Visie op Sectoren 2014

‘Goedkoop, maarniet tegen elke prijs’

5 v ra ge n a a n Albe rt v a n B olde re n5 v ra ge n a a n Albe rt v a n B olde re n

CFO Zeeman Groep BV

Jan Zeeman opende de deuren van de eersteZeeman-vestiging in 1967, in Alphen aanden Rijn. De tweede volgde een halfjaarlater. En anno 2014 is het familiebedrijfZeeman met 1.250 winkels in Nederland,België, Luxemburg, Duitsland en Frankrijkéén van de grootste textielsupers vanEuropa. Het bedrijf valt op in dewinkelstraten, met zijn felgele en blauwehuisstijl en de matroos in het logo. Maarmisschien nog wel meer door de rotsvastestrategie, een zeer gunstige prijs-kwaliteitverhouding. Wat er ook gebeurt. En daarbijblijft maatschappelijk verantwoordondernemen hoog op de agenda. Want, zegtCFO Albert van Bolderen: ‘We zijn goedkoop,maar niet tegen elke prijs.’

1. Zeeman lijkt het onverenigbare1. Zeeman lijkt het onverenigbarete kunnen combineren: kleding ente kunnen combineren: kleding entextie l goedkoop en tegelijk mettextie l goedkoop en tegelijk metoog voor milieu enoog voor milieu enarbeidsomstandigheden verkopen.arbeidsomstandigheden verkopen.Op een lijst van het Minister ie vanOp een lijst van het Minister ie vanEZ met duurzame reta ilers staatEZ met duurzame reta ilers staatZeeman in de top 5 . Wat is hetZeeman in de top 5 . Wat is hetgeheim?geheim?

‘Wij kunnen de prijs laag houden door heel grote volumes te

laten produceren in het Verre Oosten: China, Bangladesh,

Filipijnen, Indonesië, India, Turkije en Pakistan. Met bijna alle

toeleveranciers hebben we langlopende relaties. Andere

retailers willen nog wel eens van de éne fabrikant naar de

andere hoppen, omdat ze dan een nét iets lagere prijs betalen.

Zonder te weten of ze wel de gewenste kwaliteit krijgen. Het zit

in de genen van een familiebedrijf zoals Zeeman, om

winstmaximalisatie op de korte termijn niet voorop te stellen.

Ben je ergens lang klant, dan zorgen ze goed voor je. Dus

streven we naar goede relaties met leveranciers op de lange

termijn.’

Visie op Sectoren 2014

2. Hoe doet Zeeman dat?2. Hoe doet Zeeman dat?

‘Een voorbeeld. Zodra de producten in containers klaar staan

voor vervoer naar Europa, betalen wij onmiddellijk. Dat is

prettig voor de leverancier, maar indirect ook voor ons. Een

leverancier moet bij de lange betalingstermijnen die je soms

ziet in onze sector, van soms wel 120 dagen, geld lenen om zijn

rekeningen te voldoen. Lenen kost geld, en die kosten

berekenen leveranciers weer door in de prijzen die ze ons

rekenen. En dat willen we niet. Als pure volumespeler let je op

iedere cent onkosten, – marges zijn dun. Vandaar dat wij goed

op de verpakkingskosten letten en dus ook de

productverpakkingen zoveel mogelijk willen beperken.’

3. Hoe hebben goede3. Hoe hebben goedearbeidsomstandigheden in dearbeidsomstandigheden in delagelonen-landen de aandacht vanlagelonen-landen de aandacht vanZeeman?Zeeman?

‘Van onze toeleveranciers heeft 100% onze gedragscode

getekend. Daarin staan helder onze normen: geen kinderarbeid,

veilige en hygiënische arbeidsomstandigheden, keuzevrijheid

van werken, wettelijke werktijden en lonen naleven, en

mensenrechten naleven. We vinden het steeds belangrijker om

dit verhaal te vertellen, omdat mensen het moeilijk vinden om

te geloven: zó goedkoop en dan ook nog maatschappelijk

verantwoord ondernemen. Dat vraagt om uitleg. We gaan, voor

een grotere transparantie van het productieproces, met

filmpjes op onze website laten zien hoe onze kleding gemaakt

wordt. Ons winkelpersoneel scholen we over onze werkwijze,

zodat ze die kunnen doorvertellen. In de winkels hangen

posters, en alles staat ook op www.zeeman.com/mvo. Om te

controleren of onze leveranciers zich houden aan de

gedragscode, worden audits uitgevoerd door onszelf, maar

ook door een onafhankelijke partij. We ondertekenden in Mei

2013 het ‘Bangladesh Accord on fire and building safety’. Een

welkome aanvulling op ons beleid. Dat akkoord is een

uitvloeisel van de afschuwelijke ramp met de kledingfabriek in

Bangladesh.’

4. En wat doet Zeeman aan het4 . En wat doet Zeeman aan hetterugdringen van de druk op hetterugdringen van de druk op hetmilieu?milieu?

‘Veel. En ook echt op zijn Zeemans. We betalen bijvoorbeeld

geen cent verontreinigingsheffing. Waarom? We halen al het

afval uit onze winkels op met dezelfde vrachtwagens waarmee

wij de goederen aan de filialen beleveren. Karton, plastic en

ander afval wordt allemaal door onszelf naar het

distributiecentrum Alphen aan den Rijn gebracht. Van daaruit

gaat bijvoorbeeld het karton, geperst en wel, naar de fabriek,

waar het wordt hergebruikt. Ook onze aanbieding voor

rompertjes van biokatoen, bekend ook van tv-reclame, is een

groot succes. We zijn learning member van BCI, Better Cotton

Initiative, een wereldwijd programma van NGO’s als het Wereld

Natuur Fonds, producenten als Nike en internationale retailers

als Ikea en H&M. Dat programma traint onder meer lokale

katoenboeren om zuiniger en gezonder te telen, met vijftig

procent minder pesticiden en water, en dertig procent minder

kunstmest. De besparing levert boeren betere winsten op. Ons

doel is dat in 2020 tien procent van onze textiel afkomstig is van

duurzame materialen. We nemen sinds kort oude kleding in

van klanten. Kleding die na de sale nog overblijft gaat naar

Ghana of Oost-Europa. We introduceerden onze statiegeldtas,

voor 1 euro, als duurzaam alternatief, om uitgifte van plastic

tassen terug te dringen. In de Belgische winkels hangt nu LED-

verlichting, een investering die zichzelf op de korte termijn

terugverdient door energiebesparing.’

5. In 2011 zijn de resultaten bij5 . In 2011 zijn de resultaten bijZeeman onder druk komen te staan.Zeeman onder druk komen te staan.Nooit gedacht aan pr ijsverhogingenNooit gedacht aan pr ijsverhogingenvoor de klant?voor de klant?

‘In die periode werd de inkoop maar liefst 30% duurder door

sterk stijgende katoenprijzen en hogere loonkosten in de

producerende landen. We hebben geen moment overwogen de

prijzen te verhogen, daar zijn onze klanten heel gevoelig voor.

Helemaal in tijden dat de consumentenbestedingen onder druk

staan. Liever kozen we voor een tijdelijke verlaging van de winst,

nogmaals, het gaat om de lange termijn. Zonder uiteraard te

vergeten aan de juiste knoppen te draaien om de kosten te

beheersen. Onder meer door het logistieke proces te

optimaliseren. Door een betere beladingsgraad kunnen we een

half miljoen kilometers besparen. In 2012 hebben we miljoenen

kunnen investeren in winkels, IT en logistiek. We bewijzen dat

het mogelijk is: op de lange termijn rendabel zijn, blijvend lage

prijzen voor consumenten rekenen, én tegelijkertijd

maatschappelijk verantwoord ondernemen. Oók in crisisjaren.’

Visie op Sectoren 2014

‘Duurzaamheid ismodewoord, maar ismode ookduurzaam?’

C hris Me i je rsC hris Me i je rs

Sectorbanker Retail

Bedrijven vallen over elkaar heen om hunbijdrage aan duurzaamheid te benadrukken.Belangenorganisaties stellen dat nog veelwerk aan de winkel is. Duurzaamheidbetekent voor mij dat we in onze behoeftenvoorzien, zonder dat we mens, milieu ofeconomie in gevaar brengen, nu en in detoekomst.

Kijkend naar de mode-industrie zien we eenpijnlijke opsomming van weinig duurzameaspecten. Een kwart van alle pesticiden in delandbouw wordt gebruikt in de katoenteelt.Voor de productie van kleding zijn enormehoeveelheden water nodig. Textiel is goedvoor tien procent van de wereldwijde CO2–

uitstoot. Een zesde van de wereldbevolking-veelal inwoners van ontwikkelingslanden,werkt in de kledingindustrie. Onder wie veelmensen die vaak niet kunnen rondkomenvan hun inkomen. Resultaat: de mode-industrie heeft zich in de afgelopen jarenontwikkeld tot één van de meest vervuilendeen mensonvriendelijke bedrijfstakken.Fashion-retailers lijken zich in 2013 eindelijkte realiseren dat duurzaamheid meer is daneen modewoord.

Smart FashionSmart Fashion

Begin april werd aan premier Rutte het een rapport over Smart

Industry uitgereikt. Met aanbevelingen om sociale vraagstukken

op een innovatieve (duurzame) wijze aan te pakken. De

Nederlandse industrie is goed gepositioneerd om hier invulling

aan te geven; de noodzakelijke (cross-sectorale) samenwerking

zit in onze genen. Bestaat “Smart Fashion” eigenlijk? En wat

zou een goede betekenis daarvan zijn?

Smart Fashion als benaming voor een duurzame mode-

industrie? Met eerlijke arbeidsomstandigheden in

productielanden en zo weinig mogelijk schade aan het milieu?

Een hele klus met de twijfelachtige positie van de mode-

industrie op dit moment. Maar Smart Fashion is dichterbij dan

gedacht. Want Nederland blinkt uit als netwerkland en hier

liggen juist genoeg kansen voor samenwerking in de keten.

Visie op Sectoren 2014

Van verbruik naar gebruik Van verbruik naar gebruik

Een aansprekend voorbeeld is samenwerking met een

leverancier, ook op het gebied van recycling. Om invulling te

geven aan de circulaire economie, met in het achterhoofd de

trend ‘Van verbruik naar gebruik’. Een bedrijf als Mudjeans

heeft een lease-a-jeans concept waarbij een spijkerbroek

geleased kan worden die na afloop van de leaseperiode volledig

hergebruikt wordt. Duurzaam met hoofdletters! Of G-star die

kleding gaat maken met gerecyclede materialen uit de oceaan.

En 3D-geprinte kleding is al een feit. Aansprekende initiatieven,

maar is Smart Fashion breder inzetbaar?

Ik denk het wel. Samenwerking als toverwoord dus. En dat kan

op meerdere niveaus, met bedrijfseconomische voordelen.

Maak keuzes voor het soort materiaal dat je gebruikt met je

leverancier. Biologisch katoen is katoen waar veel minder water

voor nodig is en dat prima toepasbaar is. Maar ook op het

gebied van logistiek liggen verbeteringen onder de noemer van

Smart Fashion voor de hand. Te veel uitstoot van uitlaatgassen

door inefficiënte distributieroutes? Hoeft niet. Hoe ga je als

kledingbedrijf om met verpakkingsafval? Een bedrijf als

Zeeman kiest eral het afval, zoals karton en plastic, mee terug te

nemen met dezelfde vrachtwagens waarmee zij levert en

centraal te recyclen.

Fast Smart FashionFast Smart Fashion

Smart Fashion en Fast Fashion, gaat dat wel samen? Fast

Fashion is een model dat in de fashion vaak wordt

gepropageerd. Hoge omloopsnelheden met veel wisselingen

van betaalbare collecties in de winkel om de steeds minder

loyale en meer prijsbewuste consument de winkels in te lokken.

Maar ook een model waarbij modeketens vaak samenwerken

met leveranciers die nog sneller en goedkoper kunnen

produceren. Internationale ketens als H&M en Zara zijn bekende

voorbeelden van Fast Fashion. Klanten van deze ketens, vaak de

jongere generatie, zijn opgegroeid met het fenomeen dat

kleding elke paar maanden wordt afgedankt. Dit houdt het Fast

Fashion-model dus in stand. Of zou Fast Smart Fashion de

perfect match zijn? Economisch en duurzaam voor de

moderetailer, bewust en aantrekkelijk voor de jonge klant. Met

gratis reclame als toegift. Ik ben benieuwd.

Overigens begint een meer duurzame mode-industrie echt bij

onszelf. Het grootste gedeelte van de CO2-uitstoot en het

energiegebruik van een kledingstuk wordt namelijk niet

veroorzaakt door materiaal, productie en distributie, maar door

wassen en andere ‘nazorg’. Koop minder en vooral minder

jeans. Spijkerbroeken zijn de populairste kledingstukken van

Nederland: wij kopen er kennelijk 15 miljoen per jaar en hebben

er gemiddeld ruim 5. Maar jeans is katoen, er is veel verf voor

nodig en het ‘zandstralen’ waardoor ze ‘er gedragen’ uitzien,

veroorzaakt stoflongen bij arbeiders. Gooi dus nooit textiel in

de prullenbak. Twee derde van het textiel dat in Nederland

wordt weggegooid, kan worden hergebruikt. De helft ervan kan

zelfs direct weer worden gedragen.

Hoe smart met fashion ben jij?

Visie op Sectoren 2014

10,610,6miljard euro bedroeg de totale omzet

van Nederlandse webwinkels in 2013.

Dit is inclusief uitgaven aan diensten

als reizen en telecomabonnementen.

Dit bedrag lag 8,5% hoger dan in 2012.

99bestellingen plaatste een consument

gemiddeld in 2013 online. In 2012 was

dat nog 8,3. Consumenten bestellen

steeds vaker online.

982982euro gaven consumenten gemiddeld

online uit in 2013 (inclusief reizen). Dit

bedrag ligt 6% hoger dan in 2012. Wel

is het bedrag per bestelling 2% lager

dan in 2012. Consumenten plaatsen

dus vaker kleinere bestellingen.

Bron: Thuiswinkel.org

Branche in cijfersBranche in cijfers

Visie op

Online retailUpdate 2014

Omzetgroei zwakt af, maar blijft substantieel

Verschil tussen branches neemt af

Consument denkt in wensgedreven koopmomenten, niet in kanalen

Trends en ontwikkelingenTrends en ontwikkelingen

De retailsector in Nederland zucht onder de economische crisis, die de consumentenbestedingen

en daarmee de volumes de afgelopen jaren fors onder druk heeft gezet. De terugvallende

volumes hebben ook structurele veranderingen binnen de retail blootgelegd: de opkomst van

online retail en de integratie van dit kanaal in het winkelgedrag van de consument. De afgelopen

jaren nam het aandeel van de online bestedingen in de totale retailbestedingen van consumenten

een vlucht. Terwijl de offline omzet van retailers daalde in 2013, steeg de online omzet aan

producten met 12%. Online bestedingen beslaan nu 6,9% van de totale retailbestedingen.

Dit lijkt op het eerste gezicht een laag percentage, maar schijn bedriegt. Er is namelijk een groot

verschil tussen branches. Zo kent consumentenelektronica al een online aandeel van ruim 20% in

de bestedingen. Bij kleding is dat 8,5%, maar bij voorverpakt voedsel slechts 2%. Vooral deze

laatste categorie, die offline een groot deel van de bestedingen uitmaakt, drukt het totale aandeel

van online retail fors omlaag.

Met het stijgend aantal smartphones en tablets in gebruik, stijgt ook het aandeel mobiele

aankopen binnen de online retail. Het feit dat via mobiele apparaten altijd en overal gekocht kan

worden, geeft een boost aan de online verkopen. Toch is nog niet iedere webshop

geoptimaliseerd voor bezoek via mobiele apparaten.

Onze visieOnze visie

Ondanks dat de online omzet aan producten sinds 2008 met 154% is gegroeid, gaat het tempo er

nog niet uit. De online omzet aan diensten, vooral die aan reizen, wijst op het potentieel dat

bestaat: meer dan de helft van alle reizen wordt inmiddels online geboekt. En hoewel de online

markt voor consumentelektronica al volwassen trekjes begint te vertonen, kan het huidige

aandeel van 20% de komende jaren zeker verder groeien naar 25% of zelfs 30%.

De grootste groei valt echter te behalen in die segmenten die nu nog achterblijven, of waar de

ommezwaai naar online pas net is begonnen. Het groeiend aandeel mobiele shoppers draagt

hieraan bij. Tablets en zeker smartphones zorgen ervoor dat er altijd en overal vergeleken en

gewinkeld kan worden. De integratie met apps vergroot ook de mogelijkheden voor de online winkelier op het gebied van presentatie, interactie en

navigatie.

Ook kan via deze apps een brug worden geslagen naar fysieke winkels, via augmented reality of QR-codes. De consument denkt niet meer in

afzonderlijke kanalen, maar wil gewoon op ieder gewenst moment op de gewenste manier informatie kunnen krijgen en overgaan tot een aankoop.

Online of offline is hieraan ondergeschikt. Retailers die zich toch primair op online willen richten, hebben de meeste kans in nichemarkten. Hier kunnen

zij ’superspecialist’ zijn, wat hun vindbaarheid helpt te verbeteren. Niet voor niets openen veel online ’warenhuizen’ verschillende sites voor de

individuele productcategorieën binnen hun aanbod.

Visie op Sectoren 2014

Bron: Bron: Blauw Research / Thuiswinkel.org

Bron: Bron: CBS / ABN AMRO Economisch Bureau

Omzetgroei in lagere versnellingOmzetgroei in lagere versnelling

In 2013 is in Nederland voor ruim EUR 5,57

miljard via internet gewinkeld (excl. diensten).

Een groei van 12% ten opzichte van 2011.

•

De online bestedingen nemen nu naar schatting

6,9% in van de totale bestedingen in de retail,

maar het groeitempo zwakt af.

•

De komende jaren verwacht ABN AMRO

aanhoudende groei, met groeipercentages

tussen de 7% en 9%. Groeicijfers van 30 tot 40%

over de hele lijn lijken verleden tijd.

•

Aantal frequente e-shoppers stijgtAantal frequente e-shoppers stijgt

Circa 97% van de Nederlanders tussen 12 en 75

jaar beschikt over een internetaansluiting.

Daarvan deed in 2013 meer dan 80% één of meer

aankopen via internet.

•

In de grafiek staan de percentages van alle

Nederlanders tussen 12 en 75 jaar die aankopen

via internet doen. In 2013 was dit 78% van deze

groep.

•

Vooral het aantal frequente online shoppers

neemt toe. Nu bijna 80% van alle Nederlanders al

online aankopen doet, is de volgende logische

stap hen te verleiden vaker aankopen online te

doen.

•

Visie op Sectoren 2014

Bron: Bron: Blauw Research / Thuiswinkel.org

Aantal mobiele kopers neemt toeAantal mobiele kopers neemt toe

Het aantal mobiele kopers stijgt steeds sneller.

Sinds de tweede helft van 2010 groeide het

aantal online shoppers vanaf mobiele apparaten

297% en het plafond is nog niet bereikt. In de

eerste helft van 2013 groeide het aantal mobiele

shoppers met 36% ten opzichte van de

voorgaande periode.

•

Was de smartphone vorig jaar nog het

populairst, nu is dat de tablet: 64% van de

mobiele bestellingen gebeurt via de tablet.

•

Het bedrag per bestelling ligt op mobiele

apparaten met EUR 46 wel lager dan het

gemiddelde bedrag van alle online bestellingen

(EUR 109).

•

Visie op Sectoren 2014

2.3052.305doe-het-zelfzaken waren er in 2013:

710 bouwmarkten, 421

breedpakketzaken en 1.174

speciaalzaken (in zowel ijzerwaren als

verf en behang). Van deze zaken was

61% ketengebonden.

9,3%9,3%daalde het volume van doe-het-

zelfzaken in 2013. Het zevende jaar

met krimp op rij en bovendien het

jaar waarin deze krimp het sterkst

was. Cumulatief is de volumedaling

inmiddels ruim 33%.

13%13%groeiden in 2013 de online aankopen

van huis & tuin artikelen, waar het

assortiment van doe-het-zelfzaken

onder valt. De totale online uitgaven

in deze categorie komen daarmee uit

op EUR 180 miljoen, 5,6% van de

totale omzet van doe-het-zelfzaken in

2013.

Bron: CBS; Locatus; Vakblad Mix

Branche in cijfersBranche in cijfers

Visie op

Doe-het-zelfartikelenUpdate 2014

Ruimte voor groei ontstaat in 2014

Lichtpuntjes op woningmarkt goed teken voor dhz-branche

Grote ketens hebben online kanaal inmiddels omarmd

Trends en ontwikkelingenTrends en ontwikkelingen

Sinds 2008 lopen de volumes in de doe-het-zelfmarkt (dhz) sterk terug, cumulatief met bijna 40%.

De oorzaak hiervan ligt bij de stagnerende woningmarkt, waar de dhz-branche nauw mee

verbonden is.

Als reactie vergrootte de branche het assortiment door branchevreemde artikelen toe te voegen.

Denk hierbij aan fietsen of witgoed. Daarnaast is gezocht naar manieren om de marge te

verhogen. Onder meer door het aandeel private label te verhogen en door sterker in te zetten op

producten met een hogere toegevoegde waarde. Verder is ingezet op differentiatie: ketens kozen

voor een duidelijker eigen profilering om zich te onderscheiden en directer te kunnen concurreren

met speciaalzaken.

De trend van schaalvergroting heeft verder doorgezet. Sinds 2007 verminderde het aantal

verkooppunten met 15,5% (425 winkels). Het gemiddelde vloeroppervlakte is echter flink

uitgebreid. Een gemiddelde bouwmarkt is nu 2.950 m2 groot. Niet alleen bouwmarkten zijn

gegroeid, ook de gemiddelde vloeroppervlakte van breedpakketzaken en speciaalzaken werd

groter. Maar in deze segmenten daalde het aantal verkooppunten wel ook het hardst.

Zelfstandige, niet-gebonden ondernemers hebben het het zwaarst. Hun inkoopkracht, en

daarmee hun prijskracht, blijft achter bij die van ketengebonden concurrenten. Ook is

schaalvergroting voor deze groep vaak moeilijker te realiseren, wat hun positie in de huidige

markt verder bemoeilijkt.

Onze visieOnze visie

De dhz-branche is de afgelopen jaren dubbel geraakt. Waar de detailhandel als geheel werd

geraakt door een vraaguitval bij de consument, werd dit bij de dhz-branche versterkt door de

terugval in woningtransacties tijdens de crisis. Herstel van de woningmarkt is een voorwaarde

voor duurzaam herstel in de dhz-branche. Gelukkig voor de branche lijkt hier langzaam

verbetering in te komen. Met het herstel van het aantal transacties op de woningmarkt krijgt ook

het volume van doe-het-zelfzaken een impuls.

Wel zal deze vertraagd optreden. De bestedingsruimte van huishoudens staat nog steeds onder

druk en ook het meefinancieren van een verbouwing via de hypotheek wordt verder aan banden

gelegd. Daarnaast heeft de waardedaling in de huizenmarkt een naslepend, dempend effect op de bestedingen.

Een segment dat momenteel wel groeit, is de online verkoop van doe-het-zelfartikelen. De online dhz-retail kwam relatief laat op gang. Pas nadat

branchevreemde online warenhuizen dhz-artikelen begonnen aan te bieden, zijn de bekende ketens gevolgd. Inmiddels zijn de grootste ketens allemaal

online te vinden. Onderscheidend vermogen ten opzichte van andere online aanbieders wordt gezocht middels een breed assortiment en het geven van

inspiratie en advies over de totale klus. Ook offline blijven dit, samen met de directe beschikbaarheid van de producten en de aanwezigheid van

nevenproducten, de belangrijkste selling points van doe-het-zelfzaken.

Visie op Sectoren 2014

Bron: Bron: Mixonline, GfK, ABN AMRO Economisch Bureau

Bron: Bron: CBS, *verwachting ABN AMRO Economisch Bureau

Omzet daalt minder hardOmzet daalt minder hard

In 2013 daalde de omzet met 7%. Dit was het

zesde jaar op rij dat de omzet daalde. Wel was de

daling minder sterk dan een jaar eerder (11%).

•

De hardste klappen vielen in 2013 bij de

speciaalzaken in ijzerwaren en in verf & behang,

met een omzetdaling van respectievelijk 10,4%

en 9%.

•

Bouwmarkten blijven marktaandeel winnen, ook

in een neergaande markt, ten koste van de

speciaalzaken.

•

Omzet dhz-branche beweegt mee met woningmarktOmzet dhz-branche beweegt mee met woningmarkt

Tussen de ontwikkeling van de woningmarkt en

de omzet in de dhz-branche is een duidelijk

verband zichtbaar.

•

Sinds 2008, aan het begin van de crisis, daalde de

omzet in de dhz-branche met 25%. Het aantal

woningtransacties lag in 2013 40% lager dan in

2008.

•

Een afname van het aantal verhuizingen leidt tot

lagere dhz-omzetten, maar dit verband is niet

één op één. Uitstel van verhuizen, of zelfs afstel,

bevordert ook verbouw en onderhoud aan

bestaande huisvesting.

•

Visie op Sectoren 2014

Bron: Bron: Vakblad Mix, Locatus, ABN AMRO Economisch Bureau

Ketens maken de dienst uitKetens maken de dienst uit

De ketenvorming bij bouwmarkten en

breedpakketzaken is ongekend. Bijna 80% van de

winkels is aangesloten bij een keten. Drie grote

partijen (DGN, Intergamma en Maxeda)

beheersen 95% van deze markt via bekende

formules als Gamma, Praxis en Multimate .

•

Het totaal aantal vestigingen in de dhz-

detailhandel neemt af, maar vooralsnog weten

bouwmarkten en breedpakketzaken hun

marktaandeel alleen maar uit te breiden. In 2013

waren zij goed voor 85% van de totale omzet in

de branche.

•

Dit gaat ten koste van speciaalzaken in

ijzerwaren en verf & behang. Ondanks een groter

aantal vestigingen, zijn zij goed voor slechts 15%

van de omzet van de branche.

•

Visie op Sectoren 2014

1.7961.796winkels in consumentenelektronica

waren er in Nederland in 2013. De

grootste groep hiervan (1.056 zaken)

waren electrowinkels, die een

algemeen assortiment aanbieden.

455455vierkante meter

verkoopvloeroppervlakte heeft de

gemiddelde electrowinkel. De winkels

van grote ketens zijn over het

algemeen groter, tot wel 4.000 m2.

Zelfstandigen zijn het kleinst:

gemiddeld 163 m2.

53%53%van de winkels in

consumentenelektronica is

aangesloten bij een keten. Het

percentage zelfstandigen is het

grootst bij de winkels in radio- en TV-

artikelen (88%) en bij winkels in

witgoed (75%).

Bron: Locatus

Branche in cijfersBranche in cijfers

Visie op

ElektronicaUpdate 2014

Omzet daalt door gebrek aan nieuwe producten en zuinige consument

Online verkoop biedt ook voor fysieke winkel nog voldoende kansen

Consolidatie in de sector zet door

Trends en ontwikkelingenTrends en ontwikkelingen

De economische crisis, die de resultaten in de retail nu al jaren drukt, gaat ook zeker niet voorbij

aan de elektronicabranche. Ondanks de stijgende invloed van elektronica op onze levensstijl, zien

verkopers de omzetten alleen maar dalen; in 2013 met 8,5%. De volumestijging in de

elektronicabranche is opvallend. De overige branches binnen de retail hebben al sinds 2008 te

maken met vraaguitval en de daarbij horende volumedalingen. De opkomst van onder andere

smartphones en een agressief prijsbeleid hebben de branche hierin gesteund. Pas vanaf 2012 (-

0,1%) en 2013 (-7,6%) staat het volume in de branche echt onder druk. De groei van de

voorgaande jaren wordt hiermee wel in één klap ongedaan gemaakt.

De omzetontwikkeling verliep juist veel meer in lijn met de overige retailbranches en daalt sinds

2007. Dit komt doordat de prijzen in de branche al jaren sterk onder druk staan. Veel andere

branches compenseerden het volumeverlies met prijsbeleid, maar bij consumentenelektronica

zorgde juist de continue prijsdruk voor een omzetdaling.

De opkomst van online retail is in deze branche zeer voortvarend gegaan en het aandeel online in

de verkopen is, met ruim 20%, hoger dan gemiddeld. Elektronica laat zich goed vergelijken op het

internet; vaak met duidelijke reviews. Dit alles heeft geleid tot een forse daling van het aantal

winkels. Sinds 2007 is het aantal elektronicawinkels met bijna 30% gedaald. Ook bekende namen

bleven hierbij niet gespaard en verdwenen uit het straatbeeld.

Onze visieOnze visie

Het relatief hoge aandeel online verkopen wijst erop dat, hoewel er zeker nog wel ruimte is voor

(lichte) groei, internet als verkoopkanaal in deze branche langzaam volwassen aan het worden is.

Fysieke winkels blijven echter populair. Consumenten oriënteren zich vaak juist online, maar

vergelijken en kopen uiteindelijk vaak nog offline. Ze zeggen vooral naar de winkel te komen voor

advies en het vasthouden en vergelijken van de artikelen en om eventueel afspraken te maken over

bezorging en aansluiting van de gekochte producten.

Vooral high-end merken spelen hier op in door steeds hogere eisen te stellen aan de

winkelinrichting, de grootte van hun vloeroppervlakte en de kennis van verkopers. Toch moeten

retailers beseffen dat zij niet meer zonder internetaanwezigheid kunnen. De toekomst ligt in het

integreren van de twee kanalen tot een vloeiende, crosschannel verkooporganisatie waar de consument naar believen gebruik kan maken van on- en

offline.

Maar internet is meer dan een verkoopkanaal. Smart apparatuur eist een steeds groter deel van de markt op. Apparaten kunnen via internet met elkaar

of met externe partijen communiceren. Hierdoor kan er bijvoorbeeld op elkaar of op de behoeften van de consument geanticipeerd worden. Veel meer

zaken worden automatisch, zonder bediening door de consument, afgehandeld. Hoewel deze technieken zeker een vlucht zullen gaan maken, is het

nog maar de vraag hoe snel en in hoeverre de consument de controle uit handen wil geven. De steeds verdergaande rol van internet in ons leven gaat

immers ook vaak met flink wat weerstand gepaard. Denk hierbij ook aan google glass en de privacydiscussie die speelt rondom de introductie van deze

bril.

Visie op Sectoren 2014

Bron: Bron: CBS

Bron: Bron: HBD, Locatus

Grootste omzetdaling sinds 2009Grootste omzetdaling sinds 2009

De omzet van winkels in

consumentenelektronica daalde in 2013 met

8,5%. Het volume daalde met 7,6%, terwijl de

prijzen met 1% omlaag gingen.

•

Dit was de grootste daling van de omzet sinds

2009. Het volume daalde met harder dan ooit.

•

Vooral in juni, juli en september daalde de omzet

sneller dan een jaar eerder. In juni en juli

vanwege het ontbreken van een echte

sportzomer (2012 had de Olympische Spelen en

een EK-voetbal). September 2012 piekte vanwege

een anticiperende consument op de btw-

verhoging in oktober dat jaar.

•

Grootste omzetdaling sinds 2009Grootste omzetdaling sinds 2009

Het aantal elektronicawinkels daalt verder. Vooral

winkels in wit- en bruingoed en electrowinkels,

met een algemeen assortiment, verdwijnen snel.

•

Sinds 2008 is meer dan 25% van de winkels in

bruin- en witgoed verdwenen. Computershops

verloren in dezelfde periode 15% van het aantal

winkels.

•

De telecombranche hield in 2012 en 2013 de groei

erin. Het aantal winkels steeg in 2013 met 8,1%.

Sinds 2008 steeg het aantal winkels met 6,6%.

•

Visie op Sectoren 2014

Bron: Bron: VLEHAN

Koffieapparaten in trek Koffieapparaten in trek

De meeste huishoudelijke apparaten worden pas

vervangen als ze defect zijn. Dat betekent een vrij

stabiele markt. Toch was in 2013 de

tegenvallende conjunctuur zichtbaar: de omzet

daalde in iedere productgroep.

•

Koffiezetapparaten doen het al enkele jaren

opvallend goed en strijkijzers komen ook goed

mee. Opvallend zijn de prestaties van

magnetrons en fornuizen/ovens, vergeleken met

die van overige keukenapparatuur (vooral

kookplaten). Wellicht speelt de populariteit van

losstaande, complete fornuizen hier een rol in.

•

Visie op Sectoren 2014

2,9%2,9%daalde de omzet voor het segment

herenkleding. Dit maakt herenmode

het ‘best’ presterende segment

binnen de kledingbranche.

1212graden was de gemiddelde

temperatuur van de maand oktober.

Daarmee stond de maand in de top

10 van warmste oktobermaanden. Dit

beïnvloedde de verkoop van

winterkleding.

11,5%11,5%daalde in het eerste kwartaal van 2013

de omzet uit baby- en kinderkleding.

Het segment sloot 2013 met een

daling van 3,2% af.

Bron: Inretail, Weerstatistieken.nl

Branche in cijfersBranche in cijfers

Visie op

KledingzakenUpdate 2014

Omzet kledingzaken zesde jaar op rij gedaald

Inspelen op vernieuwingen en consumententrends bepaalt succes toekomst

Authenticiteit en inspiratie creëren meest kansrijke verkoopmomenten

Trends en ontwikkelingenTrends en ontwikkelingen

De kledingbranche heeft in 2013 4% minder omgezet dan in 2012. Het was het zesde jaar op rij

waarin de omzet daalde. De segmenten damesmode, herenmode en kinderkleding sloten zonder

uitzondering 2013 met een min af. Vooral het eerste kwartaal was slecht, met een daling van bijna

12%. Het segment herenkleding presteerde over de gehele linie beter en sloot het derde kwartaal

zelfs met een kleine plus af.

De kledingwinkels hebben te lijden onder de economische crisis en de zuinige, prijsbewuste

consument. Maar er zijn andere, meer structurele, ontwikkelingen die de branche parten spelen.

Bijvoorbeeld de steeds levendiger recommerce (kopen en verkopen van tweedehandskleding),

meer concurrentie van internationale concerns in het Nederlandse winkellandschap en de snelle

opkomst van online kledingverkoop.

Daarnaast blijft het voor de fysieke winkelier een uitdaging om zijn klant naar de winkel te lokken.

Het winkelgebied speelt hier een belangrijke rol in. Deze gebieden verliezen steeds vaker hun

aantrekkelijkheid door leegstand en gebrek aan diversiteit. Om de kwaliteit van winkelgebieden te

verbeteren bundelen ondernemers hun krachten. Ze voeren gezamenlijk

winkelstraatmanagement of zetten een gezamenlijke marketing (on- en offline) op. Toch is er

hoop. Uit onderzoek van ABN AMRO blijkt dat consumenten nog steeds graag naar een fysieke

winkels gaan. Maar liefst 74% van de consumenten zegt niet zonder fysieke winkel te kunnen.

Onze visieOnze visie

De crisis eist nog steeds haar tol. In 2014 valt de particuliere consumptie nog tegen. Pas in 2015

verwacht ABN AMRO weer groei. De omzet van de kledingbranche daalt in 2014 nog licht. Wel

worden duidelijke verschillen tussen de winkels zichtbaar. Kledingwinkels en -merken die zich

goed weet aan te passen aan de veranderende omgeving en consument, zullen al sneller herstel

zien.

Daar passen ook steeds bewustere duurzaamheidskeuzes bij, zowel aan de productiekant als aan de verkoopkant. Een goed duurzaamheidsbeleid is

hierbij essentieel. De winkel die hierin niet meegaat, krijgt het niet alleen dit jaar lastig, maar houdt ook in de toekomst een probleem.

Het is belangrijk om als fysieke winkel te inspireren en te informeren. Waar de aankoop vervolgens plaatsvindt is van ondergeschikt belang. Daarnaast

spelen social media een steeds grotere rol in de aankoopbeslissingen en het opdoen van inspiratie. Online aanwezigheid en vindbaarheid is een

voorwaarde om de klant van nu te kunnen bedienen.

De focus op prijs die uitmondt in een race to the bottom is niet vol te houden, betoogden wij vorig jaar al. Dus zal de branche moeten concurreren op

andere factoren. Voorbeelden hiervan zijn excellente service en het aanbieden van exclusieve producten.

Visie op Sectoren 2014

Bron: Bron: CBS

Bron: Bron: HBD, CBS, ABN AMRO Economisch Bureau

Vooral eerste kwartaal 2013 slecht Vooral eerste kwartaal 2013 slecht

De totale kledingverkoop daalde in 2013 met 4%.

Door een min of meer gelijkblijvende prijs is de

omzet met eenzelfde percentage gedaald. Vooral

in het eerste kwartaal presteerden de

kledingwinkels slecht.

•

De branche kampt al sinds het begin van de

crisis in 2008 met dalende verkopen.

•

De omzet in alle segmenten nam af.

Dameskleding presteerde met een daling van

4,5% het slechtst.

•

Bestedingen per huishouden gedaaldBestedingen per huishouden gedaald

Circa 4% van de binnenlandse consumptie gaat

naar kleding.

•

In 2013 daalden de totale bestedingen met 2,2%.

De bestedingen per huishouden zijn met 3%

scherper gedaald.

•

In totaal werd in 2013 EUR 11,3 miljard besteed

aan textiel en kleding. Dit is EUR 500 miljoen

minder dan in 2011.

•

Visie op Sectoren 2014

Bron: Bron: Thuiswinkel.org, Blauw

Online kledingverkoop blijft met dubbele cijfers stijgen Online kledingverkoop blijft met dubbele cijfers stijgen

In 2013 steeg de online kledingverkoop met 16%,

terwijl de totale internetverkoop met ‘slechts’ 8%

steeg. Hierdoor steeg het aandeel kleding in de

onlineverkopen dan ook van 7% in 2012 naar 8%

in 2013.

•

In totaal is EUR 850 miljoen omgezet in online

kledingverkopen. Dat betekent dat online

verkopen met circa 9% van de totale omzet,

stevig verankerd zijn in de Nederlandse fashion

retail.

•

Visie op Sectoren 2014

5,6%5,6%daalde in 2013 de omzet van

schoenenwinkels in Noord-

Nederland. Dit was de grootste

omzetdaling sinds het begin van de

crisis. In de Randstad daalde de

omzet het minst.

33%33%procent van de

schoenenondernemers behaalde in

2013 een positief resultaat.

8585winkels per 100.000 inwoners staan

leeg. Dit betekent dat er meer winkels

in de gehele sector leegstaan, dan dat

er mode- en schoenenwinkels zijn. In

totaal zijn er (exclusief leegstand)

1.013,6 winkels per 100.000 inwoners.

Bron: Inretail, Weerstatistieken.nl

Branche in cijfersBranche in cijfers

Visie op

SchoenenUpdate 2014

Schoenverkopen namen duikvlucht in 2013

Prijs blijft belangrijk, maar is zeker niet enige onderscheidend aspect

Aantal online verkopen stijgt hard

Trends en ontwikkelingenTrends en ontwikkelingen

De schoenbranche heeft het zwaar in de crisis en ziet de volumes al enkele jaren op rij dalen.

Sinds 2007 is het aantal verkochte schoenen met bijna een kwart gedaald. De omzet is in deze

periode met 15% afgenomen. Vooral in 2013 namen de schoenverkopen een duikvlucht. De omzet

daalde met 9%. Belangrijkste oorzaak van de geslonken verkoopaantallen is de bezuinigende

consument.

Het midden en hoog segment lijdt het meest onder de terughoudende consument. Het laag

segment, met goedkopere schoenen, doet het relatief goed. Binnen dit prijssegment wist 51%

van de winkels zelfs een omzetgroei te realiseren in 2013.

De consument kijkt dus duidelijk naar prijs, maar ook service, kwaliteit en advies zijn steeds

belangrijker. Daarnaast blijkt dat de consument steeds meer betrokken wil worden bij het

ontwerp en de creatie van de schoen. Een bedrijf als Nike speelt met NikeID al een poos op deze

trend in. Exclusiviteit en individualiteit blijken belangrijk bij een steeds groter wordende groep

consumenten.

Pop-up stores spelen ook in op deze trend. Vanwege hun tijdelijke karakter en vaak bijzondere

collectie creëren zij vraag bij de consument. Conceptstores en flagship stores bieden het

winkelende publiek ook meer dan enkel het product. In conceptstores combineren verschillende

disciplines hun krachten. Een winkel waar je schoenen koopt bijvoorbeeld, maar ook een kop

koffie kunt drinken en meteen de nieuwste collectie zonnebrillen kunt bewonderen.

Een andere belangrijke trend is duurzaamheid. Niet alleen duurzame materialen, maar ook het

hergebruik van goederen valt hier onder. Verschillende ketens spelen hier al op in. Onder andere

door het innemen van oude schoenen in ruil voor korting.

Onze visieOnze visie

De economie trekt aan, maar in 2014 volgen de consumentenbestedingen nog niet. ABN AMRO

verwacht dat de bestedingen pas in 2015 echt gaan groeien. De omzet in de schoenenbranche daalt als gevolg hiervan in 2014 nog licht en komt pas in

2015, als de consument meer gaat uitgeven, in de plus.

De tegenvallende bestedingen zijn niet de enige uitdaging voor de branche. Grote buitenlandse online spelers blijken steeds meer omzet weg te

snoepen. Een voorbeeld hiervan is Zalando, sinds 2010 actief in Nederland. Vorig jaar steeg de omzet van deze online gigant wereldwijd met 50%.

Online worden steeds meer schoenen verkocht en uit onderzoek van ABN AMRO blijkt vooral cross channel shopping een enorme vlucht te gaan

nemen. ABN AMRO verwacht dat dit jaar het percentage consumenten dat crosschannel (zowel online als offline) zijn schoenen koopt, groeit naar 39%.

Ongeveer 10% van de consumenten koopt puur online schoenen en 50% koopt enkel offline. In 2020 koopt naar verwachting 55% van de consumenten

hun schoenen crosschannel. Voor de fysieke winkels geldt dus dat online aanwezigheid en een passende strategie noodzakelijk is om de klant optimaal

te kunnen blijven bedienen.

Visie op Sectoren 2014

Bron: Bron: CBS

Bron: BRON: InRetail Schoenmonitor

Grootste omzetdaling sinds de crisis Grootste omzetdaling sinds de crisis

Vooral het eerste kwartaal heeft een scherpe

omzetdaling laten zien. De volumes daalden in

dat kwartaal met bijna 20%.

•

De tegenvallende verkoopcijfers hangen samen

met een laag consumentenvertrouwen. Ook het

koude weer in maart speelde de branche parten.

•

Voor 2014 verwacht ABN AMRO een lichte daling

van de omzet.

•

Ook segment kinderschoenen presteert s lecht Ook segment kinderschoenen presteert s lecht

Ook hier zien we dat het eerste kwartaal zeer

slecht was. De pijn was vooral te voelen in het

segment kinderschoenen. Hier werd flink

minder besteed. In dit segment daalde de omzet

met 2,9% in 2013.

•

Ook het aantal verkochte damesschoenen daalde

drastisch in het eerste kwartaal.

•

De herenschoen sloot 2013 met -1,2% het minst

negatief af.

•

Visie op Sectoren 2014

Bron: Bron: CBS

Aantal ondernemingen gedaald Aantal ondernemingen gedaald

Het aantal ondernemingen in de

schoenenbranche daalde in 2013 met 4% ten

opzichte van 2012.

•

Vooral het aantal middelgrote ondernemingen

nam af. Het aantal ondernemingen met 20 tot 50

werknemers daalde met 33%. Het ging in totaal

om tien bedrijven.

•

Het aantal eenmanszaken is min of meer gelijk

gebleven. Met behulp van internet is het

makkelijker om online een schoenenwinkel op te

richten.

•

Visie op Sectoren 2014

4.2164.216supermarkten in Nederland (inclusief

minisupers, exclusief nachtwinkels)

zijn aangesloten bij 26 verschillende

ketens met vijf of meer vestigingen.

Het totaal aantal supermarkten wordt

rond de 4.400 geschat.

254.300254.300betaalde banen zijn er bij de

supermarkten in 2013. In dit getal zijn

ondernemers of uitzendkrachten niet

meegenomen. Ook tijdens de crisis

steeg het aantal banen in deze

branche: met 11% sinds 2007.

51,5%51,5%van iedere foodeuro in Nederland,

wordt in de supermarkt uitgegeven.

Speciaalzaken zijn goed voor 13% en

de markt voor 5%. De rest is voor

restaurants of catering.

Bron: CBL, Distrifood, FSIN, Websitessupermarktketens

Branche in cijfersBranche in cijfers

Visie op

SupermarktenUpdate 2014

Volume supermarkten na vijf jaar crisis ook onder druk

Discounters blijven marktaandeel naar zich toe trekken

Nieuwe bedrijfsmodellen maken online kanaal steeds aantrekkelijker

Trends en ontwikkelingenTrends en ontwikkelingen

Over heel 2013 groeide de omzet van supermarkten met 2%. Dit was volledig toe te schrijven aan

een hoger prijsniveau (+3,2%). Het volume daalde namelijk met 1,1%, de grootste daling sinds het

CBS deze cijfers bijhoudt.

De prijsstijging heeft verschillende oorzaken. Deels is deze, net als in 2012, te wijten aan hogere

grondstofprijzen die doorberekend werden. Ook het verhoogde btw-tarief beïnvloedde de prijzen

in de eerste negen maanden van 2013. Dit effect bleef voor supermarkten echter relatief beperkt,

omdat het grootste deel van hun producten in het lage tarief valt.

De dalende volumes duiden erop dat de crisis, na vijf jaar waarin zij zich nog redelijk staande

wisten te houden, nu ook de supermarkten heeft bereikt. Het groeiende marktaandeel van

discounters en de opkomst van zogenaamde ‘dumpsupers’ is een teken aan de wand.

Dumpsupers zijn winkels die tegen lage prijzen restpartijen van fabrikanten of groothandels

aanbieden. Ondanks dat het prijsniveau hoger ligt dan een jaar geleden en een poging een nieuwe

prijzenoorlog te ontketenen mislukte, hebben supermarkten wel degelijk druk op de prijzen

gehouden.

De promotiedruk ligt aanzienlijk hoger dan een jaar eerder. De branche probeert uit alle macht het

bonbedrag per klant omhoog te krijgen door gerichte reclameacties, meer volumeaanbiedingen

en het verleiden van de consument tot meer impulsaankopen. Voor het eerst daalde overigens

het aandeel private label in de verkopen. Waarschijnlijk juist doordat (promoties met) A-merken

door full-servicesupermarkten worden ingezet als wapen in de strijd tegen discounters.

Onze visieOnze visie

Ondanks het uitblijven van een prijzenoorlog, blijft de focus sterk liggen op prijs als belangrijkste

wapen om klanten te winnen. Ook in 2014 blijft de branche focussen op nieuwe

promotiemaatregelen. Niet alleen om het aantal kassabonnen te verhogen, maar vooral ook om

de daling van het gemiddelde bonbedrag te stoppen.

Kleinere ketens en nieuwkomers in de branche profiteren hiervan: zij zetten juist fors in op service

en onderscheidend vermogen. Ze richten zich op de groep consumenten die steeds minder

onderscheid ziet tussen de gevestigde ketens en bereid is verder te kijken dan de gevestigde namen. Consumenten die op zoek zijn naar service en

daarvoor ook willen (en kunnen) betalen. De onderkant van de markt wordt juist steeds meer gedomineerd door discounters, die hun marktaandeel

zien toenemen. De traditionele full-servicesupermarkt moet oppassen hier niet tussen beklemd te raken.

De supermarktdichtheid in Nederland is ongekend hoog, maar het belang van online retail groeit ook in de supermarktbranche. Naast webwinkels van

de gevestigde ketens, komen er steeds meer initiatieven van nieuwkomers die in de dagelijkse boodschappen voorzien. Sommigen hiervan met

vernieuwende concepten, gebaseerd op maaltijden en recepten in plaats van de ouderwetse boodschappenlijstjes. De komende jaren zal het belang van

het online kanaal toenemen, en zal er– net als eerder in andere branches – een shake-out ontstaan waarbij een beperkt aantal aanbieders de markt

uiteindelijk zal verdelen.

Visie op Sectoren 2014

Bron: Bron: CBS

Bron: Bron: Nielsen

Bron: Bron: PLMA, Efmi

Omzet supermarkten blijft groeienOmzet supermarkten blijft groeien

Ook in deze tijd van laagconjunctuur weten

supermarkten hun omzetontwikkeling positief

te houden, al duikt deze iets onder het

langetermijngemiddelde.

•

Wel is deze groei sterk prijsgedreven. Waar

supermarkten tien jaar geleden nog een

prijzenoorlog ontketenden in de wetenschap dat

hun volumegroei een prijsverlaging kon

opvangen, gaat dit niet langer op.

•

Een dalend volume werd in 2013 volledig

opgevangen door een stijgend prijsniveau. ABN

AMRO verwacht niet dat deze volumedaling zal

doorzetten.

•

Marktaandeel Lidl stijgt forsMarktaandeel Lidl stijgt fors

Voor het derde jaar op rij is Lidl de

supermarktketen die zijn marktaandeel, in omzet

gemeten, het hardst zag groeien. Het

marktaandeel van de discounter groeide in 2013

met 20%, van 7,5% naar 9%.

•

Met de conversie van C1000-winkels naar de

Jumbo-formule, steeg het aandeel van deze

formule weliswaar nog meer, maar het

marktaandeel van de totale Jumbo Group

Holding daalde licht. De omgebouwde winkels

moesten veelal omzet inleveren.

•

Ook in het, voor supermarkten rumoerige, jaar

2013 wist Albert Heijn zijn marktaandeel nog een

beetje te vergroten. Het aandeel van de

marktleider groeide van 33,7% naar 33,8%.

•

Aandeel huismerken krimptAandeel huismerken krimpt

Het omzetaandeel van huismerken groeide de

laatste jaren gestaag richting de 30%. In 2013

daalde het aandeel huismerken in de omzet

echter voor het eerst.

•

Huismerken hadden last van de hoge

promotiedruk op A-merken in 2013. Deze

worden door servicesupermarkten steeds vaker

ingezet als wapen tegen de discounters.

•

Supermarkten lijken zich hiermee in eigen voet

te schieten. Wanneer de consument door de

lagere actieprijs op A-merken sneller de

huismerken laat staan, profiteert de retailer niet

van de hogere marge die huismerken hem

opleveren. Het marktaandeel van discounters

lijkt er vooralsnog niet onder te lijden.

•

Visie op Sectoren 2014

9%9%daalden de volumes in woonzaken in

het eerste kwartaal van 2013. Ook in

de volgende drie kwartalen van 2013

daalden de volumes, maar minder

sterk.

10.03010.030woningen werden verkocht in

februari 2014. Dat is een stijging met

meer dan 10% ten opzichte van de

maand ervoor.

40.30040.300mensen werken in woonzaken. Meer

dan de helft werkt in deeltijd. Anders

dan in de totale detailhandel, werken

er meer mannen dan vrouwen in deze

branche.

Bron: CBS, Detailhandel.info, EysinkSmeets, Locatus

Branche in cijfersBranche in cijfers

Visie op

WoonzakenUpdate 2014

Omzet met 6,5% gedaald in 2013

Hoge concurrentie en haperende huizenmarkt speelt branche parten

Voor 2014 verwacht ABN AMRO stabilisering van de omzet

Trends en ontwikkelingenTrends en ontwikkelingen

De woonzakenbranche is hard getroffen door de crisis. Sinds 2008 is er geen omzetgroei geweest

voor woonwinkels en is ongeveer een derde van de totale omzet verdwenen. Vooral de

afhankelijkheid van het aantal huizentransacties is een probleem gebleken voor de

verkoopaantallen.

Onder invloed van (mobiel) internet is het retaillandschap in rap tempo aan het veranderen.

Online shops vormen geduchte concurrenten van fysieke winkels. Maar ook internationale ketens

en branchevreemde winkels mengen zich in de strijd om de woonconsument. Modemerken en –

winkels, zoals H&M, Zara en – in een hoger segment – bijvoorbeeld Ralph Lauren, verkopen

tevens woonaccessoires. Ook de consument zelf is een aanbieder geworden, bijvoorbeeld door

de verkoop van meubelen via sites als marktplaats.

Maar niet alleen het landschap verandert. Ook de consument verandert wezenlijk. Die heeft veel

meer oog voor de herkomst van producten. Duurzaamheid blijft om deze reden een belangrijk

thema. Hoe en waar de producten tot stand zijn gekomen en welke materialen er in verwerkt

worden, is essentiële informatie voor de consument. En daarmee ook voor de retailer.

Verder is de manier waarop de consument winkelt veranderd (offline versus online), maar ook de

wijze waarop hij zich laat inspireren. Woonbladen zijn al lang niet meer de enige inspiratiebron.

Online inspireren consumenten vooral elkaar. Sites als Pinterest en Welke.nl zijn hiervoor

populaire platforms.

Onze visieOnze visie

Een aantal indicatoren geven een positief signaal voor de woonzakenbranche in 2014. Allereerst

trekt de huizenmarkt aan, onder andere door de verbeterde betaalbaarheid van de woningen. De

woningprijs is flink gedaald en de hypotheekrente is relatief laag. Bovendien is er duidelijkheid

omtrent de aftrekbaarheid van die rente. Voor 2014 verwacht ABN AMRO dan ook een groei van

het aantal huizentransacties.

Ook is het consumentenvertrouwen de afgelopen maanden behoorlijk verbeterd. ABN AMRO verwacht een lichte groei van de economie in 2014. Wel

blijven de consumentenbestedingen nog achter. Die trekken pas in 2015 echt aan.

De marges bij woonzaken zijn dun. Aan de prijs kan door de retailer niet of nauwelijks gesleuteld worden. Er zal dus met een strategisch oog naar de

kosten gekeken moeten worden. Zo moet een fysieke winkel ook inspireren, niet alleen het assortiment uitstallen. Het is de juiste combinatie van offline

en online, die kostenbesparend kan werken en de afzet kan verhogen. Conceptstores, zoals de woonwinkel met café of koffiewinkel, spelen in op deze

trend. Zij proberen de consument vooral te inspireren en te amuseren. Via welk kanaal uiteindelijk de verkoop plaats vindt (offline of online) is van

minder groot belang.

Visie op Sectoren 2014

Bron: Bron: InRetail

Bron: Bron: HBD

Zevende jaar op rij omzetdalingZevende jaar op rij omzetdaling

Keukenspeciaalzaken zijn voornamelijk

afhankelijk van grote uitgaven die samenhangen

met bijvoorbeeld de koop van een huis. Dit

segment voelde dan ook duidelijk de daling van

het aantal huizentransacties in de afgelopen

jaren.

•

Bij woningtextielzaken doet de consument

grote, maar ook kleinere uitgaven. Hierdoor

hebben de woningtextielzaken relatief minder

diepe dalen gekend dan bijvoorbeeld de

keukenspeciaalzaken.

•

Voor 2014 verwacht ABN AMRO een stabilisering

van de omzet voor woonzaken.

•

Woonspeciaalzaken verliezen marktaandeel aan woonwarenhuizenWoonspeciaalzaken verliezen marktaandeel aan woonwarenhuizen

De grafiek geeft de marktaandelen weer van

verkoopkanalen van grote meubels. Onder grote

meubels worden onder andere banken, stoelen,

kasten, bedden en tafels verstaan.

•

Het aandeel woonspeciaalzaken daalt ten gunste

van de woonwarenhuizen.

•

Branchevervaging zet verder door, onder andere

door de opkomst van conceptstores.

•

Visie op Sectoren 2014

Bron: Bron: CBS; ABN AMRO Economisch Bureau

Omzet woonbranche beweegt mee met woningmarktOmzet woonbranche beweegt mee met woningmarkt

De omzet van woonwinkels is in sterke mate

afhankelijk van het aantal woningtransacties.

Wanneer de consument een nieuw huis koopt is

dat een natuurlijk moment voor het vervangen

van de keuken en het kopen van nieuwe

meubels.

•

Het aantal woningtransacties is sinds de crisis

behoorlijk gedaald. Ook de prijs is omlaag

gegaan, in vijf jaar tijd met circa 20%.

•

Woningen zijn betaalbaarder en dat is een van de

redenen waarom de transacties momenteel

weer wat aantrekken.

•

Visie op Sectoren 2014

11,811,8miljard euro was in 2013 de omzet

aan nieuw verkochte personenauto’s.

De gemiddelde verkoopprijs steeg

met 11% naar EUR 28.330. De omzet

uit nieuw verkochte personenauto’s

daalde in 2013 met EUR 1 miljard ten

opzichte van 2012.

5.55.5miljoen APK’s werden in Nederland

uitgevoerd in 2013. In 5 jaar is dat

aantal met circa 0,5 miljoen gedaald.

Het marktaandeel van universele

garages bij het uitvoeren van APK’s

blijft ieder jaar gestaag doorgroeien.

In 2013 bedroeg dit ruim 72%.

325.000325.000occasions werden er in 2012

geëxporteerd. In 2013 daalde dit aantal

met 14% naar 279.000. Belangrijkste

oorzaak was de bijna halvering van de

export naar Libië, dat in 2012 met

ruim 66.000 auto’s nog de grootste

exportbestemming was.

Bron: Rai Vereniging, VWE, Aumacon

Branche in cijfersBranche in cijfers

Visie op

AutoretailUpdate 2014

Bescheiden groei verwacht voor autoretail in 2014

Optimaliseren van kennis over de klant biedt kansen

Flagship showrooms: zowel kans als bedreiging

Trends en ontwikkelingenTrends en ontwikkelingen

De bedrijfsvoering in de autoretail werd afgelopen jaren bemoeilijkt door de conjuncturele

neergang, maar ook door fiscale aanpassingen in de automobiliteit. Die resulteerden in enorme

pieken in de verkopen, gevolgd door maanden van grote stilte in de showrooms. Niet alleen het

aankoopmoment, maar ook de keuze voor merk en model werd hierdoor bepaald. De CO2-

uitstoot is leidend, waardoor er een ongelijk speelveld is ontstaan. De vraag of de plug-in hybride

daadwerkelijk wel eens aan het stopcontact zit, is niet relevant voor het fiscale voordeel. Merken

met een grammetje teveel uitstoot voor een gunstige bijtelling hebben het nakijken.

In 2013 was het gemiddelde dealerrendement 0,34%. Ruim 40% van de dealers draaide een

negatief rendement. Vooral kleinere ondernemingen hadden het zwaar. Bedrijven met een

positief rendement vinden we vooral onder de dealers met een omzet boven EUR 12 miljoen. De

occasionmarkt profiteerde in 2013 van krapte in het aanbod. De export van occasions nam de

afgelopen jaren een hoge vlucht en zorgde voor een afroming van het aanbod. De lagere verkoop

van nieuwe personenauto’s zorgde voor minder inruilauto’s. De occasionprijzen veerden

hierdoor op. De situatie in de aftersales is zorgelijk. Auto’s zijn betrouwbaarder, hebben minder

onderhoudsmomenten nodig en maken minder kilometers. Kortom, een krimpende markt die de

bodem nog niet heeft bereikt. Een markt waar merkdealers de afgelopen jaren een flinke veer

hebben moeten laten ten gunste van universele garagebedrijven.

Onze visieOnze visie

De afgelopen jaren waren veel autobedrijven druk met overleven. De klant en zijn omgeving

veranderden ondertussen verder. Zo is merkentrouw inmiddels een vluchtig begrip, zijn fiscale

impulsen veelal leidend en wijken de mobiliteitswensen van nieuwe generaties af. Het bezit van

een auto is niet langer de ultieme wens van veel goed opgeleide (Rand)stedelingen, maar zij

hebben wel de behoefte om een auto ter beschikking te hebben. Het terrein ligt braak om met

nieuwe producten, die inspelen op deze wensen, deze gesegmenteerde klantgroepen te

bedienen. Samenwerking zoeken in plaats van het wiel zelf uitvinden lijkt de aangewezen weg. Er

zijn al ondernemingen die CRM-systemen en klantcontactcentra optimaal gebruiken voor het

bedienen van de (potentiële) klant, maar branchebreed is er nog veel winst te behalen. Informatie

over de klant ligt voor het oprapen in de eigen systemen. Kennis die bruikbaar is voor het

verkrijgen van extra omzet uit aftersales of bij het vergroten van inzicht in de verkoopkansen.

Door Europa heen zien we dat autofabrikanten steeds meer ‘flagship showrooms’ beginnen. Dit kan de volgende stap zijn in de ontwikkeling van

(online) autoretail. Fabrikanten die via marketing en verkoop directe toenadering tot de koper zoeken. De online verkoop van auto’s is in Nederland nog

een nichemarkt waar de traditionele merkdealer nauwelijks een bedreiging in ziet. Nu fabrikanten zich in dit spel mengen, is aan merkdealers de taak een

rol te krijgen in dit verkoopmodel.

Visie op Sectoren 2014

Bron: CBS, *verwachting ABN AMRO Economisch Bureau

Bron: Bron: CBS

Na dal in 2013, kleine omzetgroei in 2014Na dal in 2013, kleine omzetgroei in 2014

De daling van de verkoop van nieuwe

personenauto’s met 17% en lagere volumes in

de aftersales hebben in 2013 geleid tot een

omzetdaling van 7%.

•

De tijd dat de aftersales het stabiele fundament

was onder de dealeromzet is voorbij. De omzet

beweegt steeds meer mee met de pieken en

dalen in de verkopen.

•

Voor 2014 verwacht ABN AMRO een stijging

tussen de 5 en 10% voor nieuwverkopen.

Inclusief de problemen op de aftersalesmarkt,

leidt dit tot een omzetstijging van circa 2%.

•

Autoservicemarkt blijft in de hoek waar de klappen vallenAutoservicemarkt blijft in de hoek waar de klappen vallen

De omzet op de autoservicemarkt krimpt al twee

jaar. In economisch slechte tijden stelt men

reparatie en onderhoud uit of voert het slechts

deels uit.

•

Ook structurele veranderingen spelen een rol. De

onderhoudsintervallen van auto’s worden

langer, de groei van het wagenpark stagneert en

het aantal schadegevallen neemt af. Met

groeiende overcapaciteit tot gevolg.

•

Meer bedrijven voeren werkzaamheden beneden

de kostprijs uit. Veel ondernemingen overleven

uitsluitend door lage financieringslasten.

•

Visie op Sectoren 2014

Bron: Bron: RDC Datacentrum

Kleine middenklassers na vijf jaar weer de grootsteKleine middenklassers na vijf jaar weer de grootste

Na een piek in 2011, toen de segmenten small en

city een marktaandeel hadden van 52,5%, daalde

het aandeel van de kleinere auto’s naar 43%.

•

Het C-segment, de zogenaamde kleine

middenklassers, was in 2013 het grootste

verkoopsegment. De groei komt vooral door de

toename in dit segment van populaire

leasemodellen met lagere fiscale bijtelling.

•

Ook in de duurdere segmenten komen meer

auto’s beschikbaar met lage bijtelling, waardoor

de gemiddelde verkoopprijs sinds 2010 met bijna

20% steeg naar EUR 28.330.

•

Visie op Sectoren 2014

2,72,7miljoen 65-plussers waren er in 2012.

Dit aantal stijgt volgens het CBS tot

4,7 miljoen in 2041. De vergrijzing

biedt kansen voor de

drogisterijbranche.

24.10024.100betaalde banen waren er in 2013 in de

drogisterijbranche.

75%75%van de zelfzorggeneesmiddelen

wordt verkocht via drogisterijen.

Bron: CBS, Detailhandel.info

Branche in cijfersBranche in cijfers

Visie op

DrogisterijenUpdate 2014

Omzet voor het eerst sinds begin crisis gedaald

Margedruk blijft problematisch

Online ontwikkelingen en veranderend koopgedrag ook voor drogisten relevant

Trends en ontwikkelingenTrends en ontwikkelingen

Lange tijd leken drogisterijen de dans te ontspringen, maar in 2013 daalde de omzet voor het eerst

sinds de start van de crisis in 2008 toch, met 3%. Cosmeticaproducten hebben lange tijd de omzet

hoog weten te houden. De drogisten hebben profijt gehad van het zogeheten ‘downshoppen’:

consumenten kochten cosmeticaproducten bij drogisterijen in plaats van bij de duurdere

parfumeries. Daarnaast steeg de afgelopen jaren het marktaandeel van mannencosmetica. De

marges van drogisterijen staan wel al langere tijd onder druk, vooral door hoge concurrentie. Prijs

speelt een belangrijke rol in de concurrentiestrijd tussen drogisterijen. De consument heeft

minder te besteden en blijkt weinig merkvast.

Drogisten onderscheiden zich niet alleen op prijs van de concurrent. Door uitbreiding van het

assortiment proberen ze meer klanten in hun winkel te krijgen. Ook branchevreemde producten

liggen steeds vaker in de schappen. Omgekeerd verkopen ook steeds meer supermarkten en

warenhuizen verzorgingsproducten. Branchevervaging speelt door de hele retailsector, maar valt

bij drogisterijen extra op vanwege het brede aanbod. Branche-eigen producten, zoals

zelfzorggeneesmidddelen, blijven wel belangrijk voor de drogist.

Andere onderscheidende factoren zijn service (persoonlijk advies) en de kwaliteit van huismerken.

Fysieke locaties zullen belangrijk blijven. Sommige drogisten richten zich op een nichemarkt,

zoals biologische producten of natuurproducten.

Onze visieOnze visie

In 2014 dalen de consumentenbestedingen licht en dat betekent dat de druk op de volumes

aanhoudt. Verzorgingsproducten blijken toch niet ongevoelig voor de crisis. Voor 2014 verwacht ABN AMRO een stabilisering van de verkoopaantallen,

de margedruk blijft echter bestaan.

Drogisten moeten net als andere retailers inspelen op het veranderende koopgedrag van consumenten. Vooral het toenemend aantal internetverkopen

vormt een uitdaging voor drogisten. Steeds vaker worden levensmiddelen en verzorgingsproducten online besteld. Advies in de fysieke winkel wordt

daarom steeds belangrijker. Drogisterijen die online hun producten verkopen, krijgen op internet concurrentie van onder andere supermarkten. Maar

ook bedrijven als het internationale Amazon.com en het Nederlandse Bol.com verkopen een groot assortiment aan verzorgingsproducten. Deze

giganten richten zich vooral op A-merken, die zij tegen zeer concurrerende prijzen kunnen aanbieden.

In een branche waar huismerken vanwege de goede prijs-kwaliteit verhouding een significante plek innemen, blijft er een belangrijke rol voor

drogisterijen. Daarnaast biedt een aantal trends kansen voor de drogist. De toegenomen aandacht voor gezondheid kan de verkoop van

(homeopathische) zelfzorgproducten stuwen. Verder wordt, dankzij de vergrijzing, de groeiende groep vitale ouderen een belangrijke klantengroep.

Inspelen op hun specifieke behoeften, met gedegen advies en een juiste productkeuze, kan een concurrentievoordeel opleveren.

Visie op Sectoren 2014

Bron: Bron: CBS

Bron: Bron: InRetail

Omzet blijft stabiel in 2014 Omzet blijft stabiel in 2014

Zowel omzet als volume daalde in 2013. Voor

2014 verwacht ABN AMRO een stabilisering van

de omzet.

•

Ondanks dat de prijzen in 2013 stegen, bleven de

winstmarges voor drogisten krap. Dit kwam

onder meer door hoge huisvestingskosten.

•

Lichaamsverzorging is de belangrijkste bron van

omzet voor drogisten. De vergrijzing zorgt voor

kansen op het gebied van health en vitaliteit. Een

drogist moet daarbij wel rekening houden met

de wensen van deze groep, zoals een hoog

serviceniveau en goed advies.

•

Kruidvat heeft grootste marktaandeelKruidvat heeft grootste marktaandeel

Kruidvat is met meer dan 800 winkels de

grootste drogisterijketen in Nederland. Kruidvat

maakt onderdeel uit van A.S. Watson, net als

Trekpleiser en Ici Paris XL.

•

Minder dan 15% van de drogisterijen behoort

niet tot een keten of formule. Voor deze winkels

is het belangrijk om zich niet zozeer op prijs te

onderscheiden, maar bijvoorbeeld op kennis van

bepaalde niches als homeopathische

gezondheidsmiddelen.

•

Visie op Sectoren 2014

Bron: Bron: CBS

Aantal ondernemingen daaltAantal ondernemingen daalt

Het aantal ondernemingen in de

drogisterijbranche daalt. Dit is vooral te merken

bij de kleinere ondernemingen met maximaal

tien werkzame personen. Dit zijn vooral de niet-

formule drogisten. Het aantal ondernemingen

met twee werkzame personen daalt het snelst

(met 23% in vijf jaar tijd). Het blijkt moeilijk voor

deze kleine zelfstandigen om te concurreren met

grote ketens.

•

Ook het aantal winkels daalt, maar het

winkelvloeroppervlak stijgt. Op deze manier

wordt geprobeerd schaalvoordeel te behalen.

Bovendien komt er meer ruimte voor

branchevreemde producten die, vanwege de

vaak incidentele inkoop, een hogere marge

kennen.

•

Visie op Sectoren 2014