ACT (Acceptance & Commitment Therapy) bij problematisch middelengebruik

ACT (Acceptance & Commitment Therapy) bij problematisch

middelengebruik

Francis De Groot

20/11/09 FDG ACT - VAD 2

1. ACT

2. ACT en verslaving

3. Primaire preventie

4. Verder kennismaken met ACT

20/11/09 FDG ACT - VAD 3

1. ACT

Situering: Gedragstherapie Gebaseerd op Relational Frame Theory

(RFT - gedragsanalytisch) Ontstaan half jaren ’80 – jaren ’90 Richt zich niet op specifieke problemen Richt zich op processen (functionele

dimensies) – geen oplossing voor alles!

20/11/09 FDG ACT - VAD 4

1. ACT

Normale psychische processen spelen een belangrijke rol bij veel psychopathologie

Niet vertellen over (‘je moet aanvaarden’), maar doen, ervaren = experiëntieel; is geen psycho-educatie

Multidisciplinair toepasbaar Perfect combineerbaar met hervalpreventie,

motiverende gespreksvoering, psycho-educatie, medicatie, …

20/11/09 FDG ACT - VAD 5

1. ACT

Middelengebruik: allerlei functies:

1. Vermijden, onderdrukken van negatieve gedachten en gevoelens (negatieve bekrachtiging)

2. Positieve bekrachtiging op korte termijn (roes, spanning, …)

3. Contextafhankelijk

20/11/09 FDG ACT - VAD 6

1. ACT

Experiëntiële vermijding en cognitieve fusie:

Klassiek: negatieve gedachten en emoties vervangen door positieve:

Negatieve gedachten: uitdagen, veranderen

Negatieve emoties: exposure om bv. angst weg te krijgen, uitdoven (cfr. cue exposure)

20/11/09 FDG ACT - VAD 7

1. ACT

ACT: inhoud hoeft geen probleem te zijn.

Pogingen om ze te elimineren kunnen problemen zelfs versterken: witte beer

Deze pogingen = experiëntiële vermijding

20/11/09 FDG ACT - VAD 8

1. ACT

Fixatie op problematische ervaringen

+ letterlijk nemen van negatieve gedachten

= cognitieve fusie

20/11/09 FDG ACT - VAD 9

1. ACT

Verslaving en experiëntiële vermijding: Jacobs ea (2009): AAQ-II Correlatie AAQ-II – delay discounting (k100)

alcoholproblemen: r = -0,37 Najmi & Wegner (2008) Forsyth ea (2003) Ostafin & Marlatt (2008) Klein (2007)

20/11/09 FDG ACT - VAD 10

Zelf alsContext

Contact met het hier en nu

Defusie

Acceptatie Waarden

Toegewijde Actie

Psychologische flexibiliteit

20/11/09 FDG ACT - VAD 11

1. ACT

Werken met de kernprocessen – veel metaforen en oefeningen.

1. Waarden: Waar wil je naartoe met je leven? Waar wil jij voor staan? Waardegebieden. Waarop vastgelopen?

20/11/09 FDG ACT - VAD 12

1. ACT

Waardedomeinen:

Gezondheid Levensovertuiging Dagbesteding Ontspanning Leren Creativiteit

Sociale inzet Natuur Intieme relaties Vriendschap Relaties met kinderen Relaties met familie

20/11/09 FDG ACT - VAD 13

20/11/09 FDG ACT - VAD 14

1. ACT


2. Acceptatie: bereidheid belevingen te hebben en ervaren zoals ze zijn

Drijfzand Pink Wat als het zo is? Schaamte, angst,

drang, impulsen, verleiding, frustratie, saaiheid, ontwenning,…

20/11/09 FDG ACT - VAD 15

Het lijkt alsof je negatieve gedachten in de weg staan, je verhinderen om de gewenste richting in te slaan

20/11/09 FDG ACT - VAD 16

Maar eigenlijk rijden die negatieve gedachten gewoon mee. Ze steken de kop op en roepen: naar rechts, naar rechts! Maar je kan nog steeds kiezen om naar links te gaan.

20/11/09 FDG ACT - VAD 17

1. ACT

Acceptatie: strijd loslaten, helemaal loslaten + contact maken met je belevingen

20/11/09 FDG ACT - VAD 18

1. ACT


3. Defusie: leren zien, horen, ervaren van de dingen zoals ze zijn en niet zoals ze zeggen dat ze zijn

20/11/09 FDG ACT - VAD 19

1. ACT

Defusie:

Bv. ‘ik kan het niet’ ‘ik heb het gedacht dat …’, ‘ik merk dat ik

… voel’ Melk-melk-melk

20/11/09 FDG ACT - VAD 20

20/11/09 FDG ACT - VAD 21

1. ACT


4. Hier en nu: niet vasthaken aan gedachten en gevoelens. Leren contact maken met het hier en nu, komen en gaan (en terugkomen) van belevingen.

20/11/09 FDG ACT - VAD 22

1. ACT


5. Zelf-als-context: leren zichzelf ervaren als een observator van alles wat er gebeurt – zonder kenmerken, onveranderlijk

20/11/09 FDG ACT - VAD 23

1. ACT

Zelf-als-context: Komt minder aan bod bij behandeling

van verslaving Band met mystieke ervaringen:

(De Groot (2009). Van Zelf tot Mystiek)

20/11/09 FDG ACT - VAD 24

1. ACT


6. Toegewijde actie

20/11/09 FDG ACT - VAD 25

1. ACT

Psychologische flexibiliteit: de psychische vrijheid hebben om je leven verder te zetten of te veranderen in de richting die je belangrijk vindt, in de richting van je waarden; en dit in volledig contact met het huidige moment en bewust van je verleden.

20/11/09 FDG ACT - VAD 26


Verschillende publicaties beschikbaar: onderzoek, protocols, casussen, overzichten, …

Processen: vooral waarden, acceptatie en defusie

20/11/09 FDG ACT - VAD 27


2.1. Alcohol

2 gevalsbeschrijvingen: Luciano ea 2001 Heffner ea 2003 (gericht op waarden)

20/11/09 FDG ACT - VAD 28


2.2. Cannabis

1 studie (3 single-case designs): Twohig ea 2007

20/11/09 FDG ACT - VAD 29


2.3. Heroïne Tull ea 2007: programmabeschrijving +

casus (gericht op verhoogde angstgevoeligheid)

Stotts ea 2009: casus methadone-afbouw

20/11/09 FDG ACT - VAD 30


2.4. Methamfetamine Smout 2008: handleiding

20/11/09 FDG ACT - VAD 31


2.5. Gokken

Geen ACT-studies. Wel experimenteel onderzoek vanuit RFT (Dymond ea 2007; Hoon ea 2007; Hoon ea 2008)

20/11/09 FDG ACT - VAD 32


2.6. Polygebruik Hayes ea 2004: RCT polygebruikers op

methadone. 3 groepen: Methadone Methadone + ACT Methadone + 12 stappen

20/11/09 FDG ACT - VAD 33

20/11/09 FDG ACT - VAD 34


2.6. Polygebruik Hayes ea 2004 Protocol individuele therapie beschikbaar Batten ea 2005: gevalsbeschrijving

polygebruik + PTSD

20/11/09 FDG ACT - VAD 35


2.7. Gemengde groepen Heet van de naald: RCT ACT en zelf-

stigma: 2 groepen: 6u ACT + 28u TAU (intensief) 34u TAU

Resultaat: ACT wordt beter met de tijd: gebruik verdere behandeling, alcohol en druggebruik,…

20/11/09 FDG ACT - VAD 36


2.8. Personeel (verslavingswerkers) Studies gericht op burn-out

Hayes ea 2004: Workshop van 1 dag: Educatie biologische factoren Multiculturele training ACT

20/11/09 FDG ACT - VAD 37

ACT

Multicult

Educatie

10

15

20

25

30

Pre Post Follow-up

Bu

rn-o

ut

20/11/09 FDG ACT - VAD 38


2.8. Personeel (verslavingswerkers) Implementatie nieuwe behandelingen of

medicatie: Luoma ea 2007: Resultaat: ACT veel meer

implementatie + meer persoonlijke voldoening (minder burn-out)

Varra ea 2008: 2 dagen training + extra workshop hadden geen enkel effect, tenzij de workshop ACT was: positiever tov farmacother + meer verwijzing voor voorschriften (protocol beschikbaar)

20/11/09 FDG ACT - VAD 39

3. Preventie

Preventie van middelenproblemen via ACT kan werken:

ACT werkt bij jongeren ACT werkt bij verslaving ACT werkt bij jongeren met verslaving De effecten van ACT nemen vaak toe met

de tijd

20/11/09 FDG ACT - VAD 40

3. PreventiePreventie van middelenproblemen via ACT kan

werken: Preventie via ACT is onderzocht voor andere

problemen: Zweden: Livheim: onderzoek in scholen. 9u ACT training geeft verbetering op aantal GGZ-factoren tegenover controlegroep. Ook nog bij follow-up na 2 jaar!

Breed toepasbaar (ook minder verbale groepen): Gregg: ACT voor diabetes bij sociaal zwakkere groepen + Lundgren: ACT voor diabetes bij achtergestelde groepen in Z-Afrika

20/11/09 FDG ACT - VAD 41

3. Preventie 2010: start preventieproject Sint-Niklaas +

waarschijnlijk Leuven: proeftrainingen in school

Daarna? Uitgebreidere implementatie te plannen (financiering zoeken,…) + wetenschappelijke opvolging – met medewerking van Lessius Hogeschool

Doel = effectief, goedkoop, makkelijk implementeerbaar, voor alle niveaus

Zie brochure (Carmen Van Opstal)

20/11/09 FDG ACT - VAD 42

4. Verder kennismaken met ACT

Boek A-Tjak & De Groot Andere boeken, artikels (mailtje) Workshops (VVGT, Sarah Bosman,…) Grotere training: Nederland Proberen! Yahoo-groep [email protected]

20/11/09 FDG ACT - VAD 43

ACT

DANK U !

ACT (Acceptance & Commitment Therapy) bij problematisch middelengebruik

Documents

Transcript of ACT (Acceptance & Commitment Therapy) bij problematisch middelengebruik