8 MEI NIEUWSBRIEF Ledentijdschrift van het 8 Mei Comité Mechelen NR9/ AUGUSTUS 2001

Secretaris : Theo Frison, Koning Albertstraat 34 2800 Walem, tel/fax: 015/20.11.33

Voorzitter : Berthe UREEL, Sparrenstraat 6, 2811 Hombeek, tel/fax: 015/41.56.31

oooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo

Bevrijdingsherdenking te Willebroek Het vrijwaren van de Van Enschodtbrug te Klein- Willebroek voor de voorpost van het Britse leger maakte in september 1944 de snelle bevrijding van Antwerpen mogelijk. Meteen kon de levensbelangrijke haven van Antwerpen worden gevrijwaard en kon een aanzienlijk stuk van België bezuiden het Albertkanaal worden bevrijdt zonder groot bloedvergieten. Ter herdenking van deze belangrijke gebeurtenis en van de reconstructie van de 'R. Vekemansroute', organiseert het Gemeentebestuur van Willebroek in samenwerking met het Verbond der Veteranen van de Tweede Wereldoorlog en de 'Antwerp Military Vehicles Association' een herdenkingsmanifestatie op zaterdag 1 september om 10.30 uur. Bijeenkomst om 10.10 uur in de Volksstraat te Klein Willebroek, ter hoogte van de kerk. Het 8 Mei Comité Mechelen stuurt dit jaar een delegatie. We rekenen er op bij die gelegenheid heel wat van onze leden, vooral uit Willebroek en omgeving, te kunnen ontmoeten!

Telkens ik u bezig zie geeft u mij de kracht om een democratisch project voor Vlaanderen uit te bouwen en de strijd tegen extreem-rechts op te voeren." Hij riep alle democratische fracties in het Parlement op ''om van de strijd tegen onverdraagzaamheid, xenofobie en racisme een prioriteit te maken. "

Paul Van Grembergen, VU fractievoorzitter in het Vlaams parlement tot de Vlaams Blok fractie: ''Het 'Islamieten parasieten' van het Blok klinkt als het 'Juden raus' van de nazi's. " Over het voorstellen van de Oostfronter-organisaties als een onderdeel van de Vlaamse Beweging: ''Men heeft ons willen associëren met een gedachtengoed dat ver van het onze staat Als nationalisten willen we de Vlamingen een vaderland geven. Dat wil zeggen: een vrijheid van denken en verdraagzaamheid voor al wie zich op het grondgebied van dat vaderland wil thuis voelen ongeacht kleur of afkomst"

Yves Desmet in De Morgen: “Als het Blok doodzwijgen geen resultaat heeft en erop kappen evenmin, laten we er dan liever op kappen."

BELANGRIJKE MANIFESTATIES

Herdenking Oostduinkerke Aangezien de plechtigheid in Oostduinkerke dit jaar samenvalt met de Nationale Herdenkingsplechtigheid in Breendonk, werd afgezien van het inleggen van een bus. Onze voorzitter zal uiteraard zelf aanwezig zijn om de summiere terechtstelling van haar vader te herdenken. Leden die in deze periode aan de kust verblijven kunnen deelnemen aan de plechtigheid in Oostduinkerke. Die start met een bloemenhulde op het kerkhof, om 9.15 uur stipt. Daarop volgt om 10.15 uur een Eucharistieviering in de Sint-Niklaaskerk, gevolgd door een bloemenhulde aan de gedenkplaten in de gemeente. Nadien ontvangst in de feestzaal Witte Burg. Deelname aan het eetmaal: inlichtingen op tel. 058/51.46.41 bij Jeanninne Ureel.

BLOK-NOTES De crisis rond de aanwezigheid van minister Johan Sauwens op een feestmaal met oud- Oostfrontstrijders lokte heel wat opmerkelijke reacties uit. Laten we de eminenties zelf aan het woord: Minister-president Patrick De Wael tot Philip Dewinter (VB) 'Als ik u bezig zie, als ik u bezig hoor, als ik uw lichaamstaal bekijk, dan zie ik onvervalst fascisme.

Het 8 Mei Comité Mechelen spant zich in om door het deelnemen aan tal van vaderlandslievende en democratische manifestaties het bestaan en het doel van onze vereniging nog beter bekend te maken. Soms gaat het daarbij om een beperkte delegatie van het bestuur, maar vaak ook om een uitgebreide delegatie. Bij grotere manifestaties kunnen we meestal een hele rij leden begroeten. We trachten hier een kort overzicht van de belangrijkste activiteiten in de loop van het jaar te geven.

HERDENKING EN PROTEST TE AALST Weerstanders haalden in 1944 gewonde

kameraad uit klauwen van Gestapo

In het stadhuis van Aalst organiseerde de Priester Daens stichting op zaterdag 6 maart 2001 een debatavond rond het thema 'verzoening'. Het Onafhankelijkheidsfront wou bij deze gelegenheid vooraf herinneren aan de meedogenloze strijd tegen elk verzet die destijds door de Gestapo met de steun van een aantal plaatselijke handlangers werd gevoerd. Daarom werd voor de aanvang van de debatavond aan de ingang van het stadluis een bloemenhulde gebracht aan het gedenkteken voor de Aalstse politieman Hugo Lefevere, omgekomen in een Duits concentratiekamp. In januari 1944 speelde deze politieman een rol bij. de bevrijding uit het ziekenhuis van Aalst van de jonge weerstander Rik Szyffer, die bij een ontsnappingspoging door de Gestapo in het been was geschoten. De gewonde weerstander was tijdelijk opgenomen in het stedelijke ziekenhuis, onder bewaking van de Aalstse politie. Hugo Lefèvre verwittigde de weerstand. Een ploeg Joodse partizanen uit Brussel, begeleid door de Mechelaar Frans Frison, compagnon van de gewonde in het illegale werk, bevrijdde de weerstander. Alhoewel het voorval hem zijn been kostte, bleef Rik Szyffer actief in het verzet.

Nationale Herdenking FORT van BREENDONK De nationale herdenking in het Fort van Breendonk vindt dit jaar plaats op zondag 9 september. Dit is de belangrijkste manifestatie ter nagedachtenis van de duizenden gesneuvelde of in de kampen omgebrachte weerstanders. We rekenen er op ook dit jaar vele le-den te mogen begroeten op deze dag. Een delegatie van het 8 Mei Comité Mechelen zal bloemen neerleg-gen. Er wordt verzameld vanaf 14.30 uur aan de parking.

WIJ WAREN ER BIJ!

2

Mede omwille van de band met Mechelen, besloot het 8 Mei Comité Mechelen met een uitgebreide delegatie aan deze herdenking deel te nemen. Aan deze herdenking werd deelgenomen door talrijke weerstandsgroeperingen en andere vaderlandslievende verenigingen. De weduwe van de politieagent, mevrouw Lefevere-Eylenbosch, was op de plechtigheid aanwezig samen met haar twee dochters en haar kleinkinderen.

Bloemen Voor het stadsbestuur van Aalst legden dienstdoende burgemeester Gracienne Van Nieuwenborgh en schepen Wilfried Van Herrewege bloemen neer aan de gedenkplaat. Michel Vanderborght legde bloemen neer voor het verzet. Rik Szyffer betuigde zijn erkentelijkheid aan de man die in 1944 aan de basis lag van zijn redding. Voor het 8 Mei Comité Mechelen werden bloemen neergelegd door de voorzitter Bertje Ureel. Zowel de dienstdoende burgemeester, als Rik Szyffer en Michel Vanderborght, vice-voorzitter OF, onderstreep-ten de noodzaak om wat gebeurde tijdens de Tweede Wereldoorlog in herinnering te bewaren. "Onthouden is niet hetzelfde als haat," onderstreepte mevrouw Van Nieuwenborgh, "onthouden is liefde."

Anders geprogrammeerd Tijdens de debatavond, die oud Oostfrontstrijder Oswald Van Otegem stelde tegenover Mia Doornaert (De Standaard) en Jan De Brouwere (voormalig redacteur De Rode Vaan), bleek al vlug dat er van een echt debat geen sprake kon zijn. De moderator gaf de vrije loop aan de ontboezemingen van de aanwezige "fundamentalisten" van de zogenaamd ''Vlaamse'' zaak. Tussenkomsten van verzetslieden - zelfs van Rik Szyffer - werden systematisch afgesneden. Achtergrond bij de "fundamentalisten" was dat 'België in Vlaanderen de bezetter was'. Dat verklaart meteen waarom deze mensen de Duitsers als 'bevrijders' aanzagen. Ze bleken duidelijk 'anders geprogrammeerd' zodat elke rationele communicatie onmogelijk bleek. Ook Mia Doornaert en Jan De Brouwere toonden zich achteraf ontgoocheld, en konden enkel vaststellen dat men 'met die mensen niet kan praten'.

Protestmanifestatie op maandag 30 april Als reactie op een aangekondigde 'Nationale Betoging' op 1 mei 2001 door het Vlaams Blok te Mechelen, beslisten de democratische Mechelse verenigingen, verenigd in "Mechelen, Ja Natuurlijk", tot een protestmanifestatie onder de slogan ''VOOR VERDRAAGZAAMHEID, SOliDARITEIT EN DEMOCRA-TIE". Om incidenten met Vlaams Blok militanten te vermijden en om het protest los te koppelen van het imago van de 1 Mei stoet, werd besloten de manifestatie op maandag 30 april te organiseren. Het streefdoel werd gesteld op 500 tot 1000 deelnemers. Dat maximale cijfer werd gemakkelijk gehaald en zelfs overschreden. Buiten het OF en een delegatie van de Politieke Gevangenen waren spijtig genoeg geen vaderlandslievende kringen aanwezig. Is het opkomen tegen fascisme dan ook al aan politiek doen? Opmerkelijk voor deze manifestatie, waar we naast vele leden ook leden van weerstandsorganisaties erkenden, en een reeks politieke mandatarissen, was de kalmte en waardigheid van de protestmanifestatie. Alles verliep dan ook zonder incidenten. Dat stond in schril contrast met het provocerende gedrag en de racistische slogans van groepen deelnemers, die de betoging van het Vlaams Blok kenmerkten.

Ook het Mei Comité Mechelen was actief aanwezig in de manifestatie voor democratie en verdraagzaamheid. (Foto Theo Frison) De stoet vertrok aan het Stationsplein, en stopte even aan het monument voor de Mechelse Politieke Gevangenen, nabij de Brusselpoort. Voor het Postgebouw werd halt gehouden. Daar werden de talrijke deelnemers toegesproken.

Onze filmvoorstelling was een succes! De filmvoorstelling op zondag 13 mei in het Cultureel Centrum Spinoy werd andermaal een succes. De film Nr. 6829 werd verfilmd naar de ware geschiedenis van een Poolse jongen, die in het concentratiekamp belandde, en uiteindelijk "als voorbeeld" werd terechtgesteld, omdat de jongen uit heimwee had getracht terug te keren naar zijn dorp in Polen. De toeschouwers waren zeer onder de indruk. Nadien werd nog duchtig nagepraat in de Bar van het Centrum.

De leden van het panel dat de vele vragen van de jonge studenten beantwoordde, werden nadien in de bloemen gezet. (Foto Geert Bourguignon).

Filmvoorstellingen van dezelfde film op 10 mei voor de leerlingen van het secundair onderwijs, bleken twee maal een volle zaal te lokken. Onze dank gaat daarbij naar de mensen van het panel, die op basis van hun eigen belevenissen de jongeren te woord stonden.

Weerstanders herdenken LOUIS VAN BRUSSEL Luitenant-kolonel van de Weerstand

Op 11 maart 2001 overleed in het ziekenhuis Gasthuis- berg te Leuven Louis Van Brussel, Luitenant-kolonel van de Weerstand. Actief in de socialistische jeugdbeweging in Leuven, zette hij zich voor de oorlog in voor steun aan de Spaanse Republiek tegen de militaire putsch. Al van voor de inval van 10 mei bereidde hij het gewapend verzet voor. Uit krijgsgevangenschap gevlucht

3

na de achttiendaagse veldtocht, verzamelde hij met zijn makkers de wapens' en munitie die het Britse leger er tijdens de hevige gevechten rond Leuven had achtergelaten.

Louis Van Brussel was. de jongste Belg ooit die voor zijn militaire prestaties tot Commandeur in de Orde van Leopold II werd benoemd. Hij ontving ook het Britse M.B.E., naast verscheidene andere nationale en buitenlandse eretekens.

Herdenking Louis Van Brussel werd in familiekring begraven, maar op zaterdag 30 juni vond een ontroerende plechtigheid plaats op de begraafplaats van Vlierbeek. Ondanks het feit dat de uitnodigingen hiervoor omwille van een poststaking laattijdig waren toegekomen, werd de plechtigheid bijgewoond door een vele leden van weerstandsverenigingen, met een zee van vlaggen. Zijn graf werd bedolven onder de bloemen. Namens het bestuur van het 8 Mei Comité - de voorzitter en de penningmeester bevonden zich in het buitenland - legde bestuurslid Nelly Vermandele bloemen neer voor het 8 Mei Comité Mechelen.

Succesvol bezoek aan IEPER! Op zaterdag 9 juni bracht een totaal gevulde bus onze leden naar de streek van Ieper voor een bezoek aan een aantal plaatsen en monumenten in verband met de Eerste Wereldoorlog. Iedereen was enthousiast over een door onze jonge bestuursleden Jan Bocken en Geert Bourguignon zeer goed voorbereide reis. Naast de goede keuze van de onderwerpen, werd alles nog waardevoller door de zeer goed gedocumenteerde uitleg van onze plaatselijke gids Gerard Van Herck. Zelfs onze leden die voordien al ruim kennis maakten met de streek, hebben er veel nieuws geleerd! Oud-partizaan Frans Storms gaf een overzicht van het

rijk gevulde leven van Louis Van Brussel, 'weerstander van vijf voor twaalf en bij de bevrijding Nationaal Commandant van de Operaties van het Belgische Partizanenleger. (Foto Theo Frison) Na de bundeling van de her en der ontstane weerstandsgroepen, drukte Louis Van Brussel mee zijn stempel op de groei van het Belgische Partizanenleger. In 1942 werd hij commandant van het Leuvense Partizanenkorps en later adjunct-sectorcommandant voor heel Vlaanderen. Uiteindelijk werd hij benoemd tot Nationale Stafchef en enkele weken voor de bevrijding, bij de reorganisatie van de door de Gestapo flink uitgedunde leiding van de weerstand, tot Nationale Commandant van de Operaties. Voor de Duitse bezetters was hij een der meest gezochte "terroristenleiders" voor de schade die zijn commando's onder meer aan het militaire treinverkeer van de bezetter veroorzaakten .

Namens het 8 Mei Comité Mechelen legde bestuurslid Nelly Vermandele bloemen neer op het graf. (Foto Theo Frison)

De levendige en goed gedocumenteerde toelichting door Gerard Van Herck maakte de rondrit extra leerzaam. (Foto Theo Frison)

Aangrijpend was onder meer de kleine maar waarde- volle tentoonstelling aan de 'Grote Krater', waarmee het bezoek aanving. Ook de begraafplaats van Tyne Cot' maakte indruk. De grote tentoonstelling in de Hallen van Ieper was zo overweldigend dat velen de bedoeling uitspraken, hier voor een langer bezoek terug te keren. Ook het middagmaal in Gasthof 't Zweerd aan de Grote Markt was een meevaller. En de sympathieke bestuurder van de bus droeg er toe bij dat alles in de puntjes en volgens het overeengekomen uurrooster verliep. Iedereen was er van overtuigd dat de waarde van een dergelijke dagtrip 'met alles er op en er aan' vele malen het gevraagde inschrijvingsgeld overtrof.

Ingetogen De slotmanifestatie, de 'Last Post' aan de Menense poort, was zo ingetogen, dat iedereen er door werd aangegrepen. Voor deze gelegenheid waren niet minder dan zeven klaroenblazers op post. Het was bij een ingetogen stilte dat voorzitter Bertje Ureel, geflankeerd door de leden Staf Schaerlaeken en Georges Meyskens

4

bloemen neerlegde bij het monument van de Britse gesneuvelden.

Verantwoordelijk uitgever: Berthe-Palma-Ureel, Sparrenstraat 6, 2811 Hombeek

- Op 3 augustus overleed louis HAMELRYK, in ruime weerstanderskringen goed bekend als "louitje". Geboren te Anderlecht op 28 september 1915 was hij erkend gewapend weerstander 1940-45. Als nationaal secretaris O.F. en secretaris van het Huis van het Verzet zetelde hij ook in de Algemene Raad van de Internationale Federatie van Weerstanders (F.I.R.). Na de oorlog was hij een trouw deelnemer aan talrijke manifestaties van de weerstand. We ontmoetten "louitje" voor het laatst op de herdenking van Louis Van Brussel, deze zomer in leuven.

Brief aan minister-president Patrick Dewael

Het 8 Mei Comité Mechelen volgt ook op de voet de gebeurtenissen in het land, en aarzelt niet om in brieven aan de plaatselijke of nationale overheid ons standpunt kenbaar te maken. Zo reageerde het bestuur op het voorstel van minister-president Patrick Dewael om te Mechelen een Holocaustmuseum op te richten met volgende brief: Mijnheer de minister-president, Met genoegen heeft het dagelijks bestuur van het 8 Mei Comité Mechelen kennis van Uw voornemen om een museum in verband met de Holocaust in te richten. Vooral de mogelijkheid dat deze tentoonstelling te Mechelen zou worden ingeplant, zodat het bestaande Joods museum van deportatie en verzet hierdoor zou worden aangevuld, geniet onze volledige steun ... Het 8 Mei Comité Mechelen heeft voordien al aan het Mechelse stadsbestuur gevraagd om over een geschikt lokaal te kunnen beschikken waar het eigen materiaal in verband met kampen en verzet permanent onderdak en tentoon- stellingsmogelijkheid kan vinden. Momenteel bestaat eventueel de mogelijkheid dat het huidige schoolgebouw tegenover de Dossinkazeme weldra vrij komt. We willen daarom bepleiten dat dit gebouw... eveneens een museumfunctie zou krijgen. Daarbij zou enerzijds het concentrationair systeem, waarvan de Holocaust een onderdeel vormde, uitvoerig kunnen worden belicht. Daarbij zouden naast de vele joodse slachtoffers... ook hun lotgenoten de zigeuners kunnen worden herdacht, evenals de vele andere landgenoten, die met verlies van hun identiteit in het 'Nacht und Nebel' systeem tot de totale vernietiging werden bestemd. Anderzijds zou er meteen ruimte kunnen vrijkomen voor een museum van het verzet, waarin vele Vlamingen van diverse godsdienstige overtuigingen naast Walen, Brusselaars en hier ondergedoken buitenlanders hun leven hebben veil gesteld om het democratisch bestel waarin onze bevolking vandaag zijn toekomst verder kan uitbouwen mogelijk te maken. Daarbij wil het 8 Mei Comité Mechelen de opgedane ervaring tijdens de organisatie van de succesrijke tentoonstelling 'leven in Verzet' en de in eigen beheer verzamelde documenten graag ter beschikking stellen. We zijn overtuigd dat met een dergelijk initiatief nog heel wat materiaal van historische waarde kan worden bijeengebracht, dat bij het overlijden van de bezitters dreigt verloren te gaan. Patrick Dewael beloofde in zijn antwoord rekening te houden met de gedane suggesties, en ons op de hoogte te houden van de verdere ontwikkelingen.

70 jaar Mechelse Oorlogsvrijwilligers

Op 6 oktober vieren de Mechelse Oorlogsvrijwilligers hun 70 jarig bestaan. We wensen onze vrienden veel succes bij deze viering!

Het was een aangrijpend ogenblik toen voorzitter Bertje Ureel geflankeerd door Staf Schaerlaeckens en Georges Meyskens na het blazen van de Last Post bloemen neerlegde aan het gedenkteken voor de gesneuvelde Britse soldaten. (Foto Theo Frison) Ons lid Paul Eeckeleers las bij deze plechtigheid het gelegenheidsgedicht van de 'Royal British legion':

They shall not grow old, as we that are left grow old,

Age shall not weary them, nor the years condemn, At the going down of the sun, and in the morning

WE WILL REMEMBER THEM.

Zij zullen niet oud worden, zoals wij die zijn achtergebleven oud worden,

Hun leeftijd zal hen niet moede maken, Noch zullen de jaren hun zwaar vallen.

Bij zonsondergang en in de morgen

ZULLEN WU HEN HERINNEREN.

Volgende uitstap: Oradour? Na het uitzonderlijke succes van onze uitstap naar Ie-per, spraken al heel wat deelnemers zich uit voor een volgende reis. Het zou dan echter gaan om een driedaagse reis naar ORADOUR sur GLÁNE, in 1944 uitgemoord en platgebrand door een 'Volksdeutsche' SS divisie. Een dergelijke reis zou in de lente van 2002 kunnen worden georganiseerd. Meer informatie verwachten we voor onze volgende Nieuwsbrief.

OVERLIJDENS

Ter gelegenheid van onze jaarvergadering citeerden we al een aantal overlijdens in de kring van ons 8 Mei Comité Mechelen. Intussen moeten we weer het verlies van een paar leden betreuren. - Op 27 mei overleed ons lid Marcel PELGRIMS, echtgenoot van Alicia Van Berghen. Hij werd te lier geboren op 17 maart 1921. Hierbij herhaalt het bestuurscomité zijn oprechte deelneming met het leed van zijn echtgenote en kinderen. - Op 28 juni overleed ons lid Fanny VANVAECK, moeder van ons bestuurslid André LECOMTE (de ontwerper van onze affiches). Ze heeft haar langdurige en pijnlijke ziekte moedig gedragen, en nam tot het laatst deel aan onze activiteiten. Ook hier betuigen we ons oprecht medeleven met ons trouwen actief bestuurslid en met de familie.