Ad Vies Rapport Red Bull Site

Adviesrapport 3 jaars-stage Red Bulle

pagina 1

Adviesrapport Red Bull Sport Usage

Naam: Studentnummer: Mailadres:

Niels Schouten 193255 [email protected]

Afgedrukt 20 januari 2009

Red Bull


pagina 2

VoorwoordDit adviesrapport is bedoeld voor Red Bull Nederland afdeling Sport Usage. Het rapport kan ook voor andere afdelingen van nut zijn, maar het is niet de bedoeling dat dit rapport buiten Red Bull of de opleiding wordt verspreid. Het Rapport is gemaakt door mij, Niels Schouten, tijdens een werkstage bij Red Bull op de afdeling Sport Usage. Het merk Red Bull is een merk dat sinds 1982 bestaat en vanaf 1987 langzaam de wereld aan het veroveren is. Grote groei was bij de introductie in Duitsland (1994) en daarna vanaf 1997 na de introductie in de VS. Nadat het merk in 1996 in Nederland is gentroduceerd heeft het vanaf die tijd een vlucht genomen in ons land. Echter, de bekendheid van Red Bull als energiedrank is alleen bekend in de wereld van extreme sports. Mede op basis van dit advies wil Red Bull ontdekken of het loont in welke mainstream-sport Red Bull het beste de focus op kan gaan leggen de komende tijd, in ieder geval tot en met 2010. Het onderzoek wat ik heb gedaan is grotendeels gebaseerd op de richtlijnen die Red Bull vooraf heeft opgesteld, echter, ik heb me het recht voorbehouden om op een aantal punten aanpassingen te doen omdat ik vond dat die op dat moment relevant waren voor het onderzoek, bevindingen en daarmee het advies. Tijdens deze periode ben ik begeleid door Barbara de Wildt en Carina van der Linde, deze wil ik dan ook in het bijzonder bedanken voor hun advies en steun tijdens de ontwikkeling van dit rapport. Niels Schouten


Red Bull


pagina 3

InhoudsopgaveVoorwoord Inhoudsopgave Inleiding: het probleem Managementsamenvatting Bedrijfsprofiel Missie Visie Activiteiten Merk Red Bull Achtergrond Organisatie Opdracht Situatieanalyse Doelgroepenanalyse Algemeen Sporters Clubs Doelstellingen Algemeen Sport Usage Financieel Invalshoeken Positief Negatief SWOT analyse Omgevingsvisie Bevindingen Algemeen Team Individueel Combinatie van team en individueel Conclusies & Advies Nawoord Literatuurlijst Bijlagen Organogram Uitgebreide cijfers 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16

17 19 20 21 22


Red Bull


pagina 4

InleidingEen adviesrapport om Red Bull Nederland ervan te overtuigen op welke mainstream-sport zij het beste de focus kan leggen. Hoe is dat te realiseren? Allereerst heb ik de onderzoeksvraag gegeven door Red Bull verder gespecificeerd. De vraag vanuit Red Bull was: Waar ligt voor Red Bull de grootste potentie in mainstream-sporten De deelopdrachten die daaruit voort kwamen waren: Analyse van alle mainstream-sporten in Nederland: de topsporters, clubs, aantal leden, leeftijdsgroepen & Advies aan Red Bull: welke sporten zijn voor Red Bull het meest interessant en op welke manier kan de geloofwaardigheid van het effect van Red Bull voor deze sporters vergroot worden Gaandeweg zijn er nog kleinere vragen naar voren gekomen, deze zullen in de afzonderlijke hoofdstukken aan de orde komen. Dit rapport zal een advies uitbrengen over het hoe en waarom investeren in mainstream-sporten een goede zaak voor Red Bull zal zijn.


Red Bull


pagina 5

ManagementsamenvattingIn opdracht van de opleiding heb ik een werkstage gelopen bij Red Bull. Deze stage was op de afdeling Sport Usage. De reden voor Red Bull is dat zij inzicht wilde in de mainstreamsportmarkt en dat wilde bereiken door een stagiair dit onderzoek uit te laten voeren. Samen met deze opdracht heb ik ook een bedrijfsanalyse uitgevoerd. Deels in opdracht van de opleiding, maar ook om Red Bull inzicht te geven in de sterke en zwakke kanten van het bedrijf. Daar aan toegevoegd is ook een bedrijfsprofiel, met daarin verwerkt de missie, visie en een korte geschiedenis van het merk Red Bull. Ook worden hier de activiteiten vermeld en geef ik aan hoe de bedrijfsstructuur is. Voordat ik met het onderzoek begon ben ik vooral nagegaan wat er nou precies werd gevraagd. Door middel van een plan van aanpak ben ik gekomen tot de probleemstellingen en de vragen die daaruit voortkwamen. Een probleemstelling die duidelijk naar voren kwam is dat Red Bull niet wordt gedronken in mainstreamsporten en de vraag die daaruit voortkwam is: hoe kunnen we dat veranderen? In een situatie- en doelgroepenanalyse heb ik aangegeven wat de knelpunten zijn voor Red Bull op dit moment. Zo is er bijvoorbeeld erg veel onbegrip over het effect van Red Bull. In de doelgroepenanalyse heb ik de verschillen aangegeven tussen algemeen, de sporters en de clubs. Wat hier uitkomt, is dat niet alleen de sporters moeten worden overtuigd, maar ook de mensen die daar omheen staan zoals de trainers en de beleidsbepalers van een sportvereniging. In het onderzoek dat ik heb uitgevoerd heb ik vooral gebruik gemaakt van de cijfers van NOC*NSF en de gegevens van de hockeybond. Hieruit bleek dat sommige sporten niet echt als een verassing hoog eindigden. Toch blijft het lastig om te zien wat nou de meest invloedrijke sport is. Dat is namelijk moeilijk te testen omdat er moeilijk te vinden is wat nou de media-outcome is van sommige sporten. Zeker nu na de Olympische Spelen is er voor sommige sporten een bepaalde hype ontstaan die je nu nog niet terugvind in de lijst. Wat verder uit het onderzoek naar voren komt is dat vooral het voetbal en hockey hoog scoren als teamsport, maar golf, gymnastiek en tennis zeker ook goed meedoen. Misschien dat deze laatste 3 sporten commercieel gezien wat minder interessant zijn, maar ze zijn nu zeker het vermelden waard omdat ze toch substantieel bijdragen aan de cijfers van het NOC*NSF. Mijn advies is om de Red Bull Friends te betrekken bij het veroveren van de mainstreamsportmarkt en dat sampling en sport meer met elkaar verbonden moet worden. Het samplingteam heeft snel aanspraak en kan zo waarschijnlijk binnenkomen bij een sportvereniging om daar te gaan samplen. Op die manier kun je mensen voor je laten werken zonder dat het de indruk wekt dat er misbruik van ze wordt gemaakt.


Red Bull


pagina 6

BedrijfsprofielEen korte geschiedenis van Red Bull: 1984: Dietrich Mateschitz ontdekt in Thailand het energiedrankje Krating Daeng 1987: Red Bull wordt gentroduceerd op de Oostenrijkse markt 1997: Hype in de VS: Red Bull is in veertig staten de smaakmaker 1999: Red Bull wint de Oostenrijkse exportprijs 2003: Introductie van de Red Bull Air Race in Zeltweg, Oostenrijk 2005: Red Bull koopt voetbalclub Austria Salzburg, herdoopt in Red Bull Salzburg 2006: Red Bull koopt de Amerikaanse voetbalclub MetroStars. Herdoopt de club in Red Bull New York 2007: Wereldwijd worden 3.459 miljard blikjes verkocht 2008: Voor de tweede maal doen de Red Bull Air Races Rotterdam aan Dit zijn slechts korte, snelle feitjes. Er is veel meer te vertellen over Red Bull. Dat vindt u verder beschreven. Attract 300.000 new consumers Attract new consumers at their 1st party of fuel stop (Trial) or while they are engaged or actively playing soccer and hockey (P4W) Let them experience our non-conformist side and taking part in our activities

Missie

Visie

Hollands No 1 Small Sizes Soft Drink And the most loved brand of the Netherlands that gives wings to people and ideas

Red Bull heeft zich wat activiteiten betreft zeer breed georinteerd. Zo is bekend dat zij veel doen in scnesporten zoals skaten, motorcross en kitesurfen. Maar van Red Bull is minder bekend dat zij jonge talenten in bijvoorbeeld de muziek willen opleiden. De slogan Red Bull geeft je vleugels slaat namelijk ook op deze groep. Red Bull wil jong aanstormend talent de kans geven om zich te ontwikkelen op een manier die velen aanspreekt, maar slechts voor weinig is weggelegd. Wat Red Bull verder onderneemt is per land een aantal grote evenementen, zoals de Zeepkistenrace, Paperwings, de Red Bull High Dive, Red Bull Air Race (deze worden gehouden in een soort World Tour), en de Red Bull Flug Tag, Dit zijn evenementen die internationaal worden georganiseerd en die nationaal worden georganiseerd. De Red Bull Knock Out is bijvoorbeeld een evenement dat echt nationaal is geregeld. Nergens anders ter wereld is er een dergelijk evenement, maar zal naar alle waarschijnlijkheid vanaf volgend jaar ook in andere landen gehouden worden. Wat verder opvalt bij de activiteiten van Red Bull is dat ze geen evenementen sponsoren. Als er een evenement is met daarin de naam, dan is dat vooral omdat Red Bull dat altijd zelf heeft georganiseerd. Zie bijlage Organogram op Pagina 21 van 22

Activiteiten

Organogram


Red Bull


pagina 7

De organisatie binnen Red Bull is voornamelijk op de marketing gericht. Kreten als stimuleert lichaam en geest', 'vergroot het prestatievermogen, 'verbetert de alertheid en 'geeft je vleugels' staan echt voor het merk Red Bull. Afgaande op de PR hebben we met een wonderdrank van doen. In recordtijd is Red Bull uitgegroeid tot een merk met icoon-status. Hoe kwam (en kan) dat zo? Dietrich Mateschitz zit begin jaren tachtig wat verveeld aan een bar in Hong Kong. De Oostenrijker van Kroatische afkomst is als internationaal marketing director op pad voor Blendax, een Duits cosmeticaconcern dat later wordt opgekocht door Procter & Gamble. Zo zittend aan de bar valt zijn oog op een tonicum, een krachtenherstellend wonderdrankje. 'Energiedrankjes voor de normale consument', dat kennen we in Europa niet, beseft Mateschitz. Direct gevolgd door de vraag: willen we dat kennen? Zijn ondernemingslust is gewekt, zeker wanneer hij een paar jaar later het Thaise drankje Krating Daeng (vrij vertaalt: Rode Waterbuffel) ontdekt. Goed tegen een jetlag, ondervindt de Oostenrijker aan den lijve. Samen met zijn Thaise partners Chaleo en Chalerm Yoovidhya brouwt en verfijnt Mateschitz het drankje en brengt het in 1987 op de Oostenrijkse markt. Red Bull krijgt een luxe uitstraling mee: flink geprijsd, zilverkleurige blikjes, strakke reclames. Wanneer buurland Duitsland in de jaren negentig massaal voor het drankje gaat, volgt al Nederland snel. Red Bull heeft de tijd mee. House maakt een geslaagde sprong van subcultuur naar mainstream en wie nachtenlang door wil gaan, kan wel een energiestoot gebruiken. Het drankje bevat cafene en het uitgaanspubliek gaat na een paar slokken van 'dat vette nieuwe drankje' weer vol energie de dansvloer op om de hele nacht door te knallen. Red Bull trekt wereldwijd de aandacht. In de VS is het drankje in veertig staten bijzonder populair. Concurrenten als Coca-Cola en Pepsi hebben te laat door dat dit nog een geweldig gat in de markt is en komen met soortgelijke drankjes, maar dan is het al te laat: Red Bull is marktleider en zal dat voorlopig blijven. Red Bull heeft zijn naam al gevestigd en is 'de Real Madrid onder de energiedranken'. Om dat zo te houden wordt er allesbehalve bezuinigd op sponsoren marketingactiviteiten. Gefluisterd wordt dat Red Bulls sponsorbudget liefst 30% van de jaaromzet bedraagt. Daar waar het normaal rond de 10% van de jaaromzet van een gemiddeld bedrijf ligt. Voorbeelden van sponsoring zijn indrukwekkend: de Red Bull Air Races, de F1-teams Red Bull Racing en Scuderia Toro Rosso, en de voetbalclubs Red Bull New York en Red Bull Salzburg . Anno 2008 wordt er in 140 landen Red Bull verkocht en is het merk nog steeds nieuwe markten aan het ontdekken. Red Bull weet nog steeds te inspireren. En Mateschitz? Die is er inmiddels miljardair mee geworden Bron: Penthouse oktober 2008

Geschiedenis


Red Bull


pagina 8

Merk Red BullIn de 80 ontwikkelde de Oostenrijker Dietrich Mateschitz, nu managing partner van Red Bull GmbH, een totaal nieuw concept, genspireerd op de energiedrankjes die hij vaak was tegengekomen op zijn reizen door Azi. Red Bull Energy Drink werd in 1987 gentroduceerd in Oostenrijk, daarna volgden vrijwel alle andere Europese landen. Red Bull is nu verkrijgbaar in heel Europa en grote delen van Noord- en Zuid Amerika, Afrika en Australi. In 1987 werden 1 miljoen blikjes verkocht en vorig jaar waren dat er bijna 4 miljard. Dit maakt Red Bull wereldwijd marktleider in het energy drinksegment. Red Bull is nog steeds in private handen en niet beursgenoteerd. Dit heeft een positieve weerslag op de strategie en de lange termijn visie die gerealiseerd moeten worden: Red Bull is een functionele drinkcompany, wil structureel merken bouwen en is bereid hiervoor te investeren. De ondersteuning via mediacampagnes, sponsoring en sampling is substantieel. Door outsourcing van alle productie kan Red Bull zich bovendien sterk focussen op deze core-business: de marketing en verkoop van functional drinks. Red Bull Energy Drink is het sterkste en grootste merk in de Red Bull familie. Het is een nietalcoholische drank, die speciaal is ontwikkeld voor tijden van fysieke en mentale inspanning. Naast Red Bull Energy Drink is Carpe Diem gentroduceerd, een wellness drink die natuurlijkheid met een positieve werking en genieten weet te combineren. Carpe Diem is verkrijgbaar in drie varianten: Gingko (prestatie- en concentratieverbeterend), Kefir (weerstandsverhogend en zuiverend) en Kombucha (stofwisseling harmoniserend/welzijn). Tevens heeft Carpe Diem Carpe Diem Botanic Water gentroduceerd. Verder is ook het B-merk Bullit lid van de Red Bull familie. Bullit is ook een energy drink Vroeger een concurrent maar strategisch opgeslokt door Red Bull. Red Bulls doelgroep wordt niet zozeer bepaald door socio-demografische kenmerken als wel op basis van verbruiksmotivatie: Red Bull gebruikers hebben de wens om lichamelijk en mentaal sterk, fit en alert te zijn. Red Bull gebruikers zijn dynamisch, prestatiegericht en actief, zowel tijdens het werk, als in hun vrije tijd. De Red Bull strategie bestaat uit drie belangrijke pijlers: Media, om het karakter te communiceren Sponsoring en events, om geloofwaardigheid op te bouwen Sampling, om de consument te laten kennismaken met het product en op de productvoordelen te wijzen Wereldwijd sponsort Red Bull zon 500 topsporters en evenementen, zoals Red Bull Racing Formule 1 race team, Scuderia Torro Rosso, en de Red Bull Air Race. En met de personen Robbie Naish (legende op het gebied van watersporten) Robert Doornbos en Ruben Lenten. Ook voor sampling geldt de zeer specifieke Red Bull filosofie: mensen worden benaderd op die momenten dat ze behoefte hebben aan Red Bull. Hiervoor zijn getrainde sampling teams actief. Red Bull is ook actief in de media. De Red Bull geeft je vleugels campagne is heel herkenbaar en veelvuldig op televisie te zien en tegenwoordig ook op de radio te horen. Red Bull Nederland BV is een volle dochter van het Oostenrijkse Red Bull GmbH en is in Nederland vanuit haar kantoor in De Bilt verantwoordelijk voor de verkoop, distributie en marketing van Red Bull Energy Drink Carpe Diem Wellness Drinks en Bullit. Red Bull is de afgelopen jaren zeer succesvol geweest. Om dit succes in de toekomst voort te kunnen zetten wordt nu een professionaliseringsslag gemaakt. Hoewel de gewogen distributie in het foodkanaal al 90% bedraagt, is dit het sterkst groeiende kanaal op dit moment. Naast deze autonome groei is groei door distributie-uitbreiding in new channels belangrijk. De Red Bull organisatie is relatief jong, het merk bestaat immers pas 20 jaar. Er werken ambitieuze mensen, mensen met zelfvertrouwen. De mensen stralen dat uit en dat zorgt voor een prettige werksfeer. Afgedrukt 20 januari 2009 Red Bull

Achtergrond

De organisatie


pagina 9

OpdrachtDe opdracht bestaat uit het inleveren van een adviesrapport met daaraan gekoppeld een aantal deelopdrachten. Deze moeten bijdragen aan het advies geformuleerd na de opdracht: het in kaart brengen van alle mainstream sporten in Nederland en hier advies over uit brengen aan Red Bull Probleemstelling(en): Red Bull is niet bekend als functioneel product bij sporters, de consument kent niet de link tussen sport en Red Bull. Red Bull wordt nauwelijks gedronken door sporters in mainstreamsporten De opdracht zal onder meer bestaan uit het meewerken aan, en eventueel het aanleveren van: Voorbereiding distributie in sales door middel van een onderzoek naar de vraag of en in welke mate Red Bull wordt gedronken en verkocht in top 100 voetbal- en hockeykantines Realiseren van topsporters als Red Bull Friend: contacten leggen en onderhouden met andere topsporters om de functionaliteit van Red Bull voor sporters op een geloofwaardige manier naar sporters over te brengen Sampling Sport: geschikte sportevenementen & locaties in kaart brengen om sporters op relevante momenten te voorzien van Red Bull Aanvullend: Meewerken aan het Sport Usage programma: bijdragen aan het realiseren van de doelstellingen van Red Bull voor Sport Usage. (salesinventarisatie) De volgende vragen zullen beantwoord moeten worden om tot een conclusie te kunnen komen: Hoe kan Red Bull er voor zorgen dat zij serieus genomen wordt door sporters als energiedrank tijdens en vooral voor het sporten en niet als lekkernij oid? Hoe kan Red Bull er voor zorgen dat zij serieus genomen wordt door verantwoordelijken in de sportkantines van mainstreamsporten? Welke sporten zijn voor Red Bull interessant om in te investeren. De grootste hoeft niet altijd de beste te zijn. Waar zitten bijvoorbeeld de meeste groeimogelijkheden en waarom zijn die juist daar? Welke behoefte is er bij deze sporters? Is dat uitleg over het product? Op welke manier kan Red Bull zijn doelgroep benaderen?


Red Bull


pagina 10

SituatieanalyseDe sportwereld heeft zo zijn eigen sportdranken en andere middelen om de vochthuishouding van sporters op peil te houden. Merken als Isostar, Extran, AA en Gatorade voeren de boventoon in de sportkantines en clubhuizen. Waar men vaak aan voorbij gaat is het moment voor de prestatie. Alle dranken die nu over het algemeen in de sport gebruikt worden hebben als functie dorstlessen en hydrateren. Wat de meeste sporters vergeten is dat sporters voordat ze gaan sporten energie nodig hebben. De meeste sporters eten wat extra, denken aan de koolhydraten enz, maar weinig sporters denken aan een instant energy drink zoals Red Bull. De sporters op de verschillende clubs hebben nu nauwelijks het besef dat Red Bull wel degelijk iets kan bijdragen aan de sportprestatie. Op dit moment is het zo dat de Red Bull de afgelopen jaren geen focus heeft gehad in de mainstreamsport. De doelstellingen van Red Bull lagen duidelijk in de scnesporten. De andere merken hebben door een goede marketingstrategie en seeding zo een groot aandeel van de consumpties in de sportkantines van de mainstreamsporten gerealiseerd. Om nu een verandering te realiseren in de gedachtegang van de sporters, probeert Red Bull door middel van subtiele campagnes mensen steeds meer bewust te maken dat je Red Bull kan/moet drinken voor het sporten om zo extra energie te krijgen voor je prestatie. Door Red Bull moet je verder, hoger, langer en beter presteren. Er lijkt nog veel onbegrip te bestaan over wat Red Bull voor je doet. Een aantal gehoorde reacties zijn: Red Bull is een mixdrank, Red Bull is ongezond, Red Bull is geen sportdrank (dit klopt, het is een energy drink, maar wel als functioneel product te gebruiken tijdens sportprestaties) Door al deze misverstanden is het nog steeds zo dat Red Bull niet of nauwelijks wordt gedronken door sporters. Niet voor, niet tijdens en ook niet na een sportprestatie. Daar moet dus verandering in komen.


Red Bull


pagina 11

DoelgroepenanalyseNederlanders sporten. Nederlanders sporten steeds meer, en, de mensen gaan inzien dat sport niet alleen leuk is, maar worden vooral gewezen op het feit dat sporten erg gezond is. Steeds meer reclamecampagnes moeten wijzen op de gevolgen van, bijvoorbeeld, hart- en vaatziekten, obesitas enz. Wanneer men kijkt naar absolute getallen ziet men dat er ongeveer 5 miljoen mensen sporten of zijn aangesloten bij een sportbond. Dit gaat van grote bonden als voetbal tot en met de kleinste bond als de Nederlandse Raquetball Associatie. Het is min of meer gelijk verdeeld tussen man en vouw. Soms is dat wel een beetje verwarrend omdat sommige bonden alles tellen als zijnde man. Steeds meer wordt de scheiding wel aangebracht, maar nog niet bij iedereen. Dat maakt het op dit moment nog moeilijk om te zeggen hoeveel mannen en hoeveel vrouwen er sporten. Dit staat overigens los van alle mensen die naast hun sport gaan sporten in een sportschool. Die cijfers zijn erg moeilijk te berekenen maar er wordt geschat dat het aantal mensen dat aan fitness doet rond de 4,5 miljoen ligt. Hoeveel daarvan een overlapping is met de geregistreerde sporters is niet bekend. Over het algemeen is de doelgroep van Red Bull jongeren en jong volwassenen van 15 tot 29 jaar. Natuurlijk is deze groep nog onder te verdelen in jeugd en volwassenen, maar belangrijker is nog dat Red Bull in de gaten houdt dat er veel meer ouderen ook nog sporten en die ook gewoon baat kunnen hebben bij een Red Bull voor, tijdens of na een inspanning. Het is dus zaak om niet stuk te gaan op de beperking van alleen de eerstgenoemde doelgroep. Aan de andere kant, de jonge groep is marketingtechnisch weer interessanter want deze groep neemt makkelijker iets aan van iets of iemand en is sneller bereid iets nieuws te proberen. Daarbij valt ook op dat deze groep op een gegeven moment een bepaalde voorkeur heeft voor een merk en die niet of nauwelijks zal veranderen in de loop der jaren. De sporters waar Red Bull zich de komende tijd op moet focussen zijn de sporters van de grote mainstreamsporten. Zoals voetbal, hockey en tennis. Verderop in het advies zal ik beschrijven waarom Red Bull juist wel of niet zou moeten investeren in de sport. Het zou zo kunnen zijn dat een sport relatief groot is, maar dat de aanwas niet groot is of dat er totaal geen doelgroep is in deze tak van sport. De sporters die in aanmerking komen om Red Bull te leren kennen als functionele energydrink zijn eigenlijk overal. Het is daarom moeilijk te zeggen; die sporter wel en die niet. Iedere sporter heeft namelijk wel een moment dat hij of zij Red Bull kan gebruiken. De sporters die de komende tijd bereikt moeten worden zijn mensen die over het algemeen voor hun plezier sporten. Sommige gaan wat verder en zitten al richting de prof-status, maar het blijven sporters die het vooral voor hun plezier doen. Dat onderscheid deze doelgroep met de echte professionals die ook qua sponsorcontracten helemaal dichtgespijkerd zitten. Veder is kenmerkend voor deze doelgroep dat er nog altijd een soort respect is voor mensen die hoger spelen dan hun. Er is automatisch een respect voor de mensen die hoofdklasse, eredivisie, ereklasse enz spelen. Daardoor is het juist goed dat er Red Bull Friends komen. De breedtesporters kunnen zich zo identificeren met hen en zien dat Red Bull voor hen werkt. Zeer waarschijnlijk zullen zij ook daarna een Red Bull in de sporttas doen als zij gaan sporten. Het onderzoek is in principe gedaan naar de grootste sporten. Waar zit de meeste potentie enz, maar parallel aan dit onderzoek heb ik ook uitgezocht wat de grootste clubs waren in voetbal en hockey. Het advies met betrekking tot deze 2 sporten zal ik iets gedetailleerder maken omdat er hier meer informatie van is. Bij de clubs van de overige sporten zal ik Red Bull globaal adviseren.

Algemeen

Sporters

Clubs


Red Bull


pagina 12

Doelstellingen Red Bull 2009AlgemeenImage: de merkwaarde non-conformistisch (grensverleggend/ eigenzinnig/ ) vergroten van 30% naar 50% het organiseren van coole events. Zorg voor mediapartners in elk gebied. (TV, online, radio en print) om onze nationale en internationale content te verspreiden en onze atleten onder de aandacht te brengen Trial: 300.000 nieuwe consumenten bereiken om user-base te vergroten. Trial in sampling (oa. drive/ sport/ party/ @ work): 470.000 Trial in Petrol: 500.000 (door promotie) Trail in Party: 110.000 consumers focus op EPC(= entry point consumer) Perception Gives energy van 50% naar 60% Professional athletes drinking it 27% naar 35% RB is good for playing sports 27% naar 35% Sport Usage program Heldere en korte functionele boodschap voor ieder kanaal Focus op Red Bull Energy Drink, Red Bull Sugar Free alleen reactief Professional athletes drinking it; consumenten zien topsporters Red Bull drinken, zij hebben een voorbeeld-functie als het gaat om geloofwaardigheid van de werking van Red Bull. Dat wordt bereikt door visibility van topsporters die Red Bull drinken. Good for playing sports; wij willen dat de consument begrijpt dat RB een product is dat goed te gebruiken is voor het sporten. Dit wordt bereikt door distributie in breedtesport en marketingondersteunende programmas (energyman, teamsupport, energymeter) Om het gebruik van Red Bull te vergroten zorgen dat Red Bull verkrijgbaar is op de belangrijke momenten (voor, tijdens en na de wedstrijd) Positionering van Red Bull: het moment voor het sporten claimen.

Sport Usage


Red Bull


pagina 13

FinancieelVanuit Red Bull internationaal is er een bepaald budget beschikbaar gesteld voor Red Bull Nederland om vooraf gestelde doelen te behalen, dit bestaat uit: Consumer Collecting & SBM Culture Sports & Events Communications Brand management Party & Sport Usage Research De precieze bedragen voor alle afdelingen zijn hier niet relevant, wel wil ik vermelden dat het budget voor Sport Usage omhoog gaat met een factor 5 ten opzichte van voorgaande jaren. Vanuit het Sport Usage project team worden een aantal sporters gezocht die Red Bull zouden kunnen vertegenwoordigen. Dit worden uiteindelijk de Red Bull Friends. Zij worden ondersteund met product en kunnen op die manier laten zien aan de achterban dat Red Bull voor hen een functioneel product is. De gedachte erachter is natuurlijk dat zij fungeren als voorbeeld en dat dit gebruiksmoment uiteindelijk wordt overgenomen en dat mensen het nut gaan inzien van Red Bull voor, tijdens of na een sportprestatie. Naast deze Red Bull Friends zijn en ook 2 tot 4 Product Placement Athletes. Dit zijn sporters die net even wat extras toevoegen aan het vertegenwoordigen van het merk. Zijn staan voor het merk en dragen dit ook actief uit. Met hen kunnen ook afspraken worden gemaakt met betrekking tot de media waar zij in verschijnen. Deze Product Placement Athletes zijn weer verschillend met de normale Athletes die Red Bull ook ondersteunt om het imago van Red Bull te versterken, maar dat is nu niet aan de orde. Van het budget voor Sport Usage worden de Product Placement Athletes niet betaald als in geld, maar Red Bull maakt dingen voor hen mogelijk, zo investeren zij dus wel op een bepaalde manier in een sporter. Zo kan het zijn dat Red Bull voor hen een trainingskamp betaald, een bepaalde droom voor hen laat uitkomen. Ook dit is weer een manier van Giving wings to people and ideas. Dit zijn vooralsnog de enige personen die op deze manier worden ondersteund door Red Bull. De rest zal alleen ondersteund worden in de vorm van product. Het budget wat voor de Product Placement Athletes is vrijgemaakt is voldoende om alles daarvan te betalen.


Red Bull


pagina 14

InvalshoekenDe meningen over Red Bull zijn verdeeld, maar over het algemeen zal niemand Red Bull associren met mainstreamsport. Het merk wordt toch nog steeds gezien als drankje voor in de kroeg als oppepper en niet als drank dat je zou kunnen gebruiken in je sportprestatie. Het positieve daaraan is dat de markt nog helemaal open ligt en dat wanneer je er nu induikt. Een ander positief aspect is dat het merk Red Bull een enorme aantrekkingskracht heeft op de consument en zeker ook op de sporters. Uit onderzoek blijkt dat het merk over het algemeen onder de doelgroep ervaren wordt als cool en exclusief. Daar moet Red Bull gebruik van maken en zorgen dat het merk op die manier zo cool en speciaal blijft. Red Bull heeft een naam als het gaat om product te vermarkten. Deze originele en inventieve manier van marketing kan Red Bull nu goed van pas komen op het moment dat zij zich nu gaan bezig houden met de mainstreamsport. De consument wordt net even anders geprikkeld dan normaal en dat is positief voor Red Bull. De negatieve aspecten die dit hele project heeft is dat je tegen alle vooroordelen moet opboksen. Er is nu zo veel onbegrip dat je daar heel veel tijd moet instoppen. Het is maar de vraag of dat lukt, laat staan binnen de gestelde termijn. Een van de vooroordelen is dat je krijgt dat je met je product niet serieus genomen wordt. Mensen zien Red Bull toch nog steeds als een rebels merk dat graag de grens opzoekt. Het is maar de vraag of je daar vanaf komt. Het kan zelfs zo zijn dat het een ten koste gaat van het andere. Wil Red Bull niet te veel in een keer? Een ander negatief punt is dat de laatste tijd steeds meer verhalen opduiken in de media met negatieve gevolgen van het drinken van energiedranken. Een bekend voorbeeld is het Tv-programma Radar. Nadat Red Bull (en andere energiedranken) daar flink door de mangel waren genomen spraken relatief veel mensen over de schadelijke gevolgen voor gebruikers. Wat men er niet bij verteld is dat sommige mensen 10 tot 15 blikjes per dag drinken en het drinken als limonade in plaats van het te gebruiken als functionele drank. Toch onthoudt de consument alleen het eerste stuk, dat van: slecht voor de gezondheid.

Positief

Negatief


Red Bull


pagina 15

SWOT analyseStrengthsHet is wetenschappelijk bewezen dat de ingredinten iets kunnen bijdragen voor een sporter (verhoging van de sportprestatie) Red Bull heeft interessante evenementen waarbij we de Friends en Athletes kunnen betrekken De Product Placement Athletes kun je gericht inzetten voor marketingactiviteiten Red Bull heeft een sterk merk-imago, dat wil zeggen, dat blijkt uit onderzoek. Sporters willen daarmee geassocieerd worden De perceptie van sporters is het afgelopen jaar sneller gestegen dan verwacht (doel was van 20% naar 25% is inmiddels 27%) Het Friendsprogramma slaat aan, de meeste sporters zijn enthousiast Functionaliteit van Red Bull is bijna niet bekend bij sportend Nederland Koolzuur in het product is voor sommige sporters niet bevorderlijk Er is nu nog geen of nauwelijks distributie in sportclubs CC (sampling) is nog niet goed georganiseerd mbt sport Nog geen goede POS-materialen voor sporters, clubs, kantines enz Sporters bewust te maken van het feit dat Red Bull je kan helpen je sportprestatie te verbeteren. Red Bull is bij de meeste sporters nog niet bekend als functioneel product Friendsprogramma uitbreiden en meer verschillende sporters kennis laten maken. Op dit moment loopt dat goed, de meeste sporters zijn enthousiast om Red Bull te gebruiken en lopen er mee rond Uitbreiding van outlets. Op dit moment is Red Bull bij sommige outlets wel verkrijgbaar, maar nog niet als energydrink. Red Bull wordt voorlopig aangeduid als normale drank (instrueren van het barpersoneel) Er zijn 5 miljoen geregistreerde sporters in Nederland, een hele grote markt dus De geloofwaardigheid van Red Bull zal groeien als (bekende) sporters Red Bull drinken voor, tijdens of na een sportprestatie. De perceptie moet veranderd worden, dat kan door middel van de Friends als voorbeeld te gebruiken Sommige sporten of sporters zullen al gesponsord worden, vaak zijn dat langlopende contracten Het marktaandeel van merken als AA, Extran, Isostar en Gatorade is er groot. Het wordt moeilijk daarnaast te komen Door bescherming van de bestaande contracten misschien weinig kans op visibility Sporters en de DMUs zullen de meeste (sport-)dranken over 1 kam scheren. Het is zaak goed uit te leggen dat het geen dorstlesser is maar een energy drink en dat het naast de bekende dranken gedronken kan worden Nog niet veel fysiologische kennis bij de consument met betrekking tot het product. De kennis ontbreekt bijvoorbeeld bij de sporters zelf, maar ook bij de trainers en andere begeleiders Nieuwe A-merken energydrink die zich ook gaan focussen op sport Private label die steeds meer met energydrinks komen

Weaknesses

Opportunities

Threats

Zoals nu de sportwereld in elkaar steekt zijn het vooral de gevestigde merken die een marktaandeel hebben. Dit zegt echter niks over Red Bull als energy drink of als drank die je zou kunnen gebruiken in relatie tot sport. Het kan zijn dat mensen er het nut niet van inzien, maar het zou ook zo kunnen zijn dan sporters er nog nooit aan gedacht hebben. Daar moet dus een verandering in zien te komen. Ook al raakt niet iedereen overtuigd van het effect van Red Bull, er zullen altijd sporters zijn die er wel het nut van inzien en besluiten over te gaan op Red Bull als drank tijdens sporten en niet meer het geijkte AA of Extran. Afgedrukt 20 januari 2009 Red Bull

Omgevingsvisie


pagina 16

BevindingenDe cijfers zoals ze worden genterpreteerd zijn de gegevens over het kalenderjaar 2007. De cijfers van 2006 zijn ook grotendeels meegenomen als vergelijkingsmateriaal. Voor 2008 worden en geen spectaculaire veranderingen verwacht, maar naar alle waarschijnlijkheid zal het niet veel schelen met voorgaande jaren. Er moet wel bij worden verteld dat de cijfers van 2008 er nog niet zijn. 1 Vergeleken met voorgaande jaren is er een lichte stijging te zien in de ledenaantallen over de gehele breedte van alle sporten. Over het algemeen is dat te verklaren door de registratie van verenigingen die dat voorheen niet deden. Dat geeft een enigszins vertekend beeld, maar laat tegelijkertijd wel zien dat er nog steeds groei zit in het sportklimaat in Nederland. De cijfers die uitgebreid in de bijlagen staan zeggen overigens niets over het aantal verenigingen dat een bond heeft. Zo kan het zijn dat een bond weinig leden heeft maar relatief veel verenigingen. Dat komt dan doordat een aantal mensen zelf een club oprichten. Je ziet dit veel bij voetbal, volleybal maar vooral bij de paardensporten. Dit komt doordat er maar liefst 8 disciplines vallen onder 1 bond. Een uitgebreid overzicht kunt u terugvinden in de bijlagen. De groei van voetbal is te verklaren doordat dames/meisjesvoetbal tegenwoordig een enorme boost krijgt. De media-aandacht is de laatste paar jaar groter dan ooit en dat zie je terug in de ledenaantallen. Voor golf is het een ander verhaal. Niet alleen de oudere mensen gaan steeds meer golfen, maar ook de jongeren. Door de schijnbaar lagere drempel van de afgelopen jaren is de sport gegroeid. In de top 3 van de afgelopen jaren is niet veel veranderd. Nog steeds in voetbal de absolute topper. Met meer dan 1 miljoen leden heeft het geen concurrentie, de nummer 2 komt namelijk op bijna 200.000 leden. Toch is hockey een serieuze speler op deze lijst. De media-aandacht wordt steeds groter, en sponsorbelangen spelen een steeds grotere rol. Wat ook pleit voor het hockey is dat het een echte familiesport is. Jong, oud, man en vrouw, iedereen doet het en iedereen kan het. Het verschil tussen voetbal en hockey is eigenlijk het milieu waar het zich afspeelt. Over het algemeen is de drempel bij voetbal toch lager dan bij hockey. Hier zijn de aantallen van de top 10 gemiddeld hoger dan die van de teamsporten (op voetbal na), maar je kunt je afvragen of hier de doelgroep van Red Bull is, maar daarover later meer. Wat hier opvalt, is dat de ledenaantallen langzaamaan terug lopen. Dat heeft waarschijnlijk te maken met de individualisering van de samenleving. Als mensen alleen sporten en ze kunnen niet meer op de tijden die de club hun aanbiedt, dan is de stap naar een sportschool snel gemaakt. Je bent aan niemand verplicht om te blijven, het is immers een individuele sport. De sporten die onder de marker vallen van half team, half individuele sporten zijn de volgende: Tennis, badminton, tafeltennis, maar ook verassend, individuele sporten die je als ploeg samen doet. Denk aan judo, karate en schaken. Je ziet ook hier dat de ledenaantallen langzaam teruglopen. Op dit moment durf ik nog niet te verklaren waar dit door komt. Feit is wel dat in de top 10 maar 1 bond een groei heeft waargenomen.

Algemeen

Teamsporten

Individuele sporten

Combinatie van team en individueel

1

Zie de bijlage van uitgebreide cijfers op pagina 21 van 22 Red Bull



pagina 17

Conclusies & AdviesNaar aanleiding van de bevindingen kun je de volgende conclusies trekken. Aan de hand daarvan volgt er een advies. Allereerst natuurlijk nog steeds met de probleemstelling en de hoofdvraag in gedachten: Probleemstelling Red Bull is niet bekend als functioneel product bij sporters, de consument kent niet de link tussen sport en Red Bull. Red Bull wordt nauwelijks gedronken door sporters in mainstreamsporten Hoofd- en bijvragen Hoe kan Red Bull er voor zorgen dat zij serieus genomen wordt door sporters als energiedrank? Hoe kan Red Bull er voor zorgen dat zij serieus genomen wordt door verantwoordelijken in de sportkantines van mainstreamsporten? Welke sporten zijn voor Red Bull interessant om in te investeren? Zoals uit het onderzoek is gebleken klopt het dat de perceptie van Red Bull bij de consument verkeerd is. Er is veel onbegrip over de functionaliteit van Red Bull en dat zal allereerst moeten worden veranderd. De keuze die Red Bull nu gemaakt heeft om in voetbal- en hockeykantines verkrijgbaar en zichtbaar te zijn is naar mijn mening een hele goede stap omdat zo de link tussen Red Bull en sport wordt aangegeven. Op het moment dat je ergens zichtbaar bent kun je de functionele boodschap van Red Bull uitdragen. Mijn advies in deze om hier vooral mee door te gaan en de sporters te ondersteunen daar waar nodig. Mijn verwachting is dat het misschien nog wel belangrijker wordt dan nu het geval is. De Red Bull Friends worden vaker met Red Bull gespot en krijgen een sterkere voorbeeldfunctie voor de breedtesporters. Doordat de Friends zo goed presteren laten zij zien dat mede door Red Bull hun prestatie zo goed is. Dat is alleen maar een voordeel. Mijn advies hierin is om de Friends beter op de hoogte te brengen en te houden van de werking van Red Bull. Het is natuurlijk een vreemd als een sporter iets wordt gevraagd waarom hij Red Bull gebruikt, maar vervolgens met een niet kloppend of onduidelijk antwoord komt. Dit wordt nu al gedaan door middel van een korte beschrijving van een ingredint in een nieuwsbrief en persoonlijke gesprekken, maar mijn advies zou zijn dat je de sporters best een keer kan laten samenkomen en dan een basis producttraining geeft. Eventueel met een voedingsdeskundige erbij. Op die manier weten zij waar Red Bull wel of niet geschikt voor is. Zij kunnen dat weer doorgeven aan teamgenoten enz. Wat verder kan worden verbeterd is dat er een soort tegenoffensief moet worden ingezet om al die verkeerde beelden uit de wereld te helpen. De sporters zul je relatief snel omhebben, maar het is vooral de vastgeroeste gevestigde orde (vaak de mensen in het bestuur) die tegen Red Bull zijn. Ze hebben een aantal slechte dingen gehoord over het product en willen vervolgens niet dat het in hun kantine komt. Juist bij deze mensen moet je zorgen voor een verandering van denken. Zij bepalen immers wat er in de kantine wordt verkocht. Marketing zal dit samen met de sales-afdeling moeten afstemmen. Mijn advies is om de marketstrikers ook een training mee te geven hoe ze hier mee om moeten gaan. Je kunt namelijk niet je verhaal doen en er vervolgens vanuit gaan dat zij Red Bull gaan verkopen. Laat de mensen die tegen Red Bull zijn maar vertellen waarom ze tegen Red Bull zijn, dan kunnen de marketstrikers dat weerleggen met goed onderbouwde antwoorden.

Continuering Red Bull Friendsprogramma en producttraining

Productperceptie omgeving


Red Bull


pagina 18

Een andere conclusie die ik heb gevonden is dat de teamsporten weer aan het groeien zijn. Dat houdt in dat je meer mensen kunt bereiken met een enkele boodschap. Het voordeel hiervan is, is dat je maar een paar mensen in het team hoeft te benaderen om vervolgens een heel team te bereiken. Wat ik hierin zou adviseren is dat je de samplingdames tijdens het algemene samplen laat vragen of zij een keer langs kunnen komen om te samplen op hun sportvereniging. Je spreekt hierdoor 1 iemand aan, maar je kan vervolgens wel een heel team bereiken met een vervolg. Er is nu sprake van een Energyman in of rond een team, maar zoals de plannen nu zijn wordt dat alleen een verantwoordelijke in of rond het team. Het zou meer Red Bull zijn als zij de gewone man aanspreken en die vervolgens vleugels geven. In tegenstelling tot de teamsporten gaan de individuele sporten juist weer minder. Waarschijnlijk heeft dat te maken met het feit dat als mensen eenmaal alleen gaan sporten het veel makkelijker is om naar een sportschool over te stappen. Zoals eerder in het rapport aangegeven: je traint voor jezelf en je bent aan niemand verantwoording verplicht. Daarom denk ik dat het niet slim is voor Red Bull om op de georganiseerde individuele sporten te focussen. Als je je op sportende individuen wilt concentreren kun je dat beter doen in een sportschool. Daar zul je de mensen makkelijker bereiken. Mijn advies hierin is dat Red Bull voorlopig doorgaat op de manier van nu, met de focus op hockey en voetbal, en dat zij in de loop van 2010 zich gaan richten op de markt van de individuele sporter maar dan wel de sporter in de sportschool. De strategie die Red Bull heeft ingezet om de mainstreamsport in te gaan vind ik een goede stap. De markt is enorm en ik denk dat je met de juiste marketing je eigen identiteit kunt behouden. Het programma met de Friends slaat aan, en ik denk dat je in de toekomst best wat zwaardere eisen mag stellen aan een Friend. Het is niet zo dat het nu vrijblijvend is, maar als het straks echt een vlucht neemt denk ik dat je steeds meer aansprekende sporters in je stal krijgt. Op dat moment kun je eisen stellen aan die sporters en er dan voor zorgen dat je alleen sporters hebt die helemaal achter je product staan. Mijn advies is dan ook om hier mee door te gaan en na een jaar evalueren wie zich nou echt inzet en wie niet. Van die sporters kun je dan ook makkelijk afscheid nemen en er een gemotiveerde sporter voor terug nemen. Mijn mening is dat je het aantal Friends zo laat groeien dat je voldoende aandacht kan geven. Op het moment dat de kwaliteit van aandacht, en daarmee de Friends, achteruit gaat moet je afscheid nemen van mensen. Ik denk wel dat je ieder jaar opnieuw moet kijken wat de grootste sporten zijn en wat de commercieel meest interessante sporten zijn. Verder vind ik dat de markt van de sporters in sportscholen (fitness en grote sportcentra) ook moet worden onderzocht. De potentie is er groot alleen het in kaart brengen veel moeilijker. Mijn advies is om hier wel mee door te gaan maar niet voordat er een degelijk onderzoek naar is gedaan. Wat verder moet onderzocht is de markt van tennis. Deze markt is aan het teruglopen, maar is nog wel steeds een grote speler op het gebied van georganiseerde sport. Daar is dus nog veel te winnen. In een eventueel vervolgonderzoek zou ik adviseren hier aandacht aan te besteden.

Teamsport tegenover individuele sport

Toekomst


Red Bull


pagina 19

NawoordIn dit adviesrapport heb ik geprobeerd de markt in kaart te brengen om zo een advies aan Red Bull te kunnen geven. De bevindingen zijn beschreven door het hele rapport heen, de uitkomsten staan bij bevindingen, conclusies en aanbevelingen. Niets is zo veranderlijk als de sportmarkt. Daarom denk ik dat het zinvol is om geregeld naslagwerken van bijvoorbeeld NOC*NSF erop na te slaan of een en ander nog wel klopt. De maatschappij verandert en daarmee dus ook het sportklimaat. Belangen worden groter en alleen al daarom is het zaak om dit jaarlijks te bekijken. Zoals gezegd in het voorwoord is dit rapport gemaakt als afronding van een werkstage. Ik hoop dat dit rapport voor u zinvol is, het proces om tot dit rapport te komen was dit voor mij in ieder geval wel. Niels Schouten


Red Bull


pagina 20

LiteratuurlijstWebsiteswww.redbull.com www.redbull.nl www.sport.nl www.knvb.nl www.knhb.nl www.omnimag.com (Penthouse) Ledenaantal NOC*NSF over 2007 Collegas (aangedragen stukken enz) Businessplanning Red Bull 2008 en 2009

Literatuur Overig


Red Bull

Managing Director

Bijlagen

Management Assistant

HR Manager

e

Afgedrukt 20 januari 2009Front Office (2) HR Advisor

Organogram

Finance & Operations Director Marketing DirectorMarketing Assistant Sales Assistant

Sales Director

Adviesrapport 3 jaars-stage Red Bull

Jun.Bus. Controller Business Manager Carpe Diem

Operations Manager

Brand&Communications Manager

Planning & Usage Manager

Trade Marketing Manager

Project Manager

Business Controller Usage Coordinator Carpe Diem Specialist Comm. Manager F1, Motosports, Culture

Trade Marketeers (2)

Field Sales Coordinator

Operations Assistant

Finance Assistant Comm. Manager Air Race, Athletes Sales ManagerOn-Premise, Wholesale & C&C

Operations

Sales Manager Retail

Accounting Officer Junior Brand Manager KAM Wholesale, Cash&Carry KAM Petrol

KAM Retail

IT Administrator

Planning&Purchase

Cons.Collecting Manager2 Marketstrikers 3 Marketstrikers

KAM/Field Sales Manager KAM/Field Coach

KAM/Field Coach

KAM/Field Coach

KAM Foodservice/ vending

KAM Retail

Cons.Coll.Coordinators (2)

3 Marketstrikers

3 Marketstrikers (1 vacancy)

KAM Hotel/Conferences

KAM Ethnic Sport & Event Manager

Event Coordinator

Athlete Manager

pagina 21

Red BullCulture Manager


pagina 22

Algemeen Positie 1 Koninklijke Nederlandse Voetbalbond 2 Koninklijke Nederlandse Lawn Tennisbond 3 Nederlandse Golffederatie 4 Koninklijke Nederlandse Gymnastiekunie 5 Koninklijke Nederlandse Hockeybond 6 Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie 7 Koninklijke Nederlandse Schaatsenrijderbond 8 Koninklijke Nederlandse Zwembond 9 Nederlandse Volleybalbond 10 Atletiekunie Team Positie overall 1 5 9 11 14 18 19 31 39

Uitgebreide cijfers

Totaal 2007 1.129.885 691.441 291.184 279.948 197.134 195.526 149.920 146.063 127.308 126.413 Totaal 2007 1.129.885 197.134 127.308 115.736 97.355 54.828 45.447 23.926 14.574

Totaal 2006 1.089.427 698.853 268.730 284.263 187.275 188.672 152.384 150.004 128.089 123.408 Totaal 2006 1.089.427 187.275 128.089 116.291 94.800 57.386 45.252 24.556 14.672

Verschil 40.458 -7.412 22.454 -4.315 9.859 6.854 -2.464 -3.941 -781 3.005 Verschil 40.458 9.859 -781 -555 2.555 -2.558 195 -630 -98

(waterpolo is in dit overzicht NIET meegenomen. Dit omdat de KNZB geen cijfers had over de sport, het wordt gezien als 1 sport en daardoor individueel)

Koninklijke Nederlandse Voetbalbond Koninklijke Nederlandse Hockeybond Nederlandse Volleybalbond Nederlandse Bridgebond Koninklijk Nederlands Korfbalverbond Nederlands Handbal Verbond Nederlandse Basketball Bond Koninklijke Nederlandse Base- & Softbalbond Koninklijke Nederlandse Kaatsbond

Individueel Positie overall 3 Nederlandse Golffederatie 4 Koninklijke Nederlandse Gymnastiekunie 6 Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie 7 Koninklijke Nederlandse Schaatsenrijderbond 8 Koninklijke Nederlandse Zwembond 10 Atletiekunie 12 Nederlandse Skivereninging 13 Watersportverbond 16 Nederlandse Klim- & Bergsportvereninging 20 Nederlandse Dartsbond Combinatie Positie 2 Koninklijke Nederlandse Lawn Tennisbond 15 Nederlandse Badmintonbond 17 Judobond Nederland 24 Nederlandse Tafeltennisbond 33 Koninklijke Nederlandse Schaakbond 36 Squashbond Nederland 41 Taekwondobond Nederland 43 Federatie Oosterse Gevechtskunsten 45 Karate Do Bond Nederland 46 Nederlandse Boksbond Afgedrukt 20 januari 2009

(waterpolo is in dit overzicht WEL meegenomen. Dit omdat de KNZB geen cijfers had over de sport, het wordt gezien als 1 sport en daardoor individueel)

Totaal 2007 291.184 279.948 195.526 149.920 146.063 126.413 111.674 101.620 55.585 43.844

Totaal 2006 268.730 284.263 188.672 152.384 150.004 123.408 118.771 113.773 56.731 43.805

Verschil 22.454 -4.315 6.854 -2.464 -3.941 3.005 -7.097 -12.153 -1.146 39

Totaal 2007 691.441 63.120 55.018 34.418 20.218 18.099 9.957 9.384 9.006 8.327

Totaal 2006 698.853 65.687 55.242 35.063 21.192 17.270 9.957 10.832 9.006 8.327

Verschil -7.412 -2.567 -224 -645 -974 829 0 -1.448 0 0 Red Bull

Ad Vies Rapport Red Bull Site

Documents

Transcript of Ad Vies Rapport Red Bull Site