aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder...

29
KB-0131-a-15-1-o Examen VMBO-KB 2015 tijdvak 1 woensdag 20 mei 13.30 - 15.30 uur aardrijkskunde CSE KB Dit examen bestaat uit 42 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 55 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen worden.

Transcript of aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder...

Page 1: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o

Examen VMBO-KB

2015 tijdvak 1 woensdag 20 mei 13.30 - 15.30 uur

aardrijkskunde CSE KB

Dit examen bestaat uit 42 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 55 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen worden.

Page 2: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 2 / 29 ►►

N

0 40 80 km

Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op.

Open vragen Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd en je geeft meer dan twee redenen, dan worden alleen de eerste twee in de beoordeling meegeteld.

Weer en klimaat

bron 1 Weerbericht

Vanavond lang warm Amsterdam, 22 juli 2013 De hitte bereikt de komende twee dagen haar hoogtepunt. Vandaag en morgen wordt het tropisch warm met maxima die plaatselijk kunnen oplopen tot 34 graden Celsius. Woensdag worden regen- en onweersbuien verwacht. Daarna blijft het broeierig warm. Vanavond blijft het nog lang warm en valt lokaal een (onweers)bui. Om 21.00 uur is het 25 tot lokaal nog 30 graden Celsius. In de nacht daalt de temperatuur uiteindelijk tot rond de 17 graden Celsius.

bron 2 Nederland

13

2

4

Legenda:provinciegrenzen

lees verder ►

Page 3: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 3 / 29 ►►

2p

1p

2p

1p

1 In het weerbericht van bron 1 wordt door het KNMI een middagtemperatuur met maxima tot 34 graden Celsius voorspeld.

Bij welk cijfer op de kaart van bron 2 is de kans het grootst dat het 34 graden Celsius wordt?

Geef een argument voor je keuze.

2 Naast temperatuur en neerslag wordt er in een weerbericht ook vaak gesproken over andere weerelementen.

Noem twee andere weerelementen.

3 Drie leerlingen doen ieder een uitspraak over de kans op het ontstaan van regen. Uitspraak 1: Regen kan ontstaan bij een botsing tussen een koufront en een warmtefront. Uitspraak 2: Regen kan ontstaan bij stuwing van vochtige lucht tegen een hoger gelegen gebied. Uitspraak 3: Regen kan ontstaan bij dalende lucht in de subtropen.

Neem de cijfers 1, 2 en 3 van de uitspraken over op het antwoordblad en geef van elke uitspraak aan of deze juist of onjuist is.

bron 3 Nieuwjaarsduik Scheveningen, Noordzeekust

4 Bron 3 toont een foto van de jaarlijkse Nieuwjaarsduik in Scheveningen. Wat is juist over de situatie op het strand in Scheveningen op 1 januari? A Bij een oostenwind is het relatief warm op 1 januari. B Bij een oostenwind is het relatief nat op 1 januari. C Een voordeel bij deze duik is dat de zee relatief warm is op 1 januari. D Een voordeel bij deze duik is dat het land relatief warm is op 1 januari.

lees verder ►

Page 4: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 4 / 29 ►►

100410041004

100010001000992992992

102010201020101310131013

101210121012100810081008100810081008

100810081008

100810081008

101210121012101210121012

101210121012

102010201020

988988988

968968968972972972

996996996

100410041004100010001000

101310131013

101310131013101310131013

101610161016

102410241024

102810281028

032032032

102810281028102410241024

101610161016

996996996100010001000

100410041004100810081008

102410241024101610161016

101310131013

100810081008101310131013

100410041004

1p

bron 4 Luchtdruk en bijbehorende neerslagkans Luchtdruk* Neerslagkans (%)

990 80 994 70 998 60

1002 50 1007 40 1011 30 1016 20 1020 10

* Luchtdruk wordt uitgedrukt in hectopascal en millibar.

bron 5 Luchtdruk in Europa op 10 september 2013

111P

Q

R

S

5 Gebruik de tabel van bron 4 en de kaart van bron 5. Hoe groot was de neerslagkans op 10 september 2013 in Midden-Nederland? A rond de 20% B rond de 30% C rond de 40% D rond de 50%

lees verder ►

Page 5: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 5 / 29 ►►

1p

1p

2p

6 De kaart van bron 5 gaat over de verschillen in luchtdruk in Europa. Bij welke letter in bron 5 was de windsnelheid op 10 september 2013 het hoogst? A bij letter P B bij letter Q C bij letter R D bij letter S

bron 6 Weerbericht

Weerbericht, zondag 15 september 2013 Vandaag schijnt de zon volop, de middagtemperaturen kunnen gemakkelijk oplopen tot 32 graden Celsius. Vannacht koelt het af naar 22 graden Celsius. Het blijft de komende dagen warm en droog.

7 Lees bron 6. Bij welk land past het weerbericht uit bron 6, bij Spanje of Nederland?

Geef een argument voor je keuze.

8 Hier staan vier uitspraken over weer en klimaat. Uitspraak 1: Een depressie is een hogedrukgebied. Uitspraak 2: Luchtdruk wordt gemeten met een barometer. Uitspraak 3: Isobaren zijn lijnen op een kaart die plaatsen met dezelfde temperatuur met elkaar verbinden. Uitspraak 4: De windkracht wordt ingedeeld met de schaal van Beaufort.

Neem de cijfers 1, 2, 3 en 4 van de uitspraken over op het antwoordblad en geef van elke uitspraak aan of deze juist of onjuist is.

lees verder ►

Page 6: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 6 / 29 ►►

24-11-201315:00

-2°

AnchorageAnchorageAnchorage

Seattle

Los Angeles

New YorkNew YorkNew York

9°9°

-12°

20°

3°-4°

-2°

28°

1p

bron 7 Weersverwachting voor de Verenigde Staten

Legenda:landsgrens

9 Bron 7 geeft de weersverwachting voor de Verenigde Staten op 24 november. Deze weersverwachting past in het klimaatbeeld van de Verenigde Staten voor deze tijd van het jaar.

Geef de verklaring voor de hoge temperatuur in Seattle ten opzichte van New York.

lees verder ►

Page 7: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 7 / 29 ►►

1p

bron 8 Baan van de aarde om de zon

10 In bron 8 is bij P, Q, R en S niet aangegeven welk seizoen het betreft. Welke beschrijving hoort bij Q te staan? A Op het noordelijk halfrond begint de winter, op het zuidelijk halfrond

begint de zomer. B Op het noordelijk halfrond begint de zomer, op het zuidelijk halfrond

begint de winter. C Op het noordelijk halfrond begint de herfst, op het zuidelijk halfrond

begint de lente. D Op het noordelijk halfrond begint de lente, op het zuidelijk halfrond

begint de herfst.

lees verder ►

Page 8: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 8 / 29 ►►

WillamettedalWillamettedalWillamettedal

Zuid-CaliforniaZuid-California

CentralValleyCentralValleyCentralValley

Z u i v e lZ u i v e lZ u i v e l

Mississippi

Mississippi

Mississippi

Ohio

Ohio

Ohio

Rio Grande

Rio Grande

Rio Grande

MissouriMissouriMissouri

ColumbiaColumbiaColumbiaSa

cramento

Sa

cramento

Sa

cramento

Colorado

Colorado

Colorado

Z u i v e lZ u i v e lZ u i v e l

SeattleSeattleSeattle

DuluthDuluthDuluth

ThunderBay

ThunderBay

ThunderBay

DetroitDetroitDetroit

DenverDenverDenver

Los AngelesLos Angeles

PhoenixPhoenixPhoenix

DallasDallasDallas

New OrleansNew OrleansNew Orleans

MiamiMiami

SavannahSavannah

ClevelandClevelandClevelandNew YorkNew YorkNew York

BostonBostonBoston

SanFrancisco

0 300 600 km

1p

bron 9 De Verenigde Staten, bodemgebruik

1

2

3

2

4

Legenda:ImproductiefBosIntensieve veeteelt123Overige akkerbouwGroenten, fruit, wijnbouw

TabakCitrusvruchtenAardnoten4

11 Bekijk bron 9. Op de kaart en in de legenda is een aantal vormen van bodemgebruik vervangen door de cijfers 1, 2, 3 en 4. Achter welke letter staat het juiste bodemgebruik?

1 2 3 4

A extensieve veeteelt

tarwe soja en maïs katoen

B extensieve veeteelt

katoen tarwe soja en maïs

C katoen extensieve veeteelt

soja en maïs tarwe

D katoen soja en maïs tarwe extensieve veeteelt

lees verder ►

Page 9: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 9 / 29 ►►

1p

1p

2p

bron 10 Het versterkte broeikaseffect

Atmosfeer

Zonnestraling Uitstoot van koolstofdioxide, stikstof, methaanen andere broeikasgassen.

CO2-opname

Zee- en landijs

Oceanen

12 Het versterkte broeikaseffect wordt onder andere veroorzaakt doordat de mens broeikasgassen uitstoot. Stel dat in een land de uitstoot van broeikasgassen tot een absoluut minimum is beperkt.

Geef met behulp van bron 10 een maatregel die dat land dan nog zou kunnen nemen om het versterkte broeikaseffect te verminderen.

13 Bij veeteelt komen broeikasgassen vrij. Welk broeikasgas komt vooral vrij bij veeteelt?

bron 11 New York en zeespiegelstijging

Gaat New York ten onder? Hilversum, 23 juni 2013. Als de zeespiegel een meter stijgt, zit een groot deel van New York diep in de problemen. Bij twee meter is er geen redden meer aan.

14 In bron 11 kun je lezen dat New York in de problemen komt bij zeespiegelstijging. De onderstaande begrippen beschrijven wat er gebeurt bij zeespiegelstijging. 1 afsmelten landijs 2 overstromingsgevaar 3 het versterkte broeikaseffect 4 zeespiegelstijging

Zet de cijfers 1, 2, 3 en 4 van de begrippen in chronologische volgorde op het antwoordblad.

lees verder ►

Page 10: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 10 / 29 ►►

0 60 120 km

1p

Water

bron 12 De stroomgebieden van vier rivieren

Legenda:RijnMaasScheldeEems

P Q

R

bron op 409 m

bron boven de 1500 mbron boven de 1500 mbron boven de 1500 m

15 Bekijk bron 12. Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is juist? A P is de Maas en de Maas is een gemengde rivier. B P is de Rijn en de Rijn is een regenrivier. C Q is de Rijn en de Rijn is een gemengde rivier. D Q is de waterscheiding van de Rijn en de Maas. E R is de Maas en de Maas is een regenrivier. F R is de Rijn en de Rijn is een gletsjerrivier.

lees verder ►

Page 11: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 11 / 29 ►►

… … … …

… …

… …… …

2p

bron 13 Invultekst

Het rivierengebied van Nederland ligt in de K (benedenloop / bovenloop) en is vooral een L (sedimentatiegebied / erosiegebied).De rivieren hebben er M (wel een / geen) delta gevormd. Richting de Noordzeekust ligt de bodem N (onder / boven) het NAP. Bij de monding is er sprake van O (verzilting / ontzilting) van het rivierwater.

16 Bekijk bron 12 en lees de tekst van bron 13. Neem de letters K, L, M, N en O uit bron 13 over op het antwoordblad

en kies telkens het juiste woord.

lees verder ►

Page 12: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 12 / 29 ►►

Roosendaal

Hoorn

AssenSneek

Heerenveen

Apeldoorn

Almere

Winterswijk

Heerlen

Enschede

Den Helder

Alkmaar

Emmen

Leiden

Middelburg

Antwerpen

Leeuwarden

LelystadAlmelo

ZutphenArnhem

Nijmegen

AmsterdamHaarlem

Den Haag

Rotterdam

Dordrecht

BredaTilburg

Eindhoven

Roermond

Maastricht

Kampen

Utrecht

Zwolle

’s-Hertogenbosch

Venlo

Nieuwe WaterwegAm

sterdam-

Rijnkanaal

WesterscheldeSchelde

Deventer

Groningen

Meppel

Amersfoort

2p

bron 14 Verkeersintensiteit waterwegen

Legenda:Waterwegenmiljoen ton vervoerd gewicht,per jaar, 2007

minder dan 55 - 1010 - 2525 - 5050 of meer

17 Drie leerlingen doen ieder een uitspraak over bron 14. Erwin zegt: “Over het Amsterdam-Rijnkanaal werd in 2007 tussen de 25 en 50 miljoen ton vervoerd.” Isa zegt: “Vanuit Rotterdam wordt per binnenvaartschip meer over de Waal naar Duitsland vervoerd dan over de Maas naar Frankrijk.” Luca zegt: “Binnenvaartschepen hoeven vanuit Rotterdam niet via de Noordzee om naar de haven van Antwerpen te varen.”

Neem de namen Erwin, Isa en Luca over op het antwoordblad en geef van elke uitspraak aan of deze juist of onjuist is.

lees verder ►

Page 13: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 13 / 29 ►►

1p

1p

18 Na de dreigende overstromingen in 1995 wilde de overheid de rivieren in ons land meer ruimte geven. Eén van de maatregelen binnen dit beleid is de aanleg van overloopgebieden. Welke functie heeft een overloopgebied? A Het is een bergingsgebied voor opvang van vervuild water. B Het is een bergingsgebied voor opvang van zout water. C Het is een gebied voor tijdelijke opvang van overtollig water. D Het is een opslagplaats voor drinkwater.

bron 15 Elektriciteitscentrale

19 Bekijk bron 15. Waarvoor gebruiken elektriciteitscentrales veel water?

lees verder ►

Page 14: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 14 / 29 ►►

1p

1p

bron 16 Watervoorziening en waterwinning in het duingebied in Nederland

vallei vallei vallei

voorgezuiverdrivierwater

opgepomptleidingwater

zee

zoet water

brak enbrak enbrak enzout waterzout waterzout water

brak enbrak enbrak enzout waterzout waterzout water

20 Het waterschap heeft maatregelen getroffen om verdere verzilting van het duingebied te voorkomen.

Geef met behulp van bron 16 de maatregel die verzilting van het duingebied tegengaat.

21 Het Nederlandse rivierenlandschap is onder andere opgebouwd uit oeverwallen en komgronden, die elk hun eigen kenmerken hebben. Achter welke letter staan de juiste kenmerken bij komgrond en oeverwal?

komgrond oeverwal

A bestaat uit grof zand, wordt gebruikt als akkerland, is hoger gelegen en ligt niet direct naast de rivier

bestaat uit zware rivierklei, wordt gebruikt als weiland, is lager gelegen en ligt dicht bij de rivier

B bestaat uit grof zand, wordt gebruikt als akkerland, is lager gelegen en ligt direct langs de rivier

bestaat uit zware rivierklei, wordt gebruikt als weiland, is lager gelegen en ligt verder weg van de rivier

C bestaat uit zware rivierklei, wordt gebruikt als weiland, is lager gelegen en ligt direct langs de rivier

bestaat uit grof zand, wordt gebruikt als akkerland, is hoger gelegen en ligt verder weg van de rivier

D bestaat uit zware rivierklei, wordt gebruikt als weiland, is lager gelegen en ligt niet direct langs de rivier

bestaat uit grof zand, wordt gebruikt als akkerland en voor bewoning, is hoger gelegen en ligt dicht bij de rivier

lees verder ►

Page 15: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 15 / 29 ►►

1p

bron 17 De Drieklovendam

22 Bekijk bron 17. De Drieklovendam is in de Chang Jiang aangelegd. Naast de dam zijn vijf dubbele scheepvaartsluizen en een scheepslift aangelegd.

Geef de reden waarom deze scheepvaartsluizen en scheepslift van belang zijn voor de havenstad Shanghai.

lees verder ►

Page 16: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 16 / 29 ►►

0 275 550 km

Zuid-ChineesBergland

Zuid-ChineesBergland

Zuid-ChineesBergland

ChineesLaaglandChineesLaaglandChineesLaaglandNoord

-Chin

ees

Noord-C

hinee

s

Noord-C

hinee

s

Himalaya

Himalaya

Himalaya

HooglandHooglandHooglandvan Tibetvan Tibetvan Tibet

Bergla

nd

Bergla

nd

Bergla

nd

Huan

g He

Huan

g He

Huan

g He

Huan

g He

Chiang

Jiang

C H I N A

800 km4000

bron 18 Oost-Azië reliëf

Legenda:<0 m0 - 200 m200 - 500 m500 - 2000 m2000 - 5000 m>5000 mrivierlandsgrens

bron 19 Oost-Azië neerslag

Legenda:Jaarlijkse neerslag in mm

minder dan 100100 - 250250 - 500

500 - 10001000 - 20002000 of meer

lees verder ►

Page 17: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 17 / 29 ►►

… …… …

… …

… …

2p

1p

bron 20 Invultekst

De Huang He en de Chang Jiang zijn twee belangrijke rivieren in China. De Huang He ligt in P (Noord-China / Zuid-China) en is een Q (gemengde rivier / gletsjerrivier).Het stroomgebied van de Huang He is een R (droger / natter) gebied dan dat van de Chang Jiang. De Chang Jiang is een S (gemengde rivier / gletsjerrivier).

23 Bekijk bron 18 en bron 19 en lees bron 20. Neem de letters P, Q, R en S uit bron 20 over op het antwoordblad en

kies telkens het juiste woord.

24 Bekijk bron 18. Veel rivieren in China ontspringen in de Himalaya en het Hoogland van Tibet. Ze lopen via het Zuid-Chinees Bergland of het Noord-Chinees Bergland naar het Chinees Laagland. Achter welke letter staan de juiste kenmerken van de rivieren bij Himalaya/Hoogland van Tibet en Chinees Laagland?

Himalaya en Hoogland van Tibet

Chinees Laagland

A bovenloop, er is evenwicht tussen sedimentatie en erosie

benedenloop, er is evenwicht tussen sedimentatie en erosie

B bovenloop, er vindt vooral erosie plaats

benedenloop, er vindt vooral sedimentatie plaats

C middenloop, er is evenwicht tussen sedimentatie en erosie

benedenloop, er vindt vooral erosie plaats

D middenloop, er vindt vooral sedimentatie plaats

benedenloop, er vindt vooral sedimentatie plaats

lees verder ►

Page 18: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 18 / 29 ►►

0 130 260 km

2p

bron 21 Grote Kanaal

Legenda

kanaal

rivierBeijing

Tianjin

Shijiazhuang

Jinan

Jining

XuzhouGELE ZEE

Nanjing

Shanghai

Hangzhou

25 Op de kaart in bron 21 zie je dat de meeste rivieren in China in een bepaalde hoofdrichting stromen. Het Grote Kanaal loopt van Hangzhou naar Beijing.

Noem de twee redenen waarom dit kanaal is aangelegd.

lees verder ►

Page 19: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 19 / 29 ►►

Tel Aviv-Jaffa

Nablus

Bet She’anBet She’anBet She’an

Jeruzalem

Kiryat GatGaza

Be’er Sheva

Dimona

NazarethNazarethNazarethHaifa

Kiryat ShmonaKiryat ShmonaKiryat Shmona

G a l i l e aG a l i l e aG a l i l e aMeer van Kinneret

Jord

aan O

ost-G

hork

anaa

l

Jarmuk

JarkonD

od

e

Z

e e

Natio

nal W

ater

Car

rier

1

2b2c

2a

-418

-209

0 25 50 km

M I D D E L L A N D S E Z E E

2p

bron 22 Israël / Palestina irrigatie

Legenda:Aquifer

1 Kustaquifer2a Noordelijke bergaquifer2b Westelijke bergaquifer2c Oostelijke bergaquifer

IrrigatieleidingLandsgrens

26 Op de kaart van bron 22 zie je de National Water Carrier, een kanaal voor watertransport in Israël.

Noem eerst het doel van de National Water Carrier. Noem vervolgens de belangrijkste bron van de National Water Carrier.

lees verder ►

Page 20: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 20 / 29 ►►

1p

1p

bron 23 Ontziltingsfabriek

27 Zie bron 23. Het ontzilten van zeewater wordt steeds meer toegepast om het Midden-Oosten van water te voorzien.

Geef een reden waarom het ontzilten van zeewater niet duurzaam is.

28 In Nederland worden akkers en weilanden vaker beregend dan dat er druppelirrigatie wordt toegepast.

Noem hiervoor een reden.

lees verder ►

Page 21: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 21 / 29 ►►

1p

2p

Bevolking en ruimte

bron 24 Krantenartikel

Krimp bedreigt het platteland: verlaten huizen, afgebladderde verf en dichtgespijkerde ramen. De journaalbeelden uit 2008 van het Groningse gehucht Ganzedijk stemmen droevig. Ze zijn symbool geworden voor het schrikbeeld voor veel bestuurders op het platteland: bevolkingskrimp.

29 Lees bron 24. Er zijn verschillende oorzaken van regionale bevolkingskrimp op het platteland. Achter welke letter staan twee juiste oorzaken? A immigratie en ontgroening B remigratie en natuurlijke bevolkingsgroei C negatief geboorteoverschot en urbanisatie D sterfteoverschot en segregatie

30 Regionale bevolkingskrimp is volgens bron 24 een schrikbeeld voor bestuurders op het platteland.

Geef twee nadelige gevolgen van bevolkingskrimp voor de leefbaarheid in deze plattelandsregio’s.

lees verder ►

Page 22: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 22 / 29 ►►

0 30 60 km

N

1

2

34

1p

bron 25 Krimp- en groeigebieden in Nederland

Legenda:provinciegrenzen

31 Op de kaart in bron 25 zijn vier regio’s aangegeven. Twee van deze regio’s zijn krimpgebieden en in twee regio’s groeit de bevolking. Wat is de juiste combinatie van cijfer en soort gebied?

krimpgebied gebied met bevolkingsgroei

A 1 en 2 3 en 4

B 1 en 4 2 en 3

C 2 en 3 1 en 4

D 3 en 4 1 en 2

lees verder ►

Page 23: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 23 / 29 ►►

65

15

0

2p

1p

bron 26 Oorzaken bevolkingsdaling in krimpgebieden.

De bevolking in krimpgebieden daalt of verandert van samenstelling doordat: 1 er minder kinderen geboren worden 2 gezinnen met kinderen verhuizen naar grotere steden 3 jongeren en hoogopgeleiden verhuizen naar grotere steden

32 Tijdens de aardrijkskundeles hebben Esther, Lin en Michelle een discussie over de tekst van bron 26. Zij doen ieder een bewering. Esther zegt: “Oorzaak 1, 2 en 3 hebben alle drie te maken met migratie.” Lin zegt: “Oorzaak 2 en 3 hebben te maken met het begrip urbanisatie.” Michelle zegt: “Bij oorzaak 3 past het begrip braindrain.”

Neem de namen Esther, Lin en Michelle over op het antwoordblad en geef van elke bewering aan of deze juist of onjuist is.

bron 27 Drie bevolkingsdiagrammen

Legenda:senioreneconomischactievenjongeren

leeftijd

piramide toren urn

33 Bron 27 laat drie verschillende vormen van bevolkingsdiagrammen zien. Welk bevolkingsdiagram hoort bij een gebied waar het bevolkingsaantal terugloopt? A piramide B toren C urn

lees verder ►

Page 24: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 24 / 29 ►►

1950 1954 1958 1962 1966 1970 1974 1978 1982 1986 1990 1994 1998 2002

00

400

300

200

100

0

1p

1p

5

bron 28 Migratie van Oost-Duitsland naar West-Duitsland, 1950 ̶ 2003

aantalpersonen(x1000)

34 Bron 28 laat de migratie van Oost-Duitsland naar West-Duitsland tussen 1950 en 2003 zien.

Geef de reden waarom in de periode 1962 ̶ 1989 veel minder mensen van Oost-Duitsland naar West-Duitsland migreerden dan in de periode ervoor en erna.

bron 29 Van stad naar stedelijke zone

stad

aggl

omer

atie

stad

sgew

est

sted

elijk

e zo

ne

35 Bron 29 laat de ontwikkeling zien van stad naar stedelijke zone. Binnen deze ontwikkeling passen de begrippen suburbanisatie en urbanisatie. Achter welke letter staan de begrippen die het best passen bij agglomeratie en stedelijke zone?

agglomeratie stedelijke zone

A suburbanisatie suburbanisatie

B suburbanisatie urbanisatie

C urbanisatie suburbanisatie

D urbanisatie urbanisatie

lees verder ►

Page 25: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 25 / 29 ►►

0 30 60 km

1p

1p

bron 30 Stedelijke zones

Q

R

P

S

T

U

36 Met welke letter is de stedelijke zone Bandstad Twente aangegeven in bron 30? A met letter P B met letter Q C met letter R D met letter S E met letter T F met letter U

37 In oude industriegebieden zoals het Ruhrgebied krijgen oude gebouwen soms een nieuwe functie. Zo probeert men de ruimtelijke kwaliteit van zo’n gebied weer te verbeteren. Voordat daadwerkelijk tot herinrichting wordt overgegaan, is er veel overleg nodig tussen gemeente en bewoners. Hoe noemen we het overleg van de gemeente met de bewoners? A inspraak B integratie C leefbaarheid D sociale controle

lees verder ►

Page 26: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 26 / 29 ►►

Kreeftskeerkring

Changchun

HarbinQiqihar

AnshanBeijing

Tianjin

Ürümqi

Lanzhou

Baotou

Xi'an

Taiyuan

Datong

Kunming

Chengdu

Zhengzhou

Jinan Qingdao

Nanjing

ShanghaiHefei

Taipei

Hangzhou

Nanchang

Nanning

Fuzhou

Shenzhen

Hongkong

Dalian

Wuxi

Jilin

Kaohsiung

LuoyangHandan

Chongqing

Changsha

Guiyang

Xuzhou

Wuhan

Shenyang

Taichung

Benxi

Shantou

Huainan

Daqing

SeoulPyongyang

BusanGwangju

DaeguDaejoen

Shijiazhuang

Tangshan

Suzhou

Guangzhou

0 450 900 km

G O B I

2p

bron 31 Bevolkingsdichtheid China

Inwoners per km2Legenda:

minder dan 11 - 5050 - 100100 - 200200 of meer

Agglomeratie of stad met 5 miljoen of meer inwonersAgglomeratie of stad met 1 - 5 miljoen inwoners

38 Bron 31 laat zien dat de bevolking erg ongelijk gespreid is over China. Geef twee natuurlijke oorzaken van de lage bevolkingsdichtheid in het

westen van China.

lees verder ►

Page 27: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 27 / 29 ►►

1950 1970 1990 2010 2030 2050

1750

1500

1250

1000

750

500

250

0

x miljoen

100+95-9990-9485-8980-8475-7970-7465-6960-6455-5950-5445-4940-4435-3930-3425-2920-2415-1910-14

5-90-4

0 20 40 60020406080 80x miljoen

1p

bron 32 Bevolkingsomvang (na 2014: voorspelde bevolkingsomvang)

Legenda:ChinaIndiaEuropaUSA

bron 33 Leeftijdsdiagram van China in 2010

mannen vrouwen

39 Johnny en Andrea bekijken bron 32 en bron 33. Ze doen ieder een uitspraak over deze bronnen. Johnny zegt: “Ondanks de bevolkingsafname van China in de toekomst, blijft China tot 2050 het gebied waar de meeste mensen van de wereld wonen.” Andrea zegt: “Door de bevolkingspolitiek is in China een mannenoverschot ontstaan.”

Neem de namen Johnny en Andrea over op het antwoordblad en geef van elke uitspraak aan of deze juist of onjuist is.

lees verder ►

Page 28: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 28 / 29 ►►

1p

2p

bron 34 Wijk in Beijing

40 Bron 34 laat een oude wijk in Beijing zien. Hoe noemen we zo’n wijk in China? A bidonville B hukou C hutong D krottenwijk

41 Zie bron 34. De laatste jaren verdwijnen deze oude woonwijken uit de Chinese steden.

Geef twee redenen waarom deze oude woonwijken steeds meer verdwijnen.

lees verder ►

Page 29: aardrijkskunde CSE KB - cito.nl · Voor dit examen zijn maximaal 55 ... Nederland maakt onder andere deel uit van de stroomgebieden van de Rijn en de Maas. Wat is ... die elk hun

KB-0131-a-15-1-o 29 / 29 lees verder ►►►

0 450 900 km

einde

1p

bron 35 Bevolkingsgroei in China, 2000 ̶ 2010

Legenda:Gemiddelde jaarlijkse bevolkingsgroei in procenten,2000-2010

afname

0 - 0,5

0,5 - 1

1 - 2

2 of meer

42 Bekijk bron 35. Wat is een oorzaak van de bevolkingsgroei in het westen van China? A de natuurlijke bevolkingsgroei B de sociale bevolkingsgroei C het migratieoverschot

Bronvermelding

Een opsomming van de in dit examen gebruikte bronnen, zoals teksten en afbeeldingen, is te vinden in het bij dit examen behorende correctievoorschrift, dat na afloop van het examen wordt gepubliceerd.