WERELD

5 havo 1 Globalisering § 1-4

WERELD

5 havo 1 Globalisering § 1-45 havo 1 Globalisering § 1-2

De wereld verandert en Shanghai loopt voorop

Hoe blijkt uit elke afbeelding dat de wereld verandert?

Globalisering

dimensie mogelijke ontwikkeling

economisch mengcultuur

sociaal wereldstaat

politiek wereld-gemeenschap

cultureel wereldmarkt

Proces waarbij de vervlechting tussen gebieden en samenlevingen op aardetoeneemt.

Vier dimensies van globalisering. Welke ontwikkeling hoort bij welke dimensie?

Globalisering of Mondialisering

Bekijk het fragment over de toenemende invloed van China in de wereld en in Europa

a. Om welke dimensie ging het hier?b. Wat heeft dit met globalisering te maken?

http://nos.nl/l/tcm:5-816771/

Wordt de wereld een dorp?

Tijd-ruimtecompressie: proces waarbij tijd en ruimte in elkaar worden gedrukt

1600

1850

1920

1950

1975

2000

De wereld wordt kleiner

Vervlechting

Global village

Welke drie processen spelen een rol bij tijd-ruimteprocessen?

A Opkomst mno’s

Hoe dragen mno’s bij aan de globalisering?

Vormen mondiaal netwerk van bedrijven en bedrijfsonderdelen

B1 Snelle ontwikkeling transporttechnologie

Sneller

Groter

Goedkoper

-reistijden sterk verlaagd-reiskosten verlaagd-infrastructuur sterk verbeterd

Toename uitwisseling van goederen

Groei van wereldhandel

B 2 Verbetering informatie- en communicatietechnologie

A

C

B

Wat is het verband tussen A,B en C? Gebruik het begrip communicatietechnologie.

Door de moderne communicatie-technologie is het mogelijk altijd en overal zaken te doen. Het gevolg is dat aandelenbeurzen onmiddellijk op elkaar reageren.

Opening Wall street

AEX

C Handelsgrenzen verdwijnen

Globalisering en strenge grenscontroles gaan slecht samen

Voorbeeld EU

Voor Na

1. Wat zijn de twee verschillen en wat heeft dit met globalisering te maken?2. Wat verandert er aan de geografische mobiliteit? Let op de economische

en sociale dimensie

Mainport Rotterdam: internationale draaischijf

Beredeneer waarom de haven van Rotterdam sterk van de globalisering profiteert ?

Door de globalisering neemt de wereldhandel sterk toe> ook transport groeit o.a. over zee> Rotterdam ligt gunstig aan de rand van Europa en is goed verbonden met een economisch belangrijk achterland.

MNO op zoek naar optimale lokatie

Welke vijf factoren bepalen de keuze van Toyota voor het kiezen van een locatie?

A arbeidsmarkt: loon- en opleidingsniveau

B ligging vooral bereikbaarheid van een locatie

C nabijheid (groeiende) afzetmarkt

D politieke stabiliteit van een land

Formuleer bij elke factor een hoe..hoe regel.

E gunstige vestigingsvoorwaarden, bijvoorbeeld in een EPZ

Globalisering:aanhaken of achterblijven

Geef een verklaring voor elk legendateken.

Transitieland: land in de overgang naar markteconomie

Bedrijfsverplaatsing: naar lagelonen-gebieden in Oost-Europa

Arbeidsmigratie naar West-Europa waar de lonen hoger zijn en er meer werk is.

Verdwijnende grenzen..niet voor iedereen.

Op weg naar Fort Europa Migrantenroutes in Noordelijk Afrika

Relatieve afstanden worden door de tijd-ruimtecompressie kleiner.Geldt dat ook voor de mannen op de vrachtwagen?

http://nos.nl/video/179020-spanning-rond-spaanse-enclave-loopt-op.html

Economische globalisering: productie

5 havo 1 Globalisering § 3

Eonomische globalisering

Oorzaken voor economische globalisering

• Liberalisering/deregulering van de wereldhandel > vrijhandel > vrije markt leidend economisch principe• Opkomst mno’s

Ondersteund door:• snelle opkomst informatie- en transporttechnologie•beperking handelsbelemmeringen tussen landen als gevolg van:

• invloed WTO, EU• instorten Sowjetunie• toetreding China tot WTO

MNO: ‘Think global, act local’.

Globalisering is het proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden toeneemt o.a. door de opdeling van de productieketen. Leg dat uit aan de hand van deze bron.

De productieketen van de spijkerbroek is opgeknipt en vindt plaats in verschillende gebieden

MNO: ‘Think global, act local’.

Leg uit waarom de route van de wereldreis van de spijkerbroek zo verloopt.

Spijkerbroek op wereldreisZie ook Box 1 H I op de buitenlandsite(link nog invoegen)

Verklaar de titel van deze dia

De verschillende onderdelen van de productieketen zijn daar waar de omstandigheden het meest gunstig zijn. Let daarbij op:• loonniveau• geschooldheid• nabijheid afzetmarkt

Beschouw de hele wereld als je speelveld maar let op de lokale omstandigheden

Groei productie en export

Leg de getoonde ontwikkeling uit. Gebruik in je antwoord de begrippen;• globalisering • productieketen• handelsvolume

De export neemt veel sterker toe dan de productie. Door de globalisering worden goederen en onderdelen heen en weer over de wereld geschoven. Hierbij wordt de productieketen steeds verder opgedeeld. Hierdoor neemt het handelsvolume sterk toe.

Prijsontwikkeling

Hoe noem je de getoonde ontwikkeling?

Ruilvoetverslechtering

Welke type landen in het wereldsysteem hebben het meeste last van deze ontwikkeling? Licht je antwoord toe.

Periferie. Deze landen exporteren nog vaak grondstoffen en importeren eindproducten

Welke grondstoffen onttrekken zich aan de getoonde ontwikkeling?

Energie

Stijgende graanprijzen

Na 2000 stijgen de grondstofprijzen onder andere voor voedsel. Noem daar een demografische en een economische reden voor

Demografisch: de toename van de wereldbevolking

Economisch: Welvaartsstijging vooral in de semiperiferie

Wie zijn de winnaars en wie de verliezers van deze ontwikkeling?

Winnaars: grondstofproducenten

Verliezers: importeurs van voedsel

Internationale arbeidsverdeling verschuift

A

B

Welk figuur hoort bij een centrumland en welk bij een land in de semiperferie?

A=centrumland

B =semiperiferie

Leg je keuze uit

Maakindustrie schuift voor een deel uit naar de semiperferie

Andere tijden, andere taken.

Detroit: opkomst en vervalBegin jaren vijftig was Detroit met 2 miljoen inwoners de vierde stad van de VS. De grootste autostad ter wereld was een symbool voor the American dream: mooie buitenwijken, snelwegen, moderne winkelcentra,de glittering van neonreclame en massaproductie. In de jaren zeventig zet het verval in. De auto- en verwante industrie verdwijnt voor een groot deel. Detroit is nu een van de meeste criminele en armste steden van de VS. Het inwonertal is gehalveerd, 81 procent van de bevolking is zwart,chique buurten zijn vervallen wijken.

Hoe noem deze ontwikkeling?

De-industrialisatie

Andere tijden, andere taken.

Detroit: opkomst en vervalBegin jaren vijftig was Detroit met 2 miljoen inwoners de vierde stad van de VS. De grootste autostad ter wereld was een symbool voor the American dream: mooie buitenwijken, snelwegen, moderne winkelcentra,de glittering van neonreclame en massaproductie. In de jaren zeventig zet het verval in. De auto- en verwante industrie verdwijnt voor een groot deel. Detroit is nu een van de meeste criminele en armste steden van de VS. Het inwonertal is gehalveerd, 81 procent van de bevolking is zwart,chique buurten zijn vervallen wijken.

Beredeneer hoe Detroit slachtoffer van de globalisering kan zijn

De auto-industie is voor een groot deel verplaatst naar het buitenland. Detroit heeft zich niet kunnen aanpassen aan de globalisering en raakt in verval.

Winnaars!

Zitten we nog wel goed in Nederland?

Wat wil deze cartoon duidelijk maken?

Op hoofdkantoren wordt beslist welke locatie in de wereld het beste is voor het bedrijf?

Noem twee redenen waarom deze mno voor China als locatie voor een bedrijfsonderdeel kiest.

• Lagere lonen• Groeiende afzetmarkt

Mitsubishi Born: over en sluiten!

In 2012 besluit de Japanse autofabrikant Mitsubishi haar productieafdeling in Born, Limburg te sluiten. Bekijk het videofragment.http://nos.nl/artikel/337707-mitsubishi-bevestigt-sluiting-nedcar.html

Wat heeft dit met globalisering te maken?

De directie van een mno is voortdurend op zoek naar de beste locatie. Zij beschouwt daarbij de hele wereld als haar ‘speelveld’.

Tegelijk met het bericht over de sluiting meldt het hoofdkantoor in Japan, dat er een nieuwe autofabriek gebouwd wordt in Thailand. Wat zijn twee redenen waarom men in Nederland een bedrijf sluit en in Thailand opent?

lagere loonkosten groeiende afzetmarkt in Azië terwijl deze in Europa juist daalt.

Economische globalisering: handel.

5 havo 1 Globalisering § 4

Snelle toename wereldhandel

Oorzaken groei wereldhandel

•Liberalisering/deregulering van de wereldhandel >vrijhandel>vrije markt leidend economisch principe• Opkomst mno’s > vormen mondiale netwerken

Ondersteund door:• snelle opkomst informatie - en transporttechnologie• beperking handelsbelemmeringen tussen landen als gevolg van:

• invloed WTO, EU• instorten Sovjet Unie• toetreding China tot WTO

Snelle ontwikkeling transport- en communictie

Sneller

Groter

Goedkoper

Overal

Transport en communicatie in hoogste versnelling

Gevolgen:

• Sommige gebieden op aarde sterk met elkaar verbonden> fast world. Andere gebieden zijn veel minder goed verbonden> slow world

Tegenstelling speelt op meerdere schaalniveaus

•Wereldhandel en stromen van goederen en diensten sterk gegroeid

Tempo tijd-ruimtecompressie verschilt per regio

Wereldhandel

Welke uitspraak(en) is/zijn juist?A global shift is zichtbaarB triade beheerst de wereldhandelC goederenproductie is grote in Europa dan in VSD Afrika hoort tot de slow world

Wereldhandel

Welke uitspraak(en) is/zijn juist?A global shift is zichtbaarB triade beheerst de wereldhandelC goederenproductie is grote in Europa dan in VSD Afrika hoort tot de slow world

Interactietheorie van Ullman

Interactie tussen gebieden komt op gang onder drie voorwaarden. Welke drie en bedenk steeds een voorbeeld.

Complementariteit

Transporteerbaarheid

Geen tussenliggende mogelijkheden

Interactietheorie van Ullman

A Leg met de theorie van Ullman uit dat er een olietransport op gang komt tussen Japan en Indonesië.Gebruik alle elementen uit de theorie

B Leg nu met de interactietheorie uit waarom Indonesië als olieleverancier van Japan wordt vervangen door China

Containervervoer

Een van de drukste containerlijnen is die tussen Shanghai en Los Angeles. Leg uit hoe dat komt en gebruik de theorie van Ullman.