Aan de wandel in Handel(ont)haast vanzelfsprekend

Befaamd is het processiepark in het hart van het bedevaartsoord.

Maar niet alleen pelgrims mogen in Handel heil verwachten.

Ook minder devote dagjesmensen worden gezegend in over-

vloed. Ontvang de stuifzandruggen, bekend als ‘De Handelse

Bergen’. Met de Mariabomen in hun midden. Onderga buurt-

schap Kranerijt. Plas ‘De Rooye Asch’ is niet alleen de zomerse

magneet voor verkoeling zoekende jongeren op vrijersvoeten,

ook de volwassen natuurliefhebber kan er zijn hartje ophalen

aan ruimte en rust. Een skiër achter een motorboot mag de

De slogan: ‘Aan de Wandel in Handel’ heeft iets in zich van het intrappen van een open deur. Iedereen die het kerkdorp Handel kent, heeft het beeld voor ogen van een groene oase in een

typisch Brabantse entourage Loop er doorheen en je zult ongemerkt je pas vertragen. Er is zoveel te zien… een rijke, vrome historie in een afwisselend landschap, met kleinschalige

natuurelementen in bonte samenhang.

pret niet drukken, hij of zij levert eerder een zwierig schouwspel

op. Natuur Educatie Centrum ‘De Specht’ - in het oude gebied

Strijbosch - dingt naar de gunst van de liefhebber van alles wat

groeit en bloeit. De mooiste bloemenweiden van de regio zijn

in Handel te vinden. Aan weerszijden van de Landmeerse Loop

liggen de domeinen van Kluis en Wijst. Groene grensgevallen…

dat zeker. Maar wel - uit wandelaaroogpunt - danig interessant.

De Landmeerse Uitloop is overigens de verse naam voor een op-

gewaardeerd overgangsgebied tussen Padua en Natuureducatie

Centrum De Specht. Aan de Wandel in Handel neemt er graag een

loopje met u.

De Stichting Handelse Bossen weet wat de wandelaar wenst.

Ze heeft onlangs 6 (zes!) traditionele wandelroutes nieuw leven

ingeblazen. De trajecten zijn - met veel oog voor landschappelijke

waarden en aanwezig natuurschoon - heroverwogen en van een

duidelijke markering voorzien. Met behulp van de onvolprezen

vrijwilligers van Wandelvereniging Z.U.Th. (Zonder Uitvallers Thuis)

zijn 220 bewegwijzeringspalen geslagen en 32 wandelsluizen op-

gericht. De staanders van Europees hardhout kregen spitse punten

mee in felle kleuren. Zo zijn er goed te onderscheiden sporen

ontstaan: De Oranje Route voert u - globaal gezien - door Kranerijt

en omgeving. De Witte Route stelt u in staat te ontdekken dat

Handel z’n eigen kampenlandschap heeft. De Rode Route voert

langs de genoemde Mariabomen. De Gele Route laat u de resten

van de Handelse zandverstuiving zien. De Blauwe Route gaat langs

het water van de Rooye Plas. De Groene Route tenslotte loopt over

Padua en achter De Wijst door. Twee routes doen de gulle gronden

van educatiecentrum De Specht aan. In alle seizoenen een lust

voor het oog.

In deze tijd van een kwakkelende economie probeer je elkaar

te versterken. De Stichtingen Handelse Bossen en de Specht

profiteren van elkanders sterke punten. Voor een bankje en een

drankje verwijst men graag naar de Handelse horeca en andere

recreatieve ondernemers. Je hoeft tenslotte het wiel niet telkens

opnieuw en afzonderlijk van elkaar uit te vinden. De sponsors van

Aan de Wandel in Handel vind u op de lijst van goed gedrag elders

in dit boekje. Aan de Blauwe en de Rode Route treft u op Kapel-

weg 33 een van de jongste aanwinsten op gebied van leerzame

verpozing in Handel, namelijk het Bloemenbelevingscentrum De

Heerenvelden. Het was de plek waar op zondag 1 juli 2012 om

13.30 uur het voltallige college van B&W te gast was om zowel het

Bloemenbelevingscentrum alsmede het project ‘Aan de Wandel in

Handel’ feestelijk te lanceren. Het deed deugd dat bestuurders zich

persoonlijk op de hoogte kwamen stellen van ontwikkelingen die

zich in het buitengebied voordoen. De wandelende hakken die

Handel aandoen zijn gebaat bij grijze hersencellen gekoppeld aan

een groen gehoor…

Echte wandelaars hebben hun ogen niet in hun zak. Die hebben

allang gezien dat frisse wandelpaden en wandelpalen zijn opge-

doken en maken er dankbaar gebruik van. Prima! Fietsroutes en

wandelroutes hoeven elkaar niet te bijten. Ze zijn zoveel mogelijk

uit elkaar gehouden. Met een beetje goede wil over en weer kan

iedereen vooruit. De wandelroutes slingeren - los van elkaar - door

het Handelse landschap. Soms treffen ze elkaar en trekken ze een

eindje met elkaar op. Dat vergt van de wandelaar annex puzzelaar

hier en daar onderscheidend vermogen. Spannend! Geef uw ogen

goed de kost. Echt mis lopen is eigenlijk onmogelijk. Overal heeft

Handel zijn charmes die met elkaar op natuurlijke wijze in verbin-

ding staan. Het is waar… u treft palen met geverfde koppen in 6

kleuren aan. De dominante kleur tijdens elke wandeling is echter

het bronsgroen van het aanwezige eikenhout, andere houtsoorten

niet te na gesproken. Maak gebruik van het kaartje in het midden

van deze brochure. Het plezier in het wandelen schuilt in uw bin-

nenste. Zet alle sluizen open.

Aan de Wandel in Handel kan een weldaad betekenen voor lichaam en geest.

De Aanloop U staat op het punt een van de zes ‘Aan De Wandel In Handel’

trajecten te gaan afleggen. De startpunten van de routes zijn ge-

concentreerd in het centrum van Handel, dus in de onmiddellijke

omgeving van de kerk. Het zestal routes is herkenbaar aan houten

palen of lantaarnpalen voorzien van in kleur uitgevoerde koppen

of ringen. Op enkele palen zijn meerdere kleuren aangebracht

(parallelle trajectdelen). Richt je op de kleur die je aan het volgen

bent. Raadpleeg het kaartje elders in deze brochure. De houten

palen hebben een spitse kop. Dat wil zeggen dat de uiterste paal-

punt de te volgen koers aangeeft. Veel ontspannen wandelgenot

toegewenst.

De Achtergrond Het project ‘Aan De Wandel In Handel’ maakt deel uit van de

herinrichting van het platteland, ook wel reconstructie genoemd.

Op tal van plaatsen in Gemert-Bakel komen nieuwe natuurgebie-

den tot stand, krijgen waterlopen de ruimte, blijven woonkernen

leefbaar en kan landbouw zich ontwikkelen op duurzame locaties.

Samen dragen alle projecten bij aan een vitaal, mooi en schoon

platteland voor inwoners en recreanten. Aan de uitvoering werken

overheden, maatschappelijke organisaties en particulieren mee,

onder regie van de provincie Noord-Brabant. In de regio waar u

gaat wandelen zijn zij samengebracht in de hechte reconstructie-

commissie De Peel.

De Aanbeveling Goede wijn behoeft geen krans. Een wandelaar het wandelen aan-

raden is als het aanprijzen van het zwanenmeer aan een zwaan. U

bent in uw element en u volgt uw natuur. Proficiat! Dat u uw oog

op Handel heeft laten vallen is een kiene keuze. Het dorp heeft

een eigen gezicht met vele gelaatstrekken. Al wandelend ontdekt

u de nuances. Handel is een kern waar pit in zit, die als woonplaats

dient voor vele natuurvrijwilligers.

Zij zijn op vele fronten bezig het aanwezige natuurschoon te

beschermen en te versterken. ‘Aan De Wandel In Handel’ is een

goed voorbeeld van wat noeste samenwerking vermag. Laten we

hooien als de lucht blauw is.

De beschikbare routes... van kort naar lang

De gele route: 3 kilometer en 770 meter.

Beginnend bij het processiepark in de kern van Handel, voert de

gele route u al snel tussen de karakteristieke witte huisjes aan

Haveltweg en Mariahofke door, langs en via de zogenaamde

“Bossen van Ponjé” (vernoemd naar de eigenaar) naar een open

gebied dat bekend staat als ‘De Duitse Meester’. Centraal staat een

voormalige boerderij die dezelfde naam draagt. Deze passeert u

wanneer u de lange laan afloopt, de weg oversteekt en arriveert bij

de Ossenkapel (1890) die u tot een korte rustpauze zal noden. Het

monumentje is gebouwd ter nagedachtenis aan de legende van

de ossen die weigerden ter plekke te stoppen en doortrokken naar

de locatie waar door een herder anno 1220 een Mariabeeldje in

een doornstruik is gevonden.

Tijdens de bouw van de kapel die op de vindplaats werd opge-

richt, ontsprong spontaan een bron die samen met het beeldje

de kiem vormt van Handel als bedevaartsoord en centrum van

Mariaverering.

Als u, verkwikt door de aanblik van de kapel, de gele route volgt,

voert het pad u weldra door de Handelse Bergen. Dit zijn de

restanten van de zandverstuiving die de zuidzijde van Handel siert.

Temidden van de glooiingen groeiden de eens zo fiere Mariabo-

men, waarvan er helaas een ter ziele is.

De rode route: 3 kilometer en 860 meter Opnieuw is het centrum van Handel het uitgangspunt. U slaat de

Kapelweg in en loopt - evenwijdig aan het processiepark (wat u

overigens op eigen gelegenheid gerust kunt bezoeken) en subiet

ontwaart u aan de rechterkant van de weg het piepjong Bloem-

belevingscentrum De Heerevelden. Een dankbare pleisterplaats, al

vroeg op de route. Het is mogelijk naar hartelust bloemen te pluk-

ken. Het verzamelde boeket kunt u voor het gemak na afloop van

uw wandeling ophalen. U bent dan inmiddels wel aan een versna-

pering toe. We lopen op de zaken vooruit. Gebruikmakend van de

Eikenwalweg doen we de Heerevelden aan. Op enige afstand zien

we het oude kapucijnenklooster in al zijn glorieuze eenvoud neer-

hurken in het veld. Weet dat daar heden ten dagen de biologische

tuin De Weijst floreert, alwaar u onbespoten seizoensgroente en

fruit kunt kopen. Steek schielijk de weg over en sta spoedig stil bij

Natuuredukatie Centrum De Specht. Een juweeltje van natuur-

presentatie. U mag er vrij rondneuzen. Als u geluk heeft is het

bezoekerspaviljoen open. Stappend over de stuifzandruggen van

de Handelse Bergen rondt u de Mariabomen en keert u terug op

uw eerste schreden. De speelweide aan het eind van de tocht is

extra leuk als u wat kinderen bij u hebt.

De blauwe route: 4 kilometer en 790 meter De blauwe route gaat voor een deel over de breukrand (onder-

deel van de Peelrandbreuk) die zorgt voor de slenk- en de horstte-

kening in de Handelse bodem. Het geoefende oog zal de typische

bijbehorende kenmerken (bijvoorbeeld kwelwater) waarnemen.

Als u het startpunt in het centrum van Handel achter u laat, wijst

het blauw u naar de Bloemenweide van Ponjé aan de Haveltweg,

een van de rijkste uit de regio. Een lust voor het oog, vooral als u in

de hoogtijdagen van de bloei het perceel passeert. Een strook met

spelt (oude graansoort) is veilig gesteld. U bent een steenworp

verwijderd van de Rooye Plas, veel te mooi om blauw-blauw te

laten.

Een omtrekkende beweging is nooit weg. Het voormalig knuppel-

bruggetje over het moeras/dras biotoop is een planken bruggetje

geworden. Wat een weidse blik, met soms oeverzwaluwen of

soms oeverklevers (zwemmers) in beeld. Langs een kruisbeeld

(hoe kan het ook anders in Brabant) en bij de hondenclub

achterom, belanden we - met gebruikmaking van de Gagelweg

/ Oude Dompt - bij Bloemenbelevingscentrum De Heerevelden.

Wat daar allemaal te beleven valt bent u uitgenodigd om op eigen

initiatief te onderzoeken. U zult versteld staan van de kleurrijke

mogelijkheden.

De witte route: 7 kilometer en 150 meter (Op het kaartje is de Witte Route zwart aangegeven, vanwege

het broodnodige contrast).

Een serieus stukje flaneren, die witte. Vanuit het centrum van

Handel via het Mariahofke schampen we de bossen van Ponjé

en gaan via de vroegere bezittingen van de Duitse Orde (Heren

van Gemert) naar de legendarische Ossekapel. Die trekdieren

vertikten het daar in vroeger jaren stil te blijven staan. Ze roken

waarschijnlijk het water van de Mariabron. Met duvel en geweld

bolderden zij naar de heilige plaats waar in Handel tot op de

dag van vandaag vanuit alle windstreken de pelgrims samen-

stromen. Hier - in een aan de kerk gekoppelde kapel - staat

het miraculeus Mariabeeldje opgesteld. Handel is in het trotse

bezit van kampenlandschap (met hakhoutwallen omgeven

akkergebieden). Dat ziet u wanneer we over Bremweg naar de

Peeldijk opschuiven. Wat vind u van de poel in de vorm van een

kikkervisje die u tegenkomt? De Peelse Loopweg is de oude weg

van Gemert naar Handel. Even doorstappen. We kruisen buurt-

schap Kranerijt, volgen de Onze Lieve Vrouwe Steeg , steken de

Pelgrimsweg over en arriveren bij het Mierenbos en het Cock en

Mies Bos, weldadig gezinde groenpioniers zaliger. Het Vogelkijk-

pad is een bezienswaardigheid. Een verrekijker is geen overbo-

dige luxe. Rust even uit op het Lambèrbankje en zie hoe Huize

Padua de horizon beheerst. De Landmeerse Uitloop: een fijne

wijze om Handel terug te vinden.

De groene route: 7 kilometer en 460 meter Deze kun je het beste bij De Specht beginnen. Motormuizen

hebben hun intrek genomen in Hoeve Strijbosch (1420), de

oudste hoeve van Handel. Bij de Pater Petrusstraat slaan we af

naar het centrum van Handel, angs het processiepark af (een

aanrader!) bereiken we de Kapelweg. Via een stuk met bloemen

en struiken vinden we het neoklassiek kasteeltje dat oud-burge-

meester De Bekker ooit door leerlingen van de ambachtschool

liet bouwen. Een vrij jonge pad voert naar de Gagelweg waar

Versantvoort zijn tenten heeft opgeslagen. Zijn vakantiewonin-

gen zul je bedoelen! U mag dit lustoord vrij betreden. U treft

er een pleisterplaats voor dagjesmensen waar u al picknickend

gebruik van kunt maken. Er zijn lakenvelders (koeien met wit

middenlijf ) en hoogstamfruitbomen. Kiest u voor midgetgolf of

boerengolf? Een kinderspeelbos is slim gecombineerd met een

vogelwandelpad. Via Kapelweg en grindpad gaat het langs het

knusse kampeererf ‘t Veldje van Bert en Annette Vissers af naar

de plas achter Padua waar de oeverzwaluw het rijk alleen heeft.

Over Padua - langs de oevers de Landmeerse Loop - gaat het bij

museum De Oude Kluis naar de andere kant van de straat, alwaar

de oudste beuk van Handel pronkt. Als u over u schouder kijkt

ziet u het oude klooster van de paters Kapucijnen. Net als hun Pa-

duaanse buren - de broeders Penitenten - destijds sober levende

franciscanen. Waar kennen we die van? De Landmeerse Uitloop

en Natuurcentrum De Specht ontfermen zich over u. Maak kennis

met het (wethouder) Brouwersbrugske en het Lambèrbankje.

Bewonder bloemen… te veel om op te noemen. Een heerlijkheid!

De oranje route: 9 kilometer en 970 meter Baas boven baas… de langste route uit de reeks. Een onvervalst

rondje om het dorp Handel, Begin bij De Specht aan de Strijbo-

scheweg en vergeet niet Hoeve Strijbosch (de oudste hoeve van

Handel) een blik waardig te keuren. Klaar? Over! De Heereveldse-

weg komt uit bij de Eikenwalweg. Die sluit aan op de Kapelweg

en voert naar de Oude Domptweg. In vroeger dagen was de

directe omgeving een ontginningsgebied waar gewone mensen

hun metselzand vandaan haalden. Ook het land van de patrijs en

de fazant… beide bedreigde diersoorten. Via de Haveltweg gaat

het binnendoor naar de Duitse Meester om uit te komen bij de

Ossekapel. De geschiedenis van dat monument valt ter plekke

te lezen. Door middel van de Bremweg en zijn Kampenlandken-

merken (hakhoutwallen en besloten landbouwpercelen) komt de

Peeldijk in zicht, de verbindingsweg tussen Handel en Elsendorp.

Steek voorzichtig de Handelseweg over, de weg Gemert - Handel,

en stroop bij Pelgrimsrust de Peelse Loop af. Die heeft door wijs

beleid zijn oorspronkelijke grilligheid terug gekregen. Watervogels,

plantensoorten en insecten te over. Hopelijk zullen toekomstige

economische ontwikkelingen de bekoringen van deze waterloop

niet in gevaar brengen…

Check voor meer info de website

www.HeerlijckVrij.nl

en klik op Heerlijck Groen

VVV Heerlijck Vrij Gemert-Bakel

Ridderplein 49

5421 CX Gemert

T (0492) 366606

Deze wandelfolder is mede mogelijk gemaakt door Groen

Fatsoen… Dat Moet Je Doen, Stichting Handelse Bossen

(initiatiefnemer wandelroutes), Wandelsportvereniging Z.U.Th

(Zonder Uitvallers Thuis), Stichting Brabants Landschap,

Bloemenbelevingscentrum De Heerevelden, Vakantieboerderij

‘t Hallehuis, Vakantiehuizen B & B familie Versantvoort, Hotel

Handelia, Biologische Tuin De Weijst, Kampeererf ‘t Veldje = Bert

en Annette Visser, Nationale Postcode Loterij.

IDOP: Provincie Noord Brabant, S.R.E., Gemeente Gemert-Bakel.

Foto’s: RJ Foto- videoproducties Gemert

Teksten: Lambèr Vughts