De veiligheidsaspecten spelen, samen met de bezuinigingen, de meest belangrijke rol in het evenementenbeleid. Festivalorganisatoren moeten op zoek gaan naar alternatieve financierings-mogelijkheden en oplossingen voor de veiligheidseisen. Door in te spelen op de wensen en behoeften van de doelgroep, kunnen sponsoren worden aangetrokken. In het huidige culturele klimaat in Rotterdam, zijn professionele organisaties nodig die kwaliteit leveren en doelgroepgericht met marketing omgaan. Zij moeten samenwerking zoeken met andere organisaties waar mogelijk en de veiligheid binnen de eigen festivals waarborgen.


102

Bijlage 16: Interview Rotterdamse MuseumnachtOp 17 maart 2011 heeft via de email een interview plaatsgevonden met Manon Beuzenberg van

De Rotterdamse Museumnacht.

Doelgroep van de Rotterdamse MuseumnachtDe doelgroep van de Rotterdamse Museumnacht is erg breed. De focus ligt echter op jongeren;

van oudsher een doelgroep die musea en galeries meer zouden willen ontvangen. Sinds vorig jaar bestaat een speciale kinderbutton en een aangepast programma in een deel van de musea en galeries voor kinderen tot en met twaalf jaar. Hiermee wordt getracht gezinnen naar de Rotterdamse Museumnacht te trekken.

De Rotterdamse Museumnacht en haar belevingDe Museumnacht is bedoeld om publiek op een laagdrempelige manier kennis te laten maken

met het culturele aanbod in Rotterdam. Voor het publiek wordt zichtbaar welke collecties de kunsten cultuurinstellingen in huis hebben en hoe daarvan genoten kan worden. Dit karakter spreekt een grote publieksgroep aan. De combinatie van musea en galeries maakt De Rotterdamse Museumnacht zeer aantrekkelijk. Bezoekers kunnen kiezen tussen de meer grootschalige activiteiten in de musea en de kleinere activiteiten met een intiemere sfeer in de galeries. Duizenden mensen krijgen door het festival een impressie van de hoge kwaliteit van het aanbod. Dit werkt als stimulans om vaker één van de ruim veertig musea of galeries te bezoeken.

Alle deelnemende musea en galeries bieden een programma binnen hun eigen muren aan. Dit programma is bijzonder, maar sluit aan bij wat doorgaans wordt aangeboden. Rondleidingen, acts, showelementen, beeldende kunst, theater, film, performances, workshops, muziek, dans en mode zetten een bezoek aan een museum of galerie in de spotlights. De kwaliteit van het programma staat voorop en is ook voor het bestaande culturele publiek interessant.

Daarnaast onderscheid De Rotterdamse Museumnacht zich van veel andere Museumnachten door naast het programma dat zich binnen de muren van de kunsten cultuurinstellingen afspeelt, ook een buitenprogramma aan te bieden. Dit jaar waren dat maarliefst elf verschillende onderdelen.

De Rotterdamse Museumnacht vindt het belangrijk om het publiek een unieke ervaring te geven. Een ervaring die niet alleen zorgt voor een positieve herinnering, maar voor een memorabele belevenis. Hierdoor hoopt de Rotterdamse Museumnacht de bezoekers iets mee te geven waardoor deze, ook na de Museumnacht, geïnteresseerd blijven in een bezoek aan een culturele instelling.

Extra stimulans was dit jaar de invoering van de MuseumUitmailPublieksprijs, waarmee bezoekers hun stem konden uitbrengen op de beste collectie. De bekendmaking van de winnaar en de prijsuitreiking vindt plaats op donderdag 14 april om 16.00 uur.

Bijlage 16: Interview Rotterdamse Museumnacht

104

Bijlage 17: Vragenlijst enquêteBeste lezer,

In het kader van onze afstudeeropdracht voor de opleiding Vrijetijdsmanagement aan de Hogeschool Rotterdam, zijn wij bezig met een onderzoek naar de belevingswaarde van het festival ‘De Nacht van de Kaap’. Om de bezoekersbeleving bij dit festival in kaart te brengen, hebben we jullie mening nodig. Deze enquête is bedoeld voor mensen die De Nacht van de Kaap in 2009 en/of 2010 hebben bezocht. Het invullen van de enquête zal ongeveer 8 minuten duren. Onder de deelnemers zullen twee vrijkaarten voor De Nacht van de Kaap 2011 verloot worden. Wilt u hier kans op maken, vul dan aan het eind van de enquête uw e-mailadres is.

Veel plezier met het invullen van de enquête!

Groeten,Jeanine Roelse & Bas Wierikx

Vraag 1: In welke jaren heeft u De Nacht van de Kaap bezocht?o 2009o 2010o Beide

Indien ‘Beide’ is ingevuld: U heeft aangegeven zowel in 2009 als in 2010 De Nacht van de Kaap te hebben bezocht. We willen u verzoeken de volgende vragen te beantwoorden voor de editie van 2010.

Vraag 2: Met wie heeft u De Nacht van de Kaap bezocht?o Alleeno Met z’n tweeëno Met een groep van minder dan 6 menseno Met een groep van 6 mensen of meer

Vraag 3: Heeft u tijdens De Nacht van de Kaap nieuwe mensen leren kennen?o Jao Nee

Vraag 4: Heeft u De Nacht van de Kaap aan anderen aanbevolen?o Jao Nee

Vraag 5: Bent u van plan De Nacht van de Kaap dit jaar weer te bezoeken?o Jao Neeo Weet ik nog niet

Vraag 6: Wanneer mensen denken aan De Nacht van de Kaap, komt bij iedereen een ander beeld naar boven. Welke drie beelden komen het eerst in u op, wanneer u aan dit festival denkt?

1.2.3.

Bijlage 17: Vragenlijst enquête

105

Vraag 7: Tijdens De Nacht van de Kaap wordt getracht een weergave te geven van het uitgaansleven in Katendrecht zoals het vroeger was. In hoeverre sluit De Nacht van de Kaap in uw ogen aan bij deze geschiedenis?Onvoldoende Goed Weet ik nieto o o o o o

Vraag 8: Geef een cijfer van 1 t/m 10 (waarbij 1 het laagste oordeel is en 10 het hoogste) voor onderstaande elementen van De Nacht van de Kaap?

10 Geen mening

Het programmaDe aankleding van de locatiesDe thematiekDe muziekDe service van de medewerkersDe communicatie voorafgaand aan het festivalDe communicatie tijdens het festivalDe communicatie na afloop van het festivalDe Nacht van de Kaap in zijn geheel

Vraag 9: De Nacht van de Kaap bestaat uit een aantal elementen. Geef hieronder aan in hoeverre deze u aanspreken.

Spreekt mij helemaal Spreekt mij niet aan heel erg aan

Het feest op het Deliplein o o ooHet feest in de loods o o ooDe special; zoal de ode aan Johnny o o oo

Hoes (2009) en Jaap Valkhof (2010) o o ooDe programmering in de kleine cafés o o ooHet programma in Theater Walhalla o o ooHet programma in ‘t Rotterdams Wijktheater o o oo


106

Vraag 10: Hoe was uw gevoel van tijd tijdens uw bezoek aan De Nacht van de Kaap?De tijd leek erg lang te duren De tijd ging ontzettend snelo o o oo

Vraag 11: Welk van de onderstaande emoties sluiten aan bij het gevoel dat u tijdens De Nacht van de Kaap had? (meerdere antwoorden mogelijk)o Vreugdeo Woedeo Angsto Verbazingo Verdrieto Afschuw


107

Vraag 12: Welke zintuigen werden bij u positief geprikkeld tijdens De Nacht van de Kaap? (meerdere antwoorden mogelijk)o Zieno Horeno Voeleno Proeveno Ruiken

Vraag 13: In welke mate kon u zelf inbreng leveren voorafgaand aan De Nacht van de Kaap?Geen Veelo o o o o

Vraag 14: In hoeverre heeft u behoefte aan meer eigen inbreng voorafgaand aan De Nacht van de Kaap?Geen Veelo o o o o

Vraag 15: In welke mate kon u zelf inbreng leveren tijdens De Nacht van de Kaap?Geen Veelo o o o o

Vraag 16: In hoeverre heeft u behoefte aan meer eigen inbreng tijdens De Nacht van de Kaap?Geen Veelo o o o o

Vraag 17: Wat wilt u nog kwijt over De Nacht van de Kaap in het algemeen?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Vraag 18: Hoe vaak bezoekt u een festival?o 1 keer per jaaro 2 tot 4 keer per jaaro Meer dan 4 keer per jaar

Vraag 19: Wat vindt u belangrijk als u een festival bezoekt? (meerdere antwoorden mogelijk)

o Muzieko Bekende artiesteno Entreeprijso Aantal bezoekerso Aankledingo Themao Afstand tot mijn woningo Anders, namelijk……………………………………………………………………………………………………………………...


108

PersoonsgegevensDe volgende vragen gaan over uw persoonskenmerken. Uw antwoorden zullen als vertrouwelijk behandeld worden.

Wat is u geslacht?o Mano Vrouw

In welke leeftijdscategorie bevindt u zich?o Jonger dan 20o 21 – 30 jaaro 31 – 40 jaaro 41 – 50 jaaro 51 – 60 jaaro 61 jaar en ouder

Waar woont u?o Op Katendrechto Elders in Rotterdamo Elders in de provincie Zuid-Hollando Elders in Nederlando In het buitenland

Wat is uw hoogst genoten opleiding?o Lager dan LBO/MAVO/VMBOo LBO/MAVO/VMBOo HAVOo VWOo MBO/MEAOo HBO/HEAOo WOo Hier wil ik geen uitspraak over doen

Wat is uw bruto inkomen?o Beneden modaalo Modaalo Boven modaalo Hier wil ik geen uitspraak over doen

Wat is uw e-mailadres?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

We willen u hartelijk bedanken voor het invullen van deze enquête. De winnaars van de vrijkaarten voor De Nacht van de Kaap 2011 zullen voor 1 juni a.s. van ons horen.

Met vriendelijke groet,


109

Bas Wierikx & Jeanine RoelseOnderzoek naar de bezoekersbeleving van De Nacht van de Kaap


Persoonlijke gegevens Aantal % Aantal %

Geslacht Man 53 38,1% Vrouw 86 61,9% Aantal %

Leeftijd 0-20 jaar 2 1,4% 21-30 jaar 18 13,0% 31-40 jaar 26 18,7%41-50 jaar 35 25,2% 51-60 jaar 38 27,3% 61 jaar en ouder 20 14,4%

Woonplaats Op Katendrecht 26 18,7% Elders in Rott erdam 78 56,2% Elders in Zuid-Holland 31 22,3%

Elders in Nederland 4 2,8% In het buitenland 0 0,0%

Opleidingsniveau Lager dan LBO/MAVO/VMBO 0 0,0% LBO/MAVO/VMBO 15 10,8% HAVO 6 4,3%VWO 4 2,9% MBO/MEAO 25 18,0% HBO/HEAO 66 47,5%

WO 19 13,6% Onbekend 4 2,9%

Inkomen Beneden modaal 11 7,9% Modaal 54 38,9%Boven modaal 46 33,1% Onbekend 28 20,1%

Totaal aantal respondenten 170

Aantal % Aantal % Aantal %

Frequentie festivalbezoek 1 keer per jaar 14 10,0% 2 tot 4 keer per jaar 65 46,4% Meer dan 4 keer per jaar 61 43,6%

Belangrijk bij festivalbezoek* Muziek 130 92,9% Bekende artiesten 32 22,9% Entreeprijs 73 52,1%n = 140 Aantal bezoekers 34 24,3% Aankleding 79 56,4% Thema 75 53,6%

Afstand tot mijn woning 47 33,6% Anders, namelijk…. 22 15,7%

Sfeer** 13 59,1% Bekenden** 2 9,1%

Type bezoekers** 2 9,1% Overige** 5 22,7%

** Percentage t.o.v. het aantal ingevulde 'Anders, namelijk...'


Nacht van de Kaap bezocht in…. 2009 10 5,9% 2010 107 63,3% Beide 52 30,8%

Herhalingsbezoek in 2011? Ja 130 82,3% Nee 4 2,5% Weet ik nog niet 24 15,2%

Nacht van de Kaap bezocht met… Alleen 9 5,7% Met z'n tweeën 58 36,7%

Groep minder dan 6 53 33,5% Groep meer dan 6 38 24,1%

Nieuwe mensen leren kennen? Ja 73 46,8% Nee 83 53,2%

Nacht van de Kaap aanbevolen? Ja 144 91,1% Nee 14 8,9%

110

Bijlage 18: Enquêteresultaten

Bijlage 18: Enquêteresultaten


Aantal % Aantal %

Feest op het Deliplein… …spreekt helemaal niet aan 4 2,8% ...spreekt aan 58 40,6%…spreekt een beetje aan 6 4,2% …spreekt heel erg aan 75 52,4%

Feest in de Loods… …spreekt helemaal niet aan 13 9,3% ...spreekt aan 75 54,0%…spreekt een beetje aan 22 15,8% …spreekt heel erg aan 29 20,9%

Special.. …spreekt helemaal niet aan 8 5,5% ...spreekt aan 61 42,1%

…spreekt een beetje aan 17 11,7% …spreekt heel erg aan 59 40,7%

Programmering kleine cafés… …spreekt helemaal niet aan 0 0,0% ...spreekt aan 59 41,6%


Programma Theater Walhalla… …spreekt helemaal niet aan 2 1,4% ...spreekt aan 71 51,1%


Programma R'dams Wijktheater… …spreekt helemaal niet aan 3 2,2% ...spreekt aan 72 53,8%


Aantal % Aantal %

Gevoel van tijd De tijd leek erg lang te duren 3 2,1% De tijd ging snel 39 27,9%

De tijd leek lang te duren 3 2,1% De tijd ging zeef snel 76 54,3%

Neutraal 19 13,6% Aantal %

Ervaren emoties* Vreugde 134 95,7% Verbazing 46 32,9% Afschuw 1 0,7%n = 140 Woede 1 0,7% Verdriet 7 5,0% Angst 1 0,7%

Geprikkelde zintuigen* Zien 123 87,9% Voelen 30 21,4% Ruiken 14 10,0%

n = 140 Horen 125 89,3% Proeven 30 21,4%

Mogelijkheid eigen inbreng vooraf Geen 74 54,0% Neutraal 25 18,3% Veel 6 4,3%

Weinig 17 12,4% Voldoende 15 11,0%

Behoefte eigen inbreng vooraf Geen 61 44,2% Neutraal 34 24,6% Veel 10 7,3%


Mogelijkheid eigen inbreng tijdens Geen 49 36,0% Neutraal 37 27,2% Veel 9 6,6%


Behoefte eigen inbreng tijden Geen 53 38,4% Neutraal 41 29,7% Veel 10 7,2%


* Totaal telt op tot meer dan 100% omdat meerdere antwoorden mogelijk waren


Beelden bij de Nacht van de Kaap* Gezelligheid / positieve sfeer 110 75,9% Muziek/Programma 76 52,4% Locatie / decor 55 37,9%

n = 145 Nostalgie 39 26,9% Publiek 26 17,9% Feest 23 15,9%

Alternatief/uniek 12 8,3% Cultuur / Theater 11 7,6% Hoeren 9 6,2%

Avondje uit / nacht 9 6,2% Ode 8 5,5% Ongedwongen/open 8 5,5%

Matrozen/zeemannen 8 5,5% Eten en drinken 7 4,8% Intiem/kleinschalig 6 4,1%

Haven/boten 6 4,1% Weer 5 3,4% Overige 17 11,7%

Aansluiting op geschiedenis Onvoldoende 8 5,2% Matig 13 8,5% Neutraal 22 14,4%Voldoende 49 32,0% Goed 37 24,2% Weet ik niet 24 15,7%

Aantal % Aantal

Cijfer programma Onvoldoende 7 4,8% Gemiddeld 7,8

Voldoende 137 93,8% Geen mening 2 1,4%

Cijfer aankleding van de locaties Onvoldoende 4 2,7% Gemiddeld 7,7


Cijfer thematiek Onvoldoende 7 4,8% Gemiddeld 7,8


Cijfer muziek Onvoldoende 5 3,4% Gemiddeld 8,0


Cijfer service van medewerkers Onvoldoende 2 1,4% Gemiddeld 8,0


Cijfer communicatie vooraf Onvoldoende 9 6,2% Gemiddeld 7,5


Cijfer communicatie tijdens Onvoldoende 10 6,8% Gemiddeld 7,2


Cijfeer communicatie na afloop Onvoldoende 21 14,5% Gemiddeld 6,8


Totaalcijfer Onvoldoende 5 3,4% Gemiddeld 8,1


112

Bijlage 19: Overige opmerkingen uit de enquête

114

Bijlage 19: Overige opmerkingen uit de enquêteNaast de enquêteresultaten die zijn weergegeven in bijlage 18, hebben een aantal respondenten overige opmerkingen ten aanzien van De Nacht van de Kaap geplaatst. De opvallende opmerkingen zijn gerangschikt in positieve reacties en opbouwende kritiek. Deze vertegenwoordigen de letterlijke input van de respondenten en zijn niet leidend voor dit onderzoek.

Positieve reacties- ‘Nacht van de Kaap vind ik één van de leukste festivals in Rotterdam. Het is een smeltkroes van

allerlei mensen, ongedwongen, gezellig, iedereen viert zijn of haar eigen feestje en een feestje met elkaar. Je kan van te voren lekker eten met een groep vrienden om daarna de Nacht in te gaan en te genieten van de muziek en de in sfeer van de Kaap.’

- Wij, mijn man en ik, maar ook de mensen met wie wij waren, vonden het een hartstikke leuk feest. Ik voel mij heel erg op mijn gemak op die plaats en heb totaal geen gevoelens van angst of wat dan ook. Wij gaan regelmatig naar optredens in de Walhalla, omdat wij vinden dat daar een hele prettige sfeer hangt. Die zelfde sfeer vinden we ook in De Nacht van de Kaap. Succes met jullie onderzoek! Groeten Joke Beswerda.’

- ‘Erg leuk evenement. Het spreekt mij erg aan dat er een festival op de Kaap wordt georganiseerd waarbij de oude sfeer van de Kaap op een moderne en ludieke wijze wordt nagebootst. Het geeft de Kaap weer de oude allure terug(die ik alleen ken uit verhalen van onder andere mijn vader). Het legt op een positieve manier een link naar het heden en het huidige imago krijgt er een boost door. De slechte tijden van tussendoor (criminaliteit) worden erdoor overruled.’

- ‘De Nacht van de Kaap is een mix voor jong en oud, rijk en arm.’- ‘Fantastische nacht, waar iedereen naar toe zou moeten om te begrijpen hoe geweldig het is. Het

is alsof je in Barcelona loopt waar overal, in elk cafeetje en in elke kroeg, vertier is.’ - ‘De Nacht van de Kaap ‘voelt’ anders dan de meeste evenementen in Rotterdam en omstreken. Ik

hoop dat dit een mooie traditie wordt.’- ‘Ga door met het festival!’- ‘Een groot fantastisch feest.’- ‘Superleuke sfeer, hele gezellige avond gehad; vooral op het Deliplein.’- ‘In een woord GEWELDIG!’- ‘Rotterdam op zijn best!’- ‘Dat er nog veel van dit soort amusement gemaakt zal worden!’- ‘Leuke herinneringen’- ‘Superleuk, jammer dat het maar één keer per jaar is!’- ‘Eén van de leukste festivals in het Rotterdamse, voor Rotterdammers, door Rotterdammers.’- ‘Het was zeker de moeite waard en een aanrader om naar toe te gaan!’- ‘Bijzonder goed georganiseerd en een enorme diversiteit aan voorstellingen!’

Opbouwende kritiek- ‘Ik ben op de Kaap geboren, boven Walhalla, dat toen nog op de hoek zat. Waar nu het Theater

Walhalla zit, was destijds de snackbar van Jopie Droog (een gepensioneerde hoer). Mijn vader ging dikwijls naar Walhalla om te luisteren naar Kid Dynamite. Op De Nacht van de Kaap miste ik de hoeren zoals Zwarte Toos en Blonde Sjaan, maar die zijn nu waarschijnlijk 110 en niet van die kittige hoertjes meer. Daarnaast miste ik de Chinese restaurants zoals Chong Kok Low, waar ik als klein meisje altijd heerlijke koekjes van de eigenaar kreeg, als ik daar met Ome Lo Sai op bezoek ging. Verder vind ik het jammer dat er zo weinig neonverlichting buiten is, dat was vroeger zo prachtig! Het is leuk dat de Kaap een tweede leven krijgt, het is een schitterende plek, maar zonder hoertjes en Chinezen blijft het toch behelpen. De Nacht van de Kaap is een fantastisch initiatief! Groetjes, Milly’

- ‘Het was leuk om de ouwe sfeer van de Kaap weer enigszins te proeven op en rondom het Deliplein. Het muziekprogramma zou iets afwisselender kunnen. Wel zeemansliederen

Bijlage 19: Overige opmerkingen uit de enquête

115

programmeren, maar ook gewone ouwe liedjes uit die tijd. Iets meer horeca op het plein is ook welkom. Van te voren was niet bekend dat het festival op de kade zou plaatsvinden. Iets wat overigens niet vervelend was, maar wij hadden ook een ouder iemand bij ons die niet zolang kan staan. Aangezien de stoelen beperkt waren, was dit een nadeel. Verder is De Nacht van de Kaap een erg leuk evenement, waar we vorig jaar al van zeiden dit jaar weer te gaan.’

- ‘Jammer dat het te druk is in de kleine cafeetjes. Meer buiten optredens zou misschien beter zijn.’- ‘Ik vind het een geweldig festival wat van mij mag groeien maar in elk geval het open karakter

moet behouden. Geen hekken, gewoon een straatfestival en alle deuren van leuke gelegenheden open. Zolang er ingezet wordt op de geschiedenis van Katendrecht, kan dit mijns inziens. Als het festival een modernere kant opgaat qua invulling en programmering, gaat dit denk ik verloren.’

- ‘Iets meer het accent op de bezoekers vanuit Katendrecht en de eigen deelgemeente. Iets minder het evenement gebruiken als een gesubsidieerde commercial voor Theater Walhalla.’

- ‘Jammer dat er weinig bekende artiesten meezongen met de liedjes van Jaap Valkhof en dat de nadruk lag op onbekende liedjes waardoor meezingen en dansen moeilijk ging. Er werd voor de TV opname gevraagd meer mee te doen, maar dat is dan lastig. Dat merkte ik ook bij de mensen om mij heen. Loes Luca zat in het publiek en Frederiek Spigt zong maar één liedje. Zij hadden lekker mee moeten doen met veel bekende meezingers.’

- ‘Ik vond het heerlijk om de Kaap te zien met mensen, alleen mistte ik neonverlichting boven de cafés van vroeger, de hoertjes met hun soms brutale mond maar veel gein voor de deuren en snackbar ‘Jopie Droog’ en ‘Fiens de Bels’. Het zal wel aan de tijd liggen, maar de Kaap kwam erg trendy over door het volk wat er rondliep, ook de restaurants die er nu zitten zijn helemaal niet Kaaps meer. Maakt niet uit, want ik vond het toch hartstikke leuk. Ga zo door! Wat een geweldig initiatief!’

- ‘Jammer dat het feest in de Fenixloods niet afgestemd was op het publiek dat de Ode had bezocht. De verwachting van ouderwetse gezellige muziek werd gewekt in verband met het samenvoegen van de kaartjes.’

- ‘Drankprijs mag naar beneden.’- ‘Houdt De Nacht van de Kaap vooral zoals het is!’- ‘Het is niet heel overzichtelijk waar iets is. Er zijn in verschillende kroegjes optredens, maar dit

mag duidelijker overgebracht worden.’- ‘Meer muziek op straat en de ode aan Jaap Valkhof werd teveel door jonge mensen gezongen. Die

hebben nog geen ziel op hun stem. De eetkraampjes waren te summier. Ik denk meer aan een voorbeeld als de parade.’

- ‘Heerlijk vage avond met veel vaagheden. Door de organisatie van het kastje naar de muur gestuurd m.b.t. waar bepaalde toegangskaarten te halen waren. Dit werkte werkelijk op onze lachspieren. Helemaal top!’

- ‘Feest in de loods was erg gehyped maar viel eenmaal daar enorm tegen. Veel te groot, slecht geluid. Kan beter!’

- ‘Fantastisch evenement, alleen de catering liet wat te wensen over.’- ‘Ook een keer combineren met de wielerronde van Katendrecht. Meer nostalgie in het nachtelijke

muziekprogramma. Jonger en ouder publiek proberen te combineren zoals bij de special (Jaap Valkhof) het geval is. Vaartochtje - beetje ondeugend - rond de Kaap, circa 1.5 uur, inclusief Kaapcocktails: een Rode Sien, Black Dolly, Zwarte Neel.’

- ‘De Nacht van de Kaap moet net als in 2009 vrij toegankelijk zijn! Dus geen entreegeld heffen!’- ‘Het was super leuk! Wat mij betreft wel net iets te druk. Het lukte vaak niet om bij de

verschillende kroegen naar binnen te gaan. Volgend jaar nog meer ruimtes?!’- ‘Het was een zeer geslaagde avond. Zorg voor pendelbussen naar de metro. Zeker als het slecht

weer is, is het voor reizigers met het openbaar vervoer prettig om vervoerd te worden.


116

Bijlage 20: Uitleg Guest Journey ModelDe beleving van de consument ten aanzien van een bezoek aan De Nacht van de Kaap, wordt,

volgens het Guest Journey Model (GJM), in eerste instantie sterk beïnvloed door de persoonlijke, de sociaal-culturele en de fysieke context. De levensfase waarin een persoon zich bevindt, de sociale milieus waarin iemand actief is en de fysieke plek waarbinnen iemand opereert zijn van invloed op de beleving die iemand ervaart. Voor, tijdens en na een bezoek aan het festival, doet en ondergaat iemand veel activiteiten, waarbij de zintuigen worden geprikkeld. Bij een bezoek aan het festival heeft de bezoeker een duidelijk doel voor ogen. Hiervoor zijn bepaalde competenties en een zekere mate van controle nodig. De festivalbezoeker heeft bijvoorbeeld als doel om nieuwe mensen te leren kennen of een gezellige avond met oude bekenden te beleven. Bij het bezoeken van De Nacht van de Kaap hoort een bepaalde concentratie en focus, die kunnen leiden tot een ‘flow’. Dit is de ultieme beleving, welke moet voldoen aan een sterke verstoring van het tijdsbesef, een sterkte persoonlijke betrokkenheid en een gevoel van vreugde.163,164,165

Tijdens, voor en na een bezoek aan De Nacht van de Kaap ondergaat men contact met mensen. Ook dit geeft betekenis aan de beleving van het festival. De unieke identiteit die in het festival schuilgaat en de uitdagingen die bezoekers voor, tijdens en na De Nacht van de Kaap ondergaan, dragen hieraan bij. Tussen de eigen competenties, de context en de uitdaging die iemand aangaat, moet een balans zijn. Zo kan het een uitdaging zijn om een nieuwe muziekstijl te ontdekken. Deze moet echter niet te ver afstaan van de muziekstijl die deze persoon normaliter waardeert.166

Volgens het GJM zijn bij betekenisvolle belevenissen diverse zintuigen betrokken en gaat beleving gepaard met wisselende emoties. Uiteindelijk resulteert het meten van bezoekersbeleving aan de hand van het GJM in een bepaalde belevingswaarde. Dit is de betekenis die de activiteit heeft voor de bezoeker. Deze is te meten aan de hand van de waardering, de herhalings- en de aanbevelingsbereidheid. Hoe hoger iemand De Nacht van de Kaap waardeert en hoe hoger de aanbevelings- en herhalingsbereidheid, hoe hoger de belevingswaarde van het festival.166

Figuur 13: Guest Journey Model 166

Bijlage 21: Regisseren van belevenisconcepten

163 http://www.teachingexpertise.com/articles/mihaly-csikszentmihalyis-theory-of-flow-1674, geraadpleegd op 15-03-2011164 Boswijk, A., Thijssen, T., Peelen, E., (2005), Een nieuwe kijk op de experience economy – Betekenisvolle belevenissen, Pearson Education Benelux, Amsterdam, p. 23165 Nijs, D., Peters, F., (2006), Imagineering- Het creeren van belevingswerelden, Boom, Amsterdam, p. 51166 http://www.facitylymanagement.nl/LinkClick.aspx?fileticket=bOAAjD%2BIi%2Bs%3D&tabid=2242, geraadpleegd op 15-03-2011

Bijlage 20: Uitleg Guest Journey Model

Instrumentele waarden

Visie

Eindwaarde

Doelgroep

Concept

ThematiekStorytelling

Zintuig prikkelingen Animatie

PersoneelProduct/dienst

Communicatie Identiteit

Netwerk Fysieke omgeving

117

Figuur 14: Het regisseren van belevenisconcepten168

Voor het ontwikkelen van een belevenisconcept, kan gebruik gemaakt worden van zes bouwstenen; communicatie, fysieke omgeving, personeel, netwerk, product/dienst en identiteit. De bouwsteen identiteit maakt de context waarbinnen de beleving plaatsvindt en de waarden die de organisatie van het festival wil communiceren naar de bezoeker. Deze waarden voor de bezoekers van De Nacht van de Kaap zijn reeds beschreven in voorgaande paragraaf. De identiteit van het festival zelf (de context), is beschreven in hoofdstuk 4.4. De bouwsteen product/dienst bestaat uit de vormgeving van het festival. De communicatie betrekt de festivalbezoeker bij het concept, waardoor de belevingswaarde verhoogt. Deze communicatie kan bijvoorbeeld al gericht worden op het type persoon dat met het festival bereikt moet worden. Het netwerk waarbinnen de ontwikkeling van betekenisvolle belevenissen plaatsvindt, bestaat uit de contacten die bezoekers opdoen tijdens De Nacht van de Kaap, maar ook uit het netwerk van de organisator van het festival; zoals sponsoren, leveranciers, etc. De fysieke omgeving maakt het decor van de beleving en is een manier om uitdrukking te geven aan de cultuur van het festival. Als laatste is het personeel van belang bij het ontwikkelen van belevenisconcepten. Zij kunnen bezoekersbeleving versterken of teniet doen.167,168

167 Nijs, D., Peters, F., (2006), Imagineering- Het creeren van belevingswerelden, Boom, Amsterdam, pp. 116-118, 266-269168 Interview Ronald Ligtenberg, Skyway Foundation, 09-03-2011, zie bijlage 9: pp. 85-86


118

Bijlage 22: Uitleg Mentalitymodel en doelgroepenmethode NBTCBij het in kaart brengen van doelgroepen onderscheidt onderzoeksbureau Motivaction

functionele kenmerken (leeftijden, afkomst en inkomen) en klantwaarden (waarden, verwachtingen, dromen en wensen). Deze aspecten zijn opgenomen in het Mentalitymodel voor leefstijlen. Dit model onderscheid unieke waarden en onderzoekt de belevingswereld van verschillende groepen Nederlanders. Het model groepeert mensen naar levensinstelling en kent maar liefst acht sociale milieus, gerangschikt op status en waarden (zie figuur 6, pagina 34), namelijk: de Moderne Burgerij, de Traditionele Burgerij, de Nieuwe Conservatieven, de Gemaks Georiënteerden, de Kosmopolieten, de Post Materialisten, de Opwaartse Mobielen en de Postmoderne Hedonisten169

Het NBTC (Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen) heeft een segmentatiemodel ontwikkeld dat er voor zorgt dat de Nederlandse beleving wordt gekoppeld aan de juiste groep mensen in de markt. Hoewel deze methode voornamelijk gericht is op toeristen en het in kaart brengen van wat mensen belangrijk vinden in hun vakantie, is het model ook geschikt om de leefstijl van de bezoekers van De Nacht van de Kaap in kaart te brengen. Dit omdat het gaat om het segmenteren van de Nederlandse bezoeker aan een vrijetijdsactiviteit, gekoppeld aan beleving. De doelgroepenmethode van het NBTC gaat uit van vijf groepen: de Traditionals (Traditionals), de Mainstream (Gezellige Gezinnen), de Upper Class Quality Seekers (Upperclass Kwaliteitszoekers), de Postmoderns (Postmoderns) en de Achievers (Statusbewuste Carrièrejagers).170

169 http://www.motivaction.nl/mentality-uitgelegd, geraadpleegd op 28-02-2011170 http://www.nbtc.nl/corporate/nl/marketingstrategie/bezoekersprofielen/, geraadpleegd op 28-02-2011

Bijlage 22: Uitleg Mentalitymodel en doelgroepenmethode NBTC

119

Bijlage 23: Financiën Nacht van de Kaap 2009171

171 JMR, (2009), Afrekening Nacht van de Kaap 2009, Rotterdam


Nacht van de Kaap 2009 Werkelijk Kosten € 93.984,40

Organisatiekosten € 29.500,00 Personeelskosten € 8002, 50

Productiepersoneel € 2.750,00 Podiumpersoneel € 1.800,00 Beveiliging € 2.168,25 Overig personeel € 1.266,25

Technische realisatie € 19.628,58 Licht en geluid € 13.234,10 Transport/bouw voertuigen € 184,24 Aankleding/decor € 2.568,76 Podia, tribunes, steigertoren € 950,00 Stroomvoorziening/water € 1.569,38 Materiaal € 664,10 Toiletten € 465,00 Schoonmaak/afval € 0,00 Overige uitgaven € 0,00

Cateringkosten € 733,90 Maaltijden € 333,90 Drank € 400,00

Publiciteit & Promotie € 12.155,81 Drukwerk € 1.558,51 Advertenties (mediakosten) € 5.077,50 Internet € 525,00 Ontwerp, DTP, tekst € 3.920,00 Overig € 1.074, 80

Programmakosten € 22.767,92 Artiesten/bands € 18.7474,92 DJ’s € 0,00 Theater € 550,00 Reis- en verblijfskosten € 1.400,00 Rechten € 2.070,00

Verzekeringen € 645,69 Aansprakelijkheid € 386,74 Schade uitkeringen/eigen risico € 254,95

Overige kosten € 550,00 Inkomsten € 93.984,40

Subsidie € 55.000,00 Sponsoring JMR € 32.489,11 Eigen inkomsten € 2.745,29

Entreegelden € 2.745,29 Inkomsten publiekscatering € 1.750,00

Verpachtingen € 1.750,00 Overige inkomsten € 2.000,00

Totalen Inkomsten € 93.984,40 Kosten € 93.984,40 Resultaten € 0,00

120

Bijlage 24: Financiën Nacht van de Kaap 2010172

172 JMR, (2010), Afrekening Nacht van de Kaap 2010, RotterdamBijlage 24: Financiën Nacht van de Kaap 2010

Nacht van de Kaap 2010 Werkelijk

Kosten € 127.575,34 Organisatiekosten € 34.500,00 Personeelskosten € 9.413,45

Productiepersoneel € 4.250,00 Podiumpersoneel € 1.050,00 Beveiliging € 3.166,75 Overig personeel € 946,70

Technische realisatie € 28.282,29 Licht en geluid € 14.935,16 Transport/bouw voertuigen € 545,62 Aankleding/decor € 5.094,13 Podia, tribunes, steigertoren € 4.595,56 Stroomvoorziening/water € 1.475,50 Materiaal € 1.046,32 Toiletten € 590,00 Schoonmaak/afval € 0,00 Communicatiekosten € 0,00 Overige uitgaven € 0,00

Cateringkosten € 1.771,13 Maaltijden € 721,13 Drank € 750,00 Personeel € 300,00

Publiciteit & Promotie € 13.872,17 Drukwerk € 5.489,02 Radio & TV promotie (productie) € 4.100,00 Advertenties (mediakosten) € 2.380,00 Internet € 15,00 Foto/film € 300,00 Ontwerp, DTP, tekst € 1.148,00 Merchandise inkoop € 0,00

Programmakosten € 39.059,00 Artiesten/bands € 36.959,00 DJ’s € 0,00 Theater € 0,00 Presentatoren € 0,00 Reis- en verblijfskosten € 0,00 Rechten € 2.100,00

Verzekeringen € 400,00 Aansprakelijkheid € 400,00 Materiaal (goederentransport) € 0,00 Schade uitkeringen/eigen risico € 0,00

Overige kosten € 277,30 Inkomsten € 99.851,42



Verpachtingen € 5.000,00 Totalen Inkomsten € 99.851,42 Kosten € 127.575,34 Resultaten - € 27.723,92

121

Bijlage 25: Begroting Nacht van de Kaap 2011173

173 JMR, (2010), Begroting Nacht van de Kaap 2011, Rotterdam


Nacht van de Kaap 2011 Begroot excl. BTW Kosten € 193.625,00

Organisatiekosten € 37.500,00 Personeelskosten € 24.130,00

Productiepersoneel € 9.860,00 Podiumpersoneel € 3.140,00 Beveiliging € 7.000,00 Overig personeel € 4.130,00

Technische realisatie € 45.850,00 Licht en geluid € 16.250,00 Transport/bouw voertuigen € 1.350,00 Aankleding/decor € 10.500,00 Podia, tribunes, steigertoren € 4.000,00 Stroomvoorziening/water € 3.950,00 Materiaal € 6.450,00 Toiletten € 800,00 Schoonmaak/afval € 900,00 Communicatiekosten € 750,00 Overige uitgaven € 900,00

Cateringkosten € 3.380,00 Maaltijden € 1.980,00 Drank € 1.100,00 Personeel € 300,00

Publiciteit & Promotie € 25.700,00 Drukwerk € 4.500,00 Radio & TV (productie) € 2.400,00 Advertenties (mediakosten) € 8.250,00 Internet € 3.500,00 Foti/film € 750,00 Kopieerkosten, porto, mailing € 750,00 Ontwerp, DTP, tekst € 3.500,00 Overig € 2.050,00

Programmakosten € 51.565,00 Artiesten/bands € 38.000,00 DJ’s € 1.500,00 Theater € 3.000,00 Presentatoren € 3.000,00 Reis- en verblijfskosten € 2.000,00 Rechten € 4.065,00

Verzekeringen € 3.800,00 Aansprakelijkheid € 650,00 Transport goederen € 2.000,00 Schade uitkeringen/eigen risico € 1.150,00

Overige kosten € 1.700,00 Inkomsten € 193.625,00



Verpachtingen € 5.500,00 Totalen Inkomsten € 193.625,00 Kosten € 193.625,00 Resultaten € 0,00

122

Bijlage 26: Identiteit volgens NoordmanDe theorie van Noordman gaat uit van een onderverdeling naar drie elementen van identiteit,

die hij koppelt aan een mate van belangrijkheid. Aan de drie elementen van identiteit, zijn tevens acht kenmerken verbonden. Hij onderscheidt structurele elementen (ligging en historie; deze veranderen in principe nooit), semi-statische elementen (omvang, uiterlijk en innerlijk; deze elementen zijn in geringe mate aan verandering onderhevig) en inkleurende elementen (symboliek, gedrag en communicatie; deze zijn volledig onderhevig aan verandering). Wanneer de identiteit van De Nacht van de Kaap aan de hand van deze elementen is omschreven, kan deze samengevat worden tot één overkoepelende identiteit. Dit is de conclusie uit de acht verschillende kenmerken.174

174 Mulder, M., (2010), Hoorcollege Imago & Identiteit – Minor Citybranding, gevolgd op 06-09-2010Bijlage 26: Identiteit volgens Noordman

124

Bijlage 27: Locatieoverzicht Nacht van de Kaap

Locaties 2009175 Locaties 2010176 Locaties 2011177,178* Muziekkiosk Deliplein Fenix Loods Rotterdams Wijktheater Theater Walhalla Brooklyn Bar Goesting/ Literair Café

Tjsechov & Co Café de Pijp Negro Palace belvedère Café Norge Kun jij de Kaap aan?-lounge Cultvideotheek Kwiezien IJssalon Bleij Z&M

Grote podium Fenix Loods Rotterdams Wijktheater Theater Walhalla De Jonge de Jong Goesting/Literair Café

Tjsechov & Co Café de Pijp Kaap Belvedere Café Norge Kun jij de Kaap aan?-lounge Cultvideotheek Kwiezien IJssalon Bleij Z&M Gaoot Café de Vette Hap Steinwegkantine De Neutraalbar Tatoo Bob Delikaat Huis van Rotterdam

Grote Podium Muziekkiosk Deliplein Fenix Loods Rotterdams Wijktheater Theater Walhalla De Jonge de Jong Goesting/Literair Café

Tjsechov & Co Café de Pijp Kaap Belvedere Café Norge Kun jij de Kaap aan?-lounge Cultvideotheek Kwiezien IJssalon Bleij Z&M Gaoot Café de Vette Hap Steinwegkantine De Neutraalbar Tatoo Bob Delikaat Huis van Rotterdam SS Rotterdam Las Vegas Atjehstraat Café Colors MK Floral Design Deli Bird

* Onder voorbehoud

175 JMR, (2009), Evaluatie Nacht van de Kaap 2009, Rotterdam, pp. 5-7176 JMR, (2010), Evaluatie Nacht van de Kaap 2010, Rotterdam, pp. 5-7177 JMR, (2011), Projectplan Nacht van de Kaap 2011, Rotterdam, pp. 7-8178 JMR, (2011), Routebeschrijving 2011, Rotterdam

Bijlage 27: Locatieoverzicht Nacht van de Kaap

125

Bijlage 28: Artiestenoverzicht Nacht van de Kaap

Artiesten 2009179 Artiesten 2010180 Artiesten en stijlen 2011181* Ode aan Johnny Hoes The Choo Choos Kees Korbijn & de Uitslovers De Wallies De Young Sinatras Jeroen Zijlstra Maria de Fatima Miss Behave and the

Irrisistables Crappydog The Bald & The Beautiful Pierre van Duyl & Trio 2000 De Cascadee’s De Vitruoze Matrozen

Ode aan Jaap Valkhoff The Choo Choos Kees Korbijn & de Uitslovers DJ Jeruniverse Sven Hammond Soul Merdan Taplak Orkestar Back in Time Rotterdams Tuig Louisiana Men De Tunes Joop v/d Bos (dichter) Andy & The Androids Martin Roedolf Pierre Bokma Maarten van Roozendaal Rederique Spigt Pam Feather Kim Hoorweg Louis Kockelman Annie de Reuver De Zusjes van Wanrooij DJ Tin Tin Morgan O’Kane The Pedro Delgados De Robbies De Teddyboys DJ Markinho De Swingers Blaas of Glory Klavan Gadje De Armanies Flamengo trio en Stringlab

Quartet

Marjolijn Meijers John Buisman Pan De Capazo Gurzuf Watermelon Slim Sami Kukka Kiliman Hawaiians Argentijnse Tango Portugees Fado Oproepende Flamenco Duitse slagers Bretonse volksmuziek Hawaiiaanse Hula

* Onder voorbehoud

179 JMR, (2010), Evaluatie Nacht van de Kaap 2010, Rotterdam, pp. 5-7180 JMR, (2009), Evaluatie Nacht van de Kaap 2009, Rotterdam, pp. 5-6181 JMR, (2011), Projectplan Nacht van de Kaap 2011, Rotterdam, pp. 8-9


126

Bijlage 29: Keuze benchmarking partners

BENCHMARKING PARTNERSNaam festival Doelgroep Thema Opzet en inhoud Entreeprijs Locatie BezoekersaantalDe Nacht van de Kaap

Jong en oud182 Zeemans- en levensliederen, wisselend subthema,183 maritieme havenstad184

Binnen en buiten muziekprogrammering185

Grotendeels gratis186

Katendrecht, Rotterdam187

4000183

Wereld van Witte de With

Jong en oud188 Laagdrempelig aanbod van cultuuraanbod,189 internationale cultuurstad183

Binnen en buiten kunsten muziekprogrammering190

Grotendeels gratis190

Witte de Withstraat, Museumpark en omgeving, Rotterdam191

35.000191

Rotterdamse Museumnacht

Jong en oud, focus op jongeren192

Elk jaar wisselend thema, Rotterdamse musea en kunst staan centraal193, cultuurstad184

Binnen en buiten kunstprogrammering, binnen muziekprogrammering194

Betaald195 Diverse Musea in Rotterdam196

15.000197

Figuur 15: Keuze benchmarking partners

182 JMR, (2011), Projectplan Nacht van de Kaap 2011, Rotterdam, pp. 10-11183 Interview Jasper Scholte, JMR, 28-02-2011, zie bijlage 5: pp. 77-78184 Rotterdam Festivals, (2010), Herijking Evenementenbeleid- Dieper in de stad, verder in de wereld, Gemeente Rotterdam, Rotterdam, p. 16-25185 JMR, (2011), Projectplan Nacht van de Kaap 2011, Rotterdam, p. 7186 http://www.denachtvandekaap.nl/read/kaartverkoop, geraadpleegd op 31-03-2011187 JMR, (2010), Evaluatie Nacht van de Kaap 2010, Rotterdam, pp. 5-7188 Stichting de Loodsen, (2010), De Wereld van Witte de With - Kunstenfestival van Europese jonge makers, Rotterdam, Stichting de Loodsen, pp. 3-4189 Stichting de Loodsen, (2010), De Wereld van Witte de With - Kunstenfestival van Europese jonge makers, Rotterdam, Stichting de Loodsen, p. 2190 http://www.festivalwww.nl/#!nederlands/programma, geraadpleegd op 15-03-2011191 Rotterdam Festivals, (2010), Jaarverslag Rotterdam Festivals, Rotterdam, p. 44192 Interview Manon Beuzenberg, Rotterdamse Museumnacht, 17-03-2011, zie bijlage 16: p. 99193 http://www.rotterdamsemuseumnacht.nl/index2.php?n=1, geraadpleegd op 15-03-2011194 http://www.rotterdamsemuseumnacht.nl/programma.php?n=, geraadpleegd op 15-03-2011195 http://www.rotterdamsemuseumnacht.nl/pers/PB_10eRdamseMuseumnacht_febr2011.pdf, geraadpleegd op 15-03-2011196 http://www.rotterdamsemuseumnacht.nl/plattegrond.php?n=, geraadpleegd op 15-03-2011197 Rotterdam Festivals, (2010), Jaarverslag Rotterdam Festivals, Rotterdam, p. 54

Bijlage 29: Keuze benchmarking partners

127

127

Bijlage 30: Verschil A-, B- en C-evenementen

A-, B- EN C-EVENEMENTENCategorie evenement

Risico-classificatie

Mate van impact Gevolgen voor het verkeer

Vergunning vereist?

Vergunning aanvragen bij?

Deadline voor aanvraag

Voorbeeld

Kleinschalig evenement

Zeer gering Zeer geringe impact

Geen gevolgen Kennisgeving volstaat

N.v.t. N.v.t. Buurtbarbecue

A-evenement Laag Beperkte impact op directe omgeving

Beperkte gevolgen voor het verkeer

Ja Plaatselijke deelgemeente

Vier weken voor aanvang

Braderie, muziekoptreden

B-evenement* Gemiddeld Grote impact op omgeving

Grote gevolgen voor het verkeer in de stad

Ja Directie Veiligheid, Bestuursdienst

Acht weken voor aanvang

Popconcert, sportevenement

C-evenement* Hoog Grote impact op de stad

Grote gevolgen voor het verkeer in de regio

Ja Directie Veiligheid, Bestuursdienst

Acht weken voor aanvang

Zomercarnaval, Wereldhavendagen

Figuur 16: Indeling naar categorie evenement.198,199

* Bij deze evenementen voert Directie Veiligheid van de Bestuursdienst de regie over de vergunningverlening en houden een schouw, gericht op het ontdekken van veiligheidsrisico’s. Hierbij wordt advies gevraagd aan organisaties als Roteb, de NS, de RET, de Politie Rotterdam-Rijnmond en de Deelgemeente. Directie Veiligheid vergelijkt de eisen die deze partijen stellen om te voorkomen dat tegenstrijdigheden ontstaan. Bij deze festivals geldt een beperking van het aantal dagen en locaties. Gezien de grotere risico’s bij een C-evenement, zal bij deze evenementen strenger gecontroleerd worden op veiligheidsaspecten.200,198

NB: Bezoekersaantallen zijn tegenwoordig niet meet leidend voor het indelen van evenementen naar categorie. Enkel kleinschalige festivals worden gecategoriseerd op basis van een bezoekersaantal van minder dan 250 mensen. Voorheen werden festivals met een bezoekersaantal tussen de 250 en 5000 mensen ondergebracht bij de A-evenementen en festivals met een bezoekersaantal van 5000 of meer werden geclassificeerd als B- of C-evenement. Tegenwoordig wordt enkel het aantal nodige hulpverleners en -diensten bij een festival bepaald aan de hand van de bezoekersaantallen.

198 Directie Veiligheid, (2010), Nota Evenementenvergunningen – Procedures, voorschriften en afspraken rond evenementen in Rotterdam, Directie Veiligheid Gemeente Rotterdam, Rotterdam, pp. 7-16199 Gemeente Rotterdam, (2011), Evenementen-evaluatie seizoen 2010, Gemeente Rotterdam, Rotterdam, p. 10200 http://www.rotterdam.nl/evenementen_en_vergunningen, geraadpleegd op 24-03-2011


128

Bijlage 31: Toelichting SWOT-analyseSterktes

Belevingswaarde - De huidige belevingswaarde voor bezoekers van De Nacht van de Kaap is hoog. Dit blijkt uit de invulling van het Guest Journey Model, de gehanteerde visie op beleving en de resultaten van de enquête. De belevingswaarde is een sterk punt van De Nacht van de Kaap.

Identiteit - De Nacht van de Kaap heeft een sterke identiteit. Alle aspecten van De Nacht van de Kaap hebben een duidelijke invulling. Het festival trekt een brede doelgroep, heeft een kleinschalig karakter en is gebiedsgeoriënteerd. Daarnaast sluit het festival goed aan op de geschiedenis van Katendrecht en bij de thematiek van de stad Rotterdam. De organisatie heeft een duidelijk beeld voor ogen van wat zij met het festival wil bereiken.

Imago - De Nacht van de Kaap heeft een goed imago onder bezoekers en geïnterviewde partijen. De muziek op het festival scoort het hoogst. Over het algemeen kan gesteld worden dat het imago van De Nacht van de Kaap een sterk punt is.

Aansluiting op Wereldhavendagen - De Nacht van de Kaap is onderdeel van het Maritieme Weekend, welke plaatsvindt tijdens de Wereldhavendagen. Dit is een sterk punt, omdat de Wereldhavendagen een goede naamsbekendheid heeft en een icoon is van de stad Rotterdam. Dit festival sluit, net als De Nacht van de Kaap, aan op het thema ‘maritieme havenstad’. Het is essentieel om festivals die fungeren als grote publiekstrekker, zoals de Wereldhavendagen, te omringen met kleinschalige (gebiedsgeoriënteerde) festivals, zoals De Nacht van de Kaap.

ZwaktesFinanciële haalbaarheid - De Nacht van de Kaap is een deels gratis toegankelijk festival en

grotendeels afhankelijk van subsidies, fondsen en sponsoren. De organisatie van het festival is afhankelijk van financieringsbronnen buiten de eigen organisatie, waar ze slechts een beperkte invloed op kunnen uitoefenen. Dit is een zwak punt, omdat dit het voortbestaan van het festival in gevaar brengt. In 2010 heeft het festival verlies geleden.

Routing van het festival - De Nacht van de Kaap speelt zich grotendeels op en rond het Deliplein af. De route van en naar andere deelnemende locaties is niet duidelijk aangegeven. Daarnaast wordt op de routes niks met aankleding en programmering gedaan. Dit is een zwak punt, omdat het afbreuk doet aan de belevingswaarde voor de bezoekers van het festival.

Verhouding bezoekers t.o.v. locaties - Het aantal bezoekers is bij de tweede edities van De Nacht van de Kaap verdubbeld. Het aantal locaties is ook uitgebreid, maar niet verdubbeld. Dit is een zwak punt, omdat het hierdoor in veel locaties te druk was. Dit deed afbreuk aan de belevingswaarde voor bezoekers en de festivalsfeer in desbetreffende locaties. Om de kleinschaligheid van het festival te waarborgen, moet hier in de toekomst op geanticipeerd worden.

Betrokkenheid ondernemers en bewoners - Uit de interviews is gebleken dat JMR te kort schiet in de communicatie naar ondernemers en bewoners die betrokken zijn bij De Nacht van de Kaap. Bewoners vervullen geen ambassadeursrol voor het festival. Communicatie naar deze doelgroepen komt vaak te laat op gang. Dit is een zwak punt, omdat hierdoor buurtinitiatieven blijven liggen.

Bijlage 31: Toelichting SWOT-analyse

129

KansenBeleveniseconomie - In Nederland is steeds meer behoefte aan festivals met een hoge, positieve

belevingswaarde. Hierbij staan de behoeften aan verassing, avontuur, spektakel, authenticiteit en uniciteit centraal. Het implementeren van beleving is daarom een kans voor De Nacht van de Kaap.

Veranderende bevolkingssamenstelling Rotterdam - In Rotterdam is sprake van een veranderende bevolkingssamenstelling, door vergroening en multiculturalisering. Rotterdam telt steeds meer jongeren en culturen. Hier ligt een kans voor het aantrekken van meer jonge bezoekers. Daarbij kan van de trend multiculturalisering gebruik worden gemaakt, door de culturen die de Kaap in het verleden heeft gekend en tegenwoordig bezit te benadrukken.

Toegenomen belangstelling voor cultuur - Het aantal Rotterdammers dat de afgelopen jaren culturele voorstellingen heeft bezocht, is toegenomen. Hier ligt een kans voor De Nacht van de Kaap, omdat de potentiële doelgroep van het festival zich hierdoor uitbreid.

Evenementenbeleid - Met het huidige Rotterdamse evenementenbeleid wordt ingespeeld op de promotiemogelijkheden van festivals voor de stad. Hierdoor worden zaken als aansluiting bij de thema’s van de stad, de ambassadeursrol van bewoners, bezoekersbeleving en de spin-off van het festival belangrijker. Deze aspecten zijn van belang voor het voortbestaan van festivals binnen het huidige evenementenbeleid. De Nacht van de Kaap heeft potentie om invulling te geven aan al deze aspecten en daarmee haar positie in de Rotterdamse evenementensector te verstevigen.

BedreigingenEconomische crisis - In Nederland is sprake van een economische crisis, waardoor onder andere

minder overheidsgeld beschikbaar is. Hierdoor vinden diverse bezuinigingen plaats, die vanuit verschillende hoeken invloed hebben op De Nacht van de Kaap. Zo wordt onder andere bezuinigd op subsidie vanuit de Rotterdamse Dienst Kunst en Cultuur en het OntwikkelingsBedrijf Rotterdam. Daarnaast is minder subsidie beschikbaar voor de ontwikkeling van Katendrecht.

Vergunningenbeleid - In het vernieuwde Rotterdamse vergunningenbeleid zijn aangescherpte veiligheidseisen opgenomen. Deze eisen leiden tot hogere kosten voor de organisatie van festivals. In de projectplannen van festivals moeten goede veiligheids- en verkeersplannen worden opgenomen, om in aanmerking te komen voor een vergunning. Dit vormt een bedreiging voor De Nacht van de Kaap, omdat aanwezigheid van hekken en beveiliging veel geld kost en ten koste gaat van de sfeer.

Toename aantal festivals - In Rotterdam is het aantal festivals de afgelopen jaren toegenomen. Daarnaast worden consumenten steeds kritischer in het maken van keuzes. Dit vormt een bedreiging voor De Nacht van de Kaap, omdat de concurrentie toeneemt. Het is voor festivals van belang om uniek en onderscheidend te zijn en te blijven ten opzichte van andere festivals. Daarmee vergroten festivalorganisatoren de kans dat zij bezoekers blijven trekken.


130

Bijlage 32: Toelichting ConfrontatiematrixUitbuiten; sterktes t.o.v. kansen

Belevingswaarde - Beleveniseconomie – Door de hoge belevingswaarde voor bezoekers bij De Nacht van de Kaap, kan ingespeeld worden op de toegenomen vraag naar belevenissen. Door dit uit te buiten, kunnen meer bezoekers naar het festival getrokken worden.

Belevingswaarde - Evenementenbeleid - De waarde van dit onderzoek wordt bevestigd doordat kwaliteit en bezoekersbeleving een belangrijke rol spelen in de beoordeling van festivals. Opvallend is dat bezoekersbeleving in het evenementenbeleid veel genoemd wordt, maar nergens gedefinieerd is. Ook uit de interviews blijkt dat niemand precies weet aan welke facetten het begrip beleving gekoppeld moet worden. Om in aanmerking te komen voor een plaats op de Rotterdamse evenementenkalender en eventuele subsidie, moet De Nacht van de Kaap in projectplannen aantonen wat de belevingswaarde van het festival is. Ook moet JMR aangeven hoe bezoekersbeleving positief gestimuleerd wordt. Omdat de belevingswaarde voor bezoekers van De Nacht van de Kaap hoog is, kan deze situatie worden uitgebuit.

Identiteit - Veranderende bevolkingssamenstelling Rotterdam - De Nacht van de Kaap is een festival met een sterke identiteit, internationale ambities en een brede doelgroep. Door de veranderende bevolkingssamenstelling uit te buiten, ontstaan mogelijkheden voor het festival om deze identiteit te versterken.

Identiteit -Toegenomen belangstelling voor cultuur – Uit de identiteit van De Nacht van de Kaap blijkt dat het festival een hoge culturele waarde vertegenwoordigd. Deze kan benut worden door in te spelen op de toegenomen belangstelling voor cultuur. Het festival kan hierdoor inzetten op een grotere doelgroep.

Identiteit -Evenementenbeleid - Het vernieuwde evenementenbeleid biedt kansen voor De Nacht van de Kaap, omdat het festival de verhalen van Katendrecht en de stad Rotterdam vertelt. Ook sluit het festival aan bij het thema ‘maritieme havenstad’. Het evenementenbeleid zet in op het huisvesten van spraakmakende festivals en een internationale programmering. Deze aspecten komen terug in de identiteit van De Nacht van de Kaap.

Aansluiting op Wereldhavendagen - Evenementbeleid - In het evenementenbeleid van Rotterdam wordt onder ander ingezet op de aansluiting van kleinere festival bij grotere festivals. Het is essentieel om festivals, die fungeren als grote publiekstrekker, te omringen met festivals zoals De Nacht van de Kaap.

Verdedigen; sterktes t.o.v. bedreigingenBelevingswaarde - Economische crisis - Door de economische crisis, is minder geld beschikbaar

voor festivals. De Nacht van de Kaap moet zich onderscheiden van andere festivals, om in aanmerking te komen voor subsidie. De hoge belevingswaarde van het festivals, is één van de aspecten waarmee De Nacht van de Kaap haar positie ten opzichte van anderen kan versterken.

Belevingswaarde - Toename aantal festivals – Het is voor De Nacht van de Kaap essentieel om onderscheidend te zijn, wegens de toename van het aantal festivals en een kritischere consument. De Nacht van de Kaap kan zich onderscheiden door haar hoge belevingswaarde.

Belevingswaarde – Vergunningenbeleid – De hoge belevingswaarde van De Nacht van de Kaap, kan worden ingezet om de juiste doelgroep naar het festival te trekken en het risico op ongeregeldheden te verkleinen. De maatregelen die JMR moet treffen om te voldoen aan het

Bijlage 32: Toelichting Confrontatiematrix

131

vernieuwde vergunningbeleid, moeten niet ten koste gaan van de bezoekersbeleving van De Nacht van de Kaap.

Identiteit - Vergunningenbeleid - Door de identiteit van De Nacht van de Kaap, ondervindt het festival weinig gevolgen van het vergunningenbeleid. Wanneer de identiteit van het festival veranderd, moet rekening gehouden worden met de aangescherpte veiligheidseisen.

Identiteit – Toename aantal festivals – Door een toename van het aantal festivals, is het belangrijk om als festival uniek en onderscheidend te zijn. De Nacht van de Kaap beschikt over een unieke identiteit, waarmee zij een sterke positie in het festivalaanbod inneemt.

Imago - Toename aantal festivals - De Nacht van de Kaap heeft een sterk imago onder haar bezoekers, maar heeft ook te kampen met toenemende concurrentie van andere festivals. Door haar sterke imago, heeft De Nacht van de Kaap een voordeel ten opzichte van haar concurrenten.

Verbeteren; zwaktes t.o.v. kansenFinanciële haalbaarheid - Beleveniseconomie – De Nacht van de Kaap heeft een zwakke

financiële positie. De toegenomen vraag naar beleving, biedt echter kansen voor het festival. Hierdoor zou de financiële haarbaarheid van het festival verbeterd kunnen worden.

Financiële haalbaarheid - Evenementenbeleid - Door in te spelen op het huidige Rotterdamse evenementenbeleid, kan De Nacht van de Kaap meer subsidie ontvangen vanuit de Gemeente. Hiermee kan de financiële positie van het festival worden versterkt.

Routing van het festival - Beleveniseconomie - De routing van en naar locaties buiten het Deliplein is niet goed aangegeven en mist aankleding en programmering. Hierdoor raakt de bezoeker uit de sfeer van het festival. In een economie waarin beleving een steeds grotere rol speelt, is het essentieel om een goede totaal beleving voor bezoekers te bieden.

Verhouding bezoekers t.o.v. locaties - Beleveniseconomie - Als het aantal bezoekers van De Nacht van de Kaap dusdanig groeit, dat het de capaciteit van de locaties overschrijd, gaat dit ten koste van de bezoekersbeleving. In de beleveniseconomie is het van belang om een totale beleving voor bezoekers te bieden. Een goede verhouding tussen het aantal bezoekers en locaties is daarbij belangrijk.

Betrokkenheid ondernemers en bewoners - Evenementenbeleid - In het Rotterdamse evenementenbeleid, beoogt de Gemeente draagvlak te creëren voor het festival bij bewoners en ondernemers. Wanneer bewoners en ondernemers De Nacht van de Kaap steunen, heeft JMR meer kans op subsidie en een plaats op de Rotterdamse evenementenkalender. JMR zou de ambassadeursrol van bewoners bij De Nacht van de Kaap kunnen benutten, om de kans op subsidie te vergroten. Daarnaast kan JMR op die manier de band van het festival met het gebied versterken.

Vermijden; zwaktes t.o.v. bedreigingenFinanciële haalbaarheid - Economische crisis - Door de economische crisis worden diverse

bezuinigingen doorgevoerd en hebben consumenten minder te besteden. Dit kan leiden tot een verzwakking van de nu al slechte financiële haalbaarheid van De Nacht van de Kaap.

Financiële haalbaarheid - Vergunningenbeleid - Door de aangescherpte veiligheidseisen, worden de kosten voor het waarborgen van de veiligheid hoger. Hierdoor stijgen de kosten van De Nacht van de Kaap, zonder dat daar een groei van inkomsten tegenover staat. Dit is onwenselijk, vanwege de slechte financiële positie van het festival.


132

Financiële haalbaarheid - Toename aantal festivals - Door de toename van het aantal festivals, moet de gering hoeveelheid beschikbare subsidie met veel andere festivals gedeeld worden. De Nacht van de Kaap is voor haar inkomsten grotendeels afhankelijk van subsidie en daarom kan dit een gevaar opleveren voor de nu al zwakke financiële positie van het festival.

Verhouding bezoekers t.o.v. locaties - Vergunningenbeleid - Indien niet gelet wordt op de verhouding van het aantal bezoekers ten opzichte van het aantal locaties, kan dit zich uiten in onveilige situaties. Gezien het vernieuwde vergunningenbeleid, kan dit leiden tot een andere categorisering en strengere veiligheidseisen voor De Nacht van de Kaap.

Betrokkenheid ondernemers en bewoners – Economische crisis – Door de economische crisis, is minder subsidie beschikbaar voor festivals en wordt meer gelet op de eisen die gesteld worden aan het verlenen van subsidie. De betrokkenheid van bewoners en ondernemers is een van die eisen. Door in te zetten op betrokkenheid van ondernemers en bewoners, kan De Nacht van de Kaap tegemoet komen aan deze eis.

Bijlage 32: Toelichting Confrontatiematrix

Afstudeeronderzoek De Nacht van de Kaap - Onderzoeksrapport

Documents

Transcript of Afstudeeronderzoek De Nacht van de Kaap - Onderzoeksrapport