Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

98
Actieprogramma 2012 - 2015 Kwaliteitsimpuls Landgoederenzone Rheden

description

Actieprogramma 2012 - 2015 Kwaliteitsimpuls Landgoederenzone Rheden

Transcript of Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Page 1: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Actieprogramma 2012 - 2015Kwaliteitsimpuls

Landgoederenzone Rheden

Page 2: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Landgoederenzone Titel: Actieprogramma2012KwaliteitsimpulsLandgoederenzoneRheden

Datum: oktober2012

Auteurs: AartHeinen-RonaldBuiting-YvesMartens-TinekeVelthorst-RalphdeJong

Foto’s: MaartenHalfwerk-AgeFennema-TheoNijhuis

Vormgeving: EstherNijhuis

Bureau: BuitingAdvies Wilhelminaweg64 6951BPDieren 0313-619042

Website: www.buiting.nl

Hetoorspronkelijkeactieprogrammaismedetotstandgekomendoor:afdelingRuimtelijkeOntwikkelingGemeenteRheden,PeterVerhoeff-StichtingParticuliereHistorischeBuitenplaatsenMartinVerbleek-GeldersGenootschap

©BuitingAdvies2012.Allesuitdezepublicatiemagwordenvermenigvuldigden/ofopenbaargemaakt,mitsdebronwordtvermeld.

Colofon

Page 3: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Rheden Landgoederenzone Actieprogramma 2012 - 2015

Kwaliteitsimpuls Landgoederenzone Rheden

Page 4: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Inhoudsopgave

1 Inleiding 7

2 Doel van het project 11� Unieke kwaliteiten Landgoederenzone Rheden 15 3.1 Geologie,geomorfologieenbodem 16 3.2 Ontwikkelingsgeschiedenis 16 3.2.1 Oudstebewoning 16 3.2.2 Demiddeleeuwen 16 3.2.3 17deen18deeeuw 17 3.2.4 19deen20steeeuw 17 3.3 Onderdelenvanhistorischelandgoederenenbuitenplaatsen 17 3.3.1 Landhuizenengebouwen 17 3.3.2 Parkenentuinen 17 3.3.3 Landgoedbossen,lanenenkerkpaden 18 3.3.4 Sprengbekenenwaterpartijen 18 3.3.5 Vergezichten 18 3.3.6 Uniekparelsnoer 18 3.4 Hetlandgoedbedrijf 19 3.4.1 Landgoedalsbedrijf 19 3.4.2 Lasteninstandhoudenhistorischerfgoed 19 3.4.3 Nieuweeconomischedragers 19

� Instandhouding en kwaliteitsimpuls landgoederen 2� 4.1 Economischegebiedsdragers 24 4.2 Noodzaaktotkwaliteitsimpuls 25

5 Landgoederen in de gemeente Rheden 27 5.1 Beekhuizen 28 5.2 Heuven 28 5.3 Rhederoord 29 5.4 Middachten 30 5.5 HofteDieren 32 5.6 LandgoedenHuisLaagSoeren 33 5.6.1LandgoedLaagSoeren(particulierdeel) 33 5.6.2LandgoedLaag-Soeren(deelNatuurmonumenten) 34 5.7 DeBockhorst 35 5.8 Snippendael 35 5.9 Avegoor 36 5.10Larenstein 36 5.11Potentieelvolgendelandgoederen 36 5.11.1 Daalhuizen/Dordtwijck 37 5.11.2 Biljoen/Beekhuizen 37 5.11.3 DeKruishorst 38 5.11.4 DeValkenberg 38 5.11.5 Rhederhof 38 5.11.6 Carolinapark 39 5.11.7 DeGelderscheToren 39 5.11.8 Hofstetten 39 5.11.9 HuisLaagSoeren 40

Page 5: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

5

5.11.10LeParadou 40 5.11.11Arva 40 5.11.12Bernhalde 41 5.11.13DenBrink 41 5.11.14Dalstein 41 5.11.15GrootBergstein 41 5.11.16DeHeuvel 42 5.11.17HuizeOverbeek(Scholtenhuis) 42 5.11.18Kerkwijck 42 5.11.19KleinAvegoor 43 5.11.20HuisMiddendorp 43 5.11.21Nederhagen 43 5.11.22Ommershof 43 5.11.23Overhagen 43 5.11.24Rozenhagen 44 5.11.25Scherpenhof 44 5.11.26Schoonenberg 44 5.11.27Schoonoord 45

6 Projecten �7 6.1 ProjectenTuinenenparken 48 6.2 ProjectenLandschapselementen 49 6.3 Projectenhistorischegebouwenenbouwwerken 50 6.4 Projectenbeken,sprengen,grachtenenvijvers 51 6.5 Nieuweontsluiting 52

Bijlagen 1. Sterkte-zwakte analyse (SWOT) 2. Projecten van de landgoederen �. Provinciaal en gemeentelijk beleid�. Projectenbegroting landgoederen5. Integraal en gebiedsgericht 6. Kaarten

Page 6: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

6

Page 7: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

7

Historische landgoederen en buitenplaatsen vormen eenbelangrijk aspect in de geschiedenis van de landschapsont-wikkeling in de gemeente Rheden. De nabijheid van de stadArnhem en de unieke landschappelijke ligging aan de zuid-oostelijke Veluwezoom (tegenwoordig aangeduid als GeldersArcadiëzorgdenvooreennagenoegaaneengeslotenreeksvanlandhuizenenlandgoederen,meteengrootspanoramaoverdeIJssel.HierdoorontstondeensituatiedieenigszinstevergelijkenismetdeStichtseLustwarande,hetKennemerlandendebuiten-plaatsenlangsdeVechtendeAmstel.

DeindegemeenteRhedenaanwezigelandgoederenenbuiten-plaatsenzijnookhedentendagenogbuitengewoonbelangrijk.Zijzijnbepalendvoordekwaliteitvanhetwoon-enwerkgebied,hetrecreatiegebied,heterfgoedenhetimagovandegemeente.HierdoorvormenzijinfeitedeessentiëleschakelinhetDNAvangemeenteRheden.

Het voortbestaan van dit unieke landschap van landgoederenen buitenplaatsen staat echter sinds deTweedeWereldoorlogonderdruk,metnamedoordetoegenomenverstedelijking,gro-te infrastructuurprojecten, grootschalige natuurontwikkelingenenbeïnvloedingvandegrondwaterstand.Daarnaastzijnookdesterkgestegenkostenvanhetbeheervanerfgoedobjectenvaninvloed.Historischegebouwen,waterpartijen,parken,tuinenenbossen zijn onderhoudsintensief en vragen bovendien regel-matigomaanpassingenaandeveranderende tijden.Dehogewaarde van de landgoederen maakt het echter noodzakelijkzorgvuldigmetheterfgoedomtegaan.

Gelukkigzijndeeigenarenenbeheerdersvandelandgoederenbinnen de Rhedense landgoederenzone zich van hun belang-rijkepositiebewust.Hetgaranderenvandeduurzameinstand-houdingzienzij alsdoel,echterwelbinneneenaanvaardbaarkostenniveau.Daarbijhebbendelandgoederenhogeambities.Ditambitieniveauistebehalendoormiddelvanhetuitvoerenvaneenaantalprojecten.Ditkunnenprojectenzijnzoalshetre-noverenvanhistorischewoonhuizen,hetvervangenvanoudelanen,hetuitbaggerenofbelemenvangrachtenenvijvers,ofhetbouwenvannieuwebuitensophistorischelocaties.Ookhetrea-liserenvandeecologischeverbindingszonevandeVeluwezoomnaardeHavikerwaardvormteendergelijkproject.Vooreendeelzijn deze projecten door de landgoederen uit eigen middelentefinancieren.Dezemiddelenwordenverkregenuit(erf-)pacht,houtverkoopofnieuweeconomischedragerszoalsbijvoorbeeldhoreca of verhuur van gebouwen. Een groot aantal projectenkandesalnietteminnietdoordelandgoederenzelfwordenge-

Inleiding

Page 8: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

financierd,maarmoetwelwordenuitgevoerdinhetkadervandeinstandhoudingenontwikkelingvandebijzonderewaarden.Externefinancieringisdanooknoodzakelijkomhetgewenstekwaliteits-niveautegaranderen.

DegemeenteRhedenisdoorhaarintensievecontactmetdelandgoederenvandezesituatiegoedopdehoogte.Hetdoordelandgoederengeformuleerdeambitieniveauwordtdoordegemeenteomarmdentoegejuicht.Bovendienachtdegemeentehetrealiserenvanhetbeoogdekwaliteitsni-veaubinnendezonevangrootbelang.DitisgeheelinovereenstemmingmethetErfgoedplanendeLandschapsvisiediedegemeenteheeftopgesteldinhetkadervanhetLandschapsontwikkelingsplanenhetbestemmingsplanLandelijkGebied.Ookindestructuurvisiegeeftdegemeenteaanintespelenophetintegralekaraktervandelandgoederenzoneenhetbelangvandevoorgesteldekwaliteitsimpuls.Mededaaromondersteuntdegemeentehetproject“GeldersArcadië”,eenprojectvanHetGeldersGenootschap,datzichuitstrektvanWageningentotenmetRhedenendatisgerichtophetinstandhoudenvandeinditgebiedaanwezigelandgoederenzone.Met“GeldersArcadië”werdinde19eeeuwhethieraanwezigelandgoederenlandschapaangeduiddatgekenmerktwerddoorzijnbijzondereschoonheid,bestaandeuiteensamenhangendestructuurvangeometrischelanenstelsels,glooiendelandschapsparken,zichtlijnenengrootschaligebossen.

Inoverlegmeteenaantallandgoedeigenarenheeftdegemeentedaaromin2007hetinitiatiefgeno-mentothetopstellenvanhetgebiedsgerichte‘ActieprogrammaKwaliteitsimpulsLandgoederenzoneRheden’(AKLR).Ditprogrammaisin2008vanstartgegaanmeteenkopgroepvanvijflandgoederen,tewetenHofteDieren,Middachten,Rhederoord,HeuvenenBeekhuizen.Voorhetprogrammavan2009 zijn hier twee landgoederen aan toegevoegd: Laag Soeren en De Bockhorst.Voor het pro-grammavan2010islandgoedSoeriaaangesloten,waarnavoor2011ookSnippendaelenAvegoorzijnaangesloten.LandgoedLarensteinheeftzichtotslotmetingangvan2012aangemeldalsdeel-nemer.

Deveertienlandgoedereninhetprogrammavan2012(enverder)willengraagdekwaliteitsimpulsrealiseren,hebbenhunnoodzakelijkeprojectenopgesomdenzijnvoordeuitvoeringopzoeknaarfinanciëleondersteuning.

InhetnuvooruliggendeActieprogrammazijndeprojectenvandeveertienlandgoederenopge-nomen,waarvoordelandgoederenaanvullendedekkingzoeken.Hetzijnstukvoorstukprojectendienoodzakelijkzijnomhetdoorgemeenteenlandgoederengeformuleerdeambitieniveauterea-liseren.Andersdaninvoorgaandejaren,waarinjaarlijkseennieuwactieprogrammawerdopgesteld,bestrijkthetvoorliggendeActieprogrammaeenperiodevanvierjaar,lopendevan2012totenmet2015.Meteenmeerjarenplanningwordtbeoogdeenbetereinschattingtekunnenmakenvandefinanciëlebehoeftevandedeelnemende landgoederenenbuitenplaatseneneenefficiëntereaf-stemmingtussengemeenteenprovinciewaarhetgaatomhetreserverenvanfinanciëlemiddelen.

HetActieprogrammaisbedoeldomduidelijktemakenwelkeexternemiddelennodigzijn. Inhetvoorliggendeplanzijndewerkzaamhedenopgenomenvoordeeerstkomendevier jaar.Dereedsuitgevoerdeprojecten-metbehulpvanfinancieringuithetactieprogramma-zijnindezeuitgavenietopgenomen.Metdeprovinciezullenafsprakenwordengemaaktoverdemogelijkhedenomtot tussentijdseaanpassingenover tegaan,zowelwatbetreftdedeelnemende landgoederenenbuitenplaatsenalswatbetreftdedoordedeelnemersuittevoerenprojecten.

Page 9: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Degemeentegaatzichblijvendinzettenomookdeanderelandgoederenbinnenhaargemeente-grenzenuittenodigenomzichbijdezegroepaantesluiten.Hetdoelisomuiteindelijkalleland-goederenenbuitenplaatsenbinnendelandgoederenzonebijhetrealiserenvandekwaliteitsimpulstebetrekken.

Page 10: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

10

Page 11: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

11

1Omhetplangebiedvanhetvoorliggendeprojectteduiden,definieertgemeenteRhedeneen‘cultuurhistorischwaardevollandgoed’alsvolgt:

Een cultuurhistorisch waardevol landgoed is een vorm van‘levend’ erf-goed.Hetlandgoedvormteensociaal-economischeeenheidmetveelaleenintactehistorischebuitenplaatsalskern.Dehistorischekernvaneenlandgoedbestaatuiteenensemblevangebouwen,bouwwerken,orna-menten, park, tuinen, lanen, waterpartijen en –lopen. Deze elementenvormeneensamenhangendgeheel,veelalineenbewustvormgegevenlandschappelijkcompositie.Rondomdezekernbevindenzichdeoverigeelementen van het landgoed zoals bossen, akkers, weiden en overige(natuur)gebieden. De cultuurhistorische waarde van deze elementen istevindeninbijzondereelementenuitdeontginnings-enontwikkelings-geschiedenis (bijv. wildwallen en molenbeken) en bijzondere vormenlandgebruikmeteentypischlandgoedaspect(bijv.laanbeplantingineenhistorischplantverband).De landgoederen indegemeenteRheden lig-genineennagenoegaaneengeslotenreeksopdebijzonderelandschap-pelijkegradiëntvandeVeluwezoom.Opdestuwwalliggengrootschaligebos- en natuurterreinen. In de overgangszone ligt veelal de historischekernvanhetlandgoedmetdeoudeloofbossen,lanen,akkers,tuinenenparken.Hierliggenookdeoudedoorgaanderoutesdiedelandgoederenonderlingmetelkaarverbinden.HetIJsseldalbiedtplaatsaangroteboer-derijen,akkersenweiden.

De gemeente Rheden beschrijft in haar beleidsvisie LandelijkGebied de landschappelijke, natuur- en cultuurhistorische kwali-teitenvandegemeente.Daarbijwordtookdelandgoederenzonebeschreven.DezoneligtopeenvoorNederlanduniekovergangs-gebied vanVeluwemassief naar IJsseldal. De zone is bedekt methistorischelandgoederenenbuitenplaatsenenisvanbijzonderekwaliteit.Doorhunomvang,ligging,imposanteuitstralingenrijkecultuurhistorische ontwikkeling is het landgoederenlandschapvoordegemeentebeeldbepalend.Degemeenteheeftzichdanooktotdoelgestelddelandgoederenenbuitenplaatsenbijdein-standhoudingteondersteunen.

Doel van het project

Page 12: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

12

Instandhoudingvandehistorischelandgoederenenbuitenplaatsenisvoordegemeentedusvangrootbelang.Daarbijdenktdegemeentenietalleenaanhetbelangvoordeprivé-eigenaarofbeherendeorganisatie.Metnamedesamenlevingwordtalsbelanghebbendebeschouwd.Delandgoederenzonedraagtnamelijkbijaanhetwelbevindenvaninwonersenbezoekersdoorhetbiedenvanontspanningenverblijfsmogelijkheden.Daarnaaststaatde landgoederenzonegarantvooreenhoogwaardigena-tuurlijkeencultuurhistorischeomgeving.

Voordegemeentezelfligterdanookeengrootbelang.Delandgoederenzonevormtdebelangrijksteidentiteitsdragervandegemeente.Handhavenenwaarnodigverbeterenvanhethuidigekwaliteitsni-veauiseenbelangrijkeuitdaging.Degemeenteconstateertechterdathetomeencomplexeenkost-barezaakgaat.Doordetoegenomenkostenvanbeheereninstandhoudingvanmetnameerfgoedas-pecten,zoalscultuurhistorischgroen(historischetuinen,parken,landschapselementen)engebouwen,verdientdezonevolgensdegemeenteondersteuninguitalgemenemiddelen.InditkaderformuleertgemeenteRhedenalsdoelvanhet“ActieprogrammaKwaliteitsimpulsLandgoederenzoneRheden”:

“Instandhoudingenkwaliteitsverbeteringvanhetlandschapdoormiddelvanhetveiligstellenvanhethuidigekwaliteitsniveauvandelandgoederenenbuitenplaatsenenhetgeleidelijkhogerstellenvanhethuidigeambitieniveau.”

Degemeentewilomhetgewenstekwaliteitsniveauterealiserenperiodiekalleprojecteninventarise-renenoverzichtelijkpresenteren.Hetactieprogrammaisin2008vanstartgegaan.Dedaaropvolgendeactieprogramma’svan2009,2010,2011enhetvoorliggendeprogrammavan2012-2015zijn telkensactualisatiesvandevoorgaandeprogramma’s.Uitgevoerdeprojectenzijn‘vandelijst’gehaald,nieuweprojectenzijntoegevoegd.Hierdoorwordtduidelijkwaterindekomendejareninde-bijhetactie-programmaaangesloten-landgoederenmoetgebeurenenvooralwatdeuitvoeringvandeprojectengaatkosten.Gedurendedeactualisatierondeswordenanderelandgoederenuitdelandgoederenzonesuccessievelijkbijdeontwikkelingenbetrokken.

Page 13: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

1�

Page 14: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

1�

Page 15: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

15

De stuwwal in de gemeente Rheden strekt zich uit vanVelp totDierenenisonderdeelvandeVeluwezoom.Maarookbuitenditgebiedbevindtzicheenaantalbelangrijkelandgoederendiebij-dragenaandekwaliteitvandeleefomgevingbinnendegemeen-te. De zone bezit een aantal unieke kwaliteiten dat ervoor zorgtdatdelandgoederenzonealseengeheelherkenbaaris.Hieronderwordtde landschappelijkeencultuurhistorischeverwevingstruc-tuurbeschrevenenwordtstilgestaanbijdebijzonderekwaliteitenvandelandgoederenzone.

Landgoederenzone Rheden

Unieke kwaliteiten

Page 16: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

16

�.1 Geologie, geomorfologie en bodemEenvandebelangrijkstekwaliteitenvandelandgoederenzoneisdevoorNederlanduniekecombinatievanhoogteverschillenmetsteiledalen.Doordeaanwezigheidvandezegradiëntbezitdezonenaasthoge(potentiële)natuurwaardeneenuniekeesthetischekwaliteit.

Delandgoederenzoneismarkanttegendestuwwalgesitueerd.Destuwwalishetresultaatvanopstu-wingvandekzandtijdensde laatste ijstijd.Naastdezehoogteverschillenbezitde landgoederenzoneookeenuniekmozaïekvanbodemtypen;vanheelrijktotheelarmenvanheelnattotheeldroog.Eenvan de meest opvallende kenmerken van de bodem is löss, afgezet in steile dalen die zijn ontstaandoorsmeltwater.Löss iseenwindafzettingdiebestaatuitzeerfijnekleideeltjes(Ooivaaggrond)enisdaardooreenzeerrijkbodemtype.BehalveindeRhedenselandgoederenzonekomtlössalleenrondGroesbeekeninZuid-Limburgvoor.OpdezegroeiplaatszijnvoorNederlanduniekebeukenbossentotontwikkelinggekomen,metzeerzwarebomendieeenhoogtetotwel47meterbereiken.Deprach-tigebeukenbossenvormeneensterkcontrastmetdeheideenlagedennenbossenopdetoppenvandestuwwal.Hierliggenhaarpodzol-enduinvaaggrondendiejuistextreemarmendroogzijn.Aandevoetvandestuwwal,opdeovergangnaarhetIJsseldal,komenvrijweloveralindelandgoederenzoneenkeerdgrondenvoor.Enkeerdgrondenzijnrijkezandbodems,ontstaandoorhetopbrengenvanhei-deplaggen.Deaanwezigheidwijstopeeuwenlanglandbouwkundiggebruik.DebodemsrichtingdeIJsselzijnvaaknattotzeernat,waardooropbepaaldelocatieszeldzamemoerasbossentotontwikkelingkomen.Dezebossenwordengevoeddoorkwelwatervanuitdehogergelegenstuwwal.NogdichterbijdeIJsselliggendegrondendierechtstreeksdoorderivierzijnbeïnvloed.Overstromingenhebbengezorgdvooreendikpakjongerivierklei(poldervaaggronden),vaakgelegenopveen.Hierwordenvanoudsherdeweidegrondenaangetroffen.

�.2 OntwikkelingsgeschiedenisDe landgoederenzone wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van een veelheid aan markanteovergangen.DitishetresultaatvaneenparallelleopbouwdiewordtgevormddoorhetIJsseldal,hetVeluwemassiefendetussengelegenovergangszone.Destrategischliggingvandeovergangszone,dievanoudsherbewoondis,maaktdezezonedekernvanhetgebiedendaarmeeeenidentiteitsdrager.Hierontwikkeldenzichwoonkernen,kasteleneninfrastructuur.Binnendezeontwikkelingiseenaantalperiodenteonderscheiden.Zewordenhierondertoegelicht2.

3.2.1 Oudste bewoningDeoudsteeenduidigearcheologischevondstenuitdegemeenteRhedendaterenuitdesteentijd.ZezijnafkomstiguithetRozendaalseZandenuithetSoerenseBroek.Vanafdezetijdontstaan(semi-)per-manentenederzettingeninhetgebied.DerelatiefgrotehoeveelheidvondstenuitdeLateBronstijdenIJzertijd(resp.1100-800en800-12voorChr.)uitdegemeenteRhedenwijstopeenrelatiefdichtebevol-kingopdestuwwalenindeovergangszonenaarhetIJsseldal.MogelijkwarenookdedrogeenhogepleistoceneterrasresteninhetIJsseldalbewoond.Vermeldenswaardigisverderdevondstvanijzerslak-kenindeomgevingopdestuwwaldieduidtopdewinningenproductievanijzer.

3.2.2 De middeleeuwenDeeerstetekenenvandehuidigedorpen,wildwallenenschaapsdriftenindelandgoederenzonedate-renuitdevroegemiddeleeuwen.InhetovergangsgebiedtussenhetVeluwemassiefenhetIJsseldalbe-vindenzichdanmeerdereagrarischenederzettingen,voornamelijkgesitueerdlangsdeoudelandroute

2Bron:ErfgoedplanvandegemeenteRheden

Page 17: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

17

vanArnhemnaarZutphen (deOudeArnhemseweg).Dewoestegrondenophetstuwwallandschapwerdenopdatmomentvoornamelijkgebruiktvoorbegrazingdoorvee.Eendeelvandezeweidegrondenwerdindelatemiddeleeuwenafgegrensdalsmarken.Anderedelenkwameninhandenvanmeestaladellijkegrootgrondbezitters,diebossenaanplanttenenjachtgebiedencreëerden.TijdensdezetransformatieverscheeninhetovergangsgebiedvanstuwwalnaarIJsseldalookeengrootaantaladellijkehuizenopverdedigbarelocaties.Voorbeeldvanzulke‘huizen’zijnMiddachten,OverhagenenDeGelderseTorenenBiljoen.

3.2.3 17de en 18de eeuwToengeleidelijkhetgemeenschappelijkgrondbezitoverginginprivébezitkwameninde17deen18deeeuwnieuwebuitenplaatsen,bijbehorendejachtgebieden,jachtwegenenlanentotontwikkeling.Debuitenplaatsenwerdengrotendeelsbewoonddoorrijkestedelingenenambtsjonkersdietevenseengrote rol spelen in het lokale en regionale bestuur. Zo was de eigenaar van Kasteel Rhederoord te-vensburgemeestervanArnhem.Zowelbijde‘nieuwe’buitenplaatsenalsdeouderebezittingenwer-den sierbossen met de voor die tijd kenmerkende rechte padenstructuren aangelegd (Baroktuinen).Halverwegede18deeeuwwerddeaanlegvanbuitenplaatsenverdergeïntensiveerd.Opdatmomentveranderdeookdestijlvandeaangelegdesierbossen;degeometrischeBarokparkenmaaktenvanaf1760 langzaam maar zeker plaats voor parken in de Engelse landschapsstijl, waardoor zogenaamdeparkbossenontstonden.Hetzijndezeparkbossendiedelandgoederenzoneookopditmomentnogeenbijzonderekwaliteitgeven.

3.2.4 19de en 20ste eeuwInde19deeeuwwerddebouwvanlandgoederenenbuitenplaatsen,onderanderelangsdespoor-lijntussenVelpenDieren,uitgebreid.Hierdoorontstondophethoogtepuntvandeontwikkelingeenaaneengeslotenzonevanlandgoederenenbuitenplaatsen.Inde20steeeuwkwamhieralweerveran-deringin.Doordatdedorpentussendelandgoederenuitdijden,werdensommigebuitenplaatsenenlandgoederenopgeslokt.WaartoeditprocesheeftgeleidisgoedtezienlangsdeZutphensestraatwegwaarvansommigebuitenplaatsenoflandgoederenalleennoghetlandhuisoveris.Ookzijnsommigelandgoederengeheelbebouwd,zoalslandgoedOverbeekinVelp.

�.� Onderdelen van historische landgoederen en buitenplaatsen

3.3.1 Landhuizen en gebouwenDeaanwezigheidvankastelenenwoonhuizen,zowellangsdedoorgaandewegtussenVelpenDierenalslangsdespoorweg,isvangrootbelangvoordeidentiteitvandelandgoederenzone.Eengrootdeelvandegebouwenisdaarbijookhedentendagenogomgevendoor(eengedeeltevan)hetvroegerelandgoedofbuitenplaats.Samenvormendegebouwen(vaakbeschermdemonumenten)eenbelang-rijke bindende factor binnen de Rhedense landgoederenzone. Mede daarom is het jammer dat eenaantal landgoederen(Heuven,HofteDieren)hunhistorischehuis inhetmiddenvande20steeeuwhebbenverloren.Doorditverliesontbreekteenaantalschakelsindithistorischeparelsnoer.

3.3.2 Parken en tuinenRonddehistorischegebouwenzijn,inverschillendestijlen,doordeeeuwenheenparkenentuinenaan-gelegd.Deparkenentuinenvormendedriedimensionaleresultantevangeomorfologie,klimaat,floraen menselijke activiteiten. Nog aanwezige elementen van verschillende tijdsbeelden zorgen daarbijvooreenuniekehistorischeverweving,waardoorhetdynamischeverledenvandelandgoederenzone

Page 18: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

1�

ookvandaagdedagnogduidelijkzichtbaarenbeleefbaaris.Cultuurhistorischgezienwordthierdoordefactor‘tijd’,alsvierdedimensieinhetlandschap,zichtbaar.

IndeProvincialenotaBelvoirwordtnadrukkelijknaareenevenwichttussendedynamiekvanderuim-telijkeinrichtingenhetstationnairevanhetcultuurhistorischerfgoedgezocht.Voordetoekomstishetdanookzaakdezichtbaarheidvandeontstaansgeschiedenistebehoudenenverderteontwikkelen,bij-voorbeelddoordeparkenentuinenterenoverenenwaarnodigaantepassenaandezetijd.Daarnaastishetzaaknieuweontwikkelingophetgebiedvanwonen,werkenenrecreërentecombinerenmetdereedsaanwezigeruimtelijkekwaliteitbinnendelandgoederen.

3.3.3 Landgoedbossen, lanen en kerkpadenNaasthetaanleggenvanparkenentuinenvondtijdensderealisatievandebuitensontginningvande woeste gronden plaats: rondom de landgoederen en buitenplaatsen werden bossen aangelegd.Debossenwarenvoornamelijkbestemdvoordejachtenhoutproductie.DejachtpalenophetHofteDierenmarkerennogaltijddeoudegrenzenvandejachtgebieden.Doordetoenemendewelvaartontstaatgeleidelijkmeerbelangstellingvoorverfraaiing.Ditheeftbin-nendebossenenlanderijengeleidtoteengrandeurvanlanen,kenmerkendvoordehelelandgoede-renzone.Delanen,vaakaangevuldmetboomrijen,solitairebomenenboomgroepen,doorbrekengrotevlakken,zoalsbos,heide,akkerland,weilandenookwooncentra.Metnamedelanenzijneenbindendefactor,doordatzebestaandeenhistorischeinfrastructuur,grenzentussenlandgoederen,dorpskernenenindividueleboerderijenofpercelenbegeleidenofaccentueren.Ookhistorischekerkwegenenkerk-padenvervullendezebindenderoldoorhunoriëntatieopeenkerk(toren).DeverbindingswegtussenArnhemenZutphenistenslotteookeenbelangrijkehistorischestructuur.

3.3.4 Sprengbeken en waterpartijenOokwater iseenbelangrijkefactorbinnendelandgoederenzone.Doordeaanwezigheidvanbeken,sprengen en kwelwater bestaat er een sterke hydrologische verbinding tussen de stuwwal en hetIJsseldal.Vijversengrachtenindelagedelenvandelandgoederenzonewordendooroppervlakte-enkwelwateruitdestuwwalpermanentvanwatervoorzien.Daarnaastisdehistorischeinfrastructuurvooreengrootdeelopdeaanwezigheidvanwatergebaseerd.Zomerbeweidinginhetrivierdalenwinter-beweidingenstrooiselwinningopdestuwwal(potstal:enkeerdgronden)zijndaarvanvoorbeelden.Delocaleinfrastructuurenwatervormenduseenbelangrijkenatuurlijkeencultuurhistorischeverweving,vaakdwarsopdehoofdstructuur.

3.3.5 VergezichtenTotdebelangrijkstekwaliteitenvandelandgoederenenbuitenplaatsenindelandgoederenzonekun-nendekenmerkendepanorama’senvoorNederlandsebegrippenuniekevergezichtenwordengere-kend.Hetgaatdaarbijzowelomzichtlijnenopdehistorischegebouwen,alsomzichtlijnenvanafhetlandgoed of buitenverblijf op het IJsseldal. Maar ook onderling zijn er verwijzingen. Zo voorziet hetoorspronkelijkeparkontwerpvanPetzoldineenaantalzichtlijnenexclusiefgerichtopdebuurlandgoe-deren,metnameMiddachtenenboodeenzichtlijnvanafhethoogstepuntvanSnippendaelzelfszichtopdekerktorenvanElten.

3.3.6 Uniek parelsnoerHistorischegebouwen,gelegen ineensamenhangendestructuurvanzichtlijnenengeometrische la-nenstelsels,omringddoor tuinenenparkendoorsnedenmetwaterpartijen, vormendeparels ineen

Page 19: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

1�

glooiendlandschapgelegeninhetspanningsveldvandeVeluweenhetIJsseldal.Oudelanenenbomen-rijen,ondersteunddoorsolitairebomenenboomgroepen,verbindendezeparels.Despanningdiedezecultuuringrepeninhetlandschapbrengen,maaktdelandgoederenzonetoteenuniekebelevenis.

�.� Het landgoedbedrijf

3.4.1 Landgoed als bedrijfLandgoederenwaarvandegeschiedenisteruggaattotdemiddeleeuwenhebbenaltijdeensociaal-eco-nomischebasis.Vanuitdeprimairefunctiewonenen/ofverdediging,zijnaltijdinkomstenuitlandbouw,tolheffingen,naarmatehoutschaarserwerd,bosbouwgegenereerd.Vanuitdezeinkomstenwerdhetlandgoedonderhoudenenverderontwikkeld.Landgoederengestichtnade15eeeuw,inhetgangbaretaalgebruikaangeduidalsbuitenplaats,had-denvaakprimaireenwoonfunctie.Onderhoudenontwikkelingwordenvanafdatmomentmeestalgefinancierduitexterneinkomsten,bijvoorbeeldhandel,scheepvaartenlaterookindustriëleproductie.Inkomstenuitlandbouw,somsindevormvanpacht,ofbosbouw,vaakhakhouttenbehoevevandeleerlooierijenenbrandhoutvoorziening,werdenvanafdietijdminderbelangrijk.

Metdeopkomstvandeindustriëleproductieendienstverleningvanafhetbeginvande20steeeuwnemendeinkomstenuitgrondgebondenproductieverderaf.Opditmomentishetsuccesvolvoortbe-staanvanlandbouwenbosbouwvaakafhankelijkvantariefmurenensubsidies,alzijndeinkomstenuitpachtvoorgrotelandgoederenmetveellandbouwareaalopditmomentnogwelbelangrijk.Daarnaastzijnvaakgeenmiddelenverkregenuitexternebeschikbaar,vandaardatveeleigenarenenbeheerdersvanlandgoederenopzoekzijnnaarnieuweeconomischedragers.

3.4.2 Lasten instandhouden historisch erfgoedLandgoederenmeteenrijkecultuurhistoriekenmerkenzichvaakdoorgrotehistorischegebouwenmetbijgebouwen, omgeven door tuinen en parken, vaak met indrukwekkende waterpartijen en bossenmet lanen.Deopbouwvanditcultuurhistorischerfgoedwasmogelijkomdateigenaren invroegereeeuwenoverveelgeldbeschiktenendekostenvanarbeidlaagwaren.Daarinis,zekerdelaatste50jaar,veelveranderd.Doordehuidigehogearbeidskosten,incombinatiemetafnemendeinkomstenuithettraditionele landgoedbeheerenhetvaakafwezigzijnvanexterne inkomstenbronnen, isonderhouden herstel op de landgoederen moeilijk te financieren. Om de rijke cultuurhistorie op het gewenstekwaliteitsniveautehandhaven,isondersteuninguitalgemenemiddelendaaromvanessentieelbelanggeworden.Dezeondersteuningvindtplaatsindevormvanjaarlijksesubsidies(SNL)enprojectonder-steuning.Tochiseenoptellingvanbeidenietvoldoendeenzijnextrainspanningennoodzakelijk..

3.4.3 Nieuwe economische dragers Landbouwenbosbouwzijnvoordelandgoederentijdensdeinitiatiefasevanhetactieprogrammanogsteedsbelangrijkeeconomischedragers. Indehetalgemeenwordthier10–70%vandeinkomstenmeegegenereerd.Gelukkigzijn landgoederenook intoenemendemate instaatbestaandesituatiesomtebuigenrichtingnieuweinkomstenbronnen,bijvoorbeelddoordeverhuurvangebouwenofhetinerfpachtuitgevenvannietingebruikzijndeboerderijen.Daarnaastisergrotecreativiteitalshetgaatomdeintroductievannieuweeconomischedragers.NieuweactiviteitenbinnendelandgoederenzonezijnbijvoorbeelderfgoedlogiesopMiddachtenenRhederoord,hetaanbiedenvanfaciliteitenvoorcon-gressen,trouwerijene.d.opRhederoord,AvegoorenHeuven,allerhandehorecafunctiesenculinaireactiviteitenopRhederoord,diverseactiviteitenvanklootschietentotruitersporttoernooien,natuurex-

Page 20: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

20

cursies, romantische zomeravonden en kasteelfairs op Middachten, Rhederoord en Heuven.Verhuuroptijdelijkeofmeerpermanentebasisspeeltophetmerendeelvandelandgoedereneenrol,evenalsfunctiewijzigingomoudebouwlocatiesweertebenuttenofleegstaandebedrijfsgebouwenzoalsboer-derijeneensport-,woon-ofkantoorfunctietegeven.

Tevens neemt de sociaal-culturele functie van de landgoederen nog steeds toe. Dit varieert van deopenstellingvangebouwen, tuinenenparkenopspecialemomentenendeelnameaaneducatieveprojecten,tothetfaciliterenvanwandel-enfietsroutesincombinatiemetnatuurontwikkeling.Bijhetuitvoerenvandezeactiviteitenisvooralsprakevaneentoenamevandekwaliteit,waarbijdeinkomstennietbijhetlandgoedzelfterechtkomen,maarregionaalwordengespreid.Doordezesociaal-culturelefunctiewordenlandgoederenbelangrijkeeconomischegebiedsdragers.

Page 21: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

21

Page 22: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

22

Page 23: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

2�

Dekwaliteitvandelandgoederenzoneishetresultaatvangeologi-sche,natuurlijkeenantropogeneprocessen.Wasdeontwikkelinginhetbeginvooralautonoom,geleidelijkwerddemenselijkein-vloedindezonemeersturend.Esthetischontwerpendoelgerichtbeheerzijnmeerenmeereenbepalenderolgaanspelen.Ditallesheeftgeleidtotdeontwikkelingvanuniekekwaliteiten.Kwaliteitendieunaniemwordenerkend.Demaatschappelijkewaarderingvandelandgoederenzoneisongekendhoog:jaarlijksbezoeken1,5tot2miljoenbezoekershetgebied.Dezegrotewaarderingleidthe-laasnauwelijkstotextrainkomstenvoordeindividuelelandgoede-ren.Endatterwijlerwelgeldverdiendwordtdoorondernemersindedirecteomgeving(horeca,verhuur,overnachtingen).Dedooriedereen zeer gewaardeerde en door velen benutte kwaliteitenzijn met de huidige inkomsten echter niet door de landgoede-renalleenmeertehandhaven.Hieronderwordtdeeconomischebijdrage van de landgoederenzone aan de regio geanalyseerd.Uiteindelijkwordteenconclusiegetrokkenronddenoodzaaktotondersteuningvandelandgoederenbijhetuitvoerenvanprojec-tengerichtophetverbeterenvandekwaliteitenvanuitalgemenemiddelen.

Instandhouding en kwaliteitsimpuls landgoederen

Page 24: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

2�

�.1 Economische gebiedsdragers

Terlegitimatievandefinancieringvandekwaliteitsimpulsuitalgemenemiddelenishetinteressantdebijdragevanlandgoederenaanderegioalsgeheelnaderteonderzoeken.Hetgaatdaarbijomdeanalysevanzogenaamdeeconomischegebiedsdragers.Gebiedsdragerszijneconomischedragersdiegeenofnauwelijksdirectinkomenopleverenvoordelocatieofhetprojectwaardeactiviteitplaatsvindt:deop-brengstenkomentengoedeaandedirecteomgeving,hetgebied.Delandgoederenleverenbinnendelandgoederenzoneeenbelangrijkebijdrageaaneengrootaantaleconomischegebiedsdragers.Devol-gendegebiedsdragerswordengeanalyseerd,waarbijperdragerdefinanciëlebijdragewordtgeschat.1. beheerenbehoudvan(drink)water,lucht,bosennatuur;2. verhogenvandeleef-enwoonkwaliteit;3. beheerendebeschermingvanhetcultuurhistorischerfgoed;4. biedenvantoeristischebeleving.

Ad1. Voorbeheerenbehoudvanschoon (drink)water, schone luchtennatuurgeldtdathetprofijtzekernietalleentengoedekomtaanhetlandgoed.Vooralinwonersenbezoekersprofiterenvandebijzonderekwaliteitvanderegio.Despin-offvanduurzaambos-ennatuurbeheerisduseenhogenatuurkwaliteit,groteesthetischewaardenenschoondrinkwater.Dezebijdragewordennietaandelandgoederenvergoed,terwijlzeooknogvooreendeelvanhunbezitmoetenmee-betalenaandekostenvanhetwaterbeheer.

Dedoordelandgoederengegenereerdedrinkwatermeerwaardekanalsvolgtwordengeschat:2/3vande45.000inwonersvanRhedenkrijgtdrinkwater“uit”delandgoederenzone.Bijeenver-bruikvan135literperhoofdperdagisdat1,5miljoenm3opjaarbasis.Degemiddeldeprijsin2005(misschienevenactualiseren?)was€1,33/m3excl.BTW.Elke€0,01extrawaardevoordedoordelandgoederengeleverdekwaliteitvertegenwoordigteenwaardevan€15.000,-perjaar.

Ad2. DeafgeleideinkomstenvandehogekwaliteitvanlevenenwoneninderegiokomtviadeWOZrechtstreeksbijdegemeenteterecht.Slechtseenkleindeelkrijgendelandgoederenzelfindevormvandehoogtevanverhuurvanhuneigengebouwen.Deinwonersvandelandgoederen-zoneziendezewaardedirectterugindevormvanwaardevanhunonroerendgoedendoordedagelijksebelevingskwaliteitvanhunwoonomgeving.Indelandgoederenzonestaanongeveer8.500huizen.SamenvertegenwoordigendieeengeschatteWOZ-waardevan€1,5miljard.Alsdezehuizendoorhunbijzondereliggingeenextrawaardevan5%hebben(isditpercentagenogreëelofmoethethoger?),betekentditvoordegemeenteRhedeneenextraWOZ-inkomsten-bronvan€81.000/jaar.Ditzijnindirecteinkomstenafkomstigvankwaliteitengerealiseerddoordelandgoederen.Daarnaastheeftdegemeentedoordevelebezoekersdirecteinkomstenuitdetoeristenbelasting(enigideehoeveelenhoetebecijferen?).

Ad3. Het beheer en behoud van het culturele erfgoed levert een grote bijdrage aan de algemenekwaliteit en beleving van de landgoederenzone. Op zeer beperkte schaal genereren de land-goedereninkomstenuitverhuurofhetaanbiedenvanverblijfsaccommodatie.Daarnaastkrijgende landgoederensubsidie (vanandereoverheidslagenen fondsendandegemeente)dieeenmultilpiereffecthebbenopdeinvesteringendoordeeigenaren

3Hetbelangvanhetcultureelerfgoedisindetailuitgewerktin:Ruijgrok,E.C.M.,2004.Economischewaarderingvancultuur-historie:casestudieTieler-enCulemborgerwaard

4LandgoedBeekhuizenendelenvanMiddachtenenHofteDierentenoostenvandespoorweg.

Page 25: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

25

Ad4. De inkomstenuithetbiedenvantoeristischebelevingkomenmaarvooreenkleindeelbijdelandgoederenterecht.Hetgaatdanooknogalleenomde landgoederenmet toeristischeac-commodatieenactiviteiten.Hetmerendeelvandeinkomstenuittoeristischebelevingkomttengoedeaandelocalehorecaenmiddenstand.

Detoeristischewaardering(immateriëlewaarde)vandelandgoederenzonekanwordenbepaaldaandehandvaneenschattingvandereiskostendieelkebezoekervooreenbezoekwilbesteden,bijvoorbeeld€2,-perbezoek.HetbezoekerscentrumVeluwezoomontvangt130.000bezoekersperjaar.Uitgaandevanruimhetdubbeleaantalbezoekers,300.000,voordegehelelandgoede-renzone,isdetoeristischewaardeteschattenop€600.000,-.Wordtdaarentegenuitgegaanvaneenbezoekduurvan2uurperbezoekendegemiddeldebezoekkostenvanbioscoop(€7,-voor2uur),dierentuin(€16,-voor5uur)enpretpark(€25,-voor6uur)enopnieuw300.000bezoekers,danleidtdattoteentoeristischewaardevan€4,2miljoen.Alsopbeidetoeristischewaarderingeneenwinstmargevan5%wordttoegepast(gebruikelijkinhetbedrijfsleven)danvariërendeim-materiëleinkomstengegenereerddoordelandgoederentussen€30.000,-en€210.000,-perjaar(opbasisvan300.000bezoekers).

HiertegenoverstaatdebijdragediedelandgoederenviadeSNLsubsidievandeprovinciekrij-gen.VoordeSNLwordtditgeschatopcirca€30.000perjaar(600habeheerspakketbos€51,24/ha,2006).AfhankelijkvanhetlanenbestandvaneenlandgoedgaateenbelangrijkdeeltotsomsmeerdandetotaleSNLbijdrageechterweeropaanonderhoudvanlaanbomenenbomenlangspadeninhetkadervandezorgplicht5.

�.2 Noodzaak tot kwaliteitsimpulsJaarlijksbezoeken1,5–2miljoenrecreantenhetNationaalParkVeluwezoom.Delandgoederenindelandgoederenzonefaciliterendezebezoeken.Recreantenkomenbinnenhunbezittingengenietenvandeprachtigenatuur,schitterendegebouwenenbijzonderevergezichten.Debestedingentijdenshunbezoekzijn,zoisgebleken,belangrijkeeconomischegebiedsdragers.Daarentegenleverendebezoe-kendelandgoederenvrijwelgeeninkomstenop,terwijlzewelveelkostenmaken.Drukbelopenwan-delpadendienenbijvoorbeeldonderhoudenteworden.Opbasisvandezeconstateringishetlogischdenoodzakelijkekwaliteitsimpulsuitalgemenemiddelentefinancieren.Eendergelijkeondersteuningvandelandgoederenisopeenvoudigewijzevanuithunbijdrageaandeeconomischegebiedsdragersteverantwoorden.Alleendoorde instandhoudingvandelandgoederenzonealseengemeenschap-pelijkeverantwoordelijkheidtebenaderen(ookalshetgaatomdefinancieringvandeinstandhouding)kunnenzealsbelangrijkeruimtelijkeeneconomischegebiedsdragersblijvenfungeren.Oftewel:nietinvesterenindelandgoederengaatonsgeldkosten.

5DitblijktuiteenrecentelijkonderzoekuitgevoerddoorBuitingAdviesinopdrachtvanSenseAware,datondermeerdeNordicWalking-routesontwikkeltinhetkadervanhetprojectVeluwe2010.

Page 26: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

26

Page 27: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

27

DegemeenteRhedenheeftbinnenhaargrenzeneengrootaan-tal landgoederenenbuitenplaatsen liggen (opsommingGeldersArcadiëovernemenmetbronvermeldingenBreedeEnk toevoe-genalsnog teonderzoeken locatie):Middachten,Hof teDieren,GelderseToren, Bockhorst, Avegoor, Rhederoord, DeValkenberg,Kruishorst, Heuven, Biljoen, Beekhuizen, Snippendael en LaagSoeren. In de Cultuurhistorische Gebiedsbeschrijving van de ge-meente worden tevens Daalhuizen / Dordtwijck, Avegoor enCarolinaparkgenoemd.Eenvijftallandgoederenheeftsamenmetdegemeenteeind2007het initiatiefgenomentothetopstellenvan het Actieprogramma Kwaliteitsimpuls LandgoederenzoneRheden.Ditprogrammaisbegin2008vanstartgegaanmeteen‘kopgroep’vanlandgoederenbestaandeuitBeekhuizen,Heuven(2beherendeinstanties),Rhederoord(idem),MiddachtenenHofteDieren.Sindsdestartvanhetprogrammahebbenzichdiverselandgoederenbijhetprogrammaaangesloten.Aldeze landgoe-derenparticipereninhetActieprogrammadoorhetinleverenvanprojectideeën en concrete projectvoorstellen.Voor 2012 is land-goedLarensteintoegevoegd.

Alle landgoederen in de gemeente worden hieronder kort be-schreven.

Landgoederen in de gemeente Rheden

Page 28: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

2�

5.1 BeekhuizenLandgoedBeekhuizen is ineigendomvanNatuurmonumenten.Natuurmonumenten isdoordever-spreideliggingvanhaarbezittingeneenbelangrijkebindendefactorbinnendelandgoederenzone.AlsorganisatieheeftNatuurmonumentendoorhaarinkomstenuitlidmaatschappentevenseenbijzondereeconomischepositie.NetalsbinnendeanderebezittingenvanNatuurmonumentenvormendezein-komstenincombinatiemetsubsidiesdebelangrijksteinkomstenbronnenvoorBeekhuizen.

BeekhuizencultuurhistorischééngeheelmethetlandgoedBiljoen,maarisinprivaatrechtelijkezindaar-vanafgescheidendoordathetvroeginde20eeeuwdoorNatuurmonumentengekocht.TevenszijnronddietijddelenvanBiljoeninparticuliereengemeentelijkehandengekomen.ILandgoedBeekhuizenis128hagrootenbestaatuiteenarcadischbos-enparkgebied,meteenindrukwekkendebeek.Eenbelangrijkefunctieisbeleving:BeekhuizenvormtmetnamevoorVelpeenbelangrijkuitloopgebied.Dewaterpartijen,beek,hoogteverschilleneninfrastructuurgevenhetlandgoedeenzeeridyllischuiterlijk.

Kasteel Biljoen is een van de oudere kastelen van Nederland. De eerste vermelding als Broekerhavedateertaluit1076.HuisBiljoenisin1530gebouwdopdeplaatsvandeoudehofBroekerhave(curtisBruoche).EenbelangrijkevormgevervanhethuidigelandgoedisJ.F.W.baronvanSpaenvanBiljoen(1746-1827).Bijdeaanlegvanhetparkinhetlaatstekwartvandeachttiendeeeuwwerdhijo.a.bijge-staandoortuinarchitectJ.D.Zocher.

Detweedelingvanhet rijksmonument inkasteelen landgoedheeftgeleidtotverliesvanveel land-schapskarakteristieken doordat beide stukken al geruime tijd verschillend beheerd werden. DoorNatuurmonumenten wordt met de huidige eigenaar van landgoed Biljoen, Geldersch Landschap/Geldersche Kasteelen in onderling overkeg getracht om in de toekomst meer van eenheid in be-heer te bewerkstelligen, zodat de samenhang op hoofdlijnen weer zichtbaar gemaakt kan worden.INatuurmonumentenheeftvoorBeekhuizeneenintegraalherstelplanlatenopstellenwaarinderelatiemetBiljoennadrukkelijkaandeordekomt.

5.2 HeuvenLandgoed Heuven kent verschillende eigenaren, waarvan de grootste Stichting Wurfbain’s Hof enNatuurmonumentenzijn.Naastdezetweepartijenzijnerdiverseeigenaren(en/ofrechthebbenden)vankleinedelenofspecifiekeonderdelenvanhetlandgoed.Natuurmonumentenvertegenwoordigtdezegroepbinnenhetactieprogrammaenfungeertalseersteaanspreekpuntencoördinatorvoorprojectenwaaréénofmeerderevandezeeigenarenenrechthebbendenbijbetrokkenzijn.Binnenditactieprogrammawordtdezegroepvaneigenarenenrechthebbendenverderaangeduidals“Heuven,overigeeigenaren”.

Heuvenwordtreedsin1379vermeldonderdenaamTerHoeve.In1402wasHeuveneigendomvanhetgeslachtvanHeerdt,dathetgoedtot1617inbezithad.Deoudsteaanwijzingvaneenlandhuis(eente-keningvanhetherenhuis)laatmuurankersziendiehetjaartal1700dragen.In1856kwamHeuveninhetbezitvandeheerJ.G.Wurfbaindiehetoudehuislietslopenenietshogeropdeheuveleennieuwlandhuislietbouwen.Ditlandhuiswerdopzijnbeurtin1940geslooptmetachterlatingvandefundamentenindebodem.Naasthetoorspronkelijke lanenstelselzijnnoghetKoetshuis,diversewoningen(waaronderhetNoorsehuis)envoormaligeboerderijenaanwezig.Doordegeschiedenisheenheefthet landgoedeengrootdeelvanhaareenheidverlorenen isookde identiteitveranderd.Geleidelijk isookhetareaalvanhetlandgoedgeslonken.Momenteelisongeveer15hainbeheerbijStichtingWurfbain’shofen118habijNatuurmonumenten.

Page 29: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

2�

DeStichtingWurfbain’sHofbeheertdekernvanHeuven.Hetbestuurvandestichtingbestaatuitvrijwil-ligers.Hetlandgoedbeheeriszeerbehoudend.Allebeheersactiviteitenzijngerichtophetvergrotenvandeduurzaamheidenbehoudvandehuidigebezittingen.Opéénvandetweedelenvanhetbezitvandestichtingheefthetlandhuisgestaan.DestichtingzietditdeelvanHeuvennogsteedsalsdekernvanhetlandgoed.Ophetanderedeelvanhetbezitzijnrecreatiewoningengesitueerd.Destichtingverwerft in-komstendoorverhuurvandezewoningen.Daarnaastwordthetkoetshuisverhuurdvoorbeslotenbijeen-komsten.Definanciëlebasisvanhetlandgoedisnietheelergsterkenisvooreenbelangrijkdeelafhankelijkvandeinspanningendoorvrijwilligers.

BijNatuurmonumentenligthetaccentophetbeheervanhetagrarischlandschapenhetpark.Hetbeheerisafgestemdoprecreatiefmedegebruik(mensgericht,informatiegericht).LandgoedHeuveniseenlandgoedwaardeinvloedvandemensgoedtezienis.Hetlandgoedbestaatvooreengrootdeeluitakkerlandenenweiden,boomgroepen,hollewegen,eenschaapskooi,parkbosentalvanhuizen.Hetlandgoedbezitdaarnaasteenarboretum;ditiseenbelangrijkedrager,zowelopcultuurhistorischalseducatief,sociaalenecologischgebied.Daarnaastzijnderesultatenvangrote landschapsvormendeprocessentezien,zoalsstroomdalen,smeltwaterdalenenpuinwaaiers.LandgoedHeuvenisinsociaalopzichtdéontmoetingsplekvanhetNationaalParkZuidwestVeluwezoom.

EenbelangrijkeontwikkelingishetProvincialeprojectdatinsamenwerkingmetbeheerders,hetrecreatiefgebruikronddeVeluwewilzonerendoorderealisatievan5Veluwetransferia.Heuveniseenvandetrans-feriumlocaties.Desamenwerkingrichtzichophetvormgevenvandelandschappelijkekwaliteiteninfra-structuur rond het transferium. Natuurmonumenten en StichtingWurfbain’s Hof overleggen en werkensamen.(vraag: isditnogactueel?)NatuurmonumentenheeftookvoorHeuveneenintegraalherstelplanlatenmakenwaarinvoorhetbeheerwordtuitgegaanvaneenherstelwaarbijdecultuurhistorischewaar-denwordenhersteldvoorhetintegralelandgoed.

5.� RhederoordOoklandgoedRhederoordkenttweeeigenaren:LandgoedRhederoordB.V.enNatuurmonumenten.Degezamenlijkeoppervlaktevanhetlandgoedis140ha,waarvan12haineigendomenbeheervanLandgoedRhederoordB.V..

Rhederoordisdooraankopenvanaf1657geleidelijktotstandgekomen.Detotzomerverblijfverbouwdeboerderijmettheekoepel,dieineersteinstantiedekernvanhetlandgoedvormde,isrond1746vervan-gendooreenlandhuis.In1850werdditlandhuisgemoderniseerdenin1912ingrijpendverbouwd.

Hetomringendepark(in1865doorsnedendoordespoorlijnArnhem-Zutphen)isin1868doorland-schapsarchitect Petzold in Engelse landschapsstijl ontworpen en aangelegd. Het was oorspronkelijkruim40hagrootenwerdgekenmerktdooreenuitgebreideverzamelingbijzonderebomenenfraaieuitzichten.Van de oorspronkelijke oppervlakte zijn sinds 1976 slechts 12 ha behorend bij het land-huis over. Ongeveer 8 ha is sinds 1920 met woningen bebouwd (Rozenbos, Brantsenpark, Parkweg,Stationsweg).Hetoverigeengrootstedeelvanhetpark (ongeveer20ha) issinds1976 ineigendomenbeheerbijNatuurmonumenten.HetparkiseenvandevijfnogresterendePetzold-parkeninNederland(klopthetaantalvan5nogwel;ikhoordelaatstedatditaantalhogerzouliggen?).Belangrijkeparkelementenalseentheekoepeltje,hetformelevijverperk,deterrasbalustradesenhetoorspronkelijkepadenstelselzijnverdwenen.Maarondanksveledecenniavanbosvormingenverval inhetpark,waardoorzichtassen

Page 30: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

�0

en uitzichten zijn dichtgegroeid, zijn nog steeds vele bijzondere bomen en boomgroepen uit 1868overgebleven.

Hetlandhuisissinds2003verhuurdaanConferentiehotelLandgoedRhederoordB.V.dieereenbiolo-gischrestaurantuitbaat.Huisenhotelkamers(17stuks)zijn in2006ingrijpendgerenoveerd.Hetver-waarloosdekoetshuisisvoorjaar2008gerenoveerd.HierinisnuhetWellBeingCentergevestigd.NegenPraktijk-enkantoorruimteswordenverhuurdaankleineondernemersdieactiefzijnophetgebiedvangezondleven.Tevenszijner5hotelkamersen2vergaderzalendieveelalgebruiktwordendoorhetcon-ferentiehotel.OmhetlandgoedeenselfsupportinguitstralingtegevenwordenVeluwseheideschapengehouden,eenbiologischemoestuinonderhoudenenzijnfruitbomenaangeplant.

VoorNatuurmonumentenisRhederoordvanbelangdoordehogeecologischewaardeendecultuur-historischebetekenis.NatuurmonumentenonderschrijfthetstrevenvandebuitenplaatsRhederoordomzichalshetPetzold-landgoedteprofileren.HethistorischegedeeltevanhetlandgoeddatgrenstaandebuitenplaatsRhederoordisdaarombestemdomdezeontwikkelingkrachtbijtezetten.Ditvaltbinnendeafwegingtussennatuurencultuur.HetachterlandvanRhederoordmoeteensterkecolo-gischgebiedwordenmetenkelebijzonderecultuurhistorischeelementen,zoalsdevoormaligebuiten-plaatsDeRouwenbergendeBurmania-alleediedezeocatieverbindtmetMiddachten.

Landgoed Rhederoord heeft een hoge ecologische waarde. Om deze waarde te versterken, wordenboomsoortengeplantdieeensnelverterendestrooisellaaghebben,waardooreengrotereverschei-denheidaanplantentotontwikkelingkankomen.OpRhederoordiseensprengdeelshersteld,zodatdezeweer‘meer’-watervoerendis.

NatuurmonumentenheeftvoorRhederoordeenherstelplanlatenopstellenwaarinnauwwordtsamen-gewerktmetdeeigenaarvanhetparkdeelmethetlandhuis.

5.� MiddachtenKasteel Middachten is strategisch gelegen in deVeluwezoom te midden van moerassig land in eenlusvandeIJssel.Hetwordtvoorheteerstgenoemdin1190alsvrijgoedvanJacobusdeMithdac.Hethuidigelandgoediscirca950hagroot.Inhetmiddenvande14eeeuw(1354-1355)isopeenvoordienonbebouwdeplekeenvierkantgebouwencomplexneergezet. In1673isdezeburchtverwoestdoorplunderendeFransetroepen.Hethuidigekasteelishetresultaatvanherbouwindejaren1694-1697.Sindsdienishetkasteelnietwezenlijkveranderd.Weliserdoordeeeuwenheeneenaantalrestauratiesinhetinterieuruitgevoerd.Ookdeindelingvanhetonderhuisismeerderemalenaandeeisenvandetijdaangepast.Hetkasteelisalleenopbijzonderemomentenopengesteldvoorpubliek.Zoiserjaarlijkseenkerstmarktophet landgoed,waarbijookhetkasteel toegankelijk is.Ookwordter ieder jaareengroothippischevenementgeorganiseerd,OutdoorGelderland.Detuinenzijngedurendehetzomer-seizoenvoorpubliekgeopend.

GeïnspireerddoordetuinenvanVersaillesis indeperiodevan1700-1725hetgrondplanvanmuren,grachtenenlanentotstandgekomen.Alscentrumwerdeenstriktformeletuingecreëerdmetgescho-renhagen,vormbomenensteiletaluds.Rond1900isdetuintendeleaangepastaandestijlvandeEngelselandschapstuinen,overigensmetbehoudvanhetformelekarakter.IndejarennadeTweedeWereldoorlogvondeensterkeversoberingvandeMiddachtertuinenplaats.Hetoorspronkelijkegrond-planisechterintactgebleven.

Page 31: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

�1

Degroterestauratievanhetkasteelindejaren1967-1971wasdeaanleidingtothetopstellenvaneeneersteherstelplanvoordetuinen.Beginjarentachtigiseenaanvanggemaaktmeteengrondigereno-vatie,waarvanderesultatennugoedtezienzijn.

Hetkasteel,metdaarinhetprachtigeinterieurvormensamenmetdetuineneenvoorNederlanduniekbeeld.Het landgoediszichzeerbewustvanhaarcultuurhistorischeelementen,maaraccepteertdatelementenvanfunctiekunnenveranderenomzoduurzaamheidtegeneren.

De‘Middachterallee’dateertuit1640toendevanoudsherbestaandeverbindingsweg‘deGroteAllee’tussendemiddeleeuwseburchtendeOudeArnhemsewegwerddoorsnedendoordenieuwewegtussenArnhemenZutphen.TotdietijdwasdeOudeArnhemseweg,hooggelegenindeMiddachterbossen,debelangrijksteverbindingtussenbeidesteden.

Hetlandgoedisecologischgezienzeerinteressant.DeovergangvanVeluwezoomnaarhetuiterwaar-dengebiedvandeIJsselzorgtvooreenbreedscalaaanbiotopenmeteengroteverscheidenheidaanfloraenfauna.Zozijnindelagedelenvanhetlandgoedbronbossentevindenwaarzeldzameplanten-soortengroeien.Dezebronbossenwordengevoedmetkwelvandehogergelegendelen.Dehogergelegenbossenwordensindslangetijdvolgensdeprincipesvangeïntegreerdbosbeheerbe-heerd.EigenlijkwerddezebeheersvormaltoegepastvoordathetbegripinNederlandwasuitgevonden.BehoudvandeschoonheidvanhetlandschapwordtdoorMiddachtengezienalsbelangrijkonderdeelvande instandhoudingvanheterfgoed.Landschapsverstorendeelementen,zoalsdesnelweg,doenafbreukaandekwaliteitvanhetbezit.Duurzamevasteinkomstenwordengegenereerduitdeverkoopvanhout,verpachtingvanboerderijen,openstellenvanhetlandgoedvoordejachtenerfpachtvandewoningen.Omneveninkomstentege-nererenorganiseerthetlandgoedmeerderemalenperjaarevenementenensteltterreinenengebou-wenterbeschikkingvooractiviteitenzoalspaardenconcoursen,ontvangstenenhuwelijken.Slijtageishierbijeenvandebedreigingen.Middachtenblijftdaaromopzoeknaareenevenwichttussengebruikenesthetiek.Cultuurhistorische,ecologische,landschappelijkeeneconomischeaspectenvormendaar-bijdebasisvooreenintegraleafweging.Ook isereenaantalanderekleinerevaste inkomstenbronnen.Andere inkomstenzijnsubsidieszoalsdeSNL.Ookwordtwaarmogelijkvanprojectsubsidiesgebruikgemaakt,bijvoorbeeldhetprojecterf-goedlogiesopgebiedvanrecreatie/gastvrijheid.DitiseenEuregio-projectenwordtondersteunddoorsubsidieuitINTERREGIIIenBelvoir(ProvincieGelderland).

Hetopgangbrengenvandezederdegeldstroomisvanessentieelbelangvoordeinstandhoudingvanhetbezit. Wijzigingeninhetfiscalebeleidenplanologischebevriezing,zoalsdebeperkingenvanuitNatura2000,wordenalsproblematischervaren.Bijdeverdereontwikkelingvanhet landgoedisvol-doendeondernemingsruimteessentieel.

Middachtenstaatzeerpositieftenopzichtevansamenwerken.Zowordterregelmatigmetdebuur-landgoederenoverlegdenwaarmogelijkooksamengewerktofsamenopgetrokken.Ophetgebiedvan integraal samenwerken worden projecten uitgevoerd met Europese subsidiegelden (EPOM) encofinanciering(Belvoir).Ditzijngrensoverschrijdendeprojectenophetgebiedvanwaterbeheerenna-tuurontwikkeling.

Page 32: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

�2

5.5 Hof te DierenHofteDierenheefteenoppervlaktevan1.053haeniseigendomvanStichtingTwickel.StichtingTwickelisdoordelaatstebaronesgesticht.Indedoorhaarzelfgeschrevenstatutenisvastgelegdhoedebezit-tingenbeheerdmoetenworden.Hoofddoelishetinlevenhoudenvanderijkecultuurhistorie.

In1168schonkdeDuitsekeizerFrederikBarbarossadeHofaangraafEngelbertvandenBergh.Vanaf1219washet inbezitvandeDuitseOrdetotPrinsWillemIIhet in1647kocht.StadhouderWillemIIImaakte van het huis rond 1680 een jachtslot. Hij liet ook een bezienswaardige tuin aanleggen metterrassen,vijvers,grottenen fonteinen.Het jachtslotbrandde in1795geheelaf. Inde19eeeuw lietdeeigenaresseMarieCornélie,gravinvanWassenaerObdam,eenkleinerhuisbouwen.IndeTweedeWereldoorlogwerdookdithuisdoorbrandverwoest.In1965isderuïnegesloopt.Detuinmanswoning,eenontwerpvandeEngelsearchitectWeatherley,gebouwdin1903,doetnudienstalsdienstwoning.

Inde19eeeuwisrondhetwoonhuiseenparkaangelegdinderomantischeEngelselandschapsstijl.EerstnaareenontwerpvandetuinarchitectenZocher,lateraangepastenverderuitgebreiddoorPetzold.DevijversvanhetparkwordengevoeddoordeRuitersbeekDezebeekiseenspreng(bron)dieontspringtoplandgoedMiddachten.BezienswaardigishetsterrenbosopdeCarolinaberg,waarmaarliefstveer-tienlanenineencentraalpuntbijelkaarkomen.DitbosgebiedvormteengeheelmetdeaangrenzendebossenvanhetlandgoedMiddachtenendebezittingenvanNatuurmonumenten.

Bijzonderisookdevooreendeelgerestaureerdetuinmuur.Demuurisgedeeltelijkopgebouwduiteenbinnen-eneenbuitenmuurmeteenluchtspouw.Deze‘warmtemuur’hadalsvoordeeldathetleifruit,datertegenaanstond,inhetvoorjaarmooioptemperatuurbleef.Dankzijdezeconstructiewordthan-diggebruikgemaaktvandenatuur;deopgevangenzonnewarmtewordtvialuchtcirculatieverspreiddoordehelemuur.Erzijnzelfsbuizengevondendieeropwijzendatdeluchtindemuurwerdopge-warmdintijdenvandreigendevoorjaarsnachtvorst.

Kunnenwijnietzeggendenkii,geeninzgaeindeboeken.HofteDierenisinstaateenbeperktaan-talvanhaarwensenopeigenkrachtrealiseren.Debelangrijksteeconomischedragerszijnlandbouw(pacht),bosbouw(huurinkomsten)enjacht.Hethoofddoelvanhetlandgoed,behoudvandecultuur-historie,isbelangrijkerdanhetoptimalisereninkomsten.

De projecten Traverse en Stationsgebied Dieren (gemeente Rheden) en Havikerpoort (provincieGelderland)zijntweegroteprojectendietendeleoverhetterreinvanhetlandgoedgaan.Dezetweeprojectendragenbijaandewensvanhetlandgoedomdeversnipperingtegentegaan.

OokvoorditlandgoedheeftPetzoldeenontwerpgemaakt.DitplanheeftalsbasisgediendvoorMichaelvanGesseldieeennieuwplanheeftgemaaktwaarindehuidigesituatievaninfrastructuurmoestwor-deningepast.DegrotelijnenvanhetparkzijnnuhersteldalleenzaldeinpassingvandeveranderdeinfrastructuurnauitvoeringvanhetprojectHartvanDierennogmoetenwordenaangelegd.Daarnaastzienwedatdehuidigebeplantingendoorouderdomenversneldeaftakeling(verdroging) indeko-mendejarenverjongingzalvergen.

DeVitenspompinhetsterrenbosiseenbedreiging.Hetoppompenvandrinkwaterveroorzaaktver-drogingmetals resultaateenversneldeaftakelingvandeparkbeplanting.Ookhebbendevijvers in

Page 33: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

��

hetparkonvoldoendewater.EffectenvanhetoppompenblijvenooknahetuitvoerenvanhetprojectRuitersbeek(zorgtweervooraanvoervanvoldoendewater)duidelijkzichtbaar:devijversblijvenleeglo-pendoordesterkverlaagdegrondwaterstand.

5.6 Landgoed en Huis Laag-SoerenIn1767kochtendeArnhemseCarelOttovanKesterenenzijnvrouwFrederikaHoevenaarzesboerde-rijen,detiendinLaag-SoerenenaandelenindemarkegrondenendeSoerenseHees.In1780werdalbegonnenmetdebouwvanhethuisLaag-Soerenendeaanlegvaneenallee,delatereBadhuislaan.Verderwerdenindeomgevingvanhethuisdenodigewoestegrondenontgonnen,enkelelanenaan-gelegdenbossenaangeplant.VanKesterenbouwdeaandebekeneendrietalpapiermolens,namelijkWelbedacht(1791),Nagedacht(1793)enGoedgedacht(1796).VanKesterenzouenkelesprengenheb-benlatengravenomdeBovenbeekbetervanwatertevoorzien.

In1848werdhetlandgoedeigendomvanPieterNicolaasJutvanBreukelerwaard(1786-1874)enbrakeenheelnieuweperiodeaanindegeschiedenisvanLaag-Soeren.VanBreukelerwaardzagindefraaieengezondeomgevinggecombineerdmetdebeschikbaarheidvanzuiverVeluwewateruitdesprengeneenmeerdangeschikteplaatsomzijnplannenvooreenkuuroordteverwezenlijken.In1850werdbe-gonnenmetdebouwvandebadinrichting.EnkelejareneerderwasmenalbegonnenmetdebouwvanSprengenoord,eenlogementmetstallingenkoetshuis,nabijdewatermolenaandeHarderwijkerweg.

In1874kwamhet landgoed inbeheerbij stichtingBethesda.HethuisLaag-Soerenwerdeenhotel,waarvandegastenookkondenkureninhetbadhuis.Sprengenoorddiendeindeperiodedaarnaonderleiding van stichting Bethesda als huisvesting van patiënten, die gratis of tegen een laag tarief wer-den verpleegd, terwijl in het grote badhuis de meer welvarende gasten werden ondergebracht. NatoenemendeproblemenmetdeexploitatievandebadinrichtingisstichtingBethesdaop5juni1936ontbonden.

Indehuidige situatie ishetcomplexverdeeld indrieafzonderlijkeeenheden:HuisLaagSoeren (zieverder paragraaf 5.11.9), Landgoed Laag-Soeren (particulier deel) en Landgoed Laag-Soeren (deelNatuurmonumenten)

5.6.1 Landgoed Laag Soeren (particulier deel)SindsdeontbindingvanstichtingBethesdaishetlandgoedsteedsverderinvervallenstaatverworden,maarbegin2000werdhetlandgoeddoorAmsterdamseprojectontwikkelaarsopgekocht,waarnahetinhandenkwamvanV.O.FDeDecanije.Dezeheefthetmonumentalelandhuisopgeknaptenomge-vormdtoteensfeervolappartementencomplex.Sinds2004richtlandgoedLaagSoerenzichopzelf-standigebewoningalsnieuwwoon-zorg-leefconcept.Inhetoudegerenoveerdedeelvanhethuiszijn36appartementengerealiseerd.Indezijvleugel,hetoudebadhuis,bevindtzicheenzwembadannexfitnessruimte.Daarnaastwordtin2008denieuwbouwopgeleverdmet14appartementen.Deintotaal50appartementenbiedenruimtevoorongeveer75bewoners.Inmiddelsisdeeigenaarvanhetland-goeddeV.V.E.LandgoedLaagSoeren.HetomliggendeboscomplexSoeria,datvanoorsprongbijhetlandgoedhoorde,isovergedragenaanNatuurmonumenten(zieparagraaf5.6.2).

Ondanksde functiewijzigingengedurendedeafgelopendecenniablevendeverschijningsvormvanhetgebouwencomplexendedirecteomgevingnagenoegongewijzigd.Deruimtelijkeopbouwende

Page 34: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

��

hoofdvormenvandebebouwingzijnopvallendgaafbewaardgebleven.Hetrijksmonumentismomen-teelhetmeestinhetoogspringendeobjectvanhetlandgoed.Hetligtprachtiggesitueerdenisomringddoor fraaie lanen langs de Badhuis- en de Stokvislaan. Het gebouw is in de 19e eeuw uitgebreid endezeafwijkendebouwstijlisnoggoedzichtbaar.Denieuwbouwuit2008pastondankshaareigenmo-dernekaraktererggoedbijhetrijksmonument,waardoordegebouwentezamenééngeheelvormen.Tegenoverhetmonumentishetkoetshuisgesitueerd.Detuinwordtgekarakteriseerddoorenkelemo-numentalebomen,eenwadienslingerendedolemiet-wandelpaden.DeStokvislaanaandeachterzijdevanhetlandgoedisopengesteldvoorpubliek.Aandeachterzijdevandenieuwbouwzijn2ijskelderstevinden,welkeinhetwinterhalfjaaronderdakbiedenaaneenvleermuizenkolonie.Aandevoorzijde,langsdeBadhuislaan,ligteenwaterkelder.Dezeistentijdevanhetkuuroordaangelegdomhethelendesprengenwaterinoptevangen.Dekelderzelfisinvervalgeraaktenisovergroeidmetstruiken.

Hetbeheervanhetgehelecomplex,inclusiefhetonderhoudaandetuinendelanen,wordtmomen-teeldoordeVVEineigenbeheeruitgevoerd.Ditwordtbekostigddoorinkomstenuitservicekostenvandeappartementen.Dezezijngegarandeerdenwordeninfeitealleenbedreigdindiendevraagnaardewoningenzouafnemen.Hetrijksmonumentzelfisnugerenoveerdenhiervooriseenonderhoudsplansamengesteld.Omhetlandgoedalsgeheeldebehoudenentebeheren,bestaatdewensbijdeVVEomookdeoverigecultuurhistorischeelemententerenoveren.In2011iseenplanopgesteldvoorhetbeheerenonderhoudvandetuin.Ditwordtnuookaangepakt.Opdelijstvanterenoverenobjectenstaandevleermuiskelders,dewaterkelderendekas.

De renovatievanHuisLaagSoeren isdestijdsgepaardgegaanmet intensiefoverlegmetdedirecteomgeving,voornamelijkmetdeinwonersvanhetdorpLaagSoeren.Hetlandgoedligtaanderandvanhetdorpenderealisatievandeappartementenishieropvanpositieveinvloedgeweest.Dituitzichvoornamelijkineenhogeraantalbezoekersaanhetdorp,metnameindeweekenden.Tijdensevene-menten,zoalsdemonumentendag,wordthetlandgoeddrukbezocht.HetlandgoedvormtdaarmeeeenvisitekaartjevanLaagSoeren.

In2011heeftdeVVEeenbeheerplanvoordetuinenopgestelddatisafgestemdmetNatuurmonumentenendeeigenaarvandevoormaligedirecteursvilla,deValeOuweZate.Gestreefdwordtnaareenbeheerwaarindeeigendomsgrenzennietprominentinbeelkomenzodathetlandgoedalsééngeheelwordtervaren.

5.6.2 Landgoed Laag-Soeren (deel Natuurmonumenten)Hetbosdeelvanvoormalig landgoedBethesdawerdin2008gescheidenvanlandgoedLaagSoeren(zieparagraaf5.6.1)enkwaminbezitvanNatuurmonumenten.DitdeelisonderdeNSWgerangschikt.DoordeliggingaanderandvanhetdorpLaagSoerenisderecreatievebetekenisvanhetlandgoedgroot,vooralvoorwandelaars.HetbezitvanNatuurmonumentenis11,34hectaregroot.Hetovergrotedeelvanhetlandgoedbestaatuitgrovedennenopstandenenerzijnenkeleloofhout-engemengdeopstandenaanwezig.Karakteristiekelandgoedelementenzijndebeukenlanenenrododendrons.Debeukenlanenzijnvanuiteenlopendekwaliteit,enkelelanenverkereninslechtestaatdoorlangdurigachterstalligonderhoud.

Ophet landgoedisde invloedssfeervanhetvoormaligebadhuisnogwaarneembaar,alzijnergeenlandschapselementenvanhydrologischeaard.Devoormaligedames-enherenligweidenzijnnogals

Page 35: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

�5

openeenheidherkenbaar.Dedamesligweidewordtgedeeltelijkbegrensddooreennoggoedteon-derscheiden beukenhaag of beukenrij. Deze is waarschijnlijk aangeplant om privacy en beschuttingvoordebadgastentecreëren.Inhetwestelijkedeelvanhetlandgoedbevindtzicheengroterevoorma-ligeligweide.Dezeistegenwoordignagenoegdichtgegroeid.Zowelaandenoord-alsaandewestzijdevanhetlandgoedbevindtzicheeneigendomswal.Detweewallenlopenparallelaandeaangrenzendewegenendaterenvermoedelijkuitdeachttiendeofnegen-tiendeeeuw.Dewestelijkewal,langsdeSchaapsallee,verkeertinslechtestaat.

5.7 De BockhorstHethuisdeBockhorstligtaandeoostzijdevanhetdorpSpankerenopdegrensmetdegemeenteBrummen.DeBockhorstwordt,voorzoverbekend,voorheteerstgenoemdineenkoopaktevan1456.Eenvandeboerderijen,hetHofteLoo(thansDePeppelaandeKerkweg)wordtineenoor-kondevan1179genoemdalsrentmeesterskantoorvandelandsheer.HuizedeBockhorstligtpreciesaandeanderekantvandeoudeeng(=horst=bockhorst?)enwordtermeeverbondendoordeBeukenlaan(thanseiken).Inde17deeeuwwashethuisinbezitvandefamilievanTheuvensenlatervandefamilievanDelen,vanDedem,FerrietenvanHooff.Rond1700werdeenaaneengeslotenlandgoedgevormdvanruim80ha.Mogelijkistoen,naardemodevandietijd,debredeBeukenlaanaangelegddievandeSoerenseBeektotaandeKerkwegdeasvanhetlandgoedvormde.Bijveilin-genin1840enlateropnieuwin1865raaktedeBockhorstversnipperd.DenieuweeigenaarKoch,koopman teAmsterdam,heeftdeBockhorstgeslooptenherbouwd. Indekomende40 jaarwis-seldehethuisvijfkeervaneigenaartotIr.P.J.vanVoorstVaderhetin1906kocht.Hetdiversemalenverbouwdelandhuisheeftnadevoltooiingvanderestauratie in1991haar19deeeuwsekarakterteruggekregen.

Thans isdeBockhorstdusruim100 jaar indefamilie.DeBockhorstwordtbeheerdalsBV,waarinalleenwettigeafstammelingenvandestichteraandelenkunnenhebben.Hetlandgoedbestaatmo-menteeluitruim90ha,hetmerendeelindegemeenteRheden,eneenkleindeel,circa14ha,indegemeenteBrummen.HetbosaandeNoordoostzijdevandeBockhorstwegisrustgebiedennietopengesteld.LangshetlandgoedstroomtdeSoerenseBeek,onderdeelvandeEHS.DeBockhorstvaltdaarmeeindeSoerensePoort.Intotaaliser12habosen78haverpachtagrarischland.OnderdeNSWvalt27ha.AlleenhetNSWgedeelteismomenteelvolledigaaneengesloten.Belangrijksteinkomstenbronvormendeverpachtegronden.

HetlandhuisdeBockhorstiseenrijksmonument,hetkoetshuisendegaragezijngemeentelijkemo-numenten.Opdekaartuit1780isteziendathetlandgoedoorspronkelijkeenformeleaanlegkende.Hetgeometrischontwerpkomttotuitinginhetlanenkruisdathetcentrumvanhetlandgoedvormt:deBockhorstwegendeBeukenlaan,hierinpastdepositievanhethuisenkoetshuis.Indetuin/erfrondhethuisloopteengrachtwaarindeEngelselandschapsstijlisteherkennen.

In2011heeftdeeigenaarvandeBockhorsteenbeheersvisieopgestelddatdebasismoetvormenvoorhettoekomstigbeheer.

5.� SnippendaelSnippendaelheefteenoppervlaktevanruim7hectareenisgelegenaandeSnippendaalsewegdiedeArnhemsestraatwegverbindtmetdeBeekhuizenseweginhetnatuurparkdePosbank.Heteigendomligtpreciesopdegrensvanhetrivierenontginningsgebiedenhetheideontginningsgebiedenbe-

Page 36: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

�6

staatuiteentweetalwoonhuizenmetruimetuin,inhetnoordengeflankeerddoorloofbosmeteikenenbeuken.Daarnaastmakenookeenkleinweitjeeneenhistorischelaandeeluitvanhetgebied.

Opeenkaart,vermoedelijkindetweedehelftvande17eeeuwgetekenddoorJohanBuenick,komtvoorheteerstdenaamSnippendal tevoorschijn.Hethuidige landgoedkomtpas tot standals in1915eenperceeltjevan460m2wordtgekocht(datoorspronkelijktot landgoedDeKruishorstbe-hoorde)waaropeenjaarlatereenzomerwoningwordtgebouwd.Indeloopvande20eeeuwwordtSnippendaelverschillendemalenverkochtenuitgebreidmetomringendegronden,tothetlandgoedin zijn huidige omvang in 1970 door de familie Franke, de huidige eigenaars en bewoners, wordtgekocht.

Hetvisitekaartjevanhetlandgoed,dehistorischelaan,bestaatuitomvangrijkeeikenenbeukenwaar-vandelocatiewaarschijnlijkalisingetekendopeenkaartuit1637vanIsaecGeelkerckenentevensnaarvorenkomtopeenkadastralekaartuit1832.EenandermarkantaspectvanSnippendaelishetfeitdatmenvroegervanafhethoogstepuntvanhetlandgoeddekanshadomdekerktorenvanHoogElteninhetviziertekrijgen,zo’n20kilometertenzuidoostenvanSnippendael.Indehuidigesituatieisditechternietmeermogelijkdoorhetgedeeltelijkdichtgroeienvandezichtas.Hetboszelfheefteensterkverdichtkronendakenweinigstructuur.Mededoordehogematevanrust–Snippendaelisnietopengesteld-biedthetlandgoedeenonderkomenaantalvanwildedieren.

DeeigenaarvanSnippendaelheeftalswederprestatievoorhetdeelnemenaanhetactieprogrammabeslotenomdeeltenemenaanhetprojectVanluchtkasteeltotdassenburcht,eenlandelijkprojectvoorhetbasisonderwijsoverdebijzonderenatuur-encultuuroplandgoederen.

5.� AvegoorLandgoedAvegoorligtaandeZutphensestraatweg,directtenwestenvanhetdorpEllecom.HethuisAvegoorwerdin1847gebouwdvoordefamilieAthlone.Hetterreinrondomhethuiskreegeenland-schappelijkeaanlegmetenkelegrotegebogen,beplantelanenenveelopengebiedmetdaarinboom-groepen.AlvoordeTweedeWereldoorlogkwameeneindeaandewoonfunctieenbegoneenperiodewaarinallerleifunctieselkaarafwisselden;tegenwoordigisheteenhotelenconferentieoord.

Doorverkopenvielhetlandgoeduiteen.Eendeelvandetennoordenvandestraatweggelegenbossengingin1917overnaardeeigenarenvanMiddachten,terwijlopeendeeloostwaartsvanhethoofdge-bouweenvillaparkwerdaangelegd.Doorlaterewijzigingenishetkaraktervanhetlandgoedalleeninhoofdlijnenbewaardgebleven. Indehuidigebossenrondomhethuis isdeafwisselingvanopenengeslotendelenkarakteristiek.

HethoofdgebouwvanAvegoordateertuit1847enbiedtindehuidigesituatieonderdakaaneendrietalrestaurants,hotelkamersenfeest-enconferentiefaciliteiten.Naastdezefunctiesheefthetlandgoeddeambitiezichteontwikkelentoteencentrumvoormodernekunst.

5.10 LarensteinOmstreeks1700wasLarensteineenomgrachthuismetdaaromheeneengrotegeometrischetuinmetrechtelanenenverderondermeereenboerderij,eenmoestuin,eensterrenboseneenTurksetent.Laterkreeghetlandgoedeenmeerlandschappelijkeaanlegmetgrilligewaterpartijen,diezichvoorhethuisverbreeddetoteengroterevijver.In1892werdhetlandgoedgekochtdoorhetAartsbisdomUtrecht.

Page 37: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

�7

DenieuwegebruikerswarendezustersvandeGoedeHerderdiehunmoederhuisinZoeterwoudehad-den.Ophetterreinverrezentalvannieuwegebouwen,waarondereenkapel,eengesticht,eenschooleneenwoningvoorderector.Hetoudelandhuiswerdin1906gesloopt.

In1973kwamhetgebouwineigendomvanHogeschoolVanHallLarenstein.Sindsdietijdheefthetlandgoeddrastischeveranderingenondergaantothetgeheleterrein in1993uiteindelijkgeheelop-nieuwwerdingericht.Eennieuw,modernschoolgebouwwerdgebouwdenhetomliggendeterreinwerdingezetvoorondermeerdestudiebehoeftenvandeverschillendestudierichtingendieerwordenaangeboden.Zoalsdat–ookindehistorie-voorveellandgoederengeldt,islandgoedLarensteintotopdedagvanvandaaginontwikkelingenwordtdezoektochtnaardeoptimalebalanstussengebruikeninrichtingvoortgezet.

5.11 Potentieel volgende landgoederen6

5.11.1 Daalhuizen / Dordtwijck DaalhuizenofDordtwijckligtaandewestzijdevanhetdorpVelp.Overdegeschiedenisisweinigbe-kend(inmiddelswatmeer:ziewebsitewww.daalhuizen-velp.nl).DenaamDaalhuizenkomtreedsvooropdekadastraleminuutvan1832.Detoenmaligebebouwing,gesitueerdaandebosrand,stondechtermeeroostwaartsdanhethuidigehuis.Tussenhethuisendestraatweglageenopengebied,metaandewestzijdeeengrotevijver.Nogvoor1910kreeghetterreineenlandschappelijkeaanlegindevormvaneenparkmeteenstelselvanslingerendepaden,waarindewaterpartijwerdopgenomen.NogvoordeTweedeWereldoorlogwerdhethuiswestwaartsvandevijverherbouwd.LangsdeDaalhuizerwegwerdeendeelvanhetlandgoedmetwoningenbebouwd.Hethuidigehuisisfraaigesitueerdaanderandvaneenopenminofmeerrechthoekigterrein.Vandevroegerelandschappelijkeaanlegbleventennoordenenvooraltenoostenvanhethuisenhetopenterreinenkelefragmentenbewaard,waar-onderdelanggerektevijverpartij.

5.11.2 Biljoen / BeekhuizenHetlandschaptenoostenvanVelpwordtgrotendeelsbepaalddoordeaanwezigheidvankasteelBiljoenmetzijnwaterpartijen,bossenenlanderijen.DeaanlegstrektuitzichlangsdeBeekhuizensebeekinnoordoostelijkerichtingtotverinhetstuwwallengebiedmetzijnhoogteverschillen.Hetvanoorsprong16de-eeuwsekasteelwerdgebouwdoorhertogKarelvanGelreenstaatophetvoormatigeterreinvan“Broekerhof’,eenleengoeddatreedsin1076wordtvermeld.Hetkasteel,datindetweedehelftvande17deeeuwingrijpendwerdverbouwdenookinde18deen19deeeuwwerdgewijzigdengemoder-niseerd,staatopeenomgrachtvoorpleinmetkeermuren,bruggeneneenaanheteindevande18deeeuwherbouwdbouwhuis.In1777erfdeJ.F.WbaronVanSpaenhetkasteelmethetbijbehorendepark,aangelegdineenFransclassicistischestijl.Dezeaanleg-waarvanenkelelanenbewaardbleven-werdvanaf1784doordetuinarchitectJ.G.Michaelgrotendeelsvervangendooreenparkinlandschapsstijldatin1790werdvoortgezetinhetgebiedBeekhuizen.Na1810brachtendetuinarchitectenJ.D.ZocherSr.enJ.D.ZocherJr.nogenkeleveranderingenaaninhetparkontwerp.In1872verwierfdeDuitsein-dustrieelLüpsBiljoen.Beideonderdelenvanhetlandgoedwerdendoorhemweerverenigdondereenendezelfdeeigenaar,omdathijin1867reedsBeekhuizenenNederhagenhadgekocht.In1930werdende gemeente Rheden enVereniging Natuurmonumenten eigenaar van Beekhuizen. De hoofdstruc-tuurvandelaat-18deeeuwsetuin-enparkaanlegisnogduidelijkherkenbaar.RondomBiljoenliggen

6Bron:CultuurhistorischeGebiedsbeschrijving:GeldersGenootschap&RAAP,2004

Page 38: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

��

deoudelanenmetdaarbinnendelandschappelijkeaanleg,hetopengebiedaanweerszijdenvandestraatwegenhetbosgebiedopBeekhuizenmetzijnpaden,deslingerendeBeekhuizensebeekmetcascadenenvijvers.Bijdebuitenplaatshorenvoortstalvankleinereelementen,waarondereentweetalijskelders,tuinvazen,sokketsentoegangshekken.

5.11.3 De KruishorstDe Kruishorst is gelegen tussen de straatweg en de A348 ongeveer halverwege de dorpskern vanRhedenendeop-enafritVelpvandesnelweg.De locatie isduidelijkherkenbaaraanhethoogop-gaandegeboomte,datverderdooropengebiedisomgeven.DeKruishorstwerd,vermoedelijkin1594,gebouwdaanhetwestelijkeeindevandeBrinkweginWorth-Rheden.Hetcomplexbestondlangetijdenkeluiteenlandhuis,mettenzuidendaarvaneenruimetuin.Later,waarschijnlijkindeloopvande19deeeuw,werdrondomhethuiseenparkachtigetuinaangelegdenverrezenenkelebijgebouwen.Hetlandgoedwerdintweeëngesnedendoordeaanlegvandespoorlijnin1865.0peendeelvandefundamentenvanhetin1948geslooptehoofdgebouwwerdhethuidigehuisherbouwd,inbeschei-denerafmetingen.Bijzonderisdeopmerkelijkgroteoranjerieannexdienstwoningvanomstreeks1870,uitgevoerdineclectischestijl.DedoortuinarchitectL.A.Springergewijzigdetuin-enparkaanlegisnoggrotendeelsaanwezig.Inhetdoormiddelvanpadenontstotenparkbosliggenenkeleopengebiedeneneenwaterpartij.

5.11.4 De Valkenberg DeValkenbergligtaandeZutphensestraatweg,tennoordoostenvanhetdorpRheden.Hetstatige,witgepleisterdehuisisgebouwdinhettweedekwartvande19deeeuwaandebovenrandvanhettegendeflankvandestuwwalgelegenweiland.HethuisgingoverinverschillendehandentoteenartsuitArnhemhetin1901kocht.HetdoordezeeigenaargestichteValkenbergfondsbetroktoenhetlandgoed.In1966werdDeValkenbergdoordetoenmaligeeigenaresseaanhetRodeKruisgeschonken.Indatjaarishethuisverbouwdengemoderniseerd.Hetuitgebreiderijksmonumentheeftvooreengrootdeelhaaroorspronkelijkontwerpbehouden.Doordeprachtigeliggingwordthetstatigevoorkomenvanhethuisversterkt.Aandevoetvanhethuisligteenglooiendeweidemetaanweerszijdenoprijlanen.Tennoordenvanhethuisliggenuitgebreidebosrijketerreinen.DeoorspronkelijkeEngelselandschapsstijlisnogtendeleinhetparkmetzijnkronkelendepadenenenkeleopenterreinenherkenbaar.DebossenstuitenaanophetNationaleParkdeVeluwezoom.

5.11.5 RhederhofLandgoedRhederhofisrondhetmiddenvande19deeeuwontstaan.JohannaHenriëttaEngelen(1789-1878)lietkortna1855ophetlandgoedeengroothuisbouwenenbetrokhetmethaardochter.In1878kwamhetgoedinhandenvanjonkvrouwJ.H.BrantsenvandeZijp,onderwiehetverderwerdverfraaid.Vanhetoorspronkelijkenegentiendeeeuwseneoclassicistischelandhuisresterennogveelonderdelen,ookinhetinterieur,zoalsgeornamenteerdestucplafonds,schoorsteenmantels,vensterzitbankenendekeuken.Hetsterkverwaarloosdelandhuiswachtopeennieuwebestemming.Metderestauratieisinmiddelseeneerstebegingemaakt.Daarnaastbevindenzichophetterreinnogeentuinmanswoning(gemeen-telijkmonument),eenvoormaligkoetshuis(nuwoning)eneengedeeltelijkommuurdemoestuin.Denoordelijkehelftbestaatuiteengeaccidenteerdgemengdloof-ennaaldbosmetdaarinoorspronkelijkegrenswallen,schaapsdrifteneneenkleine,dooreensprenggevoede,eeuwenoudevijverpartij.Hetzui-delijkedeelisvanoudsmeeropenenbevatrestantenvandeoudetuinaanleg,waarondereenaantalzwaremeerdanhonderdjaaroudebomen.

Page 39: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

��

Voorhetwestelijkdeelvanhetlandgoedisalgeruimetijdeenplaninontwikkelingomeenaantalwo-ningentebouwen.

5.11.6 Carolinapark CarolinaparkligtaandeHogestraatindekomvanDieren.Hetneoclassicistischeherenhuisvanditkleinebuitendateertoorspronkelijkmogelijkuitde17deeeuw.Debijbehorende,in1832nogbescheiden,tuinkreegindeloopvande19deeeuwhaarhuidigeomvangdoordesamenvoegingvanenkelepercelen.Dehuidigeaanlegineengemengdestijlkwam,waarschijnlijkonderleidingvanJanCopijn,omstreeks1875 tot stand. Kenmerkend zijn de slingerende paden, de vijver, de weidse gezichten en het hoogopgaandgeboomtelangsderanden.Inhetparkbevindenzichdiversesoortenruimhonderdjaaroudebomen.Hetparkwerdin1942doordegemeenteaangekochtuitdenalatenschapvanmejuffrouwJ.Haitzema-Viëtor,diehethuislangetijdhadbewoond.Inhetparkistevenseenin1916,vermoedelijknaar ontwerp van architect G.J. Uiterwijk, gebouwd tuinhuis te vinden in de zogenaamde Um-1800stijleneenherdenkingsmonumentterherinneringaande(slachtoffersvande)TweedeWereldoorlog.Deoranjerieisin2011doordeStichtingOranjerieCarolinaparkgerestaureerdenverbouwdenisnuinfunctiealstheeschenkerijwaarmensenmeteenarbeidsbeperkingviaSiza-groepwerken.

5.11.7 De Geldersche Toren LandgoedDeGelderscheToreniseenvanrijkswegebeschermdehistorischebuitenplaatsenligtindeuiterwaardenbijhetdorpSpankeren (‘deSpankerenseweilanden’).DirectachterhethuismondtdeSoerenseBeekindeIJsseluit.DetorenwordtreedsindeMiddeleeuwenvermeld.In1718werdhetland-goedinkaartgebracht.HetwastoeneigendomvandefamilieVanRhemen(VanBroeckhuijsen).Debe-zittingenomvattendestijdshetmerendeelvandeSpankerenseweilanden,alsmedebouwlandaandeanderezijdevandedoorgaandewegengrondenaandeBrummensezijdevandeLaagSoerensebeek.Hethuiswasvanafdedoorgaandeweg(tussenZutphenenArnhem)bereikbaarviaeenlange,rechtelaan en lag op een grotendeels omdijkt en omgracht terrein. Binnen de dijken was sprake van eeneenvoudige,formele(barokke)aanleg.Detorenlagrondominhetwateraaneenvoorpleinmettweebijgebouwen.Aanweerszijdenvandeoprijlaanlagenweilandenen,dichterbijhethuis,boomgaarden.Uitdeliteratuurblijktdatdeomgevingvanhethuiswerdgewijzigdineenmeerlandschappelijkeaan-legnaarontwerpenvanH.vanLunterenenzijnzoonindejaren1844-1846.In1863werdAlexandervanRhemendenieuweeigenaar.OpzijninitiatiefwerddeinvervalgeraaktetorendoordearchitectJanBrinkEvers(1817-1890)uitEllecomvanafdeeersteverdiepinggeheelnieuwopgebouwdendiversege-bouwentoegevoegd.Ookdewaterhuishoudingrondomhethuiswerdvermoedelijkindetweedehelftvande19deeeuwverbeterd.Enkelewerken(stuwen,sluizenenduikers)daterenmogelijkuitdezepe-riode.HetlandgoedvormteenmarkantelementinhetopenuiterwaardengebiedvanSpankerenmetweltanden,kolkeneneenoude‘loop’vandeIJssel.Vanafdetorengezienisderechte,metforseeikenbeplante,oprijlaannaareenzichtasgerichtopdetorenvandeN.H.KerkvanSpankeren.Degrachten,deelsverbreedtotvijvers,wordengevoeddoordeLaag-Soerensebeek.HetbinnendegrachtgelegenterreinaandenoordzijdevandetorenisondermeerbeplantmetoudeeikenenplatanenenbetreftmogelijkeenrestantvandelandschappelijkeaanlegvanVanLunteren.

5.11.8 HofstettenDeopdehoekvandeZutphensestraatwegendeHofstetterlaangelegenkleinebuitenplaatsHofstettenkwamindejaren1835-1836totstandnadatlandbouwerG.vanStriepeenstukbouwlandhadverkochtaanCornelisvanRhedenenStevenvan‘tHaff.In1836verkochtendezeprojectontwikkelaarshetnieuwgebouwdeherenhuisaanmr.J.J.vanHalterenuitRhedersteeg.Hetinneo-classistischestijlgebouwde

Page 40: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

�0

huisheetteaanvankelijkVredenhoef.Hetwerdin1838alweerverkochtaanhetRotterdamseraadslidJ.P.Havelaar.HijwijzigdedenaaminHofstettenenlieteenkoetshuisenpaardenstalbouwen.In1846overleedHavelaar,waarnaverscheidenefamiliesishethuishebbengewoond.Hetoorspronkelijkvier-kantehuiswerdin1865vergroot.DeHofstetterlaanwasvroegerwaarschijnlijkeenschaapsdrift.Demo-numentaleeikenaandezelaanwerdenvermoedelijkomstreeks1860geplant.Inde20eeeuwwashetlandgoedeigendomvanbaronSchimmelpenninckvanderOye.HetterreinachterHofstettenmethetprieeltjewerdin1978verkochtaaneenbeleggingsmaatschappij,waarnaophetterreineenvijftientalwoningenwerdgebouwd.HetprieeltjevanHofstettenkwamaldusinéénvandetuinenterecht.Dehuidigeeigenaren,deheerenmevrouwdeJong,hebbenhuisentuingrodniggerestaureerdenverbouwdendoordezeingrepenhetzichtophethuisteruggegevenaanvoorbijgangers.

5.11.9 Huis Laag SoerenHuisLaagSoerenwerdin1780gebouwddoordeArnhemseCarelOttovanKesteren.Deomliggendegrondenwerdenontgonnenmetdeaanlegvaneenallee,delatereBadhuislaan.VanKesterenbouwdeook molens en liet sprengen graven. Het huis kwam in 1848 in handen van Pieter Nicolaas Jut vanBreukelerwaard.HijstichttehetkuuroordBethesda(nuLandgoedLaagSoeren.NahetoverlijdenvanJutvanBreukelerwaardishethuiseenhotelgeworden.HetHuisLaagSoerenverkeerttegenwoordiginvervallenstaat.Vandetuininparkachtigeaanleg(beschermdalsgemeentelijkmonument)zijndehoofdlijnenbewaardgebleven.

5.11.10 Le Paradou Denaam‘leParadou’iswaarschijnlijkontleendaaneenboekvanVictorHugoenbetekent‘hetparadijs’.LeParadouiseenbosgebieddat lang inbezit isgeweestvandefamilieOverweg.Doorovererving ishetgebiedindrieëngesplitst,waarvaneendeel(3,96ha)in1984aanNatuurmonumentenisverkocht.FormeelisleParadougeenlandgoedmeerenmentwijfeltofdatooitwelhetgevalisgeweest.Vanwegedehistorie-waarschijnlijkishetéénvandeeersteontginningen-wordtinditkadervootralsnogtochvaneenlandgoedgesproken.

Le Paradou ligt in het dorp Laag-Soeren, tegen de noordkant van de bebouwde kern. Het deel vanNatuurmonumenten bestaat geheel uit bossen die gedomineerd worden door Douglas, Fijnspar enAmerikaanseEik.Daarnaastisernogeenbeukenhaageneenlaanopheteigendomaanwezig.5.11.11 ArvaDitlandhuiswerdinopdrachtvanC.H.B.AlschedoorG.C.BremerinsamenwerkingmetA.R.Freemin1913-15ontworpen.Denaam‘Arva’(akkers)iseenverwijzingnaardewerkzaamheid(handelskwekerij)vandeopdrachtgever.Hetlandhuis,datna‘KleinEngelenburg’metongeveerdezelfdeplattegrondwerdontworpen, toont indebuitenordinantieeenminderzuiverevormdanhet landhuis inLeuvenheim.VolgensJ.VredenbergvertoonthetlandhuisovereenkomstenmetEngelselandhuizen,metnamemethet meer traditionele werk van Sir Edwin Landseer Lutyens (1869-1944). De ingangen zijn door eenklein fronton benadrukt. De aanbouw aan de voorgevel heeft een erker over twee bouwlagen meteenoverdektbalkonmetToscaansezuilen.Opvallendisdatdevenstersbrederzijndaninhetvorigeontwerp.Hetpandheeftaandelinkerzijdeeenvleugelmeteengroteserre.Denatuurstenendetailsvandegevelszijnuitgevoerdinrodezandsteen.Deguirlandeopdenaamsteenendedruiventrossenopdevergaarbakkenvanderegenpijpenverwijzennaardehandelvandeeigenaar.Hetlandhuis,datdestijdsmetlofwerdontvangen,isnietinBremersnecrologieëngenoemd.Van1938totheteindevandevorigeeeuwwerdhetlandhuis,onderdenaam‘SintJoseph’,alsrusthuisvoorzustersgebruikt.Bijhet

Page 41: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

�1

bestekbevindenzichgesigneerdetekeningen,gedateerd1913.Intussenheefthetgebouwzijnfunctievanwoningteruggekregen.

5.11.12 BernhaldeHuis Bernhalde, een statig witgepleisterd herenhuis, werd in 1845 gebouwd voor dhr. M.E. Havelaar,grondeigenaarenwethouderindegemeenteRhedenvan1851tot1861.ZijnvaderJ.P.Havelaar,suiker-raffinadeuruitRotterdam,had in1838denabijgelegenbuitenplaatsVredehoef (Hofstetten)gekocht.Hethuisisin1848vergrootaandeachterzijde.Rondhethuisligteengrotetuinmeteenfraaiebomen-groep.NahetoverlijdenvanMarinusHavelaarin1865werdBernhaldedoorzijnerfgenamenverkochtaanprofessorSytseHoekstra.LaterebewonerswarendefamiliesSchelle(1909)enMassink(1913). In1928lieteigenaresseE.Massink-deRooijhetlandhuisverbouwen.Vervolgenslietzein1930dechauf-feurswoningverbouwenenin1947werdhethoofdgebouwverbouwdtottweewoningen.

5.11.13 Den BrinkNabijdeKruishorstheeftookdebuitenplaatsDenBrinkgelegen.In1659kwamenerveengoed̀ DenPas’en`DenBrinck’inhandenvanJohanvanWijnbergen,vermoedelijkdebouwervanheteersteherenhuisopditgoed.HetlandgoedwasaanhetbeginvandenegentiendeeeuweigendomvandeZutphenseburgemeesterWillemReinierOptenNoort,tevenslidvanGedeputeerdeStaten.Hetomvattetoenbe-halvehuis,tuinenenboomgaardookpercelenbouwland,weiland,hakhoutenakkermaalsbos.In1838kwamDenBrinkinhandenvanD.W.G.J.H.baronBrantsen,eigenaarvanZypendaal.Inhetmiddenvandenegentiendeeeuwwerdhethuisgesloopt.Vanhetbuitenisnietsherkenbaarsovergebleven;eendeelvandebijbehorendelanderijenverdweenonderdeuitbreidingvandeRhedensedorpskom.

5.11.14 DalsteinHuisDalsteinisgebouwdin1823.In1844woondehierdeRotterdamsesuikerraffinadeurJ.P.Havelaar,tevenseigenaarvanHofstetten.Havelaarszoonbouwdein1845hetnabijgelegenBernhalde.Vanaf1850woondehierlangetijddefamilieMispelblomBeyer-MüllerKühlenthal,diein1853eenverdiepingophethuislietzetten.Bijhethuislageenkoetshuiseneengrotetuinmeteenplantenmozaïek,eenvijvermeteendenkooi,rozenkwekerij,kindertuintjes,speelhuisje,theekoepelenbijzonderesolitairenalseenmoerbeiboomenkastanjebomen.Aandekantvandebenedentuinhadhethuiseenserre.TuinmanR.Bosbouwdein1921eenbloemenkasophetterrein.In1928werdhetlandhuisinopdrachtvanmevr.Guépin-DronsbergvandeLindenverbouwd.In1972werdhethuisafgebrokenenhetterreinverkaveldvoorwoningbouw.Vandetuinresteertnogeendeel.

5.11.15 Groot BergsteinGrootBergsteinisdeeerstebuitenplaatsdieinEllecomisgesticht(in1794).DoorhuwelijkwashetgoedinbezitgekomenvanMauritsJohanvanLöbenSels.Voordienwasheteenboerenhoevegeweestenalszodanigreedsbekendin1689.DehuidigeKastanjelaanwasoorspronkelijkdeschaapsdriftvandezeenanderehoevenindeachterliggendewaard.Ophetterreinwerdeind19eeeuweenChristelijkeschoolgebouwd.Inde20eeeuwkwamGrootBergsteineerstinbezitvanBaronesseTaetsvanAmerongenvanRenswoude,sedert1931inbezitvandebankiersfamilieMees.Debuitenplaatsbestaatnunietmeer,hetisindeoorlogdooreenV1verwoestenopdeplaatservanbevindtzichdehuidigeschool.Hetnaast-gelegenKlein-Bergstein(eenvilla)isin1870gebouwdinopdrachtvanErnstvanLöbenSels,destijdseigenaarvanGroot-Bergstein.

Page 42: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

�2

5.11.16 De HeuvelIn1739stondopdezeplekeenboerderijmetdenaamDeHeuvel.Inde19eeeuwlietdhr.A.Ph.G.vanBarneveldvanMathénaeenlandhuisbouwenomgevendooreengrotetuin.DetuinlieptotaandeEmmastraatendeMolenstraat(nuPastoorKoenestraat).Nadeverkavelingvandetuinin1921bleefhethuisnogbewoond.Omstreeks1950ishethuisgesloopt.

5.11.17 Huize Overbeek (Scholtenhuis)HetvoormaligelandgoedOverbeekaandeHoofdstraat inVelpwerdin1901omgevormdineenvil-lapark.HetnaarontwerpvandetuinarchitectHugoPoortman(1858-1953)aangelegdevillaparkiseenvanrijkswegebeschermddorpsgezicht.DekernvanhetlandgoedwashetzogenaamdeScholtenhuis,datomstreeks1640werdgebouwddoorMajoorWillemvanBroeckhuysenenlater,vanaf1677,bekendwasonderdenaamOverbeek.In1700branddeOverbeekaf,maarhetwerdindezelfdestijlherbouwd.Hetlandhuiswerdomstreeks1700omgevendooreentuininBarokkestijl.Indeasvanhethuislagaandeachterzijdeeenlanggerektewaterpartijdiedemidden-asvormdevantweelangwerpigeboomgaar-dendieindriehoekvormwerdenafgesloten.Aandeoostzijdevanhethuislagenbossenentenwesten-binneneenlanenstelsel-moestuinenenakkers.Omstreeks1770ginghetweerinvlammenop.Dezekeerwerdhetnietmeerindezelfdestijlherbouwd,maardetoenmaligeeigenarenJacobWillemvanEckenMargarethaVijghgaven in1770architectAnthonieViervant, stadstimmermanenarchitect inArnhem,opdrachtomeenlandhuistebouwen.Opeenomgrachtterreinverrezeneenrechthoekigensymmetrisch hoofdgebouw, alsmede twee bijgebouwen, die fungeerden als koetshuis, paarden- enbeestenstal,oranjerieenmelkkamer.Debaroktuinwerdomstreeks1800vervangendooreenpark inlandschapsstijl.Deformelestructurenmaaktendaarbijplaatsvooreenlandschapmetlanggerekte,ge-bogenpadenenwaterpartijen.Inhetparkwerdenallerleiromantischeelementenopgenomen,zoalseen aeolusharp, schelpengalerij, theekoepels, fonteinen, kluizenaarshut en badhuis. Het elf hectarengrotelandgoedOverbeekwerddoordelaatsteeigenaren,HenriLouisdeBruynendiensechtgenoteCatharinaTheodoravanBraam, in1900verkochtaanWillemHonig (1855-1927),eenarchitectdie inVelpenomgevingwerkzaamwas.Behalvearchitectwashijtevensmeerderejarengemeente-opzichterenlidvandegemeenteraad.Honignamhetinitiatiefomvanhetlandgoedeenvillaparktemaken.Hijstreefdenaareenzofraaimogelijkeaanlegmetgrotedeftigevilla’sopruimekavels.Omallesingoedebanenteleiden,werdin1900deN.V.VillaparkOverbeekopgericht.Honigwastechnischdirecteur,het-geenbetekendedathijzichbezighieldmetdeuitvoeringvanhetplan.Voorhetontwerpvanhetvil-laparkwerddetuin-enlandschapsarchitectHugoA.C.Poortman(1858-1953)aangetrokken.Poortmanbaseerdezijnontwerpvoorhetvillaparkophetbestaandepadenstelselvandetuinvanhetlandgoed.Hetontwerpomvattediversegebogenlaneneneengrotecentralewaterpartij,waartoededoorhetparklopendeRozendaalsebeekwerdbenut.Oudebomenblevenzoveelmogelijkgespaard.Hetland-huisOverbeekdatmeneennieuwebestemmingwildegevenwerdin1906alsnoggesloopt.DeN.V.VillaparkOverbeekwerdinaugustus1915ontbonden;allegrondwasverkochtzodathetgesteldedoelwasbereikt.Veelvandeoorspronkelijkevilla’szijnbewaardgebleven;demeestezijngebouwdtussen1900en1920.Demuziektentopheteilandindegrotevijverisvan1921.AanhetoudehuisOverbeekherinnertnogdepoortmetbovenopdeboogdewapenschildenvandefamiliesVanSpaenenVanHardenbroek.Depoortisinfeitehetmiddenstukvandebalustradevanhetoudehuis.

5.11.18 KerkwijckHethuisIJsselsteijnwerdin1846gebouwdaandeZutphensestraatweg;laterheettehetKerkwijck.Bijhethuisverrezentevenseentuinmanswoningeneentheehuis,respectievelijkin1872en1877.Ookwasereenkoetshuis.Bijhetbuitenlageenkleinparkbosmetslingerpaden.In1923werdbaronVanVoorst

Page 43: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

��

totVoorsteigenaar.Hijheeftophetlandgoedeensportveldlatenaanleggen,waarbijin1930eennieuwclubgebouwwerdgeplaatst.Hetlandhuiswerdin1946doorbrandverwoest;delaatsterestantenwer-denomstreeks1950afgebroken.Debijgebouwenruimdenhetveldin1971.VanKerkwijckbleefalleenwatopgaandgeboomteover,indevolksmondbekendalshetKraaienbosje.

5.11.19 Klein AvegoorTussenhetlandgoedAvegoorendespoorlijnlagdekleinebuitenplaatsKleinAvegoor.Degrondwaaropdebuitenplaatslaterontstond,werdin1869gekochtdoorBaronFagel,eigenaarvanAvegoor.In1886lieteigenaarJhr.G.A.C.H.vonGoedecke,zwagervanBaronFagel,doorarchitectH.J.Everseenlandhuisbouwen.DezewitgepleisterdevillainEvers’geboortedorprefereerdemethaarsymmetrischeopbouwenhoekpaviljoensaandearchitectuurvanFranserenaissance-chateaux,waarbijdemiddenrisalietmetgebrokenrondfrontonontleendwasaanhetchateauxvanCheverny.Begin20eeeuwwashetbewoonddoorBaronVanLoon,kamerheervanH.M.deKoningin.VoordatdeTweedeWereldoorloguitbrak,verliethijhethuis.TijdensdeoorlogwerdhetingebruikgenomendoordeKoninklijkeLandmacht.Tevensishetingebruikgeweestalsnoodhospitaal.Devillaisin1986afgebrand.

5.11.20 Huis MiddendorpReedsinde14eeeuwstondinEllecomdeboerderijMiddendorp.In1841werdhetlandhuisMiddendorpgebouwdaandeBinnenweginEllecom.Hetgoedbewaardelandhuisiseenrijksmonument.

5.11.21 NederhagenNederhagenwaseengebouwmettoren,dattennoordoostenvankasteelBiljoenstond.HetwerdopdekaartvanChristiaan’sGrooten(1558)aangegevenals“IndeHagh”.Inde15eeeuwwasheteigendomvanGijsbertvanWisch,dieookbezitterwasvanOverhagen,hethuistenzuidwestenvanBiljoen.In1608werdhetverkochtaanPaulvanArnhemtotHulshorst(1553-1621).DaarnaerfdezijnbroerZegervanArnhem(1602-1665),ambtsjonker,hethuis.DoorhethuwelijkvanHendrinavanArnhem(1630-1671)enAlexanderSpaenin1651kwamNederhagenaandefamilieSpaenvanBiljoen.In1806werdhethuisvertimmerdtoteenherenhuis;degrachtwasalgedempt.HethuisisdaarnabewoondgeweestdoordefamiliesDesTombe,VanHardenbroek,DuyvenédeWitenVanHelomaenwerdvermoedelijkinhetmiddenvande19eeeuwafgebroken.DenaamgingoveropeenaanzienlijkhuisdatgestaanheeftopdehoekvandeZutphensestraatwegendeBeekhuizenseweg.DithuiswaslateringebruikalshotelenraaktetijdensdeTweedeWereldoorlogzwaarbeschadigd.Hetwerdkortnadiengesloopt,medeomdatheteensta-in-de-wegvormdevoorhetverkeer.

5.11.22 OmmershofErisweinigbekendoverde-thansverdwenen-buitenplaatsOmmershof.Begin19eeeuwwasJacobMatthijsSimonsheervanOmmershof.In1814verkochthijdiversepercelenvanhetlandgoed.In1819wordtDaniëlMichielVollenhovenvermeldalseigenaarvanhetzeerhoutrijkelandgoed.In1872werdhethuisafgebrokenenhet landgoed inpercelengeveild.Hetgrondgebied isalszodanignietmeerherkenbaar,maarheeftgelegenwaarnudeLooierstraat,AnnastraatenJacobastraatbijelkaarkomen.

5.11.23 OverhagenDehavezatheOverhagenwordtreedsgenoemdineenrekeningvan1373.DeoudstbekendeeigenaarisJohanMompelier,eenGuliksedelman,diehetslotin1401verkochtaanJohandeCockvanOpijnen.In1458washeteigendomvanGijsbertvanWisch,tevenseigenaarvanNederhagen.HertogKarelvanGelreverwoesttehetkasteelin1530,waarnahetwerdafgebroken.Eengrootdeelvandematerialen

Page 44: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

��

werd hergebruikt bij de bouw van kasteel Biljoen. Onder Hendrik van Nassau Siegen werd - na eengrondruilmethetSt.CatharinagasthuisdezogenaamdeGraevenAleeaangelegd,waarvandehuidigeBiesdelselaanhetnoordelijkegedeelte is.DeGraevenAleewaseenbredelaanmetvierrijenbomendiedoorlieptotdegrenzenvanRozendaal.HendrikverlegdeookdeRozendaalseBeek in1652naarzijnslotgracht.In1711werdOverhagengekochtdoorFrederikWillemvanSpaen,heervanBiljoendiehetmetzijnbezittingenverenigde.TerplekkevanOverhagenkwameentuinmanswoning,metuitge-strektemoestuinen,boomgaarden,trekkastenenbroeijerijen.Devierkantegrachtomheteilandwerdveranderdineengrotevijverpartijmettweecascades.DelangeoprijlaannaardeArnhemsestraatwegwerdonderbrokendooreenvijverpartijontworpendoorZocher.DetuinmanswoningwerdtijdensdeTweedeWereldoorlog verwoest en in 1947 herbouwd naar ontwerp van architect Heineman. Bij debouwwerdenmaterialenhergebruiktvanhetoudepandenvanhetafgebrokenhotelNederhagen.DekwekerijOverhagenbehoortnogaltijdtotBiljoen.

5.11.24 RozenhagenHet aan de zuidzijde van de Arnhemsestraatweg gelegen landgoed Rozenhage werd in rond 1885gestichtdoorJacobusJohannesDuyvenédeWit.ZijnvaderhadinNederlandsIndiëeenfortuinver-worven.HetlandgoedwerdbegrensddoordevoormaligemuurvandemoestuinvanDaalhuizen,deArnhemsestraatweg,hetboveneindevandevoormaligeLaarwegendeSlangenkamp.Volgenshetka-dasteruit1885blijktdathetlandgoedbestonduitbouwland,huisenerf,tuinmanshuisenterreinvanvermaak.DevillalagopeenverhoginginhetlandschapmetuitzichtophetomliggendeparkinEngelselandschapsstijl.MogelijkishetparkaangelegddoorHenriCopijn.In1890werdeenkoetshuismetpaar-denstalgebouwd.In 1897 is het landgoed verkocht aan Cornelia Adriana Heineken (van de beroemde bierbrouwerij),schoonzusvanDuyvenédeWit. In1904schonkzijRozenhagenaandekinderenvanhaarzusterenzwager.In1907kwamhetlandgoedinzijngeheelaandejongstezoonJ.J.DuyvenédeWit(jr.),direc-teurvandeUtrechtscheBeetwortelsuikerfabriek.Vanaf1934werdhetlandgoedverkaveldenindelenverkocht. De villa met een groot deel van het landschapspark kwam voor 25.000 gulden in handenvanJanWillemBoeseken,diehethuislietslopenopdekeldersna.OpdezekelderswerdeennieuwhuisgebouwdnaarontwerpvandeArnhemsearchitectW.A.M.vandeVenindestijlvanhetNieuweBouwen.GedurendedeTweedeWereldoorlogwasRozenhagengevorderddoordeDuitsers.Op1mei1953werdRozenhagenverkochtaanIr.A.J.Engel,directeurvanAKU.In1980werddefamilieDekkerdenieuweeigenaar.Delandschappelijkeparkaanlegmetvijverisgrotendeelsbewaardgeblevenmaarvanhetoorspronkelijkebezitafgesplitst.Verderzijndeoudetuinmanswoning(Rozenhagelaan18)eneengietijzerenpoort(bijRozenhagelaan2)bewaardgebleven.

5.11.25 ScherpenhofDeoudstevermeldingvanScherpenhofdateertuit1474.IndezestiendeenzeventiendeeeuwwashetinbezitvandefamilieVanHeerde.Hetwasdestijdsnogeenboerenerf.Indeachttiendeeeuwiseenlandhuisgebouwd,mogelijkdoordefamilieMenthen.Deomvangenwaardevanhetlandgoedvari-eerdenindeloopdertijdaanzienlijk.In1858washetgoed130hectaregrootenwerddestijdsverkochtvoor180.000gulden.Denieuweeigenaarverkochtechtereengrootdeelenhieldalleenhuismetdi-recteomgevingover,tezamen12hectare.In1911werdhethuisgesloopt,devijvergedempt,opgaandhoutgeveildenwerdensportveldenaangelegd.Eendienstwoningisbehouden.

5.11.26 SchoonenbergSchoonenbergwerdgebouwdin1817.In1873verkochtendeervenvanjonkvrouweH.D.vanderBurch

Page 45: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

�5

vanSpieringshoekeendeelvandebuitenplaatsSchoonenbergaanhetkerkbestuurvandeR.K.kerkteVelp.In1874werddekatholiekebegraafplaatsaandeZandbergseweg(nuBergweg)ingebruikge-nomen.Eind19eeeuwmelddewandelendauteurJacobusCraandijkhetvolgende:“Wijhoudennogeen’ korten tijd den straatweg aan, wiens hooge iepen hun’ luchtigen ligtgroenen sluijer dragen endie ons weldra langs eenige villa’s en het uitgestrekte, met groen geboomte begroeide terrein vanSchoonenberg,aandeeerstehuizenvandeVelpschedorpstraatbrengen.”Indeeerstehelftvande20eeeuwwerdSchoonenbergverkaveldvoordevillawijkMaRetraite.Mogelijkzijndaarbijenkelebomenuithetparkgespaardgebleven.

5.11.27 SchoonoordDebuitenplaatsSchoonoordwerdin1811gesticht.Hethuiswerdin1938geslooptomplaatstemakenvoorhetbejaardenhuisAvondzon.Delenvandetuinaanlegblevenhierbijgespaard.Terplekkevanditbejaardenhuisverrees in2001eennieuwluxewoonzorgcentrumgenaamdNieuw-Schoonoord,naarontwerpvanAnnekoosLittel.

Page 46: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

�6

Page 47: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

�7

De door de verschillende landgoederen ingediende projecten,noodzakelijk voor de realisatie van de gewenste kwaliteitsimpulsbinnendelandgoederenzone,zijngerangschiktin5thema’s.Dezethema’szijn:• ProjectenTuinenenparken• ProjectenLandschapselementen• ProjectenHistorischegebouwenenbouwwerken• ProjectenBeken,sprengen,grachtenenvijvers• Nieuweontsluiting

Deeerstetweethema’s,‘Tuinenenparken’en‘Landschapselementen’hebbenbetrekkingopde‘groene’ kwaliteitenvande landgoede-renzone.Financieringvandezeprojectenuiteigenmiddelenblijktnietvoldoendetezijn.Ooksubsidieringuitbestaanderegelingenlukt meestal niet: de activiteiten vallen qua aard niet onder deSNLofdehoogtevandekostenstaat ingeenverhoudingtotdeSNL-subsidiebedragen,zoalsbij tuinenenparkelementen.Tevensishetvindenvanaanvullendesubsidiebronnennieteenvoudigofzelfs onmogelijk. Voor de rijksbeschermde buitenplaatsen biedthetBRIM inmiddelsdemogelijkheidomgroenewerkzaamhedentesubsidiërenmaarvanwegedegrotedrukophetbudgetvallenveellandgoederennogbuitendebootenzijndebudgettenvooralvoordegroterelandgoederenontoereikend.Vandaardateengrootaantalvandehiergepresenteerdegroeneprojectenalgeruimetijd‘indeijskast’liggen,klaaromtewordenuitgevoerd.Somsliggenzedaaralzolangdatdetijddringt.Voordeprojectenbinnenhet thema,‘Beken, sprengen,grachtenenvijvers’,geldtdatwaterschappenenpolderdistrictenvaakfinan-ciëlemiddelenterbeschikkingstellen.Tochisookhiercofinancie-ringineenaantalgevallengewenst.Ditgeldtookvoorgebouwenen BRIM, waar de provincie een deel van de cofinanciering voorhaar rekeningzoukunnennemen.Deprojectendievallenonder‘Nieuweontsluitingen’hebbenbetrekkingoptweespecifiekesitua-ties:dTraverseDierenenhetrealiserenvanparkeergelegenheidopRhederoord.

Projecten

Page 48: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

��

6.1 Projecten Tuinen en parkenDeaanwezigheidvanhistorischetuinenenparkenisonmiskenbaareenvandebelangrijkstekwaliteitenvandelandgoederenzone.Detuinenenparkenzijngelegenrondomeen(voormaligelocatievaneen)buitenplaats. Naast tuinen en parken vallen ook landschappelijke gebieden met (semi-)permanentehistorische structuren en landschappelijke elementen onder dit thema. Het uitvoeren van projectenbinnenhetthema‘Tuinenenparken’moetertoebijdragendatdegroenecultuurhistorischlandschap-structurenindevormvantuin-enparkinrichtingenbelangrijkehistorischelandschappelijkestructurenbinnendelandgoederenzonewordenhersteldenbeschermd.

Parken en gezichtsbepalende beplanting (solitaire bomen, boomgroepen)

Landgoed Kosten

2012 201� 201� 2015

Beekhuizen pm pm pm pm

Heuven Natuurmonumenten pm pm pm pm

Heuven Wurfbains Hof € 0 € 0 € 750 € 0

Rhederoord € 15.000 € 15.000 € 20.000 € 5.000

Rhederoord Natuurmonumenten pm pm pm pm

Middachten € 3.650 € 3.650 € 3.650 € 3.650

Hof te Dieren € 0 € 5.000 € 80.000 € 0

Laag Soeren €7.279 €13.356 €10.920 €63.213

Laag Soeren Natuurmonumenten pm pm pm pm

De Bockhorst € 3.000 € 3.000 € 3.000 € 3.000

Snippendael € 5.515 € 0 € 0 € 0

Larenstein pm pm pm pm

Totaal (excl. pm) € ��.��� € �0.006 € 11�.�20 € 7�.�6�

Tuinen, bordessen en tuinmurenLandgoed Kosten

2012 201� 201� 2015

Beekhuizen pm pm pm pm

Heuven Natuurmonumenten pm pm pm pm

Rhederoord € 0 € 120.000 € 120.000 € 120.000

Rhederoord Natuurmonumenten pm pm pm pm

Middachten € 0 € 0 € 50.000 € 50.000

Hof te Dieren € 100.000 € 100.000 € 100.000 € 100.000

Laag Soeren Natuurmonumenten pm pm pm pm

De Bockhorst € 0 € 0 € 15.000 € 15.000

Snippendael p.m. € 0 € 0 € 0

Larenstein pm pm pm pm

Totaal (excl. pm) € 100.000,00 € 220.000,00 € 2�5.000,00 € 2�5.000,00

Page 49: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

��

6.2 Projecten LandschapselementenBijdeprojectenrondhetthema‘Landschapselementen’ishetbeheerenbehoudvanhistorischeele-menten,zoalsgrenswallen,houtwallen,lanenenkerkpadenaandeorde.Hetzijnelementendiemeest-al indemeerbosrijkedelenvande landgoederenzonezijngesitueerd.Doelvandeprojecten ishetherkenbaarmakenenoppeilhoudenvandevisuelekwaliteitenvandezecultuurhistorischbelangrijkeonderdelenvandelandgoederen.Indekomendejarenzalerbinnenhetthemalandschapselementenplaatsingeruimdwordenvooreenaccent‘Kralensnoeren’waarinprojectenwordenopgenomendiemetnamedeverwevingvandeland-goederenzoneversterkenzoalsdoorgaandelanen,wegeneninrichtingspatronen.

Paden in parken en tuinen Landgoed Kosten

2012 201� 201� 2015

Beekhuizen pm pm pm pm

Heuven Natuurmonumenten pm pm pm pm

Rhederoord € 2.000 € 2.000 € 2.000 € 2.000

Rhederoord Natuurmonumenten pm pm pm pm

Middachten € 50.000 € 20.000 € 20.000 € 0

Hof te Dieren € 0 € 0 € 0 € 200.000

Laag Soeren Natuurmonumenten pm pm pm pm

De Bockhorst € 2.500 € 2.500 € 2.500 € 2.500

Snippendael € 4.000 € 0 € 0 € 0

Larenstein pm pm pm pm

Totaal (excl. pm) € 5�.500,00 € 2�.500,00 € 2�.500,00 € 20�.500,00

Totaal tuinen en parken 2012 201� 201� 2015

Kosten € 1�5.665,00 € 271.150,00 € �16.�00,00 € 501.150,00

Grens-/wildwallen en houtwallen Landgoed Kosten

2012 201� 201� 2015

Beekhuizen pm pm pm pm

Heuven Natuurmonumenten pm pm pm pm

Rhederoord Natuurmonumenten pm pm pm pm

Laag Soeren Natuurmonumenten pm pm pm pm

De Bockhorst € 0 € 2.500 € 0 € 2.500

Larenstein pm pm pm pm

Totaal (excl. pm) € 0,00 € 2.500,00 € 0,00 € 2.500,00

Page 50: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

50

Grafheuvels en historische locaties Landgoed Kosten

2012 201� 201� 2015

Beekhuizen pm pm pm pm

Heuven Natuurmonumenten pm pm pm pm

Rhederoord Natuurmonumenten pm pm pm pm

Laag Soeren Natuurmonumenten pm pm pm pm

Larenstein pm pm pm pm

Totaal (excl. pm) € 0,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00 Historische bossen, lanen en kerkepaden

Landgoed Kosten

2012 201� 201� 2015

Beekhuizen pm pm pm pm

Heuven Natuurmonumenten pm pm pm pm

Heuven Wurfbains Hof € 2.500 € 0 € 0 € 0

Rhederoord Natuurmonumenten pm pm pm pm

Middachten € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000

Hof te Dieren € 100.000 € 50.000 € 0 € 0

Laag Soeren Natuurmonumenten pm pm pm pm

De Bockhorst € 0 € 6.000 € 2.000 € 0

Snippendael € 8.625 € 0 € 0 € 0

Larenstein pm pm pm pm

Totaal (excl. pm) € 121.125,00 € 66.000,00 € 12.000,00 € 10.000,00

Totaal landschapselementen 2012 201� 201� 2015

Kosten € 121.125,00 € 6�.500,00 € 12.000,00 € 12.500,00

Page 51: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

51

6.� Projecten historische gebouwen en bouwwerkenProjectengerichtopherstelvanhistorischegebouwenenbouwwerkenvallenonderdit thema.Hetgaatdaarbijvaakomhetherstelvandekernvandelandgoederen.UitdestudievanPikkemaat,2006,blijktdatdemonumentalegebouweneenbelangrijkerolvervullenindecultuurhistorischeidentiteits-dragersvandegemeenteRheden.Destatuswordtdaarbijbepaalddoordestaatvanhetonderhoudvanhethoofdgebouw,debijgebouwenendedirecteomgeving.Maarookhetaanzichtvanbordessen,toegangswegen,aangelegdetuinenenbegrenzendemurenspeleneenbelangrijkerol.Projectenbin-nenditthemarakenaandeoorsprongvandebuitenplaatsendaaromdirectaanhetlandgoedzelf.ProjectendievallenonderditthemamoetenertoebijdragendathetniveauvanonderhoudvandebouwwerkenbinnendeVeluwezoomopeenhoognieuwkomt.Vaakgaandeprojectenoverhetweg-werkenvanachterstalligonderhoud.

Historische gebouwenLandgoed Kosten

2012 201� 201� 2015

Beekhuizen pm pm pm pm

Heuven Natuurmonumenten pm pm pm pm

Heuven Wurfbains Hof € 4.600 € 2.600 € 15.550 € 0

Rhederoord Natuurmonumenten pm pm pm pm

Middachten € 135.000 € 50.000 € 50.000 € 50.000

Laag Soeren Natuurmonumenten pm pm pm pm

De Bockhorst € 0 € 0 € 0 € 75.000

Larenstein pm pm pm pm

Totaal (excl. pm) € 1��.600,00 € 52.600,00 € 65.550,00 € 125.000,00

Historische bouwwerken in tuin en parkLandgoed Kosten

2012 201� 201� 2015

Beekhuizen pm pm pm pm

Heuven Natuurmonumenten pm pm pm pm

Heuven Wurfbains Hof € 2.500 € 0 € 0 € 0

Rhederoord € 0 € 5.000 € 20.000 € 50.000

Rhederoord Natuurmonumenten pm pm pm pm

Middachten € 55.000 € 100.000 € 50.000 € 0

Hof te Dieren € 125.000 € 130.000 € 125.000 € 125.000

Laag Soeren Natuurmonumenten pm pm pm pm

Snippendael € 8.211 € 0 € 0 € 0

Larenstein pm pm pm pm

Totaal (excl. pm) € 1�0.711,00 € 2�5.000,00 € 1�5.000,00 € 175.000,00

Totaal hist. Gebouwen 2012 201� 201� 2015

Kosten € ��0.�11,00 € 2�7.600,00 € 260.550,00 € �00.000,00

Page 52: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

52

6.� Projecten beken, sprengen, grachten en vijversWateriseenbelangrijkeverbindendefactorbinnendeVeluwezoom.Deeroderendewerkingvanhetwater van de IJssel op de stuwwal ligt aan de basis van het huidige landschap: dwars op de zone-ringheeftsmeltwatereninminderemateregenwaterdalenengeulengemaakt.DehydrologievandeVeluwezoomverbindtdestuwwalmethetrivierdalviabeken,kwelwaterensprengen.Ditoppervlakte-enkwelwatervoorzietvijversengrachten inde lagedelenvandeovergangszoneen inhetrivierdalpermanentvanwater.Waterzorgthierdoorvooreenbelangrijkenatuurlijkeverweving.Projectenbin-nenhetthema’Beken,sprengen,grachtenenvijvers’richtenzichopdeinstandhoudingvanbelangrijkewaterelementen.Hetgaatdaarbijzowelomdenatuurlijkealsomdeantropogenewaterelementen.

Beek- en sprenglopenLandgoed Kosten

2012 201� 201� 2015

Beekhuizen pm pm pm pm

Heuven Natuurmonumenten pm pm pm pm

Rhederoord Natuurmonumenten pm pm pm pm

Laag Soeren Natuurmonumenten pm pm pm pm

Larenstein pm pm pm pm

Totaal (excl. pm) € 0,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00

Waterpartijen, vijvers en grachtenLandgoed Kosten

2012 201� 201� 2015

Beekhuizen pm pm pm pm

Heuven Natuurmonumenten pm pm pm pm

Rhederoord € 0 € 120.000 € 0 € 0

Rhederoord Natuurmonumenten pm pm pm pm

Middachten € 0 € 70.000 € 140.000 € 100.000

Hof te Dieren € 0 € 10.000 € 0 € 0

Laag Soeren Natuurmonumenten pm pm pm pm

De Bockhorst € 0 € 30.000 € 0 € 0

Larenstein pm pm pm pm

Totaal (excl. pm) € 0,00 € 2�0.000,00 € 1�0.000,00 € 100.000,00

Totaal beken, sprengen etc 2012 201� 201� 2015

Kosten € 0,00 € 2�0.000,00 € 1�0.000,00 € 100.000,00

Page 53: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

5�

6.5 DiversenHetopnieuwinrichtenvaneengebiedofherbestemmingvraagtsomsomadditionelevoorzieningen.ZowillandgoedRhederoorddeeconomischedraagkrachtvanhetbezitvergrotendoordeaanlegvaneennieuwe,verdiepteparkeerplaatsincombinatiemetderenovatieenherinrichtingvanhetPetzold-park.

6.6 Totaal projecten 2012 - 2015Inonderstaandetabelzijndetotalegeschatteprojectkostenvoor2012t/m2015weergegeven.VoordelandgoederenvanNatuurmonumentenisnoggespecificeerdebegrotingbeschikbaar.Welzijndetotaleprojectkostenvoordegezamenlijkelandgoederenbekend.Dezezijneveneensinonderstaandetabelweergegeven.Ineenlaterstadiumwordtditbudgetverdeeldoverdelandgoederen.

Landgoed Kosten

2012 201� 201� 2015

Beekhuizen pm pm pm pm

Heuven Natuurmonumenten pm pm pm pm

Heuven Wurfbains Hof € 0 € 0 € 750 € 0

Rhederoord € 50.000 € 0 € 0 € 0

Rhederoord Natuurmonumenten pm pm pm pm

Hof te Dieren € 0 € 0 € 0 € 150.000

Laag Soeren Natuurmonumenten pm pm pm pm

De Bockhorst € 25.000 € 25.000 € 45.000 € 0

Larenstein pm pm pm pm

Totaal (excl. pm) € 75.000,00 € 25.000,00 € �5.750,00 € 150.000,00

Projecten 2012 201� 201� 2015

Tuinen en parken € 192.944 € 284.506 € 427.820 € 564.363

Landschapselementen € 121.125 € 68.500 € 12.000 € 12.500

Hist. gebouwen en bouwwerken € 330.311 € 287.600 € 260.550 € 300.000

Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 230.000 € 140.000 € 100.000

Divers € 75.000 € 25.000 € 45.750 € 150.000

Subtotaal € 71�.��0 € ��5.606 € ��6.120 € 1.126.�6�

Projectbegroting Natuurmonumenten € 190.000 € 140.000

Totaal (excl. pm) € 71�.��0 € ��5.606 € 1.067.120 € 1.266.�6�

Page 54: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden
Page 55: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

1. Bijlage Sterkte-zwakte analyse

2. Bijlage Projecten van de landgoederen, vanaf 2011 2.1. Heuven,StichtingWurfbain’sHof 2.2 Heuven,overigeeigenaren 2.3 Rhederoord 2.4 Middachten 2.5 HofteDieren 2.6 LaagSoeren 2.7 DeBockhorst 2.8 Snippendael 2.9 Avegoor

� Bijlage Provinciaal en gemeentelijk beleid 3.1 Provinciaalbeleid 3.2 Gemeentelijkbeleid

�. Bijlage Projectbegrotingen landgoederen, vanaf 2011

5. Integraal en gebiedsgericht Delandgoederenzone Oudebewoning Statigelandgoederen Unieklandschap Parelsnoer Hetlandgoedbedrijf Sociaalculturelefunctie Waarominstandhoudingenkwaliteitsimpuls Economischegebiedsdragers LandgoederengemeenteRheden Projecten ProjectenTuinenenparken ProjectenLandschapselementen ProjectenHistorischegebouwenenbouwwerken ProjectenBeken,sprengen,grachtenenvijvers Nieuweontsluiting

Kaarten GemeenteRhedenanno1906 Landgebruik Kwaliteitskaart1 Kwaliteitskaart2 KostenoverzichtProjecten

Bijlagen

Page 56: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

1. Sterkte-zwakte analyse

Sterkte-zwakte analyse t.b.v. Actieprogramma Kwaliteitsimpuls Landgoederenzone Rheden

Sterkteenkans Zwakteenbedreiging

Intern •Sterkeecologischeenhistorischebasis(oudbos,oudelandgoederen)

•Duidelijkeaanwezigheidvangebiedsverwevendeelementen

•Vastinkomenuitaanwezigeeconomischedragers(onroerendgoedenbossen)

•Kapitaalkrachtig(onroerendgoedenhout)•Redelijkeonderhoudsstaatgezamenlijk

bezit(beheerisnagenoegaltijdduurzaam)•Duidelijkekeuzevoorinstandhouding

landgoederen(vernieuwingelementen;introductienieuweecon.dragers)

•Levertgrotebijdragealseconomischegebiedsdrager

•Onvoldoendeinkomstenvoorgewensteambitieniveau

•Achterstalliggrootonderhoud•Hogekostenbeheererfgoed•Geenofteweiniggeldvoornieuwein-

vesteringen•Onvoldoenderendementopkapitaal•Geentotnauwelijksinkomstenuiteco-

nomischegebiedsdragers•Nogteontwikkelengezamenlijke

beheersvisievannatuurlijkeelementen

Extern •Geografische/historische/sociaal/economischepositie/functie(ligging,wonen,toerisme)

•Natuurencultuurhistorieverheugdzichinblijvendeinteresse

•Grootmaatschappelijkdraagvlak(circa1,5-2miljoenbezoekersperjaar)

•GrotemogelijkhedenvoorRood-voor-Groenprojecten

•Deelinkomstenuitbeleidsafhankelijkesubsidies

•Deelinkomstenconjunctuurafhankelijk•Gebiedzitplanologischdicht(moeilijk

omnieuwe,levensvatbare,nietgebieds-aantastendeeconomischedragersteintroduceren;Natura2000,eisenhisto-rischeinpassing)

•Infrastructuuriszowellevensaderalsaantastergebied

•Hogerecreatiedruk•Aantastingnatuurenleefomgevingdoor

intensiveringgebruik

Page 57: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

57

Page 58: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

2 Bijlage Projecten van de landgoederen, vanaf 2012

2.1 Heuven, Stichting Wurfbain’s Hof

Beoordelinghuidigesituatie

Sterk Zwak•Grootsocialekarakter•Uitstralingvandehuizen

•Financieelzwakkebasis•Afhankelijkvanvrijwilligers•Versplinterdeeigendomssituatie

Blik op de toekomst LandgoedHeuvenhadtot1940eenlandhuis.AanhetbeginvanWOIIishuisafgebrokenennooither-bouwd.DegrotewensvanHeuvenishetlandhuisopdeoorspronkelijkeplaatsteherbouwen.Metdeherbouwvanhetlandhuismoetenookdeinfrastructuurenlandschapselementenbehorendebijhetlandgoedinerewordenhersteld.Hetherbouwenvanhetlandhuiswordtgezienalseeneerstestapinhetterugbrengenvandeverlorenidentiteit.

2.2 Heuven Natuurmonumenten

Beoordelinghuidigesituatie

Sterk Zwak•Arboretum•‘Agrarische’landgoed•Natuurakkers•Geologischeprocessen•Cultuurhistorischeelementen

•Grootsocialekarakter•Uitstralingvandehuizen

Blik op de toekomst LandgoedHeuvenNMheefteensterkagrarischkaraktermetcultuurlandschapselementen;het iseen‘mensenlandgoed’.Ditgeeftruimtevooreenbreedscalaaanmenselijkeactiviteiten.Hetrecentgereali-seerdeVeluwetransferiumheeftqualandschappelijkeenhistorischeinvullinggrotewaarderinggekregenvanpubliekenomwonenden.Tochiserophetgebiedvanparkenentuinen,herstellandschapselemen-ten,historischegebouwen,bekenensprengennogeenaantalprojecten,datmoetwordenuitgevoerd.

VoordelandgoederenvanNatuurmonumentenisnoggeengespecificeerdebegrotingbeschikbaar.IneenlaterstadiumwordthettotaalbudgetvanNatuurmonumentenperlandgoedgespecificeerd(zieparagraaf6.6)

Landgoed Beekhuizen natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed Heuven natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed Heuven stichting wurfbain's hof 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 0 € 0 € 750 € 0Landschapselementen € 2.500 € 0 € 0 € 0Historische gebouwen en bouwwerken € 7.100 € 2.600 € 15.550 € 0Divers € 0 € 0 € 750 € 0Totaal € 9.600 € 2.600 € 17.050 € 0

Landgoed Rhederoord 2012 2013 2014 2015

Kostenoverzicht projecten per landgoed

Landgoed Rhederoord 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 17.000 € 137.000 € 142.000 € 127.000Historische gebouwen en bouwwerken € 0 € 5.000 € 20.000 € 50.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 120.000 € 0 € 0Divers € 50.000 € 0 € 0 € 0Totaal € 67.000 € 262.000 € 162.000 € 177.000

Landgoed Rhederoord natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed Middachten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 53.650 € 23.650 € 73.650 € 53.650Landschapselementen € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000Historische gebouwen en bouwwerken € 190.000 € 150.000 € 100.000 € 50.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 70.000 € 140.000 € 100.000Totaal € 253.650 € 253.650 € 323.650 € 213.650

Landgoed Beekhuizen natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed Heuven natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed Heuven stichting wurfbain's hof 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 0 € 0 € 750 € 0Landschapselementen € 2.500 € 0 € 0 € 0Historische gebouwen en bouwwerken € 7.100 € 2.600 € 15.550 € 0Divers € 0 € 0 € 750 € 0Totaal € 9.600 € 2.600 € 17.050 € 0

Landgoed Rhederoord 2012 2013 2014 2015

Kostenoverzicht projecten per landgoed

Landgoed Rhederoord 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 17.000 € 137.000 € 142.000 € 127.000Historische gebouwen en bouwwerken € 0 € 5.000 € 20.000 € 50.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 120.000 € 0 € 0Divers € 50.000 € 0 € 0 € 0Totaal € 67.000 € 262.000 € 162.000 € 177.000

Landgoed Rhederoord natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed Middachten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 53.650 € 23.650 € 73.650 € 53.650Landschapselementen € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000Historische gebouwen en bouwwerken € 190.000 € 150.000 € 100.000 € 50.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 70.000 € 140.000 € 100.000Totaal € 253.650 € 253.650 € 323.650 € 213.650

Page 59: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

2.� Rhederoord

Beoordelinghuidigesituatie

Sterk Zwak•OudeboomgroepenaanwezigvolgensPetzold-

ontwerp•Statigeuitstralinglandhuis•Biologischetuin•Landhuismetbiologischrestaurantenhotelac-

commodatie•Parkopengesteldvoorpubliek

•Versplinterdeeigendomssituatielandgoed•Beheerpark,landhuisenrestaurantgescheiden•Aftakelendenverdwenenbomenbestand•Verdwenenlandgoedelementen(Theekoepel,vijverperk,bordesbalustrades)

•Parkenzichtlijnendichtgegroeid•Hindertreinverkeer•Beperkendewet-enregelgeving(Natura2000,Boswet,NSW)

Blik op de toekomst Bijzowelbijdeeigenaaralsbijdehoreca-uitbaterwillenhetkaraktervanselfsupportingendebiologi-scheuitstralingverderversterkendoorhetvergrotenvandemoestuinenhoudenvanschapen/varkens.OmdeomwonendeninDeSteegteontlastenisdeingebruiknamevandewestelijketoegangswegeenuitdrukkelijkewens.Gekoppeldhieraan ligtereeneersteschetsontwerpgerichtopde realisatievanvoldoendeparkeerplaatsenopeigenterrein,meteenverantwoordelandschappelijkeinpassing.Vooreenefficiëntparkbeheer ishetvangrootbelangeenapartewerkplaats/opslagplaatsvoormaterieel/materiaal/haardhoutterealiseren.Tenslotteheeftderenovatievanhetpark,eenoorspronkelijkontwerpvanPetzold,dehoogsteprioriteit.Binnendezerenovatievallenookhetherstelvandevolgendeparkele-menten: theehuisje met uitzichten, formeel vijverperk, terrasbalustrades, oorspronkelijk padenstelsel,zichtassen,vrijstellenoudeboomgroepen,buxusparterreophetnoordbordes

2.� Landgoed Rhederoord Natuurmonumenten

Beoordelinghuidigesituatie

Sterk Zwak•Geologischeprocessen•Hogeesthetischeenhistorischewaarde•KasteelRouwenberg•Cultuurhistorischeelementen•Begrazingparkweidedoorkoeien

•Versplinterdeeigendomssituatielandgoed•Afhankelijkvanvrijwilligers

Blik op de toekomst LandgoedRhederoordNMheefteenhogeecologische,waarde.Omdezewaardeteversterken,wordenindekomendeperiodeLinde,HaagbeukenZoeteKersingebracht.DaarnaastwilNatuurmonumentenparticipereninhetPetzold-projectenmeewerkenaanhetherstelvanhethistorischepark.OpRhederoordisrecentelijkeensprengkophersteld,zodatdezeweermeerwatervoert.Welvraagtdesprengzelfnogomeenverdereinrichting:aanleggenvanleemindebeddingenhetherstelvandebrug.OokmoetendefundamentenvankasteelRouwenbergwordenhersteldenboerderijKokkenberggerestaureerd.

Landgoed Beekhuizen natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed Heuven natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed Heuven stichting wurfbain's hof 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 0 € 0 € 750 € 0Landschapselementen € 2.500 € 0 € 0 € 0Historische gebouwen en bouwwerken € 7.100 € 2.600 € 15.550 € 0Divers € 0 € 0 € 750 € 0Totaal € 9.600 € 2.600 € 17.050 € 0

Landgoed Rhederoord 2012 2013 2014 2015

Kostenoverzicht projecten per landgoed

Landgoed Rhederoord 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 17.000 € 137.000 € 142.000 € 127.000Historische gebouwen en bouwwerken € 0 € 5.000 € 20.000 € 50.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 120.000 € 0 € 0Divers € 50.000 € 0 € 0 € 0Totaal € 67.000 € 262.000 € 162.000 € 177.000

Landgoed Rhederoord natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed Middachten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 53.650 € 23.650 € 73.650 € 53.650Landschapselementen € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000Historische gebouwen en bouwwerken € 190.000 € 150.000 € 100.000 € 50.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 70.000 € 140.000 € 100.000Totaal € 253.650 € 253.650 € 323.650 € 213.650

Page 60: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

VoordelandgoederenvanNatuurmonumentenisnoggeengespecificeerdebegrotingbeschikbaar.IneenlaterstadiumwordthettotaalbudgetvanNatuurmonumentenperlandgoedgespecificeerd(zieparagraaf6.6)

2.� Middachten

Beoordelinghuidigesituatie

Sterk Zwak•Origineleontwerpeninrichting/inboedelhuisen

tuin•Eenheidsamenstellendedelen•Particulierebewoning•Waterpartijen•GeïntegreerdbosbeheerdoorGraafzu

Ortenburg•Fineerbeuken•Cultuurhistorieoplandgoedenindeomgeving•Lanen•Bijzonderenatuur•Openkarakter

•Cultuurhistorischeelementenkunnenalleenmetsubsidieinstandgehoudenworden

•Snelwegdoetafbreukaanlandgoed

Blik op de toekomst Debelangrijkstedoelstellingishetlandgoedoverdragenaandevolgendegeneratiewaarbijhetland-goedinevenwichtisquafinanciën,ecologieencultuur.LandgoedMiddachtenzietzichdaarbijalseenmodernbedrijf,nietalseencultuurhistorischrelict.Hetlandgoedheeftveleprojectplannengeschrevenvoorhetonderhoudvanhetbuitengebied,degebouwenenandereelementen.Dezeprojectenzijnvooreendeelvanfinancieringvoorzien.Zondercofinancieringkunnenzijechternietinuitvoeringwor-dengenomen.

Projectenwaarbijdemogelijkheidwordtgebodenomteovernachtenophetlandgoeddoorverhuurvanaccommodatieofhetaanbiedenvanbedandbreakfasthebbeneenbelangrijkemaatschappelijkemeerwaarde:mensenzienhetlandgoedineenander‘daglicht’.Vanaf1april2008isheterfgoedlogiesbovendestalleninbedrijf.Ookisereenkleinecampingophetlandgoed.

Landgoed Beekhuizen natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed Heuven natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed Heuven stichting wurfbain's hof 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 0 € 0 € 750 € 0Landschapselementen € 2.500 € 0 € 0 € 0Historische gebouwen en bouwwerken € 7.100 € 2.600 € 15.550 € 0Divers € 0 € 0 € 750 € 0Totaal € 9.600 € 2.600 € 17.050 € 0

Landgoed Rhederoord 2012 2013 2014 2015

Kostenoverzicht projecten per landgoed

Landgoed Rhederoord 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 17.000 € 137.000 € 142.000 € 127.000Historische gebouwen en bouwwerken € 0 € 5.000 € 20.000 € 50.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 120.000 € 0 € 0Divers € 50.000 € 0 € 0 € 0Totaal € 67.000 € 262.000 € 162.000 € 177.000

Landgoed Rhederoord natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed Middachten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 53.650 € 23.650 € 73.650 € 53.650Landschapselementen € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000Historische gebouwen en bouwwerken € 190.000 € 150.000 € 100.000 € 50.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 70.000 € 140.000 € 100.000Totaal € 253.650 € 253.650 € 323.650 € 213.650

Landgoed Beekhuizen natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed Heuven natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed Heuven stichting wurfbain's hof 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 0 € 0 € 750 € 0Landschapselementen € 2.500 € 0 € 0 € 0Historische gebouwen en bouwwerken € 7.100 € 2.600 € 15.550 € 0Divers € 0 € 0 € 750 € 0Totaal € 9.600 € 2.600 € 17.050 € 0

Landgoed Rhederoord 2012 2013 2014 2015

Kostenoverzicht projecten per landgoed

Landgoed Rhederoord 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 17.000 € 137.000 € 142.000 € 127.000Historische gebouwen en bouwwerken € 0 € 5.000 € 20.000 € 50.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 120.000 € 0 € 0Divers € 50.000 € 0 € 0 € 0Totaal € 67.000 € 262.000 € 162.000 € 177.000

Landgoed Rhederoord natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed Middachten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 53.650 € 23.650 € 73.650 € 53.650Landschapselementen € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000Historische gebouwen en bouwwerken € 190.000 € 150.000 € 100.000 € 50.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 70.000 € 140.000 € 100.000Totaal € 253.650 € 253.650 € 323.650 € 213.650

Page 61: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

2.5. Hof te Dieren

Beoordelinghuidigesituatie

Sterk Zwak•Cultuurhistorischeelementen•Petzoldontwerp,metaanpassingenvanGessel•Sterbos•Lanen•Ecologie•Openkarakter•Ecologischemoestuin•Wijngaard

•LocatieN348•LangzameuitvoeringprojectHartvanDieren•Lichtvervuilingdoorstraatlantaarns•Aantastinglanendoorverbredingfietspaden•Verdrogend effect pomp Vitens op bomen envijversinpark

Blik op de toekomst HetstrevenvanTwickelishetlevendhoudenenherstelvandecultuurhistorieophetlandgoed.Hiervooriseenscalaaanprojectengeïnitieerd.

Deherbouwvanhetlandhuiswordtalseensleutelprojectgezienbijdeverdereontwikkelingvanhetlandgoed.Bijditprojecthorenookhetherbouwenvanhetkoetshuisendeportierswoningenhether-stelvandeinfrastructuur.

DebossenvanhetlandgoedliggenverspreidoverdeVeluweenuiterwaarden.Omdezeopdelingte-gentegaanwordengesprekkenovereenruilverkavelingmetNatuurmonumentengevoerd.Door mee te werken aan het projecten Hart van Dieren en Havikerpoort probeert het landgoed deversnipperingdoorgemeentelijkeenprovincialeinfrastructuurteverminderen.ZowordtdeN348,diedoorhetlandgoedgaat,verlegdnaarhetspoorenwordtdehuidigewegeenrustigeB-weg.OokdeDoesburgsedijkzalverkeersluwwordengemaakt

HetontwerpvanPetzoldheeftalsbasisgediendvoorhetnieuweplanvanMichaelvanGessel.Hierinwordendegrote lijnenvanhetparkhersteldenkandeveranderde infrastructuurnauitvoeringvanhetprojectHartvanDierenwordeningepast.NaderealisatievanHartvanDierenzouTwickeloverdehoofdwegenhetspooreenloopbrugwillenaanleggen.

Debiologischewijngaardendemoestuinzijneenfinanciëledragervanhetlandgoed.Omdefinanciëlebasisvanditgeheelteversterkeniseenwerkschuurvoordewijngaardnodig.Daarnaastdraagtditiniti-atiefbijtotderecreatievewaardevanwijngaardenmoestuin.

Landgoed Hof te Dieren 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 100.000 € 105.000 € 180.000 € 300.000Landschapselementen € 100.000 € 50.000 € 0 € 0Historische gebouwen en bouwwerken € 125.000 € 130.000 € 125.000 € 125.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 10.000 € 0 € 0Divers € 0 € 0 € 0 € 150.000Totaal € 325.000 € 295.000 € 305.000 € 575.000

Landgoed Laag Soeren 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 7.279 € 13.356 € 10.920 € 63.213Totaal (excl. pm) € 7.279 € 13.356 € 10.920 € 63.213

Landgoed Laag Soeren natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed De Bockhorst 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 5.500 € 5.500 € 20.500 € 20.500Landschapselementen € 0 € 8.500 € 2.000 € 2.500Historische gebouwen en bouwwerken € 0 € 0 € 0 € 75.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 30.000 € 0 € 0Divers € 25.000 € 25.000 € 45.000 € 0Totaal € 30.500 € 69.000 € 67.500 € 98.000

Landgoed Snippendael 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 9.515 € 0 € 0 € 0Landschapselementen € 8.625 € 0 € 0 € 0Historische gebouwen en bouwwerken € 8.211 € 0 € 0 € 0Totaal € 26.351 € 0 € 0 € 0

Landgoed Larenstein 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Totale projectkosten 2012-2015 2012 2013 2014 2015Subtotaal alle projecten € 719.380 € 895.606 € 886.120 € 1.126.863Projectbegroting Natuurmonumenten € 190.000 € 140.000Totaal alle projecten (excl. pm) € 719.380 € 895.606 € 1.076.120 € 1.266.863

Page 62: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

2.6. Laag Soeren

Beoordelinghuidigesituatie

Sterk Zwak•Cultuurhistorischrijksmonument•VerbondenheidmetdorpLaagSoeren•BlikvangeraanderandvanhetNP•Engelselandschapstuin

•Klein, een groot deel van oorspronkelijke land-goedisnaarNMgegaan

•Koetshuis afgescheiden van monument dooropenbareweg

•Inkomstenafhankelijkvanaantalbewoners

Blik op de toekomst LandgoedLaagSoerenheeftalsstreveneenprettigewoonomgevingtebiedenvoorhaar inwoners,inharmoniemetdeomgeving.Hetbehoudvanhetlandgoedmethetmonumentalecomplexendeoverigenatuur-encultuurhistorischeelementen iseenvoorwaardevoorhetgoedfunctionerenvanhetlandgoed.

Metderenovatievanhethoofdgebouwiseenenormeslaggemaaktinhetherstelvanhetlandgoed.Dere-alisatievandenieuwbouwiseenlogischestapgeweestominkomstenvanhetlandgoedtegaranderen.

Hetisnuvanbelangdezevooruitgangvoorttezettendoormiddelvanrenovatievandeoverigeele-menten.Uitvoeringvanhetbomenbeheerplangarandeerteeninstandhoudingvanhetmonumentalebomenbestand.Hetbeheervandelanenverdientprioriteit.Dezevertegenwoordigeneengrotecul-tuurhistorischeennatuurwaarde.Bovendienspeeltveiligheidenzorgplichthiereengroterol,omdatdelanenvrijtoegankelijkzijnvoorhetpubliek.

Dewadiisjaarrondgevuldmetwater.Hiermeeiseenwaterpartijtoegevoegdaanhetlandgoedwelkemethet juistebeheerecologischgeziensteedswaardevollerkanworden.Daarnaast ismenvoorne-mensomdeoorspronkelijkevijverweerteherstellen.

Tenslottezijnereenaantalcultuurhistorischeelementendiebijhet landgoedhorenen indiendezehersteldworden,grotemeerwaardebiedenaanhetlandgoedalsgeheel.Hetgaathierbijomdevleer-muiskelders,waterkelderendekas.

VoordelandgoederenvanNatuurmonumentenisnoggeengespecificeerdebegrotingbeschikbaar.IneenlaterstadiumwordthettotaalbudgetvanNatuurmonumentenperlandgoedgespecificeerd(zieparagraaf6.6)

Landgoed Hof te Dieren 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 100.000 € 105.000 € 180.000 € 300.000Landschapselementen € 100.000 € 50.000 € 0 € 0Historische gebouwen en bouwwerken € 125.000 € 130.000 € 125.000 € 125.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 10.000 € 0 € 0Divers € 0 € 0 € 0 € 150.000Totaal € 325.000 € 295.000 € 305.000 € 575.000

Landgoed Laag Soeren 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 7.279 € 13.356 € 10.920 € 63.213Totaal (excl. pm) € 7.279 € 13.356 € 10.920 € 63.213

Landgoed Laag Soeren natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed De Bockhorst 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 5.500 € 5.500 € 20.500 € 20.500Landschapselementen € 0 € 8.500 € 2.000 € 2.500Historische gebouwen en bouwwerken € 0 € 0 € 0 € 75.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 30.000 € 0 € 0Divers € 25.000 € 25.000 € 45.000 € 0Totaal € 30.500 € 69.000 € 67.500 € 98.000

Landgoed Snippendael 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 9.515 € 0 € 0 € 0Landschapselementen € 8.625 € 0 € 0 € 0Historische gebouwen en bouwwerken € 8.211 € 0 € 0 € 0Totaal € 26.351 € 0 € 0 € 0

Landgoed Larenstein 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Totale projectkosten 2012-2015 2012 2013 2014 2015Subtotaal alle projecten € 719.380 € 895.606 € 886.120 € 1.126.863Projectbegroting Natuurmonumenten € 190.000 € 140.000Totaal alle projecten (excl. pm) € 719.380 € 895.606 € 1.076.120 € 1.266.863

Landgoed Hof te Dieren 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 100.000 € 105.000 € 180.000 € 300.000Landschapselementen € 100.000 € 50.000 € 0 € 0Historische gebouwen en bouwwerken € 125.000 € 130.000 € 125.000 € 125.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 10.000 € 0 € 0Divers € 0 € 0 € 0 € 150.000Totaal € 325.000 € 295.000 € 305.000 € 575.000

Landgoed Laag Soeren 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 7.279 € 13.356 € 10.920 € 63.213Totaal (excl. pm) € 7.279 € 13.356 € 10.920 € 63.213

Landgoed Laag Soeren natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed De Bockhorst 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 5.500 € 5.500 € 20.500 € 20.500Landschapselementen € 0 € 8.500 € 2.000 € 2.500Historische gebouwen en bouwwerken € 0 € 0 € 0 € 75.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 30.000 € 0 € 0Divers € 25.000 € 25.000 € 45.000 € 0Totaal € 30.500 € 69.000 € 67.500 € 98.000

Landgoed Snippendael 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 9.515 € 0 € 0 € 0Landschapselementen € 8.625 € 0 € 0 € 0Historische gebouwen en bouwwerken € 8.211 € 0 € 0 € 0Totaal € 26.351 € 0 € 0 € 0

Landgoed Larenstein 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Totale projectkosten 2012-2015 2012 2013 2014 2015Subtotaal alle projecten € 719.380 € 895.606 € 886.120 € 1.126.863Projectbegroting Natuurmonumenten € 190.000 € 140.000Totaal alle projecten (excl. pm) € 719.380 € 895.606 € 1.076.120 € 1.266.863

Page 63: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

2.7 De Bockhorst

Beoordelinghuidigesituatie

Sterk Zwak•DecompleetheidvandeBockhorstmetlandhuis

enkoetshuis,elementenvanhetoudepark,enagrarischefunctie(‘dierenopheterf’).

•Daardooreenmooiesamenhangvanfunctioneleenesthetischeelementen.

•Eenhogenatuurwaarde:flora,faunaenwater•Landhuis,koetshuisengaragezijnresp.rijks-en

gemeentemonumenten•Economischedrager:landerijen(pacht)

•Grachtenen(strooklangsde)Soerensebeeknietineigendom

•Achterstalligonderhoudoperf,(park)bos.•Onduidelijkheidtoekomstlandbouw

Blik op de toekomst DeBockhorstvormteenmooigeheel:functioneleenesthetischeelementengaansamenopeenvooreenboerderij-landgoedkarakteristiekewijzeenkunnenversterktworden.Hierbijishetvanbelangdatdesamenhangtussenbos,landschapencultuurhistorieversterktwordt.Hetisdaaromalleszinsdemoeitewaardeenlandgoedvisieteontwik-kelenwaarindeaandeelhoudersvandeBockhorsthundoelstellingenmethetlandgoedexplicietmaken.

2.� Snippendael

Beoordelinghuidigesituatie

Sterk Zwak•hogematevanrust,hogedichtheidvano.a.

zoogdieren•nogaanwezigecultuurhistorischelaan•ligginginNatura2000

•nietopengesteld,draagtnietbijaanuitloopgebied•dichtgegroeidezichtlijn

Blik op de toekomstLandgoedSnippendaelisonderdeelvanNatura2000.Deeigenaarbeheerthetlandgoedmethetoogop behoud van cultuurhistorische waarden en behoud en ontwikkeling van hoge natuur- en land-schapswaardenenspecifiekenatuurelementen.Erwordtdaarnaastveelwaardegehechtaandehogematevanrustophetlandgoed.

Landgoed Hof te Dieren 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 100.000 € 105.000 € 180.000 € 300.000Landschapselementen € 100.000 € 50.000 € 0 € 0Historische gebouwen en bouwwerken € 125.000 € 130.000 € 125.000 € 125.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 10.000 € 0 € 0Divers € 0 € 0 € 0 € 150.000Totaal € 325.000 € 295.000 € 305.000 € 575.000

Landgoed Laag Soeren 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 7.279 € 13.356 € 10.920 € 63.213Totaal (excl. pm) € 7.279 € 13.356 € 10.920 € 63.213

Landgoed Laag Soeren natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed De Bockhorst 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 5.500 € 5.500 € 20.500 € 20.500Landschapselementen € 0 € 8.500 € 2.000 € 2.500Historische gebouwen en bouwwerken € 0 € 0 € 0 € 75.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 30.000 € 0 € 0Divers € 25.000 € 25.000 € 45.000 € 0Totaal € 30.500 € 69.000 € 67.500 € 98.000

Landgoed Snippendael 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 9.515 € 0 € 0 € 0Landschapselementen € 8.625 € 0 € 0 € 0Historische gebouwen en bouwwerken € 8.211 € 0 € 0 € 0Totaal € 26.351 € 0 € 0 € 0

Landgoed Larenstein 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Totale projectkosten 2012-2015 2012 2013 2014 2015Subtotaal alle projecten € 719.380 € 895.606 € 886.120 € 1.126.863Projectbegroting Natuurmonumenten € 190.000 € 140.000Totaal alle projecten (excl. pm) € 719.380 € 895.606 € 1.076.120 € 1.266.863

Landgoed Hof te Dieren 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 100.000 € 105.000 € 180.000 € 300.000Landschapselementen € 100.000 € 50.000 € 0 € 0Historische gebouwen en bouwwerken € 125.000 € 130.000 € 125.000 € 125.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 10.000 € 0 € 0Divers € 0 € 0 € 0 € 150.000Totaal € 325.000 € 295.000 € 305.000 € 575.000

Landgoed Laag Soeren 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 7.279 € 13.356 € 10.920 € 63.213Totaal (excl. pm) € 7.279 € 13.356 € 10.920 € 63.213

Landgoed Laag Soeren natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed De Bockhorst 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 5.500 € 5.500 € 20.500 € 20.500Landschapselementen € 0 € 8.500 € 2.000 € 2.500Historische gebouwen en bouwwerken € 0 € 0 € 0 € 75.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 30.000 € 0 € 0Divers € 25.000 € 25.000 € 45.000 € 0Totaal € 30.500 € 69.000 € 67.500 € 98.000

Landgoed Snippendael 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 9.515 € 0 € 0 € 0Landschapselementen € 8.625 € 0 € 0 € 0Historische gebouwen en bouwwerken € 8.211 € 0 € 0 € 0Totaal € 26.351 € 0 € 0 € 0

Landgoed Larenstein 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Totale projectkosten 2012-2015 2012 2013 2014 2015Subtotaal alle projecten € 719.380 € 895.606 € 886.120 € 1.126.863Projectbegroting Natuurmonumenten € 190.000 € 140.000Totaal alle projecten (excl. pm) € 719.380 € 895.606 € 1.076.120 € 1.266.863

Page 64: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

6�

2.� Avegoor

Beoordelinghuidigesituatie

Sterk Zwak•Veeloudebomen•Nogaanwezigerelictenvanvroegereinrichting•Potentieelwaardevoluitloopgebiedvooromgeving

•Historischontwerpslechtbewaardgebleven•Momenteelnietformeelopengesteld•Geenduidelijkeidentiteit•Achterstalligonderhoud

Blik op de toekomst LandgoedAvegoorheeftalsdoelhetlandgoedteontwikkelentot‘HotelofmodernArt’.Hoewelhetnietindedoelstel-lingligthetlandgoedstriktteherstelleninzijnoorspronkelijkestaat,wordterwelwaardegehechtaandeoverblijfselendaarvan.Derelictenvanhetoorspronkelijkeontwerpkunnengeïntegreerdwordeninensomsleidendzijnvoordeverdereontwikkeling.Ineennogoptestellenontwikkelingsvisiewordendehistorischeinrichtingendewensenvoorde toekomstsamentegenhet lichtgehouden.LandgoedAvegoor isvoornemenshet terreinopentestellenvoorpubliek,waarmeehetlandgoedeenfraaiuitloopgebiedkanwordenvoordeomwonendenmetinteressevoorkunst.

VoorlandgoedAvegoorzijnvoordeperiode2012-2015geenconcreteprojectenopgegeven.

2.10 Larenstein

Beoordelinghuidigesituatie

Sterk Zwak•Veeloudebomen

•Grote diversiteit aan natuur- en landschaps-vormen

•Bijzonderefloraenfauna•Nogaanwezigerelictenvanvroegere

inrichtingengebruik

•Historischontwerpslechtbewaardgebleven•Nietformeelopengesteld

•Diversiteitgaattenkostevaneenheidinontwerp

Blik op de toekomstLandgoedLarensteinbiedtonderdakaandiverseopleidingendie inmeerofminderemateverbandhoudenmetdegroenebuitenruimte.Het landgoedvervultvoordezestudierichtingentalvanvoor-beeldenvannatuurtypenen landschapsvormenenspeeltdaarmeeeenniet teonderschatten rol inhetpraktischedeelvandeopleidingen.Larensteinbevindtzichmomenteelineenproceswaarinwordtgezochtnaareenmeeroptimaleinvullingvanhetlandgoed.Onderdeelvandatprocesisdeoverwe-gingom–waardatindehuidigesituatieslechtsbeperktmogelijkis-omwonendenengeïnteresseerdenmeergelegenheidtebiedenomhetlandgoedtebezoekenentebeleven.

Page 65: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

65

Landgoed Beekhuizen natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed Heuven natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed Heuven stichting wurfbain's hof 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 0 € 0 € 750 € 0Landschapselementen € 2.500 € 0 € 0 € 0Historische gebouwen en bouwwerken € 7.100 € 2.600 € 15.550 € 0Divers € 0 € 0 € 750 € 0Totaal € 9.600 € 2.600 € 17.050 € 0

Landgoed Rhederoord 2012 2013 2014 2015

Kostenoverzicht projecten per landgoed

Landgoed Rhederoord 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 17.000 € 137.000 € 142.000 € 127.000Historische gebouwen en bouwwerken € 0 € 5.000 € 20.000 € 50.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 120.000 € 0 € 0Divers € 50.000 € 0 € 0 € 0Totaal € 67.000 € 262.000 € 162.000 € 177.000

Landgoed Rhederoord natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed Middachten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 53.650 € 23.650 € 73.650 € 53.650Landschapselementen € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000Historische gebouwen en bouwwerken € 190.000 € 150.000 € 100.000 € 50.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 70.000 € 140.000 € 100.000Totaal € 253.650 € 253.650 € 323.650 € 213.650

Landgoed Hof te Dieren 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 100.000 € 105.000 € 180.000 € 300.000Landschapselementen € 100.000 € 50.000 € 0 € 0Historische gebouwen en bouwwerken € 125.000 € 130.000 € 125.000 € 125.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 10.000 € 0 € 0Divers € 0 € 0 € 0 € 150.000Totaal € 325.000 € 295.000 € 305.000 € 575.000

Landgoed Laag Soeren 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 7.279 € 13.356 € 10.920 € 63.213Totaal (excl. pm) € 7.279 € 13.356 € 10.920 € 63.213

Landgoed Laag Soeren natuurmonumenten 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Landgoed De Bockhorst 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 5.500 € 5.500 € 20.500 € 20.500Landschapselementen € 0 € 8.500 € 2.000 € 2.500Historische gebouwen en bouwwerken € 0 € 0 € 0 € 75.000Beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 30.000 € 0 € 0Divers € 25.000 € 25.000 € 45.000 € 0Totaal € 30.500 € 69.000 € 67.500 € 98.000

Landgoed Snippendael 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken € 9.515 € 0 € 0 € 0Landschapselementen € 8.625 € 0 € 0 € 0Historische gebouwen en bouwwerken € 8.211 € 0 € 0 € 0Totaal € 26.351 € 0 € 0 € 0

Landgoed Larenstein 2012 2013 2014 2015Tuinen en parken pm pm pm pmLandschapselementen pm pm pm pmHistorische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pmBeken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pmDivers pm pm pm pmTotaal (excl. pm) € 0 € 0 € 0 € 0

Totale projectkosten 2012-2015 2012 2013 2014 2015Subtotaal alle projecten € 719.380 € 895.606 € 886.120 € 1.126.863Projectbegroting Natuurmonumenten € 190.000 € 140.000Totaal alle projecten (excl. pm) € 719.380 € 895.606 € 1.076.120 € 1.266.863

2.11 Beekhuizen Natuurmonumenten

Beoordelinghuidigesituatie

Sterk Zwak•OntwerpparkdoorBaronSpaenentuinarchitectZocher•Mooiepadenstructuur•Waterpartijen•Geologischeprocessen•Cultuurhistorischeelementen

•Tweeeigenaren“GrootBeekhuizen”•Geengezamenlijkebeheervisiegroen•Hardeoverganggrens

Blik op de toekomst Afstemming van het beheer van“Groot Beekhuizen” tussen de eigenaren. Landschappelijk moet degrensmetBiljoenverzachtworden,zodatereengeleidelijkeofhelemaalgeenovergangontstaattus-sentweebeheerstijlen.

OpBeekhuizeniseenprojectgestartgeoriënteerdophetherstelvandebekenensprengen.Ditprojectisvooreengrootdeelafgerond.Alleenderestauratievaneenaantalkleinereelementen,zoalsdewater-kantvandevijver,isnognietgerealiseerd.Hiervoorzijngeenfinanciëlemiddelentevinden.

VoordelandgoederenvanNatuurmonumentenisnoggeengespecificeerdebegrotingbeschikbaar.IneenlaterstadiumwordthettotaalbudgetvanNatuurmonumentenperlandgoedgespecificeerd(zieparagraaf6.6)

Page 66: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

� Bijlage Provinciaal en gemeentelijk beleid

�.1 Provinciaal beleidVanuitverschillendebeleidsterreinentoontdeprovincieGelderlandeenbijzondereinteressevoordelandgoederenzonevandegemeenteRheden.

In het Streekplan van de Provincie valt de landgoederenzone voornamelijk in het deelgebied KANhoeweldeGemeenteRhedenookininvloedsfeervandeStedendriehoekvalt.VoordeProvincieisdelandgoederenzoneeenbelangrijkeverbindingtussenderegio’sKANenStedendriehoek.Veelvanhet,in het streekplan geformuleerde beleid, is nader uitgewerkt in de hierna besproken plannen en hetgemeentelijkbeleid.

DeplannenBelvoir2,Veluwe2010enhetReconstructieplanVeluweleggendenadrukopdecultuurhis-torischebetekenisvandelandgoederenzoneenhetbelangvandezelandgoedereninhetbereikenvandedoordeprovinciegesteldenatuur-enrecreatiedoelen.

In Belvoir 2 ligt het accent op gebieds- en uitvoeringsgericht beleid. De basis van Belvoir 2 is deCultuurhistorischeWaardenkaart.Dezeleverdeeenbeeldopvandeverspreidingvandecultuurhisto-rischewaardenindeprovincie.Vervolgenszijnindeprovincietiengebiedenonderscheiden,elkmeteenaantaltypischekenmerken.Dezekenmerkengevenelkgebiedeeneigenidentiteit,alshetwarehetDNAvanhetgebied.Dezetyperendekenmerkenzijngebundeldtotuniekecultuurhistorischeidenti-teitsdragers.VoordeVeluwezoommetalsonderdeeldelandgoederenzonezijndit:• Strategischeliggingen• Rijkebewoningsgeschiedenis/parklandschap

Vanuitdezeidentiteitsdragersisgekozenvoorhetstimulerenvanprojectenonderdevolgendeprogrammathema’swaarvoorbudgetisgereserveerd:• Rendabelelandgoederen(hetdraagvlakvoordelandgoederenhelpenvergroten);• Stromende beken (beekstructuren met bijbehorende cultuurhistorische objecten herstellen en in

standhouden);• Daarnaasthechtdeprovincieveelbelangaancultuurhistorische tuinen,parkenen landschapsele-

menten.Dezespeerpuntenwildeprovincieverwezenlijkendoormiddelvaneengebiedsgerichteaanpak.

Veluwe2010iseenbeleidsplandatallebetrokkenenmobiliseertomdeVeluwegezamenlijkeenkwali-teitsimpulstegeven.Desamenwerkendepartnerszijn,naastdeprovincieGelderland,onderanderezesrijksdepartementen,achttiengemeenten,terreinbeheerders,recreatieorganisaties,landbouwers,water-schappenenbedrijfsleven.ZijzijnverenigdindeVeluwecommissieenmakensamenplannenvoordeVeluwe.

Het ReconstructieplanVeluwe is een beleidsafweging tussen de intrinsieke waarden van en econo-mischeontwikkelingenopdeVeluwe;hetwilde functievande landbouwenmetname intensievelandbouwreguleren.HetreconstructieplanisafgestemdophetbeleidvanVeluwe2010,zodatdedoel-stellingenvanVeluwe2010ookbinnendereconstructiewordenuitgevoerd.InhetreconstructieplanVeluwespeeltde landgoederenzoneeenbeperkterol inhetdeelgebiedZuidelijke IJsselvalleienhetCentraalVeluwsNatuurgebied(CVN).Welzijnveelvandegenoemdeprioritairedoelenvantoepassing:• Kwaliteitsverbeteringnatuur;• Natuur,waterencultuurhistoriesturendvoorrecreatieontwikkeling;• BehoudenenversterkenlandschappelijkeennatuurlijkeovergangentussenCVNendeIJsselvallei;

Page 67: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

• Versterkenenbenuttenvandecultuurhistorischewaarden;• Vergrotentoegankelijkheidagrarischecultuurlandschappenennatuur-enbosgebiedenvoorroute-

gebondenrecreatie;• BehoudenversterkinglandschappelijkeennatuurlijkeovergangentussenCVNendeIJsselvalleidoor

groenewiggen;• VersterkenrelatieCVNenIJsselvalleidoorrecreatie.

Provincialeprioriteitisdeversterkingvandecultuurhistorischegebiedskenmerkenzoalsdezezijnaan-gegeven op de cultuurhistorische beleidskaart van de provincie Gelderland op basis van duurzameinstandhoudingvandelandgoederenmetbehulpvaneenintegraalmeerjariglandgoedoverschrijdendinstandhoudingsbeleid.

�.2 Gemeentelijk beleidInhoofdlijnenwildegemeenteRhedeninhaarbeleidsvisielandelijkgebieddelandschappelijke,na-tuur-encultuurhistorischekwaliteitenvandelandgoederenzonebeschermenendekarakteristiekeei-genschappenmeerbetekenisgevendoorverderontwikkeling.Verderwilzijmogelijkhedenscheppenvoorextensieve(verblijfs-)recreatieenruimtebiedenvoornieuweeconomischedragersoplandgoe-deren.VoordeVeluweheeftdenatuurontwikkelingprioriteitenhebbenhoutproductieenrecreatiefmede-gebruikeenmedefunctie.Hetbeleidvoordeovergangszonerichtzichimplicietopbehoudenverster-kingvandehuidigeintrinsiekewaardenenhetontwikkelenvannevenactiviteitenbijgrondgebondenlandbouwenvanrecreatief-toeristischeaspectenbijlandgoederen.VoordeIJsselvalleiiswaterbergingbijhoogwaterdehoofdfunctie.Debelangrijkstegebruiksfunctieisgrondgebondenlandbouwmeton-dergeschiktnatuur. IntoenemendematekrijgendeuiterwaardentemakenmetnatuurontwikkelingdoordeecologischeverbindingszoneHavikerpoortenextensieverecreatieindevormvanwandel-enfietspaden.

Daarnaastheeftdegemeentevoorditplanaanvullendebeleidselementengeformuleerd:• Behoudenherstelvanlaanstructuren,kleinschaligebosjes,houtwallenenbeken;• Behoudvangemeentelijkeenrijksmonumenten;• Beschermingvangebiedenmethogearcheologischewaarde;• Instandhoudingvandelandgoederenalseconomischeeenheidenhetintroducerenvannieuweeco-

nomischedragers;• Beschermingvandelandschappelijke,natuurlijkeencultuurhistorischevanlandgoederen:gronden

landhuis;• Bevorderenvandetoeristisch-recreatievebetekenisvanhetlandelijkgebieddoormiddelvan: okleinschaligeverblijfsrecreatie; oopwaarderenvanbestaandefiets-enwandelpaden; okleinschaligeovernachtingsmogelijkhedenindevormvanBed&breakfastopagrarischebedrijven

enbuitenplaatsen.

Page 68: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

�. Bijlage Projectbegrotingen landgoederen, vanaf 2011

Naam Landgoed/Buitenplaats: Landgoed Beekhuizen Natuurmonumenten

Tuinen en parken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Parken en gezichtsbepalende beplanting (solitaire bomen, boomgroepen)

Subtotaal parken en gezichtsbepalende beplanting pm pm pm pm

Tuinen, bordessen en tuinmuren

Subtotaal tuinen, bordessen en tuinmuren pm pm pm pm

Paden in parken en tuinen

Subtotaal paden in parken en tuinen pm pm pm pm

Totaal Tuinen en parken pm pm pm pm

Landschapselementen

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Grens-/wildwallen en houtwallen

Subtotaal grenswallen en houtwallen pm pm pm pm

Grafheuvels en historische locaties

Subtotaal grafheuvels en historische locaties pm pm pm pm

Historische bossen, lanen en kerkepaden

Subtotaal historische bossen, lanen en kerkepaden pm pm pm pm

Totaal landschapselementen pm pm pm pm

Historische gebouwen en bouwwerken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Historische gebouwen

Activiteiten

Activiteiten

Activiteiten

Voor de landgoederen van Natuurmonumenten is nog geen gespecificeerde projectbegroting per landgoed beschikbaar. Wel is voor de jaren 2012 toten met 2015 het totale budget bekend voor de gezamenlijke landgoederen binnen het Actieprogramma. In een later stadium wordt dit budget perlandgoed gespecificeerd (zie ook paragraaf 6.6).

Kostenraming

Kostenraming

Kostenraming

Subtotaal Historische gebouwen pm pm pm pm

Historische bouwwerken in tuin en park

Subtotaal historische bouwwerken in tuin en park pm pm pm pm

Totaal historische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pm

Beken, sprengen, grachten en vijvers

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Beek- en sprenglopen

Subtotaal beek- en sprenglopen pm pm pm pm

Waterpartijen, vijvers en grachten

Subtotaal waterpartijen, vijvers en grachten pm pm pm pm

Totaal beken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pm

Projecten divers

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Diversen

Subtotaal diversen pm pm pm pm

Totaal projecten divers pm pm pm pm

Activiteiten Kostenraming

KostenramingActiviteiten

Naam Landgoed/Buitenplaats: Landgoed Beekhuizen Natuurmonumenten Landgoed Heuven Natuurmonumenten Landgoed Rhederoord Natuurmonumenten Landgoed Laag Soeren Natuurmonumenten

Page 69: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Naam Landgoed/Buitenplaats: Landgoed Heuven, overige eigenaren

Tuinen en parken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Parken en gezichtsbepalende beplanting (solitaire bomen, boomgroepen)

Subtotaal parken en gezichtsbepalende beplanting € 0 € 0 € 0 € 0

Tuinen, bordessen en tuinmuren

Subtotaal tuinen, bordessen en tuinmuren € 0 € 0 € 0 € 0

Paden in parken en tuinen

Subtotaal paden in parken en tuinen € 0 € 0 € 0 € 0

Totaal Tuinen en parken € 0 € 0 € 0 € 0

Landschapselementen

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Grens-/wildwallen en houtwallen

Subtotaal grenswallen en houtwallen € 0 € 0 € 0 € 0

Grafheuvels en historische locaties

Subtotaal grafheuvels en historische locaties € 0 € 0 € 0 € 0

Historische bossen, lanen en kerkepaden

Subtotaal historische bossen, lanen en kerkepaden € 0 € 0 € 0 € 0

Totaal landschapselementen € 0 € 0 € 0 € 0

Historische gebouwen en bouwwerken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Historische gebouwen

Subtotaal Historische gebouwen € 0 € 0 € 0 € 0

Voor het deel van landgoed Heuven dat in eigendom/beheer is bij andere eigenaren dan Stichting Wurfain's Hof en Natuurmonumenten, zijn nog geenprojecten opgegeven voor de periode 2012-2015.

Kostenraming

Kostenraming

Kostenraming

Activiteiten

Activiteiten

Activiteiten

Subtotaal Historische gebouwen € 0 € 0 € 0 € 0

Historische bouwwerken in tuin en park

Subtotaal historische bouwwerken in tuin en park € 0 € 0 € 0 € 0

Totaal historische gebouwen en bouwwerken € 0 € 0 € 0 € 0

Beken, sprengen, grachten en vijvers

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Beek- en sprenglopen

Subtotaal beek- en sprenglopen € 0 € 0 € 0 € 0

Waterpartijen, vijvers en grachten

Subtotaal waterpartijen, vijvers en grachten € 0 € 0 € 0 € 0

Totaal beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 0 € 0 € 0

Projecten divers

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Diversen

Subtotaal diversen € 0 € 0 € 0 € 0

Totaal projecten divers € 0 € 0 € 0 € 0

Kostenraming

Kostenraming

Activiteiten

Activiteiten

Page 70: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Naam Landgoed/Buitenplaats: Landgoed Heuven, Stichting Wurfbain's Hof

Tuinen en parken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Parken en gezichtsbepalende beplanting (solitaire bomen, boomgroepen)Raster plaatsen Vervangen van raster rond 2 solitaire bomen / boomgroepen € 750Subtotaal parken en gezichtsbepalende beplanting € 0 € 0 € 750 € 0

Totaal Tuinen en parken € 0 € 0 € 750 € 0

Landschapselementen

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Historische bossen, lanen en kerkepadenBos tussen Noorse Huisje en De Uylenburg Opstellen beplantingsplan uitgewaaid bos € 500Bos tussen Noorse Huisje en De Uylenburg Beplanting aanbrengen € 2.000Subtotaal historische bossen, lanen en kerkepaden € 2.500 € 0 € 0 € 0

Totaal landschapselementen € 2.500 € 0 € 0 € 0

Historische gebouwen en bouwwerken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Historische gebouwenNoorse Huisje, Heuvenseweg 7 Schilderwerk (Rijksmonument) en voorafgaand herstelwerk houtwerk € 4.600 € 4.800Koetshuis, Heuvenseweg 9 Schilderwerk (Rijksmonument) en voorafgaand herstelwerk houtwerk € 1.000 € 5.200Bosschuur, Heuvenseweg 1C Schilderwerk (Gem monument) en voorafgaand herstelwerk houtwerk € 1.600 € 5.550Subtotaal Historische gebouwen € 4.600 € 2.600 € 15.550 € 0

Historische bouwwerken in tuin en parkPauwenhok Schilderwerk, herstel houtwerk € 2.500Subtotaal historische bouwwerken in tuin en park € 2.500 € 0 € 0 € 0

Totaal historische gebouwen en bouwwerken € 7.100 € 2.600 € 15.550 € 0

Projecten divers

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015DiversenVervangen landhekken vervangen 3 stuks lanhekken € 750Subtotaal diversen € 0 € 0 € 750 € 0

Totaal projecten divers

Kostenraming

Kostenraming

Kostenraming

Kostenraming

Activiteiten

Activiteiten

Activiteiten

Activiteiten

Totaal projecten divers € 0 € 0 € 750 € 0

Page 71: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Naam Landgoed/Buitenplaats: Landgoed Rhederoord

Tuinen en parken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Parken en gezichtsbepalende beplanting (solitaire bomen, boomgroepen)Subtotaal parken en gezichtsbepalende beplanting € 15.000 € 15.000 € 20.000 € 5.000

Tuinen, bordessen en tuinmurenSubtotaal tuinen, bordessen en tuinmuren € 0 € 120.000 € 120.000 € 120.000

Paden in parken en tuinenSubtotaal paden in parken en tuinen € 2.000 € 2.000 € 2.000 € 2.000

Totaal Tuinen en parken € 17.000 € 137.000 € 142.000 € 127.000

Historische gebouwen en bouwwerken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Historische bouwwerken in tuin en parkSubtotaal historische bouwwerken in tuin en park € 0 € 5.000 € 20.000 € 50.000

Totaal historische gebouwen en bouwwerken € 0 € 5.000 € 20.000 € 50.000

Beken, sprengen, grachten en vijvers

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Waterpartijen, vijvers en grachtenSubtotaal waterpartijen, vijvers en grachten € 0 € 120.000 € 0 € 0

Totaal beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 120.000 € 0 € 0

Projecten divers

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015DiversenSubtotaal diversen € 50.000 € 0 € 0 € 0

Totaal projecten divers € 50.000 € 0 € 0 € 0

Kostenraming

Kostenraming

Kostenraming

Kostenraming

Activiteiten

Activiteiten

Activiteiten

Activiteiten

Page 72: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Naam Landgoed/Buitenplaats: Landgoed Middachten

Tuinen en parken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Parken en gezichtsbepalende beplanting (solitaire bomen, boomgroepen)Solitaire bomen en heesters in kasteeltuin jaarlijkse inboet € 650 € 650 € 650 € 650Solitaire bomen en heesters in kasteeltuin jaarlijkse vormsnoei € 2.000 € 2.000 € 2.000 € 2.000Rozentuin jaarlijkse inboet € 750 € 750 € 750 € 750Boomgaard herstel inboet € 250 € 250 € 250 € 250Subtotaal parken en gezichtsbepalende beplanting € 3.650 € 3.650 € 3.650 € 3.650

Tuinen, bordessen en tuinmurenTuinmuur onderhoudswerkzaamheden voegwerk, fasegewijs € 25.000 € 25.000Poortman hekken renovatie en deels vernieuwen poortmanhekken, zie detailplan € 25.000 € 25.000Subtotaal tuinen, bordessen en tuinmuren € 0 € 0 € 50.000 € 50.000

Paden in parken en tuinenOranjerietuin, eenjarigenhof stalen banden aanbrengen € 35.000Rozentuin, overige kwetsbare delen stalen banden aanbrengen € 20.000 € 20.000Brug westpartere vernieuwen houten delen brug € 15.000Subtotaal paden in parken en tuinen € 50.000 € 20.000 € 20.000 € 0

Totaal Tuinen en parken € 53.650 € 23.650 € 73.650 € 53.650

Landschapselementen

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Historische bossen, lanen en kerkepadenMonumentale lanen onderhoudswerkz., weghalen dood hout hoogwerker, zie detailplan € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000

Subtotaal historische bossen, lanen en kerkepaden € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000

Totaal landschapselementen € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000

Historische gebouwen en bouwwerken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Historische gebouwenOranjerie vervangen houtrot, schilderwerk € 65.000Werkplaats herstel dakwerk westgevel € 50.000Stallen schilderwerk houtrot € 10.000 € 50.000Oostelijk bouwhuis schilderwerk houtrot € 10.000 € 50.000

Kostenraming

Kostenraming

Kostenraming

Activiteiten

Activiteiten

Activiteiten

Oostelijk bouwhuis schilderwerk houtrot € 10.000 € 50.000Squashhal herstel interieur € 50.000Subtotaal Historische gebouwen € 135.000 € 50.000 € 50.000 € 50.000

Historische bouwwerken in tuin en parkBastion westpartere herstel voegwerk/restauratie € 50.000Bastion oostpartere herstel voegwerk/restauratieVoorbrug en kade herstel voegwerk/restauratie € 40.000 € 40.000 € 50.000Stenen vazen voorbrug herstel kalksteen € 10.000Treiiage herstel 2e fase € 15.000Subtotaal historische bouwwerken in tuin en park € 55.000 € 100.000 € 50.000 € 0

Totaal historische gebouwen en bouwwerken € 190.000 € 150.000 € 100.000 € 50.000

Beken, sprengen, grachten en vijvers

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Waterpartijen, vijvers en grachtenBinnen- en buitengracht baggeren en inrichten baggerdepot € 100.000 € 100.000Paardengracht herstel verbinding paardengracht - buitengracht € 40.000Kooibos gedeeltelijk herstel eendenkooi en sloten historische aanleg € 50.000Buitengracht belemen en herstel buitensloten € 20.000Subtotaal waterpartijen, vijvers en grachten € 0 € 70.000 € 140.000 € 100.000

Totaal beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 70.000 € 140.000 € 100.000

KostenramingActiviteiten

Page 73: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Naam Landgoed/Buitenplaats: Landgoed Hof te Dieren

Tuinen en parken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Parken en gezichtsbepalende beplanting (solitaire bomen, boomgroepen)Herstel boomgroepen inpassing traverse Dieren in parkdeel € 50.000Inrichtingsplan boom/struikgroepen park opstellen plan € 5.000Uitvoeren inrichtingsplan € 30.000Subtotaal parken en gezichtsbepalende beplanting € 0 € 5.000 € 80.000 € 0

Tuinen, bordessen en tuinmurenTuinmuren herstel delen tuinmuren € 100.000 € 100.000 € 100.000 € 100.000Subtotaal tuinen, bordessen en tuinmuren € 100.000 € 100.000 € 100.000 € 100.000

Paden in parken en tuinenPadenstructuur park Aanleggen en hertsellen paden park (o.a. belemen) € 200.000Subtotaal paden in parken en tuinen € 0 € 0 € 0 € 200.000

Totaal Tuinen en parken € 100.000 € 105.000 € 180.000 € 300.000

Landschapselementen

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Historische bossen, lanen en kerkepadenZuidlaan Restauratie/herstel stadhouderlijke laan € 100.000Parklaan Hof te Dieren Restauratie/herstel stadhouderlijke laan € 50.000Subtotaal historische bossen, lanen en kerkepaden € 100.000 € 50.000 € 0 € 0

Totaal landschapselementen € 100.000 € 50.000 € 0 € 0

Historische gebouwen en bouwwerken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Historische bouwwerken in tuin en parkBrug € 5.000Muur € 125.000 € 125.000 € 125.000 € 125.000Subtotaal historische bouwwerken in tuin en park € 125.000 € 130.000 € 125.000 € 125.000

Totaal historische gebouwen en bouwwerken € 125.000 € 130.000 € 125.000 € 125.000

Beken, sprengen, grachten en vijvers

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Kostenraming

Kostenraming

Kostenraming

Kostenraming

Activiteiten

Activiteiten

Activiteiten

Activiteitenomschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Waterpartijen, vijvers en grachtenVijverrand herstellen verzakkingen in vijverrand € 10.000Subtotaal waterpartijen, vijvers en grachten € 0 € 10.000 € 0 € 0

Totaal beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 10.000 € 0 € 0

Projecten divers

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015DiversenBestrating park herstellen klinkerbestrating parklanen € 150.000Subtotaal diversen € 0 € 0 € 0 € 150.000

Totaal projecten divers € 0 € 0 € 0 € 150.000

KostenramingActiviteiten

Page 74: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Naam Landgoed/Buitenplaats: Landgoed Laag Soeren

Tuinen en parken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Parken en gezichtsbepalende beplanting (solitaire bomen, boomgroepen)Aanplanten rododendron-clump diepte/versterking zichtlijn richting bos ten zuiden van hoofdgebouw € 19.063Aanplanten stinzeplanten terugbrengen stinzenplanten in bosranden gehele landgoed € 10.856Aanleggen landschappelijkevijver verandering wadi in vijver t.b. van flora&fauna en aansluiting omgeving € 41.650Inbreiding bestaande rododendron-clump verdichten bestaande rododendrons agv veroudering en kaalworden € 1.309Aanplanten Ilex/Taxus verdichting rand perceel dmv inheemse en eenduidige beplanting € 8.420Aanplanten beukenheg verlenging beukenhaag bij plantenkas; afscherming bosgebied € 1.267Aanplanten bosplanten zichtbeplanting wegnemen zicht op aangrenzende bedrijfshal € 2.203Uitbreiding beregeningsinstallatie bestaande voorziening is ontoereikend; uitbreiding in fasen € 2.500 € 2.500 € 2.500 € 2.500Subtotaal parken en gezichtsbepalende beplanting € 7.279 € 13.356 € 10.920 € 63.213

Totaal Tuinen en parken € 7.279 € 13.356 € 10.920 € 63.213

KostenramingActiviteiten

Page 75: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Naam Landgoed/Buitenplaats: Landgoed De Bockhorst

Tuinen en parken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Parken en gezichtsbepalende beplanting (solitaire bomen, boomgroepen)Beeldbepalende bomen onderhoudssnoei € 3.000 € 3.000 € 3.000 € 3.000Subtotaal parken en gezichtsbepalende beplanting € 3.000 € 3.000 € 3.000 € 3.000

Tuinen, bordessen en tuinmurenTuinherstel ontwerp plan tuinherstel € 15.000Tuinherstel uitvoering tuinherstel 1e fase € 15.000Subtotaal tuinen, bordessen en tuinmuren € 0 € 0 € 15.000 € 15.000

Paden in parken en tuinenPaden onderhoud paden € 2.500 € 2.500 € 2.500 € 2.500Subtotaal paden in parken en tuinen € 2.500 € 2.500 € 2.500 € 2.500

Totaal Tuinen en parken € 5.500 € 5.500 € 20.500 € 20.500

Landschapselementen

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Grens-/wildwallen en houtwallenHoutwal herstellen houtwal € 2.500 € 2.500Subtotaal grenswallen en houtwallen € 0 € 2.500 € 0 € 2.500

Historische bossen, lanen en kerkepadenLanen onderhoud lanen € 6.000 € 2.000Subtotaal historische bossen, lanen en kerkepaden € 0 € 6.000 € 2.000 € 0

Totaal landschapselementen € 0 € 8.500 € 2.000 € 2.500

Historische gebouwen en bouwwerken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Historische gebouwenKoetshuis uitvoering herstel koetshuis € 75.000Subtotaal Historische gebouwen € 0 € 0 € 0 € 75.000

Totaal historische gebouwen en bouwwerken € 0 € 0 € 0 € 75.000

Beken, sprengen, grachten en vijversKostenraming

Kostenraming

Kostenraming

Kostenraming

Activiteiten

Activiteiten

Activiteiten

Activiteitenomschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Waterpartijen, vijvers en grachtenGracht herstel gracht volgend uit hydrologisch onderzoek € 30.000Subtotaal waterpartijen, vijvers en grachten € 0 € 30.000 € 0 € 0

Totaal beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 30.000 € 0 € 0

Projecten divers

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015DiversenHydrologisch onderzoek t.b.v. bestrijding verdroging ven, bossen en gracht € 25.000Herstel hydrologie maatregelen herstel hydrologie € 25.000 € 25.000Historisch onderzoek verdieping hist. onderzoek ivm transformatie pachthoeve en ontwerp € 20.000Subtotaal diversen € 25.000 € 25.000 € 45.000 € 0

Totaal projecten divers € 25.000 € 25.000 € 45.000 € 0

Kostenraming

Kostenraming

Activiteiten

Activiteiten

Page 76: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

76

Naam Landgoed/Buitenplaats: Landgoed Snippendael

Tuinen en parken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Parken en gezichtsbepalende beplanting (solitaire bomen, boomgroepen)herstel rododendronbeplanting aanschaf rododendron mt +125cm, verloren door vallende boom € 4.135herstel rododendronbeplanting planten rododendron € 1.380herstel rododendronbeplanting uitdunnen bestaande rododendronbeplanting wegens ziekte p.m.Subtotaal parken en gezichtsbepalende beplanting € 5.515 € 0 € 0 € 0

Tuinen, bordessen en tuinmurenOnderhoud zichtas snoeien enkele takken met hoogwerker p.m.Subtotaal tuinen, bordessen en tuinmuren € 0 € 0 € 0 € 0

Paden in parken en tuinenOnderhoud borders winterklaar maken borders € 4.000Subtotaal paden in parken en tuinen € 4.000 € 0 € 0 € 0

Totaal Tuinen en parken € 9.515 € 0 € 0 € 0

Landschapselementen

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Historische bossen, lanen en kerkepadenOnderhoud bosstrook Snippendaalseweg schonen en dunnen bos + onderhoud hekwerk € 2.760Onderhoud Amerikaanse eikenlaan snoeien aan weerszijden met hoogwerker en op rillen zetten takken € 2.575Onderhoud bosstrook achtergrens opschonen en dunnen bos aan weerszijden van pad € 3.290Vervangen sparrenbosje rooien en vervangen van beplanting p.m.Subtotaal historische bossen, lanen en kerkepaden € 8.625 € 0 € 0 € 0

Totaal landschapselementen € 8.625 € 0 € 0 € 0

Historische gebouwen en bouwwerken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Historische bouwwerken in tuin en parkRenovatie tennisbaan € 8.211Schilderwerk bijwerken buitenschilderwerk p.m.Subtotaal historische bouwwerken in tuin en park € 8.211 € 0 € 0 € 0

Totaal historische gebouwen en bouwwerken € 8.211 € 0 € 0 € 0

Kostenraming

Kostenraming

Kostenraming

Activiteiten

Activiteiten

Activiteiten

Page 77: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

77

Naam Landgoed/Buitenplaats: Landgoed Avegoor

Tuinen en parken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Parken en gezichtsbepalende beplanting (solitaire bomen, boomgroepen)

Subtotaal parken en gezichtsbepalende beplanting € 0 € 0 € 0 € 0

Tuinen, bordessen en tuinmuren

Subtotaal tuinen, bordessen en tuinmuren € 0 € 0 € 0 € 0

Paden in parken en tuinen

Subtotaal paden in parken en tuinen € 0 € 0 € 0 € 0

Totaal Tuinen en parken € 0 € 0 € 0 € 0

Landschapselementen

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Grens-/wildwallen en houtwallen

Subtotaal grenswallen en houtwallen € 0 € 0 € 0 € 0

Grafheuvels en historische locaties

Subtotaal grafheuvels en historische locaties € 0 € 0 € 0 € 0

Historische bossen, lanen en kerkepaden

Subtotaal historische bossen, lanen en kerkepaden € 0 € 0 € 0 € 0

Totaal landschapselementen € 0 € 0 € 0 € 0

Historische gebouwen en bouwwerken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Historische gebouwen

Subtotaal Historische gebouwen € 0 € 0 € 0 € 0

Voor landgoed Avegoor zijn geen projecten opgegeven voor de periode 2012-2015.

Kostenraming

Kostenraming

Kostenraming

Activiteiten

Activiteiten

Activiteiten

Historische bouwwerken in tuin en park

Subtotaal historische bouwwerken in tuin en park € 0 € 0 € 0 € 0

Totaal historische gebouwen en bouwwerken € 0 € 0 € 0 € 0

Beken, sprengen, grachten en vijvers

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Beek- en sprenglopen

Subtotaal beek- en sprenglopen € 0 € 0 € 0 € 0

Waterpartijen, vijvers en grachten

Subtotaal waterpartijen, vijvers en grachten € 0 € 0 € 0 € 0

Totaal beken, sprengen, grachten en vijvers € 0 € 0 € 0 € 0

Projecten divers

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Diversen

Subtotaal diversen € 0 € 0 € 0 € 0

Totaal projecten divers € 0 € 0 € 0 € 0

Kostenraming

Kostenraming

Activiteiten

Activiteiten

Page 78: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

7�

Naam Landgoed/Buitenplaats: Landgoed Larenstein

Tuinen en parken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Parken en gezichtsbepalende beplanting (solitaire bomen, boomgroepen)

Subtotaal parken en gezichtsbepalende beplanting pm pm pm pm

Tuinen, bordessen en tuinmuren

Subtotaal tuinen, bordessen en tuinmuren pm pm pm pm

Paden in parken en tuinen

Subtotaal paden in parken en tuinen pm pm pm pm

Totaal Tuinen en parken pm pm pm pm

Landschapselementen

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Grens-/wildwallen en houtwallen

Subtotaal grenswallen en houtwallen pm pm pm pm

Grafheuvels en historische locaties

Subtotaal grafheuvels en historische locaties pm pm pm pm

Historische bossen, lanen en kerkepaden

Subtotaal historische bossen, lanen en kerkepaden pm pm pm pm

Totaal landschapselementen pm pm pm pm

Historische gebouwen en bouwwerken

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Historische gebouwen

Activiteiten

Activiteiten

Activiteiten

In verband met het proces van planvorming rondom landgoed Larenstein is het op dit moment niet mogelijk om op stapel staande projecten voldoendete concretiseren voor deze editie van het Actieprogramma. In de loop van 2012 worden de betreffende projecten nader gedefinieerd en begroot. Dezegegevens zullen in een later stadium in het Actieprogramma worden opgenomen.

Kostenraming

Kostenraming

Kostenraming

Historische gebouwen

Subtotaal Historische gebouwen pm pm pm pm

Historische bouwwerken in tuin en park

Subtotaal historische bouwwerken in tuin en park pm pm pm pm

Totaal historische gebouwen en bouwwerken pm pm pm pm

Beken, sprengen, grachten en vijvers

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Beek- en sprenglopen

Subtotaal beek- en sprenglopen pm pm pm pm

Waterpartijen, vijvers en grachten

Subtotaal waterpartijen, vijvers en grachten pm pm pm pm

Totaal beken, sprengen, grachten en vijvers pm pm pm pm

Projecten divers

omschrijving toelichting 2012 2013 2014 2015Diversen

Subtotaal diversen pm pm pm pm

Totaal projecten divers pm pm pm pm

Activiteiten Kostenraming

KostenramingActiviteiten

Page 79: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

7�

Page 80: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

�0

Page 81: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

�1

Integraal en gebiedsgerichtHet ‘Actieprogramma Kwaliteitsimpuls Landgoederenzone Rheden’ is het resultaat van een unieke samenwerking tus-sen de gemeente Rheden en 5 landgoederen waarin een gebiedsgerichte aanpak voor een kwaliteitsimpuls gepresen-teerd wordt. Het doel van dit actieprogramma is:

Instandhouding en kwaliteitsverbetering van het landschap door middel van het veiligstellen van het huidige kwaliteits-niveau van de landgoederen en het geleidelijk hoger stellen van het huidige ambitieniveau.

De landgoederenzoneDelandgoederenzonevandegemeenteRhedenbestaatuiteenaaneengeslotenreeksvankastelen,landhuizenenlandgoederen,gekenmerkt door geometrische lanenstelsels, glooiende land-schapsparken,grootsepanorama’senmajestueuzebossen.Dezelandgoederenenbuitenplaatsenzijnbepalendvoordekwaliteitvan het woongebied, het recreatiegebied, het erfgoed en hetimagovandegemeente.HiermeevormenzijinfeitedeessentiëleschakelinhetDNAvangemeenteRheden.

Oude bewoningDelandgoederenzonebevindtzichopdeovergangvandeVeluwenaar het IJsseldal en bezit daarmee een voor Nederland uniekecombinatievanhoogteverschillenmetsteiledalen.Dezonekenteenlangeontwikkelingsgeschiedenisdieteruggaattotdeijzertijd.Alindevroegemiddeleeuwenisdeontwikkelingvandehuidigedorpentezien.DezenederzettingenmakengebruikvandenogaltijdaanwezigekenmerkenvanhetgebieddoorwinterbegrazingvanbossenenwoestegrondenophetVeluwemassief,akkerbouwindeovergangszoneenzomerbegrazingenvisserijinhetIJsseldal.De eerste verbindingen zijn in de vorm van schaapsdriften ont-staan.

Statige landgoederenToenemendebevolkingenontwikkelingdoetdemarkenontstaanenerwordteengrootaantaladellijkehuizenopverdedigbarelo-catiesgebouwd.Voorbeeldenvanzulke‘huizen’zijnMiddachtenenOverhagen.Alsgeleidelijkhetgemeenschappelijkgrondbezitovergaatinprivé-bezitkomeninde17deen18deeeuwnieuwebuitenplaatsenenbijbehorendejachtgebiedentotontwikkeling.

Page 82: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

�2

Zowelbijde‘nieuwe’buitenplaatsenalsdeouderebezittingenwordensierbossenmetdevoordietijdkenmerkenderechtepadenstructurenaangelegd(Baroktuinen).Halverwegede18deeeuwwordtdeaanlegvanbuitenplaatsenverdergeïntensiveerdenverandertdestijlvandeaangelegdesierbossenindeEngelselandschapsstijl(Parkbossen).Kastelenenlandhuizenwordenaangepastaandeeisenvandetijd.Deparkenentuinen,ingerichtmetsprengen,vijversengrachten,vormendedriedimensionaleresultantevangeomorfologie,klimaat,floraenmenselijkeactiviteiten.

Uniek landschapDeontginningvandewoestegrondenstartmethetaanleggenvanbossenrondomlandgoederenenbuitenplaatsen.Doordetoenemendewelvaartontstaatgeleidelijkmeerbelangstellingvoorverfraai-ing.Ditheeftbinnendebossenenlanderijengeleidtoteengrandeurvanlanen,aangevuldmetsoli-tairebomenenboomgroepen.Dezelanendoorbrekengrotevlakkenbos,heide,akkerland,weilandenwooncentra.Metnamedelanenzijneenbindendefactordoorhunbegeleidendeenaccentuerendefunctie.Ookhistorischekerkwegenenkerkpadenvervullendezebindenderoldoorhunoriëntatieopeenkerk(toren).Dehedentendagenogaanwezigeelementenvanverschillendetijdsbeeldenzorgenvooreenuniekehistorischeverweving,waardoorhetdynamischverledenvandelandgoederenzoneookvandaagdedagnogduidelijkzichtbaarenbeleefbaaris.Cultuurhistorischgezienwordthierdoordefactor‘tijd’,alsvierdedimensieinhetlandschap,zichtbaar.

ParelsnoerDehistorischegebouwen,gelegenineensamenhangendestructuurvanzichtlijnenengeometrischelanenstelselsenomringddoortuinenenparken,vormendeparelsineenglooiendlandschapgelegeninhetspanningsveldvandeVeluweenhetIJsseldal.Oudelanenenbomenrijenverbindendezeparels.Despanning,diedezecultuuringrepeninhetlandschapbrengen,maaktdelandgoederenzonetoteenuniekebelevenis.

Het landgoedbedrijfLandgoederen waarvan de geschiedenis teruggaat tot de middeleeuwen hadden altijd een sociaal-eco-nomischebasis.Vanuitdeprimaire functiewonenen/ofverdediging, zijnaltijd inkomstenuit landbouw,tolheffing en, naarmate hout schaarser werd, bosbouw gegenereerd. Landgoederen gesticht na de 15eeeuwhaddenvaakprimaireenwoonfunctie.Onderhoudenontwikkelingwordenvanafdatmomentveelalgefinancierd uit externe inkomsten, bijvoorbeeld scheepvaart en later ook industriële productie. Met deopkomstvande industriëleproductieendienstverleningvanafhetbeginvande20steeeuwnemendeinkomstenuitgrondgebondenproductieverderafenwordensubsidiessteedsbelangrijker.Welblijvendeinkomstenuitbosbouwenpachtooknubelangrijk.Meegaandmetdetijdzijnnuveellandgoederenopzoeknaarnieuweeconomischedragers,bijvoorbeelddoordeverhuurvangebouwenofhet inerfpachtuitgevenvanboerderijen,hetaanbiedenvanfaciliteitenvoorcongressenoftrouwerijenenallerhandebin-nen-enbuitenactiviteiten.Verhuuroptijdelijkeofmeerpermanentebasisspeeltophetmerendeelvandelandgoedereneenrol,evenalsfunctiewijzigingenomoudebouwlocatiesweertebenuttenofleegstaandebedrijfsgebouweneenwoon-,sport-ofkantoorfunctietegeven.

Sociaalculturele functieDaarnaastneemtdesociaalculturelefunctievandelandgoederennogsteedstoe.Ditvarieertvanhetopenstellenvangebouwen,tuinenenparkenopspecialemomenten,tothetfaciliterenvanwandel-enfietsroutesincombinatiemetnatuurontwikkeling.Bijhetuitvoerenvandezeactiviteitenisvooralsprakevaneentoenamevandekwaliteit,waarbijdeinkomstennietbijhetlandgoedzelfterechtkomen,maar

Page 83: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

��

regionaalwordengespreid.Doordezesociaalculturelefunctiewordenlandgoederenbelangrijkeeco-nomischegebiedsdragers.

Waarom instandhouding en kwaliteitsimpulsLandgoederenmeteenrijkecultuurhistoriekenmerkenzichvaakdoorgrotehistorischegebouwenmetbijgebouwen,omgevendoortuinen,parkenenbossenmetlanenenwaterpartijen.Deopbouwvanditcultuurhistorischerfgoedwasmogelijkomdateigenareninvroegereeeuwenoverveelgeldbeschiktenen arbeidskosten laag waren. Door de huidige hoge arbeidskosten, in combinatie met afnemende in-komstenuithet traditionele landgoedbeheerenhetvaakafwezigzijnvanexterne inkomstenbronnen,isonderhoudenherstelopdelandgoederenmoeilijktefinancieren.Omderijkecultuurhistorieophetgewenstekwaliteitsniveautehandhavenisondersteuninguitalgemenemiddelendaaromvanessentieelbelanggeworden.Dezeondersteuningvindtplaatsindevormvanjaarlijksesubsidies(SNL)enproject-ondersteuning.Tochiseenoptellingvanbeidenietvoldoendeenzijnextra(Provinciale) inspanningennoodzakelijk.Binnenhetkadervandelegitimatievandefinancieringvandekwaliteitsimpulsuitalgemenemiddelenisinteressantdebijdragevanlandgoederenaanderegioalsgeheelnaderteonderzoeken.

Economische gebiedsdragersHetgaatdaarbijomdeanalysevandezogenaamdeeconomischegebiedsdragers.Ditzijneconomi-schedragersdiegeenofnauwelijksdirectinkomenopleverenvoordelocatieofhetprojectwaardeactiviteitplaatsvindt:deopbrengstenkomentengoedeaandedirecteomgeving.De landgoederenleverenbinnendelandgoederenzoneeenbelangrijkebijdrageaaneengrootaantaleconomischege-biedsdragers:• beheerenbehoudvan(drink)water,lucht,bosennatuur•biedenvantoeristischebeleving•verho-genvandeleef-enwoonkwaliteit•beheerendebeschermingvanhetcultuurhistorischerfgoed1.

Jaarlijksbezoeken1,5–2miljoenrecreantenhetNationaalParkVeluwezoom.Delandgoederenindelandgoederenzonefaciliterendezebezoeken.Recreantenkomenbinnenhunbezittingengenietenvandeprachtigenatuur,schitterendegebouwenenbijzonderevergezichten.Debestedingentijdenshunbezoekzijn,zoisgebleken,belangrijkeeconomischegebiedsdragers.Echter,debezoekenleverendelandgoederenvrijwelgeeninkomstenop,terwijlzewelveel(onderhoud)kostenmaken.Opbasisvandezeconstateringishetlogischdenoodzakelijkekwaliteitsimpulsuitalgemenemiddelentefinancie-ren.Eendergelijkeondersteuningvandelandgoederenisopeenvoudigewijzevanuitdebijdrageaandeeconomischegebiedsdragersteverantwoorden.

Landgoederen gemeente RhedenVijf landgoederen,tewetenHofteDieren,Middachten,Rhederoord,HeuvenenBeekhuizen,hebbeneind2007aangevenaanhetActieprogrammatewillendeelnemen.Dezevijflandgoederenvormdende‘kopgroep’bijhetrealiserenvandekwaliteitsimpuls.Voor het programma van 2009 zijn twee landgoederen hieraan toegevoegd: Laag Soeren en DeBockhorst. Voor het programma van 2010 is landgoed Soeria aangesloten waarna voor 2011 ookSnippendaelenAvegoorkondenwordentoegevoegd.DeprojectenoplandgoedBeekuizenenSoeriavanNatuurmonumentenendeprojectenopdelandgoederenHeuven(deelNatuurmonumenten)enRhederoord(deelNatuurmonumenten)zijninhetprogrammavan2011echternietmeeropgenomen.DedoorNatuurmonumentenvoorgesteldeprojectenbevindenzichnamelijkinmiddelsineenplan-enuitvoeringsfasewaarvoor(externe)financiëringingezetis.

Page 84: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

��

DegemeenteRhedengaatzichdekomendetijdblijvend inzettenomookdeandere landgoederenbinnenhaargemeentegrenzen(Daalhuizen/Dordtwijck,Biljoen,Kruishorst,DeValkenberg,Rhederhof,Avegoor,Carolinapark,Bockhorst,GelderseTorenenHuisLaagSoeren)uittenodigenomzichbijdekopgroepaantesluiten.

ProjectenUit opgave van de kopgroep bleek in 2007 al dat financiering van landschapselementen, tuinen enparkenuiteigenmiddelennietmogelijkis.Ooksubsidieringuitbestaanderegelingenluktmeestalniet:deactiviteitenvallenquaaardnietonderdeSNLofdehoogtevandekostenstaatingeenverhoudingtotdeSNL-subsidiebedragen.Tevensishetvindenvanaanvullendesubsidiebronnennieteenvoudigofzelfsonmogelijk.Vandaardateengrootaantalvandehiergepresenteerdegroeneprojectenalgeruimetijd‘indeijskast’liggen.Projectenindegroenezonerond‘Historischegebouwenenbouwwerken’,kunneninhetalgemeenookaanspraakmakenopdeBRIM,maardeBRIMstelthiervoorgeengeldbeschikbaar.Voordeprojectenbinnenhetthema‘Beken,sprengen,grachtenenvijvers’geldtdatwaterschappenenpolderdistrictenvaakfinanciëlemiddelenterbeschikkingstellen.Tochisookhiercofinancieringineenaantalgevallengewenst.DitgeldtookvoorgebouwenenBRIM,waardeprovincieeendeelvandecofinancieringvoorhaarrekeningzoukunnennemen.Deprojectendievallenonder‘Nieuweontsluitingen’hebbenbetrek-kingoptweespecifiekesituaties:deaanlegvandetunnelbakinDierenenhetrealiserenvanparkeerge-legenheidopRhederoord.

Projecten Tuinen en parkenDeaanwezigheidvanhistorischetuinenenparkenisonmiskenbaareenvandebelangrijkstekwaliteitenvan de landgoederenzone. Daarnaast vallen ook landschappelijke gebieden met (semi-)permanentehistorische structuren en landschappelijke elementen onder dit thema. Het uitvoeren van projectenbinnenhetthema‘Tuinenenparken’moetertoebijdragendatdegroenecultuurhistorischlandschap-structurenindevormvantuin-enparkinrichtingendebelangrijkehistorischelandschappelijkestruc-turenbinnendelandgoederenzonewordenhersteldenbeschermd.

Projecten LandschapselementenBijdeprojectenrondhetthema‘Landschapselementen’ishetbeheerenbehoudvanhistorischeele-menten,zoalshoutwallen,lanenenkerkpaden,aandeorde.Hetzijnelementendiemeestalindemeerbosrijkedelenvandelandgoederenzonezijngesitueerd.Hetdoelvandeprojectenishetherkenbaarmakenenoppeilhoudenvandevisuelekwaliteitenvandezecultuurhistorischbelangrijkeonderdelenvandelandgoederen.Indekomendejarenzalerbinnenhetthemaplaatskomenvooreenaccentop‘kralensnoeren’waarinprojectenwordenopgenomendiemetnamedeverwevingvandelandgoederenzoneversterken,zoalslaneneninrichtingspatronen.

Projecten Historische gebouwen en bouwwerkenProjectengerichtopherstelvanhistorischegebouwenenbouwwerkenvallenonderdit thema.Hetgaatdaarbijvaakomhetherstelvandekernvandelandgoederen.UitdestudievanPikkemaatblijktdatdemonumentalegebouweneenbelangrijkerolvervullenindecultuurhistorischeidentiteitsdragersvandegemeenteRheden.Destatuswordtdaarbijbepaalddoordestaatvanhetonderhoudvanhethoofdgebouw,debijgebouwenendedirecteomgeving.Maarookaanzichtbordessen, toegangswe-gen,tuinenenbegrenzendemurenspeleneenbelangrijkerol.Projectenbinnenditthemarakenaande

Page 85: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

�5

oorsprongvandebuitenplaatsendaaromdirectaanhetlandgoedzelf.Projecten die vallen onder dit thema moeten er toe bijdragen dat het niveau van onderhoud van debouwwerkenbinnendeVeluwezoomopeenhoognieuwkomt.Vaakgaandeprojectenoverhetweg-werkenvanachterstalligonderhoud.

Projecten Beken, sprengen, grachten en vijversWater is een belangrijke verbindende factor binnen deVeluwezoom. De eroderende werking van hetwatervandeIJsselopdestuwwalligtaandebasisvanhethuidigelandschap:dwarsopdezoneringheeftwaterdalenengeulengemaakt.DehydrologievandeVeluwezoomverbindtdestuwwalmethetrivierdalviabeken,kwelwaterensprengen.Ditoppervlakte-enkwelwatervoorzietvijversengrachtenindelagedelenvandeovergangszoneeninhetrivierdalpermanentvanwater.Waterzorgthierdoorvooreenbe-langrijkenatuurlijkeverweving.Projectenbinnenhetthema‘Beken,sprengen,grachtenenvijvers’richtenzichopdeinstandhoudingvanbelangrijkenatuurlijkeenantropogenewaterelementen.

Nieuwe ontsluitingHerinrichting of herbestemming vraagt soms om additionele voorzieningen. Zo wil landgoedRhederoorddeeconomischedraagkrachtvanhetbezitvergrotendoordeaanlegvaneennieuwe(ver-diepte)parkeerplaatsincombinatiemetderenovatieenherinrichtingvanhetPetzoldpark.LandgoedHofteDierenwildegroteimpactvanhetinrichtingsplanHartvanDierenminimaliserendoordeaanlegvaneenoverspannendewandelbrug.Doelisdefysiekeopdelingvanhetlandgoed(letterlijk)teover-bruggen.

Page 86: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden
Page 87: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Kaartenbijlage

Page 88: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

��

Gemeente Rheden anno 1906Gemeente grens anno 1906

Gemeente grens anno 2011

Landgoederen Programma 2009

Page 89: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Gemeente Rheden anno 1906Gemeente grens anno 1906

Gemeente grens anno 2011

Landgoederen Programma 2009

Page 90: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

�0

Landgoederenprogramma 2011

Landgoederen binnen programma 2011

1. Landgoed Beekhuizen Natuurmonumenten*

2. Landgoed Heuven, Stichting Wurfbain’s Hof

3a. Landgoed Heuven Natuurmonumenten*

3b. Landgoed Heuven, Overige eigenaren

4. Landgoed Rhederoord

5. Landgoed Rhederoord Natuurmonumenten*

6. Landgoed Middachten

7. Landgoed Hof te Dieren

8. Landgoed Laag Soeren

9. Landgoed De Bockhorst

10. Landgoed Soeria Natuurmonumenten*

11. Landgoed Snippendael

12. Landgoed Avegoor

Nog niet deelnemende landgoederen

I. Daalhuizen / Dorthwijck

II. Biljoen / Beekhuizen

III. De Kruishorst

IV. De Valkenberg

V. Rhederhof

VI. Carolinapark

VII. De Geldersche Toren

IIX. Hofstetten

IX. Huis Laag Soeren

X. Larenstein

Gemeentegrens anno 2011

*niet opgenomen in programma 2011III

VII

X

IV

V

III

IX

VI

IIX

6

6

77

7

7

65

3

1

8 7

4

7

11

10

1

712

2

9

7

7

Page 91: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Landgoederenprogramma 2011

Landgoederen binnen programma 2011

1. Landgoed Beekhuizen Natuurmonumenten*

2. Landgoed Heuven, Stichting Wurfbain’s Hof

3a. Landgoed Heuven Natuurmonumenten*

3b. Landgoed Heuven, Overige eigenaren

4. Landgoed Rhederoord

5. Landgoed Rhederoord Natuurmonumenten*

6. Landgoed Middachten

7. Landgoed Hof te Dieren

8. Landgoed Laag Soeren

9. Landgoed De Bockhorst

10. Landgoed Soeria Natuurmonumenten*

11. Landgoed Snippendael

12. Landgoed Avegoor

Nog niet deelnemende landgoederen

I. Daalhuizen / Dorthwijck

II. Biljoen / Beekhuizen

III. De Kruishorst

IV. De Valkenberg

V. Rhederhof

VI. Carolinapark

VII. De Geldersche Toren

IIX. Hofstetten

IX. Huis Laag Soeren

X. Larenstein

Gemeentegrens anno 2011

*niet opgenomen in programma 2011III

VII

X

IV

V

III

IX

VI

IIX

6

6

77

7

7

65

3

1

8 7

4

7

11

10

1

712

2

9

7

7

Page 92: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Bron ondergrond: Topografische Dienst Kadaster

Page 93: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Lange bewoningsgeschiedenis

Lanen en kerkpaden

Vergezichten

Geologie, geomorfologie en bodem

Beeldimpressie landgoederen

Landgoederen binnen programma 2012

Gemeentegrens anno 2012

Page 94: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Bron ondergrond: Topografische Dienst Kadaster

Page 95: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

Landgoedbos

Sprengbeken en waterpartijen

Landhuizen en gebouwen

Historische parken

Historische tuinen

Page 96: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

6

6

77

7

7

65

3

1

8 7

13

4

7

11

10

1

712

2

9

7

7

Bron ondergrond: Topografische Dienst Kadaster

Page 97: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden

6

6

77

7

7

65

3

1

8 7

13

4

7

11

10

1

712

2

9

7

7

Kostenoverzicht Projecten totaal 2012 - 2015 1 Landgoed Beekhuizen Natuurmonumenten pm

2 Landgoed Heuven, Stichting Wurfbain’s Hof • Tuinenenparken € 750 • Historischegebouwenenbouwwerken € 25.500 • Divers € 750 Totaal € 29.250

� Landgoed Heuven Natuurmonumenten pm � Landgoed Rhederoord • Tuinenenparken € 423.000 • Historischegebouwenenbouwwerken € 75.000 • Beken,sprengen,grachtenenvijvers € 120.000 • Divers € 50.000 Totaal € 668.000

5 Landgoed Rhederoord Natuurmonumenten pm 6 Landgoed Middachten • Tuinenenparken € 204.600 • Landschapselementen € 40.000 • Historischegebouwenenbouwwerken € 490.000 • Beken,sprengen,grachtenenvijvers € 310.000 Totaal € 1.044.600 7 Landgoed Hof te Dieren • Tuinenenparken € 685.000 • Landschapselementen € 150.000 • Historischegebouwenenbouwwerken € 505.000 • Beken,sprengen,grachtenenvijvers € 10.000 • Divers € 150.000 Totaal € 1.500.000 � Landgoed De Bockhorst • Tuinenenparken € 52.000 • Landschapselementen € 13.000 • Historischegebouwenenbouwwerken € 75.000 • Beken,sprengen,grachtenenvijvers € 30.000 • Divers € 95.000 Totaal € 265.000 � Landgoed Laag Soeren • Tuinenenparken € 94.768

10 Landgoed Laag Soeren Natuurmonumenten pm 11 Landgoed Snippendael • Tuinenenparken € 9.515 • Landschapselementen € 8.625 • Historischegebouwenenbouwwerken € 8.211 Totaal € 26.351 12 Landgoed Avegoor Totaal € 0

1� Larenstein pm Subtotaal € �.627.�6�ProjectbegrotingNatuurmonumenten 330.000Totaal € �.�57.�6� +pm

Page 98: Actieprogramma 2012 - 2015 KwaliteitsimpulsLandgoederenzone Rheden