7 juli 20087 juli 2008

Zorgeconomie: Zorgeconomie: (econ) waarde van zorg(econ) waarde van zorg

Yvonne van KemenadeYvonne van Kemenade

Albert Schweitzer ziekenhuisAlbert Schweitzer ziekenhuis

Zorggroep eerstelijn VlaardingenZorggroep eerstelijn Vlaardingen

yvonnevankemenade.nlyvonnevankemenade.nl

7 juli 20087 juli 2008

OpbouwOpbouw

1.1. Porter & TeisbergPorter & Teisberg

2.2. Medisch specialistische zorg Medisch specialistische zorg

3.3. Huisartsenzorg Huisartsenzorg

4.4. Huisarts & Medisch specialistHuisarts & Medisch specialist

5.5. Hoe nu verder ?Hoe nu verder ?

7 juli 20087 juli 2008

1.1. Porter & Teisberg: Porter & Teisberg: waar gaan we het over hebben?waar gaan we het over hebben?

Niet over Amerikaanse gezondheidszorgNiet over Amerikaanse gezondheidszorg

Maar over de ideeën van PorterMaar over de ideeën van Porter

– die ons aanzetten tot denken die ons aanzetten tot denken

– over verbeteringen in onze eigen over verbeteringen in onze eigen organisatieorganisatie

7 juli 20087 juli 2008

Porter en Teisberg: KernPorter en Teisberg: Kern

Systeem van value based competitionSysteem van value based competition

Waarin waarde voor de patiënt steeds wordt Waarin waarde voor de patiënt steeds wordt toegevoegdtoegevoegd

Toegevoegde waarde wordt gecreëerd in Toegevoegde waarde wordt gecreëerd in kleinste organisat. eenheid: arts –patiënt relatiekleinste organisat. eenheid: arts –patiënt relatie

Concurrentie op resultatenConcurrentie op resultaten

Leidt tot verbetering van kwaliteit, efficiency etc. Leidt tot verbetering van kwaliteit, efficiency etc.

Is voor iedereen een win-win situatieIs voor iedereen een win-win situatie

7 juli 20087 juli 2008

Porter zegt over….Porter zegt over….

Management: Management: – Moet zich niet met professionele zorg bemoeienMoet zich niet met professionele zorg bemoeien– Moet vooral zorgen voor goede omgeving.Moet vooral zorgen voor goede omgeving.

Organisatie IPU gehele zorgproces.Organisatie IPU gehele zorgproces.

Geeft geen oplossing, maar hoopt op verandering in Geeft geen oplossing, maar hoopt op verandering in manier van denken. manier van denken. Besef onderdeel uit te maken Besef onderdeel uit te maken van een proces (value chain).van een proces (value chain). Dit is het begin van Dit is het begin van een proces……niet het einde.een proces……niet het einde.

7 juli 20087 juli 2008

Porter en TeisbergPorter en Teisberg Acht principes value based competition Acht principes value based competition

(itt zero sum competition)(itt zero sum competition)

- Focus toegevoegde waarde patiëntFocus toegevoegde waarde patiënt- Concurrentie op resultatenConcurrentie op resultaten- Volledige zorgproces, medische conditieVolledige zorgproces, medische conditie- Hoge kwaliteit, minder kostbaarHoge kwaliteit, minder kostbaar- Meer ervaring, vergroot leereffect, schaal>, Meer ervaring, vergroot leereffect, schaal>,

efficiency (expertteams)efficiency (expertteams)- Regionaal/nationaal ipv lokaalRegionaal/nationaal ipv lokaal- Informatie = fundamenteelInformatie = fundamenteel- Innovatie belonenInnovatie belonen

7 juli 20087 juli 2008

Discussie PorterDiscussie Porter

Meten van Meten van medische resultatenmedische resultaten/ outcome indicatoren: teveel en / outcome indicatoren: teveel en onmogelijk? onmogelijk?

Definiëren Definiëren zorgprocessenzorgprocessen/medische condities moeilijk en aantal teveel /medische condities moeilijk en aantal teveel (aansluiting 80 aandoeningen/DBC’s)?(aansluiting 80 aandoeningen/DBC’s)?

Fragmentatie zorgaanbodFragmentatie zorgaanbod ipv continuüm van zorg (it replaces provider ipv continuüm van zorg (it replaces provider stovepipes with disease stovepipes) stovepipes with disease stovepipes) – Specialisatie aandoening vs rest in lokaal ziekenhuis (duur)Specialisatie aandoening vs rest in lokaal ziekenhuis (duur)

““Hospitals exist for a reason”.Hospitals exist for a reason”.– Comorbiditeit bij ouderen & wie coördineert de zorg?Comorbiditeit bij ouderen & wie coördineert de zorg?

7 juli 20087 juli 2008

Discussie PorterDiscussie Porter

Preventieve zorgPreventieve zorg en eerstelijn? en eerstelijn?

Betrokkenheid patiëntBetrokkenheid patiënt bij eigen zorgproces (ook leefstijl bij eigen zorgproces (ook leefstijl en compliance e.d.) ?en compliance e.d.) ?

Zegt niets over hoe en Zegt niets over hoe en bekostigingbekostiging / financiële prikkels / financiële prikkels

7 juli 20087 juli 2008

2. Medisch specialistische zorg2. Medisch specialistische zorg

Hedendaagse 21Hedendaagse 21steste eeuwse techniek/zorg wordt eeuwse techniek/zorg wordt

geleverd in een 20geleverd in een 20steste eeuwse organisatie, eeuwse organisatie,

structuur en management.structuur en management.

7 juli 20087 juli 2008

Observaties ziekenhuiszorg…..Observaties ziekenhuiszorg…..

Gedrag: cultuur & motivatieGedrag: cultuur & motivatie

Organisatie-graad: schaalvergroting Organisatie-graad: schaalvergroting Bestuurlijk: relatie bestuur – m.s.Bestuurlijk: relatie bestuur – m.s.

Doelen/Inhoud zorg: specialisatie, Doelen/Inhoud zorg: specialisatie, “samenwerking” binnen en buiten muren “samenwerking” binnen en buiten muren

7 juli 20087 juli 2008

Dus……Dus……

Door ontwikkeling van deDoor ontwikkeling van de

ziekenhuisorganisatie /ziekenhuisorganisatie /

medisch specialistische zorgmedisch specialistische zorg

7 juli 20087 juli 2008

Wat te doen ?Wat te doen ?

– Te breed: ziekenhuizen bieden alles aan Te breed: ziekenhuizen bieden alles aan ipv keuzenipv keuzen

– Te smal: georganiseerd interventies/ Te smal: georganiseerd interventies/ vakgroepen vakgroepen

ipv integrale zorgcirkelipv integrale zorgcirkel

– Te lokaal: focus lokale bevolking Te lokaal: focus lokale bevolking ipv regionaal/nationaal.ipv regionaal/nationaal.

(Porter Teisberg)(Porter Teisberg)

7 juli 20087 juli 2008

Dus.........?Dus.........?

DifferentiatieDifferentiatieKeuze makenKeuze makenDoen waar je goed in bentDoen waar je goed in bentDaar waar groei in zitDaar waar groei in zitWaar zit de toegevoegde (patienten) waarde?Waar zit de toegevoegde (patienten) waarde?

Betekent…Betekent…

Segmenteren en (zorg)processenSegmenteren en (zorg)processenOnderscheidend vermogen (vaardig, aardig & veilig)Onderscheidend vermogen (vaardig, aardig & veilig)

7 juli 20087 juli 2008

Segmenten van zorgSegmenten van zorg::

– Acute/spoedzorgAcute/spoedzorg– Planbare zorgPlanbare zorg

routine routine

complexcomplex– Chronische zorgChronische zorg– Topklinische zorgTopklinische zorg– Topreferente zorg Topreferente zorg

(UMC’s) (UMC’s)

Meerwaarde patiënten:Meerwaarde patiënten:

– Bereikbaarheid/toegankeBereikbaarheid/toegankelijkheid (fysiek/ lokaal)lijkheid (fysiek/ lokaal)

– Gespecialiseerde centra: Gespecialiseerde centra: ervaring, volume, ervaring, volume, efficiency (franchise)efficiency (franchise)

– Integrale zorgprocesIntegrale zorgproces– Innovatie & ontwikkelingInnovatie & ontwikkeling

– Uitkomstindicatoren vs Uitkomstindicatoren vs wat wil de patiënt? wat wil de patiënt?

7 juli 20087 juli 2008

Kleine stapjes richting .....?Kleine stapjes richting .....?

Kleine stapjes de goede richting in:Kleine stapjes de goede richting in:– Meerjarenbeleid ASz: segmenten en Meerjarenbeleid ASz: segmenten en

klantenperspectief, klantenperspectief, visievisie-ontwikkeling.-ontwikkeling.– Denken in toegevoegde waarde patient: DBC, IGZ, Denken in toegevoegde waarde patient: DBC, IGZ,

CQ indexen ….CQ indexen ….– P & C cyclus: o.a. indicatoren, productie/kosten, P & C cyclus: o.a. indicatoren, productie/kosten,

klantonderzoeken e.dklantonderzoeken e.d..– Business units (vakgroepen?)Business units (vakgroepen?)– Zorgpaden/zorgprocessen ontwikkelenZorgpaden/zorgprocessen ontwikkelen– Transmurale zorg en ketenzorgTransmurale zorg en ketenzorg

7 juli 20087 juli 2008

3. Huisartsenzorg 3. Huisartsenzorg

Hedendaagse 21Hedendaagse 21steste eeuwse techniek/zorg wordt eeuwse techniek/zorg wordt

geleverd in een 20geleverd in een 20steste eeuwse organisatievorm. eeuwse organisatievorm.

7 juli 20087 juli 2008

Observaties huisartsenzorgObservaties huisartsenzorg

1. Gedrag: persoonijk betrokken, 1. Gedrag: persoonijk betrokken, cultuur: enthousiasme, vrijwilligheid en cultuur: enthousiasme, vrijwilligheid en betrokkenheidbetrokkenheid

2. Organisatiegraad: van kleinschaligheid naar 2. Organisatiegraad: van kleinschaligheid naar vergroting (veel eilandjes)vergroting (veel eilandjes)

3. Doelen/Inhoud zorg: van generalisme & allround naar 3. Doelen/Inhoud zorg: van generalisme & allround naar specialisatie, bv chronische (keten)zorg specialisatie, bv chronische (keten)zorg

7 juli 20087 juli 2008

Dus……Dus……

Door ontwikkeling van deDoor ontwikkeling van de

huisartsenzorg/ huisartsenzorg/

huisartsenorganisatiehuisartsenorganisatie

7 juli 20087 juli 2008

Wat te doen ?Wat te doen ?

– Te breed: huisartsen bieden alles aan Te breed: huisartsen bieden alles aan ipv keuzenipv keuzen

– Te smal: GOED/HOED/groepspraktijken Te smal: GOED/HOED/groepspraktijken (samenwerking 1ste – 2 de lijn)(samenwerking 1ste – 2 de lijn)

ipv integrale zorgcirkelipv integrale zorgcirkel

– Te lokaal: focus lokale bevolking Te lokaal: focus lokale bevolking ipv regionaal/nationaal.ipv regionaal/nationaal.

(Porter & Teisberg)(Porter & Teisberg)

7 juli 20087 juli 2008

Dus.........?Dus.........?

DifferentiatieDifferentiatieKeuze makenKeuze makenDoen waar je goed in bentDoen waar je goed in bentDaar waar groei in zitDaar waar groei in zitWaar zit toegevoede waarde patient?Waar zit toegevoede waarde patient?

Betekent…Betekent…

Segmenteren en (zorg)processenSegmenteren en (zorg)processenOnderscheidend vermogen (vaardig, aardig & veilig)Onderscheidend vermogen (vaardig, aardig & veilig)Organiseren & massa creerenOrganiseren & massa creeren

7 juli 20087 juli 2008

Segmenten huisartsen zorgSegmenten huisartsen zorg

Acute zorg / spoedAcute zorg / spoed

Planbare zorgPlanbare zorg

Chronische zorgChronische zorg

Palliatieve zorg Palliatieve zorg

(Preventie)(Preventie)

PoortwachterPoortwachter

Zorgverlener Zorgverlener (generalisme vs (generalisme vs specialisme)specialisme)

RegisseurRegisseur

7 juli 20087 juli 2008

Maar…..Maar…..

Persoonlijke betrokkenheid?Persoonlijke betrokkenheid?– Verloskunde, Apotheek, 06 11 en later 112 Verloskunde, Apotheek, 06 11 en later 112

ipv gewoon langsgaanipv gewoon langsgaan

Kwaliteitsverlies voor de patient – Kwaliteitsverlies voor de patient – verbetering diabetes e.d.verbetering diabetes e.d.

Versnippering zorg rondom patientVersnippering zorg rondom patient

7 juli 20087 juli 2008

4. Huisartsn & Specialist4. Huisartsn & Specialist

SpecialistenSpecialisten

Zorg:Zorg:- Na verwijzingNa verwijzing- Zorg: proces-onderdeel,Zorg: proces-onderdeel,

specialistspecialist- Ziekte-insteek, kortdrndZiekte-insteek, kortdrnd

Organisatie & gedrag:Organisatie & gedrag:- ““Samenwerking” Samenwerking” - ““Over”-geprofessionaliseerdOver”-geprofessionaliseerd- Minder poldermodelMinder poldermodel

HuisartsenHuisartsen

ZorgZorg- Prtwachter, broodheer 2de lijnPrtwachter, broodheer 2de lijn- Zorg: rondom proces,Zorg: rondom proces,

regisseur, generalistregisseur, generalist- Patient-insteek, langdr contactPatient-insteek, langdr contact

Organisatie & gedrag:Organisatie & gedrag:- VersnipperingVersnippering- Aan het professionaliserenAan het professionaliseren- Meer poldermodelMeer poldermodel

7 juli 20087 juli 2008

5. Hoe nu verder5. Hoe nu verder

Beleid:Beleid:Verschuiving zorg: vraag en behandelingVerschuiving zorg: vraag en behandelingOpschaling zorg: 2 naar 1 en acad naar perifeerOpschaling zorg: 2 naar 1 en acad naar perifeer

Doel:Doel:Allemaal: beste zorg voor patient (wat toeg waarde?)Allemaal: beste zorg voor patient (wat toeg waarde?)

Dus:Dus:Zorg rondom patienten organiserenZorg rondom patienten organiserenAf van 1ste en 2de lijn, denken: diabeteszorg e.d. Af van 1ste en 2de lijn, denken: diabeteszorg e.d. (vloeiende lijnszorg) onafhankelijk wie wat waar doet(vloeiende lijnszorg) onafhankelijk wie wat waar doetVerschuiving specialist - generalistVerschuiving specialist - generalist

7 juli 20087 juli 2008

Hoe verder….Hoe verder….

1. Positionering en visievorming1. Positionering en visievorming

2. Proces van organisatie & gedragsveranderingen:2. Proces van organisatie & gedragsveranderingen:

Leren samenwerken en afstemmenLeren samenwerken en afstemmenIeders competenties beter benutten (patient goede plaats), Ieders competenties beter benutten (patient goede plaats), complementaircomplementairElkaar respecteren, meerwaarde van elkaar zienElkaar respecteren, meerwaarde van elkaar zienMet elkaar in gesprek blijvenMet elkaar in gesprek blijven

Bellen ipv e-mailen!Bellen ipv e-mailen!Professionalisering organisatie Professionalisering organisatie

Samen verder, win-win situatieSamen verder, win-win situatie

7 juli 20087 juli 2008

DiscussieDiscussie

Toegevoegde waarde: ten koste van???:Toegevoegde waarde: ten koste van???:

- - tw van specialisatie gaat ten koste van integrale tw van specialisatie gaat ten koste van integrale benadering patient (huisarts)benadering patient (huisarts)

- tw medische aandoening/ntegrale zorgcirkel vs - tw medische aandoening/ntegrale zorgcirkel vs

Integrale patientenbenadering, ook ikv comorbiditeitIntegrale patientenbenadering, ook ikv comorbiditeit

Toegevoegde waarde = uitkomst van iets, Toegevoegde waarde = uitkomst van iets, gerelateerd aan doelgerelateerd aan doel

- - tw op verschillende niveau’s, andere doelentw op verschillende niveau’s, andere doelen

7 juli 20087 juli 2008

Welke niveau?Welke niveau?

Toeg. waardeToeg. waarde Vrager/patVrager/pat AanbiederAanbieder

MicroMicro IndividueelIndividueel Arts-patientArts-patient

MesoMeso Groep pat/diagn Groep pat/diagn categorieencategorieen

InstellingsniveauInstellingsniveau

MacroMacro Landelijk pat Landelijk pat organ.organ.

Gezondheidszorg-Gezondheidszorg-niveauniveau

Nw economieNw economie MaatschappelijkMaatschappelijk Maatschappelijk Maatschappelijk niveauniveau

7 juli 20087 juli 2008

SlotSlot

– Gedrag: durven vertrouwen (vb Gedrag: durven vertrouwen (vb samenwerken, functiedifferentiatie)samenwerken, functiedifferentiatie)

– Organisatie: anders organiserenOrganisatie: anders organiseren

– Doelen/inhoud zorg: ROI >, win-winDoelen/inhoud zorg: ROI >, win-win