juli 2018 | BALANS MAGAZINE 03 | 49

Prof. dr. Hans van Luit is hoogleraar diagnostiek en behandeling van kinderen met dyscalculie aan de

Universiteit Utrecht.

DIT IS DYSCALCULIE ACHTERGROND EN AANPAK

ISBN 978 94 014 5109 3€ 29,99

‘Stimuleren helpt en kan (vroege) rekenproblemen helpen

voorkomen en wellicht de consequenties van dyscalculie

verminderen.’

Dit is dyscalculie is een onmisbaar boek en waardevol naslagwerk voor iedereen die geïnformeerd wil worden over dyscalculie: leerkrachten, rekenspecialisten, remedial teachers, gedragsdeskundigen en geïnteresseerde ouders. Dyscalculie-expert prof. dr. Hans van Luit geeft op een toegankelijke manier inzicht in de achtergrond, diagnostiek en aanpak van dyscalculie, zowel op school als thuis. Van Luit laat zien hoe leerlingen met dyscalculie kunnen worden ondersteund en welke geschikte interventies er zijn.

‘Onderzoek toont aan dat kinderen ontzettend veel belang hebben bij vroege signalering. Het gaat dan niet alleen om het bepalen van een score, maar bovenal om inzicht in speci� eke individuele tekorten. Hierdoor wordt het mogelijk de leerling gericht te helpen.’

BESTEL VIA DE (ONLINE) BOEKHANDEL OF WWW.LANNOOCAMPUS.NL uitgeverijlannoocampus @LannooCampusNL

Op de hoogte blijven van nieuwe boeken, kortingen & acties van LannooCampus? Schrijf je in voor onze e-mailnieuwsbrief op www.lannoocampus.nl

perspectief voor ieder kind

05.06. pdf is te groot, nu op 100% geplaatst,

maar dan boven en onder van de opmaak af.

NAAR DE BRUGKLAS!

‘WERK MEE AAN EEN MINDSET GERICHT OP GROEI’

‘Als leren minder vanzelf gaat - door bijvoorbeeld dyslexie, ADHD of autisme - is er een nog grotere behoeft e dan bij andere kinderen aan een gedachtepatroon, noem het een mindset, die je leert dóór te zett en. Een mindset die je beschermt tegen de invloed van deze uitdagingen op je zelfb eeld,’ aldus kinder- en jeugdpsycholoog Annonay Andersson, boekrecensent bij Balans Magazine en redac-teur bij NIVOZ/hetkind.org. Hoe kun je deze mindset - handig voor

in de brugklas - ontwikkelen?

DOOR: BEATRICE KEUNEN FOTOGRAFIE: GETTYIMAGES

50 | BALANS MAGAZINE 03 | juli 2018 juli 2018 | BALANS MAGAZINE 03 | 51

A nnonay: ‘Vaak wordt je gedachte-patroon op de proef gesteld als het leren complexer wordt, zoals bij

de overgang naar het voortgezet onderwijs, waar lange dagen, veel vakken en huiswerk vragen om andere vaardigheden of (leer) strategieën dan op de basisschool. Kinderen met een ontwikkelingsprobleem hebben dik-wijls een basisschooltijd die niet de gebaande paden volgt en door hun problematiek hebben ze vaak ook met meer tegenslag te maken. Het ontwikkelen van een bepaalde mentale of emotionele weerbaarheid is voor hen mis-schien nog wel crucialer dan voor andere kinderen, omdat ze op sommige fronten (al) een achterstand hebben. Daarbij zijn deze kinderen in de groei naar volwassenheid vaak meer afhankelijk van hun omgeving. Laten we de invloed die wij, als ouders of onderwijs- professionals, kunnen hebben dan zo gunstig mogelijk maken.’

MINDSET OP GROEI GERICHTDaarvoor haalt ze het boek Mindset: The new psychology of success van de Amerikaanse hoogleraar psychologie Carol Dweck aan, dat onlangs in de zoveelste druk verscheen. Wegens groot succes. Dweck onderscheidt twee soorten mindsets (gedachtepatronen): de op groei gerichte growth-mindset en de statische fixed-mindset. Annonay: ‘Een statische mindset gaat over het bewijzen dat je succes- vol bent. Falen is dan: tegenslag hebben, een slecht cijfer halen, een wedstrijd verliezen, afgewezen worden, en betekent dat je niet slim bent of geen talent hebt. De kernovertuiging hierbij is: je bent dom óf slim en dat is on- veranderlijk, je had je niet hoeven in te zetten.’

Ze vervolgt: ‘Een groei-mindset gaat daaren-tegen over veranderende kwaliteiten, jezelf ontwikkelen om iets nieuws te leren. Jezelf wél inspannen is hier juist dat wat je slim of

getalenteerd maakt. Al zou je falen. Het gaat namelijk om het proces dat je doormaakt: leren/ontwikkelen is het doel. Deze laatst genoemde is natuurlijk het meest handige en beste gedachtepatroon voor kinderen met ontwikkelingsproblematiek, die overgaan van de basis- naar de middelbare school. Daarmee voorkom je faalangst en houd je de motivatie om te leren. Heb je juist een statische mindset, zoals bij leerlingen met ASS het geval kan zijn, dan is die moeilijk te veranderen. Het zijn hele hardnekkige, doordringende overtuigingen die van grote invloed zijn op het leren, de motiva-tie en zelfs de hele ontwikkeling. Vandaar mijn pleidooi aan docenten in de brugklas: kijk naar het gedachtepatroon van je nieuwe leerlingen, zeker bij die met ADHD, ASS of dyslexie en help hen richting growth-mindset.’

COMPLIMENTERENHoe krijg je dat voor elkaar? Is complimente-ren daarbij een handige tool? Annonay: ‘Vaak wordt gedacht dat je het zelfvertrouwen van kinderen permanent kan opkrikken door ze te complimenteren op hun ‘slimheid’, maar het tegenovergestelde is waar. Het prijzen van de intelligentie van kinderen gaat ten koste van hun motivatie én hun prestatie. Het klopt dat het ze even een boost geeft, maar die is van korte duur. De seconde dat iets tegenvalt, ver-dwijnt hun zelfvertrouwen als sneeuw voor de zon. Als succes betekent dat je slim bent, dan betekent falen dat je dom bent.

Het beste wat je kunt doen, is kinderen leren om van uitdagingen te houden, geïntrigeerd te zijn door fouten, te genieten van hard wer-ken, het zoeken naar nieuwe oplossingen en om altijd te blijven leren en ontwikkelen. Als je niet afhankelijk bent van de bevestiging van de ander, heb je zelf het heft in handen wat je zelfvertrouwen betreft.

In Mindset geeft Dweck een paar voorbeelden: ‘Dat heb je snel geleerd! Je bent zo slim!’

‘Kijk naar die tekening. Zij is de nieuwe Picasso hè?’

‘Je bent zo briljant, je hebt een 9 gehaald zonder er ook maar iets voor te leren!’

De meeste mensen horen zo alleen maar goedbedoelde complimenten, maar het gaat om de achterliggende - funeste - boodschap die kinderen horen:

‘Als ik dingen niet snel leer, ben ik dus niet slim.’

‘Ik moet geen moeilijke dingen tekenen, want dan zullen ze denken dat ik

geen Picasso ben.’‘Ik kan beter stoppen anders denken ze

dat ik niet briljant ben.’

Leren en ontwikkelen falen en vastlopen

Dat betekent overigens niet dat kinderen geen complimenten mogen krijgen.

Complimenten die wel ‘werken’ zijn gericht op oefenen, studeren, doorzetten en goede

(leer)strategieën:

‘Je hebt hard geleerd en dat is te zien in hoe je vooruit bent gegaan. Je hebt het

hoofdstuk meerdere keren gelezen, kernbegrippen opgeschreven en

jezelf overhoord. Dat werkte!’

Naast de ‘juiste’ complimenten kun je ook inte-resse tonen in het (huis)werk van kinderen op een manier die erkenning toont voor hun inzet.

‘Dat huiswerk was veel werk. Ik bewonder de manier waarop je geconcentreerd aan het

werk bleef en het hebt afgemaakt.’

Het beste wat je kunt doen, is kinderen leren om van uitdagingen te houden

NAAR DE BRUGKLAS!

juli 2018 | BALANS MAGAZINE 03 | 5352 | BALANS MAGAZINE 03 | juli 2018

En wat te doen als ouder of docent bij tegenslag? ‘Dweck spreekt van een combinati e van sympathie tonen en reële en constructi eve feedback geven in plaats van te ‘beschermen’ met valse complimen-ten. Hiermee geef je kinderen erkenning, laat je zien dat je ze ‘ziet’, maar belangrijker nog: je geeft hen handvatt en om het een volgende keer anders aan te pakken.’

DOORZETTENDe mindset-theorie lijkt sterk in zijn eenvoud, maar is dat dus niet. Je moet je als ouder en als docent bewust zijn van hetgeen je zegt tegen een kind. En je bewust zijn van de betekenis die achter de boodschap zit, die jij afgeeft . Annonay: ‘Recen-telijk heeft Dweck geschreven over de zogenaam-de ‘valse groeimindset’. Het meest voorkomende misverstand is dat een groeimindset alleen draait om inzet, en specifi ek om die inzet te prijzen. Maar het gaat om het sti muleren van alles wat te maken heeft met lerende processen. Over doorzett en, nieuwe methodes uitproberen, focussen. Ouders die bij Dweck kwamen met klachten dat het com-plimenteren van de inspanningen van hun kinde-ren geen zin had, gaven vaak zinloze complimen-ten omdat hun kind niet echt zijn best deed. Het heeft dus alleen zin om inspanningen te prijzen, die hen echt moeite hebben gekost.’

Annonay Andersson is kinder- en jeugdpsycholoog, boekrecensent bij Balans Magazine en redacteur bij NIVOZ/hetkind.org.

Dweck, C. S. (2016) Mindset: The new psychology of success (First and Updated Editi on) New York: Random House

Ouders, professionals, waak voor

‘valse’ complimenten

Al een paar weken ligt het me aan te staren, een vuistdik pak papier met de ti tel: Eerste evaluati e Jeugdwet. De 640 pagina’s beschrijven vanuit verschillende invalshoe-ken wat er de afgelopen drie jaar, na de decentralisati e, is gebeurd in de Jeugdhulp. Veel hulpverleners die ik spreek, zijn verheugd dat vooral het samenwerken is verbe-terd. ‘De lijnen met andere instanti es zijn korter geworden,’ zegt een voormalig jeugd-werker die nu in een sociaal wijkteam werkt. Velen, met verschillende achtergronden, onderschrijven die uitspraak. Maar ik hoor ook professionals die nog belemmeringen zien. ‘We spreken nog lang niet alti jd dezelfde taal en collega’s kijken niet op dezelfde manier naar het kind als ik. Dat kost me ti jd en energie en soms weet ik niet of dat ooit beter wordt.’

De weg die we zijn ingeslagen, is de goede. Deze grote en liberale hervorming brengt zorg dichter bij kinderen die het nodig hebben. Er is wel nog veel werk te verzett en. Dan is het goed om terug te kijken naar waar we vandaan komen.

In 2015 las ik het boek De dag dat Peter de deur dichtti mmerde. In het boek wordt schrijnend duidelijk hoe het er in de ti jd vóór de decentralisati e vaak aan toe ging. Een gezin met problemen was meer dan de helft van de werkweek bezig met het ontvangen van hulpverleners. Elk met een eigen taak, elk met een eigen plan. Dat geeft veel stress. Zeker als blijkt dat sommige hulpverleners tegen elkaar in werken. Het mott o ‘één gezin, één plan, één hulpregisseur’ is dan ook niet voor niets een belangrijk element in de decentralisati e. Dat mott o herinnert ons aan hoe het niet moet en beschrijft tegelijk ons gezamenlijke doel.

Wethouders en raadsleden zijn trots op wat ze, in korte ti jd, voor elkaar hebben gekregen, maar raadsleden dragen ook nog wel de komende ti jd verantwoordelijkheid om de echte verandering de goede kant op te blijven sturen. Ondanks alle verschillen in opvatti ngen is er één onderwerp waar iedereen het over eens is: papieren rompslomp, bureaucrati e, administrati eve last. Die is om allerlei redenen steeds groter geworden en moet zo rap mogelijk fors worden ingedamd.

De Jeugdwet wordt dit jaar in de Kamer geëvalueerd. Dat gaat interessante debatt en opleveren. Maar wees gerust, alle verschillende parti jen met hun eigen conclusies en uiteenlopende oplossingen, zett en hun beste beentje voor om de zorg voor de jeugd nog beter te maken. Ik ook. Met als mott o: zorgen moeten we niet maken, zorgen moeten we dóén!

De echte verandering

Judith Tielen zit sinds oktober 2017 in de Tweede Kamer voor de VVD. Zij is woordvoerder Jeugd en woord-voerder hoger onderwijs en weten-schapsbeleid van de commissie van OCW. Als kind wist Judith al dat zij de politi ek in wilde, want ‘politi ek gaat over alles, en alles is politi ek’. Voordat zij de landelijke politi ek inging, was zij drie jaar gemeenteraadslid voor de gemeente Utrecht. In de volgende BM een column van Paul van Meenen (D66).

COLUMN DE POLITIEK JUDITH TIELEN (VVD)

PAPIEREN ROMPSLOMP MOET FORS WORDEN

INGEDAMD

NAAR DE BRUGKLAS!

Leren en ontwikkelen falen en vastlopen