ftm.nl

ABN Amro was ook als staatsbank

betrokken bij internationale

dividendfraude

Arno Wellens,

47-63 minuten

Bij weinig banken werd de frauduleuze CumEx-handel zo

fanatiek bedreven als bij de staatsbank ABN Amro. Het ministerie

van Financiën had daar sinds 2006 gedetailleerde kennis over.

Maar ook nadat het ministerie in 2008 eigenaar werd van ABN

Amro, bleef de bank willens en wetens betrokken bij transacties

waarmee belastingdiensten ernstig werden benadeeld. Het

ministerie heeft de kennis van de fraude niet met de minister

gedeeld en liet de CumEx-handel ongemoeid.

Dit stuk in 1 minuut

In juli 2014 wilde de Duitse Justitie via een rechtshulpverzoek

een inval bij de in Amsterdam gevestigde ABN Amro Clearing

Bank laten uitvoeren. Dit in het kader van het onderzoek naar de

CumEx-fraude, het grootste naoorlogse fraude-onderzoek in

Duitsland.

De afdeling Fortis GSLA werd in 2005 voor het eerst in verband

gebracht met CumEx-fraude. De Fransman Stefan Stanciu luidde

binnen Fortis de klok. Stanciu heeft in 2006 de fiscale

opsporingsdienst uitgebreid over de CumEx-fraude bij Fortis

ingelicht. Sindsdien was de kennis over de frauduleuze

dividendarbitrage binnen het ministerie van Financiën bekend: de

ABN Amro was ook als staatsbank betrokken bij internationale divide... about:reader?url=https://www.ftm.nl/artikelen/abn-amro-ook-als-staat...

1 van 31 8-11-2018 09:07

FIOD maakt immers deel uit van het ministerie.

In die periode was Gerrit Zalm minister van Financiën en Joop

Wijn staatssecretaris. In september 2008, een jaar nadat Zalm en

Wijn waren afgetreden, werd ABN Amro genationaliseerd; ook

delen van Fortis worden staatseigendom. Zalm werd in november

2008 de hoogste baas bij de staatsbank, en haalde later ook

Joop Wijn naar ABN Amro. Zalm noch Wijn willen zeggen of zij in

2006 al kennis hadden van CumEx-transacties.

Compliance officer Nico Zwikker mocht de nationalisatie in goede

banen leiden. Hij was ooit de compliance officer van Fortis GSLA.

In die tijd ging hij mee naar klanten om hen te overtuigen dat er

niets mis was met CumEx-transacties. Van 2009 tot 2013 was

Zwikker hoofd Compliance van ABN Amro.

De Kirchberg Group uit Luxemburg was tot begin 2010 een volle

dochter van ABN Amro. Kirchberg hield zich bezig met

dividendarbitrage waarbij onder andere CumEx- en CumCum-

transacties werden verricht.Na een management buy-out bleef

Kirchberg exclusief zaken doen met ABN Amro. Pas eind

januari/begin februari 2016 deelde ABN Amro de Luxemburgers

opeens mee dat ze alle banden wilde verbreken. De reden:

Kirchberg hield zich volgens ABN Amro bezig met

‘dividendstrippen’.

In het beursprospectus wordt geen melding gemaakt van het

verleden van ABN Amro. Ook blijft de grote belangstelling van de

Duitse justitie voor ABN Amro Clearing Bank onvermeld.

Lees verder

Het is 2 juli 2014 wanneer de Duitse officier van justitie Anne

Brorhilker het verzoek tot een inval bij de Nederlandse

staatsbank ABN Amro van een stempel voorziet. Brorhilker geeft

leiding aan een team dat een 51 pagina’s tellend

ABN Amro was ook als staatsbank betrokken bij internationale divide... about:reader?url=https://www.ftm.nl/artikelen/abn-amro-ook-als-staat...

2 van 31 8-11-2018 09:07

rechtshulpverzoek heeft opgesteld, dat naar het Landelijk

Internationaal Rechtshulp Centrum (LIRC) in Zoetermeer wordt

verstuurd. Het verzoek bevat gedetailleerde informatie over het

strafrechtelijke onderzoek naar een van de grootste financiële

schandalen uit de Duitse geschiedenis: de CumEx-fraude.

Daarbij werd de Duitse belastingdienst tussen 2001 en 2016 voor

tenminste 31,8 miljard euro benadeeld. Tientallen banken zijn bij

het schandaal betrokken. Ze opereren vanuit Londen, Abu Dhabi,

Luxemburg, Dubai, Basel en ook Amsterdam en hebben enorme

bedragen aan de Duitse staatskas weten te onttrekken. Sinds de

fraude in 2011 door de Duitse belastingdienst is ontdekt, zijn in

vier Duitse deelstaten strafrechtelijke onderzoeken gestart. De

Keulse hoofdofficier van justitie Brorhilker, uit de deelstaat

Nordrhein-Westfalen, gaat het meest voortvarend te werk. Zij wil

bij tientallen banken invallen doen en ABN Amro prijkt hoog op

haar lijst.

In de eerste pagina’s van het rechtshulpverzoek wordt

gedetailleerd uit de doeken gedaan hoe de frauduleuze

transacties werken en hoe ze in listig samenspel tussen banken,

investeerders en pensioenfondsen zijn opgezet. Het doel van de

verdachten was dividendbelasting terug te vorderen bij de Duitse

fiscus, hoewel ze wisten dat de voorwaarden voor teruggaaf

ontbraken. Volgens de Keulse hoofdofficier is de Nederlandse

staatsbank via het onderdeel Clearing bij de fraude betrokken.

Brorhilker wil dat kantoorruimten in het Amsterdamse

hoofdkantoor van ABN Amro worden doorzocht, bewijsstukken in

beslag worden genomen en een verhoor van getuigen

plaatsvindt.

Via het LIRC in Zoetermeer belandt het Duitse verzoek bij het

ministerie van Justitie en het ministerie van Financiën. Dat zorgt

onmiddellijk voor een bijzondere situatie: het ministerie van

ABN Amro was ook als staatsbank betrokken bij internationale divide... about:reader?url=https://www.ftm.nl/artikelen/abn-amro-ook-als-staat...

3 van 31 8-11-2018 09:07

Financiën is sinds september 2008 immers de formele eigenaar

van ABN Amro. Op het hoogtepunt van de financiële crisis

werden Fortis Bank Nederland en de delen van ABN Amro die

eerder door het Belgische Fortis waren overgenomen

genationaliseerd. Daar hing een fors prijskaartje aan: 21,7 miljard

euro, opgebracht door de Nederlandse belastingbetalers. Er is de

overheid veel aan gelegen dat geld op een of andere manier

weer in de schatkist terug te laten vloeien. Minister van Financiën

Jeroen Dijsselbloem is van oordeel dat een beursgang daartoe

de beste oplossing is. In augustus 2013 – een klein jaar voor het

rechtshulpverzoek – sprak hij al nadrukkelijk de wens uit het

bedrijf binnen niet al te lange tijd weer een publieke notering te

bezorgen. De minister heeft daarbij een belang: een zo groot

mogelijke opbrengst voor de schatkist binnenhalen. Nieuws over

mannen in zwarte jassen met grote witte letters ‘FIOD’ op de rug

die het hoofdkantoor van ABN Amro betreden, komt daarbij zeer

ongelegen.

De FIOD voelt nattigheid

Beursgang of geen beursgang, de directeur van de FIOD, de

opsporingsdienst van de Belastingdienst – ressorterend onder

het ministerie van Financiën – laat het ministerie van Justitie op 1

september 2014 weten geen bezwaar te hebben tegen het Duitse

rechtshulpverzoek. Bovenaan de brief staat in hoofdletters:

SPOED!

Via zijn internationale netwerk vangt Stefan Stanciu de eerste

zorgelijke geluiden op

De FIOD is al jaren bekend met CumEx-transacties die de Duitse

staat zoveel schade hebben berokkend. Sterker: de

opsporingsdienst weet tot in detail hoezeer een bedrijfsonderdeel

van de huidige staatsbank daar in het verleden munt uit heeft

ABN Amro was ook als staatsbank betrokken bij internationale divide... about:reader?url=https://www.ftm.nl/artikelen/abn-amro-ook-als-staat...

4 van 31 8-11-2018 09:07

weten te slaan. De door de Duitse justitie als crimineel

aangemerkte transacties werden jarenlang vanuit hartje

Amsterdam verricht. Op enkele tientallen meters van de Dam, op

Rokin 55, was Fortis Global Securities Lending & Arbitrage

(Fortis GSLA) gevestigd. Deze afdeling hoort vanaf eind jaren

negentig bij de toonaangevende Europese spelers op het gebied

van lenen en uitlenen van aandelen. GSLA speelt in op kleine

oneffenheden in de markt en probeert daar winst mee te maken.

Deze tak van sport wordt in de bankenwereld ‘arbitrage’

genoemd. Bankiers hebben ook gaten in fiscale wetgeving

ontdekt, en daar wordt vol op ingespeeld. En daar wordt

risicoloos heel veel geld mee verdiend. ‘Dividendarbitrage’

noemen ze dat, al zijn er insiders die het ‘diefstal’ noemen. De

FIOD heeft GSLA al sinds het begin van de eeuw in het vizier. De

dienst weet dat er met ingewikkelde fiscale transacties heel veel

geld wordt verdiend, maar kan de vinger er niet precies op

leggen. Pas enkele jaren later wordt de FIOD duidelijk hoe Fortis

GSLA in de champions league van de internationale CumEx-

handel is beland.

Bankier Stefan Stanciu krijgt eind 2004 door dat er iets vreselijk

mis gaat bij zijn werkgever Fortis GSLA. Het is nota bene zijn

eigen afdeling, Structured Products, waar de ellende zich

voordoet. Stanciu is een Fransman met Roemeense wortels en

werkt sinds 2002 bij Fortis. Op zijn kaartje staat Senior Equity

Derivatives Trader. Via zijn internationale netwerk vangt Stanciu

de eerste zorgelijke geluiden op. Vrienden die in Londen bij grote

banken werken, vragen hem over de enorme posities die zijn

relatief kleine afdeling opbouwt m