BANANEN

Leuven herbergt grootste en meest uitgebreide bananencollectie

Wereldwijd op zoek naar resistent bananenras

Colinda Smits

I n de jaren 80 werd de schashydelijke bananenziekte black

Sigatoka een enorme bed reishyging voor de bananenplantages Deze schimmel is zeer moeilijk te controleren omdat hij tal van variieteiten aantast en in ho og tempo resistentie tegen gewasshybeschermingsmiddelen ontwikshykelt Samen met de Panamaziekshyte vormt Sigatoka een serieuze bedreiging voor de bananenshyteelt wereldwijd Vooral voor de kleinere telers moest er iets gebeuren om de voedselzekershyheid niet in het gedrang te laten komen Men heeft toen de noodshyzaak ingezien om aile varieteishyten in veiligheid te ste ll en en op zoek te gaan naar resistenshyte bananenrassen s Werelds grootste en meest uitgebreide bananencollectie is te vinden in het Belgische Leuven

De collectie in het Laboratorium Tropische Plantenteelt wo rdt er beheerd door Bioversity Intershynational en bestaat uit zon 1400 varieteiten van over de hele wereld De actieve collectie wordt bewaard in vitro in proefshybuisjes in een verlichte ru imte met een temperatuur van 15 C Van elke varieteit worden ongeshyveer 20 plantjes bewaardEr kunnen bij deze microplantjes echter contaminaties en mlltashyties optreden Om dit te voorkoshymen heeft het lab in Leuven een methode ontwi1ltkeld waarbij de plantjes in vloeibare stikstof worden bewaard bij een temshyperatuur van -196 C waardoor de ontwikkeling van de plantshy

jes stilstaat Dit is de meeste veilige en langdurige methode en uniek in zijn soort licht Ines Van den houwe va n de afdeling plantenbiotechniek toe

Het lab streeft naar een zo comshypleet mogelijke collectie We zijn met de huidige collectie representatief voor een aanshyzienlelijk deel van de biodiversishytei t van banaan maar het is wei de bedoeling om nog verder uit te breiden aldlls lnes Ze hoopt in de toekomst meer wilde varishyeteiten binnen te kunnen halen Naast ziekteresistentie zijn we namelijk ook op zo ek naar banashynensoorten die bestand zijn tegen droogte want met de vershyanderende klimaatomstandigshyheden zuIlen die in de toekomst zeker van belang zijn Deze

genenbank is onderdeel van een organisatie met een wereldwijd netwerk van bananenonderzoeshykers dat bij heeft gedrashygen aan de totstandkoshyming va n deze lInieke lIitgebreide collectie

Jaarlijks wordt uit de collectie staaltjes van zo n 800 verschillenshyde soorten wereldwijd verspreid aan verschilshylende onderzoeksinstishytuten oa om resistente bananenrassen te ontshywikkelen Ook gaat er materiaal naar ontwikshykelingslanden rechtshystreeks voor gebruik door de kleine telers

De leefomstandigheden van lokale telers verbete ren doo r hen geschikte varieteiten te kunnen aanbieden die voedshyselzekerheid kunnen bieden en tevens een bron van inkomsten te bieden is een belangrijk aanshydachtspunt van de organisatie

In het lab gevestigd aan de Unishyversiteit van Leuven wordt hard gewerkt om midd els genetische modificatie te komen tot een bananenvarieteit die niet langer wordt aangetast door schadelijshyke schimmels Ines laat weten dat de klassieke veredeling bij bananen erg lastig is omdat een eetbare banaan geen zaden heeft Middels enkele kunstingshyrepen slaagt men er toch in enkele zaden te produceren met de positieve eigenschappen van de gekruiste rassen

De bananen die in Europa worshyden geconsumeerd zijn grotenshydeels van de varieteit Caven shydish Omdat er sprake is van een monocultuur kan de banashynenziekte een serieus probleem worden voor deze banaan Inmiddels zijn er veredelingsshyproducten ontwikkeld die

TIBOBLOKKER flU GINSTALl TIES

Gildenweg 19 I +31 (0)229262371 infotiboblokkernl NL- 696 AM Blokker +31 (0)229 263000 www tiboblokkernl

Bananen zijn wereldwijd een zeer belangrijke voedingsbron met een jaarlijkse productie van meer dan 130 miljoen ton India is 5 werelds grootste producent met bijna 30 miljoen ton terwijl de Latijns-Amerikaanse landen de internationale bananenshyhandel domineren Uganda na India de grootste producent exporteert jaarlijkse slechts 10 van de productie terwijl LatijnsshyAmerika en het Caribisch gebied verantwoordelijk zijn voor 70 van de wereldwijde bananenexshyport Hier domineren namelijk de grote Fruitmultinationals zoshyals Dole en Chiquita Met Fresh Del Monte hebben zij 65 van de wereldexport in handen Anshydere partijen zijn het Ecuadorshyeaanse bedrijF Noboa (7) en het Europese Fyffes (10)

bestand zijn tegen de ziekte maar deze planten zijn volgens Ines veel meer geschikt voor de lokale telers We werken echter hard om genen te ontdekken die resistent zijn waardoor we ook hier gewoon bananen kunnen blijven eten

AGF Primeur 2 - 2012 51

26ste jaargang In dit nummer

2 Uien I Automatisering

Profix I T So lu ti o ns

Profix IT Solutions introduceert flexibele software

Bedrijven kunnen software aanpassen naar behoeften

Lees verder op pagina 24

Telefoon 076-5147990 I E-mail infoprofix-itnII Website wwwprofix-itnlof wwwagfso ftwarenl