1

Activiteitenprogramma 2019 - 2020 Geachte lezer, Hierbij ontvangt u het Activiteitenprogramma voor het komende winter-seizoen. Al vroeg in het jaar zijn we begonnen met het zoeken naar spre-kers. Toen we een lijstje klaar hadden is Ali Veenhouwer aan de slag ge-gaan met het benaderen van deze sprekers. Dat valt niet altijd mee. Som-mige sprekers willen of kunnen niet meer, anderen zijn voor ons te duur. Na veel gebel en gemail is het Ali gelukt een mooie lijst samen te stellen. Uiteraard hopen we u te mogen begroeten tijdens een van onze lezingen. Ik vraag speciale aandacht voor de lezing over het vliegveld Havelte voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Vorig jaar liet de spreker het afwe-ten terwijl de zaal erg goed gevuld was. Voor de lezing die nu gepland is hebben we een andere spreker uitgenodigd. We hopen dat de zaal min-stens zo vol is als vorig jaar. Van sommige sprekers is weinig of niets bekend. Wij gaan dan af op het onderwerp en een gesprek met de spreker. Dan is voor u de verrassing net zo groot als voor ons. Altijd weer afwachten dus. Ali, bedankt voor je inzet. Omdat we regelmatig even contact hadden weet ik dat het geen gemakkelijke taak is. Ook dit jaar zijn de lezingen in de Rank in Wolvega, de Boemerang in Noordwolde en ook weer een in het Karkien in Blesdijke. De genealogische lezing hopen we te houden in ons nieuwe archief. Regelmatig komen er vragen binnnen, vaak telefonisch maar ook per mail. Dat laatste heeft onze voorkeur. We proberen de vraagsteller zo goed mo-gelijk te helpen. Uit mijn voorwoord in De Stelling heeft u begrepen dat we een nieuw onderkomen voor ons archief hebben gevonden. Hier zijn we uiteraard heel erg blij mee. Jan Lenssen wil ik bedanken voor zijn werk aan dit Activiteitenprogramma. Toch altijd weer een hele klus. De bijdragen ko-men van de verschillende contactpersonen. Ik hoop dat het een mooi jaar voor onze vereniging wordt met een aantal interessante lezingen. Neem eens iemand mee naar de lezingen. Ieder is van harte welkom en de toegang is altijd gratis. Tot ziens !

Munnekeburen, Jan Zwolle

2

Vereniging Historie Weststellingwerf e.o. Op 29 september 1981 kwam een groepje Weststellingwervers bij elkaar in Café-restaurant Marktzicht in Wolvega. Wat hen verbond was hun belang-stelling voor de geschiedenis van Weststellingwerf en het gevoel de kennis hierover te willen behouden en te vergroten. De oprichting van de Vereni-ging Historie Weststellingwerf e.o. was daarmee een feit. Het aantal leden nam in de loop der jaren toe tot boven de 400, van wie de meesten in Weststellingwerf wonen. Ook onder vroegere inwoners en re-creanten bestaat er belangstelling voor dit bijzondere gebied binnen Neder-land. De contributie is altijd zo laag mogelijk gehouden. Momenteel bedraagt hij € 15,-- per kalenderjaar. Bij de leden die toestemming tot automatische incasso hebben gegeven, wordt het contributiebedrag in februari 2020 van hun rekening afgeschreven. De overige leden ontvangen bij De Stelling van januari 2020 het verzoek om het verschuldigde bedrag zelf over te maken op de rekening van de vereniging. Voor leden in het buitenland wordt een bijdrage in de verzendkosten in rekening gebracht. Vier keer per jaar ontvangen de leden het verenigingsblad De Stelling, en bovendien in september het Activiteitenprogramma en in januari het Jaar-verslag.

Het bestuur wordt gevormd door de volgende leden: Voorzitter: Jan Zwolle, Grindweg 105, 8485 JG Munnekeburen 0561-481392 Secretaris: vacature Penningmeester: Ede Wallinga, Nijksweg 42, 8398 ER Blesdijke

0561-451423. Vicevoorzitter: vacature Ledenadministratie: Wolter Nijholt, Blomslaan 29, 8471 AZ Wolvega 0561-617186 Lid: Beate Nijholt, Grindweg 100, 8485 JD

Munnekeburen, 0561-481670

Erevoorzitter: Geert Lantinga. Ereleden: Ybe Duursma († 2016), Fokke Middendorp († 2001), Willem Jongsma, Anneke van Gelder-van den Donker († 1998), Gerrit A. de Vries († 2005), Ali Veenhouwer-Ziel en Ike Naafs-Loman.

3

OVERZICHT VAN LEZINGEN EN EXCURSIE

De locaties waar de lezingen worden gehouden: * Zalencentrum De Rank, Kerkstraat 49, Wolvega, 0561-613054 (parkeren naast en achter De Rank) * Et Karkien Blesdieke, Markeweg 89, Blesdijke (parkeren op het

parkeerterrein voor de kerk) * VOF De Boemerang, Hoofdstraat West 29, Noordwolde, 0561-433310 (parkeren om de hoek in de Gelde) * Archief VHW, Markt 42, Wolvega, telefonisch niet bereikbaar

(parkeren in de nabijheid; max. parkeertijd blauwe zone is drie uur)

Tenzij anders vermeld, is de aanvang van de bijeenkomsten om 19.45 uur met de mogelijkheid een kopje koffie of thee te drinken (voor eigen rekening). De lezingen beginnen dan om 20 uur en eindigen omstreeks 22 uur.

Zaterdag 12 oktober 2019 in Archief VHW, Wolvega WAT KAN IK VINDEN OP ALLEFRIEZEN.NL? door mevrouw S. Bloemhof van 10 tot 12 uur

Sietske Bloemhof is als informatiespecialist werkzaam bij Tresoar.

De website “AlleFriezen” is de ultieme startplek voor een zoektocht naar je Friese familiegeschiedenis. Een zoektocht in de verschillende databases van deze site kan een schat aan informatie over je voorouders opleveren.

Maar hoe doe je dat? En wat zijn dat voor gegevens? Wilt u hier meer over weten? Tijdens de lezing wordt uitleg ge-geven over wat de beste manier is om op deze site te zoeken. Bovendien wordt besproken wat voor gegevens de databases van deze site bevatten.

(Afbeeldingen: website wiewaswie.nl.)

4

Woensdag 16 oktober 2019 in Zalencentrum De Rank, Wolvega WEEST STERK, de afscheidsbrief van een verzetsman door de heer B. Looper Bert Looper is historicus en directeur van Tresoar, het Friese Historisch en Letterkundig Centrum in Leeuwarden. Spreker vertelt over een bijzonder stuk, dat werd gevonden in de archieven van Tresoar. Het gaat om de afscheidsbrief van de 20-jarige Folkert Bergsma, die tijdens de Tweede Wereldoorlog werd gefusilleerd door de Duitse bezetters vanwege zijn rol in een verzetsgroep in Sexbierum. “Weest sterk. De genade des Heren Jezus Christus en de liefde Gods en de gemeenschap des Heiligen Geestes zij met jullie allen. Jullie moeten maar veel Gezang 17 zingen. Ik zal deze waarheid gauw ondervinden. Dáág, Folkert.” Dat zijn de laatste woorden van Folkert Bergsma aan zijn familie, geschre-ven op 14 februari 1944. Twee dagen later werd hij bij Schiphol door de Duitse bezetters doodgeschoten. Na de bevrijding identificeerde zijn vader hem aan de hand van stukjes van zijn kleding en een grote haarlok. Een kille herinnering aan een jonge student en verzetsstrijder, die het hoogste offer bracht voor waar hij in geloofde. Woensdag 13 november 2019 in Et Karkien, Blesdijke RIETCULTUUR, HISTORISCHE ONTWIKKELINGEN EN BEDREIGINGEN door de heer A. Muis Aaldert Muis is rietteler, bioloog en bodemkundige. Na zijn studie aan de Hogere Bosbouw en Cultuurtechnische School te Arnhem in 1975 was hij o.a. assistent-bioloog bij de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders te Lelystad. Sinds 1990 was hij klassiek bodemkundige bij Heidemij / Arcadis.

De lezing verhaalt over de gang naar rietcultuur in Noordwest Overijssel via blauwgraslandschap en nadien vervening.

Ook het “waarom” van de rietcultuur in die regio wordt besproken.

5

Woensdag 11 december 2019 in Zalencentrum De Rank, Wolvega ONDER NUL (Fryslân ademt ‘iis en reedriden’). door de heer H. Bijlsma Voor zijn pensionering was Hedman Bijlsma werkzaam bij zeventien ge-meenten en één waterschap: van leerling ambtenaar tot gemeentesecreta-ris, respectievelijk secretaris/directeur bij een waterschap. Naast die drukke werkkringen heeft hij altijd tijd ingeruimd voor zijn hobby ‘ijs en schaatsenrijden’, eerst en vooral als verzamelaar van boeken (ze noemen hem wel eens ‘de bibliothecaris van het ijs’). Later schreef hij di-verse boeken en werkte hij ook mee aan tijdschriften en andere uitgaven (via het schrijven van artikelen, maar ook met veel foto’s). In de laatste vijftien tot twintig jaar heeft hij bijna 500 lezingen/presentaties verzorgd voor een veelheid van verenigingen.

(Wikipedia.org)

Spreker neemt ons (met zijn laptop en beamer) mee naar de wereld van ijs en schaatsenrijden. Nostalgische foto’s worden afgewisseld met heden-daagse plaatjes. Daarbij heeft hij vooral oog voor details, die laten zien dat het ijs- en wintervermaak onderdeel uitmaken van onze volkscultuur en geschiedenis. De historie van hardrijderijen op de kortebaan komt aan de orde, maar ook de betekenis van de ijsclubs. We belanden ook op het echte buitenijs met verhalen over baanvegers, kistwerken, ijswegencentrales en toertochten. Ook de gevaren van het ijs komen expliciet aan de orde. Tijdens deze avond wordt nadrukkelijk stilgestaan bij voorbeelden uit West-stellingwerf met bekende en minder prominente namen.

6

Woensdag 15 januari 2020 in De Boemerang, Noordwolde GESCHIEDENIS VAN ZUIDWEST-DRENTHE e.o. door de heer M.A.W. Gerding Michiel Gerding studeerde geschiedenis in Utrecht en was meer dan 30 jaar provinciaal historicus van Drenthe. In 1995 promoveerde hij op ‘Vier eeuwen turfwinning. De verveningen in Groningen, Friesland, Drenthe en Overijssel tussen 1550 en 1950’. Hij werkte mee aan talloze boeken, tijdschriften en projecten, van populaire publicatiereeksen als 'Drenthe Toen & Nu' tot de driedelige 'Encyclopedie van Drenthe' en gemeentelijke geschiedschrijvingen zoals 'Geschiedenis van Emmen en Zuidoost-Drenthe'. Tijdens de lezing geeft de spreker een overzicht van de historische ontwik-keling van de regio.

Zuidwest Drenthe 1634 (Wikipedia.org)

7

Woensdag 19 februari 2020 Jaarvergadering in Zalencentrum De Rank, Wolvega Aanvang om 19.15 uur met koffie of thee De Jaarvergadering begint om 19.30 uur met aansluitend de lezing. De agenda wordt vermeld in het Jaarverslag 2019, dat in januari verstuurd zal worden. FLUGPLATZ STEENWIJK, het Duitse vliegveld nabij Havelte, voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog door de heer P. van Aalderen Patric van Aalderen is officier van de Koninklijke Landmacht. In de loop der jaren heeft hij zeer veel gepubliceerd over het vliegveld.

Tijdens de lezing wordt ingegaan op het ontstaan van het vliegveld, het gebruik er van en over de afbraak na de oorlog.

Provinciale Drentsche en Asser courant, 8 maart 1935. (Delpher.n)l

8

Woensdag 18 maart 2020 in Zalencentrum De Rank, Wolvega. DIRK KERST KOOPMANS EN JOHANNES MULDERS, SCHILDERS DIE WESTSTELLINGWERF VASTLEGDEN door de heer P. Jonker Pieter Jonker was tot 2011 werkzaam bij de Stichting Stellingwarver Schrie-versronte. In 2014 was hij directeur van het Nationaal Vlechtmuseum Noordwolde. Sinds 1991 is hij secretaris van de Stichting Nobilis die sinds maart 2014 een centrum voor prentkunst in Fochteloo heeft. Hij schreef en gaf boeken uit over D.K. Koopmans en Johannes Mulders. Sinds de oprichting is hij lid van de VHW. De ateliernalatenschappen van beide Weststellingwerfse kunstenaars zijn terug in Stellingwerf. Aan de hand van twee PowerPointpresentaties neemt Pieter Jonker u mee naar het beeldende werk van beide schilders en vertelt over hun beider leven.

Hoewel het programma met zorg is samengesteld, kan het gebeuren dat door onvoorziene omstandigheden wijzigingen aangebracht moeten wor-den. Indien mogelijk zullen veranderingen via De Stelling bekend gemaakt worden. In de andere gevallen zal een bericht in de regionale nieuws- en advertentiebladen geplaatst worden. In verband met de daaraan verbonden kosten kan persoonlijke bericht-geving alleen in uitzonderlijke gevallen plaatsvinden.

___________________________________________________________ Informatie uit oude nummers van De Stelling Jan Lenssen heeft het afgelopen jaar alle nummers van De Stelling tot ogeveer 2015-2016 ingescand. Mocht iemand een digitaal exemplaar van een van de Stellingen willen hebben, dan kan die bij Jan terecht. janlenssen@gmail.com

9

WERKGROEP OUDE GEBOUWEN

De werkgroep houdt zich bezig met het op beeld vastleggen van gebouwen en andere onroerende goederen in Weststellingwerf die worden gesloopt. Maar de vlag dekt niet helemaal de lading. Naast deze activiteit die door Jan Hofstee met verve wordt uitgevoerd, is er in de loop der jaren nog een nevenactiviteit ontstaan. Alle makelaars, met uitzondering van één, stellen hun verkoopflyers aan ons ter beschikking. Door middel van deze flyers blijft inzichtelijk hoe een woning er op het moment van verkoop uitziet, wat een mooi naslagwerk voor later is. Deze flyers worden net als de foto’s van oude gebouwen op dorp en zelfs op straatniveau gearchiveerd. Zo krijgen wij een prachtig naslagwerk dat later het beeld van het heden weergeeft. Vanwege wet- en regelgeving worden niet meer alle gegevens door de gemeente beschikbaar gesteld. Dus u, als inwoners van de gemeente Weststellingwerf en met name u als leden van onze vereniging, verzoeken wij om onze ogen en oren te zijn, en voornemens van sloop of wijzigingen aan het onroerend goed aan ons te melden. Dat kan rechtstreeks aan Jan Hofstee 0561-613670, ho53ja@gmail.com of aan info@historieweststellingwerf.nl. Bezit u zelf foto’s van oude gebouwen of foto’s die op een andere manier een relatie met Weststellingwerf hebben, die u eventueel wel kwijt wilt, neem dan contact op met Wolter Nijholt. Ook willen wij de foto’s waar u geen afstand van wilt doen, graag inscannen.

Contactbestuurslid: Wolter Nijholt

Op 13 oktober 2016 kreeg de brug over de Schipsloot in Nijelamer officieel de naam ’de

Brogge van Jikke’ genoemd naar Jikke Oosterhof die van 1948 tot 1986 de brug bediende. (Foto Geke Knol).

10

WWW.HISTORIEWESTSTELLINGWERF.NL

De Vereniging Historie Weststellingwerf e.o. presenteert zich door middel van haar website aan de buitenwereld. Het lezingenprogramma, de aankondigingen en verslagen van lezingen zijn er te vinden, evenals De Boekenstelling, een overzicht van de stukken in het verenigingsarchief en afbeeldingen van archeologische vondsten. De Index van het verenigingsblad De Stelling over de periode 1981 t/m 2012 (1e t/m 31e jaargang) neemt er een belangrijke plaats in. Dit is in het bijzonder van belang voor sneupers in de geschiedenis en de genealogie van Weststellingwerf. Er kan zowel op onderwerp als op naam van de schrijver gezocht worden. Ook de foto’s en de verslagen van onze lezingen gemaakt door Lenus van der Broek zijn op de site te vinden. En zeker belangrijk, het e-mailadres van de vereniging is er te vinden met links naar diverse zusterverenigingen en andere relevante zaken. Wanneer U uw e-mailadres achterlaat, dan krijgt u een melding van elke activiteit die op de site wordt geplaatst. Misschien is het ook leuk om het gastenboek eens in te zien. Ook kunnen boeken uit de Boekenstelling, met boeken van diverse Stel-lingwerfse auteurs, worden besteld. De verkoop van deze boeken levert jaarlijks een aardige bijdrage aan ons budget. Groot respect voor de beheerder van de site Jeffrey Griffioen die altijd weer bereid is om de website up-to-date te houden

Contactbestuurslid: Wolter Nijholt

11

WERKGROEP HIP

Het Historisch InformatiePunt (HIP) is ondergebracht in de Openbare Bibli-otheek in Wolvega. De vereniging heeft er de mogelijkheid om belangstel-lenden kennis te laten maken met informatie over Weststellingwerf op his-torisch, archeologisch en genealogisch gebied.

In het HIP is ondergebracht:

alle informatie over Weststellingwerf en omgeving, voor zover de bibli-otheek die in boekvorm in huis heeft;

regelmatig wisselende kleine exposities over historische onderwerpen die over het algemeen betrekking hebben op Weststellingwerf;

de presentatie van oud beeldmateriaal over Weststellingwerf en om-streken.

Contactbestuurslid: Jan Zwolle

DE STELLING

Onze vereniging geeft jaarlijks vier nummers van het verenigingsblad De Stelling uit. Als losse uitgaven verschijnen ieder jaar het Jaarverslag en het Activiteitenprogramma. Ieder lid van de vereniging ontvangt alle uitgaven. Losse nummers zijn verkrijgbaar via het contactadres. In De Stelling vindt u artikelen over allerlei zaken betreffende de historie van Weststellingwerf of de naaste omgeving. Het staat een ieder vrij om kopij aan te leveren bij de redactie. De redactie stelt zich op geen enkele manier verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste artikelen. Zij behoudt zich het recht voor artikelen zonder opgaaf van redenen te weigeren of kleine tekstuele wijzigingen aan te brengen. De rubriek De Vraagstelling staat open voor vragen over allerlei zaken waar u geen antwoord op kunt vinden. Wellicht kunnen anderen u verder kunnen helpen en levert dat voor u onverwachte contacten en resultaten op.

Contactbestuurslid Jan Zwolle.

REDACTIE DE STELLING De redactie van De Stelling bestaat uit: Jelle Roorda, Feansterdyk 39, 8491 BV Akkrum 0566-652045

12

WERKGROEP VERENIGINGSARCHIEF

Onze vereniging beheert een uitgebreid archief. Een archiefcommissie ver-zorgt vele strekkende meters archiefstukken die in de loop der jaren zijn verzameld. Veel stukken zijn schenkingen van mensen die weten dat hun schenkingen met zorg worden bewaard. Vaak doneren particulieren hun documenten bij leven, doch ook bij codicil worden stukken toegewezen. Ook zijn er verenigingen die hun dossiers in ons archief hebben onderge-bracht, vaak in verband met opheffing van de betreffende vereniging of door ruimtegebrek. Als u denkt documenten, oude foto’s of papieren in huis te hebben die interessant zijn om te bewaren, neemt u dan contact met ons op. Een archiefcommissielid of een bestuurslid komt graag een kijkje ne-men of het materiaal de moeite waard is om in ons archief bewaard te wor-den. Dit kunnen zowel kopieën als originele stukken zijn. Het is belangrijk dat zoveel mogelijk herinneringen bewaard blijven voor het nageslacht. Ons archief is gehuisvest in het gebouw aan de spoorzijde van de Markt in Wolvega. De ingang is naast het pickup - boodschappenafhaalpunt van Jumbo. Het bevindt zich op de bovenste etage en is bereikbaar via een trap of met een lift. Parkeren is mogelijk in de nabije omgeving. Op bepaalde tijdstippen is een parkeerschijf verplicht. Na afspraak kan een bezoek worden gebracht om te zoeken in het archief. Tel. 0561-481225 of 058 2884431.

Contactbestuurslid: Jan Zwolle

Het nieuwe onderkomen van het archief.