Afschaffing melkquotumVeranderingen voor de dierenarts

Henk Hogeveen

Leerstoelgroep Bedrijfseconomie, Wageningen UniversiteitDepartement Gezondheidszorg Landbouwhuisideren, Universiteit Utrecht

Wie ben ik?• Boerenzoon, 45 melkkoeien• Studie veeteelt, LandbouwUniversiteit Wageningen

– Epidemiologie (management cysteus ovariele follikels)– Economie (lange termijn effecten bedrijfsbegeleiding)

• Promotie Diergeneeskunde (diagnose mastitis)• Werkzaam op het gebied van dierziektemanagement.

– Wageningen University (bedrijfseconomie)– Faculteit Diergeneeskunde

– @henkhogeveen

– animal-health-management.blogspot.com

Het melk quotum gaat eraf ….

Veranderingen

• Melkprijzen worden wisselvalliger• Bedrijven worden groter• Dierziektes worden duurder

Veranderingen

• Melkprijzen worden wisselvalliger• Bedrijven worden groter

– Kenmerken– Dierenarts en grotere bedrijven– Kansen voor bedrijfsadvisering

• Dierziektes worden duurder

Melkprijzen sinds 2005

5.01

5.05

5.09

6.02

6.06 6.

1 17.

0573

098.

018.

058.

099.

019.

059.

0910

.01

10.0

410

.08

10.1

211

.04

11.0

811

.12

12.0

412

.08

12.1

20

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

Nou en

• Stemming onder veehouders variëert• Jullie klanten• Houdt rekening met adviezen

Veranderingen

• Melkprijzen worden wisselvalliger• Bedrijven worden groter

– Kenmerken– Dierenarts en grotere bedrijven– Kansen voor bedrijfsadvisering

• Dierziektes worden duurder

Aantallen bedrijven dalen

Bron: CBS Landbouwtelling

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

1980

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

0

10

20

30

40

50

60

70

80Sterk gespecialiseerd Gespecialiseerd Overig Dieren/bedrijf

Naar verwachting: verdere daling

Kleine studie

• Grote bedrijven > 150 melkkoeien n = 98• Controle bedrijven 75-85 melkkoeien n= 98

• CRV gegevens– MPR– Vruchtbaarheid– Duurzaamheid

• Gemiddeldes en t-test

Melkproductie

Groot Controle

Gem Min Max Gem Min Max

Grootte (# koeien) 193 151 457 79 75 85

Productie (kg melk) 8.498 5.519 11.578 8.372 5.967 12.349

Productie (BSK) 41 28 52 41 24 59

Productie (kg vet) 367 249 475 367 234 518

Productie (kg eiwit) 298 199 388 296 210 411

Vruchtbaarheid

Groot Controle

Gem Min Max Gem Min Max

Tussenkalftijd (dgn) 417 - 502 411 - 567

ALVA (maanden) 23.6 - 45.8 24.4 - 52.2

%NR koeien* 62 41 88 67 41 96

Ins getal koeien* 2 1.4 2.8 2 1 2.7

Int kalven 1e ins. (dgn)* 105 74 205 98 74 170

% koeien > 2 ins.* 17 4 26 16 0 26

* n=25 (groot); n=42 (controle)

Uiergezondheid

Groot Controle

Gem Min Max Gem Min Max

Hoog celgetal (%) 21 8 43 21 9 41

Nieuw hoog celgetal (%) 9.8 5 15 9.7 5 20

Hoog na afkalven (%) 19.6 8 41 20.3 4 41

Celgetal (* 1,000) 197 77 480 191 56 440

Duurzaamheid

Groot Controle

Gem Min Max Gem Min Max

Aanwezige dieren

Leeftijd (jaar) 4.7 3.4 6.2 4.6 3.7 8.6

Productie (kg/leven) 20.917 10.736 44.435 21.522 2.667 36.846

Vervanging 0.33 0.11 1.25 0.32 0.16 2.83

Vervangen dieren

Leeftijd (jaar) 5,7 4,4 8 5,8 3 8,3

Productie (kg/leven) 29.203 13.653 46.238 29.480 2.263 51.879

Veranderingen

• Melkprijzen worden wisselvalliger• Bedrijven worden groter

– Kenmerken– Dierenarts en grotere bedrijven– Kansen voor bedrijfsadvisering

• Dierziektes worden duurder

Bruto marge vs bedrijfsgrootte

0

1000

2000

3000

4000

5000

<=35 36-60 61-80 81-150 >150

Bedrijfsgrootte (koeien)

Bru

to m

arge

(€/

bedr

ijf)

Middelen Handelingen Tijd

Maar …….

0

10

20

30

40

50

<=35 36-60 61-80 81-150 >150

Bedrijfsgrootte (koeien)

Bru

to m

arge

(€/k

oe)

Middelen Handelingen Tijd

U raakt marge kwijt!!

• Wat nu?• Meer advisering?• Genoeg?

Veranderingen

• Melkprijzen worden wisselvalliger• Bedrijven worden groter

– Kenmerken– Dierenarts en grotere bedrijven– Kansen voor bedrijfsadvisering

• Dierziektes worden duurder

Bedrijfsbegeleiding

• Definitie?Regelmatig terugkerende activiteiten ten behoeve van het melkveebedrijf, waarover door een opdrachtgever en een opdrachtnemer gezamenlijk overeenstemming bestaat\

• Tijdsfactor– Regelmatig

• Inhoud– Werkzaamheden (routine)– Advisering

Inhoud bedrijfsbegeleiding

praktijk

Vruchtbaar

heidpirdap/

MPRUiergezond

heid voeding overigBloed

waarden

1 v v v soms v 1 bedrijf

2 v soms soms soms

3 v soms

4 v v v soms soms

5 v v v v v

6 v v v v v

7 v

8 v v v v v v

9 v v v v v

10 v v v soms    

Huidige bedrijfsadvisering

• Maandelijks bezoek met – Routinematige handelingen– Evaluatie kengetallen (monitoring

melkproductie, uiergezondheid)– Andere velden (voeding, jongvee, klauwen)– Evt. Aanpassing beleid– Reageren op vragen veehouder (vraagbaak)

• Kan dat breder

Ondernemerschap

Ondernemerschap of entrepreneurschap is initiatief nemen tot en nieuwe organisaties opzetten als marktkansen zich voordoen.

Toekomst: ondersteuning gezondheidsmanagement

• Operationeel– Behandelen – Insemineren– Drachtcontrole– Klauwbehandelingen– Onthoornen– ……

• Tactisch– Beleid– Preventieve maatregelen– Behandelplannen– …….

• Strategisch– Nieuwe stal– Eradicatie ziektes– ……

Doelstelling

Uitvoering

Gegevens verzameling

Ontzorgen

• Innovatie = breder denken• Waar kan een grote veehouder behoefte aan hebben?

– Gebruik van paraveterinairen– Onafhankelijk voedingsadvies– Bedrijfsbezoek vs afstand– Maandelijks of andere frequentie– Robot kengetallen– Operationeel management

• klauwbekapservice

Behoeftes verschillen

• Weinig automatisering –weinig tijd• Veel automatisering, veel tijd, heeft d’arts

niet nodig• Veehouder met hulpjes

Werkwijze

Behoefte peilen

Maatwerk

Werkwijze

Doe actieve acquisitie

Accountmanagement

Maak offertes

Nieuwe klussen

Terugkerend werk

Duidelijkheid!!

Veranderingen

• Melkprijzen worden wisselvalliger• Bedrijven worden groter

– Kenmerken– Dierenarts en grotere bedrijven– Kansen voor bedrijfsadvisering

• Dierziektes worden duurder

Melkquotum

• Quotum is productiecapaciteit• Geen effect op opbrengsten

(opbrengst=quotum)• We gaan ervan uit dat quotum precies

volgemolken wordt– compensatie door andere koeien – dure liters

(meer krachtvoer)– meer koeien houden

Kosten minder melkproductie

• Lastige berekening• Meer koeien

– Meer voer, stro, elektriciteit, dierenarts, …..– Meer tijd (?)– Meer kalveren

• Kosten (schatting)– € 8,- /100 kg melk (extensieve bedrijfsvoering)– € 16,- / 100 kg melk (intensieve bedrijfsvoering)

Geen quotum

• Aantal koeien is productiecapaciteit• Meer melk is meer leveren (melkprijs)• Kosten minder melk tgv ziektes

– € 35 / 100 kg melk (minder opbrengsten)– € 10 / 100 kg melk( minder kosten aan

krachtvoer ?) • Netto: € 25 / 100 kg melk (misschien nog

wel meer)

Effect op kosten dierziektes

• ~30 % - 50 % kosten dierziektes tgv melkproductieverliezen

• ~10% tgv diergeneesmiddelen etc.• Kosten melkproductieverliezen worden

hoger• Dierziektes worden dus duurder

Mastitis

• Nu 2015€ 71 € 118 per aanwezige melkkoe53 % 72 % melkproductie

53%

17%

30%

Melkprodutie

Behandeling

Afvoer

72%

10%

18%

Melkprodutie

Behandeling

Afvoer

VruchtbaarheidNu

Tussenkalftijd 415 dgn

Schade: € 28/koe (€ 0,56 per koe/dag)

Opbrengst verbetering (20 dgn)

€ 12 per koe/jaar

€ 1200 per 100 koeien/jaar

Vanaf 2015

Tussenkalftijd 415 dgn

Schade: € 73/koe (€ 1,47 per koe/dag)

Opbrengst verbetering (20 dgn)

€ 32 per koe/jaar

€ 3200 per 100 koeien/jaar

Totaal

• Bedrijf 100 melkkoeien

• Mastitis: € 4.700• Vruchtbaarheid: € 2.000• Klauw aandoeningen …..• Metabole aandoeningen …..

• Tijd voor actie dus

Samenvattend

• Wisselende melkprijzen -> effect op klanten

• Grotere bedrijven: – Gelijke gezondheid en duurzaamheid– Dierenarts: minder marge per koe per jaar

• Toekomst– Nieuwe producten/diensten– Klantgericht

• Diergezondheid wordt duurder

Er liggen kansen in de toekomst

Het is aan jullie ze te grijpen