42700 Beuningen Hommelstraat 22 Eindrapport-Concept v1.1 ... · Controle Datum W.S. van de Graaf...

Colofon Bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek, karterende fase aan de Hommelstraat 22 te Beuningen

Gemeente Beuningen

CIS-code: 42700

In opdracht van: dhr. Louis van Hemmen

Auteur: C. Helmich

Redactie: A.F. Loonen

Eindredactie: W.S. van de Graaf

Archeodienst Rapport 47

Versie: 1.1

© Zevenaar, september 2010

ISSN: 1877-2900

Controle Datum

W.S. van de Graaf Senior Archeoloog 20-09-2010

Goedkeuring

Ringbaan-Zuid 4 Postbus 297

6900 AG Zevenaar Tel. 0316-581130 Fax 0316-343406

[email protected]

www.archeodienst.nl

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie,

microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Archeodienst

te Zevenaar.

BO en IVO, Hommelstraat 22 te Beuningen Archeodienst Gelderland BV

2

Inhoudsopgave

1 Inleiding ............................................................................................................ 3

1.1 Aanleiding ...................................................................................................... 3

1.2 Doelstelling .................................................................................................... 3

1.3 Ligging van het plangebied .............................................................................. 3

2 Bureauonderzoek ............................................................................................... 5

2.1 Geraadpleegde bronnen .................................................................................. 5

2.2 Geologie en geomorfologie .............................................................................. 5

2.3 Bodem ............................................................................................................ 7

2.4 Bekende archeologische waarden ..................................................................... 8

2.5 Historische geografie ....................................................................................... 9

2.6 Verwachting op basis van het vooronderzoek ................................................. 10

3 Booronderzoek ................................................................................................ 10

3.1 Werkwijze ..................................................................................................... 10

3.2 Resultaten..................................................................................................... 10

3.2.1 Type sediment ........................................................................................... 10

3.2.2 Bodem ....................................................................................................... 11

3.2.3 Archeologische indicatoren ......................................................................... 11

4 Conclusie en Advies ......................................................................................... 12

4.1 Conclusie ..................................................................................................... 12

4.2 Beantwoording onderzoeksvragen .................................................................. 12

4.3 Advies .......................................................................................................... 12

4.4 Voorbehoud .................................................................................................. 12

Literatuur ................................................................................................................ 13

Lijst van afbeeldingen .............................................................................................. 13

Afkortingen ............................................................................................................. 14

Verklarende woordenlijst .......................................................................................... 14

Lijst van bijlagen ...................................................................................................... 14

Bijlage 1: Archeologische informatie ................................................................. 15

Bijlage 2: Geomorfologie .................................................................................. 17

Bijlage 3: Boorpuntenkaart ............................................................................... 19

Bijlage 4: Boorbeschrijvingen ........................................................................... 21

Bijlage 5: Vondstenlijst ..................................................................................... 24

Bijlage 6: Periodentabel .................................................................................... 26


3

1 Inleiding

1.1 Aanleiding

In opdracht van dhr. Louis van Hemmen heeft archeologisch onderzoeksbureau Archeodienst Gelderland BV een bureauonderzoek en een Inventariserend Veldonderzoek, karterende fase (booronderzoek) uitgevoerd in het plangebied aan de Hommelstraat 22 te Beuningen (gemeente Beuningen). Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van de vrijstellingsprocedure ex artikel 19 WRO ten behoeve van de voorgenomen ontwikkeling van het plangebied. De geplande ontwikkeling betreft het realiseren van nieuwbouw en zal ertoe leiden dat de bodem door graafwerkzaamheden zal worden verstoord. Eventueel aanwezige archeologische resten zullen daarbij verloren gaan.

1.2 Doelstelling

De doelstelling van het bureauonderzoek is het verwerven van informatie aan de hand van bestaande bronnen over bekende of verwachte archeologische waarden binnen het plangebied. Op basis van de resultaten wordt een archeologische verwachting opgesteld. Het doel van het Inventariserend Veldonderzoek (IVO) is het

verwachtingsmodel te toetsen en eventueel te specificeren. Dit wordt gedaan door het plaatsen van een aantal boringen. Na het booronderzoek kan er een uitspraak gedaan worden over het soort sediment, het bodemtype, de mate van intactheid van de bodem en de archeologische waarden die mogelijk aanwezig zijn. Eventueel aanwezige vindplaatsen kunnen globaal worden gekarteerd. Door de resultaten van het bureauonderzoek te combineren met deze van het booronderzoek kunnen kansarme zones van het plangebied worden uitgesloten en kansrijke zones worden geselecteerd voor behoud of voor vervolgonderzoek.

Om deze doelstelling te realiseren, zal op de volgende vragen een antwoord worden gegeven (Plan van Aanpak, Helmich 2010):

• Wat is de fysiek- landschappelijke ligging van de locatie?

• Hoe is de bodemopbouw in het plangebied en in welke mate is deze nog als intact te beschouwen?

• Zijn er archeologische waarden aanwezig in het plangebied?

• Wat is de diepteligging van eventueel aanwezige archeologische resten?

• Wat is de specifieke archeologische verwachting van het plangebied en wordt

deze bij het veldonderzoek bevestigd?

• In hoeverre worden eventueel aanwezige archeologische waarden bedreigd

door de voorgenomen graafwerkzaamheden? Het IVO is uitgevoerd conform de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA), versie 3.1 (Centraal College van Deskundigen 2006).

1.3 Ligging van het plangebied

De ligging van het onderzochte gebied, oftewel het plangebied, is weergegeven in Fig.

1.1. Het plangebied ligt ten noorden van de dorpskern van Beuningen aan de

Hommelstraat 22, ongeveer 300 m ten zuiden van de Waal. Het plangebied was ten

tijde van het veldonderzoek in gebruik als grasland (voorheen fruitboomgaard).


4

Fig. 1.1: Situering van het onderzoeksgebied op de topografische kaart 1:25.000

Administratieve gegevens

projectnaam Beuningen – Hommelstraat 22

CIS-code 42700

provincie Gelderland

gemeente Beuningen

plaats Beuningen

toponiem Hommelstraat 22

type project Bureauonderzoek en Inventariserend

Veldonderzoek

opdrachtgever

BitAll b.v.

Dhr. Louis van Hemmen

Postbus 152

7360 Beekbergen

uitvoerder Archeodienst Gelderland BV

bevoegd gezag Gemeente Beuningen

verantwoordelijke bevoegd gezag Dhr. Koen Antonise

[email protected]

beheer en plaats documentatie Provinciaal Depot voor Bodemvondsten te

Nijmegen


5

datum veldwerk 10-09-2010

geografische positie

Centrum :

x=181146 y=431539

Hoekpunten

x= 181143 y=431594

x= 181195 y=431570

x=181159 y=431494

x=181111 y=431514

kaartblad 40C

huidig grondgebruik Grasland en huis

geplande verstoringsdiepte Onbekend

oppervlakte onderzoeksgebied Ca. 40 bij 80 m (3200 m2)

2 Bureauonderzoek

2.1 Geraadpleegde bronnen

De volgende bronnen zijn geraadpleegd (zie literatuurlijst voor uitgebreide

beschrijving):

- Topografische kaart (ANWB 2005)

- Bodemkaart (Stiboka 1975; Blad 40 west-oost Arnhem) - Geomorfologische kaart (Stiboka /Rijks Geologische Dienst 1982;

Blad 40)

- Het Actuele Hoogtebestand van Nederland (bron: AHN.nl)

- Historische kaarten (Minuutplan en veldminuut, geraadpleegd via

watwaswaar.nl; Bonneblad, via archis2.archis.nl)

- Indicatieve Kaart voor de Archeologische Waarden (IKAW, geraadpleegd via

archis2.archis.nl)

- Monumentenkaart (geraadpleegd via archis2.archis.nl)

- Gemeentelijke archeologische beleidsadvieskaart (RAAP-rapport 1603,

opgevraagd bij de gemeente).

2.2 Geologie en geomorfologie

Volgens de geomorfologische kaart ligt het plangebied op een rivieroeverwal (code

3K25). Deze oeverwal hoort bij een oude rivier die in de periode Neolithicum-IJzertijd

vlakbij het plangebied stroomde (Berendsen en Stouthamer 2001).

Aan de beide oevers van deze oude geul werd tijdens overstromingen zand en lichte

klei afgezet. Verder van de rivier af werd alleen komklei (= zware klei) afgezet. Lichte

klei bevat een hogere component aan zand dan zware klei, dat alleen uit kleideeltjes

bestaat (=lutum). De lichte klei en het zand dat op de oevers was afgezet klonken

minder sterk in dan de zware komklei. Dit leidde ertoe dat de oevers van de oude

geulen hoger in het landschap kwamen te liggen dan de komkleigebieden. Hierdoor

zijn in de loop der eeuwen oeverwallen ontstaan. In Fig. 2.1 is dit principe schematisch

weergegeven. In Fig. 2.2 is te zien dat het plangebied conform de verwachting hoger

ligt dan het terrein dat ten zuiden van het plangebied ligt.

Oeverwallen zijn al van oudsher zeer gunstige nederzettingslocaties omdat de grond

vruchtbaar is en een hoge component aan zand bevat. Hierdoor is de bodem goed te

bewerken. Bovendien liggen oeverwallen relatief hoog waardoor de kans op

overstromingen gering is. Dit maakt dat er voor het plangebied een hoge

archeologische trefkans van toepassing is. Wellicht zijn de oude zandhoudende


6

oeverwalafzettingen afgedekt met een laag komklei. Als dat het geval is dan zou dat

betekenen dat eventueel aanwezige archeologische resten niet aan de huidige

oppervlakte liggen, maar zijn afgedekt met een laag klei. Dit zou betekenen dat de

conservering van eventueel aanwezige archeologische resten zeer goed is.

Fig. 2.1: Schematische doorsnede door een meanderend riviesysteem (Berendsen en Stouthamer, 2001)

Fig. 2.2: Hoogtekaart.


7

2.3 Bodem

Het plangebied ligt volgens de bodemkaart in een zone waar zavel en lichte klei aan de

oppervlakte liggen. In dit kleipakket, dat typerend is voor oeverwallen, heeft zich een

poldervaaggrond ontwikkeld. Poldervaaggronden zijn relatief jonge, maar wel gerijpte

bodems die vaak voorkomen in rivierklei gebieden. Een poldervaaggrond ziet er als

volgt uit:

0-25 cm - mv Ap-horizint, donker grijsbruine zwak humeuze fijnzandige klei

25-50 cm – mv C-horizont, zware zavel

Zoals in de vorige paragraaf is beschreven, is er een relatief grote kans dat de laag die

vroeger (in de periode Neolithicum-IJzertijd) aan de oppervlakte lag, is afgedekt met

een laag jongere klei. Dit betekent dat er in de ondergrond een oude begraven bodem

aanwezig zou kunnen zijn. Deze begraven bodem is in de boringen herkenbaar als een

laag met een bruine kleur als gevolg van het hogere gehalte aan humus. Indien een

dergelijke laag in de boringen wordt aangetroffen, is het belangrijk om de laag te

doorzoeken op archeologische indicatoren.

Fig. 2.3: Bodemkaart


8

2.4 Bekende archeologische waarden

Zowel op de Indicatieve Kaart voor Archeologische Waarden (IKAW) als op de

gemeentelijke beleidsadvieskaart (RAAP-rapport 1603) staat het plangebied aangeduid

als een terrein met een hoge trefkans op archeologische waarden. Deze hoge trefkans

geldt voor de gehele stroomgordel (oeverwallen met oude bedding) van de in paragraaf

2.2 besproken oude voorloper van de Rijn/Waal. De stroomgordel die in de periode

Neolithicum-IJzertijd actief was, is door de Universiteit van Utrecht door middel van

een booronderzoek uitgekarteerd (Berendsen en Stouthamer, 2001) en heet de

Stroomgordel van Afferden Distelkamp. Op deze oude stroomgordel liggen vele

archeologische monumenten, waarnemingen en vondstmeldingen (bijlage 1). Het gros

van de waarnemingen dateert in de periode IJzertijd – Middeleeuwen. Binnen een

straal van ca. 1 km liggen twee archeologische monumenten met een hoge waarde.

Ongeveer 1 km ten westen van het plangebied heeft een omgracht kasteel gestaan. De

oudste vermelding van het kasteel dateert uit 1409. Van dit kasteel bevinden zich nog

restanten in de ondergrond. Op een afstand van ca. 1 km ten oosten van het plangebied

bevindt zich het monument met het nummer 4260. Het betreft een oude woongrond.

Hier zijn fragmenten laat-middeleeuws aardewerk aangetroffen.

Fig. 2.4: Minuutplan

Naast bovengenoemde monumenten is er ook een aantal waarnemingen gedaan. De

vondst van een hamerbijl uit de Bronstijd is de meest opvallende (waarneming 108).

Het is echter niet bekend waar deze vondst exact is gedaan. Waarneming 25825 betreft


9

de vondst van een kom en een wrijfschaal op een zandplaat in de Waal. Deze zijn te

dateren in de Romeinse tijd (de kom zou mogelijk ook uit de Nieuwe tijd kunnen

komen). Ongeveer 400 m ten zuiden van het plangebied zijn vlakbij de Van

Heemstraweg tijdens een veldkartering vele middeleeuwse scherven aangetroffen.

Waarneming 403513 betreft de vondst van een aantal Romeinse en middeleeuwse

scherven tijdens een door BAAC uitgevoerd booronderzoek. Alle vondsten van het

door BAAC uitgevoerde onderzoek waren afkomstig uit een zogenaamde

overslaggrond. Dit zou betekenen dat de vondsten hier niet meer in situ liggen.

2.5 Historische geografie

Voor zover na te gaan is het plangebied op basis van beschikbaar kaartmateriaal tot aan

het begin van de 19e eeuw onbebouwd gebleven. Op het minuutplan uit 1811 is te zien

dat het gebied in gebruik was als akkerland (Fig. 2.4). De Hommelstraat staat al wel op

het minuutplan. Op een kaart uit het begin van de 20e eeuw is te zien dat er op het

terrein een gebouw staat (Fig. 2.5). Dit is waarschijnlijk de boerderij die er nu nog

steeds staat. Het terrein was in de het begin van de 20e eeuw in gebruik als akkerland.

Het huidige verkavelingspatroon is niet veel veranderd ten opzichte van ca. 2 eeuwen

geleden. Er hebben dus geen grootschalige ruilverkavelingen voorgedaan. In het

verkavelingspatroon is de ligging van de oude geulen herkenbaar, zoals bijvoorbeeld de

oude meanderbocht bij “de blauwe steen” (Fig. 2.5). Op de oeverwal zijn vele

fruitboomgaarden aanwezig.

Fig. 2.5: Topografische kaart uit 1905


10

2.6 Verwachting op basis van het vooronderzoek

Op basis van het bureauonderzoek geldt er een hoge trefkans op archeologische waarden uit de periode Neolithicum – Middeleeuwen, maar vooral voor de periode

Romeinse tijd - Middeleeuwen. Dat komt omdat het plangebied op een oeverwal is gesitueerd, die al in de periode Neolithicum/IJzertijd is ontstaan. Deze oeverwal ligt hoog in het landschap en is opgebouwd uit zand en klei, waardoor de bodem goed bewerkbaar is. Er kunnen in de ondergrond van het plangebied archeologische waarden vanaf het Neolithicum voorkomen. In de omgeving zijn er echter voornamelijk vondsten uit de periode Romeinse tijd – Middeleeuwen gedaan. Er is een relatief grote kans dat eventueel aanwezige archeologische waarden bedekt zijn met een laagje klei, dat tijdens overstromingen van de Waal is afgezet. Er worden geen grootschalige verstoringen verwacht. Het booronderzoek zal onder meer antwoord kunnen geven op

de vraag of er begraven oude leefoppervlakken in de ondergrond aanwezig zijn en een beeld kunnen geven van de mate van verstoringen binnen het plangebied. Daarnaast kunnen eventueel aanwezige vindplaatsen globaal gekarteerd worden. Archeodienst Gelderland BV zal de boringen doorzetten tot de grofzandige beddingafzettingen van de oude holocene stroomgordel (stroomgordel van Afferden Distelkamp) of tot de pleistocene terrasafzettingen.

3 Booronderzoek

3.1 Werkwijze

De boringen zijn geplaatst door dhr. Frank Regeling van de firma Enviroplan. Drs.

Caroline Helmich (fysisch geograaf) heeft de interpretatie uitgevoerd conform de

Archeologische Standaard Boormethode (CvAK 2005) en de NEN 5104. De

bodemlagen zijn gecontroleerd op de aanwezigheid van archeologische indicatoren

zoals houtskool, vuursteen en aardewerk. De boringen zijn ingemeten met behulp van

een hand-GPS. Deze GPS heeft een afwijking van maximaal 2 m. In totaal zijn er

negen boringen geplaatst middels een edelmanboor met een boordiameter van 12 cm.

Dit is conform code C3 van de vigerende leidraad voor karterend booronderzoek

(SIKB, 2006). De boringen zijn doorgezet tot in het grove zand. Er heeft slechts een

beperkte oppervlaktekartering plaatsgevonden, aangezien door de hoge vegetatie-

dichtheid de vondstzichtbaarheid gering was.

3.2 Resultaten

Voor de ligging van de boorpunten wordt verwezen naar bijlage 3, de boorbeschrijvingen zijn te

vinden in bijlage 4.

3.2.1 Type sediment

De bodem bestaat conform de verwachting uit een oeverwal. Kenmerkend voor

oeverwallen is dat het sediment naar boven toe steeds fijner wordt. Dat blijkt het geval

te zijn bij het plangebied. De grofzandige afzettingen bevinden zich vrij dicht onder het

maaiveld op een gemiddelde diepte van 60 cm. Deze gaan geleidelijk over in sterk siltig

zand en sterk zandige klei. Het sterk zandige klei wordt ook wel zavel genoemd. Alle

aangetroffen afzettingen zijn geïnterpreteerd als holocene rivierafzettingen. Ze behoren

tot de Formatie van Echteld.

BO en IVO, Hommelstraat 22 te Beuningen

Fig. 3.1: Boorprofiel, rechts tot 1 m diepte en links van 1 tot 1,50 m

3.2.2 Bodem

De bodem bestaat uit een ca. 30 cm sterk humeuze donker gekleurde bovengrond (Ap

horizont) die geleidelijk via een minder humeuze bruine bodemlaag (B

overgaat in grof zandige geel grij

horizont is doorploegd en bevat wortels en

horizont lijkt relat

meer dan 3 m. O

3.2.3 Archeologische indicatoren

Er zijn meerdere archeologische indicatoren aangetroffen

dateren uit de Nieuwe tijd

van het opgeboorde sediment. Er

slakken zijn het restproduct van steenkool

is aan de oppervlakte

van een “Pingsdorf” aardewerk

een hand-GPS

B (1200-1500 n

bemesting op het land terecht is gekomen

afkomstig is, zou dit

bewoningssporen in de ondergrond.

Hommelstraat 22 te Beuningen

Boorprofiel, rechts tot 1 m diepte en links van 1 tot 1,50 m – mv.

Bodem


horizont) die geleidelijk via een minder humeuze bruine bodemlaag (B

overgaat in grof zandige geel grijs gekleurde beddingafzettingen (C

horizont is doorploegd en bevat wortels en fragmenten recent bouwpuin. De B

horizont lijkt relatief intact te zijn gebleven. Het pakket grof zand heeft een dikte va

. Onder de grindweg was de bodem geroerd.

Archeologische indicatoren

Er zijn meerdere archeologische indicatoren aangetroffen (bijlage 5)

dateren uit de Nieuwe tijd en zijn aangetroffen aan de oppervlakte

n het opgeboorde sediment. Er is tevens een aantal kachelslakken aangetroffen.

slakken zijn het restproduct van steenkool-verbranding in 20e eeuwse kolonkachels.

aan de oppervlakte ook één oudere scherf gevonden. Het betreft een randfragment

van een “Pingsdorf” aardewerken pot. De coördinaten zijn ingemeten met behulp van

GPS (x= 181158, y=431545). De scherf dateert uit de Late

1500 na Chr.). Het is niet duidelijk of de scherf van elders afkomstig is

ing op het land terecht is gekomen. Indien het fragment uit het plangebied

zou dit een aanwijzing kunnen zijn voor de aanwezigheid van

bewoningssporen in de ondergrond.

Archeodienst Gelderland BV

11


horizont) die geleidelijk via een minder humeuze bruine bodemlaag (B-horizont)

beddingafzettingen (C-horizont). De A-

recent bouwpuin. De B-

zand heeft een dikte van

(bijlage 5). De indicatoren

en zijn aangetroffen aan de oppervlakte en in de bouwvoor

een aantal kachelslakken aangetroffen. Deze

eeuwse kolonkachels. Er

ook één oudere scherf gevonden. Het betreft een randfragment

pot. De coördinaten zijn ingemeten met behulp van

dateert uit de Late-Middeleeuwen

of de scherf van elders afkomstig is en via

. Indien het fragment uit het plangebied

een aanwijzing kunnen zijn voor de aanwezigheid van


12

4 Conclusie en Advies

4.1 Conclusie

Op 10 september 2010 heeft archeologisch onderzoeksbureau Archeodienst

Gelderland BV een bureauonderzoek en een Inventariserend Veldonderzoek

verkennende fase uitgevoerd aan de Hommelstraat 22 in Beuningen. Op basis van het

bureauonderzoek was er een hoge trefkans voor het plangebied opgesteld. Deze hoge

trefkans gold met name voor archeologische waarden uit de periode Romeinse tijd –

Middeleeuwen. Het booronderzoek heeft aangetoond dat er conform de verwachting

sprake is van een oeverwal. Er zijn geen aanwijzingen voor begraven

vegetatiehorizonten of antropogeen beïnvloede lagen aangetroffen. Aan de oppervlakte

is een fragment Pingsdorfaardewerk gevonden dat te dateren is in de Late-

Middeleeuwen. Dit zou kunnen duiden op bewoningssporen in de ondergrond.

4.2 Beantwoording onderzoeksvragen

• Wat is de fysiek- landschappelijke ligging van de locatie? Het plangebied ligt op een oeverwal die hoort bij de stroomgordel van Afferden-Distelkamp.

• Hoe is de bodemopbouw in het plangebied en in welke mate is deze nog als intact te beschouwen?

De bodem bestaat uit een kalkhoudende poldervaaggrond die zich heeft gevormd in zandige

kleiafzettingen (oeverafzettingen). Er zijn geen grootschalige verstoringen aangetroffen.

• Zijn er archeologische waarden aanwezig in het plangebied?

Er is één oppervlaktevondst uit de Middeleeuwen aangetroffen. De overige vondsten hadden

geen archeologische relevantie.

• Wat is de diepteligging van eventueel aanwezige archeologische resten?

Het eventueel aanwezige sporenniveau zal zich in de top van de C-horizont aftekenen. De C-

horizont bevindt zich op een diepte van ca 70 cm – mv. Het vondstenniveau bevindt zich aan

de huidige oppervlakte.

• Wat is de specifieke archeologische verwachting van het plangebied en wordt

deze bij het veldonderzoek bevestigd? Er geldt een hoge archeologische trefkans voor het plangebied voor de periode Romeinse tijd-

Middeleeuwen. De vondst van een Pingsdorf aardewerk scherf aan de oppervlakte onderschrijft

de hoge verwachting.

• In hoeverre worden eventueel aanwezige archeologische waarden bedreigd

door de voorgenomen graafwerkzaamheden? Omdat de C-horizont (sporenniveau) relatief ondiep ligt is er een gerede kans dat er bij de

graafwerkzaamheden archeologische resten verloren gaan.

4.3 Advies

Archeodienst Gelderland BV adviseert om het terrein nader archeologisch te

onderzoeken door middel van een proefsleuvenonderzoek (10 % dekkingsgraad).

Hiervoor is goedgekeurd Programma van Eisen noodzakelijk.

4.4 Voorbehoud

Het uitgevoerde onderzoek is op zorgvuldige wijze verricht volgens de algemeen

gebruikelijke inzichten en methoden. Het archeologisch onderzoek is erop gericht om

de kans op het onverwacht aantreffen dan wel het ongezien vernietigen van

archeologische waarden bij bouwwerkzaamheden in het plangebied te verkleinen.


13

Aangezien het onderzoek is uitgevoerd door middel van een steekproef kan echter, op

basis van de onderzoeksresultaten, de aan- of afwezigheid van eventuele archeologische

waarden niet gegarandeerd worden.

Literatuur

Bakker, H. de / J. Schelling, 1966: Systeem van de bodemclassificatie voor Nederland,

Wageningen.

Centraal College van Deskundigen Archeologie, 2006: Kwaliteitsnorm Nederlandse

Archeologie, versie 3.1, Gouda.

College voor de Archeologische Kwaliteit, 2005: Archeologische standaard boorbeschrijving, Archeologie, Leidraad 3, Gouda.

Helmich, C. 2010: Plan van Aanpak (PvA, Hommelstraat 22 in Beuningen) intern

rapport, Zevenaar.

NEN (Nederlands Normalisatie Instituut), 1990: NEN-5104:1989 NL,

Classificatie van onverharde grondmonsters. Nederlands Normalisatie Instituut, Delft.

Geraadpleegd via de website van de gemeente

RAAP, 2007: RAAP-rapport 1605: Archeologische Beleidsadvieskaart van de gemeente

Beuningen, Amsterdam.

SIKB, 2006: Leidraad Inventariserend veldonderzoek; deel karterend booronderzoek,

Amsterdam.

Stiboka, 1970: Bodemkaart van Nederland, 1:50.000, blad 40, Wageningen.

Stiboka/ Rijks Geologische Dienst: 1982: Geomorfologische kaart van Nederland, Blad 40,

Wageningen/Delft

Lijst van afbeeldingen

Fig. 1.1: Situering van het onderzoeksgebied op de topografische kaart 1:25.000 ........ 4

Fig. 2.1: Schematische doorsnede door een meanderend riviesysteem (Berendsen en

Stouthamer, 2001) ............................................................................................. 6

Fig. 2.2: Hoogtekaart. ............................................................................................... 6

Fig. 2.3: Bodemkaart ................................................................................................ 7

Fig. 2.4: Minuutplan................................................................................................. 8

Fig. 2.5: Topografische kaart uit 1905 ....................................................................... 9

Fig. 3.1: Boorprofiel, rechts tot 1 m diepte en links van 1 tot 1,50 m – mv. ............... 11


14

Afkortingen

AHN Actueel Hoogtebestand Nederland AMK Archeologische Monumenten Kaart ARCHIS Archeologisch Informatie Systeem ASB Archeologische Standaard Boorbeschrijving BC Before Christ (datering voor Christus) BP Before Present (datering t.o.v. ‘heden’, zijnde 1950) CcvD Centraal College van Deskundigen Archeologie Chr. Christus Fig. Figuur IKAW Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden IVO Inventariserend Veldonderzoek KNA Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie mv maaiveld (het landoppervlak) NAP Normaal Amsterdams Peil NEN Nederlandse Norm PvE Programma van Eisen RD Rijksdriehoek systeem (landelijk coördinatensysteem)

Verklarende woordenlijst

antropogeen Ten gevolge van menselijk handelen (door mensen veroorzaakt/gemaakt). ARCHIS-melding Elke melding bij het centraal informatiesysteem (ARCHIS). conservering Mate waarin grondsporen, anorganische en organische archeologische resten

bewaard zijn. Edelmanboor Een handboor voor bodemonderzoek. Holoceen Jongste geologisch tijdvak (vanaf de laatste IJstijd: ca. 8800 jaar voor Chr. tot

heden). horizont Kenmerkende laag binnen de bodemvorming. humeus Organische stoffen bevattend; bestaande uit resten van planten en dieren in de

bodem. kom Laag gebied waar na overstroming van een rivier vaak water blijft staan en klei kan

bezinken. laag Een vervolgbare grondeenheid die op archeologische of geologische gronden als

eenheid wordt onderscheiden. lithologie Wetenschap die zich bezighoudt met de beschrijving en het ontstaan van de

sedimentaire gesteenten. oeverafzetting Rug langs een rivier, bestaande uit overwegend kleiafzettingen. oeverwal Langgerekte rug langs een rivier of kreek, ontstaan doordat bij het buiten de oevers

treden van de stroom het grovere materiaal het eerst bezinkt. plangebied Gebied waarbinnen de realisering van de planvorming het bodemarchief kan

bedreigen Pleistoceen Geologisch tijdperk dat ca. 2,3 miljoen jaar geleden begon. Gedurende deze

periode waren er sterke klimaatswisselingen van gematigd warm tot zeer koud (de vier bekende IJstijden). Na de laatste IJstijd begint het Holoceen (ca. 8800 voor Chr.).

silt Zeer fijn sediment met grootte 0,002-0,063 mm slak Steenachtig afval van metaal- of glasproductie stroomgordel Het geheel van rivieroeverwal-, rivierbedding- en kronkelwaard-afzettingen, al dan

niet met restgeul(en). stroomrug Oude riviergeul die zodanig is opgehoogd met zandige afzettingen dat de rivier een

nieuwe loop heeft gekregen; blijven door inklinking van de komgebieden als een rij in het landschap liggen.

vindplaats Ruimtelijk begrensd gebied waarbinnen zich archeologische informatie bevindt. zavel Grondsoort die tussen 8 en 25% lutum (kleideeltjes kleiner dan 0,002 mm) bevat.

Lijst van bijlagen

Bijlage 1: Archeologische informatie

Bijlage 2: Geomorfologie

Bijlage 3: Boorpuntenkaart

Bijlage 4: Boorbeschrijvingen

Bijlage 5: Periodentabel


15

Bijlage 1: Archeologische informatie

108

7203

7767

7773

7711

7157

7017

6833

3769

44811

40601

2589525853

37300

4764441207

37298

31945

25977

25974

25970

25965

25963

25939

25908

25900

25894

25825

16358

404297

137716

411540

403042

3736928853

10404

10209

8578

10193

27332

333115411

38248

34373

2556832845

6781

339963826

3399733999

4729

13802

24124

6941

2965329230

28813

23135

180500

180500

181000

181000

181500

181500

182000

182000

182500

182500

4305

00

4305

00

4310

00

4310

00

4315

00

4315

00

4320

00

4320

00

4325

00

4325

00

Archeologische Informatie: Beuningen

± 1:15000

LegendaPlangebied

WaarnemingenWaarnemingen

Waarnemingen met datering

:Paleolithicum

:Mesolithicum

: Neolithicum

: Bronstijd

: Romeinse Tijd

: IJzertijd

: Middeleeuwen

: Nieuwe TijdVondstmeldingen

VondstmeldingenOnderzoeksmeldingen

OnderzoeksmeldingenMonumenten

Archeologische waardeHoge archeologische waardeZeer hoge archeologische waardeZeer hoge archeologische waarde, beschermd

IKAWLage trefkansMiddelhoge trefkansHoge trefkansWaterOngekarteerd


17

Bijlage 2: Geomorfologie

182757 / 432847

179562 / 430237

3L15

D33K25

3N8

W

3H12

3K25

3L16a

3H12

W

3L22 W

3F12

1M48

3L15

3L16a

3L16a

2R11

3G7

3K253F12

3L22

3N8 W

W W

3L16b

3H12

3K25

3G7

Beuningen

40366

33418

3666833999

33997

33996 40396

42054

32845

42700

33311

1770

2412423135

10193

6620

47296781

694127332

38265411

2556885781726

13802

2923029653

28813

42700

Geomorfologie42700: Hommelstraat 22 te Beuningen (lichtblauwe rechthoek)

23-09-2010Archeodienst Gelderland bv

LegendaTOP10 ((c)TDN)

ONDERZOEKSMELDINGEN

PLAATSNAMEN

HUIZEN

GEOMORFOLOGIE ((c)Alterra)Wanden

Hoge heuvels en ruggen

Terpen

Hoge duinen

Plateaus

Terrassen

Plateau-achtige vormen

Waaiervormige glooiingen

Niet-waaiervormige glooiingen

Lage ruggen en heuvels

Welvingen

Vlakten

Laagten

Ondiepe dalen

Matig diepe dalen

Diepe dalen

Water

Bebouwing

Overig (Dijken etc)

PROVINCIES

Schaal 1:150000 500 m

N Archis2


19

Bijlage 3: Boorpuntenkaart

!(

!(

!(

!(

!(

!(!(

!(

!(

9

8

7 6

5

4

3

2

1

181100

181100

181150

181150

181200

181200

4315

00

4315

00

4315

50

4315

50

4316

00

4316

00

Boorpuntenkaart

± 1:1000

Legenda!( boringen

TopografiehuizenPlangebied


21

Bijlage 4: Boorbeschrijvingen

Boorbeschrijvingen

Project 42700 Beuningen

Type grond oeverwal

Bijzonderheden zand op 80 cm - mv, meer dan 3 m dik

grondwater op 140 cm - mv

Legenda

K klei zw Zwart

Z1 uiterst fijn zand gr Grijs

Z2 zeer fijn zand br Bruin

Z3 matig fijn zand ge Geel

Z4 matig grof zand or Oranje

Z5 zeer grof zand l licht

Z6 uiterst grof zand d donker

G grind Ca1 kalkloos

S Silt Ca2 matig kalkhoudend

V Veen Ca3 uiterst kalkhoudend

1 weinig Mn Mangaan

2 veel Fe Ijzer

3 zeer veel BK baksteen

H Humus HK houtskool

bl Blauw Wo Wortelhoudendbl Blauw Wo Wortelhoudend

gro Groen Mp GPS meetpunt

boring Diepte in cm - MV Textuur Humus Kleur Bijzondere bestanddelen Horizont benaming Opmerkingen Vondsten

1 0-40 kz3 H3 dgr geroerd, bk1, hout 1 Ap mp 93 181152-431528

40-70 z4s3 H1 br fe1 B

70-130 z5s1 gr C

130-150 z6s1g1 gr C beddingzand grof


2 0-40 kz1 h3 dbrgr SKL1, ker1, hout 1 Ap mp 94 181149-431510, geroerd

40-60 kz1 h1 br fe1 B

60-110 z4s2 gr C

110-150 z5s1 gr C bevat kleilaagjes, wordt geleidelijk grover


3 0-30 kz3 h3 dgrbr wortels. Hout Ap mp 95 181161-431524

30-70 z4s3 h1 br fe1 B

70-140 z5s1 gr C


4 0-30 kz3 h3 dgrbr wortels, hk2 Ap mp 181169-431546

30-60 z4s3 h1 br fe1 B

60-100 z5s1 ge C


5 0-30 kz3 h3 dgrbr wortels Ap mp96 181154-431553

30-60 z4s3 h1 br fe1 B

60-350 z5s2g3 ge C diep doorgezet


6 0-30 kz3 h3 dgrbr wortels 2 Ap mp98 181175-431569

30-60 z4s3 h1 br fe1 B

60-120 z5s1g1 ge C


7 0-30 kz3 h3 dgrbr wortels Ap mp 181146-431569

30-80 z4s3 h1 br fe1 B30-80 z4s3 h1 br fe1 B

60-100 z5s1 libr C1

100-150 z5s1 ge C


8 0-60 grinpad met puin mp 99 181142-431581

60-80 z4s3`` br fe1, puin 2 geroerd

80-100 z4s2 libr C


9 0-120 grindpad geroerd met puin mp104 181130-431553

120-130 z4s2 libr geroerd

130-150 z5s1g2 C


24

Bijlage 5: Vondstenlijst

Vondstenlijst

Vondstnummer boring diepte materiaal baksel aantal datering opmerking

1 opp KER witbakkend 1 NTC

2 2 0-40 KER 1 NTC bloempot

3 3 0-30 MTL 1 NTC spijkertje

4 3 70 SLK 2 NTC kachelslak

5 5 30 SLK 3 XXX

6 7 40 SLK 1 XXX

7 opp. KER witbakkend 1 LME-B Pingsdorf, 181158-431545

8 opp. SLK 1 NTC kachelslak, 181148-431535

9 opp. KER STG 1 NTB 181153, 431576

Gedetermineerd door J. Hubers, specialist Nieuwe Tijd


26

Bijlage 6: Periodentabel

42700 Beuningen Hommelstraat 22 Eindrapport-Concept v1.1 ... · Controle Datum W.S. van de Graaf...

Documents

Transcript of 42700 Beuningen Hommelstraat 22 Eindrapport-Concept v1.1 ... · Controle Datum W.S. van de Graaf...