Activiteitenverslag strategisch project Het Groene Bekken van ......Activiteiten ronde tafel...

Het Groene Bekken van de Weesbeek 2008-2011

1

Eindverslag strategisch project Het Groene Bekken van de Weesbeek

Periode: september 2008-augustus 2011

Uitvoerder: Regionaal Landschap Dijleland vzw

Projectcoördinatoren: Maarten Lambrechts en Marleen Maldeghem

met ondersteuning van Myriam Kumpen en An Devroey

Cofinancierder: Vlaamse Landmaatschappij afdeling Vlaams-Brabant


2

Inhoudstafel

1. PROJECTSTRUCTUUR

1.1. Organigram

1.2. Samenstelling overlegcellen

1.2.1. Dagelijks Bestuur

1.2.2. Politieke cel

1.2.3. Planningscel

1.2.4. Gemeentelijke werkgroepen

1.2.5. Rondetafel waterbeheerders Weesbeek

1.2.6. Belangrijkste overlegmomenten

2. COMMUNICATIE

2.1.Intern

2.2.Extern

2.3.Brede publiek

2.4.Relatie met andere processen

2.4.1.Ruimtelijke visie voor landbouw, natuur en bos

2.4.2.Openruimtegebieden rond Leuven

2.4.3.Landinrichting Plateau van Moorsel

2.4.4.Instandhoudingsdoelstellingen Natura 2000

2.4.5.Andere strategische projecten

3. ACTIVITEITENVERSLAG 2008-2011

3.1. Visieontwikkeling

3.1.1. Analyse

3.1.2. SWOT

3.1.3. Opmaak gebiedsfiches

3.1.4. Opmaak concepten, visiekaart en actielijst

3.2. Mogelijke terreinacties

3.2.1. Integraal waterbeheer


3

3.2.1.1 Rondetafel waterbeheerders

3.2.1.2 Onderzoek waterconservering door landbouwers

3.2.1.3 Weesbeek op de agenda van waterbeheerders

3.2.2. Bosontwikkeling

3.2.3. Deelprojecten

3.2.3.1. Weesbeek-Kasteelstraat (Erps-Kwerps, Kortenberg)

3.2.3.2. Speelbos Relst (Kampenhout)

3.2.3.3. RUP Veltem-Beisem (Herent)

3.2.3.4. Ecotunnel Molenbeek-N2 (grens Kortenberg-Herent)

3.2.3.5. Vistrappen Wilder (Kampenhout)

4. RESULTATEN

4.1. Beheerovereenkomsten

4.2. Grondenbank

4.3. Website en nieuwsbrief

4.4. Plannenatlas

4.5. Gebiedsfiches

4.6. Concepten en Visiekaart

4.7. Actielijst

5. CONTINUÏTEIT VOOR HET WEESBEEKPROJECT

5.1. Deelprojecten

5.2. Voortzetting informatie en communicatie

5.3. Slotmoment

6. BIJLAGEN

Bijlage 1: Overzichtkaarten deelgebieden per gemeente

Gebiedsfiches Herent

Gebiedsfiches Kampenhout

Gebiedsfiches Kortenberg


4

Bijlage 2: Plannenatlas

Bijlage 3: Concepten en Visiekaart

Bijlage 4: Actielijst

Bijlage 5: Van analyse tot Visiekaart

Bijlage 6: Weesbeekbladen

Bijlage 7: Kostenstaten

Bijlage 8: Uittreksels Grootboek

Bijlage 9: Individuele rekeningen


5

1. PROJECTSTRUCTUUR

1.1. Organigram

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

DAGELIJKS BESTUUR

- secretariaatswerk - coördinatie en synthetiseren - concrete planningen

uitwerken - beslissingen nemen

PLANNINGSCEL

- sectororiënterende doelstellingen coördineren tot één visie

- voorstel van consensus formuleren

- eindadvies over acties aan dagelijks bestuur

POLITIEKE CEL

- beoordelen voortgang (info)

- voorbereiden noodzakelijke politieke beslissingen (besluitvorming)

- budgettering voorzien (financiering)

WERKGROEPEN

- afstemming en integratie van sectorvisies rond bepaalde thema’s

- voorstellen aanleveren voor beslissingen in planningscel


6

1.2.Samenstelling overlegcellen

1.2.1.Dagelijks Bestuur

Dagelijks bestuur

Gemeente Herent Kristel Schoonjans Milieuambtenaar

Gemeente Kortenberg Ann Van Nieuwenhuyze/

Inge Hauspie

Milieuambtenaar

Gemeente Kampenhout Wim Van Essche Milieuambtenaar

VLM Luc Vander Elst Diensthoofd projectontwikkeling

RLD Jan Verroken

Maarten Lambrechts

Coördinator RLD

Projectcoördinator

Activiteiten Dagelijks bestuur

Wekelijkse stand van zaken werd gegeven aan VLM en RLD. Communicatie met milieuambtenaren gebeurde

hoofdzakelijk per mail en telefoon, vergadering werden ad hoc belegd.

1.2.2.Politieke cel

Politieke Cel

Gemeente Herent Jos Bex/

Arlette Caes

Schepen van milieu, landbouw en ruimtelijke ordening

Gemeente Kortenberg

Bart Nevens

Erwin Willems

Schepen van natuurbehoud en leefmilieu, landbouw

Schepen van openbare werken

Gemeente Kampenhout

Gwenny De Vroe

Stefan Imbrechts

Kris Leaerts

Schepen van milieu

Schepen van landbouw

Schepen RO, openbare werken


RLD Jan Verroken

Maarten Lambrechts

Coördinator RLD

Projectcoördinator

Activiteiten Politieke Cel

5 celvergaderingen, ad hoc overleg per gemeente naargelang projectevoluties


7

1.2.3.Planningscel

Planningscel

Gemeente Herent Kristel Schoonjans Milieuambtenaar

Gemeente Kortenberg Ann Van Nieuwenhuyze/

Inge Hauspie

Milieuambtenaar

Gemeente Kampenhout Wim Van Essche Milieuambtenaar


RLD Jan Verroken

Maarten Lambrechts

Coördinator RLD

Projectcoördinator

ANB Rene Meeuwis

Marc Struelens

Beleid

Boswachter/Beheerder Silsombos

VMM

Sandra Franck

Marleen vanden Brande

Kurt Duerinckx

Bekkensecretariaat Dijle-Zenne

Waterzuivering Dijle-Zennebekken

Beheer Weesbeek 1ste

categorie

Provincie Vlaams-Brabant

Peter Maris

Grete de Maeyer

Willy Vandenbergh

Deelbekkenwerking en waterschap

Dienst leefmilieu

Dienst Land- en Tuinbouw

Departement RWO

Jana Van Hoyweghen

Gerard Stalenhoef

Jan Van Ormelingen

Afdeling Ruimtelijke Planning

Afdeling Ruimtelijke Planning

Erfgoedconsulent

Landbouw Hilde Villé

Dienst Duurzame Landbouwontwikkeling Vlaams-Brabant

Activiteiten Planningscel

5 celvergaderingen


8

1.2.4.Gemeentelijke werkgroepen

Gemeentelijke werkgroepen

Herent

Organisatie Naam contactpersoon

1 Landbouwraad Herent Pieter Stessel

2 GECORO Herent Joris De Coster

3 Natuurpunt Herent Jos Van den Eede

4 Bosgroep Dijle-Geteland Jeroen Franssens

5 Wildbeheereenheid tussen Vaart en Molenbeek Marc Van Olmen

7 Gemeentelijke milieuraad Herent Marleen Vander velden

9 Milieuambtenaar Herent Kristel Schoonjans

Kortenberg Organisatie Naam contactpersoon

10 GECORO Kortenberg Paul Van Leest

11 Bosgroep Dijle-Geteland Jeroen Franssens

12 Wildbeheereenheid Bertembos Paul Van Bruystegem

13 Landbouwraad Kortenberg Johan Bonnast

14 Natuurpunt Kortenberg Maarten Vander Velpen

15 Werkgroep wandelingen Kortenberg Danny Claes

16 Milieuambtenaar Kortenberg Inge Hauspie

Kampenhout Organisatie Naam contactpersoon

17 Landbouwraad Kampenhout Hendrik De Reus

18 Landbouwraad Kampenhout Rudi Van Ingelgom

19 Gezinsbond Kampenhout Paul Vander Elst

20 Natuurpunt Kampenhout Eric Verstraeten

21 Wildbeheereenheid De Barebeek Francois Verwinnen

22 GECORO Kampenhout Bart De Vleesschouwer

23 Duurzaamheidsambtenaar Kampenhout Sophie Poidevin

24 Milieuambtenaar Kampenhout Wim Van Essche

25 Bosgroep Groene Corridor Nicolas Van den Plas

Activiteiten gemeentelijke werkgroepen

14 gemeentelijke werkgroepvergaderingen


9

1.2.5.Rondetafel waterbeheerders Weesbeek

Rondetafel waterbeheerders Weesbeek

Gemeente Herent

Kristel Schoonjans

Norbert Van Nerum

Jos Bex

Arlette Caes

Milieuambtenaar

Hoofd technische dienst

Schepen milieu

Schepen openbare werken

Gemeente Kortenberg

Ann Van Nieuwenhuyze/

Inge Hauspie

Leen Ceuppens/Johan Claes

Bart Nevens

Erwin Willems

Milieuambtenaar

Hoofd technische dienst/hoofd openbare werken

Schepen milieu


Gemeente Kampenhout

Wim Van Essche

Jan Blockmans

Gwenny Devroe

Kris Leaerts

Milieuambtenaar

Hoofd technische dienst

Schepen milieu


Provincie Vlaams-Brabant

Peter Maris

Mieke De Wilde

Jean Coeckelberghs

Monique Swinnen

Deelbekkenwerking en waterschap

dienst waterlopen (opdrachtgever ecologische inventarisatie Weesbeek)

beheerder waterlopen van 2de categorie

Gedeputeerde waterlopen

VMM Katrien Piessens

Kurt Duerinckx

Bekkencoördinator Dijle-Zenne

Beheerder Weesbeek 1ste

categorie (AOW)

Aquafin Ingrid Cattrel

Tom Janssen

Bekkenverantwoordelijke infrastructuur

Projectleider projectbeheer

Activiteiten ronde tafel waterbeheerders Weesbeek

2 ronde tafel-vergaderingen


10

1.2.6.Belangrijkste overlegmomenten

Gemeentelijk overleg Herent Kampenhout Kortenberg

Gezamenlijke werkgroep-

startvergadering 5/10/09 5/10/09 5/10/09

1ste

werkgroepvergadering 30/11/09 7/12/09 9/12/09

2de

werkgroepvergadering 20/04/10 15/3/10 1/3/10

3de

werkgroepvergadering - 21/6/10 31/5/10

4de

werkgroepvergaderingen 10/1/11 20/1/11 11/1/11

Overleg landbouwraad - 25/08/09 -

Overleg milieuraad 20/10/09 22/04/09 25/05/09

Overleg landbouwraad-Natuurpunt - 5/6/10

13/7/10

28/1/10

28/2/10

Overleg boseigenaars - - 17/06/09

College-overleg fiches deelgebieden - 22/11/11 3/11/11

Bovenlokaal partneroverleg

Politieke cel 02/10/08

Planningscel 28/10/08

Landbouwraden 15/12/08

Natuurpunt-afdelingen 27/11/08

Bekkenoverleg Dijle-Zennebekken 03/02/09

Bosgroepen 05/02/09




11

Waterschap Dijle-Noord 22/06/09

Wildbeheereenheden 30/09/09

Rondetafel waterbeheerders

Weesbeek 14/10/09

Regioconsulenten Boerenbond 18/01/10


Rondetafel waterbeheerders

Weesbeek 15/06/10


ANB 14/1/2011

VLM 08/02/11

CIW-VMM 04/03/11

Alg. bekkenoverleg 08/03/11

VLM 10/03/11


Workshop waterbeheer ikv PDPOII 19/5/2011


Planningscel + Politieke cel 5/7/2011

Slotmoment 29/8/2011


12

2. COMMUNICATIE

2.1.Intern

Aan de collega’s van RLD vzw werd verslag uitgebracht op de maandelijkse medewerkersvergadering. Binnen

de VLM werd halfjaarlijks verslag uitgebracht op het overleg tussen de provinciale afdeling Vlaams-Brabant en

de centrale directie.

2.2.Actoren

Gedurende het eerste jaar werd het project en de doelstellingen voorgesteld aan de actoren. Sommige actoren

zaten voor het eerst met elkaar aan tafel. De onderlinge contacten verliepen goed.

De projectwebsite https://sites.google.com/site/projectweesbeek (gebruikersnaam: partner.weesbeek,

paswoord: groenebekken) ondersteunde de werking van de gemeentelijke werkgroepen, de planningscel en de

politieke cel. Alle relevante documenten (verslagen, presentaties, plannenatlas, gebiedsfiches, …) werden aan

de betrokkenen beschikbaar gesteld via de site of per mail. Via interactieve kaarten en invulformulieren bood

de site aan de betrokkenen ook de mogelijkheid om informatie rechtstreeks door te geven.

2.3.Brede publiek

Er werden 5 edities van het digitale Weesbeekblad (zie bijlage 6) rondgestuurd naar een 300-tal partners,

collega’s en geïnteresseerden.

Naast de projectwebsite werd er een website voor het grote publiek, ‘de Weesbeekwebstek:

http://weesbeek.wordpress.com/’, opgestart. Behalve uitgebreide info over het project en het Weesbeekblad

(downloadbaar) werden er ook sporadisch nieuwsberichten op geplaatst. Op de websites van RLD, VLM en de 3

gemeenten werd er een pagina over het Weesbeekproject geplaatst met link naar de Weesbeekwebstek. Op de

RLD-website werd er bovendien een uitgebreide fotodatabank over het project aangemaakt:

http://dl.dropbox.com/u/491917/dg/deelgebied.html

Er verschenen diverse artikels over het project in dagbladen (o.a. Het Nieuwsblad, Het Laatste Nieuws, De

Standaard en Passe-Partout), in gemeentelijke infobladen en andere publicaties van partners, in de

Landschapskrant, op websites (van dagbladen, rsv.vlaanderen, partners, …).

2.4.Relatie met andere processen

2.4.1.Ruimtelijke visie voor landbouw, natuur en bos

De documenten die binnen dit proces werden opgemaakt werden in de plannenatlas (zie bijlage 2) verwerkt.

De geformuleerde aandachts- en discussiepunten werden verwerkt in de fiches van de deelgebieden (zie

bijlage 1).

2.4.2.Openruimtegebieden rond Leuven

Twee deelgebieden in het projectgebied (Mollekesberg en Roeselberg in Herent) vormen mee het onderwerp

van de “Voorstudie voor de opmaak van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor de realisatie en

inrichting van randstedelijke openruimtegebieden in of bij het regionaalstedelijk gebied Leuven”. De

vorderingen van de studie werden opgevolgd. Binnen het strategisch project werden geen initiatieven in die

deelgebieden genomen worden.

2.4.3.Landinrichting Plateau van Moorsel

De gemeente Kortenberg maakt deel uit van het landinrichtingsproject Plateau van Moorsel. Regelmatig werd

overleg gepleegd met de projectleider en werd er informatie uitgewisseld. Er werd nagegaan welke

maatregelen en deelprojecten van het Weesbeekproject eventueel in aanmerking kunnen komen voor

subsidiëring en uitvoering via het landinrichtingsproject. Dit lijkt mogelijk voor het deelproject Molenbeek-N2

https://sites.google.com/site/projectweesbeek

http://weesbeek.wordpress.com/



13

2.4.4.Instandhoudingsdoelstellingen Natura 2000

Bij het Agentschap voor Natuur en Bos en de Afdeling Ruimtelijke Planning werd duidelijkheid gevraagd over de

timing en de afstemming van de processen voor het opmaken van het instandhoudingsdoelstellingenrapport

voor de Natura 2000-gebieden in het projectgebied en de opmaak van het gewestelijk RUP voor landbouw,

natuur en bos voor het bekken van de Weesbeek. De gebiedsfiches van de deelgebieden gelegen binnen

Natura 2000-gebieden werden bezorgd aan de persoon bevoegd voor het opmaken van de

instandhoudingsdoelstellingen voor het habitatrichtlijngebied ‘Valleigebieden tussen Melsbroek, Kampenhout,

Kortenberg en Veltem’.

Andersom werden nadien de instandhoudingsdoelstellingen ontvangen van ANB in ontwerpfase. Ze werden

opgenomen in de gebiedsfiches.

2.4.5.Andere strategische projecten

Op vraag van enkele betrokkenen van andere strategische projecten (De Wijers, Leievallei tussen Wervik en

Waregem) werd uitleg verschaft over het Weesbeekproject en werden er ervaringen uitgewisseld.

3. ACTIVITEITENVERSLAG

3.1.Visieontwikkeling

De visieontwikkeling voor het ‘Groene Bekken van de Weesbeek’ werd in het eerste werkjaar van het project

voorbereid door een bundeling en overzicht te maken van 39 bestaande studies en plannen in een

plannenatlas (zie bijlage 2). Van de 39 studies en plannen werden er 30 opgenomen in een geografische

databank. Wegens het ontbreken van gegevens over de aanwezige landbouw in het projectgebied werd op

basis van gegevens aanwezig op de VLM een landbouwinventaris opgesteld die eveneens in de plannenatlas

werd opgenomen. In het tweede jaar werden drie gemeentelijke werkgroepen opgericht om bottom up input

te verwerven. Deze input werd opgenomen in de gebiedsfiches (zie bijlage 1). In het laatste jaar werd deze

input verwerkt in een visiekaart (zie bijlagen 3 & 5) en een actielijst (zie bijlage 4).

3.1.1. Analyse

De provinciale GIS-gegevens, de plannenatlas en de gebiedsfiches dienden als basis voor de

analyse en synthese van het gebied.

3.1.2. SWOT

De kansen en knelpunten werden opgenomen in de gebiedsfiches en in kaart gebracht op de

projectwebsite.

3.1.3. Opmaak gebiedsfiches

Om het overzichtelijk en werkbaar te maken werd het visiegebied opgedeeld in 50

gebiedsfiches. De gebiedsfiches distilleren de belangrijkste informatie uit de plannenatlas. Deze

informatie werd gegroepeerd volgens thema per gebiedsfiche. Onder de rubriek ‘Knelpunten-

Kansen-Standpunten-Afspraken’ werden de resultaten van het overleg in de gemeentelijke

werkgroepen opgenomen.


14

3.1.4. Opmaak concepten, visiekaart en actielijst

Om tot een visiekaart te komen werden een aantal concepten opgesteld die vervolgens meer

gedetailleerd werden uitgetekend in de visiekaart ( zie bijlagen 3 & 5).

Bij alle actoren vertegenwoordigd in de planningscel werd nagegaan wat de geplande acties in

elk van de deelgebieden zijn en wat hun voorstellen zijn voor te ondernemen acties. Op basis

van deze gegevens en de gegevens uit de plannenatlas en de gebiedsfiches werd een actielijst

opgesteld om de visies op het terrein te realiseren (zie bijlage 4).

3.2. Terreinonderzoek en -acties

3.2.1. Integraal waterbeheer

3.2.1.1. Rondetafel waterbeheerders

Om te zorgen voor een beter gecoördineerd en dynamisch waterbeheer werd op 14/10/2009 een eerste

overleg georganiseerd voor de waterbeheerders binnen het Weesbeekbekken. Zo konden de waterbeheerders

opmerkingen formuleren bij de deelprojecten van het Weesbeekproject en hun eigen initiatieven in het bekken

van de Weesbeek voorstellen. De conclusies van enkele studies uit het verleden werden opnieuw voorgesteld.

Hiervan was de belangrijkste dat verder diende gezocht te worden naar geschikte locaties voor het extra

bergen van water

Na dit overleg meldde de VMM en de provincie Vlaams-Brabant dat tegen eind 2010 de resultaten van een

nieuwe scenarioberekening voor het bergen van water in het Weesbeekbekken beschikbaar zullen zijn. Deze

scenarioberekening is er echter niet gekomen voor het einde van het project.

De provincie uitte de wens om de rondetafelvergadering voortaan te integreren in de werking van het

waterschap Dijle-Noord. Een stand van zaken van de watergerelateerde deelprojecten van het

Weesbeekproject werd gegeven op de waterschapsvergadering van 15/6/2010.

3.2.1.2. Onderzoek waterconservering in landbouwgebied

Als aanvulling voor het bergen van water als maatregel voor het tegengaan van wateroverlast, is infiltratie en

vasthouden van water in bovenstroomse gebieden aangewezen. In het Programmadocument

Plattelandsontwikkeling 2007-2013 (PDPO II) is hiervoor een maatregel opgenomen die toelaat subsidies te

verlenen aan landbouwers voor het uitvoeren van infrastructuurwerken die zorgen voor meer infiltratie en

vasthouden van water op landbouwgronden. De Vlaamse Landmaatschappij (Centrale Directie) werkte een

procedure uit voor de toepassing van deze maatregel. De maatregel leek geschikt voor het aanpakken van de

waterproblematiek in het bekken van de Weesbeek en daarom werd de waterproblematiek in het

Weesbeekbekken voorgesteld op de vergadering waar de VLM de maatregel en de procedure voorstelde aan

de verschillende waterbeheerders.

Nadat er meer duidelijkheid was over de mogelijke te financieren infrastructuurwerken en voorwaarden voor

de subsidies, werd een terreinbezoek afgelegd met de hydroloog van VLM – Vlaams-Brabant (28/6/2010) om

de mogelijkheden op het terrein te onderzoeken. De mogelijkheden om de maatregel toe te passen in het

Weesbeekbekken lijken echter eerder beperkt.


15

Op 19/5/2011 werd een workshop georganiseerd met de provinciale waterbeheerder, de VMM en de

milieuambtenaren om nader te bekijken of er mogelijkheden voor een PDPOII-aanvraag waren. De schepenen

van landbouw en de landbouwraad werden bevraagd hieromtrent. Ook daaruit bleek dat er amper

bovenstroomse maatregelen in landbouwgebied genomen konden worden of kwam er geen respons. Uit de

workshop werd wel vooropgesteld dat in het deelgebied ‘Voort’ een opportuniteit ligt voor het bergen van

water.

3.2.1.3. Weesbeek op de agenda van waterbeheerders

Onder het luik ‘Voeren van een meer geïntegreerd waterbeleid’ werd het Weesbeekproject opgenomen in het

bekkenvoortgangsrapport Dijle-Zenne 2009 en 2010. Hierin worden de Rondetafel Weesbeek en het onderzoek

naar de mogelijkheden van de PDPO-maatregel vermeld, net als de campagne rond de beheerovereenkomsten

(zie verder).

Omwille van het lopende strategische project rond de Weesbeek kreeg het bekken een hogere prioritering bij

de investeringsprogramma’s voor waterzuivering. Dit is het geval bij het advies van het bekkensecretariaat

Zenne-Dijle voor het optimalisatieprogramma voor bovengemeentelijke afvalwaterzuivering 2011-2015 en

waarschijnlijk ook bij de prioritering van de subsidies voor de gemeentelijke uitvoeringsprogramma’s

(uitvoering zoneringsplannen).

Op een ambtelijk bekkenoverleg van het Dijle-Zennebekken op 18/03/2011 werden een aantal signaalgebieden

getoetst. De nummers 1 en 4 van onderstaande kaart zijn signaalgebieden gelegen in ‘Het Groene Bekken van

de Weesbeek’. Deze signaalgebieden zijn prioritaire werkingsgebieden van de VMM.

Leibeek-Weesbeek

locatie mogelijke signaalgebieden VMM


16

3.2.2. Bosontwikkeling

Met het strategisch project werd ondersteuning geboden bij de uitbreiding van de werking van de bosgroep

Dijle-Geteland in Kortenberg. Op de infovergadering voor boseigenaars (17/6/2010) werd het

Weesbeekproject voorgesteld en werd een oproep gedaan naar personen die interesse hadden in bijkomende

bebossing. Voor een in bebossing geïnteresseerde eigenaar van een grasland in de omgeving van het

Silsombos werd onderhandeld met het ANB om een geweigerde bebossingsvergunning toch te laten afleveren,

maar zonder succes.

Om privé-initiatieven rond bosuitbreiding en –versterking te kunnen detecteren en verder te ondersteunen

werd via de gemeentelijke infokanalen een oproep gelanceerd naar privé-eigenaars. Enerzijds werd

ondersteuning aangeboden voor bebossing (onderzoeken van de mogelijkheden, administratieve begeleiding

en zoeken naar subsidies). Anderzijds werden ook bestaande instrumenten en acties van het Regionaal

Landschap Dijleland gepromoot die kunnen zorgen voor bosverbinding.

Met 2 eigenaars werd gewerkt aan het opstellen van een beplantingsplan en het aanvragen van de nodige

vergunningen voor het bebossen.

Voor de projectoproep voor bebossing van ANB met inleveringsdatum 1 juni 2011 werden de gemeenten en

provincie sterk aangemoedigd om in dit ‘Jaar van het Bos’ gronden aan te kopen die voor 80% subsidie kunnen

krijgen bij verwerving. De gemeente Herent ging hierop in en de projectcoördinator diende hiervoor een

aanvraag in. Of deze subsidie werd toegekend is nog niet bekend.


17

3.2.3. Deelprojecten

Bij aanvang van het project gaven de partnergemeenten aan dat zij hoopten met het project zo snel mogelijk te

komen tot uitvoering op het terrein. Daarom werden enkele deelprojecten geselecteerd die als prioritair door

de gemeenten werden aangeduid en die binnen de doelstellingen van het strategisch project passen. Elk

deelproject werd getoetst aan de plannenatlas om na te gaan of het in overeenstemming is met bestaande

visies en geldende bepalingen en om een inschatting te maken van het mogelijk aanspreken van

subsidiekanalen (in de plannenatlas werd een databank opgenomen met een inventaris van mogelijke

subsidiekanalen). In wat volgt wordt de stand van zaken van deze deelprojecten besproken.

3.2.3.1.Weesbeek-Kasteelstraat (Erps-Kwerps, Kortenberg)

foto’s overstromingen november 2011

Situatieschets


18

ontwerpplan omlegging Weesbeek door Grontmij

Bij hevige regenval doet zich langs de Weesbeek ter hoogte van de Kasteelstraat in Erps-Kwerps regelmatig

wateroverlast voor. Om de mogelijkheden voor het aanpakken van dit knelpunt te onderzoeken werd het

studiebureau dat door Aquafin belast werd met het ontwerp voor het rioleringsproject ‘Afkoppeling

Dekenijstraat’ (Aquafinproject 22147) ook aangesteld om te zoeken naar locaties voor meer buffering langs de

Weesbeek.

Momenteel stroomt de Weesbeek afwaarts van de Kasteelstraat onder de bestaande woning. Zowel aan de

woning als ter hoogte van de Kasteelstraat is er wateroverlast. Er werd een ontwerpplan opgesteld waarbij de

Weesbeek wordt omgelegd naast de woning. Hierbij is er voorzien om de omgelegde beek terug aan te sluiten

op het oorspronkelijke tracé vlak voor de grens van het VEN-gebied. Hierdoor dient wel een bocht van 90°

gemaakt te worden met de beek. Verder overleg is nog voorzien om tot een definitief ontwerp te komen. De

uitvoering van de werken is voorlopig gepland voor eind 2012.


19

3.2.3.2.Speelbos Relst (Kampenhout)

situatieschets

De gemeente Kampenhout was vragende partij om meer speelgelegenheid te creëren rond de terreinen van de

chiro en de speelpleinwerking in deelgemeente Relst. In het kader van het Weesbeekproject werd een nota en

een kostenraming opgemaakt, op basis waarvan het college van burgemeester en schepenen besliste enkele

bospercelen langs de Molenbeek te verwerven en in te richten als speelbos.

Door een negatief advies van de landbouwraad, dat door het college werd gevolgd, zal de verwerving niet via

een lokale grondenbank gebeuren en worden de onderhandelingen met de eigenaars door de gemeente zelf

gedaan. Voor 8 percelen is er momenteel een akkoord met de eigenaars voor aankoop. Samen met de

oppervlakte bos die door een eigenaar zal opengesteld worden door middel van een overeenkomst,

vertegenwoordigen deze percelen een oppervlakte van 3 hectare.

Met het Agentschap voor Natuur en Bos werd op 18/1/2010 een adviesoverleg over het speelbos gehouden.

Op 22/2 was er een overleg met de Vereniging voor Bos in Vlaanderen (VBV) voor ondersteuning bij het proces

van de inrichting van het speelbos.


20

3.2.3.3.RUP Veltem-Beisem

Gemeentelijk RUP scouts Veltem-Beisem (goedegekeurd op 8 juni 2010)

De gemeente Herent plant de aanleg van een nieuw speelbos nabij de scoutslokalen in Veltem-Beisem. Een

gemeentelijk RUP werd goedgekeurd en de scouts zal nieuwe lokalen krijgen voor hun werking die in de roze

zone van het RUP worden gebouwd. De noordwestelijke zone grenst aan het VEN-gebied en krijgt volgens het

RUP een groene buffer. Tussenin (groen-oranje gearceerde zone) wordt ruimte voorzien voor de aanplant van

een speelbos. Het speelbos kan aangelegd worden tijdens de scoutactiviteiten. D.m.v. participatie eigenen de

scoutsleden zich als eerste gebruikers hun plek toe en wordt er mond-aan-mond-reclame gemaakt voor het

speelbos.


21

Orthofoto met stand van zaken aankoop gronden

De gemeente Herent stapte in de lokale grondenbank van de VLM. Koen Trappeniers van de Cel Grondzaken

van de VLM kocht 2 percelen aan (groen op de kaart) en onderhandelt met de eigenaars van de andere

percelen om het project te kunnen realiseren.

Voor dit deelproject werd ook een subsidieaanvraag voor bebossing ingediend bij ANB. Voor de projectoproep

bebossing van 2011 werd een budget voorzien van 1 miljoen €. Uit de 45 ingediende projecten werden 11

projecten geselecteerd. Bij het schrijven van dit rapport was het nog niet bekend of het project van Herent

daarbij is.

3.2.3.4.Ecotunnel Molenbeek-N2 (grens Kortenberg-Herent)

Natuurpunt Kortenberg gaf in het kader van de gemeentelijke werkgroep van Kortenberg aan dat de

onderdoorgang van de Molenbeek onder de Brusselsesteenweg N2, op de grens van Kortenberg en Herent,

slecht ingericht is en een faunamigratieknelpunt vormt. Dit wordt ook gestaafd door gegevens in de

plannenatlas. Momenteel wordt onderzocht of deze kruising meer ecologisch ingericht kan worden. Door de

Administratie Wegen en Verkeer werden aanvankelijk werken gepland op de steenweg in de periode 2012-

2013. De inrichting van een ecotunnel wordt best gekoppeld aan deze wegenwerken. Deze zou kunnen

gefinancierd worden met het budget voor ontsnipperingsmaatregelen van AWV. Echter vooraleer AWV de

wegenwerken start dienen de gemeenten Kortenberg en Herent het rioleringsnetwerk te optimaliseren. De

termijn van dit hele proces wordt ruwweg geschat op 10 jaar.


22

huidige situatie referentieafbeelding van een ecotunnel

3.2.3.5.Vistrappen Wilder (Kampenhout)

Regionaal Landschap Dijleland vzw onderzocht samen met de eigenaar de mogelijkheden voor het herstel van 2

watervallen aan het kasteel van Wilder. De watervallen stuwen de Molenbeek op ter hoogte van het kasteel,

waardoor vijvers ontstaan. De watervallen vormen zo ook vismigratieknelpunten en daarom werd bijkomend

de aanleg van vistrappen voorgesteld.

Het herstel van de watervallen en het luik met de vistrappen werden gecoördineerd door de

landschapsanimator van RLD vzw en met de financiële steun van het Agentschap voor Natuur en Bos –

Visserijfonds, het Agentschap Onroerend Erfgoed, de Provinciale Visserijcommissie Vlaams-Brabant en de

provincie Vlaams-Brabant (dienst cultuur). Op het einde van het strategisch project waren de werken in

uitvoering.

huidige situatie situatieschets


23

ontwerpplan Pauwels nv


24

4. RESULTATEN

4.1.Beheerovereenkomsten

Zones voor beheerovereenkomsten in het projectgebied

Vb van aan beekrand


25

Samen met de bedrijfsplanner van de VLM werd op basis van de plannenatlas en in overleg met de

gemeentelijke werkgroepen, de planningscel en de politieke cel een aantal zones geselecteerd waar, met het

oog op de realisatie van de doelstellingen van het strategisch project, prioritair beheerovereenkomsten

dienden gepromoot te worden. Het doel van deze beheerovereenkomsten was het bufferen van waterlopen

via perceelsrandenbeheer of het creëren van bosverbindingen via aanplant en onderhoud van KLE’s, zijnde

heggen, hagen en houtkanten. Als testcase werd gekozen voor het bufferen van de Leibeek, een waterloop dat

in de ecologische inventarisatie van de Weesbeek werd aangeduid als natte verbindingscorridor tussen bossen.

Door het succes van het proefproject , een buffering van de Leibeek over bijna de gehele lengte, werd beslist

de campagne rond de beheerovereenkomsten in 2010 en 2011 verder te zetten en uit te breiden. Hiervoor

werden 3 zones voor het bufferen van waterlopen en 3 zones voor de aanleg en onderhoud van hagen en

houtkanten geselecteerd. 31 landbouwers werden aangeschreven en op het einde van het strategisch project

waren er ruim 30 beheerovereenkomsten lopende in de verschillende geselecteerde zones.

4.2.Grondenbank

Om de uitvoering van de lopende en toekomstige deelprojecten te vergemakkelijken werd met de 3

gemeenten overlegd over de oprichting van een lokale grondenbank.

Uiteindelijk werd enkel door de gemeente Herent de oprichting van een grondenbank goedgekeurd. Met de

grondenbank wil de gemeente de aankopen in het kader van het RUP Scouts Veltem-Beisem realiseren (zie

deelproject 3.2.3.3. RUP Veltem-Beisem).

In Kortenberg werd de oprichting van een grondenbank overbodig geacht. In Kampenhout werd voor de

verwerving van de percelen voor het speelbos de oprichting van een grondenbank negatief geadviseerd door

de landbouwraad. Dit advies werd door het gemeentebestuur gevolgd, waardoor er geen grondenbank werd

opgericht en de gemeente zelf instaat voor de verwerving van de gronden voor het speelbos.

4.3.Website en nieuwsbrief

Projectwebsite: https://sites.google.com/site/projectweesbeek gebruikersnaam: partner.weesbeek, paswoord: groenebekken Publieke website: http://weesbeek.wordpress.com/ Fotodatabank: http://dl.dropbox.com/u/491917/dg/deelgebied.html Nieuwsbrief: ‘Weesbeekblad’, 5 edities (zie bijlage 6)

4.4.Gebiedsfiches

De gebiedsfiches voor de 50 deelgebieden bevinden zich in bijlage 1.

https://sites.google.com/site/projectweesbeek

http://weesbeek.wordpress.com/



26

Onderverdeling in 50 deelgebieden

4.5.Plannenatlas

De plannenatlas bevindt zich in bijlage 2.

4.6.Concepten en Visiekaart

De concepten en visiekaart bevinden zich in bijlage 3.

De visie is gebaseerd op 3 pijlers:

1. Integraal waterbeheer

Waterkwantiteit

Dankzij integraal waterbeheer kunnen overstromingen, zoals die van november 2010 in Kampenhout,

vermeden worden.

Waterkwaliteit

Dankzij beekrandenbeheer kan vermeden worden dat schadelijke nutriënten vanuit belendende

landbouwpercelen in de beek terechtkomen. Bufferstroken van min. 3m helpen de beeklopen hiervan te

vrijwaren.

2. Natuur- en bosversterking

De 4 grote boscomplexen Silsombos, Kareelbos, Kastanjebos en Plantsoenbos verbinden via bosuitbreiding

en KLE’s.

3. Ruimtelijke kwaliteit

Het bijzondere aan het gebied is de ruimtelijke kwaliteit van de open ruimte. Het is een kans om deze te

vrijwaren van verdere bebouwing.

De visie en de basisdoelstellingen worden vanuit een aantal ruimtelijke principes vertaald in 6 ruimtelijke

concepten: ruimtelijke kwaliteit, ecologische structuur, aaneenpuzzelen landbouwareaal, ruimte voor water,

ontsnipperen en recreatieve ontsluiting. De elementen of ruimtelijke principes die in deze concepten

aangehaald worden werden samenhangend bekeken. Vervolgens worden deze concepten geïmplementeerd in

het projectgebied.


27

1. Ruimtelijke kwaliteit

bebouwde ruimte onbebouwde of negatieve ruimte

landschapskamer (blauw)

Het voorkomen van open ruimte is een graadmeter voor de ruimtelijke kwaliteit. Deze kan afgelezen worden

door het negatief te bekijken van de bebouwde ruimte. Centraal in het projectgebied (blauwe kader) is er

duidelijk een cluster van negatieve ruimte. Deze noemen we een landschapskamer.

De visueel-ruimtelijke kwaliteit wordt opgewaardeerd mits het versterken van volgende parameters:

• Contextwaarde en gaafheid

• Natuurlijke kwaliteit

• Authenticiteit , identiteit

• Versterken beleefbaarheid watersysteem

• Verrommeling van het landschap tegengaan

• Boeiend en bloeiend groen

Daarnaast is de auditief-ruimtelijke kwaliteit te optimaliseren dankzij het creëren van stille gebieden. Omwille

van het naburige luchthavenverkeer zijn stiltegebieden niet mogelijk.

2. Ecologische structuur

Ecologische hoofdstructuur (donkergroen)

Onder de ecologische hoofdstructuur vallen de realisaties van de doelstellingen

van Natura 2000 onder de huidige vorm van instandhoudingsdoelstellingen.

Het behouden en realiseren van grotere percelen waardevolle groengebieden :

bos, grasland en natuur vormen de ecologische kern.

Ecologische nevenstructuur (lichtgroen)

Ter versterking van de hoofdstructuur is het aanleggen van brede bosranden met


28

gradiënten, KLE’s, hoogstamboomgaarden als buffer tussen natuurkern- en agrarisch

gebied een opportuniteit.

Implementatie van het concept in het projectgebied

Vanzelfsprekend draagt deze ecologische structuur bij tot meer biodiversiteit van

uitzonderlijke en tot verbeeldingsprekende fauna: nachtegaal, blauwborst,

houtsnip, havik, ijsvogel, ree, vos, hermelijn, libellen, vlinders… Orchideeën,

herfsttijlozen, daslook… is flora die behoort tot de Europese top!

De brede orchis is een recent ontdekte zevende orchideeënsoort in het Silsombos,

naast de bosorchis, bijenorchis, grote muggenorchis, bergnachtorchis, brede

wespenorchis en grote keverorchis.

De zoekzones voor de ecologsiche structuur in onderstaande tekening zijn in

donkergroen en de stippellijn errond zijn mogelijke KLE’s.

Detaillering van het concept op het terrein

3. Aaneenpuzzelen landbouwareaal

Het aaneenpuzzelen van landbouwgebieden door losse percelen samen te

puzzelen tot grotere gehelen zorgt voor een betere bereikbaarheid en beter

rendement.

Bij het realiseren van de ecologische structuur is het onvermijdelijk dat in de

kern een aantal percelen een groene bestemming zullen krijgen. Daarom werd


29

gezocht naar bijkomend landbouwgebied als (gedeeltelijke) compensatie voor niet herbestemd agrarisch

gebied.


4. Ruimte voor water

Om wateroverlast tegen te gaan en omdat het cruciaal is de grondwatertafel aan te vullen

worden zoekzones voor overstromingsgebieden aangeduid (blauwe vlekken). Deze werden

gelokaliseerd in de nabijheid van de recente overstromingsgebieden, maar op een betere

strategische plaats. Over het hele gebied is het noodzakelijk bijkomende wadi’s voor

infiltratie in de grondwatertafel aan te leggen.

Daarenboven wordt actief waterpeilbeheer gesuggereerd voor de Vijvers Bellefroid als een

kans (sterretje).

De hydromorfologie kan best aangepast worden door meanderingen. Die bieden variatie in

stroomsnelheid, variatie in breedte en diepte en zachte oevers. Winterbeddingen met

accoladeprofiel worden zoveel mogelijk toegepast.

Bufferen van de waterlopen via beekranden tegen nutriënten en pesticiden van landbouw

wordt toegepast in agrarisch gebied. (blauwe pijl met groene bolletjes)

Voor het visbestand is het aanleggen van paaiplaatsen en het bouwen van vistrappen geen

overbodige luxe.


30


5. Ontsnipperen

Door onstsnipperingsmaatregelen wordt de biodiversiteit versterkt.

Passages voor fauna- en floramigratie noemen we ecologische zebrapaden.

Dit zijn open ruimteverbindingen of ecotunnels en ecoducten.

Dankzij de realisatie van de ecologische zebrapaden blijven leefgebieden voor

koesterburen (ijsvogel, patrijs, kamsalamander, alpenwatersalamander,

sleedoornpage, veldleeuwerik, huiszwaluw, watervleermuis…) behouden en

versterkt.


31


6. Recreatieve ontsluiting

Bij versterking van de ecologische hoofd- en nevenstructuur zal de interesse voor het

gebied bij bewoners, recreanten en natuurliefhebbers toenemen. Meer natuurrecreatie

vraagt om een betere ontsluiting van het wandelnetwerk (paarse lussen), het

fietsroutenetwerk (oranje pijlen) maar ook goed afgestemde paardenroutes.

Om de toegankelijkheid van het groengebied te verbeteren kan minimale

parkeergelegenheid en informatie worden verleend op de plekken van de

‘toegangspoorten’ (oranje bolletjes).

Bij de recreatieve ontsluiting horen ook zit- en straatmeubilair, bewegwijzering, educatieve infoborden en de

inrichting van speelbossen.


32

7. De Visiekaart

4.7.Actielijst

De actielijst bevat een aantal generieke acties en 94 concrete acties verdeeld over de 3 gemeenten. De actielijst

bevindt zich in bijlage 4.


33

5. CONTINUÏTEIT VOOR HET WEESBEEKPROJECT

De 3 partnergemeenten gaven aan dat het Weesbeekproject zeker continuïteit moet krijgen. Gedurende het

laatste jaar van het project werd gezocht naar manieren om na afloop van het strategisch project acties te

kunnen blijven uitvoeren.

De piste van een aanvraag voor een PDPOII-project ikv de kaderrichtlijn water bij de provincie Vlaams-Brabant

werd onderzocht. Wegens te weinig mogelijkheden voor bovenstroomse bufferingsmaatregelen op

landbouwgebied werd geen aanvraag ingediend.

Een opstart van de opmaak van een gewestelijk RUP voor landbouw, natuur en bos voor het bekken van de

Weesbeek kan eveneens zorgen voor continuïteit van het project. De fiches van de deelgebieden kunnen als

basis dienen voor het opmaken van dit RUP.

De actielijst die aan de fiches verbonden is, dient als leidraad voor de partners van het strategisch project. Best

worden zoveel mogelijk van de acties opgenomen in de planning en begroting van de partners in de komende

jaren. Om dit te verzekeren lijkt het belasten van een personeelslid van 1 van de partners met de coördinatie

van het uitvoeren van de actielijst een noodzakelijke voorwaarde. Op het einde van het strategisch project

bleek dit echter voor geen enkele partner haalbaar. De milieuschepen van Kampenhout engageerde zich op het

slotmoment om een aantal maatregelen op te nemen in het milieubeleidsplan dat verschijnt in oktober 2011.

5.1.Deelprojecten

In het laatste jaar van het project werd gestreefd om de verantwoordelijkheid voor het trekken en uitvoeren

van de projecten over te hevelen aan de partners van het project. Zo vallen de deelprojecten niet stil na afloop

van het strategisch project en het wegvallen van de coördinatie. Alle drie gemeenten engageerden zich om

verder te werken aan de deelprojecten.

5.2.Voortzetting informatie en communicatie

Informatie over het project kan na afloop van het project aangevraagd worden door te mailen naar Regionaal

Landschap Dijleland vzw.

De projectwebsite blijft online staan. De publieke website zal op termijn verwijderd worden.

Op de website van het Ruimtelijk Structuurplan van Vlaanderen worden alle strategische projecten

voorgesteld. Zie http://www.rsv.vlaanderen.be/nl/strategischeProjecten/

Er zal op korte termijn ook een brochure verschijnen bij RWO, Agentschap Ruimtelijke Planning over de

strategische projecten.

5.3.Slotmoment

Om zowel de resultaten op het terrein als de resultaten van de visievorming van het project in de verf te zetten

werd een slotevenement georganiseerd. Hierop werden alle bij het project betrokken actoren uitgenodigd en

werd een document gepresenteerd waarin het project, het proces en de resultaten werden voorgesteld. Er

woonden 35 betrokkenen en geïnteresseerden de presentatie en receptie op de slotavond bij.

http://www.rsv.vlaanderen.be/nl/strategischeProjecten/


34

Om de visie van de Visiekaart verder te kunnen uitbouwen, werden praktische maatregelen aangereikt in een

actielijst. Deze werd aan de gemeenten en de VLM overhandigd tijdens het slotmoment.

Meer info over het verloop van het slotmoment bevindt zich in het Weesbeekblad 5 (bijlage 6).

6. BIJLAGEN

Bijlage 1: Overzichtkaarten deelgebieden per gemeente

Gebiedsfiches Herent

Gebiedsfiches Kampenhout

Gebiedsfiches Kortenberg

Bijlage 2: Plannenatlas

Bijlage 3: Concepten en Visiekaart

Bijlage 4: Actielijst

Bijlage 5: Van analyse tot Visiekaart

Bijlage 6: Weesbeekbladen

Bijlage 7: Kostenstaten

Bijlage 8: Uittreksels Grootboek

Bijlage 9: Individuele rekeningen

Activiteitenverslag strategisch project Het Groene Bekken van ......Activiteiten ronde tafel...

Documents

Transcript of Activiteitenverslag strategisch project Het Groene Bekken van ......Activiteiten ronde tafel...